racnsamasE

•» .S. a "y ı .: Kasım-Aralık

WfflBM,uıu.ıwwıiı<«»,wıwra7rijıa'ıii.iıjiBMiıacuiJ8aa» '!

mtmra«m«iH™^M«!«ıı^«.utM»mMMTO^
v i•

••' • • ' ' " ; . . ."• •;,- B e d i a KIZI U Y

. 1

Binlerce insanın doldurduğu alanda çıt yok... ' .,.'.'

Şehir düdüğü durmadan çalıyor, i. ' '.
Başlar öne. eğilmiş, kalplerde aynı sızı ve çırpınış... ;
 ' ' • ; ' • • ' ' '' * •

Bursa tetkikleri '„' , ..".• ...:",.,; ;S

«M i l l i fer cay ı^ıi^fitl

Gasalî SALTIK-
.1 —. Coğrafi açıklama ( ,
1
2 — VNilüfer,, denilmesinin sebebi
3 — "Nilüfer,, in lügatta mânâsa v,
4 —' Ş a i r â n s t a s v i r i .:..'.' .'•

1",— Coğrafî .açıklama: '•' .' '•' ' " . '.. ' -
•Baharda gümüş rengini, alarak'-hafif ışıklarla akarken Bur-'
sa'nın • yeşil atlas sinesi üzerinde işlenmiş beyaz 1 sırma halini
andıran-Nilüfer çayı, Uludağin «Güney, ve batı güney yakala­
rından- çıkar, dağda büyük .bir yarıntı, .husule; .'getirerek
'ovaya i n e r ». [1].. Bursa'nm, etrafından ineıv.sularla., da beslenir;
ve E>ursa ovasında doğudan /batıya' akar; Apolonya (Apolyont)
gölünün kuzeyinden geçer; kaynağından itibaren 80 kilometre­
lik yatağından sonra (Susığırlı)' ırmağına -dökülür.' [2] *
Geçtiği yerlerde tarlalara, bahçelere bolluk getiren bu,çay­
1
da yetişen balık, az değildir. Taraf taraf aylanır;- "Lüfer balı­
ğı,,' adiyle anılır ve lezzetlidir. • ' .
• 2 .— Nilüfer denilmesinin sebebi:' •/••-.
^•Nilüfer - ( Tacürettevarih ) te Sildirdiğine•. göre • - • Yarhişar
'tekfuru'nun kızıdır. Bu tekfur,' An^ıdoluda yayılmaya '..başlayan,,
kuvvetli, bir devlet kurmak istidadında - bulunan 'Osman : : gazi'-
nin vücudunu ortadan kaldırmak istedi;- Kızını Bilecik •Tekfuru.'1
ne vermek için bir düğün tertip etti; Osman ğazj'yi düğüne ça­
ğırdı; o da, bunun bir hile olduğunu, Mehdisini; seven Köse
-Mihal'den öğrendi; hileye karşı hile; kullanarak, yani.' içten, diş­
ti] Bursa vilâyeti coğrafyası (S,: 8)
[2] Kamusüla'iâm - cilt 6 S.'4f342" .
'." tan baskın yaparak Bileciği aldı; gelini esir ve ra.üslüman ede-'
. rek oğlu Orhan gazi'ye nikahladı. Sultan '. Muratla' Süleyman
paşanın annesi olan, Nilüfer hatun hayır•'•,işleri;--yâphıayı'şevdi-,
ğinden Bursa. ovasında akan çayın'üzerine bir köprü kurdurdu.-
. Bu sebepleVHemi ^köprüye, hem ".çaya kendi ;:'adı-konuldu. [689 - .
1 2 7 3 ] > : V ' '• ..-' ; . ' ; • • :• ; .'.',.'•'. ; '--• i
Bu açıklamamız, yukarıda ismini, yazdığımız eserde şu söz-- .
lerle .anlatılıyor :.'."«• Tekfur- - .u yarhisar ; mel'un' -'r.;; .bedyidar,;
duhterini Bilecik tekfurunun -'haramzadesineOhaiikrolmağla "zün-v •
nar bend .-i mizan muahede -olup, âlay-tersayı; -.tertip, ve gü­
ruh - i keferei. du'zah zib, civar,"'- ı Ber.usadan ,:.güzeran iken
Sultan. Orhan, şecaal > unvan'bir. mikdar. -mübarizan - i. bahadır' ;
nizadan ile. kazayayi nagehanî gibi duçar olmaları'' ile'çeyş - i '
dalâlet endişi lahza - i vahitte pamal - i semm -"i semend--'i '
harab • etmekle'' ol. duhter' - i ; nâzende: hıramı -gülğuri -suvar'- te's-
