assen digicaios

¹Ñ´ËÁÒÂÊͺ ............................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 1

บทที่ 2 สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว
❖ ทบท นลำดับการดำเนินการทางคณิต า ตร์ ☺

ลักการ :
การดำเนินการทางคณิต า ตร์ คือ การคำน ณ าผลลัพธ์จากประโยค ัญลัก ณ์ทางคณิต า ตร์
ซึ่งอาจจะเป็น การบ ก ลบ คูณ าร และยกกำลัง เป็นต้น ซึ่งลำดับการดำเนินการ รือ ลำดับการคำน ณ
ก่อน ลัง เป็นดังนี้
1. ใ ้ดำเนินการภายใน งเล็บก่อนเป็นลำดับแรก
2. ยกกำลัง
3. คูณ รือ าร (ตามลำดับจากซ้ายไปข า)
4. บ ก รือ ลบ (ตามลำดับจากซ้ายไปข า)

ตั อย่างที่ 1 จง าค่าของ (4 + 8) ÷ 3 × 5 + (22 + 9)

ิธีทำ (4 + 8) ÷ 3 × 5 + (22 + 9) = ........................................................................
= ........................................................................
= ........................................................................
= ........................................................................
ตั อย่างที่ 2 จง าค่าของ [ 4 + (7 – 3 )2] + 2
ิธีทำ [ 4 + (7 – 3 )2] + 2 = ........................................................................
= ........................................................................
= ........................................................................
 10
A + 8 =

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 2

❖ เรื่องที่ 2.1 ค าม มายของตั แปร มการ และ มการเชิงเ ้น องตั แปร ☺

➢ ตั แปร ☺
ลักการ :
ตั แปร คือ ตั ที่ไม่ทราบค่า (ไม่ใช่ตั เลข) ที่ปรากฎอยู่ในประโยค ัญลัก ณ์ทางคณิต า ตร์ ซึ่งอาจจะอยู่
ในรูปของตั อัก ร รือรูปร่างต่างๆ และเพื่อที่จะ ามารถ าคำตอบของ
ประโยค ัญลัก ณ์นั้นๆ จำเป็นจะต้องทราบค่าของตั แปรทุกตั ที่ปรากฏอยู่ในประโยค ัญลัก ณ์ เช่น x ,
y, a, d ,  , ∆ เป็นต้น

➢ มการ ☺

ลักการ :
มการ มายถึง ประโยค ัญลัก ณ์ทางคณิต า ตร์ที่แ ดงถึงค ามเท่ากันของจำน น
(โดยมี ัญลัก ณ์ = ทีแ่ ดงถึงค ามเป็น มการ ) เช่น
5+4 =9 เป็น มการที่เป็นจริง
10 – 3 = 7 เป็น มการที่เป็นจริง
5 + 2 × 3 = 21 เป็น มการที่เป็นเท็จ
มการที่มีตั แปรปรากฎอยู่จะเรียก ่า ประโยคเปิด ซึ่งทำใ ้ไม่ ามารถบอกได้ ่า มการดังกล่า เป็น
จริง รือเป็นเท็จ จนก ่าจำนำตั เลขมาแทนตั แปร เช่น
5+4 =x
10y – 4 = 28
3x
=1
4

การหาคาตอบของสมการ คือ การหาจานวนมาแทนตัวแปรทีป ่ รากฎอยู่ในสมการนั้นๆ เพื่อทาให้

สมการเป็นจริง หรือเรียกว่า การแก้สมการ และจานวนดังกล่าวเรียกว่า คาตอบของสมการ นั่นเอง
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 3

ตั อย่างที่ 1 จง า ่าจำน นใดใน งเล็บ (8 ,9, 10) ที่เป็นคำตอบของ มการ 5 + x = 14

ิธีทำ ตั แปรในที่นี้ คือ x
แทน x = 8 ; 5 + 8 = 14
13 = 14 เป็นเท็จ
แทน x = 9 ; …………………………………………………………………….
……………………………………………………………………..
แทน x = 10 ; …………………………………………………………………….
……………………………………………………………………..
ดังนั้น คำตอบของ มการ คือ ...............................

➢ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ☺

ลักการ :
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย มายถึง มการที่มีตั แปรปรากฏอยู่ใน มการนั้นเพียง 1 ตั แปร เช่น
x + 5 = 10
3x - 4 = 25
-x + 4 = 3x + 6
3x + 4
= 25
5
2x + 8(3 – 6x) = 25 – 5x

แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.1 ค าม มายของ มการเชิงเ ้น องตั แปร

จงพิจารณา ่า มการที่กำ นดใ ้ต่อไปนี้เป็น มการเชิงเ น้ ตั แปรเดีย รือไม่ ถ้าเป็นใ ้ใ ่

เครื่อง มาย ✓ น้าข้อ ถ้าไม่เป็นใ ้ใ ่เครื่อง มาย  น้าข้อ
..................... 1. x + 3 = 8 …………………. 2. y + 3 = 2y – 4
………………….3. 4 – u = 7 …………………..4. m2 + 7 = 9
2x − 7
………………….5. =2 …………………..6. xy – 9 = 10
8
………………….7. 3(x + 8) = 2x – 5 ………………….7. x2 – 4x = 5x - 12
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 4

