Professional Documents
Culture Documents
SEMANTIC TRIANGLE
Example:
WHO – Teacher (commuicator)
SAYS WHAT - “bring your book on
Monday” (message)
Ang mga salitang madalas na gamitin ng mga 1. Mas madaldal ang mga babae kaysa sa
lalaki: lalaki
2. Mas kakaunti ang ginagamit na mga salita
• “Halika rito” ng babae kaysa sa mga lalaki.
• “tingnan mo ito” 3. Mas madaling basahin ang mga nobelang
• “Gawin mo ito” isinulat ng mga babae dahil gumagamit sila
• “umalis ka na” ng mga salitang madaling maintindihan
tulad ng chick literature.
Samantalang ang mga babae ay gumagamit ng
4. Dahil mas limitado ang mga salitang alam
sumusunod:
ng mga kababaihan, mas marami itong
• “paki” nasasabi nang walang pag-aalinlangan.
• “pwede ba” 5. Hindi kumpleto ang mga unang
• “Kung gusto” pangungusap ng babae dahil nagsasalita
• “okay lang ba” muna sila bago nila maisip ang kanilang
mga sasabihin.
Conflict at Compromise 6. Mas gumagamit ng mga pang-ugnay na
salita tung “at” “o” dahil mas iniisip nila ang
➢ Gusto ng mga kalalakihan na nasusunod ang
emosyon kaysa balarila.
kanilang mga gusto, at dumarating din sa
7. Mahilig mambati o magsabi ng papuri ang
punto na umaabot sa pisikal na puwersahan.
mga kababaihan katulad ng “Maganda” at
Kadalasan sumasang-ayon din ang mga
“bagay sa iyo”.
kalalakihan kung desididong makuha ng
8. Mas mahilig gumamit ng mga pang-abay o
kausap ang kanyang gusto upang maiwasan
mga salitang naglalarawan ng mga
ang anumang gulo o alitan. Ang mga lalaki
imposibleng pangyayari o hyperbole.
ay nakikipagtalo at nakikipagtagisan upang
9. Hindi gumagamit ng bagong salita.
maipakita na siya ang mas malakas, at
10. Mas madaling natututo ng ibang wika ang
magaling.
mga kababaihan.
➢ Nakukuha naman ng mga babae ang gusto
nila sa pamamagitan ng pagkakaroon ng PARAAN NG PAKIKIPAGKOMUNIKASYON NG
maayos na pakikitungo sa kausap upang BABAE AYON ROBIN LAKOFF
maiwasan ang hindi pagkakasundoan.
Hinihikayat din nila ang kooperasyon at Mayroon ding pag-aaral na isinagawa si Robin
pagkuha ng permiso sa kanilang kausap Lakoff na Language and the women’s place
upang sumang-ayon sa kabila ng pagtutol (1975), kung saan inilarawan niya ang paraan ng
nito. pananalita ng mga kababaihan. Nakita niya sa
kanyang pag-aaral na ang wika ay pinagmumulan
Status at Support
din ng hindi pagkakapantay-pantay sa Lipunan.
➢ Mas nakatuon ang lalaki sa estado ng
kanilang posisyon dahil sa kagustuhan na Ang mga sumusunod ay mga inilatag na ideya ni
mangibabaw sa iba at magbigay ng utos, Lakoff mula sa kanyang pag-aaral:
kaya nakikipagpaligsahan ang mga ito sa
1. Gumagamit ng mga dagdag na salita tulad
kapwa nila upang makuha ang
ng “kung saan,” “subalit,” at iba pa.
kapangyarihan na mangibabaw. Nakikipag-
2. Mas magalang ang mga kababaihan.
usap naman ang babae upang magkaroon
3. May mga espesyal na salita o pagbabansag
ng koneksyon at maayos na relasyon sa
sa mga bagay-bagay.
kapwa upang makakuha ng suporta.
4. Hindi gaanong nagsasalita sa lahat ng oras.
5. Mas nagpapahayag ng pagpapatawad. Pagbubuo ng mga salita ng mga bekimon:
6. Hindi tuwiran ang pagpapahayag ng pag-
uutos at gumagamit ng “paki naman,” 1. Paglalapi – pagdadagdag ng mga panlapi
“maaari bang,” at iba pa. sa mga salitang ugat nang hindi nagbabago
7. Walang sense of humor. ang kahulugan. Pinapahaba ang mga salita
sa tulong ng pagdadagdag ng mga panlapi.