. hir edüp h'aclegâh --i • neşatefzaj arına -götürmüşler;: Duhter-'-- i . _
v
ahterin nam -^i ' lisan - i; 'rumîde-- «Nilüfer-))- -:blrriağlâ: Nilüfer
tesmiye b'uyürup^hemçü şerab ;- .r'-Nilüieri '; defi*teşnegi -\j>;ce-'. •
nabiar'ına' kürebend - i rişte''"'- i.' ak'd' b'ûyurmaİariyle; öl- "dür C -'•'.
i pakten dürre - i v ü c ü d - i gazi İıüdavendigâr ' ve- Süleyman.' '
paşa. pîrayefiken saha • i 'zuhur olmuşlar ; badehu'ol 'akîka, -'i-
nazîfe talib' - i müberrat oldukta"'havâli.V:'i.^Berusâ'dan' cereyan
eden nehr ..-? i- kebîrin üzerine-, bir \cisr-..,-- • i'-.üstüvâr- bina:.'etmek-''"
ile yel ve 'âb':ve;'ai; nehrile,:mec.iub ;.-"• i .hatab,-: jmüşarünileyha'ya '
nisbet ile ilelân şöhretleri caridir. » :••••••,{' -•: '; <; ;.v:/..
:/
• 3 — L&gatta manası: . .;• • ; •:•',) •:•'-. V •, *, :
Nilüfer/ -sarı ve;beyaz çiçek açan bir,' nebat -'(bitki) .[3]' '•/
.. Bu kelime, ('Burhan •-' i "'kati') 'de • "Nilüfer,^ şeklinde- göste-V ^
; riimiştir; Halk/; kısaltarak "; "Lüfer,, • der 1 Lüfer! ;suyü:," •' * Lüfer ba-
/«gr- " •'.. '...-".' •. '•'.'. ' ;-.'.• :• •• . - / . v . ' : v, ; -,v-;;:
4,— Edebî-.tasviri:,. ; .'.'..'. '••,'•••; •'•";. V.-- -. •'• ''.•'. :'"' ..-V-V-'/'-
', Bursa'da bulunan tabiî ^güzellikler, .-karşısında.'ilgisiz' kalma­
yan Lâmiî çelebi, ( Şehrengizi Bursa')"-sında<.Nilüfer çayını ken-
-• " ~ T ^ p r k ç 7 T û g a t - ,M;<Bahaeddin & 764 '.•,.•"..
 dine mahsus çda ile, bakınız nasıl, ifade ediyor :
Evsaf *'ı sahra - yi Berusa
r .
ve
Enhar.* Firatâsâ'daıi
Bayan arz - ı sahrası iüzündur: * •
•. Kıyamet arsasından çok uzundur .."•' "'>^,j|
' ' . \ .. Ihüp her yaneden enhar - , | dilcu ' " * *fÂ Ç l ' ^ y ^
>* Öperler, hak - i • payanı .sürüp ru. .t / ,rv/. -^;*%*^,
. Meğer bir hattı reyhandır o yazu, ••! • V'.'
' Gelüp sîmaptan cedvei çeker su it '..:•"*
*. v •'* Birisi 'nehr - i Nilüferdir arnnV ' ' •'* ; / - * - ^
\ -Çekilmiş resmidir*devr'- i zamanıri% V
* Kenar - i cuya vermiş cedvei - i âyin '. * \i *'.«'
:
Katar * i lâlesi surhile tezyin\ ' /*"'*.';".'
;
Deli divane gibi mest ü medhuş' \:
!
• Demadem'ayn ^ i aşık gibi'pürcuş •-.'.. ] •;•;
Görüp ol tal'atın şevk ü safasm . v5
'. - \ Gamından!cerh'.: i niketmiş kıyasın * •/•**•"/ v
• -Yüzün dönmüş küsüp arz* -. i basite ...." , \
:
Köselmiş pa dıraz etmiş muhite * . * **„ • •'" »»-
topluca •anlamı-: Kıymet meydanından'çok uzun olan Bur*/
, sa ovasının güzellikleri anlatılmakla-, bitmez;. GönüL çeken # g .
ıriaklari her, yandan ovaya iner, oya da onların ^y^ğıha v yüz\;";,
.sürerek, öper; ovaya v hayat yerir; bunlardan.' Nilüfer, ' zamanının'*-*
çekilmiş, fotoğrafıdır; kenarlarında biten kırmızı lâlelerle süsleri^
nir; her zaman kendinden geçmiş .divane halinde/âşık-gibi ço-;"-
şar; mavi. gök, Nilüferin neşesini, sefasını görüp kendi, kederi 1 .
le karşılaştırmış; bu ferahh yere gücenmiş, yüz çevirmiş,?gev-
şemiş, ayağım etrafına uzatmıştır. J - .. ; \ .;:".