TỔNG CÁC CHỮ SỐ CỦA SỐ TỰ NHIÊN

I. MỘT SỐ TÍNH CHẤT

Ta có:
Kí hiệu là tổng các chữ số của số tự nhiên n trong biểu diễn theo cơ số 10.
Định lí 1.

(1).//

Chứng minh. Ta có Suy ra

Định lí 2.
a)
b)
c)
d)
Chứng minh.
Cách 1. Từ định lí 1. Ta có ngay tính chất a), b) từ đó suy ra tính chất c),d).
Cách 2. Đặt
b) Gọi t là số tự nhiên nhỏ nhất sao cho và tại chỗ này

và Từ đó suy ra . Tiếp tục lập luận trên

ta sẽ được điều phải chứng minh.

c) Áp dụng tính chất b) ta có:

tương tự Từ đó suy ra điều phải chứng minh.

d)

Nhận xét: Ta có thể tính cụ thể trong đó x là số lần nhớ khi thực
hiện phép cộng với .
II. MỘT SỐ BÀI TẬP ĐIỂN HÌNH

1. Chứng minh rằng nếu số tự nhiên x thoả mãn thì

HD: Ta chỉ cần chứng minh cho những số x có chữ số tận cùng khác 0.
Giả sử ta có

từ đó suy ra

2. Tính

1
Giải. Ta có .

Do đó theo bài1, ta có

Cách2 . Ta chứng minh , bằng qui nạp theo n. Thật vậy

Với n = 2, ta có
Giả sử đúng với n – 1, ta xét với n :
Vậy
mệnh đề đúng với n + 1.

3. [MOSP - 98]. Đăt là tổng các chữ số của số tự nhiên x trong biểu diễn thập phân của số x.

a) Chứng minh rằng với mỗi số tự nhiên x ta có Không thể thay số 5 bằng số nhỏ hơn.

b) Chứng minh rằng: không bị chặn.

Giải.
a) Ta có : Và

b) Đặt .

Bởi vậy
4. (Romanian JBMO TST 1999) Tìm tát cả các số nguyên dương n sao cho tồn tại a, b nguyên
không âm thỏa mãn
Giải: Xét n là số nguyên dương thỏa mãn yêu cầu bài toán, Trước tiên ta chứng minh Thật
vậy, dễ thấy suy ra Giả sử có
mà thì phải có
Như vậy điều kiện cần của là với k là số tự nhiên dương.
Ngược lại với với k nguyên dương bất kì. Ta chọn trong đó mỗi số a. b
có đúng 2k chữ số, gồm k chữ số 9 và k chữ số 0. Khi đó có đúng k chữ số 1 và
k chữ số 8 và chữ số 0 cuối cùng. Dễ kiểm tra được
Vậy tất cả các số n thỏa mãn bài toán là
5. Với mọi n nguyên dương, chứng minh rằng tồn tại một bội số của n có tổng các chữ số đúng
bằng n.
Giải: Với mọi n nguyên dương ta viết n dưới dạng trong đó k chỉ các ước nguyên tố là 2
hoặc 5, (k có thể bằng 1) và Vì với mọi d
nguyên dương.
Ta xét số thì Ta đã có A là
bội của m và tổng các chữ số là n. Vì k chỉ có các ước nguyên tố là 2 hoặc 5 nên ta chọn N đủ lớn
mà Như vậy, số là một bội số của n và có tổng các chữ số đúng bằng n. Ta có điều
phải chứng minh.
Nhận xét : Với mọi thì đều là bội của n, do đó có vô số là bội của n t/mycbt.

2
6. (Poland 2012) Gọi là tổng các chữ số của n. Chứng minh rằng tồn tại vô số nguyên
dương n thỏa mãn
Giải: Ta có nhận xét là với yêu cầu bài toán “đóng góp” của n phải là sau khi cộng thêm n thì tổng
chữ số của phải giảm đi, điều này chỉ xảy ra khi phép công với n có càng nhiều nhớ càng
tốt. Ta sẽ chỉ ra số n để có nhiều nhớ nhất có thể.
Ta xét số thì Thực hiện phép cộng và n theo hàng đơn vị, hàng
chục, hàng trăm, …, ta giả sử có x lần nhớ. Dễ suy ra Thật vậy vì chữ số tận cùng của
nhỏ nhất có thể là 2, và các chữ số từ hàng chục của n đều là 9, nên đều tạo các phép cộng có
nhớ.
Ta thấy
Vậy mọi số n có dạng này đều thỏa mãn yêu cầy bài toán.
Nhận xét : Với phương pháp trên, ta có thể chọn được n sao cho

Do đó với mọi k không là bội của 10 thì đều tồn tại n sao cho