‫سینماتیک‬

‫پایه دوازدهم‪1401‬‬

‫تدریس صفر تا ‪100‬‬ ‫✓‬

‫ر‬
‫دکت غن‬
‫✓ بررسی جامع کتاب درسی‬

‫✓ روش های سریع و مفهومی‬

‫✓ بررسی کامل سواالت کنکور سراسری‬

‫✓ بررسی سواالت منتخب آزمون های ازمایشی‬

‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫شناخت حرکت‬
‫تغییر وضعیت ‪ ،‬تغییر موقعیت ‪ ،‬تغییر مکان یا تغییر مختصات یک متحرک نسبت به یک مبدا مفروض‬
‫که به مرور زمان صورت می گیرد ‪.‬‬
‫بردار مکان ‪ :‬برداری است که از مبدا مختصات به محل ان جسم متصل می شود ‪.‬‬

‫نکته ‪ :‬اگر متحرک در قسمت مثبت محور باشد بردار مکان مثبت و اگر در قسمت منفی باشد بردار مکان‬
‫منفی است ‪.‬‬
‫بردار مکان دارای جهت و مقدار است ‪.‬‬

‫‪ :‬پاره خط جهت داری است که مکان آغاز حرکت را به مکان پایان آن وصل می کند ‪.‬‬ ‫جابه جایی‬

‫‪3‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫ویژگی ها ‪:‬‬

‫‪.1‬کمیتی برداری است ‪ .‬می تواند مثبت یا منفی باشد ‪.‬‬

‫‪ .2‬از جنس طول و یکای آن در ‪ ، SI‬متر است ‪.‬‬

‫‪ .3‬به مسیر متحرک بستگی ندارد و تنها به نقطه آغاز و پایان بستگی دارد‬

‫‪ .4‬کوتاه ترین فاصله بین نقطه اول و آخر‬

‫‪ .5‬جابه جایی برابر است با تفاضل بردار مکان ثانویه با بردار مکان اولیه‬

‫مسافت ‪ :‬به طول مسیری که متحرک می پیماید مسافت می گوییم و انرا با حرف ‪ L‬نمایش می دهیم ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪4‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫ویژگی ها ‪:‬‬

‫‪ .1‬کمیتی نرده ای و همواره مثبت است ‪.‬‬

‫‪ .2‬از جنس طول و یکای آن در ‪ ، SI‬متر است ‪.‬‬

‫‪ .3‬به مسیرمتحرک بستگی دارد ‪.‬‬
‫در دو حالت مسافت با جابه جایی برابر نیست ‪:‬‬
‫‪)1‬‬

‫‪)2‬‬

‫در یک حالت مسافت با جابه جایی برابر است ‪:‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫نکته ‪ :‬اگر متحرک به 𝟎 = 𝒙 برسد و از ان عبور کند ‪ ،‬بردار مکان ان (𝒙) تغییر عالمت و تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫مثال‪ ) 1‬مطابق شکل مقابل متحرکی در لحظه 𝟎 = 𝟎𝒕 از نقطه ‪ A‬حرکت خود را روی محور ‪ x‬شروع کرده و مطابق مسیر‬

‫نشان داده شده در لحظات 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕 و 𝒔𝟒 = 𝟐𝒕 به ترتیب در نقاط ‪ b‬و ‪ C‬قرار می گیرد ‪ .‬چند مورد از عبارت های زیر در‬

‫مورد حرکت این متحرک در ‪ 4‬ثانیه اول درست است ؟‬

‫الف) بردار مکان متحرک یک بار تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫ب) بردار مکان متحرک ابتدا در جهت محور ‪ x‬و سپس در خالف محور ‪ x‬است‬

‫پ) اندازه بردار مکان ابتدا افزایش یافته و سپس کاهش می یابد‬

‫ت) متحرک یکبار تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪6‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 2‬چند مورد از موارد زیر صحیح است ؟‬

‫‪) 1‬در یک مسیر رفت و برگشت کامل ‪ ،‬اندازه جابه جایی دو برابر اندازه مسافت است ‪.‬‬

‫‪)2‬اندازه جابه جایی برابر فاصله مستقیم از مبدا تا مقصد است ‪.‬‬

‫‪) 3‬روی یک خط راست ‪ ،‬اندازه جابه جایی و مسافت پیموده شده با هم برابر است ‪.‬‬

‫‪)4‬مسافت پیموده شده همواره بزرگتر از جابه جایی است ‪.‬‬

‫‪) 5‬ممکن است بردار جابه جایی جسم مثبت باشد اما بردار مکان جسم منفی باشد ‪.‬‬

‫‪) 6‬ممکن است جهت حرکت تغییر کند اما جهت حرکت متحرک ثابت بماند ‪.‬‬

‫‪) 7‬ممکن است بردار مکان تغییر جهت دهد اما جهت حرکت متحرک ثابت بماند ‪.‬‬

‫‪) 8‬با تغییر جهت حرکت ‪ ،‬الزاما بردار مکان تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪7‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪ )3‬مطابق شکل روبه رو ‪ ،‬جسمی روی محور 𝒙 از نقطه ‪ A‬حرکت کرده و بعد از رسیدن به نقطه ‪ B‬به نقطه ‪ C‬باز می‬
‫گردد ‪ .‬در این حالت مسافت طی شده توسط جسم چند برابر اندازه جابه جایی ان است ؟‬

‫𝟑‬ ‫𝟓‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟓‬ ‫𝟑‬

‫𝟓‬
‫‪1 )4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫𝟒‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ )4‬یک متحرک روی یک مسیر مستقیم از نقطه ‪ A‬به نقطه ‪ B‬می رود ‪ .‬اگر مسافت پیموده شده توسط متحرک و اندازه‬

‫جابه جایی ان به ترتیب برابر ‪ 180‬و ‪ 100‬متر باشد و متحرک تنها یک بار تغییر جهت داده باشد ‪ ،‬فاصله نقطه تغییر جهت تا‬

‫نقطه وسط ‪ A‬و ‪ B‬چه قدر است ؟‬

‫‪90)4‬‬ ‫‪80)3‬‬ ‫‪50)2‬‬ ‫‪40)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪8‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓ حرکت در ‪ 2‬بعد ‪:‬‬

‫مثال ‪ )5‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬گلوله کوچک آونگی از نقطه ‪ A‬رها شده و پس از گذشت زمان 𝒕∆ برای اولین بار به نقطه ‪ B‬در‬

‫طرف مقابل میرسد ‪ .‬نسبت مسافت گلوله آونگ به بزرگی جابه جایی آن از ‪ A‬تا ‪ B‬در این مدت کدام است ؟‬

‫𝟑‬ ‫𝝅‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝝅‬ ‫𝟑‬

‫𝟑√𝟐‬ ‫𝝅𝟑√‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫𝝅‬ ‫𝟔‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )6‬ذره ای روی محیط یک دایره به شعاع 𝒎𝒄𝟎𝟑 در یک سو حرکت می کند ‪ .‬اگر ذره روی محیط دایره ‪ 120°‬بچرخد ‪،‬‬
‫مسافت و جابه جایی پیموده شده توسط ان به ترتیب چند سانتی متر است ؟‬

‫‪𝟐𝟎𝛑 ، 𝟑𝟎√𝟑)2‬‬ ‫‪𝟑𝟎√𝟑 ، 𝟐𝟎𝛑)1‬‬

‫‪𝟒𝟎𝛑 ، 𝟑𝟎√𝟐)4‬‬ ‫‪𝟑𝟎√𝟐 ، 𝟐𝟎𝛑)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪9‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫✓ حرکت در ‪ 3‬بعد ‪:‬‬

‫مثال ‪ )7‬پرنده ای بر روی ساختمانی به ارتفاع ‪ 50‬متر نشسته است ‪ .‬ابتدا پرواز کرده و به پای ساختمان می رسد سپس ‪40‬‬
‫متر به سمت شرق و در نهایت ‪ 30‬متر به سمت شمال می رود ‪ .‬جابه جایی کل این پرنده چیست ؟ (کنکور ‪ 97‬خارج ریاضی)‬

‫‪𝟒𝟎√𝟐)4‬‬ ‫‪50)3‬‬ ‫‪𝟓𝟎√𝟐)2‬‬ ‫‪120)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪ ‬رسعت لحظه ای و متوسط‬

‫تندی متوسط ‪ :‬نسبت طول مسیر حرکت (مسافت پیموده شده) به مدت زمان حرکت ‪ ،‬تندی متوسط کمیتی نرده ای‬
‫𝐿‬ ‫است‬
‫= 𝑣𝑎𝑆‬
‫𝑡∆‬

‫سرعت متوسط ‪ :‬نسبت جابه جایی متحرک به مدت زمان حرکت ‪ ،‬سرعت متوسط کمیتی برداری است‬
‫𝑥∆‬
‫= 𝑣𝑎𝑉‬
‫𝑡∆‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪10‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫تبدیل واحد سرعت در فیزیک ‪:‬‬

‫برای تبدیل 𝒉‪ 𝒌𝒎⁄‬به 𝒔‪ 𝒎⁄‬سرعت مورد نظر را تقسیم بر 𝟔‪ 𝟑/‬یا ضربدر 𝟖𝟏‪ 𝟓⁄‬می کنیم ‪ .‬و برای تبدیل‬

‫واحد 𝒔‪ 𝒎⁄‬به 𝒉‪ 𝒌𝒎⁄‬سرعت مورد نظر را ضربدر 𝟔‪ 𝟑/‬یا تقسیم بر 𝟓‪ 𝟏𝟖⁄‬می کنیم ‪ .‬حال به جدول روبه رو زیر‬

‫دقت کنید‬

‫‪+18‬‬
‫)𝒉‪𝑽(𝑲𝒎⁄‬‬

‫‪108‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪+5‬‬
‫)𝑺‪𝑽(𝒎⁄‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬

‫مثال‪ ) 8‬متحرکی روی محور 𝒙 حرکت می کند و در مبدا زمان از مکان 𝒎𝟎𝟒‪ 𝒙𝟎 = −‬می گذرد و در لحظه 𝒔𝟔 = 𝟏𝒕 به‬

‫مکان 𝒎𝟎𝟎𝟏 = 𝟏𝒙 میرسد و در نهایت در لحظه 𝒔𝟎𝟏 = 𝟐𝒕 از مکان 𝒎𝟎𝟐 = 𝟐𝒙 می گذرد ‪ .‬سرعت متوسط این متحرک‬

‫در ‪ SI‬در این 𝒔𝟎𝟏 ‪ ،‬کدام است ؟‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪14)2‬‬ ‫‪22)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪11‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪ )9‬جسمی بر روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند و در لحظه ی 𝟏𝒕 بردار مکان جسم به صورت ⃗𝒊𝟓 و ‪ 3‬ثانیه بعد از 𝟏𝒕 به‬

‫صورت ⃗𝒊𝟕‪ −‬است ‪ .‬سرعت متوسط جسم در این تغییر مکان کدام است ؟ (یکاها در ‪ SI‬است)‬

‫‪)4‬بستگی به 𝟏𝒕 دارد‬ ‫‪−𝟏𝟐𝒊⃗)3‬‬ ‫‪−𝟒𝒊⃗)2‬‬ ‫‪+𝟒𝒊⃗)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪)10‬متحرکی روی محور ‪ x‬ها در حال حرکت است و در مبدا زمان از مکان 𝒎𝟎𝟏 = 𝟎𝒙 می گذرد ‪ .‬جهت حرکت متحرک به‬

‫ترتیب در مکان های 𝒎𝟑 = 𝟏𝒙 و 𝒎𝟓 = 𝟐𝒙 تغییر می کند ‪ .‬اگر کل مدت زمان حرکت برابر با ‪ 8‬ثانیه و تندی متوسط‬
‫𝒎‬
‫𝟑 باشد ‪ ،‬سرعت متوسط متحرک در این مدت زمان در ‪ SI‬کدام است ؟‬ ‫متحرک در کل مدت زمان حرکت‬
‫𝒔‬

‫‪−𝟒)4‬‬ ‫‪−𝟐/𝟓)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )11‬جسمی بر روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند و در لحظه ی 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕 از 𝒎𝟎𝟐‪ 𝒙𝟏 = +‬و در لحظه ی 𝒔𝟓 = 𝟏𝒕 از = 𝟏𝒙‬

‫𝒎𝟎𝟒‪ −‬می گذرد ‪ .‬اگر تندی متوسط جسم در بازه زمانی 𝟏𝒕 تا 𝟐𝒕 برابر با ‪ 24‬متر بر ثانیه بوده باشد ‪ ،‬در این صورت ‪......‬‬

‫‪)1‬جسم حداقل یک بار تغییر جهت حرکت داده است ‪.‬‬

‫‪)2‬جسم همواره در جهت محور در حرکت بوده است‬

‫‪)3‬جسم حداکثر یک بار تغییر جهت حرکت داده است ‪.‬‬

‫‪ )4‬جسم همواره در خالف جهت محور در حرکت بوده است ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪12‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫حرکت بر خط راست ‪:‬‬

‫در این نوع حرکت که تا اخر فصل بررسی میشه قراره متحرک فقط در یک راستا حرکت کنه ‪ ،‬یعنی از سه جهت ‪ x,y,z‬متحرک فقط در‬

‫یکی از این سه جهت (مثال ‪ )x‬حرکت میکنه و ما تغییرات حرکت متحرک در این راستا را نسبت به زمان می سنجیم ‪.‬‬

‫𝒙∆‬
‫= 𝒗𝒂𝑽 نمایش می دهیم که در این صورت‬ ‫در حرکت روی محور ‪ x‬میتوانیم مکان را با 𝐱 ‪ ،‬جابه جایی را با 𝒙∆ و سرعت متوسط‬
‫𝒕∆‬

‫عالمت جبری 𝒙∆ و 𝒗𝒂𝑽 جهت ان هارا نمایش می دهیم ‪ .‬اگر متحرک در جهت ‪ +‬محور ‪ x‬حرکت کنه جابه جایی و سرعت متحرک ‪ +‬و‬

‫اگر در جهت منفی محور ‪ x‬حرکت کنه ‪ ،‬جابه جایی و سرعت متحرک – خواهد بود ‪ ،‬در نتیجه عالمت 𝒙∆ و یا ‪ v‬جهت حرکت را نشان می‬

‫دهند‬

‫عالمت 𝒙 در هر لحظه نشان دهنده عالمت بردار مکان عالمت سرعت در هر لحظه نشان دهنده جهت حرکت‬
‫است و بردار مکان در جایی تغییر عالمت می دهد که متحرک است و هر گاه عالمت سرعت متحرک عوض شود‬
‫‪ ،‬متحرک تغییر جهت داده است ‪.‬‬ ‫عالمت 𝒙 عوض شود ‪.‬‬

‫باشد به این معناست که متحرک در جهت اگر 𝟎 < 𝒗 باشد به این معناست که متحرک درخالف جهت‬ ‫𝟎>𝒗‬ ‫اگر‬
‫مثبت محور 𝒙 حرکت می کند ‪.‬‬ ‫مثبت محور 𝒙 حرکت می کند ‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫ممکن است متحرک در مکان مثبت باشد 𝟎 > 𝒙 (بردار ممکن است متحرک در مکان منفی باشد 𝟎 < 𝒙 (بردار‬
‫مکان منفی) اما جهت حرکت مثبت باشد (𝟎 > 𝒗)‬ ‫مکان مثبت) اما جهت حرکت منفی باشد (𝟎 < 𝒗)‬

‫اگر 𝟎 < 𝒗𝒙 باشد متحرک به مبدا مکان نزدیک می شود‬ ‫اگر 𝟎 > 𝒗𝒙 باشد متحرک از مبدا مکان دور می شود‬

‫تفاوت تندی لحظه ای و سرعت لحظه ای‬

‫تندی متحرک در هر لحظه از زمان را تندی لحظه ای می نامند ‪ .‬اگر هنگام خواندن تندی لحظه ای ‪ ،‬به جهت حرکت‬
‫متحرک نیز دقت کنیم ‪ ،‬در واقع سرعت لحظه ای )⃗⃗𝒗( ان را ‪ ،‬که کمیتی برداری است بیان کردیم ‪ .‬به عنوان مثال ‪:‬‬
‫وقتی درون خودرویی به طرف شمال در حال حرکت باشیم و در نقطه ای از مسیر ‪ ،‬عقربه تندی سنج خودروی خود را که‬
‫مطابق شکل روبه رو روی 𝒉‪ 𝟏𝟎𝟎 𝒌𝒎⁄‬است را بخوانیم ‪ ،‬تندی لحظه ای خودرو برابر 𝒉‪ 𝟏𝟎𝟎 𝒌𝒎⁄‬و سرعت لحظه ای‬
‫ان 𝒉‪ 𝟏𝟎𝟎 𝒌𝒎⁄‬به طرف شمال است ‪ .‬برای راحتی بیشتر اوقات سرعت لحظه ای و تندی‬
‫لحظه ای را به ترتیب به صورت سرعت و تندی بیان می کنند ‪ .‬از ان جایی که در ادامه مباحث‬
‫تنها حرکت اجسام بر خط راست بررسی می شود ‪ ،‬سرعت لحظه ای متحرک را در حل مسائل به‬
‫𝒗 به صورت 𝒗 به کار میبریم ‪ .‬هر گاه متحرک در جهت مثبت محور 𝒙 حرکت کند 𝒗‬ ‫جای بردار ⃗⃗‬
‫مثبت است و هر گاه متحرک در جهت منفی محور 𝒙 حرکت کند 𝒗 منفی است ‪.‬‬

‫نرده ای‪-‬بدون جهت – فقط مثبت‬ ‫برداری – جهت دار – مثبت یا منفی‬

‫𝑳‬ ‫𝒙∆‬
‫𝒗𝒂⃗𝑺⃗‬ ‫𝒗𝒂⃗𝑽⃗‬

‫) تندی لحظه ای(‬ ‫) سرعت لحظه ای(‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪14‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 12‬جسمی که روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند ‪ ،‬در یک لحظه عالمت بردار مکان ان منفی و سرعت ان مثبت است ‪.‬‬

‫در این صورت ‪...... ،‬‬

‫‪ )2‬جسم در حال دور شدن از مبدا مکان است ‪.‬‬ ‫‪)1‬جسم در حال نزدیک شدن به مبدا مکان است ‪.‬‬

‫‪ )4‬تندی حرک جسم ثابت است ‪.‬‬ ‫‪)3‬تندی حرک جسم در حال افزایش است ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫مثال‪ ) 13‬برای متحرکی که روی خط راست حرکت می کند ‪ ،‬چند مورد از عبارات زیر صحیح نیست ؟‬

‫‪)1‬اندازه بردار جابه جایی به مبدا مختصات وابسته نیست ‪.‬‬

‫‪)2‬اندازه بردار مکان به مبدا مختصات وابسته نیست ‪.‬‬

‫‪) 3‬در حرکت روی خط راست همواره بردار های مکان و جابه جایی بین دو لحظه هم جهت اند ‪.‬‬

‫‪) 4‬اگر بردار مکان تغییرجهت دهد ‪ ،‬جهت حرکت جسم الزاما تغییر می کند‬

‫‪) 5‬اگر جهت حرکت جسمی تغییر کند جهت بردار مکان ان الزاما تغییر می کند ‪.‬‬

‫‪)6‬تندی جسم در هر لحظه برابر با بزرگی سرعت جسم در آن لحظه است ‪.‬‬

‫‪ )7‬مادامی که متحرک تغییر جهت نمی دهد ‪ ،‬بزرگی سرعت متوسط در هر بازه زمانی برابر با تندی متوسط در آن بازه زمانی‬
‫است ‪.‬‬

‫‪ )8‬اگر تندی متوسط یک متحرک در یک بازه زمانی برابر صفر باشد ‪ ،‬بردار مکان متحرک در این بازه زمانی تغییر نکرده‬
‫است‬

‫‪ )9‬اگر در یک بازه زمانی جهت بردار مکان متحرک تغییر کند ‪ ،‬الزاما تندی متوسط و بزرگی سرعت متوسط با یکدیگر برابر‬
‫نیستند‪.‬‬

‫‪5) 4‬‬ ‫‪4)3‬‬ ‫‪3)2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪15‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪ )14‬متحرکی بر روی محور ‪ x‬ها در حال حرکت است ‪ .‬بردار مکان و بردار سرعت آن در دو لحظه 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕 و = 𝟐𝒕‬

‫𝒔𝟓 مطابق جدول زیر است ‪ .‬اگر مسافت طی شده توسط متحرک در این بازه زمانی برابر ‪ 9m‬باشد ‪ .‬چند مورد از گزاره‬

‫های زیر در مورد حرکت متحرک در بازه زمانی 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟓 = 𝟐𝒕 الزاما صحیح است ؟‬

‫آ) حداقل ‪ 2‬بار تندی متحرک برابر صفر شده است ‪.‬‬
‫𝒎‬
‫بردار سرعت ( 𝒔 )‬ ‫بردار مکان (𝒎)‬ ‫زمان )𝒔(‬
‫ب)در لحظه 𝒔𝟓 = 𝟐𝒕 متحرک در حال دور شدن از مبدا مکان‬
‫⃗𝒊𝟐‪⃗⃗𝟏 = −‬‬
‫𝒗‬ ‫⃗𝒊𝟎𝟏‪𝒅𝟏 = −‬‬ ‫𝟐 = 𝟏𝒕‬ ‫است‬

‫⃗𝒊𝟒‪⃗⃗𝟐 = −‬‬
‫𝒗‬ ‫⃗𝒊𝟓‪𝒅𝟐 = −‬‬ ‫𝟓 = 𝟐𝒕‬ ‫پ)جهت بردار مکان متحرک تغییر نمی کند ‪.‬‬

