ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต

(พืช2)

วิทย์น่ารัก
CuTE SCIENCE
 ปัจจัยที่จําเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช

อากาศ นํ้า แสงแดด ธาตุอาหาร

• พืชใช้แก๊สออกซิเจนในการ
หายใจ
• พืชใช้แก๊คาร์บอนไดออกไซด์
ในการสร้างอาหาร
• พืชใช้นํ้าช่วยละลายธาตุ
อาหารในดิน • พืชใช้แสงแดดเป็นพลังงาน • พืชดูดธาตุอาหารในดิน
• นํ้าช่วยลําเลียงธาตุอาหาร ในการสร้างอาหาร ไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ
ไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช เพื่อการเจริญเติบโต
• พืชใช้นํ้าเป็นปัจจัยหนึ่งใน
การสร้างอาหารของพืช
 หน้าที่หลักของรากพืช

• ดูดนํ้าและธาตุอาหารที่ละลายอยู่ในดินแล้วลําเลียงขึ้นไปยังส่วน
อื่นของพืช ซึ่งส่วนมากจะขึ้นไปที่ใบ โดยผ่านทางลําต้นหรือกิ่ง
• ยึดลําต้นให้ตั้งอยู่บนดิน
1. รากหายใจ
เป็นรากที่ชูปลายรากขึ้นมาเหนือพื้นดินบางทีก็ลอยตามผิวนํ้า เพื่อช่วยในการ
หายใจได้มากเป็นพิเศษกว่ารากปกติทั่ว ๆ ไป มีช่องว่างระหว่างเซลล์มาก ทําให้อากาศ
ผ่านเข้าสู่เซลล์ชั้นในของรากได้ง่าย รากเหล่านี้อาจเรียกว่า รากทุ่นลอย ได้แก่ ลําพู
แสม โกงกาง แพงพวยนํ้า และผักกระเฉด เป็นต้น
ตัวอย่าง พืชที่มีรากหายใจ
ตัวอย่าง พืชที่มีรากหายใจ
ตัวอย่าง พืชที่มีรากหายใจ
ตัวอย่าง พืชที่มีรากหายใจ
ตัวอย่าง พืชที่มีรากหายใจ
 2. รากคํ้าจุน

เป็นรากที่งอกจากโคนต้นหรือกิ่งบนดินแล้วหยั่งลงดินเพื่อพยุงลําต้น
เช่น รากข้าวโพดที่งอกออกจากโคนต้น รากเตย ลําเจียก ไทรย้อย แสม
โกงกาง เป็นต้น
ตัวอย่าง พืชที่มีรากคํ้าจุน
ตัวอย่าง พืชที่มีรากคํ้าจุน
ตัวอย่าง พืชที่มีรากคํ้าจุน
 3. รากยึดเกาะ

เป็นรากที่แตกออกจากข้อของลําต้นมาเกาะตามหลัก เพื่อชูลําต้นขึ้นสูง
เช่น รากพลู พริกไทย กล้วยไม้ พลูด่าง เป็นต้น
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากยึดเกาะ
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากยึดเกาะ
 4. รากสังเคราะห์แสง
เป็ น รากที ่ แ ตกจากข้ อ ของลํ า ต้ น หรื อ กิ ่ ง และอยู ่ ใ นอากาศจะมี ส ี เ ขี ย วของ
คลอโรฟิลล์จึงช่วยสังเคราะห์ด้วยแสงได้ เช่น รากกล้วยไม้ นอกจากนี้รากกล้วยไม้
ยังมีนวม (Velamen) หุ้มตามขอบนอก ของรากไว้เพื่อดูดความชื้นและเก็บนํ้า
ตัวอย่าง พืชที่มีรากสังเคราะห์แสง
 5. รากสะสมอาหาร
เป็นรากที่สะสมอาหารพวกแป้งโปรตีน หรือนํ้าตาลไว้ จนรากเปลี่ยนแปลงรูปร่างมีขนาดใหญ่ซึ่ง
มักจะเรียกกันว่า “หัว” เช่น หัวแครอท หัวผักกาด หรือหัวไชเท้า หัวผักกาดแดงหรือแรดิช (Radish) หัว บีท
(Beet root) และหัวมันแกว เป็นรากสะสมอาหารที่เปลี่ยนแปลงมาจากราก แก้ว ส่วนรากสะสมอาหาร
ของมันเทศ รักเร่ กระชาย เปลี่ยนแปลงมาจากราก แขนง
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากสะสมอาหาร
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากสะสมอาหาร
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากสะสมอาหาร
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากสะสมอาหาร
ตัวอย่าง พืชที่มรี ากสะสมอาหาร
 หน้าที่หลักของลําต้นพืช