LOKAL NA PAG-AARAL HINGGIL SA MGA • anek > anekwabum
SALITANG MAY KAUGNAYAN SA BABAE AT • jontis > najontis
LALAKI • keri > keribels
2. Pagpapalit ng tunog – tumutukoy sa
➢ Ang disertasyon ni Dr. Vivian Velez-Lukey
substitusyon o alternasyon ng mga tunog
na pinamagatang Pagkababae at
kung saan pinapalitan ang isang tunog o
Pagkalalake: Developing a Filipino
isang bahagi ng salita ng ibang tunog o
Gender Trait Inventory and Predicting
ibang pantig. Hindi lang makikita ang
Self-esteem and Sexism (2012), kung
substitusyon sa wika ng bekimon kundi
saan sinabi niya na ang mga salita ay
maging sa iba pang sosyolek sa Pilipinas.
katumbas na kasarian. Halimbawa, ang
• Gandang-ganda sa sarili >GGSS
pagiging “maprinsipyo” at “mayabang” ay
• Pa-girl na halimaw > PGH
mga katangian ng mga kalalakihan.
3. Pagkakaltas – pagkakaltas ng mga bahagi
Samantalang “mapagkimkim” at
ng isang salita (deletion) o pagkakaltas ng
“maasikaso” naman sa kababaihan.
mga bahagi ng dalawang salita upang
➢ Ang babae ay itinuturing na na mahina
mapag-isa ang mga ito.
dahil sa paraan ng pananalita nito na
• Ang datung > anda
mahinhin at magalang. Dahil dito, hindi • Sunog baga > suba
napapansin ang mababang pagtingin • Anong nangyari? > anyare
sakaniya ng Lipunan tulad ng pagiging “sex • Malay ko > ma
object”. Ang mga lalaki ay itinuturing na • Ate > the
nangingibabaw sa lipunan dahil hindi sila 4. Katunog – paglalaro ng mga tunog ng
nagpapakita ng kahinaan. salita at ang paggamit ng mga katunog na
WIKA NG MGA BEKIMON salita, pangalan ng tao o lugar bilang
pamalit sa orihinal na salita.
Maliban sa pag-aaral sa wika ng lalaki at babae, • Haggardo versoza > pagod
mayroon ding lektyur na ibinahagi noong • Gandara park > Maganda
Sawikaan 2010 sa UP Diliman, hinggil sa wika ng • Morayta > mura
mga bakla na pinamagatang Pasok sa Banga ni 5. Panghihiram – may pagkakataon na naiiba
Prof. Jesus Federico Hernandez. ang kahulugan ng hiniram na salita.
• Gurang (Bikolano) – matanda
Ipinaliwanag niya na ang ibig sabihin ng pamagat • Dako (Hiligaynon) – malaki
ay uso o katanggap-tanggap. Ayon sa kanya, ang 6. Pagbabago ng kahulugan ng salitang
wika ng mga bakla ay tinatawag na bekimon o hiram – may mga salita na nagbabago ang
tinatawag na bekinese o swardspeak ay nagmula kahulugan. Ang positibong alita ay
sa salitang “beki” na ang ibigsabihin raw ay bakla nagiging negatibo.
at “mon” na ang ibigsabihin ay monster. ➢ Bida-bida > kung sa pelikula o teleserye
Inilarawan niya na ang wika ng mga bakla binubuo ang may pinakamahalagang papel na
may positibong pag-uugali, sa bekimon,
ng kodigo na tumutukoy sa kanilang karanasan.
ang ibigsabihin nito ay nagmamagaling
Mga kodigong ginagamit upang hindi maunawaan
at pakiramdam na siya ang laging tama.
ng ibang kasarian at matakasan ang pait ng
pakikipagtunggali sa lipunang mapang-api.
WIKA AT ELITISMO likas na rin sa tao ang kakayahan nitong matuto.