❖ เรื่องที่ 2.2 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 1 ขั้นตอนและการตร จคำตอบ ☺

➢ การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ☺
ลักการ :
จะต้องทำใ ้ฝั่งใดฝั่ง นึ่งของ มการเ ลือเพียงแค่ตั แปร ่ นอีกฝั่ง นึ่งเ ลือเพียงตั เลข

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย โดยใช้ มบัตกิ ารเท่ากัน

1. มบัติ มมาตร

ใ ้ a และ b แทนจำน นใดๆ ถ้า a = b แล้ b = a

ตั อย่างการใช้ มบัติ มมาตร

1. ถ้า d = 3 แล้ 3 = d
2. ถ้า x + y = z แล้ z = x + y
3. ถ้า 5n = 9m แล้ 9m = 5n
4. ถ้า 2x – 1 = 3x + 8 แล้ 3x + 8 = …………………….

2. มบัติถ่ายทอด

ใ ้ a และ b แทนจำน นใดๆ ถ้า a = b และ b = c แล้ a = c

ตั อย่างการใช้ มบัติถ่ายทอด
1. ถ้า a = b และ b = 5 แล้ a = 5
2. ถ้า x + y = z และ z = 20 แล้ x + y = 20
3. ถ้า 3(2 + 5) = 3(7) และ 3(7) = 21 แล้ 3(2 + 5) = ……………..
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 5

3. มบัตกิ ารบ กและการลบด้ ยจำน นที่เท่ากัน

 มบัติการบ ก ลักการ : เมื่อนำจำน นที่เท่ากันมาบ กทั้ง องข้างของ มการ
ของ มการ ค่าแต่ละข้างของ มการจะยังคงเท่ากันเ มือนเดิม
รูปทั่ ไป (ทางพีชคณิต) ตั อย่าง
a=b 5=5
a+c=b+c 5+2=5+2
7=7

 มบัติการลบ ลักการ : เมื่อนำจำน นที่เท่ากันมาลบทั้ง องข้างของ มการ

ของ มการ ค่าแต่ละข้างของ มการจะยังคงเท่ากันเ มือนเดิม
รูปทั่ ไป (ทางพีชคณิต) ตั อย่าง
a=b 5=5
a-c=b-c 5-2=5-2
3=3

ในการแก้ มการที่มีตั เลขบ ก รือลบอยู่กับตั แปร จะต้องใช้การดำเนินการที่ตรงกันข้ามเพื่อกำจัด

ตั เลขดังกล่า ใ ้ ายไป เ ลือเพียงแค่ตั แปร เมื่อแก้ มการเรียบร้อยแล้ ใ ้ตร จ อบคำตอบที่ได้ทุกครั้ง
ตั อย่างที่ 1 จงแก้ มการต่อไปนี้
1. x + 17 = 30
ิธีทำ x + 17 – 17 = 30 – 17
x = 13
ตร จคำตอบ แทนค่า x = 13 ใน มการ
13 + 17 = 30
30 = 30 เป็นจริง
ดังนั้น คำตอบของ มการคือ 13
2. x – 20 = 42
ิธีทำ x - 20 + 20 = 42 + 20
x = 62
ตร จคำตอบ แทนค่า x = 13 ใน มการ
62 – 20 = 42
42 = 42 เป็นจริง
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 62
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 6

3. y + 24 = 15
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ...................................................................................................................
4. m - 25 = 17
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ...................................................................................................................
5. 5 + x = 8
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ...................................................................................................................
6. m – 4.37 = 7.65
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ....................................................................................................................

ง่าย ุดๆเลยใช่มั้ยล่ะ ไปดู มบัติต่อไปกันเลย...

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 7

4. การคูณและการ าร
 มบัติการคูณ ลักการ : เมื่อนำจำน นที่เท่ากันมาคูณทั้ง องข้างของ มการ
ของ มการ ค่าแต่ละข้างของ มการจะยังคงเท่ากันเ มือนเดิม
รูปทั่ ไป (ทางพีชคณิต) ตั อย่าง
a=b 6=6
ac = bc 6(2) = 6(2)
12 = 12

 มบัติการ าร ลักการ : เมื่อนำจำน นที่เท่ากัน (ยกเ ้น 0 ) มาลบทั้ง องข้างของ มการ ค่า

ของ มการ แต่ละข้างของ มการจะยังคงเท่ากันเ มือนเดิม
รูปทั่ ไป (ทางพีชคณิต) ตั อย่าง
a=b 6=6
a b 6 6
c = c 2 = 2
3=3

ตั อย่างที่ 2 จงแก้ มการต่อไปนี้

𝒙
1. = -3
𝟖
𝒙
ิธีทำ . x 8 = -3 x 8
𝟖
𝒙 = -24
ตร จคำตอบ แทนค่า x = -24 ใน มการ
−𝟐𝟒
= -3
𝟖
-3 = -3 เป็นจริง
ดังนั้น คำตอบของ มการคือ -24

ข้อควรระวัง การตรวจคาตอบ
จะไม่มีการย้ายข้างนะคะ
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 8

2. −𝟒𝒙 = -16
−𝟒𝒙 −𝟏𝟔
ิธีทำ . =
−𝟒 −𝟒
𝒙 = 4
ตร จคำตอบ แทนค่า x = 4 ใน มการ
. −𝟒(𝟒) = -16
-16 = -16 เป็นจริง
ดังนั้น คำตอบของ มการคือ 4

a
=2
3. 4
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ....................................................................................................................

