‫فصل صـفر‬

‫ا ستوکیومتری‬
‫درابره این فصل‬
‫هر کتاب آموزشی از فصل ‪ ۱‬شروع میشود‪ ،‬اما دوره شیمی جت از فصل صفر شروع میشود‪ .‬در ابتدای دوره در ‪ ۲‬جلسه صفر تا ‪۱۰۰‬‬
‫استوکیومتری را به شما آموزش میدهم‪.‬‬
‫بی شک مهمتر ین فصل کتاب جت‪ ،‬فصل استوکیومتر ی است‪ .‬اگر استوکیومتر ی را به خوبی نیاموز ید‪ ،‬تقر یبا در تمام قسمتهای‬
‫محاسباتی شیمی خواهید لنگید‪ ،‬اما من شما را به مهارتی میرسانم که سرعتی بیش از رقبایتان داشته باشید‪ .‬در این فصل تقر یبا‬
‫تمام سواالت کنکور را ارتقا دادهام و هر تست از نظر ارزش آموزشی تقریبا معادل ‪ ۲‬تست است‪ ،‬بنابراین با کار کردن ‪ ۱۰۰‬تست این‬
‫فصل‪ ،‬معادل حداقل ‪ ۲۰۰‬تست استوکیومتر ی را کار خواهید کرد‪.‬‬

‫عتداد تست این فصل در کنکور‪ ۵ :‬ات ‪ ۶‬تست مسقتیم‬

‫عتداد جلسات جت‪ ۲ :‬جلسه‬

 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫آموزش استوکیومتری به سبک زیر و رو نویسی‬

‫اصول زیر و رونویسی‬

‫برای حل یک مسأله استوکیومتری روشهای مختلفی وجود دارد‪ ،‬اما بیشک مفهومیترین‪ ،‬سریعترین و کمخطرترین روش پاسخگویی به یک تست‬
‫استوکیومتری روشی است که خودم آن را ابداع کردهام و نام آن را زیر و رونویسی گذاشتهام‪.‬‬
‫اساس این روش همان چیزی است که با نام تناسب در برخی کتابها خواندهاید‪ ،‬اما سرعت بیشتری دارد و احتمال اشتباه داوطلب را به نزدیک صفر‬
‫رساندهام‪.‬‬
‫اگر قبالً این روش را از من آموخته اید‪ ،‬در دو جلسه قرار است تمام آنچه آموختهاید با سرعت و طبقهبندی برای شما مرور و بازآموزی شود‪ .‬اگر قبالً‬
‫شاگرد من نبوده اید‪ ،‬مطمئن باشید قرار است تحولی در نگاه شما به استوکیومتری به وجود بیاید‪ .‬چنانچه قبالً از روشهای دیگری برای حل مسائل‬
‫استوکیومتری استفاده کردهاید‪ ،‬اصالً نگران آموزش این روش نباشید‪ ،‬چون قرار است به شما درکی عمیقتر و دقتی بیشتر بدهم‪.‬‬
‫در ادامه ابتدا اصول روش زیر و رونویسی را میآموزید و سپس با هم ب ه بررسی انواع مسائل استوکیومتری در دو بخش «استوکیومتری ساده» و‬
‫«معماهای استوکیومتری» میپردازیم‪.‬‬
‫‪ -3‬طرفین – وسطین‬ ‫‪ -2‬زیر و رونویسی‬ ‫‪ -1‬موازنه واکنش‬ ‫روش زیر و رونویسی ‪ 3‬گام دارد‪:‬‬

‫مرحله اول‪ :‬موازنه‬

‫(عددی که پشت هر ماده نوشته میشود)‬
‫ضریب‬
‫واکنش دهنده (سمت چپ واکنش)‬

‫که یک معادله واکنش شیمیایی است توجه کنید‪.‬‬ ‫→ ‪2𝐶𝑎۵ (𝑃𝑂۴ )۳ 𝐹 + ۲𝐻۲ 𝑆𝑂۴‬‬ ‫به معادله 𝐹𝐻‪۳𝐶𝑎(𝐻۲ 𝑃𝑂۴ )۲ + ۷𝐶𝑎𝑆𝑂۴ + ۲‬‬

‫نکته‪ :‬زیروند (‪ )۱‬نوشته نمیشود‪.‬‬ ‫فرآورده (سمت راست واکنش)‬

‫زیروند‬
‫اتم‬
‫نوشته میشود)‬ ‫(عددی که زیر‬
‫یون‬

‫این قانون در واکنشها شیمیایی برقرار است و طبق این قانون تعداد اتمهای هر عنصر در سمت چپ و راست‬ ‫قانون پایستگی جرم و اتم‪:‬‬
‫یکسان است؛ در نتیجه مجموع جرم مواد واکنشدهنده با فرآورده یکسان است‪ .‬در موازنه کردن‪ ،‬ماموریت ما برابر کردن تعداد اتمهای هر عنصر در‬
‫دو طرف واکنش است و برای این کار با ضرایب بازی میکنیم و آنها را تغییر میدهیم‪( .‬کاری با زیروند نداریم)‬

‫در موازنه محاسبه تعداد اتم هر عنصر و تعیین ضریب از مهم ترین کارهاست که با یک تمرین جامع هر دو موضوع را تمرین و مرور خواهیم کرد‪.‬‬

‫در هر کدام از موارد زیر‪ ،‬موارد خواسته شده را به دست بیاورید‪:‬‬ ‫❔تمرین ‪:1‬‬

‫⬜ ‪𝐶𝑎:‬‬ ‫⬜ ‪𝐶:‬‬
‫𝑎𝑁 ‪2 − 3𝐶𝑛 𝐻2𝑛−1 𝐶6 𝐻4 𝑆𝑂3−‬‬ ‫→ ‪ ۲‬اتم 𝑂 ‪3 −‬‬ ‫‪⬜𝐾𝑀𝑛𝑂4‬‬
‫‪1 − 𝐶𝑎3 (𝑃𝑂4 )2‬‬ ‫⬜ ‪𝑃:‬‬ ‫⬜ ‪𝐻:‬‬
‫→ ‪ 5‬اتم 𝑆 ‪۴ −‬‬ ‫‪⬜𝐴𝑙2 (𝑆𝑂4 )3‬‬
‫⬜ ‪𝑂:‬‬ ‫⬜ ‪𝑆:‬‬
‫→ ‪ ۶‬اتم 𝐶 ‪5 −‬‬ ‫‪⬜𝐶3 𝐻5 𝑁3 𝑂9‬‬
‫⬜ ‪𝑂:‬‬
‫⬜ ‪𝑁𝑎:‬‬

‫حال موازنه را در دو گام انجام میدهیم‪:‬‬

‫گام اول‪( :‬عنصر دو پر) یک اتم را مییابیم که در واکنشدهندهها فقط در یک ماده (ماده ‪ )A‬و در فراوردهها نیز فقط در یک ماده (ماده ‪ )B‬حضور‬
‫داشته باشد‪ ،‬آنگاه زیروند این اتم را به عنوان ضریب از ‪ A‬به ‪ B‬و از ‪ B‬به ‪ A‬میدهیم‪ .‬اگر ‪ ۲‬اتم این ویژگی را داشتند‪ ،‬برای اتمی این کار را انجام بدهید‬
‫که در ترکیبهای شلوغتری باشند‪.‬‬
‫گام دوم‪( :‬عنصر تک پر) سپس در هر مرحله بین ترکیبهای بی ضریب یک اتم را برای موازنه انتخاب کنید که فقط در یک ترکیب بیضریب باشد و‬
‫به آن ترکیب ضریبی بدهید که تعداد اتم در دو طرف واکنش برابر شود‪.‬‬
‫اگر در هر مرحله ای‪ ،‬ضریب ترکیبی کسری شد‪ ،‬تمام ضرایب را در مخرج آن کسر ضرب کنید تا مخرج از بین برود و در انتها ضریب ‪ 1‬را‬ ‫نکــتـه‪:‬‬
‫ننویسید‪.‬‬
‫سوتی نده‪ :‬ضریب ‪ 1‬نوشته نمیشود‪ ،‬اما در سؤاالتی که مجموع ضرایب را میخواهد شمرده میشود‪.‬‬

