«Συμβουλευτική & Επαγγελματικός

Προσανατολισμός»

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3Η
«Επαγγελματικός Προσανατολισμός και
Σύγχρονες Προοπτικές στην Εργασία»

ΣΥΝΕΔΡΙΑ: 2Η
«Επαγγελματικός Προσανατολισμός
σ’ ένα εργασιακό μέλλον που μετασχηματίζεται ραγδαία; »

ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ
ΓΛΥΚΕΡΙΑ Π. ΡΕΠΠΑ, PhD, MSc,M.A
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ©

 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Περιεχόμενα
.............................................................................................................................................. 0

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ .......................................................................................................................... 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................................. 2

1. ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ, ΤΟΠΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ . ........ 4

Απασχολησιμότητα (“employability”) μια νέα έννοια στην αγορά εργασίας και νέες
δεξιότητες ................................................................................................................................. 5

2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΒΑΛΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΥΧΑΙΟ .... 7

ΣΥΝΟΨΗ/ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ................................................................... 11

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ........................................................................................................ 12

1
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Εισαγωγή
Στην παρούσα συνεδρία θα συζητήσουμε για ουσιαστικά θέματα γύρω από τη ρευστότητα
της σύγχρονης εποχής και την επίδραση της αβεβαιότητας στον Επαγγελματικό
Προσανατολισμό, στην Επαγγελματική Συμβουλευτική και στη Συμβουλευτική
Σταδιοδρομίας. Τι σημαίνει για έναν νέο ή έναν άνεργο το σύγχρονο τοπίο μετάβασης,
πολυπλοκότητας, κινητικότητας, αστάθειας και αβεβαιότητας καθώς και ένα τοπίο με
έκδηλα στοιχεία προς την βαθειά και ευρεία ανθρώπινη, κοινωνική και συστημική εξέλιξη
προς έναν νέο κόσμος; Ερωτήματα που παραμένουν ανοιχτά και προσκαλούν στη συζήτηση
των θεμάτων τόσο στο σύνολό τους όσο και σε επιμέρους ζητήματα των πεδίων.

Σκοπός:

Σκοπός της παρούσας συνεδρίας είναι να διερευνηθεί το αβέβαιο και ρευστό τοπίο της
αγοράς εργασίας και ο ρόλος του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και της Συμβουλευτικής
καθώς και της Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας για τις νέες δεξιότητες που απαιτούνται και
τη υποστήριξη των συμβουλευομένων.

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα: Αφού ολοκληρωθεί η μελέτη του υλικού

μελέτης και δραστηριοτήτων της συνεδρίας προσδοκούμε οι εκπαιδευόμενοι/-ες να
μπορούν να:

✓ Διερευνήσουν τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν στον Επαγγελματικό

Προσανατολισμό και στον επαναπροσδιορισμό πολλών σχετικών εννοιών και
πρακτικών στην εποχή μας
✓ Εμβαθύνουν σε καίρια θέματα που σχετίζονται με το δικό τους πλαίσιο εργασίας και
αναφοράς του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Συμβουλευτικής και τα οποία
άπτονται του γενικότερου πλαισίου μέσα από μια αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση.
✓ Διευρύνουν τον ορίζοντά τους στις πτυχές της καινοτομίας και της πρακτικής της
Επαγγελματικής Συμβουλευτικής στο δυναμικό σήμερα και το μέλλον
✓ Αναγνωρίζουν και περιγράφουν τα εφόδια, προσόντα και δεξιότητες που απαιτούνται
από τους/τις συμβούλους αλλά κι από τους/τις συμβουλευόμενους στη νέα
πραγματικότητα, σ’ ένα εργασιακό μέλλον που μετασχηματίζεται ραγδαία

2
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

✓ Διατυπώνουν ερωτήματα που άπτονται των παραπάνω ζητημάτων για να

ενδυναμώνουν τη δημιουργική προσέγγιση αντιμετώπισης των προκλήσεων.

Έννοιες κλειδιά: Εργασία, Μέλλον, Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Συμβουλευτική,

Ραγδαία Αλλαγή, Δια βίου Εξέλιξη, Νέες Προκλήσεις, Εφόδια, Θεωρία του Χάους,
Ετοιμότητα, Τυχαιότητα, Δεξιότητες.

Μέλη Συγγραφικής Ομάδας Βασικού Κειμένου Μελέτης

Γλυκερία Π. Ρέππα PhD, MSc, M.A.

Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα Πανεπιστημίου Αιγαίου

3
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

1. Μετασχηματισμός σύγχρονου εργασιακού, τοπίου και

επαγγελματικός προσανατολισμός .
Είδαμε στην προηγούμενη συνεδρία τη μεγάλη μετάβαση που συντελείται στην εποχή μας,
μια άνευ προηγουμένου πολυεπίπεδη αλλαγή που μας ωθεί στην αναθεώρηση πολλών
στοιχείων, εννοιών και πρακτικών του παρελθόντος σχετικά με τον «Επαγγελματικό
Προσανατολισμό», την Επαγγελματική Συμβουλευτική, Ανάπτυξη και την κεντρική έννοια,
βέβαια, της Σταδιοδρομίας. Σε αυτή τη συνεδρία θα εμβαθύνουμε και θα εστιάσουμε
περισσότερο στις συνθήκες και ανάγκες που προδιαγράφονται καθώς και στις δεξιότητες
που απαιτούνται, σε πιο πρακτικές δηλαδή πτυχές των νέων δεδομένων και σε τρόπους και
προσεγγίσεις που οι όποιοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν και οι ανάγκες υποστήριξης
και καθοδήγησης δια βίου, πλέον, μπορούν και ενδείκνυται να καλυφθούν. Κάποια από τα
βασικά ζητήματα με τη μορφή ερωτημάτων είναι τα εξής:

• Με βάση τις νέες συνθήκες πώς διαμορφώνονται και ποια στοιχεία καθορίζουν
αυτή τη διαμόρφωση για τον προσανατολισμό, την επαγγελματική συμβουλευτική
και τη συμβουλευτική σταδιοδρομίας;

• Ποιες είναι οι δεξιότητες – κλειδιά για τη σύγχρονη διαχείριση της δια βίου
σταδιοδρομίας και ποια στοιχεία προσωπικότητας τις υποστηρίζουν και
υποστηρίζονται από αυτές;

• Πώς επηρεάζεται η εξειδίκευση και η ίδια η επαγγελματική ανάπτυξη των

συμβούλων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της σύγχρονης
πολυπλοκότητας;

• Ποιος είναι ο νέος διαφαινόμενος ρόλος των δομών και υπηρεσιών επαγγελματικής
συμβουλευτικής αλλά και των φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης;

Ήδη αναφέραμε τη θεμελιώδη παράμετρο της «δια βίου σταδιοδρομίας», το πρόγραμμα,

άλλωστε, αυτό είναι μια έμπρακτη τέτοια ευκαιρία ανάπτυξης της δια βίου σταδιοδρομίας
και βασίζεται σε αυτήν την προσέγγιση. Είναι επομένως προφανής η πρόκληση της
άσκησης αποτελεσματικής επίδρασης των ανθρώπων σ’ ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο
περιβάλλον αφενός, της αξιοποίησης του απρόβλεπτου και των ευκαιριών που
παρουσιάζονται αναπάντεχα αλλά και δημιουργούνται συνειδητά, της διαχείρισης εν γένει
των παράδοξων και αφετέρου της προσωπικής διαχείρισης του εαυτού στο εδώ και τώρα

4
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

με διαρκή ωστόσο ματιά στο μέλλον, βραχυπρόσθεσμο και μακροπρόθεσμο (Cao, Hirchi &
Deller, 2013).

ΑΤΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1
Πριν προχωρήσετε τη μελέτη σας δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας να αναλογιστείτε ποια
είναι τα βασικότερα ζητήματα της νέας εποχής σχετικά με τη Σταδιοδρομία, τον
Επαγγελματικό Προσανατολισμό και τη Συμβουλευτική. Στη συνέχεια σκεφτείτε και
περιγράψτε το προφίλ (χαρακτηριστικά, δεξιότητες, κοινωνικές στάσεις κλπ.) του
ανθρώπου που καλείται να διαχειριστεί την επαγγελματική ανάπτυξη και να οδηγήσει
επιτυχώς τη σταδιοδρομία του. Τέλος βάλτε τον εαυτό σας σε αυτό το προφίλ και εστιάστε
στα σημεία βελτίωσής σας. Καταγράψτε τις απαντήσεις σας.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός και η συμβουλευτική καθίστανται διαδικασίες