4. 2.4y = 1.2
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ....................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 9

5. 48 = -16x
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ....................................................................................................................

a
6. 0.5 =
7
ิธีทำ ...................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ...
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................. ...
............................................................................................................................. ....
............................................................................................................................. ...
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ....................................................................................................................

จะแก้สมการได้เก่งๆ ต้องฝึกทาแบบฝึกหัดเยอะๆนะครับ
ไปลองทาแบบฝึกหัดกันเลย.....
Bangkok Christian College
แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.2 การแก้ มการ 1 ขั้นตอนและตร จคำตอบ
จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้โดยใช้ มบัติการเท่ากันของ มการ พร้อมตร จคำตอบ
1. x + 82 = 142
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
3. 24 = x + 5
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 10
2. 70 + n = 40
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
4. 8 = f – 5
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
Bangkok Christian College
5. 14w = 7
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
m
7. 0.6 = 1.2
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 11
x
6. 7 = 10
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
8. -3n = 183
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 12

❖ เรื่องที่ 2.3 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย แบบ องขั้นตอน☺

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย แบบ องขั้นตอน
ลองพิจารณาการ าค่าต่อไปนี้ 2 x 3 + 4 = 10
ิธีทำ เมื่อพิจารณาลำดับการดำเนินการจะพบ ่า
ลำดับที่ 1 นำ 2 คูณ 3 ได้ผลลัพธ์คือ 6
ลำดับที่ 2 นำ 6 บ กกับ 4 ได้ 10
ดังนั้น 2 x 3 + 4 = 10
เช่นเดีย กัน 2x + 6 จะมีขั้นตอนการดำเนินการคือ
ลำดับที่ 1 นำ 2 คูณ x ได้ผลลัพธ์คือ 2x
ลำดับที่ 2 นำ 2x บ กกับ 6 ได้ 2x + 6
ในการแก้ มการที่อยู่ในรูปแบบที่มีทั้งการบ ก( รือลบ) และการคูณ( รือ าร) ปนกันอยู่ จะใช้ ิธีการ
ดำเนินการแบบย้อนกลับ กับการดำเนินการในตั อย่างข้างต้น นั่นคือ อะไรที่ดำเนินการ ลัง ุดจะถูกกำจัด
ออกเป็นอันดับแรก และทำเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนก ่าข้างใดข้าง นึ่งของ มการเ ลือเพียง ตั แปร ่ นอีกข้าง
นึ่งมีเพียงตั เลข
ตั อย่างที่ 1 จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้ พร้อมตร จคำตอบ
1. 2x + 4 = 8
ิธีทำ เมื่อพิจารณาลำดับการดำเนินการจะพบ ่า
ลำดับที่ 1 นำ 2 คูณ x ได้ผลลัพธ์คือ 2x
ลำดับที่ 2 นำ 2x บ กกับ 4 ได้ 8
ดังนั้นการแก้ มการนี้จึงเริ่มด้ ย
ลำดับที่ 1 นำ 4 ไปลบออกจากทั้ง องข้างของ มการ
2x + 4 – 4 = 8–4
2x = 4
ลำดับที่ 2 นำ 2 ไป ารทั้ง องข้างของ มการ
2x 4
2 = 2
x = 2
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 13

ตร จคำตอบ แทนค่า x = 2 ใน มการ

2(2) + 4 = 8
4+4 = 8
8 = 8 เป็นจริง
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ 2
y
2. − 4 = 8
2
ิธีทำ เมื่อพิจารณาลำดับการดำเนินการจะพบ ่า
y
ลำดับที่ 1 นำ y ารด้ ย 2 ได้ผลลัพธ์คือ
2
y
ลำดับที่ 2 นำ ลบกับ 4 ได้ 8
2
ดังนั้นการแก้ มการนี้จึงเริ่มด้ ย
ลำดับที่ 1 นำ 4 ไปบ กเข้าทั้ง องข้างของ มการ
y
−4+4 = 8+4
2
𝑦
= 12
2
ลำดับที่ 2 นำ 2 ไปคูณทั้ง องข้างของ มการ
y
2 = 12 2
2
y = 24
ตร จคำตอบ แทนค่า y = 24 ใน มการ
24
- 4 = 8
2
12 – 4 = 8
8 = 8 เป็นจริง

ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ 24

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 14

3. 4x – 9 = 7
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
4. 1.2 + 6y = 3.6
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 15

y
3. + 3 = 27
8
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
4. 35 = -18x – 1
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 16

5. 2.7 - x = 1.3
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................

y −5
6. 12 = 3
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ตร จคำตอบ ............................................................................................................................
.............................................................................................................................
............................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
Bangkok Christian College
แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.3 การแก้ มการแบบ องขั้นตอน
จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้พร้อมตร จคำตอบ
1. 3x – 1 = 11 2. 12x + 5 = 20
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
x
3. −5=2
0.3
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 17
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
4. 1.5x + 8 = 12
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
Bangkok Christian College
5. 6 – 2y = -8
ิธีทำ ...............................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ตร จคำตอบ ......................................................
............................................................................
............................................................................
............................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ........................
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 18
x − 0.2
6. 4 =
5
ิธีทำ ...............................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ตร จคำตอบ .....................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
เก่งมากเลยครับทุกคน ปรบมือให้ตวั เองเร็ว....
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 19