‫𝟓‪−‬‬
‫است ‪.‬‬ ‫ت)بردار سرعت متوسط در این بازه زمانی در‪𝒊⃗ ، SI‬‬
‫𝟑‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫برای توصیف حرکت یک جسم میتوانیم از نمودار مکان – زمان ‪ ،‬که مکان جسم را درهر لحظه نشان می دهد ‪ ،‬استفاده‬
‫کنیم ‪ .‬برای رسم این نمودار ‪ ،‬زمان را روی محور افقی و مکان را روی محور قائم در نظر می گیریم ‪ .‬به عنوان مثال ‪ :‬به‬
‫حرکت ذره ای که در شکل الف نشان داده شده است توجه کنید این ذره در لحظه ی 𝟎 = 𝟏𝒕 در مکان 𝒎𝟏 = 𝟏𝒙 و در‬
‫لحظه ی 𝒔𝟏 = 𝟐𝒕 در مکان 𝒎𝟑 = 𝟐𝒙 قرار دارد و به همین ترتیب در لحظه های دیگر و مکان های دیگر ‪ .‬حال اگر‬
‫بخواهیم نمودار مکان – زمان حرکت این ذره را رسم کنیم ‪ ،‬ابتدا هر یک از محور های مکان و زمان را با مقیاسی درست و‬
‫مناسب درجه بندی می کنیم ‪ ،‬سپس نقاطی از نمودار را که مربوط به هر یک از زمان ها و مکان های داده شده است را در‬
‫صفحه ی 𝒕 ‪ 𝒙 −‬مشخص می کنیم و با وصل کردن این نقاط به هم ‪ ،‬به وسیله یک منحنی هموار ‪ ،‬نمودار مکان – زمان را‬
‫همانند شکل ب رسم می کنیم‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪16‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫در نمودار مکان – زمان مقدار ‪ x‬در هر لحظه ‪ t‬مکان متحرک روی محور را در ان لحظه‬
‫نشان می دهد ‪ .‬در شکل روبه رو متحرک در لحظه 𝑴𝒕 در مکان 𝑴𝒙 قرار دارد ‪ .‬برای‬
‫سنجش لحظه یا زمان می توانیم لحظه شروع حرکت را از لحظه صفر فرض کنیم ‪.‬‬

‫در این نمودار محل برخورد منحنی با محور ‪ ، x‬مکان متحرک را در لحظه صفر (مکان اولیه)‬
‫نمایش می دهد ‪ .‬توجه کنیم که 𝟎 = 𝒙 همواره مبدا مکان است ‪ ،‬اما نقطه شروع‬
‫حرکت متحرک مبدا حرکت (مکان اولیه) است ‪.‬‬

‫در نمودار مکان – زمان محل برخورد منحنی با محور زمان ‪ ، t‬لحظه عبور متحرک از مبدا‬
‫مکان (مکان صفر) را نشان می دهد ‪ .‬در شکل روبه رو متحرک در لحظه های 𝟏𝒕 و 𝟐𝒕 در‬
‫مبدا مکان قرار دارد ‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫فاصله متحرک از مبدا مکان در نمودار مکان – زمان )𝒕 ‪: (𝒙 −‬‬

‫فاصله هر نقطه از منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬از محور زمان )|𝒙|( ‪ ،‬برابر فاصله متحرک‬
‫از مبدا مکان در ان لحظه است ‪.‬‬

‫اگر منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬از محور زمان دور شود ‪ ،‬متحرک از مبدا مکان دور می شود و‬
‫اگر منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬به محور زمان نزدیک شود ‪ ،‬متحرک به مبدا مکان نزدیک می‬
‫شود ‪.‬‬

‫تشخیص جهت حرکت در نمودار مکان – زمان )𝒕 ‪: (𝒙 −‬‬

‫اگر منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬در یک بازه زمانی صعودی باشد ‪ ،‬متحرک در ان بازه زمانی‬
‫در جهت مثبت محور ‪ x‬حرکت می کند ‪.‬‬

‫اگر منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬در یک بازه زمانی نزولی باشد ‪ ،‬متحرک در ان بازه زمانی در‬
‫جهت منفی محور ‪ x‬حرکت می کند ‪.‬‬

‫اگر منحنی نمودار )𝒕 ‪ (𝒙 −‬در یک بازه زمانی خط افقی (موازی محور ‪ )x‬باشد (‪ x‬ثابت‬
‫باشد) ‪ ،‬متحرک در ان بازه زمانی ساکن است ‪ ،‬همچنین چون در این لحظه نمودار از‬
‫صعودی به نزولی یا بالعکس تغییر یافته پس مسلما متحرک تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪18‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫تعیین 𝒙𝒂𝒎𝑿 و 𝒏𝒊𝒎𝑿 در نمودار مکان – زمان ‪:‬‬

‫تمرین کتاب درسی‪ ) 13‬توضیح دهید کدام یک از نمودار های مکان – زمان شکل زیر می تواند نشان دهنده نمودار‬
‫𝒕 ‪ 𝒙 −‬یک متحرک باشد ‪.‬‬

‫در این حاالت نمودار مکان – زمان نشان دهنده نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬واقعی یک متحرک نیست ‪.‬‬ ‫❖‬

‫‪)2‬ناپیوستگی داشته باشد‬ ‫‪)1‬تابع نباشد‬

‫‪19‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪)3‬مشتق بی نهایت‬

‫مثال‪ ) 15‬شکل روبه رو نمودار مکان – زمان متحرکی روی خط راست را نشان می دهد ‪:‬‬

‫الف) مکان اولیه جسم چه قدر است ؟‬

‫ب ) نسبت مدت زمانی که جسم از مبدا مکان دور می شود به مدت زمانی که‬
‫به مبدا مکان نزدیک می شود چه قدر است ؟‬

‫ج) نسبت مدت زمانی که جسم سوی منفی محور ‪ x‬حرکت می کند به کل‬
‫زمان حرکت چه قدر است ؟‬

‫د) نسبت جابه جایی متحرک بین دو لحظه ای که در ان ها جهت حرکت تغییر‬
‫می کند به اندازه جابه جایی در کل زمان حرکت چه قدر است ؟‬

‫ه) نسبت مسافت پیموده شده به اندازه جابه جایی چه قدر است ؟‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪20‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 16‬نمودار مکان – زمان جسمی که روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند ‪ ،‬به صورت شکل مقابل است ‪ .‬مسافتی را که جسم‬

‫در ‪ 25‬ثانیه اول ‪ ،‬در جهت محور طی می کند چند برابر بزرگی جابه جایی جسم ‪ ،‬در این ‪ 25‬ثانیه است ؟‬

‫‪7/75)4‬‬ ‫‪6/75)3‬‬ ‫‪6/45)2‬‬ ‫‪4/25)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 17‬نمودار مکان – زمان متحرکی به صورت شکل زیر داده شده است ‪ .‬مسافت این متحرک از لحظه ای که برای اولین‬

‫بار از مبدا مکان می گذرد تا لحظه 𝒔𝟑𝟏 = 𝒕 چند ‪ m‬است ؟‬

‫‪60)2‬‬ ‫‪30)1‬‬

‫‪50)4‬‬ ‫‪20)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪21‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫جدول زمان ها‪:‬‬

‫نمایش بر روی محور زمان‬ ‫زمان ها‬

‫لحظه𝒔𝟒 = 𝒕‬

‫ثانیه چهارم‬

‫ابتدای ثانیه چهارم حرکت‬

‫انتهای ثانیه چهارم حرکت‬

‫چهار ثانیه اول‬

‫چهار ثانیه دوم‬

‫‪ k‬ثانیه ‪ n‬ام‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪22‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫تعیین سرعت متوسط و لحظه ای به کمک‬

‫نمودار )𝒕 ‪: (𝒙 −‬‬

‫سرعت متوسط بین دو لحظه برابر شیب خطی است که ان دو لحظه را در نمودار مکان – زمان به هم وصل می کند ‪.‬‬

‫𝟏𝒙 ‪∆𝒙 𝒙𝟐 −‬‬

‫= 𝒗𝒂𝑽‬ ‫=‬ ‫شیب خط 𝑩𝑨 =‬
‫𝒕∆‬ ‫𝟏𝒕 ‪𝒕𝟐 −‬‬

‫اگر یک خط به شکل صعودی باشد (شبیه این ‪ ، ) ∕ :‬عالمت شیب ان مثبت و اگر به شکل نزولی باشد (شبیه این ‪، ) \ :‬‬
‫عالمت شیب ان منفی و اگر افقی باشد (شبیه این ‪ ، )— :‬مقدار شیب ان صفر است ‪.‬‬
‫در اشکال زیر ‪ ،‬عالمت سرعت متوسط را بین دو لحظه دلخواه 𝟏𝒕 و 𝟐𝒕 بر روی نمودار مکان – زمان مشخص کرده ایم ‪.‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪∆𝑥 = 0 ⇨ 𝑣𝑎𝑣 = 0‬‬

‫‪∆𝑥 > 0 ⇨ 𝑣𝑎𝑣 > 0‬‬
‫‪∆𝑥 = 0 ⇨ 𝑣𝑎𝑣 = 0‬‬

‫‪∆𝑥 < 0 ⇨ 𝑣𝑎𝑣 < 0‬‬

‫‪∆𝑥 < 0 ⇨ 𝑣𝑎𝑣 < 0‬‬

‫برای محاسبه سرعت متوسط روی نمودار )𝒕 ‪ 2 (𝒙 −‬نوع سوال وجود دارد ‪:‬‬ ‫نکتک‬
‫‪)1‬‬
‫‪)2‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪24‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 18‬نمودار مکان – زمان متحرک به صورت سهمی و مطابق شکل روبه رو است ‪ .‬سرعت متوسط متحرک در کدام بازه‬
‫زمانی بیشتر است ؟ (ریاضی ‪)85‬‬

‫‪ 𝒕𝟑 )2‬تا 𝟏𝒕‬ ‫‪ 𝟎 )1‬تا 𝟎𝒕‬

‫‪ )4‬بستگی به بازه های زمانی دارد‬ ‫‪ 𝒕𝟐 )3‬تا 𝟑𝒕‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 19‬نمودار مکان – زمان متحرکی که به صورت زیر است ‪ .‬سرعت متوسط متحرک در دو ثانیه اول چند برابر تندی‬

‫متوسط متحرک در ‪ 4‬ثانیه ی اول حرکت است ؟‬

‫𝟕‬ ‫𝟖‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟎𝟐‬ ‫𝟕‬
‫𝟕‬ ‫𝟎𝟐‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫𝟖‬ ‫𝟕‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪25‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫در سوال باال در کدام بازه تندی متوسط و بزرگی سرعت متوسط با هم برابر است ؟‬ ‫✓‬

‫‪ 2)4‬تا ‪4‬‬ ‫‪ 1)3‬تا ‪2‬‬ ‫‪ 1)2‬تا ‪3‬‬ ‫‪ 1)1‬تا ‪4‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ ) 20‬در نمودار مقابل ‪ ،‬اندازه سرعت متوسط متحرک در بازه زمانی 𝒔𝟓 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟖 = 𝟐𝒕 چند متر بر ثانیه و در کدام‬

‫جهت است ؟‬

‫‪ 6)1‬و در راستای ᾽𝑩 ᾽𝑨 و از ᾽𝑨 به طرف ᾽𝑩‬

‫‪ 6 )2‬و در راستای 𝑩𝑨 و از 𝑨 به طرف 𝑩‬

‫‪ 12 )3‬و در راستای 𝐁𝐀 و از 𝑨 به طرف 𝐁‬

‫‪ 12 )4‬و در راستای ᾽𝑩 ᾽𝑨 و از ᾽𝑨 به طرف ᾽𝑩‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫سرعت در هر لحظه دلخواه ‪ ،‬برابر شیب خط مماس بر نمودار مکان – زمان در ان لحظه‬

‫است‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪26‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫تعیین سرعت لحظه ای به کمک‬

‫نمودار مکان – زمان‬

‫سرعت متوسط متحرک بین هر دو لحظه دلخواه ‪ ،‬برابر شیب خطی است که نمودار مکان – زمان را در ان دو لحظه قطع‬
‫می کند ‪ .‬همانطور که در شکل روبه رو دیده می شود اگر 𝒕∆ به تدریج کوچ و کوچکتر شود ‪،‬‬
‫نقطه ‪ B‬به نقطه ‪ A‬نزدیک و نزدیک تر می شود به طوری که اگر 𝒕∆ به سمت صفر میل‬
‫کند )𝟎 ⇨ 𝒕∆( نقطه ‪ B‬به نقطه ‪ A‬بسیار نزدیک می شود و در آخر خط واصل بین این دو‬
‫نقطه به خط مماس بر نمودار در نقطه ‪ A‬میل می کند ‪ .‬در این حالت شیب خط مماس‬
‫برابر سرعت متحرک در لحظه ی 𝟏𝒕 است ‪ .‬به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که ‪:‬‬
‫سرعت در هر لحظه دلخواه 𝒕 ‪ ،‬برابر شیب خط مماس بر نمودار مکان – زمان در ان لحظه‬
‫است ‪.‬‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل صعودی باشد )∕( ‪،‬‬

‫سرعت متحرک مثبت است )𝟎 > 𝒗(‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل نزولی باشد )\( ‪،‬‬

‫سرعت متحرک منفی است )𝟎 < 𝒗(‬

‫‪27‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل افقی باشد ) —( ‪،‬‬

‫سرعت متحرک صفر است )𝟎 = 𝒗(‬

‫نتیجه ‪ :‬در نقاط اکسترمم نسبی روی نمودار مکان – زمان ‪ ،‬سرعت متحرک صفر می شود و سپس تغییر عالمت می‬
‫دهد و همچنین متحرک در این نقاط تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫تذکر ‪ :‬در حرکت بر خط راست برای تغییر جهت ‪ ،‬باید ابتداتندی متحرک کاهش یابد و متحرک متوقف شود و سپس‬
‫تندی ان در جهت مخالف افزایش یابد ‪ .‬بنابراین در لحظه تغییر جهت حتما تندی یا سرعت متحرک صفر می شود ‪.‬‬

‫✓‬ ‫سرعت صفر‬ ‫✓‬ ‫سرعت صفر‬

‫✓‬ ‫تغییر جهت‬ ‫✓‬ ‫تغییر جهت‬

‫✓‬ ‫سرعت صفر‬ ‫✓‬ ‫سرعت صفر‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓‬ ‫سرعت صفر‬ ‫✓‬ ‫سرعت صفر‬

‫✓‬ ‫تغییر جهت‬ ‫✓‬ ‫تغییر جهت‬

‫تغییر جهت‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫تغییر جهت‬

‫نمودار 𝑡 ‪ 𝑥 −‬در نقاط 𝑛𝑖𝑚 و 𝑥𝑎𝑚 نسبی‬ ‫نکتک ‪ :‬در‬

‫تغییر جهت ندارد‬ ‫متحرک تغییر جهت می دهد ‪.‬‬
‫تغییر جهت دارد‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫‪29‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪) 21‬با توجه به نمودار مکان – زمان زیر چه تعداد از عبارت های‬

‫زیر در مورد حرکت متحرک در ‪ 11‬ثانیه اول حرکت نادرست است ؟‬

‫الف) متحرک ‪ 5‬ثانیه در جهت محور ‪ x‬حرکت می کند ‪.‬‬

‫ب)بردار مکان متحرک ‪ 4‬ثانیه در خالف جهت محور ‪ x‬قرار دارد ‪.‬‬

‫پ)متحرک سه بار تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫ت)در ‪ 7‬ثانیه اول حرکت ‪ ،‬اندازه جابه جایی متحرک دو برابر مسافت طی‬

‫شده است ‪.‬‬

‫ث)متحرک ‪ 5‬بار در فاصله ‪ 1m‬مبدا حرکت و ‪ 5‬بار در فاصله ‪ 1m‬از مبدا مکان است ‪.‬‬

‫ج)در موردی که بردار مکان جسم در خالف محور‪ x‬است ‪ ،‬تندی ابتدا افزایش و بعد کاهش می یابد ‪.‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )22‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که روی پاره خط راست حرکت می کنند مطابق شکل روبه رو است ‪ .‬در‬
‫لحظه 𝟎 = 𝒕 و 𝒕 بین سرعت متحرک ‪ A‬و ‪ B‬به ترتیب چه ارتباطی برقرار است ؟‬

‫‪ 𝑽𝑨 > 𝑽𝑩 ) 2‬و 𝑨𝑽 > 𝑩𝑽‬ ‫‪ 𝑽𝑨 > 𝑽𝑩 ) 1‬و 𝑩𝑽 > 𝑨𝑽‬

‫‪ 𝑽𝑩 > 𝑽𝑨 ) 4‬و 𝑨𝑽 > 𝑩𝑽‬ ‫‪ 𝑽𝑩 > 𝑽𝑨 ) 3‬و 𝑨𝑽 < 𝑩𝑽‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪30‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪) 23‬نمودار مکان – زمان متحرکی که روی خطی راست در حال حرکت است ‪ ،‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬اندازه سرعت‬

‫متحرک در لحظه 𝒔𝟔 = 𝒕 چند برابر اندازه سرعت متوسط آن در ‪ 6‬ثانیه ابتدایی حرکت است ؟‬

‫𝟐‬ ‫𝟏‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟑‬ ‫𝟑‬

‫𝟑‬
‫‪)4‬‬ ‫‪3)3‬‬
‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 24‬نمودار مکان – زمان جسمی که بر روی خط راست حرکت می کند به صورت شکل مقابل است ‪ .‬اگر بزرگی سرعت‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟓 بوده است ؟‬ ‫𝟓 باشد در این مدت چند بار سرعت جسم مثبت‬ ‫متوسط جسم در بازه زمانی صفر تا 𝒕 برابر‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫‪2)2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫‪)4‬بستگی به 𝒕 دارد‬ ‫‪5) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫در سوال باال نمودار مسافت – زمان را رسم کنید ‪:‬‬ ‫✓‬

‫نکته ‪ :‬شیب نمودار 𝑡 ‪ 𝑥 −‬برابر با رسعت متوسط و شیب نمودار مسافت – زمان تندی متوسط را‬
‫نشان یم دهد ‪.‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪)25‬نمودار مکان بر حسب زمان یک متحرک که روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند ‪ ،‬مطابق سهمی شکل مقابل است ‪.‬‬

‫اگر تندی متوسط و سرعت متوسط متحرک در بازه صفر تا 𝟏𝒕 برابر با 𝒗𝒂𝒔 و 𝒗𝒂𝒗 و تندی متوسط و سرعت متوسط‬

‫متحرک در بازه صفر تا 𝟐𝒕 برابر با 𝒗𝒂ˊ𝒔 و 𝒗𝒂ˊ𝒗 باشد ‪ ،‬در این صورت کدام یک از گزینه های زیر در مورد مقایسه تندی‬

‫متوسط و سرعت متوسط در این دو بازه زمانی صحیح است ؟‬

‫‪ 𝒗𝒂𝒗 < 𝒗ˊ𝒂𝒗 )1‬و 𝒗𝒂ˊ𝒔 > 𝒗𝒂𝒔‬

‫‪ 𝒗𝒂𝒗 < 𝒗ˊ𝒂𝒗)2‬و 𝒗𝒂ˊ𝒔 < 𝒗𝒂𝒔‬

‫‪ 𝒗𝒂𝒗 > 𝒗ˊ𝒂𝒗 )3‬و 𝒗𝒂ˊ𝒔 > 𝒗𝒂𝒔‬

‫‪ 𝒗𝒂𝒗 > 𝒗ˊ𝒂𝒗 )4‬و 𝒗𝒂ˊ𝒔 < 𝒗𝒂𝒔‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ تعیین عالمت شتاب لحظه ای از روی نمودار مکان – زمان ‪:‬‬

‫جهت تقعر نمودار مکان – زمان یک متحرک ‪ ،‬عالمت شتاب ان را مشخص می کند ‪ .‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬اگر شکل‬

‫منحنی 𝒕 ‪ 𝒙 −‬یک متحرک به سمت باال باشد ‪ ،‬شتاب متحرک مثبت و اگر شکل منحنی 𝒕 ‪ 𝒙 −‬رو به پایین باشد شتاب‬

‫متحرک منفی است ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪32‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫نکتک ‪ :‬در ریاضیات نقطه عطف به نقطه ای گفته می شود که در ان جهت تقعر منحنی تغییر می کند ‪ ،‬در نمودار‬

‫مکان – زمان شتاب یک متحرک در نقطه عطف صفر است ‪ .‬به طور مثال ‪ :‬در نمودار باال جهت تقعر منحنی در نقطه‬

‫‪ M‬تغییر کرده است پس در این نقطه شتاب صفر است و تغییر عالمت می دهد ‪.‬‬

‫مثال‪ ) 26‬شکل مقابل نمودار مکان – زمان متحرکی است که روی خط راست در حال حرکت است ‪ .‬اگر در مدت نشان‬

‫داده شده ‪ ،‬بردار مکان متحرک ‪ a‬بار تغییر جهت داده باشد و ‪ b‬بار جهت شتاب حرکت عوض شده باشد و ‪ C‬بار سرعت‬

‫متحرک صفر شده باشد و ‪ d‬بار جهت بردار سرعت عوض شده باشد ‪ ،‬حاصل 𝒅 ‪ 𝒂 + 𝒃 + 𝒄 +‬برابر کدام گزینه است ؟‬

‫‪11)2‬‬ ‫‪12)1‬‬

‫‪9 )4‬‬ ‫‪10)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪33‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫تشخیص تند شونده و کند شونده‬

‫بودن متحرک ‪:‬‬
‫روش اول ‪ :‬توجه به افزایش شیب خط مماس بر نمودار ‪ :‬اگر تندی یا اندازه سرعت در حال افزایش باشد ‪ ،‬حرکت‬
‫تندشونده و اگر تندی یا اندازه سرعت در حال کاهش باشد ‪ ،‬حرکت کند شونده است ‪.‬‬

‫در نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬در بازه هایی که اندازه شیب خط مماس بر منحنی در حال افزایش است (منحنی به راستای قائم میل‬
‫پیدا می کند) حرکت تندشونده است ‪ ،‬و در بازه هایی که اندازه شیب خط مماس بر منحنی در حال کاهش است (منحنی‬
‫به راستای افقی میل پیدا می کند) حرکت کندشونده است‬

‫روش دوم ‪ :‬استفاده از 𝒗 ‪ ، 𝒂 ,‬در مبحث شتاب ثابت می خوانیم که‬

‫اگر جهت تقعر نمودار به سمت باال باشد یعنی شتاب مثبت است و‬
‫همچنین اگر شیب خط مماس بر نمودار مثبت باشد یعنی سرعت‬
‫مثبت است و بالعکس ‪ .‬همچنین تندشونده و کند شونده بودن حرکت‬
‫باشد حرکت‬ ‫𝟎>𝒗 ∗𝒂‬ ‫دارد ‪ .‬اگر‬ ‫𝒗‪𝒂 ,‬‬ ‫بستگی به هم عالمتی‬
‫تندشونده است و اگر 𝟎 < 𝒗 ∗ 𝒂 حرکت کندشونده است ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 27‬در کدام بازه حرکت متحرک تند شونده است و خالف جهت محور 𝒙 ها حرکت می کند ؟‬

‫(سراسری ریاضی ‪ 82‬خارج کشور )‬

‫‪ 𝒕𝟏 ))2‬تا 𝟐𝒕(‬ ‫‪ 𝟎))1‬تا 𝟏𝒕(‬

‫‪ 𝒕𝟒 )) 4‬تا 𝟑𝒕(‬ ‫‪ 𝒕𝟑 ))3‬تا 𝟐𝒕(‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪34‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪) 28‬نمودار مکان ‪ -‬زمان متحرکی در شکل مقابل رسم شده است ‪ .‬کدام گزینه در مورد این متحرک درست است ؟‬

