Subscribe to DeepL Pro to translate larger documents.

Visit www.DeepL.com/pro for more information.

Scripta Materialia 129 (2017) 94-99

ScienceDirect'te bulunan içerik listeleri

Scripta Materialia

j ournal a n a s a yf a s i : w w w . e l s e v i e r . c o m / l o c a t e / scriptamat

Bakış açısı makalesi

Ultra yüksek sıcaklık seramikleri: Ekstrem ortamlar için malzemeler

William G. Fahrenholtz ⁎, Greg E. Hilmas
Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü, Missouri Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Rolla, MO 65049, Amerika Birleşik Devletleri

a r t i c l e in a b s t r a c t
f o
Bu makale, mevcut bilgi birikimindeki boşlukları tanımlamakta ve ultra yüksek sıcaklık seramikleri için
Makale geçmişi: ortaya çıkan araştırma yönlerini açıklamaktadır. Zr, Hf, Nb ve Ta gibi erken geçiş metallerinin borürleri,
Alındı 1 Eylül 2016 karbürleri ve nitrürleri, bilinen bileşikler arasında en yüksek erime noktalarına sahiptir ve bu da onları aşırı
Gözden geçirilmiş haliyle 12 Ekim 2016 ortamlarda kullanım için uygun hale getirir. Ultra yüksek sıcaklık seramiklerinin sentezi, işlenmesi,
tarihinde alınmıştır.
yoğunlaştırılması, termal özellikleri, mekanik davranışları ve oksidasyonu üzerine yapılan çalışmalar önemli
Kabul Tarihi: 13 Ekim 2016
20 Ekim 2016'da çevrimiçi olarak bir bilgi tabanı oluşturmuş, ancak cevaplanmamış sorular bırakmıştır. Ortaya çıkan araştırma yönleri
mevcuttur arasında aşırı ortamlarda test/karakterizasyon, kompozitler, hesaplamalı çalışmalar ve yeni malzemeler yer
almaktadır.
Anahtar kelimeler: © 2016 Acta Materialia Inc. Elsevier Ltd. tarafından yayınlanmıştır. Tüm
Seramikler hakları saklıdır.
Ekstrem ortamlar Boridler
Karbürle
r
Nitrürler

1. Giriş
* Sorumlu yazar.
E-posta adresi: billf@mst.edu (W.G. Fahrenholtz).
Ultra yüksek sıcaklık seramikleri (UHTC'ler), ekstrem ortamlarda
kullanım potansiyeline sahip, gelişmekte olan bir malzeme sınıfıdır
[1,2]. Çoğu zaman, UHTC'ler 3000 °C'nin üzerinde erime noktasına
sahip bileşikler olarak tanımlanır (Şekil 1) [3]. En pragmatik olanı
UHTC'lerin 1650 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda uzun süre
kullanılabilen seramik malzemeler olduğu şeklinde olmak üzere çeşitli
alternatif tanımlar ortaya atılmıştır [4]. Ancak bu tanımların hiçbiri
UHTC'lerin kullanılabileceği çok çeşitli ekstrem koşulları
kapsamamaktadır. Kimyasal olarak, neredeyse tüm UHTC'ler bor,
karbon veya azotun Zr, Hf, Ti, Nb ve Ta gibi erken geçiş metallerinden
(TM'ler) biriyle birleştiği ikili bileşiklerdir [5]. TM'ler ile B, C veya N
arasındaki güçlü kovalent bağlar, yüksek sertlik, sertlik ve erime
sıcaklığına sahip bileşiklerle sonuçlanır [6]. Bu bileşikler ayrıca
değişen derecelerde metalik bağ karakteri nedeniyle oksit
seramiklerden daha yüksek elektriksel ve termal iletkenlikler sergiler.
Metal benzeri ve seramik benzeri özelliklerin bu ilgi çekici
kombinasyonu, UHTC'lerin aşırı sıcaklıklara, ısı akışlarına, yükselme
seviyelerine, mekanik yüklere, kimyasal reaktivitelere ve mevcut
yapısal malzemelerin yeteneklerinin ötesindeki diğer koşullara
dayanmasına olanak tanır.
UHTC'lerin sentezine ilişkin raporlar 1800'lerin sonlarına kadar
uzanmaktadır [7,8], ancak bu malzemelere yönelik teknolojik ilgi
1950'lerin sonlarında başlayan ve 1960'lara kadar uzanan uzay yarışı
sırasında çarpıcı bir şekilde artmıştır. O dönemde Sovyetler Birliği ve
ABD'deki gruplar roket motorlarında, ısı kalkanlarında ve ilk nesil
uzay araçları için yapısal bileşenlerde kullanılacak malzemeler
arıyordu [9,10].
 ABD Hava Kuvvetleri, sürekli hipersonik uçuş için gereken
Bu araçlar, terleme yoluyla soğutma, ısı alıcıları ve konvektif/radyatif
teknolojileri test etmek amacıyla araçlar inşa etmiş ve uçurmuştur
soğutma gibi geleneksel y ö n t e m l e r i n kapasitesini aşan süreler
(Şekil 2). Teknolojik zorluklardan biri de keskin ön kenarlar ve
boyunca ısı akıları ve sıcaklıklarıyla karşılaşacaktı [11]. Teknolojik
kontrol yüzeyleri içeren tasarımlardı. Hipersonik hızlarda, bu keskin
zorluklar, G.V. Samsonov, H. Nowotny, E.V. Clougherty ve L.
özelliklerdeki yay şoku 2000 °C'yi aşan sıcaklıklar, cm kare başına
Kaufman gibi bilim insanları tarafından yürütülen muazzam bir
yüzlerce Watt ısı akısı ve yüksek oranda reaktif çözünmüş gaz türleri
araştırmayı motive etti. Bu araştırmacılar ve işbirlikçileri tarafından
üretir [16]. Diborid bazlı UHTC'ler termal iletkenlik, yüksek
üretilen yayınlar, UHTC'lerin bağlanma, elektronik yapı,
sıcaklıkta mukavemet ve oksidasyon direnci kombinasyonuna dayalı
termodinamik özellikler, mekanik davranış, faz dengeleri ve
olarak bu uygulamalar için düşünülürken [17], karbürler ve nitrürler
oksidasyon tepkisine ilişkin temel anlayışı belgelemektedir. Bu ilk ilgi
daha yüksek termal ve mekanik yüklerle karşılaşılan nozul
dalgasından sonra, bu malzemeler üzerine yapılan araştırmalar birkaç
boğazları, yönlendirme / irtifa kontrol iticileri ve nozul gömlekleri
on yıl boyunca azaldı.
gibi bileşenler için daha fazla ilgi görmüştür [18].
UHTC'lere olan ilgi 1980'lerin sonlarında scramjet itiş gücü,
Bu makalede, son zamanlarda araştırma faaliyetlerinin yürütüldüğü
hipersonik havacılık araçları ve gelişmiş roket motorları gibi alanlarda devam eden zorluklar ele alınmaktadır.
hava-uzay uygulamaları nedeniyle tekrar canlanmıştır [4,12-15]. ği tespit edildikten sonra ortaya çıkan eğilimler değerlendirilmekte ve
Örneğin, ABD'de Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve gelecekteki araştırmalar için bir bakış açısı sunulmaktadır.