Ang kasanayan naman ay ang pagbigkas ng lahat
➢ Ang elitismo ay isang pagkontrol at
ng istruktura ng wika sa wastong paraan na
pamumuno sa isang grupong tinatawag
mauunawaan ng iba.
na elite. Ang mga elite ay ang mga
taong nakapag-aral, may mataas na Ayon kay Paz, ang mga sumusunod ang naging
posisyon sa Lipunan, at may angking epekto ng kawalan ng kakayahan at kasanayan ng
yaman. Nagmula ito sa wikang Latin na
mga Pilipino sa wikang Ingles:
eligere na ang ibigsabihin ay to select
sa wikang ingles. KAWALAN NG KAKAYAHAN AT KASANAYAN
Nang gawing kolonya ng bansang Espanya ang 1. Dahil sa pagkakaroon ng isa pang wika na
kailangang matutunan ng mga mag-aaral,
Pilipinas, pinaghiwa-hiwalay ng mga prayle ang
nahahadlangan nito ang pagkatuto at
mga Pilipino sa pamamagitan ng wika. Ang mga
napabagal ang pagkaunawa sa mga aralin.
prayle ang nag-aral ng mga wikang bernakular sa
2. Dahil maraming mayayaman ang malapit at
halip na ituro ang wikang Kastila. Ayon sa artikulo
kakampi ng Amerikano noon, sila lang ang
na Ang Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas marurunong at magagaling magsalita ng
(Constantino et al.,1989), ang mga sumusunod wikang Ingles.
ang dahilan kung bakit mas pinili ng mga prayle na 3. Ito rin ang wika na ginagamit sa mga
aralin ang wikang bernakular: kontrata, pagpasa ng mga batas at polisiya,
kaya marami sa mga Pilipino ang naloloko
1. Gusto nila na manatili sa pangangasiwa
at nalalamangan dahil sa kakulangan sa
ang pamahalaan at edukasyon. kaalaman sa nilalaman ng mga ito.
2. Dahil sa paglakas ng liberalism sa Espanya, 4. Nawawalan ng interes ang mga Pilipino na
nakita nila na mas makabubuti na hindi makilahok sa pamamalakad ng gobyerno,
matuto ng wikang kastila ang mga Pilipino sa kabila ng pangangampanya na maging
upang hindi makarating sa kanila ang bahagi sila sa pagpasa ng mga batas at
anumang kaalamang liberal. paniniguro na napupunta sa tamang
3. Upang hindi mahikayat ang paghihimagsik pangangasiwa ang buwis ng bayan.
at pagprotesta laban sa mga prayle dahil 5. Ang patuloy na pananaig ng kapangyarihan
ang wika ng batas noon ay nasa wikang sa pamahalaan.
Kastila. Ang kaalaman sa wikang Kastila ay
makakatulong upang maunawaan ang Dahil dito, nagiging sukatan ng kagalingan ang
batas ng pamahalaan at gamitin laban sa pagkatuto ng wikang banyaga sa halip na gumamit
mga prayle. ng wikang Filipino kahit na mas mauunawaan ito
4. Ang kaalaman sa wikang Kastila ay ng karamihan sa mga Pilipino.
nangangahulugan ng pagiging mas
nakakataas. Kaya ang tingin ng mga prayle
sa kanilang mga sarili ay mas
makapangyarihan kaysa sa mga Pilipino.
ATTAINABLE
RELEVANT
TIMELY
• warm up
• stretching routine
AEROBIC EXERCISE positively. Strength training is most commonly seen
as a weight-bearing activity. The exerciser can use
Aerobic exercise is a physical activity performed
body weight or gym equipment to lift. Another way
with moderate intensity, with a lot of repetitive
to provide resistance is the use of bands (rubber).
movements done within a long period of time.
There are varying opinions as to the number of
Aerobic activities use energy systems that need
repetitions for weight-bearing activities. There are
oxygen to synthesize energy. A good aerobic
two terms concerning strength exercises:
session will include a five to ten minute warm-up
repetitions and sets. A rep (or repetition) is one full
activity that elevates the heart rate to 50% to 60%.
movement from starting point to finish. A set is a
maxHR, a dynamic stretching routine, the actual
group of repetitions. The most basic training design
aerobic activity for at least 20 minutes at 70% to
is to have anywhere between 6 and 15 reps in a set,
80% maxHR, and a cooldown routine of 50% to
and performing 3 sets. Some people will go for 6 to
60% maxHR. The session should end with a
9 reps, some will go for 9 to 12, and some will go
cooldown through a static stretching routine.
for 12 to 15 reps in a set. These numbers are for
BENEFITS OF AEROBIC EXERCISE upper body strength training. The lower body reps
must be anywhere between 15 and 25 reps, also
With a good aerobic exercise program, a student with an approximate of three sets.
will have:
BENEFITS OF WEIGHT BEARING
1. An increased maximal oxygen STRENGTH TRAINING EXERCISES
consumption;
2. An improved cardiovascular function; With a good strength training program, a student
3. An improved cardiorespiratory function will