ενδυνάμωσης, εκπαίδευσης και πρόληψης τώρα περισσότερο από ποτέ. Τι όμως
στοιχειοθετεί περαιτέρω αυτήν την κατεύθυνση; Πρώτα από όλα το γεγονός ότι η μία
επαγγελματική επιλογή, που ήταν θεμέλιο της προσέγγισης προσανατολισμού στον
προηγούμενο αιώνα αλλά και πριν μερικές μόνο δεκαετίες του 21ου αιώνα πλέον δεν
υφίσταται. Αντί της μίας αυτής επιλογής έχουμε τώρα ευκαιρίες και το βασικό συστατικό
– εφόδιο του ατόμου είναι η ικανότητά του να τις εντοπίζει, να τις επιλέγει ή να τις
διαμορφώνει ώστε να ενσωματώνονται στον εαυτό και την πορεία της ζωής του (Guichard
et al., 2012). Με άλλα λόγια η διαχείριση της δια βίου σταδιοδρομίας αφού απαιτεί την
αξιολόγηση των συνθηκών και στοιχείων που δίνουν νόημα και αξία στην προσωπική
πορεία και κατεύθυνση στη ζωή του ατόμου, καθίσταται μια διαρκής πρόκληση-
πρόσκληση προς αυτογνωσία. Ένα ζήτημα όχι μόνο επαγγελματικού σχεδιασμού και
προσανατολισμού αλλά ένα «ζήτημα σχεδιασμού ζωής» (Savickas et al., 2009). Ιδιαίτερα δε
σημαντική διάσταση σε αυτό το πλαίσιο, μέσα σε ένα περιβάλλον πολλαπλής κρίσης, είναι
η διασφάλιση και υποστήριξη της συνοχής τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο,
κάτι που ενισχύεται με την καλλιέργεια της ανθεκτικότητας και του ανθεκτικού
εργαζόμενου , την οποία και είδαμε στην προηγούμενη συνεδρία.

Απασχολησιμότητα (“employability”) μια νέα έννοια στην αγορά

εργασίας και νέες δεξιότητες

5
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σταθούμε σε μια σημαντική, ειδικά για τις σύγχρονες
προκλήσεις, έννοια, αυτήν της «απασχολησιμότητας» (“employability”).

ΟΡΙΣΜΟΣ 1
«O όρος ‘απασχολησιμότητα’ αναφέρεται στην ικανότητα της προσωπικής διαχείρισης της
σταδιοδρομίας για τη διασφάλιση της απασχόλησης» Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ.,
Αργυροπούλου, Α. & Δρόσος, Ν., 2013.

Οι νέες και μεταβαλλόμενες προϋποθέσεις απασχολησιμότητας βασίζονται αφενός μεν

στις δεξιότητες, στην εμπειρία του ατόμου και αφετέρου στις υφιστάμενες ανάγκες. Ο
συναισθηματικός εξοπλισμός του ατόμου και η συναισθηματική νοημοσύνη (βλ.
Goleman, 1999) φαίνεται να είναι σημαντικά συστατικά στη σύγχρονη πραγματικότητα. Η
ανθεκτικότητα στο στρες και τη διαχείριση συγκρούσεων κι η ευελιξία, η
δυνατότητα εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης έντασης και αβεβαιότητας, η
εφευρετικότητα και ερευνητικότητα, οι δεξιότητες έρευνας και η επικοινωνία και
οι διαπροσωπικές δεξιότητες και φυσικά οι δεξιότητες που αφορούν στο πλαίσιο
δουλειάς σε ομάδα, η συνεργασία, η επιμονή και ενεργητικότητα, η ολιστική
φροντίδα του εαυτού (σώμα & νους), αποτελούν το αποκλειστικό όχημα σε αυτή τη
γεμάτη προκλήσεις διαδρομή. Στο παρακάτω διάγραμμα υπάρχουν κάποιες βασικές
δεξιότητες απασχολησιμότητας όπως εκτιμήθηκαν με βάση την αξιολόγηση εργοδοτών σε
δύο διαστάσεις α) σπουδαιότητα ύπαρξης της δεξιότητας και β) ικανοποίηση από την
απόδοση των εργαζομένων (πηγή: QS Global Employers Survey 2018).