http://dx.doi.org/10.1016/j.scriptamat.2016.10.018
1359-6462/© 2016 Acta Materialia Inc. Elsevier Ltd. tarafından yayınlanmıştır. Tüm hakları saklıdır.
 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99
Şekil 1. Farklı malzeme ailelerinden elementler ve bileşikler için erime sıcaklığı, çok
az malzemenin 3000 °C'nin üzerinde erime sıcaklığına sahip olduğunu göstermektedir.
Fahrenholtz ve diğerlerinin izniyle yeniden basılmıştır [3].
2. Devam eden zorluklar
Son 25 yılda UHTC'ler üzerine yapılan araştırmalar sentez, işleme,
yoğunlaştırma, termomekanik özellikler ve oksidasyon dahil olmak
üzere birçok önemli alanda bilgi durumunu ilerletmiştir. Bu
ilerlemelere rağmen, UHTC'lerin anlaşılmasındaki kilit boşluklar
devam etmektedir. ABD, Çin, Japonya, İngiltere, İtalya, Hindistan ve
diğer ülkelerdeki araştırma gruplarının bu alanlara odaklanan devam
eden çalışmaları bulunmaktadır.
Ticari UHTC'lerin çoğu, ilgili oksidin karbotermal indirgenmesiyle
sentezlenir [19,20]. Bu yöntemin sınırlamaları arasında nispeten kaba
partikül boyutları ve diğer metaller, oksijen, nitrojen ve/veya karbon
dahil olmak üzere önemli seviyelerde (yani ağırlıkça %0,1 veya daha
yüksek) safsızlıklar bulunmaktadır. Bu sınırlamalara rağmen,
UHTC'lerle ilgili son çalışmaların çoğunda ticari tozlar
kullanılmıştır. Alternatif sentez yöntemleri daha ince parçacık
boyutlarına, daha yüksek saflıklara veya kontrollü şekillere sahip
tozlar üretebilir [21]. Katı hal reaksiyonlarına dayalı süreçler en
popüler yollar olmuştur, ancak sıvı veya polimer öncülleri kullanan
süreçler, kaplamaların biriktirilmesini veya UHTC-matrisinin poli-
mer infiltrasyon ve piroliz (PIP) işlemesini sağlamak için takip
edilmiştir.
Şekil 2. Test uçuşu öncesinde bir B-52'nin kanadına monte edilmiş X-51 uçuş aracının
fotoğrafı. X-51 bir hava aracı tarafından gerçekleştirilen en uzun süreli hipersonik uçuş
rekorunu elinde tutmaktadır. Ölçek için resmin sol alt tarafındaki mühendislerin
kafalarına dikkat edin. Resim NASA'dan kamu malı olarak alınmıştır.
95
kompozitler. Bugüne kadar bildirilen sıvı/polimer proseslerinin
çoğu, öncüllerin karbon/bor içeren veya içermeyen bir okside
ayrıştığı ve daha sonra istenen UHTC fazını oluşturmak için
reaksiyona girdiği iki adımı içermektedir (Şekil 3) [22]. Bazı yeni
gelişmeler, borürleri veya karbürleri tek bir adımda doğrudan
sentezleyerek bu engeli aşmıştır [23]. Sentezde devam eden araştırma
zorlukları arasında daha yüksek saflıkta UHTC tozlarının
sentezlenmesi, sentez reaksiyonlarının mekanizmalarının ve
kinetiğinin belirlenmesi ve daha yüksek seramik verimine sahip ve
ortam koşulları altında bozunmaya karşı daha az hassas olan
sıvı/polimer öncüllerinin tasarlanması yer almaktadır.
Çoğu zaman, UHTC'ler kuru presleme gibi geleneksel şekillendirme
yöntemleri kullanılarak kuru tozlar olarak işlenir. Sınırlı sayıda çalışma
dispersiyon [24], kolloidal şekillendirme [25] ve plastik
şekillendirme yöntemlerinin [26,27] yeni yönlerini rapor etmiş,
UHTC'lerin yüzey kimyasının temel yönlerini ortaya çıkarırken aynı
zamanda ağa yakın şekil oluşturmayı da mümkün kılmıştır. İşleme ve
sentez önemli bir sinerjiye sahiptir; bu sayede UHTC tozlarının
boyutunu, şeklini veya yüzey kimyasını kontrol eden sentezdeki
iyileştirmeler, kararlı dispersiyonlar oluşturma ve süspansiyonlarda,
macunlarda veya plastik kütlelerde istenen reolojik özellikleri geliştirme
yeteneğini etkiler. Çok az sayıda çalışma, UHTC'lerin temel işleme
bilimini ele almıştır ve bu da toz yüzey kimyasının kontrolünü
keşfetme, yüksek katı madde yüklerine sahip bulamaçlar ve macunlar
üretme, katkılı üretim süreçleri geliştirme ve elde edilen seramiklerin
oksijen safsızlık içeriğini artırmayan sulu işleme yolları tasarlama
fırsatlarıyla sonuçlanmıştır.
Oksit içermeyen seramiklerin ve özellikle UHTC'lerin
sinterlenmesi, yoğunlaştırma ve kabalaştırma mekanizmaları arasında
bir rekabet içerir [28]. Oksijen ve diğer safsızlıkların varlığı, taneler
içinde hapsolmuş gözeneklilik, abartılı tane büyümesi veya
seramiklerin tam bağıl yoğunluğa ulaşmasını engelleyen diğer
fenomenleri üreten irileşme mekanizmalarını teşvik eder (Şekil 4)
[29]. Daha ince başlangıç parçacık boyutları sinterlemeyi geliştirebilir,
ancak tam yoğunlaşma için oksijen içeriğinin belirli kritik seviyelerin
altında olması gerekir. Sıcak presleme, sıcak izostatik presleme ve
kıvılcım plazma sinterleme gibi basınç destekli yöntemler
yoğunlaştırma için en yaygın yöntemler olsa da, bazı sistemlerde
katkı maddeleri kullanılarak basınçsız sinterleme gerçekleştirilebilir
[30-32]. Yoğunlaştırma için pratik bilgilere rağmen, sadece birkaç
yayın, yoğunlaştırma için temel taşıma mekanizmaları veya sinterleme
işlemlerinin kinetiği hakkında ayrıntılı bilgi bildirmiştir ve bu
alanlarda ek temel araştırmalar için geniş bir alan bırakmıştır.
Çok sayıda çalışma oda sıcaklığındaki ter-
en önemli özellikleri mukavemet, sertlik, elastik sabitler, termal
iletkenlik ve kırılma tokluğu olan UHTC'lerin mal ve mekanik
özellikleri. Bu çalışmaların çoğu, sunulan davranışı kontrol eden
bileşim, mikro yapı, gözeneklilik, safsızlıklar vb. ile ilgili temel
faktörleri tanımlamadan tek bir seramik için özellikleri rapor etmiştir.
Yapı-özellik ilişkileri anlaşılmadan özelliklerin sunulması UHTC'ler
için özel bir zorluk teşkil etmektedir. Bir zemin testinde zayıf
özelliklerin veya standart altı performansın tek bir raporu, söz
konusu malzeme başarısızlığın temel nedeni araştırılmış olsaydı ele
alınabilecek dışsal faktörler nedeniyle başarısız olsa bile, potansiyel
kullanıcıları tüm bir malzeme sınıfına karşı döndürebilir. Sistemik
çalışmalar mikroyapı-mekanik özellik ilişkilerini aydınlatmış ve
ZrB2 -SiC seramiklerinde nominal olarak saf, tamamen yoğun ZrB2
veya SiC küme boyutu için tane boyutunu kontrol ederek istenen
özelliklere sahip seramiklerin tasarlanabileceği ölçüde mukavemet
sınırlayıcı kusurları tanımlamıştır. ZrB2 bazlı seramikler (Şekil 5)
ve diğer UHTC'ler için bildirilen çok çeşitli oda sıcaklığı termal
iletkenliklerinden sorumlu olan temel faktörleri ele alan çalışmalar
da başlamıştır [33-36]. ZrB2 veya ZrB2 -SiC dışındaki bileşimler
için termal ve mekanik davranışı kontrol eden temel faktörleri izole
etmek, yüksek sıcaklık yapı-özellik ilişkilerini incelemek ve
UHTC'lerin içsel özelliklerini raporlamak için ek araştırmalara
ihtiyaç vardır.
Oksidasyon davranışı veya daha geniş anlamda agresif kimyasallara
karşı direnç
96 ical environments, is critical in extreme environments that G.E.
W.G. Fahrenholtz, might be / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99
Hilmas
encountered by UHTCs include oxidation above 1600 °C, reaction
 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99 97