‫اگر مواد دارای بار الکتریکی باشند‪ ،‬می توان در گام دوم هر وقت فقط یکی از مواد باردار بدون ضریب بود‪ ،‬طوری به آن ضریب بدهیم که‬ ‫نکــتـه‪:‬‬
‫مجموع بارهای دوطرف با هم برابر شوند‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫واکنشهای زیر را موازنه کنید‪:‬‬ ‫❔تمرین ‪:2‬‬

‫ـ‪1‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝑃𝐻۳ + ⬜𝑂۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝑃4 𝑂10 + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪2‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝐶𝐻۳ 𝑂𝐻 + ⬜𝑂۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐶𝑂۲ + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪3‬‬ ‫→ 𝑙𝐶𝐻 ⬜ ‪⬜ 𝐾𝐼 + ⬜𝐾𝐼𝑂3 +‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐾𝐶𝑙 + ⬜ 𝐼۲ + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪4‬‬ ‫→ ‪⬜𝑁𝑎𝑂𝐻 + ⬜ 𝐶𝑙۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝑁𝑎𝐶𝑙 + ⬜ 𝑁𝑎𝐶𝑙𝑂 + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪5‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝐶۳ 𝐻۵ 𝑁۳ 𝑂۹‬‬ ‫‪⬜ 𝐶𝑂۲ + ⬜ 𝐻۲ 𝑂 + ⬜ 𝑁۳ + ⬜𝑂۲‬‬

‫ـ‪6‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝑁𝐻2 𝐶𝐻2 𝐶𝑂𝑂𝐻 + ⬜𝑂۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐶𝑂۲ + ⬜ 𝑁۲ + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪7‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝐶۳ 𝐻۸ + ⬜ 𝑂۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐶𝑂۲ + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫ـ‪8‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝑁𝑎𝐼𝑂۳ + ⬜𝑁𝑎𝐻𝑆𝑂3‬‬ ‫‪⬜𝑁𝑎𝐼 + ⬜ 𝑁𝑎۲ 𝑆𝑂4 + ⬜ 𝐻۲ 𝑆𝑂4‬‬

‫ـ‪9‬‬ ‫→ 𝐶 ⬜ ‪⬜ 𝐵۲ 𝑂۳ + ⬜ 𝐶𝑙۲ +‬‬ ‫𝑂𝐶 ⬜ ‪⬜ 𝐵𝐶𝑙۲ +‬‬

‫ـ‪10‬‬ ‫→ 𝐼𝐻 ⬜ ‪⬜ 𝐻۲ 𝑆𝑂۴ +‬‬ ‫‪⬜ 𝐻۲ 𝑆 + ⬜ 𝐻۲ 𝑂 + ⬜ 𝐼۲‬‬

‫ـ‪11‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐶𝑎(𝑂𝐻)۲ + ⬜ 𝐻۳ 𝑃𝑂۴ → ⬜𝐶𝑎۳ (𝑃𝑂۴ )۲ + 𝐻۲‬‬

‫ـ‪12‬‬ ‫→ ‪⬜ 𝑃۴ + ⬜ 𝐾𝐶𝑙𝑂۳‬‬ ‫𝑙𝐶𝐾 ⬜ ‪⬜ 𝑃۴ 𝑂۱۰ +‬‬

‫ـ‪13‬‬ ‫→ 𝑆 ‪⬜ 𝐶𝑟۳ 𝑂72− + ⬜𝐻 + + ⬜ 𝐻۲‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐶𝑟 3+ + ⬜ 𝑆 + ⬜ 𝐻۲‬‬

‫و ‪ ...‬بدهید و سپس برای هر عنصر موجود در آنها یک‬ ‫نکــتـه‪ :‬اگر در گام دوم عنصر تک پر پیدا نکردید‪ ،‬به عناصر بیضریب ضرایب مجهول ‪y ،x‬‬
‫معادله تساوی بین سمت چپ و راست بنویسید‪.‬‬

‫موازنه واکنشهای زیر را انجام بدهید‪.‬‬ ‫❔تمرین ‪:3‬‬

‫→ 𝑙𝐶𝐻 ⬜ ‪⬜ 𝐾𝑀𝑛𝑂4 + ⬜ 𝑆𝑏𝐶𝑙۳ +‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ KCl + ⬜ 𝑀𝑛𝐶𝑙2 + ⬜ 𝑆𝑏𝐶𝑙5 + 𝐻2‬‬

‫→ 𝑂 ‪⬜ 𝐴𝑠۲ 𝑆۳ + ⬜ 𝐻𝑁𝑂۳ + ⬜ 𝐻۲‬‬ ‫𝑂𝑁 ⬜ ‪⬜ 𝐻۳ 𝐴𝑠𝑂۴ + ⬜ 𝐻۲ 𝑆𝑂۴ +‬‬

‫→ 𝑙𝐴 ⬜ ‪⬜ 𝐻𝑁𝑂۳ +‬‬ ‫𝑂 ‪⬜ 𝐴𝑙(𝑁𝑂3 )3 + ⬜ 𝑁𝑂2 + ⬜ 𝐻2‬‬

‫گاهی موازنه را باید برای شکل یا نمودار انجام بدهید که در تمرین زیر این مهارت را فرا میگیرید‪.‬‬
‫❔تمرین ‪ :4‬موازنه واکنشهای زیر را انجام دهید‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫درسنامه موازنه به روش (تکنیک جابهجایی بار و به دست آوردن ظرفیت)‬

‫تکنیک جابهجایی بار‪ :‬کافیست ظرفیت هر ماده را ضریب ماده دیگر بگذارید‪.‬‬

‫‪ )۱‬اسیدها‪ :‬تعداد ‪ 𝑯+‬اسیدی‬

‫‪𝑯𝑪𝒍: ۱‬‬ ‫‪𝑯𝑵𝑶۳ : ۱‬‬ ‫‪𝑯۲ 𝑺𝑶۴ : ۲ 𝑯۳ 𝑷𝑶۴ : ۳‬‬

‫‪ )2‬بازها‪ :‬تعداد ‪𝑶𝑯−‬‬

‫‪𝑵𝑯۳ : ۱‬‬ ‫‪𝑵𝒂𝑶𝑯: ۱‬‬ ‫‪𝑨𝒍 𝑶𝑯 ۳ : ۳ 𝑪𝒂 𝑶𝑯 ۲ : ۲‬‬
‫ظرفیت )‪(n‬‬
‫‪ )3‬نمکها‪ :‬تعداد فلز × ظرفیت فلز‬
‫‪𝑲۲ 𝑺𝑶۴ : ۱ × ۲ = ۲ 𝒁𝒏۳ 𝑷𝑶۴ : ۳ × ۱ = ۶‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪ )4‬فلزها‪ :‬ظرفیت فلز‬

‫‪𝑵𝒂: ۱ 𝑪𝒂: ۲ 𝑨𝒍: ۳ 𝒁𝒏: ۲ 𝑨𝒈: ۱‬‬

‫موازنهی واکنش دهندههای زیر را بدون نوشتن فراوردهها انجام دهید‪.‬‬ ‫❔تمرین ‪:5‬‬
‫→ ‪⬜𝐻3 𝑃𝑂4 + ⬜𝐶𝑎(𝑂𝐻 )۲‬‬ ‫→ 𝐻𝑂𝐾⬜ ‪⬜𝐻2 𝑆𝑂4 +‬‬
‫→ ‪⬜𝑁𝑎𝑂𝐻 + ⬜𝐻𝑆𝑂4−‬‬ ‫→ 𝑙𝐶𝐻⬜ ‪⬜𝑍𝑛 +‬‬
‫→ ‪⬜𝐻3 𝑃𝑂3 + ⬜𝐴𝑙(𝑂𝐻)3‬‬ ‫→ 𝑙𝐶𝐻⬜ ‪⬜𝐴𝑙 +‬‬

‫تکنیک عنصر مشترک‪ :‬در حل سؤاالت استوکیومتری هدفمند عمل کنید و از انجام کارهای اضافی اجتناب کنید! در موازنه کردن اگر ممکن بود فقط داده‬
‫و خواسته مسأله را موازنه کنید‪ .‬برای اینکار کافیست در دو ترکیب عنصر مشترکی وجود داشته باشد که فقط در این مواد موجود باشند و در سایر‬
‫ترکیبها نباشند‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫در مسألهای از شما جرم ‪ 𝐶𝑂2‬حاصل از سوختن ‪ 92‬گرم اتانول را میخواهد‪ .‬الزم نیست کل واکنش را بنویسید و موازنه کنید‪ .‬بلکه کافیست‬
‫بنویسید ‪ ! 𝐶2 𝐻5 𝑂𝐻 → 2𝐶𝑂2‬چون کربن فقط در اتانول و ‪ 𝐶𝑂2‬حضور دارد دو ماده را با کربن موازنه کردیم‪ .‬هر وقت دو ترکیب یک عنصر مشترک‬
‫داشتند که فقط در آن دو ترکیب وجود داشت می شود از این تکنیک استفاده کرد‪.‬‬