❖ เรื่องที่ 2.4 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ที่มีมากก ่า องขั้นตอน ☺

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ที่มมี ากก ่า 2 ขั้นตอน

ตั อย่าง จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้ (ไม่ต้องแ ดง ิธีตร จคำตอบ)
𝟑𝒙
1. − 𝟓 = 𝟏𝟎
𝟒
𝟑𝒙
ิธีทำ − 𝟓 + 𝟓 = 𝟏𝟎 + 𝟓
𝟒
𝟑𝒙
= 𝟏𝟓
𝟒
𝟑𝒙
(𝟒) = 𝟏𝟓(𝟒)
𝟒
𝟑𝒙 = 𝟔𝟎
𝟑𝒙 𝟔𝟎
=
𝟑 𝟑
𝒙 = 𝟐𝟎
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ 20

𝟑𝒙 − 𝟓
2. = 𝟏𝟎
𝟒
𝟑𝒙 −𝟓
ิธีทำ (𝟒) = 𝟏𝟎(𝟒)
𝟒
𝟑𝒙 − 𝟓 = 𝟒𝟎
𝟑𝒙 − 𝟓 + 𝟓 = 𝟒𝟎 + 𝟓
𝟑𝒙 = 𝟒𝟓
𝟑𝒙 𝟒𝟓
=
𝟑 𝟑
𝒙 = 𝟏𝟓
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ 15
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 20

2
3. x −9=7
5
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .......
............................................................................................................................. .........
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................

5x + 7
4. =6
12
ิธีทำ ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................. .........
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ .....................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 21

แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.4 การแก้ มการ ลายขั้นตอน

จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้โดย ไม่ต้องแ ดง ิธีตร จคำตอบ

3 3k
1. x + 3 = 33 2. − 5 = 16
4 2
ิธีทำ............................................................... ิธีทำ...............................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ...................... ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................

2 6 + 5x
3. 17 − x =5 4. = −10
3 2
ิธีทำ............................................................... ิธีทำ...............................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
........................................................................ ........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ...................... ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 22

❖ เรื่องที่ 2.5 การแก้ มการเชิงเ ้นกรณีทมี่ ีตั แปรอยู่ทั้ง องข้างของ มการ ☺

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย กรณีที่มีตั แปรอยู่ทั้ง องข้างของ มการ

ลักการ :
1. ตัด ินใจ ่าจะใ ้ตั แปรเ ลืออยู่ข้างใดของ มการ ขณะที่อีกฝั่งจะต้องเ ลือเพียงตั เลข
2. กำจัดพจน์ของตั แปรในฝั่งที่ไม่ต้องการ โดยการนำพจน์ที่เ มือนกันมาดำเนินการแบบ
ตรงกันข้าม (บ ก รือลบแล้ แต่เครื่อง มาย น้าพจน์เดิม)
3. กำจัดตั เลขออกจากฝั่งที่มีตั แปรอยู่

ตั อย่างที่ 1 จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้

1. 4x – 9 = 3x + 5
ิธีทำ 4x – 3x = 5 + 9
x = 14
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 14
2. 16 – 4x = 5x – 2
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 23

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย กรณีที่มีตั แปรอยู่ทั้ง องข้างของ มการ และแต่ละข้างมีตั แปรซ้ำ
กันมากก ่า 1 ตั
ลักการ :
1. ยุบร มพจน์ตั แปรแต่ละข้างของ มการเข้าด้ ยกัน ใ ้เ ลือเพียงพจน์เดีย
2. ใช้ ิธีการแก้ มการตาม ลักการแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย กรณีที่มีตั แปรอยู่ทั้ง อง ข้างของ
มการ

ตั อย่างที่ 2 จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้

1. 4x + 10 – 3x = -2x + 43 + 6x
ิธีทำ x + 10 = 4x + 43
10 – 43 = 4x – x
-33 = 3x
−33
= x
3

-11 = x
x = 11
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 11
2. 4 – 1.7x – 3.4x = 15 – 2.9x
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
Bangkok Christian College
แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.5 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย กรณีที่มีตั แปรอยู่ทั้ง องข้างของ มการ
จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้
1. -2y – 3 = -4y + 5
ิธีทำ...............................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
3. -5m – 8 = 5m + 22
ิธีทำ...............................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 24
2. x + 4 = -3 + 2x
ิธีทำ...............................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
4. 3x – 5 + x = 3x + 20 – 2x
ิธีทำ...............................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการ คือ ......................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 25

❖ เรื่องที่ 2.6 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ที่มีรูปแบบซับซ้อน ☺

 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ที่มีรูปแบบซับซ้อน

ลักการ :
พยายามจัดรูปแบบของ มการที่ใ ้มาอยู่ในรูปของการบ ก รือการลบกันของแต่ละพจน์ โดยใช้ มบัติ
การแจกแจง การคูณ การ าร รือการทำใ ้ตั ่ นเท่ากัน เข้ามาช่ ยในการจัดรูปแบบที่ซับซ้อนใ ้อยู่ในรูป
อย่างง่าย

