💛

Układ pokarmowy
Created @November 22, 2021 7:15 PM

Cukry (węglowodany) Białka Tłuszcze (lipidy)

Budowa: składają się z Budowa: są polimerami Budowa: są zbudowane

jednej cząsteczki, dwóch lub zbudowanymi z najczęsciej z glicerolu i
wielu cząsteczek cukrów połączonych ze sobą kwasów tłuszczowych
prostych. aminokwasów.
Główna funkcja: zapasowa,
Główna funkcja: Główna funkcja: energetyczna
energetyczna (stanowią budulcowa, regulatorowa,
Występowanie: oleje
najważnejsze źródło energii) enzymatyczna,
roślinne, smalec, słonina,
transportowa
Wystepowanie: kasze, śmietana
makarony, pieczywo, Występowanie: mięso,
ziemniaki przetwory mleczne,
nasiona zbóż i roślin
strączkowych

Podział aminokwasów Podział białek

Endogenne Egzogenne Pełnowartościowe Niepełnowartościowe

Są - zawieraja wszystkie
Nie są wytwarzane przez organizm, - nie zawierają wszystkich
wytwarzane aminokwasy
musza być przyjmowane z niezbędnych aminokwasów
przez egzogenne, - są to
pokarmem egzogennych - sa to białka
organizm głównie białka
roślinne - występują np. w
zwierzęce, - występują
nasionach fasoli, bobu i soi
w mleku, jajach, mięsie

Niezbędne nienasycone kwasy Błonnik pokarmowy

Układ pokarmowy 1
 tłuszczowe (NNKT) Substancje najczęściej pochodzenia roślinnego, które nie są
trawione przez enzymy występujące w układzie
Kwasy tłuszczowe, które nie sa
pokarmowym. W jego skład wchodzą głównie celuloza,
wytwarzane w organizmie człowieka i
peptyny i ligniny. Źródłem błonnika są np. warzywa, owoce i
muszą być przyjmowane z
mąka pełnoziarnista. Funkcje błonnika:
pożywieniem. Ich głównym źródłem
są ryby morskie i oleje. NNKT: wzmaga ruchy robaczkowe
są niezbędne do budowy błon przespiesza wędrówkę pokarmu przez przewód
komórkowych pokarmowy co zapobiega zaparciom
obniżają poziom horesterolu we chłonie wodę, zapewnia uczucie sytości
krwi
stanowi pożywienie dla mikrobiomu jelit
działają przeciwmiażdżycowo
przyczynia się do obniżenia stężenia holesterolu i glukozy
wpływają korzystnie na układ we krwi
krwionośny i skórę
pomaga chronić organizm przed nowotworami z żołądka
i jelita grubego.

Witaminy

Rozpuszczalne w tłuszczach Rozpuszczalne w wodzie

(ADEK)
witaminy z grupy B:
Witamina A
Witamina B2
Witamina D3
Witamina B3 (PP)
Witamina E
Witamina B6
Witamina K:
Biotyna (Witamina H)-
Funkcje- bierze udział
Funkcje: jest potrzebna do syntezy kwasów tłuszczowych,
w procesie
poprawia stan skóry
krzepnięcia krwi
Skutki niedoboru: wypadanie włosów, łuszczenie się
Skutki niedoboru-
skóry, bóle mięśni
krwawienie np. z
nosa, dziąseł i jelit Źródło: produkty zbożowe, nasiona, orzechy, drożdże,
rośliny strączkowe, jaja, mięso, watroba.
Źródła- wątroba,
zielone warzywa. Jest Witamina B12
wytwarzana przez Kwas foliowy
bakterie jelitowe
Witamina C (kwas askrobinowy)
żyjące w organizmie
człowieka.

Pierwiastki biogenne

Pierwiastki biogenne: Są one podstawowymi składnikami związków

organicznych (białek, lipidów, węglowodanów).
węgiel (C),
Niedobór pierwiastków biogennych prowadzi do
wodór (H), zaburzenia funkcji życiowych, a nawet do
tlen (O), obumierania roślin.

Układ pokarmowy 2
 azot (N),

siarka (S)

fosfor (P).

Składniki mineralne- opisac makroelement i mikroelement

Składniki mineralne to pierwiastki chemiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu

Makroelementy- pierwiastki które stanowią Mikroelementy- pierwiastki których ilość w

0,01% lub więcej suchej masy ciała. organizmie jest niższa niż 0,01% suchej masy
Zaliczamy do nich pierwiastki biogenne ciała. Zaliczamy do nich m.in. Żelazo (Fe),
tworzące związdki organiczne oraz Wapń Miedź (Cu), jod (I), fluor (F), kobalt (Co)
(Ca), magnez (Mg), potas (K), sód (Na), chlor Fluor(F)
(Cl).
funkcje: buduje kości i zęby, chroni
Wapń(Ca)
zęby przed próchnicą
funkcje: buduje kości i zęby, jest
Skutki niedoboru: zwiększona
potrzebny do skurczów mięśni i
podatnośc zębów na próchnicę.
krzepnięcia,
Źródła: ryby, herbata, woda mineralna,
Skutki niedoboru: próchnica zębów,
produkty zbożowe
krzywica, osteoporoza, zaburzenia
krzepnięcia krwi, zaburzenia pracy
serca i mięśni.

Źródła: nabiał, ryby, migdały, fasola,

zielone warzywa liściaste.