‫موازنه سریع سوختن هیدروکربنها و مواد آلی هیدروژندار‬

‫تولید میشود‪.‬‬ ‫کامل‪ :‬فرآوردههای ‪ 𝐶𝑂2‬و 𝑂 ‪𝐻2‬‬

‫سوختن مواد آلی‬
‫تولید میشود‪.‬‬ ‫ناقص‪ :‬فرآوردههای 𝑂𝐶 و 𝑂 ‪𝐻2‬‬

‫الگوریتم موازنه سریع‪ :‬به ماده آلی ضریب یک بدهید‪ ،‬سپس به اندازه کربن‪ ،‬اکسید کربن تولید میشود و نصف هیدروژنها هم آب تولید میشود‪.‬‬
‫در انتها اگر نیاز بود‪ ،‬اکسیژن را عادی موازنه کن‪.‬‬
‫دمای اتاق⟵ ℃‪25‬‬
‫در واکنشها ‪ 2‬جا حالت آب را مایع در نظر بگیرید‪:‬‬ ‫تـوجــه‪:‬‬
‫𝑃𝑇𝑆 ⟵ ℃‪0‬‬

‫𝑦‬ ‫𝑦‬
‫⏞𝐶‬
‫⏟𝐻 𝑥‬ ‫‪⏞+‬‬
‫𝑥( ‪𝑦 +‬‬ ‫⏞ → ‪) 𝑂2‬‬
‫𝑂 ‪𝑥 𝐶𝑂2 + 𝐻2‬‬ ‫⇐‬ ‫سوختن هیدروکربنها‬
‫‪4‬‬
‫⏟‬ ‫‪2‬‬
‫⏟‬
‫‪÷۲‬‬

‫‪÷۲‬‬
‫مرحله دوم‪ :‬زیرنویسی و رو نویسی‬
‫پس از موازنه کردن‪ ،‬باید دادههای موجود در مسأله را در زیر هر ماده بنویسیم و سپس معادل این دادهها را رو نویسی کنیم‪.‬‬
‫آموزش این قسمت را با یک تمرین فرا میگیرید‪.‬‬

‫‪:𝐶𝑎𝐶𝑂3 (𝑠) +‬‬ ‫❔تمرین ‪ :6‬در مورد واکنش )𝑔( ‪𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) → 𝐶𝑎𝐶𝑙2 (𝑎𝑞) + 𝐻2 𝑂(𝑙) + 𝐶𝑂2‬‬
‫الف) به ازای مصرف ‪ 0/5‬مول ‪ 𝐶𝑎𝐶𝑂3‬چند گرم 𝑂 ‪ 𝐻2‬تولید میشود؟‬

‫‪4‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫تولید میشود؟‬ ‫ب) اگر ‪ 0/5‬لیتر محلول ‪ 0/5‬موالر کلسیم کلرید تولید شود‪ ،‬چند لیتر ‪ 𝐶𝑂2‬در شرایط 𝑃𝑇𝑆‬
‫𝑔‬
‫‪ 2‬تولید شده است؟‬
‫𝐿‬
‫با چگالی‬ ‫پ) اگر ‪ 12/04 × 1023‬مولکول آب تولید شود چند لیتر ‪𝐶𝑂2‬‬

‫مستقیم‪ :‬مثال ذکر میکند که ‪ ۳‬مول 𝑂 ‪ 𝐻۲‬داریم‪.‬‬

‫مول (‪)mol‬‬
‫حجم × موالر‪ :‬فقط در مسائل محلول است و غلظت موالر‬
‫𝑙𝑜𝑚‬
‫) وحجم محلول (𝐿) را میدهد‪.‬‬ ‫(‬
‫𝐿‬

‫مستقیم‪ :‬مثال مساله میگوید که ‪ ۲۵‬گرم کلسیم کلرید تولید‬

‫شده است‪.‬‬
‫جرم (‪)g‬‬
‫حجم × چگالی‪ :‬هم در گازها و هم در محلولها کاربرد دارد‬ ‫دادههای مساله‬
‫𝑔‬
‫و چگالی ( ) و حجم (𝐿𝑚) را میدهد‪.‬‬
‫𝐿𝑚‬

‫مستقیم‪ :‬فقط در مورد گازهاست و نباید صحبت از چگالی‬

‫حجم (‪)L‬‬
‫شده باشد‪ .‬یا شرایط ‪ STP‬است یا حجم مولی میدهند‪.‬‬

‫مستقیم‪ :‬میگوید ‪ ۳٫۰۱ × ۱۰۲۱‬مولکول (یا اتم) اکسیژن‬

‫تعداد‬
‫مصرف شده است‪ .‬از توانهای باال فورا میتوان فهمید‪.‬‬

‫تعداد‬ ‫حجم‬ ‫جرم‬ ‫مول‬

‫حجم مولی × ضریب‬
‫𝐴𝑁 × ضریب‬ ‫جرم مولی × ضریب‬ ‫ضریب‬ ‫رونویسی‬
‫(در ‪)۲۲٫۴ STP‬‬
‫تعداد‬ ‫‪L‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪mol‬‬
‫زیرنویسی‬
‫(مستقیم)‬ ‫(مستقیم)‬ ‫(مستقیم یا چگالی × حجم)‬ ‫(مستقیم یا موالر × حجم)‬

‫غالبا در مرحله زیرنویسی دادههایی در مورد دو ماده از واکنش به ما میدهند (مثال جرم ‪ A‬و مول ‪ )B‬که یکی از آنها مجهول و بقیه به صورت عددی‬
‫نشان دهید‪.‬‬ ‫معلوم هستند‪ .‬دادهی مجهول را با 𝑥‬
‫با درصد خلوص چه کنیم؟‬
‫درصد خلوص برای مادهی خاصی که ذکر میشود و ما در عدد زیر آن ماده ضرب میکنیم‪ .‬درصد خلوص واحد را تغییر نمیدهد‪ .‬دقت کنید که ‪۷۰‬درصد‬
‫‪۷۰‬‬
‫یا ‪ ۰٫۷‬نوشت‪ .‬در آینده خواهیم آموخت که درصد جرمی و ‪ ppm‬در فصل محلولها شبیه درصد خلوص هستند‪ ،‬به عالوه‬ ‫را در زیرنویسی به صورت‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫وقتی ‪ ٪۲۰‬هوا از اکسیژن است‪ ،‬درصد خلوص را ‪ ٪۲۰‬میگیریم‪.‬‬

‫با بازده چه کنیم؟‬

‫بازده برای واکنش ذکر می شود (مثال بازده واکنش یا میزان پیشرفت واکنش ‪ ۷۰‬درصد است یا ‪ ٪70‬واکنشدهنده مصرف میشود)‪ .‬بازده را زیر ماده‬
‫‪۷۰‬‬
‫یا ‪ ۰٫۷‬مینویسیم‪.‬‬ ‫واکنشدهنده مینویسیم و همانند درصد خلوص واحد را تغییر نمیدهد‪ .‬بازده ‪۷۰‬درصد را در زیر ماده به صورت‬
‫‪۱۰۰‬‬

‫اگر در زیر ‪ ۴𝐶۳ 𝐻۵ 𝑁۳ 𝑂۹‬تعداد مولکول نوشته شده باشد‪ ،‬روی آن مینویسیم 𝐴𝑁 × ‪ ۴‬و اگر تعداد اتم نوشته شده باشد‪ ،‬مینویسیم‬ ‫نکــتـه‪:‬‬
‫𝐴𝑁 × ‪.4 × 20‬‬

‫مرحله سوم‪ :‬طرفین – وسطین‬

‫مجهول را محاسبه‬ ‫به ته خط رسیدیم! اکنون در زیر و روی ‪ ۲‬ماده عددهایی نوشتهایم که مجموعا ‪ ۴‬سری عدد هستند‪ .‬طرفین وسطین میکنیم و 𝑥‬
‫میکنیم‪ .‬ابتدا با یک تمرین طرفین وسطین را مرور میکنیم‪.‬‬