‫‪) 1‬حرکت تند شونده و دارای سرعت اولیه است که به کند شونده تبدیل می شود ‪.‬‬

‫‪) 2‬حرکت بدون سرعت اولیه و تندشونده است که به کندشونده تبدیل می شود‬

‫‪ ) 3‬حرکت کند شونده و دارای سرعت اولیه است که به تند شونده تبدیل می شود ‪.‬‬

‫‪)4‬حرکت تندشونده و دارای سرعت اولیه است ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪35‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫معادله مکان – زمان‬

‫ما باید بتوانیم مکان جسم را در هر لحظه دلخواه مشخص کنیم ‪ ،‬یکی از راه های تعیین مکان جسم در هر لحظه‬

‫**معادله مکان – زمان ** یا معادله **𝒕 ‪ **𝒙 −‬است ‪ ،‬این معادله مکان جسم را به صورت تابعی از زمان نمایش می دهد ‪.‬‬

‫به عنوان مثال ‪ 𝒙 = 𝟐𝒕𝟐 − 𝟒𝒕 + 𝟐 :‬می تواند معادله مکان – زمان جدول زیر باشد ‪:‬‬

‫لحظه‬ ‫𝟎 = 𝟎𝑻‬ ‫𝐬𝟏 = 𝟏𝑻‬ ‫𝐬𝟐 = 𝟐𝑻‬ ‫𝐬𝟑 = 𝟑𝑻‬

‫مکان‬ ‫𝒎𝟐 = 𝟎𝒙‬ ‫𝟎 = 𝟏𝒙‬ ‫𝒎𝟐 = 𝟐𝒙‬ ‫𝒎𝟖 = 𝟑𝒙‬

‫همانطور که گفتیم شیب خط مماس بر نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬در هر لحظه همان سرعت لحظه ای می باشد که این مفهوم مشتق‬

‫را می رساند ‪ .‬در نتیجه از معادله مکان – زمان مشتق بگیریم به معادله سرعت – زمان می رسیم ‪.‬‬

‫𝑛 𝑡𝑘 = 𝑥‬ ‫‪𝑛𝑘 𝑛−1‬‬

‫𝑡𝑘 = 𝑥‬ ‫𝑘‬

‫𝑘=𝑥‬
‫مشتق‬ ‫‪0‬‬

‫‪𝑥 = 2𝑡 2 + 𝑡 + 1‬‬ ‫‪𝑣 = 4𝑡 + 1‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪36‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪) 29‬معادله حرکت متحرکی در ‪ SI‬به صورت 𝟐 ‪ 𝒙 = 𝒕𝟐 − 𝟑𝒕 +‬است ‪ .‬در لحظه ای که برای دومین بار (پس از لحظه‬

‫𝟎 = 𝒕) بردار مکان جسم تغییر مکان می دهد ‪ ،‬سرعت متحرک در ‪ SI‬کدام است ؟‬

‫‪1 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪−𝟏)2‬‬ ‫‪−𝟐)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )30‬رابطه مکان – زمان متحرکی به صورت 𝟑 ‪ 𝒙 = 𝒕𝟐 − 𝟒𝒕 +‬می باشد ‪:‬‬

‫راه حل‬ ‫عبارت‬

‫‪ . 1‬مکان اولیه متحرک ( 𝟎𝒙)‬

‫‪ . 2‬عبور متحرک از (مبدا مکان ‪ -‬مبدا حرکت )‬

‫‪ . 3‬بردار مکان متحرک مثبت باشد‬

‫‪ . 4‬بردار مکان متحرک منفی باشد‬

‫‪ . 5‬بردار مکان متحرک تغییر جهت دهد‬

‫‪ . 6‬متحرک در جهت محور 𝒙 حرکت کند‬

‫‪ .7‬متحرک درخالف جهت محور 𝒙 حرکت کند‬

‫‪ .8‬متحرک تغییر جهت دهد‬

‫‪37‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪ .9‬تعیین جابه جایی متحرک در ‪ 3‬ثانیه دوم‬

‫متحرک در𝒔𝟓 = 𝒕 تا 𝒔𝟏 = 𝒕‬ ‫‪ . 10‬تعیین مسافت طی شده‬

‫‪ .11‬تعیین سرعت متوسط متحرک در‪ 2‬ثانیه سوم‬

‫𝒔𝟓 = 𝒕 تا 𝒔𝟏 = 𝒕‬ ‫‪ .12‬تعیین تندی متوسط متحرک در‬

‫𝒙𝒂𝒎𝒙‬ ‫‪ .13‬تعیین‬

‫𝒏𝒊𝒎𝒙‬ ‫‪ .14‬تعیین‬

‫مثال‪)31‬معادله حرکت جسمی که بر روی محور 𝒙 ها حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت 𝟑𝟏 ‪ 𝒙 = 𝟐𝒕𝟐 − 𝟏𝟓𝒕 +‬می باشد ‪ .‬در‬

‫‪ 5‬ثانیه اول حرکت ‪ ،‬چند ثانیه ‪ ،‬بردار مکان جسم در خالف جهت محور بوده است ؟‬

‫‪4/75)4‬‬ ‫‪4)3‬‬ ‫‪3/75)2‬‬ ‫‪2/75)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪38‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ )32‬معادله حرکت جسمی که بر روی محور 𝒙 ها حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت 𝟏 ‪ 𝒙 = 𝟒𝒕𝟐 − 𝟏𝟐𝒕 +‬است ‪ .‬سرعت‬

‫متوسط جسم در ‪ 2‬ثانیه دوم حرکت چند متر بر ثانیه است ؟‬

‫‪−𝟒𝟎)4‬‬ ‫‪+𝟒𝟎)3‬‬ ‫‪−𝟔𝟎)2‬‬ ‫‪+𝟔𝟎)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫در سوال باال تندی متوسط در ثانیه دوم ؟‬ ‫✓‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 33‬معادله مکان ‪-‬زمان حرکت متحرکی که بر روی محور 𝒙 ها حرکت میکند در ‪ SI‬به صورت 𝟐𝟏 ‪𝒙 = 𝟐𝒕𝟐 − 𝟓𝒕 −‬‬
‫است‪.‬چند مورد از عبارت های زیر در مورد حرکت این متحرک صحیح است ؟‬

‫آ)بردار مکان متحرک دو بار تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫ب)متحرک در ‪ 4‬ثانیه اول حرکت ‪ ،‬در جهت منفی محور ‪ x‬حرکت می کند‬

‫پ)تندی حرکت متحرک در لحظه 𝒔𝟒 = 𝒕 برابر صفر است‬

‫ت)از لحظه 𝒔𝟓𝟐‪ 𝒕𝟏 = 𝟏/‬تا لحظه 𝒔𝟕 = 𝟐𝒕 بردار مکان در جهت مثبت محور ‪ x‬است ‪.‬‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪)1‬صفر‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪39‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 34‬معادله حرکت جسمی که بر روی محور 𝒙 ها حرکت میکند در ‪ SI‬به صورت 𝟓 ‪ 𝒙 = 𝒕𝟐 − 𝒃𝒕 +‬است ‪ .‬اگر سرعت‬
‫𝒎‬
‫𝟑‪ +‬باشد ‪ ،‬در چه لحظه ای از فاصله ی ‪ 3‬متری مکان اولیه می گذرد ؟‬ ‫متوسط جسم در ثانیه سوم حرکت‬
‫𝒔‬

‫‪𝒕 = 𝟓𝒔)4‬‬ ‫‪𝒕 = 𝟒𝒔)3‬‬ ‫‪𝒕 = 𝟑𝒔)2‬‬ ‫‪𝒕 = 𝟏𝒔)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )35‬معادله حرکت متحرکی که روی خط راست حرکت می کند ‪ ،‬در ‪ SI‬به صورت 𝟔𝟏 ‪ 𝒙 = −𝟐𝒕𝟐 + 𝟏𝟐𝒕 −‬است ‪.‬‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫تندی متوسط متحرک بین دو لحظه ای که از مبدا مکان می گذرد ‪ ،‬چند‬
‫𝒔‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫نمودار سرعت – زمان )𝒕 ‪ : (𝒗 −‬نموداری که در ان برای توصیف یک حرکت بر محور‬

‫‪ ، x‬سرعت ‪ v‬رابر حسب لحظه یا زمان ‪ t‬نمایش می دهد‬

‫در نمودار سرعت – زمان مقدار ‪ v‬در هر لحظه ‪، t‬‬

‫سرعت متحرک روی محور را در ان لحظه نشان می دهد ‪.‬‬
‫در شکل روبه رو سرعت متحرک در لحظه 𝑴𝒕 برابر 𝑴𝑽‬
‫است ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪40‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫در نمودار سرعت – زمان محل برخورد منحنی با محور‬

‫سرعت ‪ ، v‬سرعت متحرک در لحظه صفر (سرعت اولیه)‬
‫را نشان می دهد ‪ .‬در شکل روبه رو 𝟎𝑽 سرعت اولیه‬
‫حرکت است ‪.‬‬

‫در نمودار سرعت – زمان محل برخورد منحنی با محور زمان‬

‫‪ ، t‬لحظه صفر شدن سرعت یا توقف متحرک را نشان می‬
‫دهد ‪ .‬در نمودار های سرعت – زمان شکل روبه رو‬
‫سرعت متحرک در لحظه های 𝟏𝒕 ‪ 𝒕𝟑 , 𝒕𝟐 ,‬صفر شده‬
‫است ‪.‬‬

‫اگر منحنی نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬در یک بازه زمانی باالی محور‬

‫زمان باشد ‪ ،‬سرعت در ان بازه زمانی مثبت است و‬
‫متحرک در جهت مثبت محور ‪ x‬حرکت می کند ‪.‬‬

‫اگر منحنی نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬در یک بازه زمانی پایین محور‬

‫زمان باشد ‪ ،‬سرعت در ان بازه زمانی منفی است و‬
‫متحرک در جهت منفی محور ‪ x‬حرکت می کند ‪.‬‬

‫‪41‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫در نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬در لحظه هایی جهت حرکت تغییر می‬

‫کند که منحنی محور زمان را قطع کند به طوری که عالمت‬
‫سرعت پیش و پس از ان لحظه متفاوت باشد ‪ .‬به بیان‬
‫دیگر سرعت در ان لحظه تغییر عالمت داده باشد ‪.‬‬

‫در نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬در بازه هایی که منحنی از محور زمان‬

‫دور می شود ‪ ،‬اندازه سرعت یا تندی در حال افزایش‬
‫است و حرکت تندشونده است ‪ ،‬و در بازه هایی که منحنی‬
‫به محور زمان نزدیک می شود ‪ ،‬اندازه سرعت یا تندی در‬
‫حال کاهش است و حرکت کندشونده است ‪.‬‬

‫جابه جایی ‪ :‬مساحت بین نمودار سرعت زمان و محور زمان‬

‫در یک بازه زمانی برابر جابه جایی متحرک در ان بازه زمانی‬
‫است ‪ .‬درشکل رو به رو ‪ ،‬جابه جایی در بازه زمانی 𝟏𝒕 تا‬
‫𝟑𝒕 ‪ ،‬برابر با 𝟐𝑺 ‪ ∆𝒙 = 𝑺𝟏 +‬است ‪.‬‬
‫توجه کنید که مساحت های باالی محور زمان با عالمت‬
‫مثبت و مساحت های پایین محور زمان با عالمت منفی‬
‫منظور می شوند ‪( .‬مثال در شکل مقابل𝟎 > 𝟏𝑺 و‬
‫𝟎 < 𝟐𝑺 است ‪) .‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪42‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مسافت ‪ :‬مسافت طی شده توسط متحرک در یک بازه زمانی ‪ ،‬برابر مجموع قدر مطلق مساحت های محصور بین نمودار سرعت – زمان و‬
‫محور زمان در ان بازه زمانی است ‪ .‬مثال در شکل قبل | 𝟐𝑺| ‪𝒍 = |𝑺𝟏 | + |𝑺𝟐 | = 𝑺𝟏 +‬‬

‫سرعت و تندی متوسط ‪ :‬وقتی بتوانیم جابه جایی و مسافت متحرک را حساب کنیم ‪ ،‬سرعت و تندی متوسط ان را نیز می توانیم حساب‬
‫کنی ‪.‬‬

‫نمودار 𝒕 ‪ : 𝒗 −‬در هر لحظه به ما می گوید که متحرک چه سرعتی را دارد ‪.‬‬

‫مثال ‪ )36‬متحرکی روی محور ‪ x‬حرکت می کند و نمودار سرعت – زمان ان مطابق شکل روبه رو است ‪ .‬متحرک در ‪14‬‬
‫ثانیه اول حرکت چند ثانیه در سوی مخالف محور ‪ x‬حرکت می کند ؟ (ریاضی ‪) 89‬‬

‫‪6 )2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫‪12)4‬‬ ‫‪8) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫تذکر ‪ :‬میدانیم تندی اندازه (قدر مطلق) سرعت متحرک است ‪ .‬اگر در نمودار سرعت – زمان یک متحرک‬
‫بخش های منفی منحنی را نسبت به محور زمان قرینه کنیم ‪ ،‬به نمودار تندی – زمان متحرک می رسیم ‪.‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫شکل های زیر مثالی از رسم نمودار تندی – زمان‬

‫از روی نمودار سرعت – زمان را نشان می دهد ‪.‬‬

‫مثال ‪ )37‬نمودار تندی – زمان متحرکی که روی خط راست حرکت می کند به صورت شکل روبه رو است ‪ .‬متحرک حداقل‬
‫و حداکثر چند بار تغییر جهت داده است ؟‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫شتاب متوسط و شتاب لحظه ای ‪:‬‬

‫در علوم سال نهم دیدید که هر گاه سرعت جسمی تغییر کند حرکت ان شتابدار است ‪ .‬در شکل الف ‪ :‬با توجه به اینکه بردار سرعت‬
‫در هرنقطه از مسیر ‪ ،‬بر مسیر حرکت مماس است تغییر سرعت جسم در نقاط مختلف مسیر حرکت می تواند به دلیل تغییر در اندازه‬
‫بردار سرعت (تندی) جسم باشد ‪ .‬در شکل ب ‪ :‬یا می تواند به دلیل تغییر در جهت بردار سرعت ان باشد ‪ .‬در شکل پ ‪ :‬یا همچنین‬
‫می تواند به دلیل تغییر در اندازه و جهت بردار سرعت متحرک باشد ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪44‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫𝒗 سرعت متحرک در لحظه ی‬‫شتاب متوسط متحرک در هر بازه زمانی دلخواه 𝟏𝒕 تا 𝟐𝒕 به صورت رابطه تعریف می شود که در ان 𝟏⃗⃗‬
‫𝒗 سرعت متحرک در لحظه ی 𝟐𝒕 است ‪ .‬همانطور که دیده می شود شتاب متوسط (𝒗𝒂⃗⃗‬
‫𝒂) ‪ ،‬کمیتی برداری و هم جهت با‬ ‫𝟏𝒕 و 𝟐⃗⃗‬
‫𝒗∆ است ‪ .‬یکای شتاب متوسط در ‪ ، SI‬متر بر مربع ثانیه ) 𝟐𝒔‪ (𝒎⁄‬است‬
‫بردار تغییر سرعت ⃗⃗‬

‫𝒗 ‪⃗⃗𝟐 −‬‬
‫𝒗‬ ‫𝟏⃗⃗‬ ‫⃗⃗‬
‫𝒗∆‬
‫= 𝒗𝒂⃗⃗‬
‫𝒂‬ ‫=‬
‫𝟐𝒕 تا 𝟏𝒕‬ ‫𝐭∆‬

‫مثال‪ ) 38‬متحرکی در مسیر مستقیم حرکت می کند و معادله سرعت – زمان ان در ‪ SI‬به صورت 𝟐 ‪𝒗 = 𝟐𝒕𝟐 − 𝟒𝒕 −‬‬
‫است ‪ .‬شتاب متوسط ان در ‪ 2‬ثانیه دوم چند متر بر مجذور ثانیه است ؟‬

‫‪8) 4‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪4)2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫تعیین شتاب متوسط و لحظه ای‬ ‫لحل‬
‫به کمک نمودار سرعت – زمان‬

‫در شکل الف نمودار سرعت – زمان متحرکی نشان‬

‫داده شده است که روی خط راست حرکت می کند ‪.‬‬

‫با توجه به تعریف شتاب متوسط معلوم می شود که‬

‫شتاب متوسط بین دو لحظه برابر شیب خطی است که نمودار‬

‫سرعت – زمان را در ان دو لحظه قطع می کند ‪ .‬همانطور که‬

‫در شکل ب نیز مشاهده می کنید اگر 𝑡∆ به سمت صفر میل‬

‫‪45‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫کند )‪ (∆𝑡 → 0‬خط واصل بین نقطه های ‪ A‬و ‪ ، B‬به خط مماس بر نمودار در نقطه ‪ A‬میل می کند ‪ .‬در این‬

‫حالت شیب خط مماس برابر شتاب متحرک در لحظه ی ‪ 𝑡1‬است ‪ .‬بنابراین می توان نتیجه گرفت که ‪ :‬شتاب در‬

‫هر لحظه دلخواه ‪ ، t‬برابر شیب خط مماس بر نمودار سرعت‬

‫– زما در ان لحظه است ‪ .‬در کتب مربوط به فیزیک برای‬

‫سادگی ‪ ،‬شتاب لحظه ای را شتاب می نامند و ان را با نماد 𝑎‬

‫نشان می دهند ‪.‬‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل صعودی باشد )∕( ‪،‬‬

‫شتاب متحرک مثبت است )𝟎 > 𝒂(‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل نزولی باشد )\( ‪،‬‬

‫شتاب متحرک منفی است )𝟎 < 𝒂(‬

‫اگر شیب خط مماس بر نمودار به شکل افقی باشد ) —( ‪،‬‬

‫شتاب متحرک صفر است )𝟎 = 𝒂(‬

‫نتیجه ‪ :‬در نقاط اکسترمم نسبی روی نمودار سرعت – زمان ‪ ،‬شتاب متحرک صفر می شود و سپس تغییر عالمت‬
‫می دهد و همچنین شتاب متحرک در این نقاط تغییر جهت می دهد ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪46‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪ )39‬نمودار سرعت – زمان متحرکی که روی محور ‪ x‬در حال حرکت است به صورت زیر است ‪ .‬در این صورت الزاما ‪:‬‬

‫‪)1‬در بازه ی ‪ 𝑡3‬تا ‪ 𝑡4‬متحرک خالف جهت محور در حال حرکت بوده است ‪.‬‬

‫‪ )2‬در بازه ی ‪ 𝑡2‬تا ‪ 𝑡3‬متحرک متوقف بوده است ‪.‬‬

‫‪ )3‬در بازه صفر تا ‪ 𝑡4‬شتاب متوسط متحرک منفی است ‪.‬‬

‫‪ )4‬در لحظه ‪ 𝑡3‬متحرک در بیشترین فاصله از مبدا قرار دارد ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 40‬نمودار سرعت – زمان متحرکی که روی محور ‪ x‬در حال حرکت است به صورت زیر می باشد ‪ .‬در کدام یک از‬
‫لحظات زیر بردار ‪ ،‬شتاب متحرک در خالف جهت محور ‪ x‬بوده و اندازه سرعت متحرک در حال کاهش است ؟‬

‫‪𝒕𝟐 ) 2‬‬ ‫‪𝒕𝟏 ) 1‬‬

‫‪𝒕𝟒 ) 4‬‬ ‫‪𝒕𝟑 ) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪47‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 41‬چند مورد از عبارت های زیر در مورد نمودار سرعت – زمان یک متحرک که روی خط مستقیم حرکت می کند در‬
‫بازه صفر تا ‪ 5‬ثانیه درست است ؟‬

‫الف) این متحرک ‪ 2/5‬ثانیه حرکت تندشونده داشته است ‪.‬‬

‫ب) در مدت ‪ 2‬ثانیه در حالی که خالف جهت محور ها حرکت می کرده ‪ ،‬حرکت کند شونده داشته است ‪.‬‬

‫پ) در دو لحظه تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫ت) شتاب حرکت در یک لحظه تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫‪4)4‬‬ ‫‪3)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 42‬با توجه به نمودار سرعت – زمان شکل مقابل ‪ ،‬چند ثانیه متحرک با حرکت کندشونده خالف محور ‪ x‬حرکت می‬
‫کند؟‬

‫‪4 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫‪7 )4‬‬ ‫‪5) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪48‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪ )43‬نمودار سرعت – زمان یک متحرک مطابق شکل زیر است ‪ .‬به ترتیب از راست به چپ ‪ ،‬چند بار متحرک متوقف‬
‫شده و چند بار جهت حرکت ان تغییر می کند ؟‬

‫‪ 3)2‬و ‪4‬‬ ‫‪ 3)1‬و ‪3‬‬

‫‪ 4)4‬و ‪4‬‬ ‫‪ 4)3‬و ‪3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )44‬شکل زیر ‪ ،‬نمودار سرعت – زمان متحرکی که بر روی محور ‪ x‬حرکت می کند را نشان می دهد ‪ .‬با توجه به ان‬
‫بیان کنید که الزاما کدام کمیت برای دو بازه زمانی نا برابر 𝟏𝒕∆ و 𝟐𝒕∆ برابر است ؟‬

‫‪)2‬جابه جایی‬ ‫‪)1‬مسافت طی شده‬

‫‪)4‬شتاب متوسط‬ ‫‪)3‬تغییرات سرعت در دو سربازه زمانی‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫مثال‪ ) 45‬با توجه به شکل مقابل شتاب متوسط متحرک در ‪ 5‬ثانیه اول چند برابر شتاب در لحظه ی 𝒔𝟓 = 𝒕 است ؟‬

‫‪0/4)2‬‬ ‫‪2/5)1‬‬

‫‪0/2)4‬‬ ‫‪1)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪49‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 46‬نمودار سرعت – زمان متحرکی مطابق شکل است ‪ .‬اگر سرعت متوسط در 𝒔𝟎𝟏 اول برابر 𝑺 𝟒𝟏 باشد ‪ ،‬شتاب‬
‫متوسط در ‪ 8‬ثانیه اول چند واحد ‪ SI‬است ؟‬

‫𝟓𝟏‬
‫‪−𝟏/𝟔)2‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟒‬

‫𝟓‬
‫‪−𝟏/𝟒)4‬‬ ‫‪− 𝟒)2‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 47‬در نمودار سرعت ‪ -‬ز مان مقابل (که متعلق به متحرکی است که روی خط راست در حرکت است ) ‪ ،‬در بازه‬
‫زمانی نشان داده شده ‪ ،‬نسبت اندازه سرعت متوسط به تندی متوسط برابر با کدام گزینه است ؟‬