Μετάφραση όρων,
ξεκινώντας από αριστερά και
προς δεξιά:

Leadership: Ηγεσία
Language: Γλωσσικές δεξ/τες
Negotiating: Διαπραγμάτευση
Commercial Awareness: Γνώση
Αγοράς
Problem Solving: Επίλυση
προβλημάτων
Teamwork: Δουλειά σε ομάδα
Communication: Επικοινωνία
Adaptability: Προσαρμοστικότητα
Interpersonal skills:
Διαπροσωπικές δεξιότητες
ΑΤΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2
Data Analysis: Ανάλυση
Δεδομένων
Resilience: Ανθεκτικότητα
Organisation: Οργάνωση
Technical: Τεχνικές (δεξιότητες)
Subject knowledge:
6 Γνώση
αντικειμένου
Creativity: Δημιουργικότητα
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Μελετήστε το παραπάνω ενδεικτικό διάγραμμα που αφορά στο φάσμα των δεξιοτήτων
στην εργασία – και ερμηνεύστε ποιες είναι σήμερα κρίσιμα σημαντικές, αλλά εντοπίστε και
το κενό που υπάρχει μεταξύ της εκτίμησης της αξίας τους ως την απόδοσή τους. Ποιες από
τις κρίσιμες τις κατέχετε σε σημαντικό βαθμό και σε ποιες χρειάζεται να προσπαθήσετε
ακόμη;

2. Διαχείριση της Σταδιοδρομίας σε έναν κόσμο που βάλεται από

την αβεβαιότητα και το τυχαίο
Παρατηρούμε στην εποχή μας τη σύγκλιση των επιστημονικών πεδίων ξανά σε μια πιο
ολιστική και αλληλεξάρτητη θεώρηση που θυμίζει ίσως προσεγγίσεις των απαρχών των
επιστημών, ενός Homo Universalis. Η εξειδίκευση ως προνόμιο αποκλειστικά αρχίζει να
υποχωρεί μπροστά στη σφαιρική καλλιέργεια και την ευελιξία. Η παγκόσμια πολυεπίπεδη
κρίση από την άλλη προσκαλεί τη ανάπτυξη θεωριών, μέσω των οποίων γίνεται
προσπάθεια ανάλυσης και αντιμετώπισης των συνεπειών της, ιδιαίτερα στην αναταραχή
στον τομέα της απασχόλησης. Η Θεωρία (ή Επιστήμη) του Χάους (Pryor & Bright, 2008 &
2011) που προέρχεται από τις φυσικές επιστήμες (και αποτελεί προπομπό της Κβαντικής
Θεωρίας), υποστηρίζει ότι η πραγματικότητα που ζούμε είναι πολυσύνθετη και εμπεριέχει
σε μεγάλο βαθμό το απρόοπτο το οποίο όσο η πολυπλοκότητα και η ταχύτητά της
αυξάνεται είναι δύσκολο να χειριστούμε, πολύ περισσότερο να ελέγξουμε. Από αυτήν την
άποψη οι «παραδοσιακές λύσεις» και συνδεδεμένες δεξιότητες δεν επαρκούν, αντίθετα
αποτελούν εμπόδιο στην πλοήγησή μας στο άγνωστο. Το διάστημα επαφής μεταξύ χάους
και τάξης, το λεγόμενο «χαοταξικό» (“chaordic”) πεδίο είναι το διάστημα που περιέχει
αρκετή τάξη ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε το χάος. Είναι δηλαδή ο δημιουργικός
χώρος «παρέμβασης» και διαμόρφωσης από την πλευρά μας των επιθυμητών συνθηκών
που απαιτεί εφευρετικότητα και ευελιξία, συνεργασία με τις συνθήκες και τη λεγόμενη
δεξιότητα «ετοιμότητας στο τυχαίο», μια δεξιότητα ζωής. Την ίδια δεξιότητα θεωρεί
πολύτιμη και μια άλλη θεωρία, η Θεωρία του Τυχαίου (Krumboltz & Levin, 2004;
Krumboltz, 2009). Τι συνιστά όμως την «ετοιμότητα στο τυχαίο»;

ΟΡΙΣΜΟΣ 2
«’Ετοιμότητα στο Τυχαίο’ είναι η ανθρώπινη δεξιότητα αναγνώρισης και αξιοποίησης των
τυχαίων καταστάσεων και των αποτελεσμάτων τους. Είναι ένας τρόπος να διαχειρίζεται
κανείς αποτελεσματικά όχι μόνο τα θετικά αλλά και τα αρνητικά γεγονότα της ζωής.»