‫را محاسبه کنید‪.‬‬ ‫❔تمرین ‪𝑥 :7‬‬

‫‪۵‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳ ×۷‬‬ ‫‪۷×۱۳‬‬ ‫‪۱۴‬‬ ‫‪۷۷‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۲×۲۲/۴‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪x۳‬‬ ‫‪۲۶‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪۱۲۱‬‬ ‫×‪x٪۲۵‬‬ ‫‪۵۶‬‬

‫الزم است پیش از شروع محاسبات با ‪ ۲‬تکنیک محاسباتی آشنا شوید‪ :‬صفر بیارزش و ضرب یکان‬

‫‪5‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫طبق صفر بی ارزش اگر با صرف نظر کردن از صفرهای سمت راست و ممیزهای گزینهها‪ ،‬همچنان گزینهها متفاوت باشند‪ ،‬میشود از صفرهای سمت‬
‫راست و ممیزهای دادههای مساله‪ ،‬صرف نظر کرد‪ .‬طبق ضرب یکان‪ ،‬اگر یکان (رقم سمت راست) گزینهها متفاوت باشد‪ ،‬میشود فقط یکان دادهها را‬
‫در هم ضرب کرد‪.‬‬
‫❔تمرین ‪ :8‬اگر گزینههای یک سوال مطابق زیر باشد‪ ،‬آیا میتوان از صفر بیارزش استفاده کرد؟‬
‫‪۰/۱۷ )۴‬‬ ‫‪۰/۰۲ )۳‬‬ ‫‪۰/۵ )۲‬‬ ‫‪۰/۲ )۱‬‬
‫‪۸۰ )۴‬‬ ‫‪۸۵ )۳‬‬ ‫‪۹۰ )۲‬‬ ‫‪۹۵ )۱‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۱۰ )۴‬‬ ‫‪۵ )۳‬‬ ‫‪۶ )۲‬‬ ‫‪)۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪۳ )۴‬‬ ‫‪)۳‬‬ ‫‪۲ )۲‬‬ ‫‪)۱‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬

‫❔تمرین ‪ :9‬حاصل ‪ ۷ × ۱۳ × ۱۴‬کدام است؟‬

‫‪۱۲۲۹ )۴‬‬ ‫‪۱۱۶۵ )۳‬‬ ‫‪۱۲۷۴ )۲‬‬ ‫‪۱۳۵۲ )۱‬‬

‫استوکیومتری ساده‬
‫حاال که اصول روش زیر و رونویسی را یاد گرفتید‪ ،‬بهتر است تعدادی تست استوکیومتری حل کنیم تا لذت حل مفهومی و سرعتی را بچشید‪ .‬بیش از‬
‫‪ 60‬تا ‪ ٪70‬مسائل هیچ پیچیدگی ندارند‪ ،‬که من اسم این تیپ سؤاالت را استوکیومتری ساده گذاشتهام‪.‬‬

‫تولید میشود؟‬ ‫❔تمرین ‪ ۱۵۰ :10‬گرم گلوکز برای سوختن کامل‪ ،‬به چند گرم اکسیژن نیاز دارد و چند لیتر گاز در شرایط 𝑃𝑇𝑆‬
‫‪-۱‬‬ ‫‪-۱‬‬ ‫‪-۱‬‬
‫( ‪ C = ۱۲g.mol ،O = ۱۶g.mol‬و ‪)H = ۱g.mol‬‬

‫‪224 ،180 )۴‬‬ ‫‪224 ،160 )۳‬‬ ‫‪112 ،۱۸۰ )۲‬‬ ‫‪112 ،۱۶۰ )۱‬‬

‫الزم است؟ (‪ 20‬درصد هوا اکسیژن‬ ‫❔تمرین ‪ :11‬از سوختن کامل ‪ ۰/۵‬مول پنتان‪ ،‬چند اتم در فراوردهها وجود دارد و چند لیتر هوا در شرایط 𝑃𝑇𝑆‬
‫است‪).‬‬

‫‪224 ،33⁄11 × 1023 )۴‬‬ ‫‪448 ،33⁄11 × 1023 )۳‬‬ ‫‪448 ،99⁄33 × 1023 )۲‬‬ ‫‪224 ،99⁄33 × 1023 )۱‬‬

‫❔تمرین ‪۵۰۰ :12‬میلیلیتر محلول سدیم هیدروژن کربنات ‪ ٪۱‬جرمی با ‪ ۱۵۰‬میلی لیتر محلول یک موالر هیدروکلریک اسید واکنش کامل میدهد‪.‬‬
‫𝑔‬ ‫𝑔‬
‫است و چند لیتر گاز ‪ 𝐶𝑂2‬با چگالی ‪ 1/1‬تولید میشود؟‬ ‫چگالی محلول سدیم هیدروژن کربنات چند‬
‫𝐿‬ ‫𝑙𝑚‬

‫‪6 ،1/26 )۴‬‬ ‫‪6 ،2/52 )۳‬‬ ‫‪4 ،2/52 )۲‬‬ ‫‪4 ،۱٫26 )۱‬‬

‫سوتی نده‪ :‬واحد چگالی گازها‬

‫‪g‬‬
‫است پس چگالی گاز را در حجم برحسب لیتر ضرب میکنیم تا جرم آن به دست بیاید‪ ،‬اما در محلولها واحد‬
‫‪L‬‬
‫‪g‬‬
‫است‪ ،‬پس در محلولها چگالی را در میلیلیتر ضرب میکنیم تا جرم محلول به دست بیاید و سپس در درصد جرمی ضرب میکنیم تا جرم‬ ‫چگالی‬
‫‪mL‬‬
‫حل شونده به دست بیاید‪.‬‬

‫❔تمرین ‪ :13‬از واکنش کامل ‪ 14‬گرم فلز آهن ‪ ۸۰‬درصد خالص با مقدار کافی محلول هیدروکلریک اسید‪ ،‬اگر واکنش ‪ ٪50‬پیشرفت کند‪ ،‬چه تعداد‬
‫الکترون مبادله میشود و چند یون تولید میشود؟ ) ‪(Fe = ۵۶g.mol-۱‬‬
‫→ )𝑞𝑎(𝑙𝐶𝐻 ‪𝐹𝑒(𝑠) +‬‬ ‫‪𝐹𝑒𝐶𝑙۲ + 𝐻۲‬‬
‫‪6٫02× 1022 ،1٫204× 1023 )۲‬‬ ‫‪6٫02× 1022 ،6٫02× 1022 )۱‬‬

‫‪1٫806× 1023 ،1٫204× 1023 )۴‬‬ ‫‪1٫806× 1023 ،6٫02× 1022 )۳‬‬

‫معماهای استوکیومتری‬

‫معمای زیروند و ظرفیت‬

‫به عنوان‬ ‫اگر فلز ‪ ،A‬فلزی ‪ n‬ظرفیتی باشد‪ ،‬کلرید آن به صورت ‪ ....................‬و اکسید آن به صورت ‪ ....................‬است‪ ،‬چون ظرفیت ‪A‬‬
‫زیروند کلر و ظرفیت کلر به عنوان زیروند ‪ A‬نشان داده میشود‪.‬‬
‫در معمای زیروند قرار است ‪ n‬را پیدا کنید‪ .‬پیش از شروع تمرینها این چند مفهوم را مرور میکنیم‪:‬‬
‫‪۱‬ـ واکنش فلز ‪ n‬ظرفیتی ‪ ،A‬با هیدروکلریک اسید به صورت زیر انجام میشود‪:‬‬
‫𝑛‬
‫→ 𝑙𝐶𝐻𝑛 ‪𝐴 +‬‬ ‫‪𝐴𝐶𝑙𝑛 + 𝐻۲‬‬
‫‪۲‬‬

‫‪6‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫‪۲‬ـ واکنش سوختن یک هیدروکربن به صورت زیر است‪:‬‬

‫𝑦‬ ‫𝑦‬
‫→ ‪𝐶𝑥 𝐻𝑦 + (𝑥 + ) 𝑂۲‬‬ ‫‪𝑥 𝐶𝑂۲ +‬‬ ‫𝑂 ‪𝐻۲‬‬
‫‪۴‬‬ ‫‪۲‬‬
‫❔تمرین ‪ :14‬واکنش سوختن آلکانها‪ ،‬آلکنها و آلکینها را مانند قاعده کلی که برای هیدروکربنها ذکر کردیم‪ ،‬بنویسید‪.‬‬