Şekil 3. Polimerik bir öncülden ZrB2 -SiC seramiklerinin oluşumu için iki aşamalı sürecin şeması, ZrB2 'nin polimerik öncülün ZrO'ya ayrıştırılmasıyla oluştuğunu göstermektedir2
ve C ile reaksiyonu takiben B O23 ile reaksiyona girerek
ZrB2 oluşturur. Cao ve diğerlerinin izniyle yeniden
basılmıştır [22].

Zhang ve diğerlerinin izniyle yeniden basılmıştır [29].

Bir yay şokunun arkasındaki ayrışmış hava veya bir katı roket
motorunun egzoz dumanındaki korozyon. B, C ve N'nin TM bileşikleri
ile oksijen arasındaki reaksiyonlar tüm sıcaklıklarda oldukça
elverişlidir. Oksidasyon direncini artırmak için yaygın olarak
kullanılan katkı maddeleri arasında SiC veya MoSi2 en yaygın
olanları olmak üzere Si-zengin bileşiklerin eklenmesi yer alır. Bu katkı
maddeleri, silika bakımından zengin bir ölçek oluşumu yoluyla pasif
oksidasyonu teşvik ederek oksidasyon direncini artırır. Bununla
birlikte, silika ölçekleri yalnızca belirli sıcaklık, toplam basınç ve dış
gaz hızı rejimlerinde etkilidir. Geleneksel oksidasyon testlerinde
oksidasyon direncini artıran SiC gibi katkı maddeleri, aşağıdaki
durumlarda zararlı bir etkiye sahip olabilir

Şekil 4. Basınçsız sinterleme sonrası Basınçsız sinterlemeden sonra ZrB2 + %30 hacim
SiC seramiklerinin mikroyapılarının karşılaştırılması, (solda) yeterli katkı maddesi
olmadan sinterleme ile üretilen düşük bağıl yoğunluk (~%60) ve hapsolmuş
gözenekliliğe sahip büyük parçacıkları (N50 μm) ve (sağda) B4 C ve SiC ilavesiyle
sinterlenen tamamen yoğun seramiği göstermektedir. Görüntüler için büyütme farkına
dikkat edin.
98 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99
Aktif oksidasyon yoluyla gaz reaksiyon ürünleri üreterek aşırı
ortamlar [37]. En aşırı koşullar altında, TM oksit koruma sağlar.
Genel olarak, borürler ~1700 °C'ye kadar olan sıcaklıklarda üstün
oksidasyon direncine sahipken, karbürler daha yüksek
sıcaklıklarda daha iyi performans gösterir. Diborid bazlı
UHTC'lerin oksidasyonunun hem termodinamiğini hem de
kinetiğini anlamaya yönelik önemli ilerlemeler kaydedilmiştir
(Şekil 6) [38]. Buna ek olarak, karbürlerin oksitlenme davranışı
da rapor edilmiştir. Oksidasyon çalışmaları için temel zorluklar,
farklı uygulamalarla ilgili aşırı ortamlardaki davranışı anlamak,
kompozisyon ve mikro yapının oksidasyon üzerindeki etkilerini
önceden deneysel çalışmalar yapmadan tahmin etmek ve
termomekanik olarak kararlı ve oksidasyona dirençli UHTC
yapıları tasarlamaktır.