ตั อย่าง จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้

2
1. (y + 1) = 16
3
ิธีทำ 2y + 2 = 16(3)
2y = 48 – 2
2y = 46
46
y =
2

y = 23
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 23
2. 4(x + 5) = 3
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 26

3. 2(3x – 5) = 4x
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
3. 3(x + 4) = 2(4 – x)
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
4. 4(x – 5) – x = 4(x – 1)
ิธีทำ 4x – 20 – x = 4x – 4
3x – 20 = 4x – 4
-20 + 4 = 4x – 3x
-16 = x
x = -16
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ -16
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 27

1
5. 3[2(x + 1) – (x + 2)] = 2(x + 1)
3 [2x 2 x 2) 2x 2
ิธีทำ .................................................................................................................................................
= +
-

+
-

3(X) 2x + 2
.................................................................................................................................................
=

3x =
2X + 2
....................................................................................................................................................
3x 2x 2
.................................................................................................................................................
- =

X =
2
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 2
..............................................................................................................

7 1 3
−
6. 2 4 x = 7 − x
8
ิธีทำ นำ ค.ร.น. ของ ตั ่ น นั่นคือ 8 คูณตลอด มการ
𝟕 𝟏 𝟑
(𝟖) − (𝟖) ( 𝒙) = (𝟖)(𝟕) − (𝟖) ( 𝒙)
𝟐 𝟒 𝟖

28 - 2x = 56 – 3x
-2x + 3x = 56 – 28
x = 28
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ 28
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 28

x 3 x 5x 1 x
7. − + = + −
2 4 2 2 4 2
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ..............................................................................................................

2x − 3 3x − 4
8. 5 = 2

ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 29

y −1 y + 14
9. + 3 =
3 9
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ..............................................................................................................
5m 3 m − 1 6−m
10. − = 2 m −
6 4 3
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ........................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 30

 คำตอบของ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย เมื่อแก้ มการแล้ ไม่เ ลือตั แปร

คำตอบ :
1.กรณีทั้ง องข้างของ มการมีค่าเท่ากัน แ ดง ่า มการเป็นจริง ดังนั้น มการมีคำตอบมากมาย
2. กรณีทั้ง องข้างของ มการมีค่าไม่เท่ากัน แ ดง ่า มการเป็นเท็จ ดังนั้น มการนี้ไม่มีคำตอบ
ตั อย่าง จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้
1. 5x – 3 = 2 + 5x – 5
ิธีทำ 5x – 5x = -3 + 3
0 = 0 เป็นจริง
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ มี ลายคำตอบ
2. 3(4x - 5) = 6 + 12x
ิธีทำ 12x – 15 = 6 + 12x
12x – 12x = 6 + 15
0 = 21 เป็นเท็จ
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ไม่มีคำตอบ
3. 3x + 4 = 2x + 4 + x
ิธีทำ ............................................................................................................................. ....................
............................................................................................................................. ....................
.............................................................................................................................. ......................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ …………………………………………….
4. 5(2x + 7) = 10x + 14
ิธีทำ ............................................................................................................................. ....................
............................................................................................................................. ....................
............................................................................................................................. .......................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ …………………………………………….

ไปลองทาแบบฝึกหัดกันเลย เยอะหน่อยนะ
สูๆ
้ นะคะ
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 31

แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.6 การแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ที่มีรูปแบบซับซ้อน

จงแก้ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ต่อไปนี้
1. 4(x+2) = 16 2. 6(5 + 2y) = 42y
ิธีทำ ............................................................... ิธีทำ ...............................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ................... ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ...................

3 2
3. (p − 5) = 6 4. 4 = (x − 12)
10 3
ิธีทำ ............................................................... ิธีทำ ...............................................................

........................................................................... ...........................................................................

........................................................................... ...........................................................................

........................................................................... ...........................................................................

........................................................................... ...........................................................................

........................................................................... ...........................................................................

ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ................... ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ...................

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 32

5. 2(x - 3) = x + 15 6. 3(2y + 3) = 6y – 15
ิธีทำ ............................................................... ิธีทำ ...............................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
........................................................................... ...........................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ................... ดังนั้นคำตอบของ มการคือ ...................
7. 5(2 – 3y) – 15 = –y – 7
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................

3 1 3 5
8. 2 x − = + x
4 2 4
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 33

2x − 5 4x + 3
9. =
4 5
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................

10. 5(x + 3) = 5(2x +3) – 5x
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้นคำตอบของ มการคือ .............................................................................................................