‫در نظر‬ ‫❔تمرین ‪ :15‬اگر برای سوختن ‪ 4/5‬گرم از یک آلکان ‪ 56‬لیتر هوا الزم باشد‪ ،‬فرمول مولکولی آلکان مورد نظر کدام است؟ (شرایط را ‪STP‬‬
‫بگیرید‪)C = 12 , H = 1:g/mol( ).‬‬
‫‪Cn H2n + 2 + O2 →CO2 + H2 O‬‬
‫‪C4 H10 )4‬‬ ‫‪C2 H8 )3‬‬ ‫‪C2 H6 )2‬‬ ‫‪C5 H12 )1‬‬

‫❔تمرین ‪ :16‬اگر ‪ ۲۱‬گرم از هیدروکربنی سیر نشده در اثر سوختن ‪ ۶۶‬گرم ‪ 𝐶𝑂۲‬تولید کند‪ ،‬چند گرم آب تولید میشود؟ (‬
‫𝑔‬
‫‪)𝑂 = ۱۶ , 𝐻 = ۱ , 𝐶 = ۱۲‬‬
‫𝑙𝑜𝑚‬
‫‪۲۷ )۴‬‬ ‫‪۳۶ )۳‬‬ ‫‪۹ )۲‬‬ ‫‪۱۸ )۱‬‬

‫با ‪ ۵۷‬گرم آلومینیم سولفات واکنش بدهد‪ ،‬فرمول اکسید آن فلز کدام است؟‬ ‫❔تمرین ‪ :17‬اگر ‪ ۰٫۵‬مول از کلرید فلز ‪M‬‬
‫𝑔‬
‫𝑂)‬ ‫(𝑙𝑜𝑚 ‪= ۱۶, 𝑆 = ۳۲, 𝐴𝑙 = ۲۷‬‬
‫‪𝑀𝑂۲ )۴‬‬ ‫‪𝑀𝑂 )۳‬‬ ‫‪𝑀۲ 𝑂 )۲‬‬ ‫‪𝑀۲ 𝑂۳ )۱‬‬

‫معمای جرم مولی‬

‫اگر در زیرنویسی ماده ای جرم داشته باشیم‪ ،‬در رونویسی آن «جرم مولی × ضریب» داریم که جرم مولی میتواند مجهول باشد‪.‬‬

‫‪ ۹‬گرم از فلزی ‪ ۳‬ظرفیتی به صورت کامل اکسید میشود و جرم آن به ‪ ۱۷‬گرم میرسد‪ .‬جرم مولی آن فلز کدام است؟‬ ‫❔تمرین ‪:18‬‬
‫‪۶۷ )۴‬‬ ‫‪۵۶ )۳‬‬ ‫‪۲۷ )۲‬‬ ‫‪۵۴ )۱‬‬

‫‪g‬‬
‫از واکنش ‪ 10‬گرم کربنات فلز ‪ M‬به فرمول ‪ MCO3‬با ‪ 2/5 HCL‬لیتر ‪ CO2‬با چگالی ‪ 1/76‬تولید شده است درصد جرمی ‪ M‬در نمک‬
‫‪L‬‬
‫❔تمرین ‪:19‬‬
‫کربنات کدام است؟‬
‫‪34/6 )4‬‬ ‫‪48/2 )3‬‬ ‫‪28/5 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬

‫ترکیبی به فرمول ‪ AX‬در شرایط معین میتواند به صورت زیر تجزیه شود )‪( AX→A + X2 (g‬معادله واکنش موازنه شود‪ ).‬اگر از تجزیه‬ ‫❔تمرین ‪:20‬‬
‫‪ 2‬گرم از ‪ AX‬مقدار ‪ 1/2‬گرم ‪ A‬و ‪ 700‬میلیلیتر گاز ‪ X2‬بدست آید جرم مولی ‪ A‬و ‪ X2‬چند گرم اختالف دارد؟ (حجم مولی گازها در شرایط آزمایش ‪28‬‬
‫لیتر است‪).‬‬
‫‪۱۶ )4‬‬ ‫‪۱۲ )3‬‬ ‫‪۸ )2‬‬ ‫‪۴ )1‬‬

‫معمای جرم مولی و ظرفیت‬

‫𝑀‬
‫این تیپ ترکیبی از دو تیپ قبلی است و طراح نسبت جرم مولی به ظرفیت ( ) را میخواهد‪.‬‬
‫𝑛‬

‫❔تمرین ‪ :21‬از واکنش 𝑔‪ ۳٫۷‬از هیدروکسید یک فلز با مقدار کافی نیتریک اسید‪ ۱٫۸𝑔 ،‬آب تولید میشود‪ .‬نسبت جرم مولی این فلز به ظرفیت آن‬
‫𝑔‬
‫𝑂)‬ ‫کدام است؟ (𝑙𝑜𝑚 ‪= ۱۶, 𝐻 = ۱:‬‬
‫‪۴۰ )۴‬‬ ‫‪۳۰ )۳‬‬ ‫‪۱۰ )۲‬‬ ‫‪۲۰ )۱‬‬

‫از واکنش ‪ ۳/۰۱ × ۱۰۲۲‬اتم از کدام فلز با مقدار کافی آب‪ ۲ ،‬گرم از هیدروکسید آن تولید میشود؟‬ ‫❔تمرین ‪:22‬‬
‫‪Mg=۲۴ )۴‬‬ ‫‪K=۳۹ )۳‬‬ ‫‪Na=۲۳ )۲‬‬ ‫‪Ca=۴۰ )۱‬‬

‫معمای تغییر جرم‬

‫با یک مثال آموزش این بخش را شروع میکنیم‪ .‬فرض کنید ‪ 28‬گرم ‪ CaO‬ناخالص با مقدار کافی ‪ CO2‬واکنش دهد و جرم مواد جامد به ‪ 39‬گرم برسد‬
‫و درصد خلوص ‪ CaO‬را بخواهد‪ ،‬زیر و رونویسی را به چه صورتی انجام میدهید؟ مشخص است زیر ‪ CaO‬باید بنویسیم ‪ 28 × 𝑥g‬ولی ‪ 39‬گرم را کجا‬
‫بنویسیم؟ اگر جوابتان ‪ CaCO3‬است اشتباه میکنید‪ ،‬چون این ‪ 39‬گرم مخلوطی از ‪ CaCO3‬و باقی ماندهی ‪( CaO‬ناخالصی) است‪ .‬در این حالت‬
‫میتوانیم بگوییم جرم جامد از ‪ 28‬به ‪ 39‬رسیده است و این ‪ 11‬گرم افزوده شده قطعاً به گاز وارد شده مربوط است و ‪ 11‬را زیر ‪ CO2‬بنویسیم‪ .‬پس از‬
‫عدد ‪ 39‬مستقیماً استفاده نکردیم‪ ،‬بلکه از ‪ 11‬گرم جرم افزوده شده استفاده کردیم‪ .‬گاهی گاز خارج میشود‪ ،‬مثالً در واکنش ‪2KClO3 → 2KCl + 3O2‬‬
‫اگر ‪ 49‬گرم ‪ KClO3‬تجزیه شود و جرم ماده جامد بر جای مانده به ‪ 39/4‬گرم برسد‪ ،‬میدانیم ‪ 49‬گرم را باید زیر ‪ KClO3‬زیرنویسی کنیم‪ ،‬ولی ‪39/4‬‬
‫قابل زیرنویسی زیر هیچ مادهای نیست‪ ،‬بلکه میتوان ‪ 9/6‬گرم کاهش جرم را به ‪ O2‬نسبت دهیم‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫در پایاین گاهی گاز هم وارد میشود و هم خارج میشود‪ ،‬مثالً در ‪ Fe2 O3 + 3CO→2Fe + 3CO2‬اگر جرم ماده جامد ناخالص از ‪ 100‬گرم به ‪ 76‬گرم‬
‫برسد‪ 100 ،‬گرم ز یر ‪ Fe2 O3‬زیرنویسی میشود‪ ،‬اما ‪ 76‬گرم به تنهایی قابل زیرنویسی نیست‪ ،‬بلکه ‪ 24‬گرم کاهش جرم را میتوان به ورود ‪)+84( 3CO‬‬
‫و خروج ‪ )-132( 3CO2‬نسبت داد‪ .‬پس جلوی واکنش مینویسیم تغییر جرم و زیر آن مینویسیم ‪ -24‬و روی آن مینویسیم ‪ .)84 - 132( -48‬البته ‪48‬‬
‫گرم را میتوان از تفریق جرم ‪ Fe2 O3‬و ‪ 2Fe‬نیز به دست آورد‪ .‬این مبحث را با الگوریتمهای زیر جمعبندی میکنیم‪:‬‬
‫‪2mol‬‬ ‫‪3 × MB‬‬ ‫‪MA‬‬ ‫‪MC‬‬ ‫‪MA‬‬ ‫‪2MB - MD‬‬
‫)‪2A(s) + 3B(g) → C(s‬‬ ‫)‪A(s) → 2B(s) + C(g‬‬ ‫)‪A(s) + 2B(g) → 3C(s) + D(g‬‬ ‫تغییر جرم‬
‫افزایش جرم ‪a mol‬‬ ‫‪ag‬‬ ‫کاهش جرم‬ ‫‪ag‬‬ ‫تفاوت جرم‬