Układ pokarmowy

Przewód pokarmowy- składa się z kilku Gruczoły trawienne

połączonych ze sobą odcinków
Ślinianki
Jama ustna-
wydzielanie śliny, która nawilża
pobieranie nawilżanie i rozdrabnianie pokarm, działa bakteriobójczo
pokarmu
Wytwarzany enzym trawienny:
wstępne trawienie wieocukrów amylaza ślinowa

Gardło- transportowanie pokarmu do Wątroba

przełyku (ruchy perstaltyczne)
produkowanie żółci
Przełyk- transportowanie pokarmu do
magazynowanie glikogenu
żołądka
magazynowanie witamin
Żołądek:
rozpuszczalnych w tłuszczach
odkażanie i magazynowanie pokarmu
przekształcanie amoniaku w mocznik
częściowe trawienie białek
rozkładanie hemoglobiny
Jelito cienkie:
odtruwanie organizmu
dalsze trawienie wielocukrów oraz
wytwarzanie białek osocza krwi
trawienie dwucukrów białek i tłuszczów
nie produkuje enzymów trawiennych

Układ pokarmowy 3
 wchłanianie składników pokarmowych Trzustka

Jelito grube- wchłanianie wody i soli produkuje sok trzustkowy zawierający

mineralnych- formowanie kału enzymy, dzięki którym zachodzi dalsze
trawienie wielocukrów, dwucukrów,
Funkcje ukłądu pokarmowego
białek i tłuszczów
pobieranie pokarmu
produkuje hormony: insulina i
trawienie pokarmu glukagon
wchłanianie strawinych cząstek pokarmu Wytwarzany enzym trawienny:
usuwanie niestrawionych resztek pokarmu amylaza trzustkowa, lipaza trzustkowa,
trypsyna i chomotrypsyna

Zaburzenia i chorobu układu pokarmowego

Nazwa choroby/
Przyczyny Objawy profilaktyka
zaburzenia
spadek masy ciała,
Anoreksja złożone o podłożu psychicznym
brak łaknienia
napad
wzmożonego
apetytu a
Bulimia złożone o podłozu psychicznym
następnie
prowokowanie
wymiotów
zbyt duża masa
niewłaściwa dieta i styl życia, stres,
Otyłość ciała w stosunku zależy od przyczyny
uwarunkowania genetyczne
do wzrostu
bardzo zróżnicowane, m.in. przewlekłe wzdęcia, biegunki,
Zespół złego brak, ze względu na złożone
infekcje jelita, zapalenie trzustki lub utrata masy ciała,
wchłaniania przyczyny
wątroby, nietorelancja laktozy, celiakia niedokrwistość
chroby
pasożytnicze - spozywanie mięsa
bóle brzucha,
tasiemce - glista przebadanego wterynaryjnie,
zakażenie drogą pokarmową szybka przemiana
ludzka - włosień unikanie spozywania surowego
materii
kręty - owsik mięsa, dbanie o higienę
ludzki
Wirusaowe a) zakażenie wirusem zapalenia wątroby a) przestrzeganie zasad
zapalenie typu A (HAV) b) zakażenie wirusem higieny, szcepienia b) i c)
wątroby: a) WZW zapalenia wątroby typu B (HBV) c) bezpoieczne zachowanie
A b) WZW B c) zakażenie wirusem zapalenia wątroby seksualne, unikanie kontaktu z
WZW C typu C (HCV) krwią zarażonego
ból zęba, ograniczenie spożywania
bakterie występujące na powierzchni
Próchnica przeszkadzanie w cukrów, dieta bogata w fosfor,
zębów i rozkładające cukry
jedzeniu fluor i witaminę D3
Choroba zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
wrzodowa palenie papierosów, stosowanie leków unikanie stresu, nadmiernego
żołądka i przeciwbólowych, stres, niewłasciwa przyjmowania leków, palenia
dwunastnicy dieta

Układ pokarmowy 4
 Nazwa choroby/
Przyczyny Objawy profilaktyka
zaburzenia

zakażenie bakterią Salmonella właściwe przyżadzanie i

Salmonella
znajdującą się w jedzeniu przygotowywanie jedzenia
ból brzucha,
złożone, m.in. uwarunkowanie biegunka, stan
Choroba Crohna genetyczne, infekcje, niewłaściwa dieta, zapalny, wymioty, brak
palenie papierosów, stres wzdęcia, krew w
stolcu
utrata masy ciała,
Chroby trudności w
uwarunkowania genetyczne, niewłaściwa
nowotworowe: przyłukaniu,
dieta, niewielka aktywność fizyczna, zmniejszenie czynników ryzyka
rak żołądka i rak przewlekłe bóle
palenie papierosów
jelita grubego brzucha, brak
apetytu

Metody diagnostyczne ukłądu pokarmowego

Metoda
opis Zastosowanie
diagnostyczna
Badanie krwi analiza poszczególnych składników krwi ocena ogólnego stanu organizmu
Próby analiza obecności enzymów
ocena funkcjonowania watroby
wątrobowe wątrobowych we krwi
test na krew utajona, wykrywanie larw i podejrzenie chorób nowotworowych, potwierdzenie
Badanie kału
pasozytów występowania pasożytów i bakterii chorobotwórczych
wykorzystanie obrazu fal dźwiękowych nieprawidłowości i zmiany w budowei niektórych
USG
odbitych od narządu narządów
wprowadzenie gastroskopu do przełyku i podejrzenie chorób w górnych odcinkach przewodu
Gastroskopia
żołądk, a czasem tez dwunastnicy pokarmowego

wprowadzenie kolanoskopu do jelita podejrzenie chorób w końcowych odcinkach przewodu

Kolonoskopia
grubego pokarmowego

Mikrobiom
Wszystkie mikroorganizmy w ciele człowieka. Funkcje:

zajmuje on miejsce w organizmnie przez co zapobiega rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych

przeprowadza fermentację i rozkład błonnik

wytwarza witaminy z grypy K i B

umożliwia prawidłowy rozwój układu

Wpływa na rozwój i właściwe funkcjonowanie układu nerwowego

Trawienie związków organicznych

Układ pokarmowy 5