สุดยอดด !! เก่งมากเลยค่ะทุกคน
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 34

❖ เรื่องที่ 2.7 โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย (เกี่ย กับจำน น) ☺

โจทย์ปญ
ั าเกี่ย กับ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย
ลักการ :
การแก้โจทย์ปัญ าเกี่ย กับ มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ประกอบด้ ยขั้นตอนดังนี้
1. อ่านและ ิเคราะ ์โจทย์
2. าใ ้ได้ ่าโจทย์ถามอะไร
3. กำ นดตั แปรแทน ิ่งที่โจทย์ถาม
4. นำเงื่อนไขที่โจทย์ใ ้มา ร่ มกับตั แปรในข้อ 3 ร้างเป็น มการตั้งต้น
5. ทำการแก้ มการ
6. ตร จคำตอบ

 โจทย์ปัญ าเกี่ย กับจำน น

ข้อค าม ำคัญที่ใช้ในการ ร้าง มการ ***
ข้อค าม การดำเนินการ ตั อย่าง
ร มกัน การบ ก (+) 4 กับ 6 ร มกัน เขียนเป็น 4 + 6
ผลร มของ........กับ......... การบ ก (+) ผลร มของ 5 กับ 6 เขียนเป็น 5 + 6
ผลลบของ........กับ......... การลบ (-) ผลลบของ 10 กับ 6 เขียนเป็น 10 – 6
ผลต่างของ........กับ......... การลบ (-) ผลต่างของ 25 กับ 10 เขียนเป็น 25 - 10
.........เท่าของ........ การคูณ (x) 5 เท่าของ 4 เขียนเป็น 5 x 4
..........ของ............ การคูณ (x) 3
เ าม ่ น ขี่ อง 12 เขียนเป็น  12
4
.........มากก ่า........อยู่.......... การลบ (-) 20 มากก ่า 12 อยู่ 8 เขียนเป็น 20 – 12 = 8
........น้อยก ่า........อยู่........... การลบ (-) 12 น้อยก ่า 20 อยู่ 8 เขียนเป็น 20 – 12 = 8
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 35

ตั อย่างที่ 1 ผลร มของจำน นเต็มจำน น นึ่งกับ 4 มีค่าเท่ากับ 10 จง าจำน นนั้น

กำ นดตั แปร ใ ้จำน นนั้น คือ x
เขียน มการได้เป็น . x + 4 = 10
ิธีทำ x + 4 – 4 = 10 – 4
x = 6
ตร จ อบ ผลร มของ 6 กับ 4 มีค่าเท่ากับ 10 เป็นจริง
ดังนั้น จำน นนั้นคือ 6
ตั อย่างที่ 2 ผลต่างของจำน นเต็มจำน น นึ่งกับ 4 มีค่าเท่ากับ 10 จง าจำน นนั้น
กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
...................................................................... ....................................................................
..................................................................... ................................................ ..................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
ตั อย่างที่ 3 องเท่าของจำน นเต็มจำน น นึ่งมีค่าเท่ากับ 10 จง าจำน นนั้น
กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 36

ตั อย่างที่ 4 เ อง ่ น ามเท่าของจำน นเต็มจำน น นึ่งมีค่าเท่ากับ 12 จง าจำน นนั้น

กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
ตั อย่างที่ 5 ผลร มของ องเท่าของจำน นเต็มจำน น นึ่งกับ 8 มีค่าเท่ากับ 26 จง าจำน นนั้น
กำ นดตั แปร ใ ้จำน นนั้น คือ x
เขียน มการได้เป็น 2x + 8 = 26
ิธีทำ 2x + 8 – 8 = 26 - 8 ตร จคำตอบ 2 เท่าของ 9 คือ 18
2x = 18 18 ร มกับ 8 มีค่าเท่ากับ 26 เป็นจริง
18
x =
2
x = 9
ดังนั้น จำน นนั้น คือ 9
ตั อย่างที่ 6 จำน นเต็ม องจำน นร มกันได้ -45 ถ้าจำน น นึ่งมากก ่าอีกจำน นอยู่ 15 จง าจำน น
องจำน นนั้น
กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 37

ตั อย่างที่ 7 องเท่าของผลต่างระ ่างจำน นเต็มจำน น นึ่งกับ 4 มีค่าเท่ากับ 14 จง าจำน นนั้น

กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
ตั อย่างที่ 8 จำน นเต็ม ามจำน นเรียงติดกันร มกันได้ -15 จง าจำน นทั้ง ามจำน นนั้น
กำ นดตั แปร ใ ้จำน นเต็ม 3 จำน นนั้น คือ x , x + 1 , x + 2
เขียน มการได้เป็น x + (x + 1) + (x + 2) = -15
ิธีทำ 3x + 3 = -15 .ตร จคำตอบ จำน นที่ 1 คือ -6
3x = -15 จำน นที่ 2 คือ -6 + 1 = -5
3x = -18 จำน นที่ 3 คือ -6 + 2 = -4
x = -6 . (-6) + (-5) + (-4) = -15 เป็นจริง
ดังนั้น ามจำน นนั้น คือ -6 , -5, -4

ถ้าเป็นเลขคู่กบ
ั เลขคี่จะกาหนด
ตัวแปรแบบไหน ลองคิดดูซิ
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 38

ตั อย่างที่ 9 จำน นเต็มคู่ ี่จำน นเรียงติดกัน มีผลบ กเท่ากับ 60 จง าจำน นทั้ง ี่จำน นนั้น
กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
ตั อย่างที่ 10 จำน นเต็มคี่ ามจำน นเรียงติดกัน ถ้า ี่เท่าของจำน นมาก มีค่าเท่ากับผลร มของจำน น
น้อยกับ 31 มี จง าจำน นที่อยู่ตรงกลาง
กำ นดตั แปร ...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 39