‫تبدیل شود‪ .‬اگر پس از اتمام واکنش‪ ،‬جرم مواد جامد برجای مانده ‪ ۱۹‬گرم باشد‪،‬‬ ‫❔تمرین ‪ ۳۰ :23‬گرم ‪ 𝑀𝑔𝐶𝑂۳‬را حرارت میدهیم تا به 𝑂𝑔𝑀‬
‫𝑔‬
‫𝑂)‬ ‫= 𝑔𝑀 ‪= ۱۶, 𝐶 = ۱۲,‬‬ ‫‪۲۴‬‬ ‫است؟ (‬ ‫بازده واکنش چند درصد است و چند گرم از این ‪ ۱۹‬گرم 𝑂𝑔𝑀‬
‫𝑙𝑜𝑚‬
‫‪۱۰ ،۷۰ )۴‬‬ ‫‪۹ ،۷۰ )۳‬‬ ‫‪۱۰ ،۳۰ )۲‬‬ ‫‪۹۰ ،۳۰ )۱‬‬

‫❔تمرین ‪ ۱۰ :24‬گرم آهن به طور کامل اکسید میشود و جرم آن به ‪ ۱۳‬گرم میرسد‪ .‬درصد خلوص آهن چند درصد است؟‬
‫𝑔‬
‫𝑂)‬ ‫(𝑙𝑜𝑚 ‪= ۱۶, 𝐹𝑒 = ۵۶‬‬
‫‪۵۰ )۴‬‬ ‫‪۳۵ )۳‬‬ ‫‪۱۰۰ )۲‬‬ ‫‪۷۰ )۱‬‬

‫تولید شود‪ .‬اگر‬ ‫❔تمرین ‪ :25‬گازهای خروجی از نیروگاهها را از روی کلسیم اکسید عبور میدهند تا با گاز گوگرد دی اکسید واکنش داده و ‪CaSO3‬‬
‫کلسیم اکسید ناخالص با گاز گوگرد دیاکسید به طور کامل واکنش دهد‪ ،‬و ‪ 80‬درصد بر جرم آن افزوده شود‪ ،‬درصد خلوص کلسیم اکسید کدام است؟‬
‫‪)Ca = 40 ,‬‬ ‫(ناخالصیها در واکنش شرکت نمیکنند‪S = 32 , O = 16: g/mol( ).‬‬
‫‪80 )4‬‬ ‫‪40 )3‬‬ ‫‪70 )2‬‬ ‫‪35 )1‬‬

‫گرم آهن )‪ (III‬اکسید ناخالص در شرایط مناسب با مقدار کافی کربنمونوکسید به طور کامل واکنش داده و طی این واکنش جرم‬ ‫❔تمرین ‪m :26‬‬
‫توده جامد ‪ 3/6‬گرم کاهش مییابد‪ ،‬اگر درصد خلوط آهن )‪ (III‬اکسید اولیه ‪ ٪60‬باشد‪ m ،‬چه قدر است؟‬
‫)‪Fe2 O3 (s) + CO(g)→Fe(s) + CO2 (g‬‬
‫‪180 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪27/6 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬

‫با خلوص ‪ 70‬درصد در مجاورت هوا حرارت داده شود کاهش‬ ‫❔تمرین ‪ M2 S3 :27‬در اثر گرما به ‪ MO2‬و ‪ SO2‬تبدیل میشود اگر ‪ 12‬گرم ‪M2 S3‬‬
‫جرم معادل ‪ 0/6‬گرم ایجاد میشود‪ ،‬جرم اتمی میانگین ‪ M‬کدام است؟‬
‫)‪M2 S3 (s) + O2 (g)→MO2 (g) + SO2 (g‬‬
‫‪138 )4‬‬ ‫‪184 )3‬‬ ‫‪176 )2‬‬ ‫‪152 )1‬‬

‫معمای زنجیرهای‬

‫در این تیپ ‪ ۲‬واکنش داریم که یکی از فراوردههای واکنش اول‪ ،‬واکنشدهندهی واکنش دوم است‪ .‬کافیست این ماده را همضریب کنیم تا بتوانیم‬
‫هر دو تا یا چند تا ماده از این واکنش را زیر و رونویسی کنیم‪.‬‬
‫الگوریتم زیر رویکرد کلی به حل این معما را نشان میدهد‪:‬‬
‫×‪2‬‬ ‫‪MA‬‬
‫‪×2‬‬
‫‪A + 2B → 3C‬‬ ‫⇒‬ ‫‪2A + 4B → 6C‬‬
‫𝑔𝑥‬
‫‪9mol 12 × 22/4L‬‬
‫‪×3‬‬
‫⇒ ‪2C + 3D → 4E‬‬ ‫‪6C + 9D → 12E‬‬
‫𝑙𝑜𝑚 𝑦‬ ‫𝐿𝑧‬

‫تولید شده را برای تولید فلز آهن‪ ،‬با اکسید قرمز رنگ آهن واکنش میدهیم‪ .‬چند‬ ‫❔تمرین ‪ 87 :28‬گرم گاز بوتان به صورت ناقص میسوزد و ‪CO‬‬
‫‪-1‬‬
‫مول آهن و چند گرم آب تولید میشود؟ ( ‪)C = 12 , H = 1 : g.mol‬‬
‫‪270 ،8 )4‬‬ ‫‪270 ،4 )3‬‬ ‫‪135 ،8 )2‬‬ ‫‪135 ،4 )1‬‬

‫❔تمرین ‪ :29‬در یک آزمایش تحت شرایط کنترل شده‪ ،‬گاز کربندیاکسید حاصل از سوختن ‪ 1‬گرم اتن طی واکنشی که بازده درصدی آن ‪ 98‬درصد‬
‫کافی وارد میشود‪ .‬در این صورت چند گرم کلسیم کربنات‪ ،‬به دست میآید؟‬ ‫است‪ ،‬در محلول ‪Ca(OH)2‬‬
‫‪-1‬‬
‫( ‪)Ca = 40 , O = 16 , C = 12 , H = 1: g.mol‬‬
‫)‪C2 H4 (g) + 3O2 (g)→2CO2 (g) + 2H2 O(g‬‬ ‫‪9 )2‬‬ ‫‪7 )1‬‬
‫)‪CO2 (g) + Ca(OH)2 (aq)→CaCO3 (s) + H2 O(l‬‬
‫‪14 )4‬‬ ‫‪11 )3‬‬

‫‪8‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫❔تمرین ‪ :30‬اگر مقدار ‪ ۰/7‬گرم گاز نیتروژن مطابق واکنش های زیر به اوزون تروپوسفری تبدیل شود‪ ،‬چند لیتر گاز اوزون با چگالی ‪ 1/2‬گرم بر لیتر‬
‫‪)N = 14 , O = 16:‬‬ ‫تولید میشود؟ (‪g.mol-1‬‬
‫‪N2 + O2 → 2NO‬‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪{ 2NO + O2 → 2NO2‬‬
‫‪NO2 + O2 → NO + O3‬‬ ‫‪4 )4‬‬ ‫‪۰/۵ )3‬‬