‫𝟏‬ ‫𝟏‬ ‫𝟏‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1)1‬‬
‫𝟒‬ ‫𝟑‬ ‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪50‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 48‬تجربی داخل ‪ : 92‬متحرکی در مسیر مستقیم حرکت می کند و نمودار سرعت – زمان ان مطابق شکل مقابل‬
‫است ‪ .‬اندازه شتاب متوسط این متحرک در بازه زمانی 𝟐 = 𝒕 تا 𝟐𝟏 = 𝒕 چند متر بر مربع ثانیه است ؟‬

‫𝟏‬ ‫𝟓‬
‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟎𝟏‬ ‫𝟎𝟏‬

‫𝟕‬
‫‪)4‬صفر‬ ‫‪)3‬‬
‫𝟎𝟏‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ ترکیب نمودار 𝑡 ‪ 𝑥 −‬و محاسبه شتاب ‪:‬‬

‫مثال ‪ ) 49‬چند مورد از عبارات زیر در مورد نمودار شکل مقابل درست است ؟‬

‫الف) در بازه ‪ 𝑡1‬تا ‪ 𝑡2‬شتاب متوسط حرکت منفی است ‪.‬‬

‫ب)در بازه ‪ 𝑡3‬تا ‪ 𝑡5‬سرعت متوسط منفی است ‪.‬‬

‫پ) در بازه ‪ 𝑡1‬تا ‪ 𝑡3‬شتاب متوسط صفر است‬

‫ت) در بازه صفر تا ‪ 𝑡5‬حرکت در جهت محور بوده است ‪.‬‬

‫ث) در بازه زمانی ‪ 𝑡6 - 𝑡5‬بردار مکان خالف جهت محور بوده است ‪.‬‬

‫و) متحرک ‪ 3‬بار تغییر جهت داده است‬

‫د) بردار مکان متحرک یکبار تغییر جهت داده است ‪.‬‬

‫‪7)4‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪5) 2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪51‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 50‬نمودار مکان – زمان متحرکی مطابق شکل زیر است ‪ .‬بزرگی شتاب متوسط در ثانیه چهارم چند متر بر مجذور‬
‫ثانیه است ؟‬

‫𝟗‬
‫‪)2‬‬ ‫‪6)1‬‬
‫𝟐‬
‫𝟑‬ ‫𝟑‬
‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬
‫𝟖‬ ‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫معادله سرعت ‪-‬زمان ‪ :‬معادله ای است که در هر لحظه به ما سرعت متحرک را نشان می دهد ‪،‬‬

‫𝟒 ‪𝒗 = 𝟒𝒕 −‬‬ ‫به عنوان مثال ‪:‬‬

‫لحظه‬ ‫𝟎 = 𝟎𝑻‬ ‫𝐬𝟏 = 𝟏𝑻‬ ‫𝐬𝟐 = 𝟐𝑻‬ ‫𝐬𝟑 = 𝟑𝑻‬

‫سرعت‬ ‫𝒔‪𝒗𝟎 = −𝟒 𝒎⁄‬‬ ‫𝟎 = 𝟏𝒗‬ ‫𝒔‪𝒗𝟐 = 𝟒 𝒎⁄‬‬ ‫𝒔‪𝒗𝟑 = 𝟖 𝒎⁄‬‬

‫راه حل‬ ‫عبارت‬

‫‪ . 1‬سرعت اولیه متحرک ( 𝟎𝒗)‬

‫‪ .2‬متحرک در جهت محور 𝒙 حرکت کند‬

‫‪ .3‬متحرک درخالف جهت محور 𝒙 حرکت کند‬

‫‪ .4‬متحرک تغییر جهت دهد‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪52‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫‪ .5‬تعیین جابه جایی متحرک )𝟑 ‪𝒕 = (𝟎 ،‬‬

‫‪ .6‬تعیین مسافت طی شده توسط متحرک )𝟑 ‪𝒕 = (𝟎 ،‬‬

‫‪ .7‬تعیین سرعت متوسط متحرک )𝟑 ‪𝒕 = (𝟎 ،‬‬

‫‪ .8‬تعیین تندی متوسط متحرک)𝟑 ‪𝒕 = (𝟎 ،‬‬

‫𝒙𝒂𝒎𝒗‬ ‫‪ .9‬تعیین‬

‫𝒏𝒊𝒎𝒗‬ ‫‪ .10‬تعیین‬

‫رابطه سرعت – زمان‬

‫مثال ‪ )51‬معادله سرعت – زمان جسمی در ‪ SI‬به صورت 𝟓‪ 𝒗 = 𝟔𝒕𝟐 − 𝟐𝟒𝒕 + 𝟏𝟎/‬است ‪ .‬در بازه زمانی 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕‬

‫و𝒔𝟒 = 𝟐𝒕 چند ثانیه متحرک خالف جهت محور 𝒙 حرکت کرده است ؟‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪1/5)3‬‬ ‫‪1 )2‬‬ ‫‪0/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )52‬معادله سرعت – زمان متحرکی که روی محور ‪ x‬حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت 𝟒 ‪ 𝒗 = −𝟐𝒕 +‬است ‪ .‬جابه‬

‫جایی متحرک در ‪ 2‬ثانیه سوم چند متر است ؟ (ریاضی ‪)88‬‬

‫‪24)4‬‬ ‫‪18)3‬‬ ‫‪12)2‬‬ ‫‪6)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪53‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪ )53‬معادله سرعت – زمان متحرکی در ‪ SI‬به صورت 𝟐𝟏 ‪ 𝒗 = 𝟑𝒕 −‬است ‪ .‬در کدام بازه زمانی حرکت متحرک کند‬

‫شونده است و در این مدت متحرک در چه جهتی حرکت می کند ؟‬

‫‪ 0 )2‬تا 𝒔𝟒 = 𝒕 ‪ ،‬در جهت مثبت‬ ‫‪ 0)1‬تا 𝒔𝟒 = 𝒕 ‪ ،‬در جهت منفی‬

‫‪ )4‬از لحظه 𝒔𝟒 = 𝒕 به بعد ‪ ،‬در جهت مثبت‬ ‫‪ )3‬از لحظه 𝒔𝟒 = 𝒕 به بعد ‪ ،‬در جهت منفی‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫نکتک ‪ :‬سطح زیر نمودار 𝑡 ‪ 𝑎 −‬برابر با 𝑣∆ است ‪.‬‬

‫‪∆𝑉 = 𝑆1 − 𝑆2‬‬

‫مثال ‪ )54‬شکل روبه رو نمودار شتاب – زمان متحرکی را نشان می دهد که بر روی محور ‪ x‬حرکت می کند اگر 𝟑‪𝒗𝟎 = −‬‬
‫باشد ‪:‬‬

‫‪ .1‬تغییرات سرعت در ‪ 12‬ثانیه اول را به دست آورید‬

‫𝒎‬
‫‪ .2‬سرعت متحرک در لحطه 𝟐𝟏 = 𝒕 چند 𝟐𝑺 است ؟‬

‫‪ .3‬شتاب متوسط متحرک در ‪ 12‬ثانیه اول را به دست اورید ؟‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪54‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫‪ :‬نقاط برخورد منحنی شتاب – زمان با محور زمان به شرط انکه تغییر عالمت رخ دهد ‪ ،‬لحظاتی است که جهت‬ ‫نکتک‬
‫برایند نیرو های وارد بر جسم عوض شده است ‪.‬‬

‫جمع بندی‬
‫بردار جابه جایی (⃗𝒅⃗)‬ ‫مسافت (𝒍)‬

‫برداری که نقطه اول حرکت را به نقطه انتهای حرکت وصل می کند‬ ‫طول مسیر حرکت‬
‫⃗𝒊𝒙∆ = ⃗⃗‬
‫𝒅‬

‫مسافت)𝒎( ⇨ 𝒍‬
‫= 𝒗𝒂𝒔‬ ‫تندی متوسط‬
‫زمان حرکت)𝒔( ⇨ 𝒕∆‬

‫𝒙∆‬ ‫𝒙∆‬
‫= 𝒗𝒂⃗⃗‬
‫𝒗‬ ‫= 𝒗𝒂𝒗 ⇨ ⃗𝒊‬ ‫سرعت متوسط‬
‫𝒕∆‬ ‫𝒕∆‬

‫‪55‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫عالمت جبری 𝒙∆ و 𝒗𝒂𝒗 جهت حرکت را نشان می هد ‪.‬‬

‫جهت شتاب ‪ :‬بردار شتاب با بردار تغییر سرعت (و نه خود سرعت) هم جهت (هم عالمت ) است ‪ ،‬یعنی ‪:‬‬

‫سرعت ثابت ⇦ 𝟎 = 𝒗∆ ⇦ 𝟎 = 𝒂‬

‫سرعت در جهت مثبت و در حال افزایش‬

‫𝟎 > 𝒗∆ ⇦ 𝟎 > 𝒂‬
‫سرعت در جهت منفی و در حال کاهش‬

‫سرعت در جهت منفی و در حال افزایش‬

‫𝟎 < 𝒗∆ ⇦ 𝟎 < 𝒂‬
‫سرعت در جهت مثبت و در حال کاهش‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪56‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫جمع بندی نمودار های فصل سینماتیک ‪ ↶ 𝒙:‬مشتق ↶ 𝒗 ↶ مشتق ↶ 𝒂‬

‫نسبی سرعت تغییر جهت می دهد‬ ‫در نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬در نقاط ‪ min‬و ‪max‬‬ ‫نمودار مکان – زمان‬
‫(متحرک تغییر جهت می دهد) و همچنین در نقاط‬
‫عطف عالمت شتاب و نیرو عوض می شود ‪.‬‬

‫لحظات برخورد نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬با محور زمان مکان متحرک صفر شده است ‪ .‬و همچنین‬
‫اگر محور را قطع کند بردار مکان تغییر جهت داده‬
‫است ‪ .‬در نمودار 𝒕 ‪ 𝒙 −‬نقطه قبل از اکسترموم‬
‫کند شونده و نقطه بعد از اکسترموم تند شونده است‬

‫𝒙∆‬
‫=̅‬
‫𝒗 = 𝜶 𝐧𝐚𝐭‬
‫𝒕∆‬
‫لحظه ای𝒗 = 𝜷 𝐧𝐚𝐭‬

‫‪57‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫در نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬در نقاط ‪ min‬و‬

‫‪max‬‬
‫نمودار شتاب – زمان‬
‫نسبی شتاب و نیرو تغییر عالمت می‬ ‫نمودار سرعت – زمان‬
‫دهند ‪.‬‬

‫لحظات برخورد نمودار با محور زمان‬

‫سرعت‬
‫صفر می شود و اگر نمودار را قطع کند‬
‫𝒗∆ = 𝑺‬ ‫متحرک‬ ‫𝒗∆‬
‫=̅‬
‫𝒂 = 𝜶 𝐧𝐚𝐭‬
‫تغییر جهت داده است ‪.‬‬ ‫𝒕∆‬
‫لحظه ای𝒂 = 𝜷 𝐧𝐚𝐭‬

‫𝒙∆ = 𝑺‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪58‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫حرکت سرعت ثابت ‪:‬‬

‫ساده ترین نوع حرکت ‪ ،‬حرکت با سرعت ثابت است ‪ .‬در این نوع حرکت ‪ ،‬اندازه و جهت سرعت متحرک در‬

‫طول مسیر ثابت است ‪ .‬شیب نمودار مکان – زمان در طول حرکت ثابت و در نتیجه سرعت متوسط متحرک در‬

‫هر بازه زمانی دلخواه ‪ ،‬برابر سرعت لحظه ای ان است ‪ .‬در این صورت می توان نوشت ‪:‬‬

‫𝑥∆‬
‫𝑣𝑎𝑣 = 𝑣‬ ‫=‬ ‫𝑡∆𝑣 = 𝑥∆ ⇨‬
‫𝑡∆‬

‫حال مطابق شکل زیر متحرک در لحظه 𝟎 = 𝟏𝒕 در مکان 𝟎𝒙 = 𝟏𝒙 و در لحظه ی 𝒕 = 𝟐𝒕 در مکان 𝒙 = 𝟐𝒙 باشد ‪ ،‬رابطه‬

‫باال را می توان به صورت زیر بازنویسی کرد ‪:‬‬

‫)‪𝑥 − 𝑥0 = 𝑣 (𝑡 − 0‬‬
‫و یا ‪:‬‬
‫‪𝑥 = 𝑣𝑡 + 𝑥0‬‬
‫در معادله باال معموال 𝟎𝒙 را که مکان متحرک در لحظه 𝟎 = 𝒕 است مکان اولیه متحرک می‬

‫و 𝒙 می توانند مثبت ‪ ،‬منفی یا صفر باشند ‪ .‬سرعت‬ ‫𝟎𝒙‬ ‫نامند ‪ .‬توجه کنید که مکان های‬

‫متحرک هم به دلیل ماهیت برداری ان ‪ ،‬در صورتی که حرکت در جهت محور 𝒙 باشد‬

‫مثبت و در غیر این صورت منفی است ‪.‬‬

‫‪59‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫در حرکت با سرعت ثابت (بردار سرعت لحظه ای) ثابت است ‪ ،‬یعنی هم اندازه سرعت و هم جهت ان همواره‬
‫ثابت است و تغییر نمی کند ‪ ،‬چون بردار سرعت تغییر جهت نمی دهد بنابراین مسیر حرکت الزاما یک خط راست است‬ ‫𝟏‬
‫𝒍 = |𝒅|‬ ‫تغییر نکردن جهت حرکت باعث می شود که قدر مطلق اندازه جابه جایی با مسافت برابر شود ‪:‬‬
‫𝟐‬
‫𝑺 = |𝒗|‬ ‫در نتیجه در این حرکت قدر مطلق اندازه سرعت برابر تندی است ‪:‬‬
‫با ثابت ماندن بردار سرعت ‪ ،‬تغییر سرعت (𝒗∆) نداریم ‪ ،‬پس شتاب هم نداریم !! نیروی خالص هم نداریم !!‬
‫𝟑‬
‫‪ ⇨ ∆𝑣 = 0 ⇨ 𝑎 = 0, 𝐹𝑛𝑒𝑡 = 0‬ثابت = 𝑣‬

‫نمودار های حرکت با سرعت ثابت بر روی خط راست ‪:‬‬

‫نمودار سرعت – زمان نمودار شتاب – زمان‬ ‫نمودار مکان – زمان‬

‫متحرک با سرعت‬
‫ثابت در جهت محور‬
‫𝑥 پیش رود ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫متحرک با سرعت‬
‫ثابت در خالف‬
‫جهت محور 𝑥 پیش‬
‫رود ‪.‬‬

‫یاد آوری ‪ : 1‬شیب نمودار مکان – زمان سرعت می باشد ‪ .‬چون حرکت سرعت ثابت است پس شیب نمودار‬
‫مکان – زمان هم در شکل های باال مقداری ثابت را دارد‬
‫یاد آوری ‪ : 2‬جهت حرکت نشان دهنده عالمت سرعت است ‪ .‬متحرک های ردیف باال چون در جهت مثبت محور‬
‫حرکت می کنند دارای سرعت مثبت هستند و شیب نمودار مکان – زمان برایان ها مثبت است و متحرک های‬
‫ردیف پایین چون در جهت منفی محور حرکت می کنند دارای سرعت منفی هستند و شیب نمودار مکان – زمان‬
‫برای ان ها منفی است ‪.‬‬

‫مثال‪ ) 55‬چند مورد از عبارت های زیر در مورد یک حرکت با سرعت ثابت درست است ؟‬

‫الف ) اگر اندازه سرعت در لحظه های مختلف یکسان باشد ‪ .‬لزوما حرکت با سرعت ثابت است‬

‫ب) در این نوع حرکت ‪ ،‬اندازه جابه جایی متحرک در بازه های زمانی مساوی ‪ ،‬یکسان است ‪.‬‬

‫پ) در این نوع حرکت سرعت متوسط در هر بازه زمانی برابر با سرعت لحظه ای است ‪.‬‬

‫ت) در این نوع ح رکت اندازه جابه جایی در یک بازه زمانی مشخص به سرعت و مکان اولیه متحرک بستگی دارد ‪.‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪61‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 56‬چند مورد از عبارت های نادرست است ؟‬

‫الف) در حرکت با سرعت ثابت ‪ ،‬تندی متوسط متحرک در یک مدت زمان معین با تندی لحظه ای در تمام لحظه های ان‬
‫مدت برابر است ‪.‬‬

‫ب) در یک حرکت روی خط راست ‪ ،‬اندازه جابه جایی و مسافت پیموده شده همواره برابر هستند ‪.‬‬

‫پ) در حرکت با سرعت ثابت ‪ ،‬متحرک در بازه های زمانی دلخواه مساوی ‪ ،‬مسافت های برابری را طی می کند ‪.‬‬

‫ت) اگر تندی لحظه ای متحرکی ثابت باشد ‪ ،‬لزوما شتاب حرکت صفر است ‪.‬‬

‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )57‬در یک حرکت با سرعت ثابت ‪ ،‬متحرک در لحظه ی 𝒔𝟓‪ 𝒕𝟏 = 𝟐/‬در حال عبور از مکان 𝒎𝟒 = 𝟏𝒙 و در لحظه ی‬
‫𝒔𝟕 = 𝟏𝒕 در حال عبور از مکان 𝒎𝟐𝟐 = 𝟏𝒙 است ‪ .‬سرعت این متحرک در لحظه ی 𝟎 = 𝟎𝒕 چند متر بر ثانیه و مکان ان‬
‫در این لحظه ( 𝟎𝒙) چند متر است ؟‬

‫‪ 𝒗𝟎 = 𝟒) 2‬و 𝟔 = 𝟎𝒙‬ ‫‪ 𝒗𝟎 = 𝟒)1‬و 𝟔‪𝒙𝟎 = −‬‬

‫‪ 𝒗𝟎 = 𝟐 ) 4‬و 𝟏 = 𝟎 𝒙‬ ‫‪ 𝒗𝟎 = 𝟐)3‬و 𝟏‪𝒙𝟎 = −‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 58‬متحرکی که بر روی محور ‪ x‬حرکت می کند ‪ ،‬در لحظه ی 𝒔𝟓‪ 𝒕 = 𝟐/‬از نقطه ‪ A‬واقع در مکان 𝟗‪ −‬متری مبدا‬
‫𝒎‬
‫مکان با تندی ثابت 𝑺 𝟖 در جهت منفی محور ‪ X‬می گذرد ‪ .‬معادله حرکت این متحرک در ‪ SI‬کدام است ؟‬

‫‪𝒙 = −𝟖𝒕 + 𝟏𝟏)4‬‬ ‫‪𝒙 = 𝟖𝒕 − 𝟐𝟗)3‬‬ ‫‪𝒙 = −𝟖𝒕 − 𝟐𝟗)2‬‬ ‫‪𝒙 = 𝟖𝒕 − 𝟏𝟏)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪62‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 59‬قطاری از روی یک پل به طول ‪ 400‬متر عبور می کند ‪ .‬اگر سرعت قطار ثابت و برابر ‪ 30‬متر بر ثانیه و ‪ 20‬ثانیه‬

‫طول بکشد تا قطار از روی پل عبور کند طول قطار چند متر است ؟‬

‫‪800)4‬‬ ‫‪600)3‬‬ ‫‪400)2‬‬ ‫‪200)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫𝒎‬
‫𝟓𝟏 در حال حرکت است ‪ ،‬به پلی به طول ‪ L‬می رسد ‪ .‬اگر مدت زمانی‬ ‫لحل‬
‫مثال‪ ) 60‬قطاری به طول ‪ 60m‬که با تندی ثابت‬
‫𝒔‬

‫که طول می کشد تا نیمی از قطار از روی پل رد شود ‪ 3‬برابر مدت زمانی باشد که قطار به طور کامل روی پل قرار دارد ‪،‬‬

‫چند ثانیه طول می کشد تا قطار به طور کامل از روی پی عبور کند ؟‬

‫‪8) 2‬‬ ‫‪11)1‬‬

‫‪15)4‬‬ ‫‪12)3‬‬

‫محاسبه سرعت متوسط و تندی متوسط در حرکت چند مرحله ای با سرعت های ثابت ‪:‬‬
‫⋯ ‪∆𝑥1 + ∆𝑥2 + ∆𝑥3 +‬‬ ‫⋯ ‪|∆𝑥1 | + |∆𝑥2 | + |∆𝑥3 | +‬‬
‫= ̅𝑣‬ ‫= 𝑣𝑎𝑆‬
‫⋯ ‪∆𝑡1 + ∆𝑡2 + ∆𝑡3 +‬‬ ‫⋯ ‪∆𝑡1 + ∆𝑡2 + ∆𝑡3 +‬‬

‫اگر 𝒙∆ و 𝒗 رابدهند در هر مرحله 𝒕∆ را به دست می‬

‫‪∆𝑥1 + ∆𝑥2‬‬
‫𝑣𝑎𝑣‬ ‫=‬ ‫اوریم‬
‫‪∆𝑥1 ∆𝑥2‬‬
‫‪+‬‬
‫‪𝑣1‬‬ ‫‪𝑣2‬‬

‫اگر 𝒗 و 𝒕 را بدهند در هر مرحله 𝒙∆ را به دست می اوریم‬

‫‪63‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪𝑣1 𝑡1 + 𝑣2 𝑡2‬‬
‫= 𝑣𝑎𝑣‬
‫‪𝑡1 + 𝑡2‬‬

‫‪𝑣1 + 𝑣2‬‬
‫= 𝑣𝑎𝑣‬
‫‪2‬‬
‫اگر متحرک نیمی از زمان حرکت را با سرعت 𝟏𝒗 و نیمی‬
‫دیگر را با سرعت 𝟐𝒗 طی کرده باشد ‪ ،‬داریم ‪:‬‬
‫‪2𝑣1 𝑣2‬‬
‫= 𝑣𝑎𝑣‬
‫‪𝑣1 + 𝑣2‬‬
‫اگر متحرک نیمی از مسیر حرکت را با سرعت 𝟏𝒗 و نیمی‬
‫دیگر را با سرعت 𝟐𝒗 طی کرده باشد ‪ ،‬داریم ‪:‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬ ‫𝟐‬

‫مثال‪ )61‬متحرکی روی خط راست حرکت می کند و 𝟓 مسیری رابا سرعت 𝑺 𝟎𝟒 و بقیه مسیررا با سرعت 𝑺 𝟎𝟐 طی می‬