3. Ortaya çıkan trendler

UHTC'ler için heyecan verici birkaç yeni araştırma yönü ortaya

çıkmaktadır. Bu çalışmalar, UHTC'lerin ekstrem ortamlarda
kullanım için tam potansiyellerine ulaşmalarının önündeki
zorlukları ele almak için geçmiş çalışmalarda veya son
araştırmalarda oluşturulan bilgi tabanından yararlanmaktadır. Bu
makalede, ortaya çıkan araştırmalar, ekstrem ortamlarda
test/karakterizasyon, kompozitler, kompütasyonel çalışmalar ve
yeni malzemeler tema alanları olarak gruplandırılmıştır. Bu
temalar devam etmekte olan tüm çabaları kapsamamakla birlikte,
UHTC'ler için önemli araştırma zorluklarından bazılarının anlık
bir görüntüsünü sunmaktadır.

Şekil 5. Bir dizi nominal olarak saf ZrB2 seramiği için sıcaklığın bir fonksiyonu
olarak termal iletkenlik için bildirilen değerler, ZrB2 için oda sıcaklığı termal
iletkenliğinin ~30 W/m-K ile N 130 W/m-K arasında değişebileceğini
göstermektedir.
Guo ve diğerleri [33], Zhang ve diğerleri [34], Harrington ve diğerleri [35] ve
McClane ve diğerlerinden [36] alınan veriler kullanılarak derlenmiştir.
 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99
Şekil 6. SiC içeren bir TMB2 seramiğinin oksidasyonunun şeması, TM oksit ve borosilikat camsı bir tabaka içeren ve yüksek sıcaklıklarda oksidasyon sırasında gerileyen bir ölçek
oluşumunu göstermektedir.
Parasarathy ve diğerlerinin izniyle yeniden basılmıştır [38].
UHTC'lerin karakterizasyonu ve testlerinin büyük çoğunluğu, bu
malzemelerin uygulamaları onları 2000 °C veya üzeri sıcaklıklar,
yüzlerce W/m-K ısı akısı, ayrışmış gazlar vb. gibi aşırı ortamlara
maruz bırakacak olsa da, ortam koşullarında (yani oda sıcaklığına
yakın ve atmosferik basınçta) gerçekleştirilmektedir. Ne yazık ki
araştırma topluluğu için, ilgili ortamlarda yapılan testlerin çoğu, bu
ortamlar ve test sonuçları savunma sistemlerinin yeteneklerini ve
zayıflıklarını veya nükleer silah teknolojisini yaymak için
kullanılabilecek bilgileri ortaya çıkarabileceğinden kısıtlanmış veya
sınıflandırılmıştır. Aşırı koşullar altında gelişmiş performans vaadi,
genellikle faz değişiklikleri, sürünme, tane sınırı/safsızlık fazlarının
yumuşaması, kritik altı çatlak büyümesi veya stres kaynaklı mikro
çatlama gibi olayların neden olabileceği potansiyel doğrusal
olmayan davranış eğilimlerini hesaba katmadan ortama yakın
koşullarda toplanan verilerin ekstrapolasyonuyla yapılır. Dünya
çapında birkaç araştırma laboratuvarı, malzemeleri aşırı koşullar
altında test etme becerisine sahiptir. Örneğin, Missouri Bilim ve
Teknoloji Üniversitesi'ndeki laboratuvarımız mekanik özellikleri
(mukavemet, elastik modül, kırılma tokluğu), termal özellikleri
(termal difüzivite ve ısı kapasitesi) ve elektrik iletkenliğini oda
sıcaklığından 2000 °C veya daha yüksek sıcaklıklara kadar test
edebilmektedir [39-44]. Benzer şekilde, Harbin Teknoloji Enstitüsü
[45,46], Imperial College London [47], Birmingham Üniversitesi [48]
ve Arizona Üniversitesi'ndeki [49] araştırma gruplarının tümü, bir tür
daha aşırı ortamı yeniden üreten test yetenekleri oluşturmuştur. Buna
ek olarak, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'deki bir ekip, ultra
yüksek sıcaklıklarda mekanik testlerin yerinde gözlemlenmesine
olanak tanıyan benzersiz bir oda geliştirmiştir [50]. Şüphesiz, test
tesislerinde aşırı koşulları üretme ve sürdürme yeteneği, özellikle
birden fazla stresin (örneğin, mekanik yük ve ısı akısı) etkisini
değerlendirmek için birleşik ortamlar yaratmaya çalışırken zordur.
Temel olarak, çoğu sensör aşırı koşullarda çalışmaz, bu nedenle
ortamların ve malzeme tepkilerinin doğru karakterizasyonu zordur.
Aşırı koşullar altında malzemeleri test etme ve karakterize etme
becerisi, yalnızca bu koşullar altındaki temel davranışı anlamak için
değil, aynı zamanda bir veya daha fazla aşırı ortam içeren belirli
uygulamalarda UHTC'ler için performans simülasyonlarını
doğrulamak üzere veri toplanmasını sağlamak için de gereklidir.
Dünya çapında çeşitli laboratuvarlar aşağıdakileri simüle etme
yeteneğine sahiptir
Plazma rüzgar tünelleri, endüktif olarak eşleşmiş plazma sistemleri,
ark ısıtıcıları veya benzer sistemler kullanılarak hipersonik uçuş ve
atmosferik yeniden giriş ile ilişkili koşullar [51-59]. Bunlardan
bazıları akade- mik araştırmacılara açık olsa da, belirli uçuş profilleri
için koşulları yeniden düzenleyen devlet kurumları ve şirketler
tarafından işletilen tesislerde üretildiklerinde sonuçlar kısıtlı olma
eğilimindedir. Maliyet ve erişim sorunlarının üstesinden gelmek için
gruplar yüksek ısı akısı/ablasyon koşulları altında test yapmak
üzere oksi-asetilen torç teçhizatları kurmuştur [60-63]. Her iki test
türü de UHTC'lerin hipersonik uçuş, roket tahriki, atmosferik yeniden
giriş vb. ile ilişkili koşullara dayanabileceğini göstermek için hayati
önem taşımaktadır.
99
Bununla birlikte, rapor edilen çalışmalar belirli bir dizi koşul altında
tek bir malzemeyi değerlendirme eğilimindedir, bu da malzemenin dış
koşullara verdiği tepkinin temel anlayışına ilişkin önemli bir fikir
vermez. Örneğin, ablasyon veya resesyon oranları genellikle bir
UHTC için tek bir maruz kalma koşuluna dayalı olarak hesaplanır,
ancak UHTC'lerin bu ortamlara tepkisi karmaşıktır ve doğası gereği
doğrusal değildir. Bu nedenle, tek bir maruziyetten bir ablasyon
oranının hesaplanması son derece şüphelidir. Bu testlerin diğer
kısıtlamaları, malzemelerin temel özelliklerinden herhangi birini
doğrudan değerlendirmemeleri ve ortamların aşırı olmasına rağmen
kullanımda karşılaşılacak olanları yeniden üretmemeleridir. Sonuç
olarak, ilgili ortamlardaki testler temel araştırmacılar tarafından
yeterince kullanılmamakta, bu da malzemelerin ekstrem ortamlarda
sergilediği karmaşık tepkiler (yani, birleşik ter- mal, mekanik,
kimyasal, vb.) üzerine temel araştırmalar için bir fırsat yaratmaktadır.
Sürekli fiber takviyeli UHTC'lere ihtiyaç vardır çünkü UHTC'ler
kırılgandır ve seramik benzeri mekanik davranış sergilerler. Sonuç
olarak, aşırı sıcaklığa, ısı akışlarına, gerinim oranlarına vb. maruz
kalmaları yıkıcı arızalara yol açabilir. Örneğin, simüle edilmiş
atmosferik yeniden giriş koşullarında test edilen monolitik seramikler
genellikle test sırasında ter- mal şok nedeniyle başarısız olur [59].
UHTC matrislerinin sürekli fiberlerle takviye edildiği kompozitler,
gelişmiş kırılma tokluğu ve yıkıcı olmayan arıza davranışı nedeniyle
caziptir. Birkaç grup UHTC tabanlı kompozitleri araştırmaya
başlamıştır [64-70]. Devam eden teknik zorluklardan bazıları, UHTC
matrisleri için sıvı/polimer bazlı prekürsörlerin formüle edilmesi,
zorlu koşullara dayanabilen elyafların üretilmesi, infiltrasyon işlemi
için kontrollü parçacık boyutlarına sahip yüksek saflıkta UHTC
tozlarının sentezlenmesi ve kırılgan UHTC matrisinden takviye
elyafına yük aktarımını teşvik etmek için mevcut elyafların elastik
modülünün artırılmasıdır.
Hesaplamalı malzeme araştırma yöntemleri aşağıdakilere
uygulanmıştır
bazı UHTC sistemleri. Birçok yazar farklı borür, karbür ve nitrür
sistemleri için temel özellikleri, termodinamik kararlılığı, kararlı
kristal yapıları ve deforme olma mekanizmalarını tahmin etmiştir.
Örneğin, sertlik ve elastik sabitler ultra sert, sıkıştırılamaz
malzemelerin araştırılmasında hesaplamalı olarak tahmin edilmiştir
[6,71-74]. Faz kararlılığı ve deformasyonla ilgili bazı ilk
çalışmalar, termal özelliklerle ilgili simülasyonlarla birlikte yeniden
ele alınmıştır [75-78]. Hesaplamalı araştırmalar için zorluklar
arasında UHTC sistemleri için doğru atomlar arası potansiyellerin
tanımlanması, model doğrulaması için dışsal faktörlerden ziyade
malzemelerin içsel davranışını yansıtan özelliklerin belirlenmesi ve
simülasyonların ultra yüksek sıcaklıklara genişletilmesi yer
almaktadır. Atomlardan mezo ölçeğe kadar değişen uzunluk
ölçeklerindeki mekanizmaları anlamak için kırılma davranışı ve
taşıma özelliklerinin daha sağlam simülasyonlarına da ihtiyaç vardır.
Şu anda üzerinde çalışılan UHTC ailesi, esasen 1950'ler ve
60'lardaki uzay yarışı sırasında incelenen malzemelerle aynıdır.
UHTC'lerin sayısını artırmak ve böylece potansiyel UHTC'lerin
sayısını genişletmek için yeni malzemelerin keşfedilmesi
100gerekmektedir. W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99
 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99 101