7
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Krumboltz, J., 2009 (αναφορά των Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Αργυροπούλου, Δρόσου,

2013, σ. 13)

Η Θεωρία του Τυχαίου προσεγγίζει την ανθρώπινη συμπεριφορά ως ένα προϊόν αμέτρητων
παραγόντων και εμπειριών μάθησης που είναι αποτέλεσμα με τη σειρά τους σχεδιασμένων
και μη καταστάσεων μέσα από τις οποίες τα άτομα αναγνωρίζουν, ανακαλύπτουν τον
εαυτό τους και προχωρούν στη ζωή συναντώντας τα όρια τους και ξεπερνώντας τα. Για να
γίνει καλύτερα αντιληπτή η αντίθεση της θεωρίας αυτής (όπως και της Θεωρίας του Χάους)
με τις παραδοσιακές προσεγγίσεις που κατευθύνουν την επαγγελματική συμβουλευτική
ανάλογα, αξίζει να αντιπαραβάλουμε κάποια βασικά σημεία:
Κοινή/Παραδοσιακή Αντίληψη Θεωρία του Τυχαίου
Μην αφήνεις τυχαία γεγονότα να Εκμεταλλεύσου στο έπακρο τα τυχαία
χαλάσουν τα σχέδιά σου γεγονότα
Διάλεξε έναν επαγγελματικό στόχο Πάντα να διατηρείς ανοιχτές τις επιλογές
το συντομότερο δυνατόν σου
Κάνε ο,τιδήποτε μπορείς για να Να είσαι σε επαγρύπνηση ώστε, αν
πραγματοποιήσεις το «όνειρό» σου χρειαστεί, να αλλάξεις το όνειρό σου
Να ενεργείς μόνο όταν είσαι σίγουρος/η Προσπάθησε, ακόμη κι αν δεν γνωρίζεις το
για το αποτέλεσμα αποτέλεσμα
Απόφυγε να κάνεις λάθη Προχώρησε μπροστά και ας κάνεις λάθη
Περίμενε να σου φέρει η τύχη μια Κάνε ό,τι μπορείς για να δημιουργήσεις τη
επιθυμητή αλλαγή στη ζωή σου δική σου τύχη
Αναζήτησε θέση σε ένα επάγγελμα μόνο Αναζήτησε θέση σε ένα επάγγελμα ακόμη
αν έχεις τις απαραίτητες δεξιότητες που κι αν δεν κατέχεις όλες τις απαιτούμενες
απαιτούνται δεξιότητες– θα τις μάθεις στη συνέχεια
Βάλε σε προτεραιότητα τη σταδιοδρομία Απόλαυσε τη ζωή – Καλή ζωή είναι η
σου ισορροπημένη ζωή
Η τύχη είναι απλά μια σύμπτωση Η τύχη δεν είναι σύμπτωση/Τίποτα δεν
είναι τυχαίο
Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι και οι δύο Θεωρίες παροτρύνουν το άτομο να
«χορέψει» με τη ζωή, να αξιοποιήσει τα εφόδια αυθεντικά, χωρίς συνταγές επιτυχίας, να
αξιοποιήσει το άκρας δημιουργικότητας μεσοδιάστημα χάους-τάξης. Ανάλογες είναι και οι
επιδράσεις / κατευθύνσεις για τη συμβουλευτική σταδιοδρομίας και συνολικότερα την
προσωπική/επαγγελματική ανάπτυξη και τη δουλειά των συμβούλων επ’ αυτών.
Υπάρχουν τέσσερις σαφείς προτάσεις για το έργο του/της επαγγελματικού συμβούλου
αλλά και σε κοινωνικό – κοινοτικό και ευρύτερο επίπεδο των δομών (Krumboltz, 2009):
(1) Ο στόχος της Συμβουλευτικής είναι να βοηθήσει τους συμβουλευόμενους να αναλάβουν
δράση ώστε να πετύχουν ικανοποιητική σταδιοδρομία και προσωπική ζωή –και όχι να
πάρουν μια και μόνο επαγγελματική απόφαση. (2) Οι αξιολογήσεις είναι περισσότερο για
να αποτελέσουν ερεθίσματα για μάθηση, παρά για να ταιριάζουν τα ατομικά
χαρακτηριστικά με τα χαρακτηριστικά της εργασίας. (3) Οι συμβουλευόμενοι μαθαίνουν

8
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

να συμμετέχουν σε «διερευνητικές δράσεις» ως έναν τρόπο να παράγουν ευεργετικά «μη

σχεδιασμένα» γεγονότα. (4) Η επιτυχία της Συμβουλευτικής αξιολογείται από το τι
επιτυγχάνει ο/η συμβουλευόμενος/-η στον αληθινό κόσμο, έξω από τη συνεδρία
συμβουλευτικής.

ΑΤΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3
Τι αποκομίζετε από τη Θεωρία του Τυχαίου και ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι
κατευθύνσεις που δίνει για τη δια βίου διαχείριση της σταδιοδρομίας; Ταιριάζει στο
προσωπικό/κοινωνικό σας πλαίσιο και βρίσκετε ότι σας υποστηρίζει; Καταγράψτε τις
απόψεις και τους αναστοχασμούς σας σε μια σύντομη (έκτασης μιας σελίδας Α4) εργασία.

Οι ίδιοι/-ες οι σύμβουλοι, λοιπόν, καλούνται να υποστηρίξουν τους παραπάνω στόχους όχι

μόνο σε σχέση με τους συμβουλευόμενους τους αλλά και σε σχέση με το δικό τους
επαγγελματικό μονοπάτι. Στον ίδιο προσανατολισμό οφείλουν να κινούνται και οι
εκπαιδευτικοί φορείς και οι δομές υποστήριξης όπως τα συμβουλευτικά κέντρα και τα
κέντρα εύρεσης εργασίας, πράγμα που σαφώς υποδεικνύει μια πιο συστημική προσέγγιση
και μεγάλες προκλήσεις εφαρμογής. Ωστόσο οι καλές πρακτικές υπάρχουν και τα
παραδείγματα αυτά υποστηρίζουν συνολικά την προσπάθεια: ένα τέτοιο σας δίνουμε στις
προτάσεις για περαιτέρω μελέτη.
Η πυξίδα του μέλλοντος τονίζει τη διαρκή ανάγκη για μάθηση, τη συμφιλίωση με το
απρόβλεπτο, την ασίγαστη ανάπτυξη της δημιουργικότητας, το κουράγιο να ξεπερνάει
κανείς τους φόβους και ειδικά το φόβο αποτυχίας, να επιστρατεύουν τη διορατικότητα και
τη διαισθητικότητά τους για την αναγνώριση μα και τη δημιουργία ευκαιριών (Krumboltz,
2009. Shahnasarian, 2009). Ίσως με μια φράση θα μπορούσαμε να αποδώσουμε όλα τα
παραπάνω, πρόκειται για την «τέχνη της σταδιοδρομίας» (“Career Craft”) που έχει
αναδυθεί άλλωστε και ως προσέγγιση στη σύγχρονη διαχείριση επαγγελματικής
ανάπτυξης και σταδιοδρομίας (Poehnell & Amundson, 2002; Arthur, Inkson & Pringle,
1999; Watts, 1996).

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΣΕ ΟΜΑΔΑ 1

Από όσα μελετήσατε παραπάνω επιστρέψτε ξανά στο διάγραμμα των δεξιοτήτων που
προάγουν την απασχολισιμότητα και συζητήστε σε ομάδες (5-6 ατόμων) ποιες από τις
δεξιότητες αυτές βοηθούν στη διαχείριση του «χαοταξικό» (“chaordic”) πεδίου.
Αιτιολογήστε την επιλογή σας.

9
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Αν επιθυμείτε να μελετήσετε περισσότερο για τις δεξιότητες- κλειδιά στην εργασία τον 21ο
αιώνα, αυτή η μελέτη είναι πολύ πρόσφατη και κατατοπιστική (αναφερθήκαμε σε αυτήν στη
σελ. 7 / στην αγγλική γλώσσα):
http://info.qs.com/rs/335-VIN-
535/images/The%20Global%20Skills%20Gap%2021st%20Century.pdf

Εδώ μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα εφαρμογής της δια βίου διαχείρισης σταδιοδρομίας, με
σύγχρονη ευρωπαϊκή προσέγγιση, που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις,
σε επίπεδο δομών:

https://www.schooleducationgateway.eu/en/pub/latest/practices/career-guidance-new-
approache.htm