‫کند ‪ .‬سرعت متوسط متحرک در کل مسیر چند متر بر ثانیه است ؟‬

‫‪32)4‬‬ ‫‪30)3‬‬ ‫‪28)2‬‬ ‫‪25)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬ ‫𝟏‬ ‫𝒎‬

‫مثال‪ ) 62‬متحرکی نیمی از زمان حرکت خود را با سرعت ثابت 𝑺 𝟎𝟑 ‪ 𝟑 ،‬اززمان حرکتش را با سرعت ثابت 𝑺 𝟐𝟏 و مابقی‬
‫𝒎‬
‫را با سرعت ثابت 𝑺 𝟔 می پیماید ‪ .‬اگر کل این حرکت بر یک مسیر مستقیم و در یک جهت انجام شود ‪ ،‬سرعت متوسط ان‬

‫در کل مسیر چند متر بر ثانیه است ؟‬

‫‪24)4‬‬ ‫‪22)3‬‬ ‫‪20)2‬‬ ‫‪16)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪64‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫برای حل سواالت شامل دو متحرک جدا از هم می توانیم از روش حرکت نسبی استفاده کنیم به شرطی که دو متحرک‬
‫به صورت هم زمان حرکت کرده باشند ‪.‬‬

‫حالت ‪ : 1‬دو اتومبیل در خالف جهت هم‬

‫حرکت کنند‬

‫‪ = 𝑣1 + 𝑣2‬نسبی𝑣‬

‫حالت ‪ : 2‬دو اتومبیل در یک جهت‬

‫حرکت کنند‬

‫| ‪ = |𝑣1 − 𝑣2‬نسبی𝑣‬

‫مثال‪ ) 63‬دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬به طور هم زمان در مسیری مستقیم از فاصله یک کیلو متری به سمت یکدیگر حرکت می‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫کنند و تندی ان ها ثابت و به ترتیب 𝑺 𝟎𝟐 و 𝑺 𝟎𝟑 است ‪ .‬چند ثانی پس از آغاز حرکت دو متحرک به یکدیگر می رسند‬
‫؟‬

‫‪75)4‬‬ ‫‪25)3‬‬ ‫‪30)2‬‬ ‫‪20)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪65‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 64‬دو اتومبیل ‪ A‬و ‪ B‬با تندی های 𝑺 𝟎𝟐 و 𝑺 𝟎𝟑 در مسیری مستقیم به سمت یکدیگر حرکت می کنند ‪ .‬اگر‬
‫فاصله دو اتومبیل از هم ‪ 1000‬متر باشد ‪ ،‬در کدام لحظه یا لحظات فاصله دو اتومبیل از یکدیگر ‪ 200‬متر می شود ؟‬

‫‪ 𝒕 =)4‬و 𝒔𝟔𝟏 = 𝒕‬ ‫‪ 𝒕 = 𝟏𝟖𝒔)3‬و 𝒔𝟒𝟐 = 𝒕‬ ‫‪𝒕 = 𝟏𝟔𝒔)2‬‬ ‫‪𝒕 = 𝟏𝟖𝒔)1‬‬

‫𝒔𝟒𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬

‫𝒎𝒌‬ ‫𝒎𝒌‬
‫لحل‬
‫𝟒𝟓 به طرف‬ ‫𝟖𝟎𝟏 و قطار ‪ 1‬به طول ‪ 400‬متر با تندی ثابت‬ ‫مثال‪ ) 65‬مطابق شکل زیر قطار ‪ 2‬به طول ‪ 300‬متر با تندی ثابت‬
‫𝒉‬ ‫𝒉‬
‫یکدیگر در مسیری مستقیم و در دو ریل موازی در حال حرکت هستند ‪ .‬اگر مکان جلوی دو قطار در یک لحظه برابر با‬

‫𝟎𝟎𝟐‪ 𝒙𝑨 = −‬و 𝟎𝟎𝟔 = 𝑩𝒙 باشد ‪ ،‬در لحظه ای که دو قطار به طور کامل از کنار یکدیگر عبور می کنند ‪ ،‬مکان نقطه ‪ A‬کدام‬
‫است ؟‬

‫‪)4‬صفر‬ ‫‪𝟓𝟎𝟎𝒎)3‬‬ ‫‪𝟑𝟎𝟎𝒎)2‬‬ ‫‪𝟏𝟎𝟎𝒎)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 66‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬دو قطار یکی با طول ‪ 250‬متر و دیگری با طول ‪ 400‬متر در یک جهت و با سرعت ثابت در دو‬
‫𝒎𝒌‬ ‫𝒎𝒌‬
‫𝟐𝟕 باشد ‪ ،‬چند ثانیه پس از‬ ‫𝟎𝟗 و تندی قطار ‪ B‬برابر با‬ ‫ریل موازی در حال حرکت هستند ‪ .‬اگرتنید قطار ‪ A‬برابر با‬
‫𝒉‬ ‫𝒉‬

‫لحظه ای که در شکل زیر نشان داده شده است قطار ‪ A‬به طور کامل از قطار ‪ B‬سبقت می گیرد ؟‬

‫‪480)2‬‬ ‫‪230)1‬‬

‫‪180)4‬‬ ‫‪64)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪66‬‬
‫لحل‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫سخت ترین نوع سواالت در حرکت نسبی حالتی است که دو متحرک اختالف زمانی داشته باشند‪.‬‬
‫راه حل آسان در این گونه سواالت به این گونه است که ‪....‬‬
‫𝑚‬
‫‪ 4‬شروع به حرکت می کند ‪ .‬اگر ‪ 5‬ثانیه بعد متحرک‬ ‫مثال‪ ) 67‬مطابق شکل در لحظه ی ‪ 𝑡 = 0‬متحرک ‪ A‬با تندی ثابت‬
‫𝑠‬
‫‪ B‬با سرعت ⃗𝑖‪ 𝑉𝐵 = −6‬در ‪ SI‬از مکان نشان داده شده شروع به حرکت کند ‪ ،‬در چه لحظاتی بعد از ‪ 𝑡 = 0‬فاصله دو‬
‫متحرک ‪ 20‬متر می شود ؟‬

‫‪ 11)2‬و ‪15‬‬ ‫‪ 6)1‬و ‪10‬‬

‫‪ 10)4‬و ‪14‬‬ ‫‪ 1)3‬و ‪5‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫ر‬
‫بیشتین فاصله دو متحرک ‪:‬‬ ‫✓‬
‫بیشتین فاصله ی دو‬‫ر‬ ‫غت مساوی ‪ ،‬از یک نقطه حرکت کنند ‪،‬‬ ‫اگر دو متحرک با رسعت های ثابت ر‬
‫ر‬
‫بیشتین فاصله از فرمول زیر‬ ‫متحرک ر‬
‫وقن اتفاق یم افتد که متحرک رسی ع تر به مقصد رسیده باشد و این‬
‫قابل محاسبه است ‪:‬‬
‫کوچکت𝑣‬
‫ر‬
‫ر‬
‫بیشتین فاصله دو متحرک‬ ‫‪𝑥 = (1 −‬‬ ‫ˊ‬
‫نقطه𝑥 )‬
‫بزر رگت𝑣‬ ‫فاصله ربی دو‬

‫‪67‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪ )68‬شکل زیر نمودار مکان – زمان حرکت متحرکی را نشان می دهد که بر روی یک خط راست در حرکت است ‪.‬‬
‫معادله مکان – زمان این متحرک را به دست اورید ؟‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 69‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬به صورت زیر نشان داده شده است ‪ .‬در کدام لحظه بر حسب ثانیه ‪ ،‬فاصله‬
‫دو متحرک ‪ 7‬برابر فاصله اولیه ان ها از یکدیگر است ؟‬

‫‪9)2‬‬ ‫‪6)1‬‬

‫‪8 )4‬‬ ‫‪12)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 70‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که روی محور 𝒙 حرکت می کنند به صورت زیر نشان داده شده است ‪ .‬در‬
‫چه لحظه ای بر حسب ثانیه فاصله دو متحرک از هم ‪ 120‬متر می شود ؟‬

‫‪12)2‬‬ ‫‪10)1‬‬

‫‪16)4‬‬ ‫‪15)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪68‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 71‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که با سرعت ثابت روی محور 𝒙 حرکت می کنند ‪ ،‬مطابق شکل زیر است‬
‫‪ .‬در چه لحظه ای بر حسب ثانیه فاصله دو متحرک از هم 𝒎𝟎𝟔 می شود ؟‬

‫‪12)2‬‬ ‫‪8) 1‬‬

‫‪24)4‬‬ ‫‪16)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )72‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬به صورت زیر نشان داده شده است ‪.‬سرعت متحرک ‪ A‬چند متر بر ثانیه‬
‫بیشتر از ‪ B‬است ؟ (تجربی ‪ 94‬خارج از کشور)‬

‫‪𝟏𝟐/𝟒)2‬‬ ‫‪12)1‬‬

‫‪𝟏𝟔/𝟑)4‬‬ ‫‪16)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 73‬در شکل مقابل ‪ ،‬نمودارهای مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬در یک دستگاه رسم شده ‪ .‬در لحظه ای که متحرک‬
‫‪ A‬از مبدا مکان می گذرد ‪ ،‬متحرک ‪ B‬در چند متری مبدا است ؟‬

‫‪𝟔) 2‬‬ ‫‪5) 1‬‬

‫‪𝟖 )4‬‬ ‫‪7)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪69‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫✓س ر‬
‫واالت که زمان به هم رسیدن مشخص نیست ‪:‬‬

‫مثال ‪ )74‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که روی محور 𝒙 حرکت می کنند به صورت زیر نشان داده شده است ‪.‬‬

‫در چه لحظه ای برای دومین مرتبه فاصله ی دو متحرک به ‪ 4‬متر می رسد ؟‬

‫‪𝟏/𝟐)2‬‬ ‫‪0/6)1‬‬

‫‪𝟐 )4‬‬ ‫‪0/4)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪) 75‬نمودار مکان – زمان دو خودروی ‪ A‬و ‪ B‬که بر روی مسیری مستقیم در حال حرکت هستند ‪ ،‬به صورت شکل‬

‫زیر است ‪ .‬اختالف زمانی بین دو لحظه ای که فاصله دو خودرو از یکدیگر ‪ 4‬متر می شود ‪ ،‬چند ثانیه است ؟‬

‫‪1/6)2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫‪3/2)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪70‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓ برریس نمودار 𝑡 ‪ 𝑥 −‬که رسعت متحرک عوض شود ‪:‬‬

‫مثال ‪ )76‬نمودار مکان ‪ -‬زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬مطابق شکل مقابل است ‪ .‬اتومبیل ‪ A‬در لحظه ‪..........‬از اتومبیل ‪B‬‬

‫سبقت گرفته است و اتومبیل ‪ B‬برای سبقت گرفتن از ‪ ، A‬تندی حرکتش را ‪.........‬متر بر ثانیه افزایش داده است ‪.‬‬

‫‪80 – 𝟏𝒔)1‬‬

‫‪90 – 𝟏𝒔)2‬‬

‫‪80 – 𝟏/𝟐𝟓𝒔)3‬‬

‫‪90 – 𝟏/𝟐𝟓𝒔)4‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫حرکت شتاب ثابت ‪ :‬در حرکت شتاب ثابت بر خط راست ‪ ،‬شتاب متحرک ثابت است ‪،‬‬
‫یعنی سرعت متحرک در بازه های زمانی مساوی به مقدار ثابتی تغییر می کنند ‪.‬‬

‫اگر بردار شتاب حرکت متحرکی که بر مسیر مستقیم حرکت میکند با گذشت زمان ثابت بماند‪ ،‬آنگاه حرکت را‬
‫شتابدار با شتاب ثابت روی خط راست می نامیم‪.‬‬
‫𝑚‬
‫‪ 𝑣 = 4‬به چه معنی است ؟‬ ‫𝑠‬
‫‪-1‬اگر بگوییم‬

‫‪71‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝑚‬
‫‪ 𝑣 = −4‬به چه معنی است ؟‬ ‫𝑠‬
‫‪-2‬اگر بگوییم‬

‫‪-3‬اگر بگوییم ‪ 𝑎 = 2‬به چه معنی است ؟‬

‫‪-4‬اگر بگوییم ‪ 𝑎 = −2‬به چه معنی است ؟‬

‫مثال‪ )77‬هر یک از شکل های مکان یک خودرو را در لحظه های 𝟎 = 𝒕 ‪ 𝒕 = 𝟖𝑻 ، ..... ، 𝒕 = 𝟐𝑻 ، 𝒕 = 𝑻 ،‬را نشان می دهد ‪ .‬هر یک‬
‫از خودرو ها از 𝟎 = 𝒕 تا 𝑻𝟑 = 𝒕 با تندی های ثابت حرکت کرده و در لحظه ی 𝑻𝟑 = 𝒕 شتاب می گیرند ‪ .‬نسبت سرعت اولیه دو‬
‫𝒂‬ ‫𝑽‬
‫خودرو را با ‪ 𝜶 = 𝑽𝑨 :‬و نسبت شتاب دو خودرو در قسمت حرکت شتابدار را با 𝑨𝒂 = 𝜷 نشان می دهیم ‪ .‬کدام گزینه درست است ؟‬
‫𝑩‬ ‫𝑩‬

‫‪𝜷 < 𝟏 , 𝜶 < 𝟏 )4‬‬ ‫‪𝜷 > 𝟏 , 𝜶 > 𝟏 )3‬‬ ‫‪𝜷 > 𝟏 , 𝜶 < 𝟏) 2‬‬ ‫‪𝜷 < 𝟏 , 𝜶 > 𝟏) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪72‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫معادله سرعت – زمان ‪ :‬اگر شتاب متحرکی ثابت باشد ‪ ،‬مقدار متوسط و لحظه ای ان برابرند ‪.‬‬
‫𝒗∆‬
‫= 𝒂 ⇨ 𝒗𝒂𝒂 = 𝒂‬ ‫𝒕∆𝒂 = 𝒗∆ ⇨‬
‫𝒕∆‬

‫اگر سرعت در لحظه ی دلخواه ‪ t‬برابر ‪ v‬باشد ‪ ،‬داریم ‪:‬‬

‫)𝟎= 𝟎𝒕(‬
‫→ ) 𝟎𝒕 ‪𝒗 − 𝒗𝟎 = 𝒂(𝒕 −‬‬ ‫𝟎𝒗 ‪𝒗 = 𝒂𝒕 +‬‬

‫معادله سرعت متوسط ‪ :‬در حرکت با شتاب ثابت ‪ ،‬چون سرعت متحرک به طور یکنواخت (خطی) تغییر می کند ‪.‬‬
‫سرعت متوسط در هر بازه زمانی برابر میانگین سرعت در ابتدا و انتهای ان بازه است ‪ ،‬بنابراین سرعت متوسط‬
‫متحرک از مبدا زمان تا لحظه ای که سرعت ان به ‪ v‬می رسد ‪ ،‬از رابطه زیر به دست می اید ‪:‬‬
‫𝟎𝒗 ‪𝒗 +‬‬
‫= 𝒗𝒂𝒗‬
‫𝟐‬
‫و سرعت متوسط بین دو لحظه ی دلخواه 𝟏𝒕 و 𝟐𝒕 ‪:‬‬
‫𝟏𝒗 ‪𝒗𝟐 +‬‬
‫= 𝒗𝒂𝒗‬
‫𝟐‬

‫معادله مستقل از شتاب ‪ :‬جابه جایی متحرک در مدتی که سرعت ان از 𝟎𝒗 به 𝒗 می رسد ‪ ،‬از رابطه زیر به‬
‫دست می اید‪:‬‬
‫)𝟎= 𝟎𝒕( 𝒙∆‬ ‫𝟎𝒗 ‪𝒗 +‬‬
‫= 𝒗𝒂𝒗‬ ‫→‬ ‫( = 𝒙∆ ⇨ 𝒕 × 𝒗𝒂𝒗 = 𝒙∆‬ ‫𝒕)‬
‫𝟎𝒕 ‪𝒕 −‬‬ ‫𝟐‬

‫به همین ترتیب اگر سرعت متحرک در مدت 𝒕∆ از 𝟏𝒗 به 𝟐𝒗 برسد ‪:‬‬

‫𝟏𝒗 ‪𝒗𝟐 +‬‬
‫( = 𝒙∆‬ ‫𝒕∆ )‬
‫𝟐‬

‫معادله جابه جایی‪ -‬زمان ‪:‬‬

‫𝟎𝒗 ‪𝒗 +‬‬ ‫𝟎𝒗 ‪(𝒂𝒕 + 𝒗𝟎 ) +‬‬ ‫𝟏‬ ‫𝟏‬
‫( = 𝒙∆‬ ‫( = 𝒕)‬ ‫𝟎𝒗 ‪) 𝒕 = ( 𝒂𝒕 + 𝒗𝟎 ) 𝒕 ⇨ ∆𝒙 = 𝒂𝒕𝟐 +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬ ‫𝟐‬ ‫𝟐‬

‫‪73‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫معادله مکان – زمان ‪:‬‬

‫𝟐 𝟏‬ ‫𝟏‬
‫= 𝟎𝒙 ‪∆𝒙 = 𝒙 − 𝒙𝟎 ⇨ 𝒙 −‬‬ ‫𝟎𝒙 ‪𝒂𝒕 + 𝒗𝟎 𝒕 ⇨ 𝒙 = 𝒂𝒕𝟐 + 𝒗𝟎 𝒕 +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬

‫معادله مستقل از زمان ‪ :‬از ترکیب معادله های سرعت – زمان و مستقل ازشتاب داریم ‪:‬‬
‫𝟎𝒗 ‪𝒗 −‬‬
‫= 𝒕 ⇨ 𝟎𝒗 ‪𝒗 = 𝒂𝒕 +‬‬
‫𝒂‬
‫𝟎𝒗 ‪𝒗 +‬‬ ‫𝟎𝒗 ‪𝒗 + 𝒗𝟎 𝒗 −‬‬ ‫𝟎𝟐𝒗 ‪𝒗𝟐 −‬‬
‫( = 𝒙∆‬ ‫( = 𝒕)‬ ‫()‬ ‫=)‬ ‫𝒙∆𝒂𝟐 = 𝟎𝟐𝒗 ‪⇨ 𝒗𝟐 −‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬ ‫𝒂‬ ‫𝒂𝟐‬

‫اگر سرعت متحرک پس از جابه جایی 𝒙∆ از 𝟏𝒗 به 𝟐𝒗 برسد ‪ ،‬داریم ‪:‬‬

‫𝒙∆𝒂𝟐 = 𝟏𝟐𝒗 ‪𝒗𝟐𝟐 −‬‬

‫❖ معادله سرعت – زمان ‪:‬‬

‫𝟎𝒗 ‪𝒗 = 𝒂𝒕 +‬‬

‫❖ معادله سرعت متوسط ‪:‬‬

‫𝟐𝒗 ‪𝒗𝟏 +‬‬
‫=̅‬
‫𝒗‬
‫{‬ ‫𝟐‬
‫𝒙∆‬
‫=̅‬
‫𝒗‬
‫𝒕∆‬

‫❖ معادله کامل ‪:‬‬

‫𝟏‬ ‫𝟏‬
‫=𝒙‬ ‫= 𝒙∆ ⇨ 𝟎𝒙 ‪𝒂𝒕𝟐 + 𝒗𝟎 𝒕 +‬‬ ‫𝒕 𝟎𝒗 ‪𝒂𝒕𝟐 +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬

‫❖ معادله مستقل از شتاب ‪:‬‬

‫𝟐𝒗 ‪𝒗𝟏 +‬‬
‫( = 𝒙∆‬ ‫𝒕∆ )‬
‫𝟐‬

‫= 𝟎𝟐𝒗 ‪𝒗𝟐 −‬‬ ‫❖ معادله مستقل از زمان ‪:‬‬

‫𝒙∆𝒂𝟐‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪74‬‬
 ‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫معادالت مکان در حرکت شتاب ثابت ‪:‬‬

‫نام رابطه‬ ‫رابطه‬ ‫𝒂‬ ‫𝒕‬ ‫𝒗‬ ‫𝟎𝒗‬

‫𝟐 𝟏‬
‫جابه جایی ‪ -‬زمان‬ ‫= 𝒙∆‬ ‫𝒕 𝟎𝒗 ‪𝒂𝒕 +‬‬ ‫✓‬ ‫✓‬ ‫‪‬‬ ‫✓‬
‫𝟐‬
‫𝟎𝒗 ‪𝒗 +‬‬
‫مستقل از شتاب‬ ‫( = 𝒙∆‬ ‫𝒕)‬ ‫‪‬‬ ‫✓‬ ‫✓‬ ‫✓‬
‫𝟐‬

‫مستقل از زمان‬ ‫𝒙∆𝒂𝟐 = 𝟎𝟐𝒗 ‪𝒗𝟐 −‬‬ ‫✓‬ ‫‪‬‬ ‫✓‬ ‫✓‬

‫نمودار های حرکت یکنواخت ‪( :‬یاد آوری )‬

‫‪75‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫نمودار های حرکت شتاب ثابت ‪:‬‬

‫𝟎 < 𝟎𝒗‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒗‬ ‫𝟎 = 𝟎𝒗‬

‫نمودار ویژگی‬
‫𝟎 > 𝟎𝒙‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒙‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒙‬

‫𝟎>𝒂‬ ‫𝟎>𝒂‬ ‫𝟎>𝒂‬

‫مکان ‪ -‬زمان‬

‫سرعت ‪ -‬زمان‬

‫شتاب ‪ -‬زمان‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪76‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫𝟎 < 𝟎𝒗‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒗‬ ‫𝟎 = 𝟎𝒗‬

‫ویژگی‬
‫𝟎 > 𝟎𝒙‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒙‬ ‫𝟎 > 𝟎𝒙‬ ‫نمودار‬
‫𝟎<𝒂‬ ‫𝟎<𝒂‬ ‫𝟎<𝒂‬

‫مکان ‪ -‬زمان‬

‫سرعت ‪ -‬زمان‬

‫شتاب ‪ -‬زمان‬

‫‪77‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝟎𝒗‪−‬‬
‫= 𝒔𝒕 تغییر جهت داریم‬ ‫‪)1‬اگر 𝟎 < 𝟎𝒗𝒂 باشد ‪ ،‬نمودار ابتدا کند شونده و سپس تند شونده است و در‬
‫𝒂‬

‫‪ )2‬اگر 𝟎 = 𝟎𝒗𝒂 و یا 𝟎 > 𝟎𝒗𝒂 باشد در این صورت حرکت به صورت تندشونده است و هیچ گاه تغییر‬

‫جهت نداریم ‪.‬‬

‫یا می توان گفت در معادله مکان – زمان ‪:‬‬

‫‪.1‬اگر ضریب 𝟐𝒕 و ‪ t‬هم عالمت باشد ‪ ،‬حرکت همواره تندشونده است‬

‫‪ .2‬اگر ضریب 𝟐𝒕 و ‪ t‬مختلف العالمت باشد ‪ ،‬حرکت ابتدا کندشونده و سپس تندشونده است‬