แบบฝึก ัดเรื่องที่ 2.7 โจทย์ปัญ าเกี่ย กับจำน น

จงแก้โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย โดยไม่ต้องแ ดง ิธีตร จคำตอบ
1. องเท่าของจำน นเต็มจำน น นึ่งร มกับ 67 เท่ากับ 15 จง าจำน นนั้น
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้น .................................................................................................................................................
2. ามเท่าของจำน น นึ่งน้อยก ่า 46 อยู่ 28 จง าจำน นนั้น
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้น .................................................................................................................................................
3. เ าม ่ นแปดเท่าของผลร มของจำน นเต็มจำน น นึ่งกับ 5 มีค่าเท่ากับ 24 จง าจำน นนั้น
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
ดังนั้น .................................................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 40

4. ผลต่างของ องเท่าของจำน น นึ่งกับ 7 มีค่าเท่ากับ 25 จง าจำน นนั้น

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้น .................................................................................................................................................
5. จง าจำน นเต็มคี่ ามจำน นเรียงติดกันที่มีผลร มเท่ากับ -153
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้น .................................................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 41

6. จำน นเต็ม ามจำน นเรียงติดกัน ามเท่าของจำน นมาก มีค่ามากก ่า องเท่าของจำน นน้อยอยู่ 18

จง าจำน นตรงกลาง
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้น .................................................................................................................................................

7. จำน นคู่ ามจำน นเรียงกันร มกันได้ 60 จง าจำน นคู่ทั้ง ามจำน นนี้

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้น .................................................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 42

❖ เรื่องที่ 2.8 โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย (เกี่ย กับ ตั ์) ☺

 โจทย์ปัญ าเกี่ย กับขา ัต ์
ตั อย่างที่ 1 ในฟาร์มแ ่ง นึ่งเลี้ยงเป็ดและ มู เมื่อนับขาของเป็ดและขาของ มูร มกันจะได้ 620 ขา
เมื่อนับ ั ของ ัต ์ทั้ง องจะได้ 177 ั จง า ่าฟาร์มนี้เลี้ยง มูมากก ่าเป็ดกี่ตั
กำ นดตั แปร ตั ์ จำน นตั จำน นขา
เป็ด x 2x
มู 177 - x 4(177 – x)
เขียน มการได้เป็น 2x + 4(177 – x) = 620
ิธีทำ 2x + 708 – 4x = 620 ตร จคำตอบ มีเป็ด 44 ตั ดังนั้นมี มู 177 – 44 =133 ตั
-2x = -88 เป็ด 44 ตั มีขาทั้ง มด 88 ขา
x = 44 มู 133 ตั มีขาทั้ง มด 532 ขา
มีขาเป็ดและขา ั ร มกัน 88 + 532 = 620 จริง
ฟาร์มนี้เลี้ยง มูมากก ่าเป็ด 133 – 44 = 89 ตั
ดังนั้น ฟาร์มนี้เลี้ยง มูมากก ่าเป็ด 89 ตั
ตั อย่างที่ 2 ฟาร์มลุงชูเลี้ยงไก่และเลี้ยง ั ลุงชูเลี้ยงไก่มากก ่า ั อยู่ 20 ตั นับขาร มกันได้ 120 ขา
ลุงชูเลี้ยงไก่และ ั อย่างละกี่ตั
กำ นดตั แปร ัต ์ จำน นตั จำน นขา

กำ นดตั แปร
...........................................................................................................................
เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .
ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 43

❖ เรื่องที่ 2.9 โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย (เกี่ย กับเงิน) ☺

โจทย์ปัญ าเกี่ย กับเงิน
ตั อย่างที่ 1 ในกระเป๋าใบ นึ่งมีเ รียญ ้าบาทมากก ่าเ รียญ ิบบาท 8 เ รียญ คิดเป็นเงิน 100 บาท
จง า ่าในกระเป๋าใบนี้มีเ รียญ ้าบาทและเ รียญ ิบบาทอย่างละกี่เ รียญ
กำ นดตั แปร .
เ รียญ จำน นเ รียญ จำน นเงิน
้าบาท x 5x
ิบบาท x-8 10(x – 8)

เขียน มการได้เป็น 5x + 10(x – 8) = 100

ิธีทำ 5x + 10x – 80 = 100 ตร จคำตอบ มีเ รียญ ้าบาท 12 เ รียญคิดเป็นเงิน 60 บาท
15x = 180 เ รียญ ิบบาท 12 – 8 = 4 เ รียญคิดเป็นเงิน 40 บาท
x = 12 ร มเป็น 40 + 60 = 100 บาท เป็นจริง
ดังนั้น มีเ รียญ ้าบาท 12 เ รียญ มีเ รียญ ิบบาท 4 เ รียญ
ตั อย่างที่ 2 ม รีมีเงิน 5,000 บาท โดยมีจำน นธนบัตรฉบับละ 50 บาท เป็น ามเท่าของจำน นธนบัตร
ฉบับละ 100 บาท อยากทราบ ่ามีธนบัตรฉบับใดมากก ่ากันและมากก ่ากันกี่บาท
กำ นดตั แปร ธนบัตร จำน นธนบัตร จำน นเงิน
100 บาท
50 บาท