10
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Σύνοψη/Ανακεφαλαίωση Αντικειμένου Συνεδρίας

Σε αυτή τη συνεδρία διερευνήσαμε περισσότερο το παρόν και το μέλλον της Δια βίου
Σταδιοδρομίας και Επαγγελματικής Συμβουλευτικής και εμβαθύναμε στις απαιτούμενες
δεξιότητες που καθιστούν τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό, μαζί με τις
προαναφερθείσες πρακτικές, ως εργαλεία όχι πλέον μιας επιλογής αλλά διαρκούς
επαναπροσδιορισμού της πορείας του ανθρώπου στη ζωή. Η πορεία απαιτεί εγρήγορση και
νέες δεξιότητες για απασχολησιμότητα καθώς η αβεβαιότητα και η χαοτική διάσταση
αποκτά όλο και περισσότερο έδαφος στο πεδίο της αγοράς εργασίας. Η Συμβουλευτική και
ο Επαγγελματικός Προσανατλισμός καλούνται να δώσουν το δικό τους παρόν στην στήριξη
των ατόμων που ζουν σε ένα κόσμο με αυτά τα δεδομένα. Γιατί όπως αναφέρει κα John
Naisbitt: «Τα πιο σημαντικά επιτεύγματα στον 21ο αιώνα
δε θα συμβούν χάρη στην τεχνολογία. αλλά
από μια συνεχή διεύρυνση της έννοιας του
τι σημαίνει να είσαι ‘άνθρωπος’.»

11
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Αγγλική

Arthur, M.B., Inkson, K., & Pringle, J.K. (1999) The new careers: Individual action & economic
change. London: Sage.

Cao, L., Hirschi, A., & Deller, J. (2013). The positive effects of protean career attitude in self-
initiated expatriation: Cultural adjustment as a mediator. Career Development
International, 18(1), 56-77.

* Guichard, J., Pouyaud, J., Calan, C. de, & Dumora, B. (2012). Identity construction and
career development interventions with emerging adults. Journal of Vocational Behavior,
81(1), 52–58.

Krumboltz, J. D., & Levin, A. S. (2004). Luck is no accident. CA: Impact Publishers.

Krumboltz, J. D (2009). The Happenstance Learning Theory. Journal of Career Assessment,

17(2), 135-154.

Poehnell, G. & Amundson, N. (2002). CareerCraft: Engaging with, energizing, and

empowering career creativity. Στο M. Peiperl, M. Arthur and N. Anand (Eds.) Career
creativity: Explorations in the remaking of work (σελ. 105-122). Oxford, UK: Oxford
University Press.

Pryor, G. L., & Bright, J. E. H. (2011). The value of failing in career development: a chaos
theory perspective. International Journal of Educational and Vocational Guidance, 67-79.
doi:10.1007/s10775-011-9194-3.

Pryor, R. G. L., & Bright, J. E. H. (2008). Archetypal narratives in career counselling: a chaos
theory application. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 8, 71-82.
doi: 10.1007/s10775-008-9138-8.

Savickas, M. L., Nota, L., Rossier, J., Dauwalder, J. P., Duarte, M. E., & van Vianen, A. E. M.
(2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of
Vocational Behavior, 75, 239-250.

Shahnasarian, M. (2009). Providing career guidance services during troubled economic

times. Career Developments, 25(4), 5-9.

Watts, A.G. (1996). Toward a policy of lifelong career development: A transatlantic

perspective. The Career Development Quarterly, 45, 41-53.

12
 Γλυκερία Ρέππα MSc, MA, PhD Email: g.reppa@aegean.gr
Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτιδα
Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ελληνική

Goleman, D. (1999). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη Στο Χώρο Εργασίας. Μτφ. Μεγαλούδη,

Φ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Δ., Αργυροπούλου, Αικ., & Δρόσος, Ν. (2013). Ανάπτυξη

δεξιοτήτων Δια Βίου Διαχείρισης Σταδιοδρομίας: Θεωρητικό Πλαίσιο. Αθήνα: Εθνικός
Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ).

Online:

http://info.qs.com/rs/335-VIN-
535/images/The%20Global%20Skills%20Gap%2021st%20Century.pdf

https://www.schooleducationgateway.eu/en/pub/latest/practices/career-guidance-new-

* Και ηλεκτρονικά:
http://dx.doi.org/10.1016/j.jvb.2012.04.004

13