‫مثال‪) 78‬متحرکی با شتاب ثابت بر روی محور ‪ x‬ها در حال حرکت است ‪ .‬اگر بردارهای سرعت متوسط و شتاب متوسط‬
‫در بازه زمانی 𝟏𝒕 تا 𝟐𝒕 خالف جهت هم باشند ‪ ،‬کدام یک از گزینه های زیر الزاما صحیح است ؟‬

‫‪)1‬نوع حرکت متحرک در لحظه 𝟏𝒕 کندشونده است ‪.‬‬

‫‪ )2‬نوع حرکت متحرک در لحظه 𝟏𝒕 تندشونده است ‪.‬‬

‫‪ )3‬نوع حرکت متحرک در لحظه 𝟐𝒕 تندشونده است ‪.‬‬

‫‪ )4‬نوع حرکت متحرک در لحظه 𝟐𝒕 کندشونده است ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪78‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫معادله سرعت – زمان ‪:‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟎𝟐 ‪.‬معادله سرعت‬ ‫مثال ‪)79‬شتاب متحرکی بر مسیر مستقیم 𝟐𝒔 𝟒‪ −‬و سرعت ان در لحظه ی 𝒔𝟏 = 𝒕 برابر است با‬
‫𝒔‬
‫متحرک در ‪ SI‬کدام است ؟‬

‫‪𝒗 = −𝟒𝒕 + 𝟐𝟎)2‬‬ ‫‪𝒗 = −𝟐𝒕 + 𝟐𝟐)1‬‬

‫‪𝒗 = −𝟒𝒕 + 𝟐𝟒)4‬‬ ‫‪𝒗 = −𝟐𝒕 + 𝟐𝟎)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫مثال ‪)80‬متحرکی با شتاب ثابت و از حال سکون از نقطه ‪ A‬روی محور ‪ x‬شروع به حرکت می کند و در ادامه مسیر با‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟔 در همان جهت از نقطه ‪ C‬عبور می کند ‪ .‬در این صورت شتاب حرکت‬ ‫𝟒 به نقطه ‪ B‬و ‪ 2‬ثانیه بعد با سرعت‬ ‫سرعت‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬
‫چند است ؟‬

‫‪)4‬اطالعات کافی نیست‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫معادله کامل ‪:‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫مثال‪) 81‬متحرکی با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟒 در مدت 𝒔𝟐 در مسیر مستقیم ‪ 𝟐𝟎𝒎 ،‬جابه جا می شود ‪ .‬سرعت اولیه ان چند‬
‫𝒔‬
‫است؟‬

‫‪12)4‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪4)2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪79‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝟏‬
‫نکته ‪ :‬اگر در سواالت شتاب ثابت ‪ ،‬مقدار جابه جایی را از ‪ 0‬تا 𝒕 خواسته شود ‪ ،‬از معادله 𝒕 𝟎𝒗 ‪∆𝒙 = 𝒂𝒕𝟐 +‬‬
‫𝟐‬
‫استفاده می کنیم ‪ .‬اما در برخی موارد از ما جابه جایی از 𝟏𝒕 تا 𝟐𝒕 و یا اینکه در 𝒕 ثانیه 𝒏 ام (‪ 3‬ثانیه چهارم) خواسته‬
‫𝟏‬
‫می شود ‪ ،‬در این صورت از معادله ) 𝟏𝒕 ‪ ∆𝒙 = 𝒂(𝒕𝟐𝟐 − 𝒕𝟐𝟏 ) + 𝒗(𝒕𝟐 −‬استفاده می کنیم ‪.‬‬
‫𝟐‬

‫𝟐 𝟏‬
‫= 𝟏𝒕→𝟎𝒙∆‬ ‫𝟏𝒕 𝟎𝒗 ‪𝒂𝒕 +‬‬
‫𝟏 𝟐‬
‫𝟏‬
‫𝟐𝒕→𝟎𝒙∆‬ ‫𝟐𝒕 𝟎𝒗 ‪= 𝒂𝒕𝟐𝟐 +‬‬
‫𝟐‬
‫𝟏‬
‫= 𝟏𝒕→𝟎𝒙∆ ‪∆𝒙𝒕𝟏 →𝒕𝟐 = ∆𝒙𝟎→𝒕𝟐 −‬‬ ‫) 𝟏𝒕 ‪𝒂(𝒕𝟐𝟐 − 𝒕𝟐𝟏 ) + 𝒗𝟎 (𝒕𝟐 −‬‬
‫𝟐‬
‫𝟏‬
‫اگر سرعت در لحظه ی 𝟏𝒕 را داشته باشیم می توانیم از رابطه 𝒕∆ 𝟏𝒗 ‪ ∆𝒙 = 𝒂(∆𝒕)𝟐 +‬استفاده کنیم ‪.‬‬
‫𝟐‬

‫مثال‪) 82‬متحرکی از حال سکون با شتاب ثابت ‪ a‬شروع به حرکت می کند ‪ .‬مسافت طی شده در ‪ 2‬ثانیه دوم حرکت ‪ ،‬چند‬
‫برابر مسافت طی شده در ‪ 2‬ثانیه اول حرکت است ؟‬

‫‪1/5)4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪2/5)2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫روش دوم (تصاعد) ‪:‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪80‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪)83‬متحرکی با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ .‬در ثانیه اول ‪ 40‬متر و در سه ثانیه بعد ‪ 60‬متر را طی می کند ‪ .‬شتاب‬
‫حرکت و سرعت اولیه ان چه قدر است ؟‬

‫‪45 ، −𝟓)4‬‬ ‫‪90 ، −𝟏𝟎)3‬‬ ‫‪90 ، −𝟓)2‬‬ ‫‪45 ، −𝟏𝟎)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )84‬متحرکی با شتاب ثابت ⃗𝒊𝟒‪⃗⃗ = −‬‬

‫𝒂 روی محور ‪ x‬حرکت می کند ‪ .‬اگر جابه جایی متحرک در ثانیه سوم حرکت‬
‫برابر صفر باشد ‪،‬مسافت طی شده توسط متحرک در بازه 𝒔𝟐 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟒 = 𝟐𝒕 چند متر است ؟ (ریاضی ‪)99‬‬

‫‪10)4‬‬ ‫‪5) 3‬‬ ‫‪4)2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫معادله مستقل از شتاب ‪:‬‬

‫𝒎‬
‫𝟐𝟏 است ‪.‬‬ ‫مثال‪) 85‬سرعت متحرکی که با شتاب ثابت حرکت می کند در لحظه 𝒔𝟑 = 𝟏𝒕 در مکان 𝒎𝟖‪ 𝒙𝟏 = −‬برابر‬
‫𝒔‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫سرعت این متحرک در لحظه 𝒔𝟓 = 𝟐𝒕 در مکان 𝒎𝟏 = 𝟐𝒙 برابر‬
‫𝒔‬

‫‪12)4‬‬ ‫‪8) 3‬‬ ‫‪6)2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪81‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال ‪) 86‬متحرکی بدون سرعت اولیه در مبدا زمان از مبدا مکان روی محور ‪ x‬با شتاب ثابت به حرکت در می اید و در لحظه‬
‫𝒎‬
‫است ؟ (ریاضی ‪)98‬‬ ‫𝒔𝟓 = 𝒕 به مکان 𝒎𝟓‪ 𝒙 = −𝟏𝟐𝟐/‬می رسد ‪ .‬بزرگی سرعت متحرک در این لحظه چند‬
‫𝒔‬

‫‪49)4‬‬ ‫‪45)3‬‬ ‫‪32/4)2‬‬ ‫‪19/6)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫معادله مستقل از زمان ‪:‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟎𝟎𝟏 از ان خارج شده است ‪ .‬اگر طول‬ ‫𝟎𝟎𝟑 به تنه ی درختی برخورد کرده و با سرعت‬ ‫مثال‪ ) 87‬گلوله ای با سرعت‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬
‫مسیر گلوله در درخت 𝒎𝒄𝟎𝟏 باشد ‪ ،‬اندازه شتاب گلوله در درون درخت چند متر بر مربع ثانیه است ؟‬

‫(آزمایشی سنجش ‪ 92‬و ‪)89‬‬

‫‪𝟖 × 𝟏𝟎𝟒 )4‬‬ ‫‪𝟖 × 𝟏𝟎𝟐 )3‬‬ ‫‪𝟒 × 𝟏𝟎𝟒 )2‬‬ ‫‪𝟒 × 𝟏𝟎𝟓 )1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬
‫𝟒 و شتاب ثابت به حرکت در می اید و در مکان‬ ‫مثال‪) 88‬متحرکی روی محور ‪ x‬ها از مکان 𝒎𝟒 = 𝟎𝒙 با سرعت اولیه‬
‫𝒔‬
‫𝒎‬
‫𝟖 می رسد ‪ .‬معادله حرکت ان در ‪ SI‬کدام است ؟‬ ‫𝒎𝟎𝟏 = 𝒙 سرعت ان به‬
‫𝒔‬

‫‪𝒙 = 𝒕𝟐 + 𝟒𝒕 + 𝟒)2‬‬ ‫‪𝒙 = −𝟐𝒕𝟐 + 𝟒𝒕 + 𝟒)1‬‬

‫‪𝒙 = −𝒕𝟐 + 𝟒𝒕 + 𝟒)4‬‬ ‫‪𝒙 = 𝟐𝒕𝟐 + 𝟒𝒕 + 𝟒)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪82‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪) 89‬متحرکی با شتاب ثابت ازحال سکون به حرکت در می اید و مسافتی را در مسیر مستقیم طی می کند ‪ .‬اگر در‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫بوده است ؟‬ ‫𝟐𝟏 برسد ‪ ،‬سرعت ان در وسط مسیر چند‬ ‫انتهای مسیر سرعت ان به‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫‪𝟔√𝟐)4‬‬ ‫‪6)3‬‬ ‫‪𝟑√𝟐)2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪ ‬سواالتی که از دو معادله شتاب باید استفاده کنیم ‪:‬‬
‫𝒎‬
‫𝟑 = 𝟎𝒗 از مکان 𝒎𝟒 = 𝟎𝒙‬ ‫مثال‪) 90‬متحرکی که روی محور ‪ x‬با شتاب ثابت در حرکت است و در مبدا زمان با سرعت‬
‫𝒔‬
‫می گذرد‪.‬اگر متحرک در لحظه 𝒔𝟒 = 𝒕 در جهت محور ‪ x‬در بیشترین فاصله خود از مبدا باشد ‪ ،‬در لحظه 𝒔𝟖 = 𝒕 در چند‬
‫متری مبدا خواهد بود ؟ (ریاضی خارج ‪)90‬‬

‫‪12)4‬‬ ‫‪8) 3‬‬ ‫‪6)2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 91‬متحرکی در مسیر مستقیم با شتاب ثابت فاصله ‪ 80‬متری از ‪ A‬تا ‪ B‬را در مدت 𝒔𝟖 طی می کند و در لحظه رسیدن‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟓𝟏 می رسد ‪ .‬شتاب حرکت چند 𝟐𝒔 است ؟‬ ‫به نقطه ‪ B‬سرعتش به‬
‫𝒔‬

‫𝟓‬ ‫𝟓‬ ‫𝟑‬ ‫𝟑‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟒‬ ‫𝟐‬ ‫𝟒‬ ‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪83‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪ ‬سواالتی که از سه معادله شتاب باید استفاده کنیم ‪:‬‬

‫مثال‪ ) 92‬متحرکی با شتاب ثابت و بدون سرعت اولیه از نقطه ‪ A‬به حرکت درمیآید و در ادامه مسیر به نقطه ‪ B‬و سپس به‬
‫𝒎‬
‫‪ C‬میرسد و فاصله ‪ 120‬متری ‪ BC‬را در مدت ‪ 10‬ثانیه طی میکند‪ .‬اگر سرعت متحرک در نقطه ‪ ،C‬برابر با 𝑺 𝟎𝟐 باشد‪ ،‬فاصله‬
‫‪ AB‬چند متر است؟ ( ریاضی خارج ‪)89‬‬
‫‪22/5)4‬‬ ‫‪10)3‬‬ ‫‪5) 2‬‬ ‫‪2/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 93‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬متحرکی با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟐 روی محور ‪ x‬حرکت می کند ‪ .‬اگر فاصله ‪ A‬و ‪ B‬را در مدت 𝒔𝟖 و در‬
‫نقطه ‪ O‬سرعتش صفر باشد ‪ ،‬فاصله ‪ OA‬چند متر است ؟ (تجربی ‪)98‬‬
‫‪72)4‬‬ ‫‪65)3‬‬ ‫‪36)2‬‬ ‫‪18)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ معادله 𝑣𝑎𝑣 در حرکت شتاب ثابت ‪:‬‬

‫مثال‪ ) 94‬معادله سرعت متوسط متحرکی که روی محور ‪ x‬حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت 𝟖 ‪ 𝒗𝒂𝒗 = −𝟒𝒕 +‬است ‪ .‬سرعت‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫متوسط این متحرک در فاصله زمانی 𝒔𝟑 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟓 = 𝟐𝒕 چند‬
‫𝒔‬

‫‪−𝟐𝟒)4‬‬ ‫‪−𝟏𝟐)3‬‬ ‫‪−𝟏𝟎)2‬‬ ‫‪−𝟖)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪84‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓ت ر‬
‫غیت جهت و برریس 𝑥∆ و ‪ L‬روی نمودار 𝑡 ‪: 𝑣 −‬‬
‫𝒎𝒌‬
‫𝟔𝟑‪−‬‬ ‫مثال‪ ) 95‬متحرکی که با شتاب در مسیری مستقیم در حال حرکت است ‪ ،‬طی مدت یک دقیقه سرعت خود را از‬
‫𝒉‬
‫𝒎𝒌‬
‫𝟐𝟕 می رساند ‪ .‬مسافت طی شده توسط متحرک طی این مدت برابر با چند متر است ؟‬ ‫به‬
‫𝒉‬

‫‪1440)4‬‬ ‫‪1080)3‬‬ ‫‪500)2‬‬ ‫‪300)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )96‬متحرکی با شتاب ثابت روی محور ‪ x‬در حال حرکت است و در مبدا زمان در جهت مثبت محور ‪ x‬از مبدا مکان عبور‬
‫𝒎‬ ‫𝒎 𝟎𝟏‬
‫و بردار سرعت متوسط آن در این مدت 𝒔 ⃗𝒊𝟐 باشد ‪ ،‬سرعت‬ ‫میکند ‪ .‬اگر تندی متوسط متحرک در ‪ 6‬ثانیه اول حرکت‬
‫𝒔 𝟑‬
‫متحرک در لحظه 𝒔𝟔 = 𝒕 در ‪ SI‬کدام است ؟‬
‫‪6)4‬‬ ‫‪−𝟖)3‬‬ ‫‪8) 2‬‬ ‫‪−𝟒)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪ ‬مسائل توقف ‪ :‬در این مسائل ‪ ،‬متحرک ترمز می کند و از لحظه ترمز تا ایست ‪ ،‬سرعت متحرک مرتبا‬
‫کاهش می یابد تا به صفر برسد ‪.‬‬

‫𝟎𝒗‪−‬‬
‫= 𝒔𝒕 ⇨ 𝟎𝒗 ‪𝒗 = 𝒂𝒕 + 𝒗𝟎 ⇨ 𝟎 = 𝒂𝒕 +‬‬
‫𝒂‬
‫𝟎𝟐𝒗‪−‬‬
‫= 𝒔𝒙∆ ⇨ 𝒙∆𝒂𝟐 = 𝟎𝟐𝒗 ‪𝒗𝟐 − 𝒗𝟐𝟎 = 𝟐𝒂∆𝒙 ⇨ 𝟎 −‬‬
‫𝒂𝟐‬

‫‪85‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎𝒌‬
‫𝟎𝟗 در حرکت است ‪ .‬راننده ناگهان مانعی را در ‪ 80‬متری خود می بیند و ترمز می کند ‪.‬‬ ‫مثال ‪)97‬اتومبیلی با سرعت‬
‫𝒉‬
‫𝒎‬
‫اگرزمان تاخیر در واکنش ‪ 0/4‬ثانیه باشد و اندازه شتاب کند شونده اتومبیل در حین ترمز 𝟐𝒔 𝟓 باشد ‪ ،‬اتومبیل ‪:‬‬

‫‪ )1‬در ‪ 7/5‬متری مانع می ایستد ‪.‬‬

‫‪ )2‬به مانع برخورد می کند ‪.‬‬

‫‪ )3‬در فاصله ‪ 10‬متری مانع می ایستد ‪.‬‬

‫‪ )4‬در لحظه رسیدن به مانع متوقف می شود ‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫𝒎𝒌‬
‫𝟎𝟗 در حرکت است ‪ .‬راننده ناگهان مانعی را در ‪ 70‬متری خود می بیند و ترمز می‬ ‫مثال ‪ )98‬اتومبیلی ب سرعت ثابت‬
‫𝒉‬
‫𝒎‬
‫کند ‪ .‬اگر زمان تاخیر در واکنش ‪ 0/6‬ثانیه باشد و اندازه شتاب کند شونده اتومبیل در حین ترمز 𝟐𝒔 𝟓 باشد ‪ ،‬اتومبیل ‪:‬‬

‫‪)1‬در ‪ 7/5‬متری مانع می ایستد‬

‫‪)2‬با سرعت 𝟑√𝟓 به مانع برخورد می کند ‪.‬‬

‫‪)3‬در فاصله ‪ 10‬متری مانع می ایستد ‪.‬‬

‫‪)4‬در لحظه رسیدن به مانع متوقف می شود‪.‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫𝒎𝒌‬
‫𝟐𝟕 در حرکت است ‪ .‬راننده ناگهان مانعی را در فاصله ‪ d‬از خود دیده و با‬ ‫مثال‪ ) 99‬اتومبیلی روی خط راست با سرعت‬
‫𝒉‬
‫𝒎‬
‫شتاب 𝟐𝑺 𝟖 ترمز کرده و درست جلوی مانع متوقف می شود ‪ .‬اگر مدت زمان حرکت کندشونده دو برابر زمان واکنش راننده‬
‫باشد ‪ ،‬فاصله ‪ d‬چند متر است ؟‬

‫‪100)4‬‬ ‫‪75)3‬‬ ‫‪50)2‬‬ ‫‪25)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪86‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫‪ ‬کاربرد تصاعد حسابی در حرکت شتابدار با شتاب ثابت ‪:‬‬

‫در حرکت شتابدار با شتاب ثابت ‪ ،‬مسافت های طی شده در ثانیه های متوالی یک تصاعد عددی‬
‫تشکیل می دهند با قدر نسبت شتاب حرکت (‪.)a‬‬
‫𝟏‬ ‫𝒂‬
‫= 𝟏𝒅‬ ‫𝟎𝒗 ‪𝒂(𝟏)𝟐 + 𝒗𝟎 (𝟏) = +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬
‫⤸ 𝒂‪+‬‬
‫𝟏‬ ‫𝟑‬
‫𝟎𝒗 ‪𝒅𝟐 = 𝒂(𝟐𝟐 − 𝟏𝟐 ) + 𝒗𝟎 (𝟐 − 𝟏) = 𝒂 +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬
‫⤸ 𝒂‪+‬‬
‫𝟏‬ ‫𝟐‬ ‫)𝟐‬
‫𝟓‬
‫{‬ ‫𝒅‬‫𝟑‬ ‫=‬ ‫𝟑(𝒂‬ ‫‪−‬‬ ‫𝟐‬ ‫‪+‬‬ ‫𝒗‬ ‫𝟎‬ ‫𝟑(‬ ‫‪−‬‬ ‫)𝟐‬ ‫=‬ ‫𝟎𝒗 ‪𝒂 +‬‬
‫𝟐‬ ‫𝟐‬

‫جابه جایی های طی شده در ‪ 2‬ثانیه های متوالی ‪:‬‬

‫𝟏‬
‫= 𝟐→𝟎𝒙∆‬ ‫𝟎𝒗𝟐 ‪𝒂(𝟐)𝟐 + 𝒗𝟎 (𝟐) = 𝟐𝒂 +‬‬
‫𝟐‬
‫⤸ 𝒂𝟒‪+‬‬
‫𝟏‬
‫𝟎𝒗𝟐 ‪∆𝒙𝟐→𝟒 = 𝒂(𝟒𝟐 − 𝟐𝟐 ) + 𝒗𝟎 (𝟒 − 𝟐) = 𝟔𝒂 +‬‬
‫𝟐‬
‫⤸ 𝒂𝟒‪+‬‬
‫𝟏‬ ‫𝟐‬ ‫𝟐‬
‫𝟎𝒗𝟐 ‪{∆𝒙𝟒→𝟔 = 𝟐 𝒂(𝟔 − 𝟒 ) + 𝒗𝟎 (𝟔 − 𝟒) = 𝟏𝟎𝒂 +‬‬

‫نکته ‪ :‬در حرکت شتاب ثابت ‪ ،‬جابه جایی های متوالی در ‪ T‬ثانیه های متوالی ‪ ،‬یک تصاعد عددی با قدر نسبت‬
‫𝟐𝑻𝒂 تشکیل می دهند ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 100‬متحرکی با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ .‬در ثانیه چهارم 𝒎𝟎𝟓 و در ثانیه هفتم 𝒎𝟐𝟔 را طی می کند ‪ .‬شتاب‬
‫𝒎‬
‫حرکت چند 𝟐𝒔 است ؟‬

‫‪6 )4‬‬ ‫‪5 )3‬‬ ‫‪4)2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫‪87‬‬ ‫لحل ‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 101‬متحرکی با شتاب ثابت و سرعت اولیه 𝟎𝒗 در دو ثانیه اول حرکت خود ‪ 𝟏𝟑𝒎 ،‬و در ‪ 2‬ثانیه سوم حرکت خود‬
‫𝒎‬
‫𝒎𝟓𝟐 را طی می کند ‪ .‬شتاب حرکت چند 𝟐𝒔 است ؟(تجربی ‪)91‬‬

‫‪5) 4‬‬ ‫‪3)3‬‬ ‫‪2/5)2‬‬ ‫‪1/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 102‬متحرکی در حال حرکت شتابدار با شتاب ثابت بر روی محور ‪ x‬است ‪ .‬این متحرک در هر ‪ 2‬ثانیه ‪ 1 ،‬متر کمتر از ‪2‬‬

‫ثانیه قبل از آن را طی می کند ‪ .‬اگر سرعت اولیه متحرک (‪⃗⃗𝟎 = 𝟐𝟎𝒊⃗ ، )SI‬‬
‫𝒗 باشد ‪ ،‬متحرک از لحظه 𝟎 = 𝒕 تا لحظه توقف‬