inceleyen küresel araştırma topluluğu, UHTC'ler laboratuvar

UHTC'ler için uygulamalar. Çok sayıda yeni UHTC bileşiğinin
çalışmalarından gerçek dünya uygulamalarına geçtikçe büyümeye
keşfedilmemiş olma olasılığı son derece düşük görünmektedir, bu da
devam etmelidir.
yeni UHTC'ler üzerine araştırmaların daha çok gelişmiş yapısal
metallerin gelişimini takip edeceği anlamına gelmektedir [79,80].
Örneğin, bir yandan oksidasyon direncini artırırken diğer yandan
yüksek sıcaklıklarda dönüşüm sertleşmesini sağlayabilecek veya
sürünme deformasyonunu engelleyebilecek ikinci faz ilaveleri
tasarlamak için fırsatlar mevcuttur. Benzer şekilde, UHTC matrisi
içinde çözünen ve katı çözeltiler oluşturan katkı maddeleri,
özelliklerin manipüle edilebileceği başka bir yöntemdir. Grubumuz
orta sıcaklıklardaki oksidasyon davranışının W, Ta veya Nb gibi
geçiş metalleri eklenerek iyileştirilebileceğini göstermiştir, ancak
çözelti katkı maddeleri oda veya yüksek sıcaklıklarda mukavemet
ve/veya kırılma tokluğuna da fayda sağlayabilir [81,82]. Geleneksel
deneysel yaklaşımlardan ziyade, yeni UHTC'lerin araştırılması
muhtemelen hesaplama yöntemleriyle yürütülecek ve muhtemelen
entropi-stabilizasyon [83] veya henüz benimsenmemiş diğer
yöntemlerin araştırılması gibi yeni yaklaşımlar gerektirecektir. Bu tür
yaklaşımlar, sadece yeni UHTC'ler değil, her tür yeni malzeme
arayışında devrim yaratma potansiyeline sahiptir.
Birkaç yeni uygulama da UHTC'lerle ilgili gelecekteki
araştırmaları motive edecektir. Yukarıdaki tartışmaların çoğu havacılık
ve uzay uygulamalarını tanımlarken, UHTC'ler aynı zamanda gelişmiş
nükleer fisyon reaktörleri [84], metal arıtma için yüksek sıcaklık
elektrotları [85], yüksek güç yoğunluklu mikroelektronik [86],
yoğunlaştırılmış güneş enerjisi [87], füzyon enerji sistemleri [88] ve
diğerleri gibi uygulamalarda kullanılmaya adaydır. Özellikle nükleer
uygulamalar, kazaya dayanıklı yakıtlar ve kaplamalar, oksit olmayan
yakıt peletleri, inert matris yakıtlar, atık ayrıştırma ve moderatör
ihtiyaçları nedeniyle büyük ilgi görmüştür [89]. Artan sayıda olası
uygulama, bu alanda daha fazla yeniden araştırmaya yol açmalıdır.
Beklenen zorluklardan bazıları maliyet, safsızlıkların en aza
indirilmesi, yoğun malzemeler üretilmesi ve performans ömrünün
tahmin edilmesidir.