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 44

❖ เรื่องที่ 2.9 โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย (เกี่ย กับอายุ) ☺

โจทย์ปัญ าเกี่ย กับอายุ
ตั อย่างที่ 1 ยินดีอ่อนก ่าปรีดา 4 ปี ามเท่าของอายุของยินดีเท่ากับ 18 ปี จง าอายุของปรีดา
กำ นดตั แปร ใ ้ปรีดาอายุ x ปี ยินดีอายุ x – 4 ปี
เขียน มการได้เป็น 3(x – 4) = 18
ิธีทำ 3x – 12 = 18 ตร จคำตอบ ปรีดาอายุ 10 ปี ยินดีอายุ 10 – 4 = 6 ปี
3x = 30 3 เท่าของอายุยินดี = (3)(6) = 18 ปี เป็นจริง
x = 10
ดังนั้น .ปรีดาอายุ 10 ปี
ตั อย่างที่ 2 เมื่อ 5 ปีที่แล้ บิดามีอายุเป็น ี่เท่าของบุตร ถ้าปัจจุบันบิดาอายุ 37 ปี จง าอายุปัจจุบันของบุตร
กำ นดตั แปร
อายุ ปัจจุบัน 5 ปีที่แล้
บิดา 4x + 5 4x
บุตร x+5 x
เขียน มการได้เป็น 4x + 5 = 37
ิธีทำ 4x = 32 ตร จคำตอบ ้าปีที่แล้ บุตรอายุ 8 ปี บิดาอายุ 4(8) = 32 ปี
x = 8 ปัจจุบันบิดาอายุ 32 + 5 = 37 ปี เป็นจริง
ปัจจุบันบุตรอายุ 8 + 5 = 13 ปี
ดังนั้น ปัจจุบันบุตรอายุ 13 ปี
ตั อย่างที่ 3 ปัจจุบันไก่มีอายุมากก ่ามดแดง 8 ปี ถ้าอีก 4 ปีข้าง น้า ไก่กับมดแดงมีอายุร มกัน 44 ปี
ปัจจุบันไก่อายุกี่ปี
กำ นดตั แปร อายุ ปัจจุบัน 4 ปีข้าง น้า
ไก่
มดแดง

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 45

❖ เรื่องที่ 2.10 โจทย์ปญั า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย (เกี่ย กับค ามยา รอบรูปและพื้นที่☺
 โจทย์ปัญ าเกี่ย กับค ามยา รอบรูปและพื้นที่
ตั อย่าง ด้านยา ของรูป ี่เ ลี่ยมผืนผ้ายา เป็น องเท่าของด้านของรูป ามเ ลี่ยมด้านเท่า และยา ก ่าด้าน
ก ้าง 1 เมตร ถ้าค ามยา รอบรูปของรูป ี่เ ลี่ยมผืนผ้ายา ก ่าค ามยา รอบรูปของรูป ามเ ลี่ยมด้านเท่า
อยู่ 18 เมตร จง าพื้นที่ของรูป ี่เ ลี่ยมผืนผ้า
ิธีทำ เขียนรูป

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ ......................................................................ตร จคำตอบ...............................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
..................................................................... ........................................................................
ดังนั้น ...........................................................................................................................

ไปลองทำแบบฝึก ัดกันดูนะคะ
Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 46

แบบฝึก ัดที่ 2.8 – 2.10 โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย ระคน

จงแก้โจทย์ปัญ า มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย โดยไม่ต้องแ ดง ิธีตร จคำตอบ

1. ปัจจุบันบิดามีอายุเป็น 6 เท่าของบุตรชาย อีก 20 ปีข้าง น้าบิดาจะมีอายุเป็น 2 เท่าของบุตรชาย จง
า ่าปัจจุบันบิดาอายุมากก ่าบุตรชายกี่ปี

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

ดังนั้น .................................................................................................................................................
2. ในกระปุกออม ินใบ นึ่งมีเ รียญทั้ง มด 58 เ รียญ เป็นเ รียญ ้าบาทและเ รียญ ิบบาท ร มเป็น
เงิน 480 บาท จง า ่าในกระปุกออม ินนี้มีเ รียญ ้าบาทคิดเป็นเงินกี่บาท

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ดังนั้น ............................................................................................................................. ............

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 47

3. มชายเลี้ยงนกมากก ่ากระต่าย 8 ตั เมื่อนับขานกและขากระต่ายร มกันได้ 82 ขา จง า ่า มชาย

เลี้ยง ัต ์ทั้ง องชนิดไ ้อย่างละกี่ตั

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ดังนั้น ............................................................................................................................. ............

4. เชือกเ ้น นึ่งยา 20 เมตร นำมาขดเป็นรูป ี่เ ลี่ยมผืนผ้า โดยใ ้ด้านก ้าง ั้นก ่าด้านยา 2 เมตร
จะได้รูป ี่เ ลี่ยมผืนผ้าที่มีพื้นที่กี่ตารางเมตร

เขียน มการได้เป็น ............................................................................................................................. .

ิธีทำ .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ดังนั้น ............................................................................................................................. ............

Bangkok Christian College มการเชิงเ ้นตั แปรเดีย 48