‫چند متر را طی می کند ؟‬

‫‪80)4‬‬ ‫‪160)3‬‬ ‫‪800)2‬‬ ‫‪1600)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )103‬جابه جایی متحرکی که با شتاب ثابت روی محور ‪ x‬در حرکت است ‪ .‬در ثانیه اول حرکت ‪ 15m‬و سرعت متوسط‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟓‪ 𝟐𝟐/‬است ‪ .‬شتاب متحرک چند 𝟐𝒔 است ؟‬ ‫آن در دو ثانیه بعدی‬
‫𝒔‬

‫‪10)4‬‬ ‫‪2/5)3‬‬ ‫‪7/5)2‬‬ ‫‪5) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪88‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫نکته ‪ :‬در حرکت با شتاب ثابت اگر 𝟎 = 𝟎𝒗 باشد ‪ ،‬مسافت های طی شده توسط متحرک در بازه های زمانی یکسان‬
‫و متوالی 𝒕 ثانیه 𝒕 ثانیه به صورت ‪ 𝒙 , 𝟑𝒙 , 𝟓𝒙 , 𝟕𝒙 , … … ..‬می باشد ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 104‬متحرکی از حال سکون و با شتاب ثابت بر روی خط راست شروع به حرکت می کند ‪ .‬نسبت اندازه جابه جایی‬
‫متحرک در ثانیه چهارم به اندازه جابه جایی ان در ثانیه سوم ‪،‬کدام است ؟‬

‫𝟕‬ ‫𝟗𝟒‬ ‫𝟔𝟏‬ ‫𝟒‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟓‬ ‫𝟓𝟐‬ ‫𝟗‬ ‫𝟑‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫نکته ‪ :‬هرگاه ترمز گرفته شود و متحرک بایستد می توان سوال را از آخر به اول حل کرد ‪ ،‬زیرا حل اسان تر می شود ‪.‬‬

‫مثال‪ ) 105‬اتومبیلی در یک مسیر مستقیم در حرکت است‪ .‬در لحظه 𝟎 = 𝒕 راننده با شتاب ثابت ترمز میکند و ‪ 3‬ثانیه‬
‫بعد اتومبیل میایستد‪ .‬اگر اتومبیل در ثانیه اول به اندازه 𝟏𝒙 و در ثانیه دوم به اندازه 𝟐𝒙 و در ثانیه سوم به اندازه 𝟑𝒙 جابه‪-‬‬
‫𝟐𝒙‬
‫برابر است با‪:‬‬ ‫جا شود‪.‬‬
‫𝟑𝒙‬

‫‪8 )4‬‬ ‫‪1/25)3‬‬ ‫‪5) 2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )106‬جسمی با سرعت اولیه 𝟎𝒗 و شتاب ثابت بر مسیر مستقیم به حرکت در می اید و پس از 𝒔𝟒 متوقف می شود ‪.‬‬
‫𝒙‬
‫اگر مسافت طی شده در ‪ 2‬ثانیه اول 𝟏𝒙 و بقیه مسافت 𝟐𝒙 باشد ‪ 𝒙𝟐 ،‬کدام است ؟‬
‫𝟏‬

‫𝟏‬ ‫𝟏‬ ‫𝟏‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪1)1‬‬
‫𝟑‬ ‫𝟒‬ ‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪89‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎‬
‫𝟏 ترمز می گیرد و اتومبیل 𝒕 ثانیه بعد متوقف‬ ‫مثال ‪ )107‬اتومبیلی با سرعت 𝒗 در حرکت است ‪ .‬ناگهان راننده با شتاب‬
‫𝒔‬
‫می شود ‪ .‬متحرک در ‪ 2‬ثانیه اخر حرکتش چند متر جایه جا می شود ؟‬

‫‪)4‬بستگی به سرعت اولیه دارد‬ ‫‪8) 3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )108‬متحرکی با شتاب ثابت فاصله مسیر مستقیم ‪ A‬تا ‪ B‬به طول ‪ 120m‬را بدون تغییر جهت می پیماید ‪ .‬اگر تندی‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟓𝟐 باشد ‪ ،‬فاصله متحرک از نقطه ‪ 4 ، B‬ثانیه قبل از رسیدن به آن چند متر‬ ‫𝟓و‬ ‫متحرک در نقاط ‪ A‬و ‪ B‬به ترتیب برابر‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫است ؟‬

‫‪80)4‬‬ ‫‪60)3‬‬ ‫‪40)2‬‬ ‫‪20)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال ‪ )109‬نمودار سرعت – زمان متحرکی مطابق شکل زیر است ‪ .‬اگر این متحرک در ‪ 2‬ثانیه اول حرکت ‪ 𝟑𝟔𝒎 ،‬و در دو‬
‫ثانیه اخر 𝒎𝟒 جابه جا شود ‪ 𝒕𝟏 .‬چند است ؟ (ریاضی ‪)97‬‬

‫‪15)4‬‬ ‫‪12)3‬‬ ‫‪10)2‬‬ ‫‪8) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪90‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪)110‬اتومبیلی با سرعت ثابت 𝟎𝒗 در مسیری مستقیم در حال حرکت است ‪ .‬در لحظه 𝟎 = 𝒕 با شتاب ثابت ترمز می‬
‫کند تا متوقف شود ‪ .‬اگر مسافت طی شده در ثانیه اول و ثانیه اخر حرکت به ترتیب 𝒎𝟖𝟏 و 𝒎𝟐 باشد ‪ ،‬تندی اتومبیل در‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫لحظه ای که نیمی از مسافت را از لحظه شروع ترمز تا توقف کامل پیموده است ‪ ،‬چند‬
‫𝑺‬

‫‪𝟐𝟎√𝟐)4‬‬ ‫‪𝟏𝟎√𝟐)3‬‬ ‫‪10)2‬‬ ‫‪20)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪) 111‬شکل های مقابل ‪ ،‬جابه جایی های دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬را در بازه های زمانی ‪ 1‬ثانیه ای نشان می دهد ‪ .‬دو متحرک‬
‫در ‪ 4‬ثانیه اول با سرعت ثابت حرکت کرده ‪ ،‬پس از آن با شتاب ثابت بر حرکتشان بر روی محور ‪ x‬ادامه می دهند ‪ .‬متحرک‬
‫ها در چه لحظه ای و در چه مکانی ازکنار هم عبور می کنند ؟ (دو متحرک در مبدا مکان با هم شروع به حرکت کرده اند)‬

‫‪𝒙 = 𝟒𝟖𝒎 , 𝒕 = 𝟏𝟐𝒔)1‬‬

‫‪𝒙 = 𝟒𝟖𝒎 , 𝒕 = 𝟖𝒔)2‬‬

‫‪𝒙 = 𝟗𝟔𝒎 , 𝒕 = 𝟖𝒔)3‬‬

‫‪𝒙 = 𝟗𝟔𝒎 , 𝒕 = 𝟏𝟐𝒔)4‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪91‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪ ‬تحلیل نمودار مکان – زمان در حرکت با شتاب ثابت ‪ :‬در بیشتر سواالت کنکور نمودار مکان – زمان در‬
‫حرکت شتاب ثابت به صورتی است که در یکی از لحظات سرعت متحرک مشخص است ‪ .‬در این نوع سواالت‬
‫𝒗∆‬ ‫𝟐𝒗‪𝒗𝟏 +‬‬
‫=̅‬
‫𝒂 شتاب‬ ‫( = 𝒙∆ سرعت لحظه دیگر را به دست می اوریم و با رابطه‬ ‫حتما از رابطه 𝒕∆ )‬
‫𝒕∆‬ ‫𝟐‬
‫حرکت به دست می اید ‪ .‬بعد از این هر خواسته ای مساله داشته باشد ‪ ،‬توانایی محاسبه ان را داریم ‪.‬‬
‫𝒎‬
‫است؟‬ ‫مثال‪ ) 112‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬نمودار مکان – زمان متحرکی به صورت یک سهمی است ‪ .‬شتاب حرکت چند‬
‫𝟐𝒔‬
‫(ریاضی‪)98‬‬

‫‪1 )2‬‬ ‫‪3)1‬‬

‫‪−𝟑)4‬‬ ‫‪−𝟏)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫در سوال باال سرعت در لحظه ‪ 8‬چند‬
‫𝒔‬

‫مثال‪ ) 113‬شکل روبه رو نمودار مکان – زمان متحرکی است که در مسیر مستقیم با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ .‬سرعت‬
‫𝒎‬
‫است ؟(تجربی ‪)88‬‬ ‫متحرک در لحظه 𝒔𝟔 = 𝒕 چند‬
‫𝑺‬

‫‪8) 2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫‪16)4‬‬ ‫‪12)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪92‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال‪ ) 114‬نمودار مکان – زمان یک متحرک که بر روی محور ‪ x‬ها در حال حرکت است ‪ ،‬مطابق سهمی شکل زیر است ‪.‬‬
‫𝒎‬
‫است؟‬ ‫سرعت متحرک در لحظه 𝒔𝟓 = 𝒕 چند‬
‫𝑺‬

‫‪−𝟐𝟖)2‬‬ ‫‪−𝟏𝟒)1‬‬

‫‪−𝟐𝟏)4‬‬ ‫‪−𝟒𝟐)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫✓ استفاده از تصاعد در نمودار 𝑡 ‪: 𝑥 −‬‬
‫مثال ‪ )115‬نمودار مکان ‪ -‬زمان متحرکی که روی محور ‪ x‬با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ ،‬مطابق سهمی شکل زیر است ‪.‬‬

‫مسافت طی شده توسط متحرک در ‪ 6‬ثانیه اول حرکت چند متر است ؟‬

‫‪13/5)2‬‬ ‫‪8) 1‬‬

‫‪6/5)4‬‬ ‫‪7/5)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫مثال‪) 116‬نمودار مکان – زمان متحرکی که با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ ،‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬اگر سرعت متوسط‬
‫𝒎‬
‫𝟑 باشد ‪ ،‬مسافتی که متحرک در این بازه زمانی طی می کند ‪ ،‬چند‬ ‫متحرک در بازه زمانی 𝒔𝟏 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟔 = 𝟐𝒕 برابر‬
‫𝒔‬

‫متر است ؟‬

‫‪15)2‬‬ ‫‪13)1‬‬

‫‪19)4‬‬ ‫‪17)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪93‬‬ ‫‪biomaz.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 117‬شکل زیر ‪ ،‬نمودار مکان – زمان متحرکی است که در مسیر مستقیم با شتاب ثابت حرکت می کند ‪ .‬مسافتی که‬

‫متحرک در بازه زمانی 𝟎 = 𝟏𝒕 تا 𝒔𝟎𝟏 = 𝟐𝒕 طی می کند ‪ ،‬چند متر است ؟‬

‫‪45)2‬‬ ‫‪40)1‬‬

‫‪85)4‬‬ ‫‪58)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫اگر لحظه ‪ max‬و یا ‪ min‬مشخص نشده بود ‪ ،‬بهتر است از نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬استفاده نکنیم ‪.‬‬

‫مثال ‪ )118‬شتاب حرکت در شکل مقابل ‪ ،‬کدام گزینه می شود ؟ (گزینه دو ‪)98‬‬

‫‪1/4)2‬‬ ‫‪1/2)1‬‬

‫‪1/8)4‬‬ ‫‪1/6)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪94‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫‪ ‬حالت دیگر نمودار هایی است که سرعت در یک لحظه خاص مشخص نیست ‪ .‬یکی از روش ها نوشتن‬
‫معادله کامل برای دو لحظه متفاوت وحل دو معادله ‪ ،‬دو مجهول است ‪.‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫و چند 𝟐𝒔 است ؟‬ ‫مثال‪) 119‬در شکل روبه رو سرعت اولیه و شتاب متحرک به ترتیب چند‬
‫𝑺‬

‫‪ 2 )2‬و ‪1‬‬ ‫‪ 1)1‬و ‪2‬‬

‫‪ 2 )4‬و ‪4‬‬ ‫‪ 4 )3‬و ‪2‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪ ‬رسم نمودار ها از روی یکدیگر ‪:‬‬

‫مثال‪ ) 120‬نمودار سرعت – زمان متحرکی در مسیر مستقیم ‪ ،‬به صورت شکل مقابل است ‪.‬نمودار مکان – زمان ان به کدام‬
‫صورت می تواند باشد ؟‬

‫‪95‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫نمودار شتاب ‪ -‬زمان را رسم کنید ‪.‬‬

‫با مشاهده نمودار 𝒕 ‪ 𝒂 −‬نمی توان در مورد 𝟎𝒙 و 𝟎𝒗 اظهار نظر کرد پس اگر نمودار 𝒕 ‪ 𝒂 −‬به ما داده شد باید‬
‫سوال 𝟎𝒙 و 𝟎𝒗 را مشخص کند ‪.‬‬
‫با مشاهده نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬نمی توان در مورد 𝟎𝒙 اظهار نظر کرد پس اگر نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬به ما داده شد باید‬
‫سوال 𝟎𝒙 را مشخص کند ‪.‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪96‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪ )121‬نمودار شتاب – زمان متحرکی به صورت مقابل است ‪ .‬نمودار سرعت – زمان ان به کدام صورت می تواند باشد ؟‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫نکته ‪ :‬هر گاه معادله 𝒕 ‪ 𝒙 −‬و یا 𝒕 ‪ 𝒗 −‬را به ما دادند و از ما مسافت خواستند بهتر است𝒕 ‪ 𝒗 −‬را رسم کنیم و‬
‫سطح زیر ان را محاسبه کنیم ‪.‬‬

‫𝟑‬
‫مثال ‪ )122‬متحرکی بر روی محور 𝒙 حرکت می کند و معادله مکان – زمان ان در ‪ SI‬به صورت 𝟎𝟐 ‪𝒙 = 𝟐 𝒕𝟐 − 𝟔𝒕 +‬‬
‫است ‪ .‬مسافتی که این متحرک در ‪ 3‬ثانیه اول حرکت طی می کند ‪ ،‬چند متر است ؟ (ریاضی خارج ‪)94‬‬

‫‪24/5)4‬‬ ‫‪15/5)3‬‬ ‫‪7/5)2‬‬ ‫‪4/5)1‬‬

‫‪97‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 123‬معادله مکان – زمان یک متحرک روی خط راست به شکل 𝟕𝟏 ‪ 𝒙 = 𝟐𝒕𝟐 − 𝟏𝟐𝒕 +‬است ‪ .‬کمترین مقدار‬
‫تندی متوسط در یک بازه زمانی دلخواه ‪ 2‬ثانیه چند متر بر ثانیه است ؟‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪2/5)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 124‬متحرکی روی محور ‪ x‬ها حرکت می کند و معادله مکان – زمان آن در ‪ SI‬به صورت 𝟎𝟏 ‪𝒙 = −𝟐/𝟓𝒕𝟐 + 𝟒𝟎𝒕 +‬‬

‫است ‪ .‬نسبت مسافتی که این متحرک در مدت ‪ 10‬ثانیه اول حرکت طی می کند به جابه جایی آن در همین مدت کدام است‬

‫؟‬

‫𝟔𝟏‬ ‫𝟕𝟏‬ ‫𝟕𝟏‬

‫‪1 )4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟓𝟏‬ ‫𝟔𝟏‬ ‫𝟓𝟏‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪98‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫‪ ‬بررسی نوع حرکت با کمک معادالت سرعت – زمان و مکان – زمان ‪:‬‬

‫مثال‪ ) 125‬معادله حرکت جسمی که روی محور 𝒙 حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت 𝟖 ‪ 𝒙 = −𝒕𝟐 + 𝟏𝟎𝒕 −‬در بازه زمانی‬
‫‪ 6‬تا ‪ 7‬ثانیه نوع حرکت و سوی حرکت متحرک کدام است ؟‬
‫‪)1‬کند شونده در سوی مثبت محور 𝒙‬
‫‪)2‬تند شونده در سوی منفی محور 𝒙‬
‫‪ )3‬کند شونده در سوی منفی محور 𝒙‬
‫‪ )4‬تند شونده در سوی مثبت محور 𝒙‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪ :‬هرگاه نمودارشتاب – زمان برای متحرکی که حرکت چند مرحله ای دارد ‪ ،‬داده شود و جابه جایی یا مسافت یا‬ ‫نکته‬
‫سرعت متوسط و یا تغییرات سرعت خواسته شود باید نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬رسم کنیم ‪.‬‬

‫✓ نمودار 𝑡 ‪ 𝑎 −‬که طراح رسعت اولیه را بدهد ‪.‬‬

‫𝒎‬
‫𝟓 است به صورت شکل نشان داده شده است ‪.‬‬ ‫مثال ‪ )126‬نمودار شتاب – زمان متحرکی که سرعتش در مبدا زمان‬
‫𝒔‬
‫𝒎‬
‫است ؟ (ریاضی ‪)94‬‬ ‫سرعت متوسط متحرک در این ‪ 12‬ثانیه چند‬
‫𝒔‬
‫‪14)2‬‬ ‫‪13/5)1‬‬
‫‪28)4‬‬ ‫‪27)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪99‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 127‬نمودار شتاب – زمان متحرکی که روی محور 𝒙 در لحظه 𝟎 = 𝒕 از مبدا با سرعت 𝑺 𝟒 می گذرد مطابق شکل‬
‫است ‪ .‬مسافت طی شده در بازه زمانی ‪ 0‬تا ‪ 12‬ثانیه ‪..........‬متر بوده و در طی این زمان حرکت در مجموع ‪......‬ثانیه کند شونده‬
‫است ‪( .‬تجربی ‪)92‬‬

‫‪4 ، 148)2‬‬ ‫‪8 ، 128)1‬‬

‫‪8 ، 48)4‬‬ ‫‪4 ، 128)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ نمودار 𝑡 ‪ 𝑎 −‬که طراح رسعت اولیه را ندهد و جابه ی‬

‫جات یا رسعت را بدهد‪.‬‬
‫مثال‪ ) 128‬نمودار شتاب – زمان متحرکی در مسیر مستقیم مطابق شکل است ‪ .‬اگر سرعت متوسط متحرک در این مدت‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫𝑺 𝟒‪ 𝟔/‬باشد ‪ ،‬سرعت اولیه ان چند‬
‫𝑺‬

‫‪5) 2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫‪8) 4‬‬ ‫‪6)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫روش دوم ‪:‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪100‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪ )129‬نمودار شتاب – زمان متحرکی که در مسیر مستقیم حرکت می کند به صورت شکل زیرا است ‪ .‬اگر جابه جایی‬
‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫متحرک در این 𝒔𝟎𝟏 ‪ 𝟏𝟓𝟔𝒎 ،‬باشد ‪ ،‬سرعت اولیه متحرک چند‬
‫𝑺‬

‫‪15)2‬‬ ‫‪20)1‬‬

‫‪5) 4‬‬ ‫‪10)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫روش دوم ‪:‬‬

‫✓ نمودار 𝑡 ‪ 𝑎 −‬که طراح رسعت اولیه را ندهد و مسافت یا تندی متوسط را بدهد‪:‬‬
‫مثال‪ ) 130‬متحرکی طبق نمودار شتاب – زمان روبه رو با یک سرعت اولیه شروع به حرکت می کند ‪ .‬اگر تندی‬
‫𝒎‬
‫𝟖𝟖‪ 𝟕/‬باشد ‪ ،‬این متحرک چند ثانیه خالف جهت محور ‪ x‬ها حرکت می کند ؟‬ ‫متوسط متحرک‬
‫𝒔‬

‫‪2/2)2‬‬ ‫‪1/2)1‬‬

‫‪4/4)4‬‬ ‫‪2/4)3‬‬

‫‪101‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪ ‬تحلیل حرکت های چند مرحله ای ‪ :‬بهترین روش رسم نمودار 𝒕 ‪ 𝒗 −‬است ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 131‬متحرکی از حال سکون با شتاب ثابت به مدت 𝒔𝟒 حرکت کرده و سپس با سرعت ثابت به مدت 𝒔𝟔𝟏 ادامه‬
‫𝒎‬
‫حرکت می دهد و در این مدت 𝒎𝟎𝟗 را طی می کند ‪.‬شتاب حرکت در ابتدای حرکت چند 𝟐𝒔 است ؟‬
‫‪0/4)4‬‬ ‫‪0/8)3‬‬ ‫‪2/5)2‬‬ ‫‪1/25)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 132‬متحرکی در یک مسیر مستقیم از حال سکون با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟑 شروع به حرکت می کند و پس از مدتی‬
‫𝒎‬
‫حرکتش با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟏 کند می شود و در نهایت می ایستد ‪ .‬اگر مسافت طی شده در کل مسیر ‪ 600‬متر باشد ‪،‬‬
‫مسافت طی شده در ‪ 30‬ثاینه اول حرکت چند متر است ؟ (ریاضی ‪)99‬‬
‫‪550)4‬‬ ‫‪500)3‬‬ ‫‪450)2‬‬ ‫‪400)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫𝒎𝒌‬
‫𝟖𝟎𝟏 در حال حرکت است ‪ .‬راننده با دیدن مانعی در فاصله ‪165‬‬ ‫مثال‪ ) 133‬اتومبیلی روی خط راست با سرعت‬
‫𝒉‬
‫𝒎‬
‫متری با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟑 ترمز می کند و درست جلو مانع می ایستد‪ .‬اگر زمان واکنش راننده 𝟏𝒕 و زمانی که حرکت‬
‫𝒕‬
‫اتومبیل کند شونده بود 𝟐𝒕 باشد ‪ ،‬نسبت 𝟐𝒕 کدام است ؟ (ریاضی ‪)96‬‬
‫𝟏‬