4. Özet ve genel görünüm

UHTC'lerin temel özelliklerini incelemek için önemli araştırma

çabaları sarf edilmiştir. UHTC'lerin dikkat çekici özelliklerinin ortaya
çıkarılması, olası potansiyel uygulama yelpazesini genişletmeye
devam etmektedir. UHTC araştırmaları için ilk motivasyon, daha
yüksek erime sıcaklıklarına, kanıtlanmış termal iletkenliğe, mekanik
kararlılığa ve hipersonik uçuş ve atmosferik yeniden giriş sırasında
karşılaşılan aşırı ısı akışlarına ve kimyasal olarak reaktif plazmalara
karşı dirence sahip malzemelere duyulan ihtiyaç nedeniyle havacılık
ve uzay uygulamalarına odaklanmıştır. Halihazırda bu malzemelerin
potansiyel uygulama alanları enerji (nükleer fisyon ve füzyon, enerji
hasadı, yoğunlaştırılmış güneş enerjisi), malzeme işleme (yüksek
sıcaklık elektrotları, yüksek hızlı işleme aletleri, erimiş metal
muhafazası), mikroelektronik (iletkenler, bariyer katmanları, kafes
uyumlu alt katmanlar) ve diğer alanları kapsayacak şekilde
genişlemektedir.
Performansta devrim niteliğindeki ilerlemelerin cazibesi ve
giderek artan aşırı çalışma koşullarına dayanma ihtiyacı, UHTC'ler
üzerine yapılan araştırmaları motive etmeye devam edecektir.
Araştırma çabaları, sentez, işleme, yoğunlaştırma, yapı-özellik ilişkileri
ve oksidasyona odaklanan mevcut odak noktasından, aşırı ortamlarda
performans, elyaf takviyeli kompozitler, kompütasyonel çalışmalar
ve yeni malzemelerle ilgili zorlukların üstesinden gelmeye doğru
evrilmelidir. Yaklaşık 2020 yılına kadar, UHTC araştırmalarının
ikinci dalgası yaklaşık 30 yıl boyunca aktif olacaktır ki bu önemli bir
noktadır çünkü bu süre yeni bir malzeme sınıfının ilk ticari
uygulamalarını bulması için gereken tipik süredir. UHTC'ler bu
dönüm noktasına ulaştıkça, potansiyel finansman kaynakları
muhtemelen temel araştırmaya odaklanan devlet destekli çabaların
hakimiyetinden, şirketler ve endüstriyel konsorsiyumlar tarafından
finanse edilen giderek artan uygulamalı araştırma ve geliştirme
çabalarını içerecek şekilde genişleyecektir. Dolayısıyla, UHTC'leri
102 [39]Materialia
W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta E.W. Neuman, G.E. 94-99
129 (2017) Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Am. Ceram. Soc. 96 (2013) 47.
Teşekkür

Bu çalışma, N00014-16-1- 2303 numaralı hibe aracılığıyla

Deniz Araştırmaları Ofisi Ultra Yüksek Sıcaklık Malzemeleri
Programı tarafından desteklenmiştir ve program yöneticisi Dr. Eric
Wuchina'nın rehberliğine teşekkür ederiz. Bu makale "Ultra
Yüksek Sıcaklık Seramikleri" başlıklı açılış sunumuna
dayanmaktadır: WGF tarafından 22 Ağustos 2016 tarihinde Dres-
den Almanya'da düzenlenen 6. Uluslararası Seramik Kongresi'nde
yapılan "Current Status and Emerging Trends" başlıklı açılış
sunumuna dayanmaktadır.

