10.1.

2020

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK

YÜKSEKOKULU MİKROBİYOLOJİYE GİRİŞ

ADS103-MİKROBİYOLOJİ
AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI PROGRAMI

Hafta-1
ADS103-MİKROBİYOLOJİ
Öğr. Gör. Nüket ÇALIŞKAN
nuket.caliskan@omu.edu.tr

Hafta Teorik
1. Mikrobiyolojiye Giriş. Bakterilerin sınıflandırılması
• Sözlük anlamı, “gözle görülmeyecek kadar küçük canlı
2. Mikrobiyolojiye Giriş. Bakterilerin sınıflandırılması
bilimi”dir.
3. Mikrobiyolojiye Giriş. Bakterilerin sınıflandırılması
• Mikrobiyoloji biliminde mikroorganizmaların şekilleri,
4. Gr (+), Gr (-) mikroorganizmalar
yapıları, çoğalmaları, fizyolojik ve biyokimyasal aktiviteleri
5. Gr (+), Gr (-) mikroorganizmalar

6. Gr (+), Gr (-) mikroorganizmalar incelenir.

7.

8.
Gr (+), Gr (-) mikroorganizmalar

Temel Viroloji: Tıp açısından önemli virüslerin sınıflandırılması

• Gözle görülemeyen ancak mikroskopla görülebilen basit ve
9. Ara sınav tek hücreli canlılara “mikroorganizma” denir.
10. Temel Viroloji: Tıp açısından önemli virüslerin sınıflandırılması

11. Normal Flora, Patogenez, Konak-Parazit İlişkileri

12. Normal Flora, Patogenez, Konak-Parazit İlişkileri

13. Normal Flora, Patogenez, Konak-Parazit İlişkileri

14. Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon

3 4

 Mikrobiyal dünyanın doğası ve işlevini anlamak  Mikroorganizmaların tanımlanması ve kendilerine

 Mikrobiyal dünya hakkındaki bilgileri insan ve özgü özelliklerinin belirlenmesi,
dünya yararına kullanmak  Mikroorganizmaların morfolojileri, fizyolojileri,
çoğalma şekli ve aşamaları, taksonomi (sınıflandırma)
 Tıp ve genetik yapılarının araştırılması,
 Temel bilimler  Diğer bilimlerle olan ilişkileri, insan ve diğer canlılar
 Veterinerlik için önemleri,
 Tarım  Yaşam için yararlı ve zararlı olan etkileri (çevre, insan,
hayvan, su ve hava için); yol açtıkları fiziksel ve
 Endüstri kimyasal değişimler.
5 6

1
 10.1.2020

Mikrobiyolojinin Tarihsel Gelişimi Mikrobiyolojinin Tarihsel Gelişimi

• Louis Pasteur
• Mikroorganizmaların varlığı ancak mikroskobun
 Biyogenez teorisi
keşfi ile ortaya konulmuş ve bundan sonra
 Fermentasyonun keşfi
önemli mesafeler kaydedilmiştir.
 Hastalığın kaynağının mikrop olduğunu buldu
• Robert Hooke-1665  Aşı geliştirdi (Kuduz – insanlarda, şarbon-hayvanlarda)
 ilk Mikroskop  Pastörizasyonu buldu
hücre kavramı

• Antony van Leeuwenhoek-1676

Bakterileri ilk kez görüntüledi
Küçük hayvancıklar

7 8

Mikrobiyolojinin Tarihsel Gelişimi Mikrobiyolojinin Tarihsel Gelişimi

• Abiyogenezis Teorisi (Canlı ile başlamayan
• Robert Koch
canlılık teorisi) Cansız yapıların kimyasal
yollarla bir araya gelerek canlı bir organizmaya
dönüşmesini açıklamaktadır. Fransız biyolog Saf kültür ve katı besiyeri
Louis Pasteur, evrime temel oluşturan bu 1 mikrop 1 hastalık ilişkisinin
inancı kesin olarak çürüttü. kurdu (Tüberküloz)
Koch Postulatları
• Biyogenezis Teorisi Her canlı daha önce var
olan bir başka canlıdan meydana gelmiştir
görüşüdür.
9 10

MİKROORGANİZMALAR
• Gözle görülemeyen ancak mikroskopla
görülebilen basit ve tek hücreli canlılara
“mikroorganizma” denir.