‫❔تمرین ‪ :31‬مقداری اتین را با هیدروژن کافی واکنش می دهیم تا به اتان تبدیل شود‪ .‬سپس اتان را در اکسیژن کافی میسوزانیم و ‪ 𝐶𝑂۲‬تولید‬
‫شده را با 𝑂𝑔𝑀 واکنش میدهیم‪ .‬اگر جرم اتین ‪ ۱۰۰‬گرم و بازده سه واکنش به ترتیب ‪ ۵۰ ،۲۶‬و ‪ ۳۰‬درصد باشد‪ ،‬چند گرم ‪ 𝑀𝑔𝐶𝑂۳‬و چند مول آب به‬
‫دست میآید؟‬
‫‪3 ، ۲۵/۲ )۴‬‬ ‫‪3 ، ۲۸/۴ )۳‬‬ ‫‪۱/۵ ، ۲۵/۲ )۲‬‬ ‫‪۱/۵ ، ۲۸/۴ )۱‬‬

‫❔تمرین ‪ :32‬مقداری گاز پروپان که شامل ‪ ۹/۰۳ × ۱۰۲۳‬اتم کربن است‪ ،‬با اکسیژن کافی میسوزد‪ .‬فرآوردههای سوختن در مجموع با چند گرم 𝑂𝑎𝐶‬
‫واکنش میدهند و چند مول ‪ 𝑂𝐻 −‬تولید میشود؟ (‪)𝑂 = ۱۶ ،𝐶𝑎 = ۴۰‬‬
‫‪۸ ، ۳۹۲ )۴‬‬ ‫‪۴ ، ۳۹۲ )۳‬‬ ‫‪۸ ، ۱۹۶ )۲‬‬ ‫‪۴ ، ۱۹۶ )۱‬‬
‫𝑂 ‪𝐶۳ 𝐻۸ + 𝑂۲ → 𝐶𝑂۲ + 𝐻۲‬‬
‫‪𝐶𝑎𝑂 + 𝐶𝑂۲ → 𝐶𝑎𝐶𝑂۳‬‬
‫‪𝐶𝑎𝑂 + 𝐻۲ 𝑂 → 𝐶𝑎(𝑂𝐻)۲‬‬
‫❔تمرین ‪ :33‬نیتروژن حاصل از تجزیه ‪ ۴۵/۴‬گرم نیتروگلیسیرین را با هیدروژن حاصل از واکنش چند گرم سدیم با آب واکنش بدهیم تا هر دو به‬
‫صورت کامل با هم واکنش بدهند و آمونیاک تولید شود و جرم آمونیاک تولید شده چند گرم است؟‬
‫‪۵/۱ ، ۴۱/۴ )۴‬‬ ‫‪۱۰/۲ ، ۴۱/۴ )۳‬‬ ‫‪۵/۱ ، ۴۴/۱ )۲‬‬ ‫‪۱۰/۲ ، ۴۴/۱ )۱‬‬
‫‪𝐶۳ 𝐻۵ 𝑁۳ 𝑂۹ → 𝐶𝑂2 + 𝐻۲ 𝑂 + 𝑁۲ + 𝑂۲‬‬
‫‪𝑁𝑎 + 𝐻۲ 𝑂 → 𝑁𝑎𝑂𝐻 + 𝐻۲‬‬
‫‪𝑁۲ + 𝐻۲ → 𝑁𝐻۳‬‬

‫معمای ماده مشترک‬

‫مانند معمای قبلی است‪ ،‬با این تفاوت کوچک که واکنشدهنده دو واکنش و یا فراورده آنها یکسان است که باید همضریب کنیم‪.‬‬
‫این سؤاالت با الگوریتم زیر حل میشوند‪:‬‬
‫‪3mol‬‬
‫‪×3‬‬
‫⇒ ‪A + B → 2C‬‬ ‫‪3A + 3B → 6C‬‬
‫‪x mol‬‬
‫‪2 × ME‬‬
‫‪×1‬‬
‫⇒ ‪D + 3B → 2E‬‬ ‫‪D + 3B → 2E‬‬
‫‪yg‬‬

‫مخلوطی از متان و پروپان را می سوزانیم‪ .‬اگر جرم بخار آب تولید شده از دو واکنش یکسان باشد‪ ،‬به ترتیب چند درصد از جرم و‬ ‫❔تمرین ‪:34‬‬
‫حجم مخلوط اولیه را متان تشکیل میدهد؟‬
‫‪33 ،42 )4‬‬ ‫‪66 ،42 )3‬‬ ‫‪33 ،58 )2‬‬ ‫‪66 ،58 )1‬‬

‫اگر جرم های برابر از کلسیم کربنات با خلوص ‪ ٪50‬و منیزیم کربنات با خلوص ‪ ٪24‬بر اثر تجزیه گرمایی کامل حجم برابر از گاز کربن‬ ‫❔تمرین ‪:35‬‬
‫است؟‬ ‫دیاکسید در شرایط یکسان از نظر دما و فشار تولید کند‪ ،‬بازده درصدی واکنش )‪ (I‬به تقریب چند برابر بازده درصدی واکنش )‪(II‬‬
‫‪-1‬‬
‫( ‪)C = 12 , O = 16 , Mg = 24 , Ca = 40: g.mol‬‬
‫)‪I) CaCO3 (s)→CaO(s) + CO2 (g‬‬
‫‪1 )2‬‬ ‫‪0/57 )1‬‬
‫)‪II) MgCO3 (s)→MgO(s) + CO2 (g‬‬
‫‪3/42 )4‬‬ ‫‪2/71 )3‬‬

‫از واکنش ‪ 6‬کیلوگرم زغال با آهن ( 𝐼𝐼𝐼) اکسید‪ ،‬چند کیلوگرم آهن‪ ،‬با بازدهی ‪ 75‬درصد میتوان به دست آورد و این مقدار آهن را‬ ‫❔تمرین ‪:۳۶‬‬
‫از واکنش چند کیلوگرم آلومینیوم با آهن (𝐼𝐼𝐼) اکسید خالص کافی در فرآیند ترمیت میتوان تهیه کرد؟‬
‫𝐶) (معادلهی واکنشها موازنه شود‪).‬‬ ‫(گزینهها را از راست به چپ بخوانید‪= 12 , 𝑂 = 16 , 𝐴𝑙 = 27 , 𝐹𝑒 = 56 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1 ،‬‬
‫∆‬
‫)𝑔( ‪𝐹𝑒 𝑂 (𝑠) + 𝐶(𝑠) → 𝐹𝑒(𝑙) + 𝐶𝑂2‬‬
‫‪{ 2 3‬‬ ‫∆‬
‫)𝑙(𝑒𝐹 ‪𝐴𝑙(𝑠) + 𝐹𝑒2 𝑂3 (𝑠) → 𝐴𝑙2 𝑂3 (𝑠) +‬‬
‫‪27 ،14 )4‬‬ ‫‪13٫5 ،14 )3‬‬ ‫‪27 ،28 )2‬‬ ‫‪13٫5 ،28 )1‬‬

‫‪ 8‬گرم پتاسیم نیترات ‪ 20/2‬درصد خالص را با مقداری پتاسیم کلرات ‪ 49‬درصد خالص‪ ،‬در ظرفی تجزیه میکنیم‪ .‬اگر ‪ ٪60‬اکسیژن‬ ‫❔تمرین ‪:۳۷‬‬
‫تولید شده مربوط به واکنش دوم باشد‪ ،‬جرم پتاسیم کلرات چند گرم است؟‬
‫‪KNO3 → KNO2 + O2‬‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪6 )3‬‬ ‫‪4 )2‬‬ ‫‪2 )1‬‬
‫‪KClO3 → KCl + O2‬‬

‫‪9‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫معمای مجموع – مجموع‬

‫در این تیپ مساله‪ ،‬در مورد مجموع مول‪ ،‬جرم و یا حجم دو ماده از دو واکنش صحبت میشود‪ .‬ممکن است دو ماده یکسان باشند یا متفاوت‪ ،‬اما‬
‫بدهیم و با دو معادله دو مجهول حل‬ ‫مهم نیست و در هر صورت به یک روش (ضرایب ‪ x‬و ‪ )y‬حل میکنیم‪ .‬کافیست به دو واکنش ضریب ‪ x‬و ‪y‬‬
‫کنیم‪ .‬الگوریتم این معادله به صورت زیر است‪:‬‬