Referanslar
[1] E. Wuchina, E. Opila, M. Opeka, W. Fahrenholtz, I. Talmy, Electrochem. Soc. Arayüz
16 (2007) 30.
[2] W.G. Fahrenholtz, E.J. Wuchina, W.E. Lee, Y. Zhou (Eds.), Ultra Yüksek
Sıcaklık Seramikleri: Materials For Extreme Environment Applications, Wiley,
New York, 2014.
[3] W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, I.G. Talmy, J.A. Zaykoski, J. Am. Ceram. Soc. 90 (2007)
1347.
[4] W.B. Hillig, içinde: R.E. Tressler, G.L. Messing, C.G. Pantano, R.E. Newnam
(Eds.), Tailor- ing Multiphase and Composite Ceramics, Plenum Press 1986, pp.
697-712.
[5] M.M. Opeka, I.G. Talmy, E.J. Wuchina, J.A. Zaykoski, S.J. Causey, J. Eur. Ceram. Soc.
19 (1999) 2405.
[6] X. Zhang, X. Luo, J. Han, J. Li, W. Han, Comput. Mater. Sci. 44 (2008) 411.
[7] H. Moissan, Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de l'Academie des
Sci- ences 122 (1896) 651.
[8] S.A. Tucker, H.R. Moody, J. Chem. Soc. 81 (1902) 14.
[9] E.S. Love, U.S. Air Force and National Aeronautics and Space Administration
Joint Conference on Manned Hypervelocity and Reentry Vehicles: A
Compilation of Pa- pers Presented, NASA Report TMX 67563, Langley
Research Center, Langley Field, VA 1960, s. 39-54.
[10] E.E. Mathauser, ABD Hava Kuvvetleri ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi
İnsanlı Hipervelocity ve Yeniden Giriş Araçları Ortak Konferansı: Sunulan
Bildirilerin Derlemesi, NASA Raporu TMX 67563, Langley Araştırma Merkezi,
Langley Field, VA 1960, s. 559-570.
[11] W.H. Steurer, R.M. Crane, L.L. Gilbert, C.A. Hermach, E. Scala, E.J. Zeilberger,
R.H. Raring, Termal Koruma Sistemleri: Termal Korumanın NASA'yı
İ l g i l e n d i r e n Yönleri ve İlgili Malzeme Ar-Ge Gereksinimleri Hakkında
Rapor, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, Washington DC, Şubat 1962.
[12] V.M. Vedula, Ultra Yüksek Sıcaklık Seramik-Seramik Kompozitler, WRDC-TR-
89-4089 Projesi Nihai Raporu, Hava Kuvvetleri Malzeme Laboratuvarı, Wright
Patterson Hava Kuvvetleri Üssü, Dayton, OH, Ekim 1989.
[13] E.L. Courtright, H.C. Graham, A.P. Katz, R.J. Kerans, Ultra Yüksek Sıcaklık
Değerlendirme Çalışması-Seramik Matrisli Kompozitler, Nihai Rapor WL-TR-
91-4061, Wright Laboratuvarı Malzeme Müdürlüğü, Wright Patterson Hava
Kuvvetleri Üssü, Dayton, OH, Eylül 1992.
[14] G.M. Mehrotra, Ultra Yüksek Sıcaklık Uygulamaları için Seramik
Kompozitlerde Potansiyel Matris ve Takviye Malzemelerinin Kimyasal
Uyumluluğu ve Oksidasyon Direnci, Nihai Rapor Numarası WRDC-TR-90-
4127, Air Force Systems Com- mand, Wright Patterson Air Force Base, Dayton,
OH, 1 Mart 1991.
[15] D. Rasky, J. Bull, Ultra Yüksek Sıcaklık Seramikleri, NASA Raporu RTOP 232-01-
04, 2 Mayıs 1994.
[16] D.M. Van Wie, D.G. Drewry Jr, D.E. King, C.M. Hudson, J. Mater. Sci. 39 (2004) 5915.
[17] M.M. Opeka, I.G. Talmy, Zaykowski, J. Mater. Sci. 39 (2004) 5887.
[18] E. Wuchina, M. Opeka, S. Causey, K. Buesking, J. Spain, A. Cull, J. Routbort, J.
Mater. Sci. 39 (2004) 5939.
[19] R. Thomson, içinde: R. Freer (Ed.), The Physics and Chemistry of Carbides,
Kluwer Aca- demic Publishers, Dordrecht, Nitrides and Borides 1990, s. 113-
120.
[20] E.K. Storms, The Refractory Carbides, Ch. 2: The Zirconium-Zirconium Carbide
Sys- tem, Academic Press, New York, 1967.
[21] W.G. Fahrenholtz, J. Binner, J. Zou, J. Mater. Res. 31 (2016) 2757.
[22] Y. Cao, H. Zhang, F. Li, L. Lu, S. Zhang, Ceram. Int. 41 (2015) 7823.
[23] Z. Xie, X. Deng, X. Suo, T. Zhou, Y. Gou, Mater. Chem. Phys. 159 (2015) 178.
[24] V.L. Wiesner, L.M. Rueschhoff, A.I. Diaz-Cano, R.W. Trice, J.P. Youngblood, Ceram. Int.
42 (2016) 2750.
[25] C. Tallon, D. Chavara, A. Gillen, D. Riley, L. Edwards, S. Moricca, G.V. Franks, J. Am.
Ceram. Soc. 96 (2013) 2374.
[26] S.L. Natividad, V.R. Marotto, L.S. Walker, D. Pham, W. Pinc, E.L. Corral, J. Am.
Ceram. Soc. 94 (2011) 2749.
[27] J.W. Zimmermann, G.E. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Am. Ceram. Soc. 92 (2009) 161.
[28] S. Baik, P.F. Becher, J. Am. Ceram. Soc. 70 (1987) 527.
[29] S.C. Zhang, G. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Am. Ceram. Soc. 91 (2008) 26.
[30] A.L. Chamberlain, W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, J. Am. Ceram. Soc. 89 (2006) 450.
[31] L. Silvestroni, D. Sciti, J. Kling, S. Lauterbach, H.-J. Kleebe, J. Am. Ceram. Soc. 92
(2009) 1574.
[32] J.-X. Liu, Y.-M. Kan, G.-J. Zhang, J. Am. Ceram. Soc. 92 (2010) 370.
[33] S. Guo, T. Nishimura, Y. Kagawa, Scr. Mater. 65 (2001) 1018.
[34] L. Zhang, D.A. Pejaković, J. Marschall, M. Gasch, J. Am. Ceram. Soc. 94 (2011) 2562.
[35] G. Harrington, G.E. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Eur. Ceram. Soc. 35 (2015) 887.
[36] D.L. McClane, W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, J. Am. Ceram. Soc. 97 (2014) 1552.
[37] W.G. Fahrenholtz, J. Am. Ceram. Soc. 90 (2007) 143.
[38] T.A. Parasarathy, R.A. Rapp, M. Opeka, M.K. Cinibulk, J. Am. Ceram. Soc. 95
(2012) 338.
 W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas / Scripta Materialia 129 (2017) 94-99 103