• ลําเลียงนํ้า ลําเลียงอาหาร
• ชูกิ่งก้านใบ
1. เหง้า ( rhizome or root stock)
เป็นลําต้นใต้ดินที่มักเจริญในแนวขนานกับผิวดิน อาจมีลักษณะกลมแตก
ติดต่อกันหรือกลมยาว มีข้อและปล้องสั้นๆ มีใบเกล็ดหุ้มตาไว้ ตาอาจแตกแขนงเป็น
ลําต้นใต้ดินหรือลําต้น และใบแทงขึ้นเหนือดินมีส่วนรากแทงลงดิน ได้แก่ ขมิ้น ขิง ข่า
พุทธรักษา เป็นต้น
ตัวอย่าง พืชที่มีเหง้า
ตัวอย่าง พืชที่มีเหง้า
ตัวอย่าง พืชที่มีเหง้า
 2. Tuber
เป็นลําต้นใต้ดินสั้นๆ ประกอบด้วยข้อและปล้อง 3-4 ปล้องไม่มีใบลําต้นมี
อาหารสะสม ทําให้อวบกลม มีตาอยู่โดยรอบเกล็ด บริเวณปล้องมีตาซึ่งตามักจะบุ๋ม
ลงไป ตาเหล่านี้สามารถงอกเป็นต้นใหม่ได้ ได้แก่ มันฝรั่ง มันหัวเสือ เป็นต้น
ตัวอย่าง พืชที่มี Tuber
ตัวอย่าง พืชที่มี Bulb
 3. Bulb
เป็นลําต้นใต้ดินที่ตั้งตรงมีข้อปล้องสั้นมากตามปล้องมีใบเกล็ด
(ScaleLeaf)ทําหน้าที่สะสมอาหารซ้อนห่อหุ้มลําต้นไว้หลายชั้นจนเห็นเป็นหัวลักษณะ
กลมใบชั้นนอกสุดจะลีบแบนไม่สะสมอาหาร ส่วนล่างของลําต้นมีรากเป็นกระจุก เช่น
หอม กระเทียม พลับพลึง ว่านสี่ทิศหัวกลม
ตัวอย่าง พืชที่มี Tuber
ตัวอย่าง พืชที่มี Tuber
 4.Corm
เป็นลําต้นใต้ดินที่มีลําต้นตั้งตรงลักษณะกลมยาวหรือกลมแบนมีข้อปล้อง
เห็นชัดตามข้อมีใบเกล็ดบางๆ หุ้ม ลําต้นสะสมอาหารทําให้อวบกลมมีตาตามข้อ
สามารถงอกเป็นใบโผล่ขึ้นเหนือดินหรืออาจแตกเป็นลําต้นใต้ดินต่อไปได้ด้านล่างของ
ลําต้นมีรากฝอยเส้นเล็กจํานวนมาก ได้แก่ เผือก แห้ว บัวสวรรค์ ซ่อนกลิ่น
ตัวอย่าง พืชที่มี Corm
ตัวอย่าง พืชที่มี Corm
 1. ลําต้นเลื้อย
เป็นลําต้นที่ทอดหรือเลื้อยขนานไปตามผิวดินหรือผิวนํ้า ตามข้อมักมีรากงอกออก
มาแล้วแทงลงในดินเพื่อช่วยยึดลําต้นนอกจากนี้บริเวณข้อจะมีตาเจริญไปเป็นแขนงยาว
ขนานไปกับพื้นดินหรือผิวนํ้าซึ่งจะงอกรากและลําต้นขึ้นใหม่และจะแยกเช่นนี้เรื่อย ๆ ไป
ตัวอย่าง พืชที่มีลําต้นเลื้อย
 1. ลําต้นไต่
เป็ น ลํ า ต้ น ที ่ เ ลื ้ อ ยหรื อ ไต่ ข ึ ้ น ที ่ ส ู ง มั ก มี ล ํ า ต้ น อ่ อ นเป็ น พวกไม้ เ ลื ้ อ ย ได้ แ ก่
ต้นถั่ว บวบ แตงกวา ฟักทอง
ตัวอย่าง พืชที่มีลําต้นไต่
ตัวอย่าง พืชที่มีลําต้นไต่
 วิทย์น่ารัก
CuTE SCIENCE