11
12

2
 10.1.2020

MİKROORGANİZMALAR

Prokaryotik Hücre Yapısına Ökaryotik Hücre Yapısına Hücresel Yapıya Sahip

Sahip Olanlar Sahip Olanlar Olmayanlar

Protozoa Algler Virüsler Viroidler Prion

Bakteri Arkea
Mantarlar
Mayalar
Küfler

13 14

MİKROORGANİZMALAR MİKROORGANİZMALAR
• Bakteriler Tek hücreli basit canlılardır. Yararlı, zararlı,
patojen ve bozucu pek çok etkileri vardır. • Virüsler Bilinen en küçük canlıdır. Basit ışık
• Arkealar aynayan jeotermal kaynaklardan, yanardağ mikroskobunda görünmezler, hücre içi
bacalarına, derin deniz termal çukurlarından, tuz göllerine, parazittirler; ancak yaşayan bir hücre içinde
yüksek asit ve bazik özellikteki sulardan buzullara kadar çok faaliyetlerini sürdürürler.
değişik coğrafyalarda yaşamaya uyum sağlamışlardır.
Bununla birlikte diğer canlılar gibi normal koşullarda da • Viroidler Protein içermeyen RNA (Ribonükleik
yaşayabildikleri bilinmektedir. Halofiller gibi fotosentez asit) parçacıkları olup bitki hastalıklarına yol
yapan türleri de vardır. açarlar.
• Mantarlar Küfler (küf mantarları)(sporlanma yoluyla • Prionlar Viroidlerin aksine nükleik asit içermeyen
üreyen, çok hücreli canlılar) Mayalar (tomurcuklanma
yoluyla üreyen tek hücreli canlılar) ve sadece proteinden ibaret, hayvanlarda merkezi
• Algler Klorofil ihtiva eden, fotosentez yapan tek hücreli sinir sistemi hastalıkları etmeni olarak
canlılardır. tanımlanmış en küçük mikroorganizmalardır.
• Protozoonlar Tek hücreli mikroskobik canlılar.
16
15

MİKROORGANİZMALAR

17 18

3
 10.1.2020

Mikroorganizmaların İsimlendirilmesi Mikroorganizmaların Etkileri

• ikili adlandırma (Binominal adlandırma)
• İlk isim cins ismi, ikinci isim ise tamamlayıcı ismidir. Cins ismi
büyük harfle başlayıp italik veya altı çizili yazılır (Örneğin
Escherichia).

• İkinci isim tamamlayıcı isim olup o cinsin türünü

tanımlamaktadır. Tür ismi küçük harfle ve eğik yazılır (örneğin
coli). İki kelime bir araya gelerek mikroorganizmanın tür ismini
oluşturur (Escherichia coli).

19 20

Mikroorganizmaların Etkileri
• Azot döngüsü- Bakteriler, baklağillerin kök nodüllerindeki
atmosferik azotu (N₂) bitkinin gelişmesi için gerekli
amonyağa (NH₃) dönüştürür.
• Geviş getiren hayvanların Rümeninde yaşayan
mikroorganizmlar, selülozu sindirip fermente etmektedir.
Mikroorganizmaların Etkileri
• İnsan sindirim sisteminde Kolon’da yer alan
mikroorganizmalar bazi vitaminleri ve besinleri
sentezleyerek sindirime yardımcı olurlar,
• Ayrıca kontamine besin ve suyla vücudumuza giren
patojenik mikroorganizmalarla yer ve kaynak için rekabet
ederler.

21 22

Mikroorganizmaların Etkileri Mikroorganizmaların Etkileri

• Mikroorganizmalar biyoremediasyon denilen
bir süreç ile petrol kirliliği, çözücüler,
pestisitler ve çevre için toksik olan maddeleri
temizlerler.
• Endüstriyel mikrobiyolojide antibiyotik, enzim
ve çeşitli kimyasalların büyük ölçekte
üretilmesinde
• İnsülin ve insan proteinlerinin üretilmesinde
• Bilimsel çalışmalarda kullanılırlar.
23 24

4
 10.1.2020

‘‘Doğada sonsuz küçüklüktekinin rolü sonsuz büyüktür.’’

Louis Pasteur

25