[40] E.W. Neuman, G.E. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Eur. Ceram. Soc. 33 (2013) 2889. [63] W. Tan, M. Adducci, R. Trice J. Am. Ceram. Soc. 97 (2014) 2639.
[41] E.W. Neuman, G.E. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Eur. Ceram. Soc. 35 (2015) 463. [64] L. Silvestroni, D. Dalle Fabbriche, C. Melandri, D. Sciti, J. Eur. Ceram. Soc. 36 (2016)
[42] D.L. McClane, W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, J. Am. Ceram. Soc. 98 (2015) 637. 17.
[43] J.M. Lonergan, W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, J. Am. Ceram. Soc. 97 (2014) 1689. [65] A. Paul, S. Venugopal, J.G.P. Binner, B. Vaidhyanathan, A.C.J. Heaton, P.M. Brown, J.
[44] G.J.K. Harrington, Katı Çözeltilerin ve İkinci Fazların Zirkonyum Diborür Eur. Ceram. Soc. 33 (2013) 423.
Seramiklerin Isıl İletkenliği Üzerindeki Etkisi Doktora Tezi Missouri Bilim ve [66] C.J. Leslie, E.E. Boakye, K.A. Keller, M.K. Cinibulk, Ceram. Trans. 240 (2013) 3.
Teknoloji Üniversitesi, 2014. [67] J.J. Sha, J. Li, S.H. Wang, Z.F. Zhang, Y.F. Zu, S. Flauder, W. Krenkel, Int. J. Refract. Met.
[45] P. Hu, Z. Wang, J. Eur. Ceram. Soc. 30 (2010) 1021. Sert Materyal. 60 (2016) 68.
[46] J. Han, P. Hu, X. Zhang, S. Meng, W. Han, Compos. Sci. Technol. 68 (2008) 799. [68] M. Kütemeyer, L. Schomer, T. Helmreich, S. Rosiwal, D. Koch, J. Eur. Ceram. Soc. 36
[47] H.F. Jackson, D.D. Jayaseelan, D. Manara, C.P. Casoni, W.E. Lee, J. Am. Ceram. Soc. 94 (2016) 3647.
(2011) 3561. [69] L. Duan, L. Luo, Y. Wang, Mater. China 34 (2015) 762.
[48] A. Paul, J.G.P. Binner, B. Vaidhyanathan, A.C.J. Heaton, P.M. Brown, Adv. Appl. Ceram. [70] W. Zhang, C. Wie, M. Ge, X. Wei, in: I.M. Low, Y. Sakka, C.F. Hu (Eds.), MAX Phases
115 (2016) 158. and Ultra-High Temperature Ceramics for Extreme Environments, IGI Global 2013,
[49] M. Miller-Oana, P. Neff, M. Valdez, A. Powell, M. Packard, L.S. Walker, E.L. Corral, J. s. 413-434.
Am. Ceram. Soc. 98 (2015) 1300. [71] N. Hamdad, N. Benosman, B. Bouhafs, Physica B 405 (2010) 540.
[50] H.A. Bale, A. Haboub, A.A. Macdowell, J.R. Nasiatka, D.Y. Parkinson, B.N. Cox, D.B. [72] H. Xiang, Z. Feng, Z. Li, Y. Zhou, J. Appl. Phys. 117 (2015) 225902.
Marshall, R.O. Ritchie, Nat. Mater. 12 (2013) 40. [73] M. Hebbache, L. Stuparevic, D. Zivkovic, Solid State Commun. 139 (2006) 227.
[51] "Görev Gereksinimlerini Desteklemek için NASA Ark Jeti Yeteneklerinin [74] Y.X. Wang, Appl. Phys. Lett. 91 (2007) 101904.
Değerlendirilmesi," NASA rapor numarası SP-2010-577. [75] X.-X. Yu, C. Weinberger, G.B. Thompson, Acta Mater. 80 (2014) 341.
[52] B. Bottin, M. Carbonaro, S. Zemsch, G. Degrez, AIAA Paper 1997-2498 [76] T. Chakrabarti, L. Rangaraj, V. Jayaram, J. Mater. Res. 30 (2015) 1876.
[53] L. Charpentier, K. Dawi, J. Eck, B. Pierrat, J.-L. Sans, M. Balat-Pichelin, J. Sol Energy [77] S. Kiani, J.-M. Yang, S. Kodambaka, J. Am. Ceram. Soc. 98 (2015) 2313.
Eng. 133 (2011) 031005. [78] J.W. Lawson, C.W. Bauschlicher Jr., M.S. Daw, J. Am. Ceram. Soc. 94 (2011) 3494.
[54] T.A. Parthasarathy, M.K. Cinibulk, M. Opeka, in: W.G. Fahrenholtz, E.J. Wuchina, [79] G. Ghosh, G.B. Olson, Acta Mater. 55 (2007) 3281.
W.E. Lee, Y. Zhou (Eds.), Ultra-High Temperature Ceramics: Materials for Extreme [80] W.A. Counts, M. Friak, D. Raabe, J. Neugebauer, Acta Mater. 57 (2009) 69.
Envi- ronment Applications, Wiley, New York 2014, s. 267-290. [81] S.C. Zhang, G.E. Hilmas, W.G. Fahrenholtz, J. Am. Ceram. Soc. 94 (2011) 1198.
[55] J. Eric, R.J. Hull, T.N. Johnson, D.R. Lovett, D.B. Seibert II, Proceedings of the 2007 [82] M.K. Dehdashti, W.G. Fahrenholtz, G.E. Hilmas, Corros. Sci. 91 (2015) 211.
In- ternational SAMPE Symposium and Exhibition 52 (2007) 7. [83] C.M. Rost, E. Sachet, T. Borman, A. Moballegh, E.C. Dickey, D. Hou, J.L. Jones, S.
[56] S. Rigney, D. Garrard, Proceedings of the 53rd AIAA aerospace sciences meeting Curtarolo, J.-P. Maria, Nat. Commun. 6 (2015) 8485.
AIAA 2015-1784 (2015) 11. [84] I. Chant, K.L. Murty, J. Metals 62 (2010) 67.
[57] M.L. Mills, Proceedings of the 53rd AIAA aerospace sciences meeting AIAA 2015- [85] G.B. Raju, B. Basu, Key Eng. Mater. 395 (2009) 89.
1336 (2015) 12. [86] Y.T. Hou, F.Y. Yen, P.F. Hsu, V.S. Chang, P.S. Lim, C.L. Hung, L.G. Yao, J.C. Jiang, H.J. Lin,
[58] J.L. Wong, V. Jovanovic, I. Tang, R. Broeren, Proceedings of the 34th Thermophysics Y. Jin, S.M. Jang, H.J. Tao, S.C. Chen, M.S. Liang, Technical Digest - International
Conference, 2000. Elec- tron Devices Meeting (2005) (2005) 31 IEDM makale numarası 1609258.
[59] D. Alfano, R. Gardi, L. Scatteia, A. Del Vecchio, in: W.G. Fahrenholtz, E.J. Wuchina, [87] E. Sani, L. Mercatelli, M. Meucci, A. Balbo, Sol. Energy 131 (2016) 199.
W.E. Lee, Y. Zhou (Eds.), Ultra Yüksek Sıcaklık Seramikleri: Materials for Extreme [88] S.J. Zinkle, L.L. Snead, Annu. Rev. Mater. Res. 44 (2014) 241.
Environment Applications, Wiley, New York 2014, s. 416-436. [89] W.E. Lee, E. Giorgio, R. Harrison, A. Maitre, O. Rapaud, in: W.G. Fahrenholtz, E.J.
[60] E.L. Corral, L.S. Walker, J. Eur. Ceram. Soc. 30 (2010) 2357. Wuchina, W.E. Lee, Y. Zhou (Eds.), Ultra Yüksek Sıcaklık Seramikleri: Materials for
[61] A. Paul, J.G.P. Binner, B. Vaidhyanathan, A.C.J. Heaton, P.M. Brown, J. Microsc. 250 Extreme Environment Applications, Wiley, New York 2014, s. 391-415.
(2013) 122.
[62] H. Li, S. Li, L. Zhang, Y. Zhou, Ceram. Int. 42 (2016) 5686.