‫‪20)4‬‬ ‫‪15)3‬‬ ‫‪10)2‬‬ ‫‪5) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪102‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مثال ‪ )134‬متحرکی از حال سکون و در مسیری مستقیم با شتاب ثابت 𝟏𝒂 شروع به حرکت می کند ‪ .‬در لحظه 𝒔𝟔 = 𝒕‬
‫شتاب حرکت متحرک تغییر می کند و با شتاب ثابت 𝟐𝒂 حرکت خود را تا لحظه ای که متوقف شود ‪ ،‬ادامه می دهد ‪ .‬اگر‬
‫𝟏‬
‫کل مسافت طی شده توسط متحرک باشد ‪ ،‬در کل مدت زمان حرکت‬ ‫مسافت طی شده توسط متحرک در ‪ 6‬ثانیه اول‬
‫𝟑‬
‫چند ثاینه حرکت متحرک کند شونده است ؟‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪18)3‬‬ ‫‪12)2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬
‫مثال ‪ )135‬متحرکی در مسیر مستقیم و از حال سکون با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟓 به مدت 𝒔𝟑 حرکت می کند ‪ .‬پس از ان 𝒔𝟐 با‬
‫سرعت ثابت به حرکت خود ادامه می دهد ‪ .‬ناگهان مانعی را می بیند و با شتاب ثابت ترمز گرفته و متوقف می شود ‪ .‬اگر‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫اندازه شتاب متحرک در حین ترمز 𝟐𝒔 𝟑 باشد ‪ ،‬س رعت متوسط متحرک ‪ ،‬از لحظه اغاز حرکت تا نیمه مسیر چند‬
‫𝑺‬
‫‪18)4‬‬ ‫‪10/5)3‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪10)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 136‬متحرکی در یک مسیر مستقیم با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟓 به حرکت در می اید و پس از مدتی به صورت حرکت‬
‫𝒎‬
‫یکنواخت حرکت می کند و در نهایت با همان شتاب 𝟐𝒔 𝟓 حرکتش کند شونده و می ایستد ‪ .‬اگر کل زمان حرکت 𝑺𝟓𝟐 و‬
‫𝒎‬
‫سرعت متوسط در این مدت 𝑺 𝟎𝟐 باشد ‪ ،‬زمانی که حرکت متحرک یکنواخت بوده است چند ثانیه است ؟ (تجربی ‪)97‬‬
‫‪20)4‬‬ ‫‪15)3‬‬ ‫‪10)2‬‬ ‫‪5) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪103‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 137‬متحرکی از حال سکون با شتاب 𝟐𝒔 𝟔 حرکت خود را آغاز می کند ‪ ،‬پس از مدتی به صورت یکنواخت حرکت‬
‫کرده و در نهایت با نصف شتاب اولیه حرکت خود را کند می کند تا بایستد‪ .‬اگر کل زمان حرکت ‪ 25‬ثانیه و سرعت‬
‫𝒎‬
‫𝟏𝟐 باشد ‪ ،‬مدت زمان حرکت کندشونده چند برابر مدت زمان حرکت یکنواخت است ؟‬ ‫متوسط‬
‫𝒔‬
‫‪2 )4‬‬ ‫‪1/5)3‬‬ ‫‪1)2‬‬ ‫‪0/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪ ‬حرکت نسبی در حرکت شتاب ثابت ‪ :‬دقیقا مانند حرکت نسبی حرکت یکنواخت عمل می کنیم ‪ .‬در این‬
‫جا بردار شتاب را همواره در جهت حرکت می کشیم اگر تند شونده بود ان را مثبت می گذاریم و اگر کند شونده بود‬
‫ان را منفی می گذاریم ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 138‬متحرک روی خط مستقیمی به طرف یکدیگر در حرکت اند ‪ .‬زمانی که فاصله ان ها از یکدیگر 𝒎𝟓𝟐𝟏𝟏 است‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫سرعت متحرک اول 𝑺 𝟎𝟏 به صورت تند شونده و سرعت متحرک دوم 𝑺 𝟎𝟐 و ان هم تند شونده است ‪ .‬اگر شتاب‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫متحرک اول 𝟐𝑺 𝟐 و شتاب متحرک دوم 𝟐𝑺 𝟒 باشد ‪ ،‬این دو متحرک پس از چند ثانیه به هم می رسند ؟ (تجربی ‪)82‬‬
‫‪37/5)4‬‬ ‫‪25)3‬‬ ‫‪19/4)2‬‬ ‫‪15)1‬‬

‫پاسخ‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬ ‫حلح‬
‫مثال‪ ) 139‬اتومبیلی با سرعت 𝑺 𝟎𝟑 در حال حرکت روی خط راست است ‪ .‬راننده ‪ ،‬اتومبیل دیگری را که با سرعت 𝑺 𝟎𝟐‬
‫لحل‬
‫در همان جهت حرکت می کند در فاصله ‪ 50‬متری خود می بیند ‪ .‬حداقل اندازه شتاب حرکت کند شونده اتومبیل اول چند‬
‫𝒎‬
‫𝟐𝑺 باشد تا برخورد صورت نگیرد ؟‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪1)2‬‬ ‫‪0/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪104‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 140‬در یک مسیر مستقیم ‪ ،‬شخصی با سرعت ثابت 𝑺 𝟑 به سمت یک اتوبوس که در یک ایستگاه اتوبوس ساکن‬
‫𝒎‬
‫است می دود ‪ .‬هنگامی که شخصی به فاصله ‪ 6‬متری انتهای اتوبوس می رسد ‪ ،‬اتوبوس با شتاب 𝟐𝑺 𝟏 در همان مسیر و‬
‫همان جهت به حرکت در می اید ‪ .‬کمترین فاصله شخص تا انتهای اتوبوس در طول حرکت شخص چند متر می باشد ؟‬

‫‪6 )4‬‬ ‫‪4/5)3‬‬ ‫‪3)2‬‬ ‫‪1/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ حل سوال باال به ‪ 3‬روش ‪:‬‬

‫‪)3‬معادله‬ ‫‪)2‬نمودار 𝑡 ‪𝑣 −‬‬ ‫)نسن‬
‫‪ 1‬ی‬
‫مثال‪ ) 141‬اتومبیلی با سرعت ثابت به بزرگی ‪ v‬در یک جاده مستقیم در حال حرکت است ‪ .‬کامیونی در مسیر اتومبیل‬
‫𝒎‬
‫توقف نموده است ‪ .‬هنگامی که اتومبیل به فاصله ‪ 48‬متری از کامیون می رسد ‪ ،‬کامیون با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟐 از حال سکون‬
‫𝒎‬
‫و در همان جهت شروع به حرکت می کند ‪ .‬اگر حداقل فاصله دو متحرک از هم به ‪ 12‬متر برسد ‪ ،‬سرعت اتومبیل چند‬
‫𝒔‬
‫است؟‬

‫‪24)4‬‬ ‫‪12)3‬‬ ‫‪√𝟏𝟖)2‬‬ ‫‪𝟔√𝟐)1‬‬

‫𝒎‬ ‫𝒎‬ ‫𝒎‬

‫𝟎𝟏 و شتاب 𝟐𝒔 𝟐 به‬ ‫𝟎𝟐 در خالف جهت محور ‪ x‬ها و اتومبیل ‪ B‬با سرعت اولیه‬ ‫مثال ‪)142‬اتومبیل ‪ A‬با سرعت ثابت‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫صورت کندشونده در جهت محور ‪ x‬ها از کنار هم عبور می کنند ‪ .‬به ترتیب بیشترین فاصله دو متحرک و مدت زمان‬

‫رسیدن دو متحرک به این فاصله کدام گزینه است ؟‬

‫‪ 225)2‬و ‪15‬‬ ‫‪ 450)1‬و ‪30‬‬

‫‪ 225)4‬و ‪30‬‬ ‫‪ 450)3‬و ‪15‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫‪105‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪ ‬اگر در سوالی تغییر زمان داشتیم حق نداریم از حرکت نسبی استفاده کنیم ‪ ،‬مگر اینکه کاری کنیم دو متحرک هم زمان‬
‫شوند ‪.‬‬
‫مثال‪ ) 143‬مطابق شکل دو خودرو ‪ 1‬و ‪ 2‬در نقاط ‪ A‬و ‪ B‬قرار دارند ‪ .‬خودرو ‪ 1‬با تندی ‪ 4‬و شتاب ‪ 6‬به سمت‪ B‬شروع به‬
‫حرکت می کند ‪ .‬دو ثانیه بعد خودرو ‪ 2‬با تندی ‪ 16‬و شتاب ‪ 6‬به صورت تند شونده به سمت ‪ A‬حرکت خود را اغاز می‬
‫کند ‪ .‬چند ثانیه بعد از شروع حرکت متحرک ‪ ، 2‬برای اولین بار فاصله دو متحرک به 𝒎𝟎𝟓 می رسد ؟‬

‫‪4)2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫‪2 )4‬‬ ‫‪5) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫چه زمانی از نسبی نمی توانیم استفاده کنیم ‪:‬‬

‫اگر یکی از دو متحرک و یا هر دو ترمز بگیرند و در زمان های متفاوتی متوقف شوند (سپس توقف کردنشان را‬
‫ادامه ندهند)‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫𝟎𝟐 در یک مسیر مستقیم در حال حرکت به سمت هم هستند ‪ .‬در‬ ‫𝟔𝟏 و‬ ‫مثال ‪)144‬دو متحرک با تندی های‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫لحظه ای که فاصله آن ها از یکدیگر به ‪ 80‬متر می رسد ‪ .‬هم زمان سرعت خود را با اندازه شتاب یکسان و ثابت کم می‬

‫کنند تا متوقف شوند ‪ .‬کمینه اندازه شتاب دو متحرک برای اینکه به هم برخورد نکنند چند متر بر مجذور ثانیه است ؟‬

‫‪3/2)4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪6/6)2‬‬ ‫‪4/1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪106‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫نکته ‪ :‬اگر در سوالی که دو متحرک داشتیم نوع حرکت هر کدام از متحرک ها عوض شد ‪ ،‬بهتر است نمودار ‪𝒗 −‬‬
‫𝒕 رسم کنیم ‪.‬‬
‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 145‬قطار ‪ A‬به طول 𝒎𝟎𝟎𝟐 با سرعت ثابت 𝑺 𝟎𝟒 در حال حرکت است ‪ .‬قطار ‪ B‬به طول 𝒎𝟓𝟐𝟐 که روی ریل‬
‫𝒎‬
‫مجاور توقف کرده است به محض اینکه قطار ‪ A‬کامال از ان عبور کرد ‪ ،‬با شتاب ثابت 𝟐𝑺 𝟐 در همان جهت شروع به‬
‫𝒎‬
‫حرکت می کند و سرعت خود را به 𝑺 𝟎𝟓 می رساند و با همان سرعت به حرکت خود ادامه می دهد ‪ .‬قطار ‪ B‬چند‬
‫ثانیه پس از شروع حرکت از قطار ‪ A‬سبقت می گیرد و از کنار ان کامال عبور کرده است ؟ (ریاضی ‪)92‬‬

‫‪105)4‬‬ ‫‪80)3‬‬ ‫‪82/5)2‬‬ ‫‪57/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎𝒌‬
‫𝟎𝟗 در مسیری مستقیم در حال حرکت است ‪ ،‬راننده ناگهان اتومبیلی را در فاصله ‪120‬‬ ‫مثال‪)146‬خودرویی با سرعت‬
‫𝒉‬
‫𝒎‬ ‫𝒎𝒌‬
‫𝟖𝟏 هم جهت با ان در حال حرکت است‪ .‬اگر بزرگی شتاب ترمز 𝟐𝑺 𝟒 باشد ‪،‬‬ ‫متری خود می بیند که با سرعت ثابت‬
‫𝒉‬
‫حداکثر زمان عکس العمل راننده چند ثانیه باشد تا به اتومبیل مقابل برخورد نکند ؟ (اتومبیل دوم با سرعت ثابت به حرکت‬
‫خود ادامه می دهد )‬
‫‪2/5)4‬‬ ‫‪1/5)3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪3/5)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪107‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫✓ در سواالت با اختالف زمات به روش ی‬

‫نسن و یا نمودار 𝑡 ‪ 𝑣 −‬هم یم توانیم سوال را حل کنیم اما با معادله‬
‫سوال را حل کنیم ر‬
‫بهت است ‪.‬‬

‫𝒎‬
‫مثال‪ ) 147‬خودرویی پشت چراغ قرمز ایستاده است ‪ .‬با سبز شدن چراغ خودرو با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟏 در مسیری مستقیم‬
‫𝒎‬
‫𝟗 از همان محلی که خودرو شروع به حرکت کرده بود و در‬ ‫شزوع به حرکت می کند ‪ 𝟒𝒔 .‬بعد کامیونی با سرعت ثابت‬
‫𝒔‬
‫همان مسیر عبور می کند ‪ .‬چند ثانیه پس از لحظه ای که خودرو شروع به حرکت کرده است ‪ ،‬از کامیون سبقت می گیرد‬
‫؟‬
‫‪12)4‬‬ ‫‪2 )3‬‬ ‫‪6)2‬‬ ‫‪8) 1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫𝒎‬
‫مثال‪) 148‬خودرویی از یک نقطه روی خط راست با شتاب ثابت 𝟐𝒔 𝟑 به راه می افتد ‪ 2 ،‬ثانیه پس از آن خودروی دیگری‬
‫𝒎‬
‫𝟒𝟐 از همان نقطه در همان جهت می گذرد ‪ .‬کدام گزینه در مورد فاصله دو متحرک درست است ؟‬ ‫با سرعت ثابت‬
‫𝒔‬

‫‪ )2‬کاهش – افزایش ‪ -‬کاهش – افزایش‬ ‫‪)1‬کاهش – افزایش‬

‫‪ )4‬کاهش – افزایش ‪ -‬کاهش‬ ‫‪)3‬پیوسته افزایش‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪108‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫مقایسه چند حرکت در نمودار های 𝒕 ‪: 𝒗 −‬‬

‫مثال ‪ )149‬نمودار سرعت – زمان دو متحرک ‪ 1‬و ‪ 2‬که هم زمان از یک نقطه در مسیری مستقیم شروع به حرکت می کنند‬
‫‪ ،‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬فاصله دو متحرک در لحظه ای که سرعت ان ها یکسان است چند متر است ؟‬

‫‪6)2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫‪10)4‬‬ ‫‪8) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬
‫نکته سوال باال ‪:‬‬ ‫✓‬
‫مثال‪ )150‬شکل زیر مربوط به نمودار سرعت – زمان دو اتومبیل ‪ A‬و ‪ B‬است که از یک نقطه و در یک جهت حرکت می کنند‬
‫‪ .‬چند ثانیه پس از مبدا زمان متحرک ‪ A‬به متحرک ‪ B‬رسیده است ؟‬
‫‪10)2‬‬ ‫‪5) 1‬‬
‫‪40)4‬‬ ‫‪20)3‬‬

‫پاسخ‬

‫‪ )151‬دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬از یک نقطه هم زمان روی محور 𝒙 حرکت کرده و نمودار‬ ‫حلح‬
‫مثال‬
‫لحل‬
‫سرعت – زمان ان ها مطابق شکل زیر است ‪ .‬اگر این دو متحرک ‪ ،‬پس از ‪ 6‬ثانیه به هم‬
‫𝒎‬
‫برسند ‪ ،‬شتاب متحرک ‪ B‬چند 𝟐𝑺 است ؟‬

‫‪2 )2‬‬ ‫‪4)1‬‬

‫𝟑‬
‫‪)4‬‬ ‫‪1)3‬‬
‫𝟐‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪109‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 152‬نمودار سرعت – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که در لحظه 𝟎 = 𝒕 به ترتیب از مکان های 𝒎𝟎𝟐 = 𝑨𝟎𝒙 و = 𝑩𝟎𝒙‬
‫𝒎𝟓‪ 𝟏𝟑/‬عبور کرده اند ‪ ،‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬دو متحرک چند ثانیه پس از شروع حرکت به هم خواهند رسید ؟‬

‫‪17)2‬‬ ‫‪10)1‬‬

‫‪13)4‬‬ ‫‪12)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مقایسه چند حرکت در نمودار 𝒕 ‪: 𝒙 −‬‬

‫مثال‪)153‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که هم زمان از حال سکون به حرکت در امده اند ‪ ،‬به صورت دو سهمی‬
‫𝒎‬
‫شکل زیر است ‪ .‬اگر شتاب متحرک ‪ A‬برابر 𝟐𝑺 𝟓‪ 𝟏/‬باشد ‪ ،‬نسبت سرعت متحرک ‪ B‬به سرعت متحرک ‪ A‬در لحظه ای که‬
‫از ‪ A‬سبقت می گیرد ‪ ،‬کدام است ؟‬
‫𝟏‬
‫‪2 )2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫𝟐‬
‫𝟎𝟏‬
‫‪)4‬‬ ‫‪3)3‬‬
‫𝟑‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫روش ‪ : 1‬حل با معادله 𝑡 ‪𝑥 −‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪110‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫روش ‪ : 2‬حل با معادله 𝑡 ‪𝑣 −‬‬

‫روش ‪ : 3‬حل با معادله ی‬

‫نسن‬

‫مثال‪) 154‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که با شتاب ثابت روی محور ‪ x‬ها حرکت می کنند مطابق شکل زیر است‬
‫𝒗 ‪⃗⃗𝑩 −‬‬
‫𝒗 در ‪ SI‬کدام‬ ‫𝒗 به ترتیب از راست به چپ سرعت متحرک ‪ A‬و ‪ B‬در لحظه ی 𝒔𝟒 = 𝒕 باشد ‪ ،‬حاصل 𝑨⃗⃗‬
‫𝒗 و 𝑩⃗⃗‬
‫‪ .‬اگر 𝑨⃗⃗‬
‫است ؟ (دو نمودار در مبدا زمان بر هم مماس هستند)‬
‫‪𝟕𝒊⃗)2‬‬ ‫‪−𝟏𝟒𝒊⃗)1‬‬
‫‪−𝟕𝒊⃗)4‬‬ ‫‪𝟏𝟒𝒊⃗)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫مثال‪ ) 155‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که با شتاب ثابت ‪ ،‬هم زمان و از حال سکون شروع به حرکت می کنند‬
‫𝒎‬
‫مطابق شکل زیر است ‪ .‬در چه لحظه ای بر حسب ثانیه ‪ ،‬اختالف اندازه سرعت دو متحرک 𝑺 𝟐𝟏 می شود ؟‬
‫‪0/8)2‬‬ ‫‪2/5)1‬‬
‫‪1/6)4‬‬ ‫‪2 )3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪111‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫مثال‪ ) 156‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬بزرگی سرعت متحرک ‪ B‬در چه لحظه ای برابر‬
‫بزرگی سرعت متحرک ‪ A‬است ؟ (ریاضی ‪) 99‬‬

‫‪8) 2‬‬ ‫‪10)1‬‬

‫‪5) 4‬‬ ‫‪6)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫یکسان شدن رسعت دو متحرک ‪:‬‬

‫ررسط اینکه رسعت دو متحرک یکسان شود این است که 𝐵𝑣 = 𝐴𝑣 باشد ‪ ،‬ویل اگر نمودار مکان – زمان‬
‫میانگی دو زمات که مکانشان ییک شده است ‪ .‬رسعتشان یکسان یم‬
‫ر‬ ‫دو متحرک همانند شکل زیر باشد در‬
‫شود ‪.‬‬

‫‪𝑡1 + 𝑡2‬‬
‫= 𝑡 زمان یکسان شدن رسعت دو متحرک‬
‫‪2‬‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪112‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓ نمودار 𝑡 ‪ 𝑣 −‬با اختالف زمان ‪:‬‬

‫مثال ‪ )157‬نمودار سرعت – زمان دو اتومبیل ‪ A‬و ‪ B‬که از یک نقطه و با اختالف زمانی 𝒕∆ شروع به حرکت کرده اند ‪،‬‬

‫مطابق شکل است ‪ .‬اگر این دو اتومبیل در لحظه 𝒔𝟎𝟑 = ˊ𝒕 به هم برسند ‪ ∆𝒕 ،‬چند ثانیه است ؟‬

‫‪8) 2‬‬ ‫‪6)1‬‬

‫‪12)4‬‬ ‫‪10)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫✓ نمودار 𝑡 ‪ 𝑥 −‬با اختالف زمان ‪:‬‬

‫مثال ‪)158‬نمودار مکان – زمان دو متحرک ‪ A‬و ‪ B‬که روی محور ‪ x‬حرکت می کنند ‪ ،‬مطابق شکل روبه رو است ‪ .‬اگر‬

‫این دو متحرک از مبدا مکان شروع به حرکت کرده باشند ‪ ،‬سرعت متحرک ‪ A‬چند ثانیه پس از شروع حرکتش با‬

‫سرعت متحرک ‪ B‬برابر می شود ؟ (متحرک ‪ A‬با شتاب ثابت از حال سکون شروع به حرکت می کند ‪) .‬‬

‫‪17)2‬‬ ‫‪13)1‬‬

‫‪25)4‬‬ ‫‪21)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪113‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫✓ معادله 𝑥 ‪: 𝑣 −‬‬
‫مثال‪ ) 159‬معادله سرعت بر حسب مکان متحرکی که با شتاب ثابت بر روی محور ‪ x‬حرکت می کند در ‪ SI‬به صورت‬

‫𝒙√𝟐 = 𝒗 است ‪ .‬اگر این متحرک در مبدا زمان در مکان 𝒎𝟔𝟏 = 𝒙 باشد ‪ ،‬در چه لحظه ای بر حسب ثانیه از مکان‬

‫𝒎𝟔𝟑 = 𝒙 عبور میکند ؟‬

‫‪10)4‬‬ ‫‪5) 3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1)1‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪114‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫نمودار های غیر معمول در حرکت شناسی ‪:‬‬

‫✓ نمودار 𝑣 ‪: ∆𝑥 −‬‬

‫مثال‪ )160‬کدام گزینه نمودار جابه جایی بر حسب سرعت یک متحرک در حرکت شتاب ثابت را به درستی نشان می دهد‬

‫؟ (فرض کنید سرعت اولیه متحرک و شتاب منفی هستند)‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪115‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫✓ نمودار ‪ a‬بر حسب ‪: x‬‬

‫مثال‪ )161‬نمودار شتاب – مکان متحرکی که روی محور 𝒙 حرکت می کند ‪ ،‬مطابق شکل زیر است ‪ .‬اگرمتحرک در لحظه‬
‫𝒎‬ ‫𝒎‬
‫است ؟‬ ‫𝟎𝟏 عبورکند ‪ ،‬سرعت ان در مکان 𝒎𝟏𝟔 = 𝒙 چند‬ ‫𝟎 = 𝒕 از مبدا با سرعت‬
‫𝒔‬ ‫𝒔‬

‫‪12)2‬‬ ‫‪22)1‬‬

‫‪6 )4‬‬ ‫‪8) 3‬‬

‫پاسخ‬
‫حلح‬
‫لحل‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪116‬‬
‫استاد مازیار غنی‬ ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬

‫✓ نمودار 𝑣 ‪: 𝑎 −‬‬
‫مثال‪ ) 162‬متحرکی در مبدا زمان در جهت مثبت محور 𝒙 ها با شتاب ثابت در حال حرکت است ‪ .‬پس از مدتی شتاب‬
‫حرکت متحرک تغییر می کند ‪ .‬کدام یک از گزینه های زیر می تواند نمودار شتاب – سرعت این متحرک باشد ؟ (قلم چی‬
‫‪)98‬‬

‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬

‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪biomaze.ir‬‬
 ‫جزوه سالیانه کنکور ‪1401‬‬ ‫استاد مازیار غنی‬

‫‪biomaze.ir‬‬ ‫‪118‬‬