‫𝐺𝑀𝑦 ‪𝑎 = ۴𝑥𝑀𝐶 +‬‬

‫{ حل دو معادل دو مجهول و محاسبه 𝑥 و 𝑦‬
‫𝑦‪𝑏 = ۳𝑥 + 2‬‬

‫مخلوطی شامل ‪ ۳‬مول 𝑔𝑀 و 𝑙𝐴 را در محلول 𝑙𝐶𝐻 میاندازیم‪ ۴ .‬مول گاز هیدروژن تولید میشود‪ .‬چند مول 𝑙𝐶𝐻 مصرف میشود‬ ‫❔تمرین ‪:38‬‬
‫و تقریبا چند درصد جرمی مخلوط اولیه منیزیم بوده است؟‬
‫‪۳۰ ، ۸ )۴‬‬ ‫‪۷۰ ، ۸ )۳‬‬ ‫‪۳۰ ، ۷ )۲‬‬ ‫‪۷۰ ، ۷ )۱‬‬

‫مخلوطی از گاز شهری و گاز بوتان راست زنجیر را میسوزانیم و ‪ ۲۱/۶‬گرم آب و ‪ ۳۹/۶‬گرم کربندیاکسید تولید میشود‪.‬‬ ‫❔تمرین ‪:39‬‬
‫چه نسبتی از اکسیژن مصرف شده‪ ،‬با گاز مرداب سوخته است و چند درصد مولی اتمهای کربن اولیه‪ ،‬دارای عدد اکسایش ‪ −۲‬بودهاند؟‬
‫‪۴‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪)۴‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪)۳‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪)۲‬‬ ‫‪،‬‬ ‫‪)۱‬‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۲۱‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۲۱‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۱۵‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۱۵‬‬

‫مخلوطی از 𝐶 و 𝑆 به جرم ‪ ۲۰‬گرم را میسوزانیم و ‪ 28‬لیتر گاز در شرایط 𝑃𝑇𝑆 به دست میآید‪ .‬درصد جرمی گوگرد در این‬ ‫❔تمرین ‪:40‬‬
‫∶ ‪)𝑆 = 32 ، 𝐶 = ۱۲‬‬ ‫( ‪𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫مخلوط کدام است و چند درصد حجمی فراوردهها‪ ،‬قطبی است؟‬
‫‪۲۵ ، ۶۰ )۴‬‬ ‫‪۲۵ ، ۴۰ )۳‬‬ ‫‪۲۰ ، ۶۰ )۲‬‬ ‫‪۲۰ ، ۴۰ )۱‬‬

‫برای تصفیه هوای درون فضاپیماها از واکنشهای زیر استفاده میشود‪:‬‬ ‫❔تمرین ‪:41‬‬
‫‪CO2 + Li2 O2 → Li2 CO3 + O2‬‬
‫‪CO2 + LiOH→Li2 CO3 + H2 O‬‬
‫بر اثر انجام این ‪ 2‬واکنش ‪ 5/4‬مول ‪ CO2‬جذب شده و ‪ 33/6‬لیتر گاز ‪ O2‬در شرایط ‪ STP‬تولید شده پس از جذب این مقدار ‪ CO2‬چند گرم آب خواهیم‬
‫داشت؟‬
‫‪43/2 )4‬‬ ‫‪21/5 )3‬‬ ‫‪86/4 )2‬‬ ‫‪10/2 )1‬‬

‫‪ ۱۱٫۲‬لیتر مخلوطی از گازهای اتان‪ ،‬اتن و اتین در شرایط ‪ ،STP‬با ‪ ۰٫۱۵‬مول گاز هیدروژن به طور کامل واکنش میدهد و فراوردههای‬ ‫❔تمرین ‪:42‬‬
‫سیر شده‪ ،‬تشکیل میشود‪ .‬اگر شمار مولهای اتن و اتین در این مخلوط با هم برابر باشد‪ ،‬چند درصد از مولهای مخلوط اولیه را گاز اتان تشکیل‬
‫میدهد؟ (تجربی داخل ‪)۱۴۰۰‬‬
‫‪۸۰ )۴‬‬ ‫‪۶۰ )۳‬‬ ‫‪۴۰ )۲‬‬ ‫‪۲۰ )۱‬‬

‫استوکیومتری مواد‬
‫در قسمت های قبلی‪ ،‬برای مثال از مول یک ماده به جرم مادهی دیگری میرسیدیم‪ ،‬اما در این بخش از مول یک ماده‪ ،‬به جرم همان ماده میرسیم‪،‬‬
‫یعنی واکنشی فرضی مینویسیم که آن ماده هم واکنشدهنده باشد و هم فراورده‪ .‬برای مثال ‪ ۲۴‬گرم متان را میشود به سایر پارامترها به شیوه زیر‬
‫تبدیل کرد‪.‬‬
‫𝑔‪۱۶‬‬ ‫𝑙𝑜𝑚‪۱‬‬ ‫𝐿‪۲۲٫۴‬‬ ‫مولکول 𝐴𝑁 × ‪۱‬‬ ‫اتم 𝐴𝑁 × ‪۵‬‬

‫‪𝐶𝐻۴‬‬ ‫→‬ ‫‪𝐶𝐻۴‬‬ ‫→‬ ‫‪𝐶𝐻۴‬‬ ‫→‬ ‫‪𝐶𝐻۴‬‬ ‫→‬ ‫‪𝐶𝐻۴‬‬

‫𝑔‪۲۴‬‬ ‫𝑙𝑜𝑚 𝑥‬ ‫𝐿𝑥‬ ‫مولکول 𝑥‬ ‫اتم 𝑥‬

‫❔تمرین ‪ :43‬حجم ‪ ۱/۶‬گرم ‪ 𝑆𝑂۳‬چند برابر حجم ‪ ۰/۰۱‬مول پروپان است؟ )𝑙𝑜𝑚 ‪(𝑆 = ۳۲،𝑂 = ۱۶‬‬
‫𝑔‬

‫‪۴ )۴‬‬ ‫‪۰٫۵ )۳‬‬ ‫‪۲ )۲‬‬ ‫‪۱ )۱‬‬

‫تعداد اتمهای هیدروژن در ‪ ۶۰‬گرم پنتان ‪۶۰‬درصد خالص کدام است؟‬ ‫❔تمرین ‪:44‬‬
‫‪۲۴٫۰۸ × ۱۰۲۳ )۴‬‬ ‫‪۱۲٫۰۴ × ۱۰۲۳ )۳‬‬ ‫‪۳٫۰۲ × ۱۰۲۳ )۲‬‬ ‫‪۳۶٫۱۲ × ۱۰۲۳ )۱‬‬

‫❔تمرین ‪:45‬‬
‫𝑔‬
‫‪(𝑂 = ۱۶ ، 𝐹𝑒 = ۵۶‬‬ ‫𝑙𝑜𝑚‬
‫جرمهای برابری آهن و اکسیژن داریم‪ .‬نسبت تعداد اتمهای اکسیژن به اتمهای آهن چند است؟ )‬
‫‪۳٫۵ )۴‬‬ ‫‪۷ )۳‬‬ ‫‪۱٫۷۵ )۲‬‬ ‫‪۱۴ )۱‬‬

‫‪10‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫❔تمرین ‪ :46‬درصد جرمی کربن در ‪𝐶𝑎𝐶𝑂۳‬‬

‫𝑔‬
‫‪(𝐶𝑎 = ۴۰ ، 𝐶 = ۱۲ ،𝑂 = ۱۶‬‬ ‫𝑙𝑜𝑚‬
‫با درصد خلوص ‪ ٪۲۵‬چند میشود؟ )‬
‫‪۳ )۴‬‬ ‫‪۶ )۳‬‬ ‫‪۴۸ )۲‬‬ ‫‪۱۲ )۱‬‬

‫❔تمرین ‪ :47‬در هر گرم از ‪ ۰/۳ ،𝑀۲ 𝑂۳‬گرم اکسیژن وجود دارد‪ .‬جرم مولی ‪M‬‬
‫𝑔‬
‫‪(𝑂 = ۱۶‬‬ ‫کدام است؟ )‬
‫𝑙𝑜𝑚‬
‫‪۴۲ )۴‬‬ ‫‪۵۶ )۳‬‬ ‫‪۴۸ )۲‬‬ ‫‪۳۶ )۱‬‬

‫مخلوطی از متان و هلیم ‪ ۶۸‬گرم جرم دارد و شامل ‪ ۳/۰۱ × ۱۰۲۴‬مولکول است‪ .‬چند درصد حجمی این مخلوط از متان است؟‬ ‫❔تمرین ‪:48‬‬
‫‪۸۰ )۴‬‬ ‫‪۷۵ )۳‬‬ ‫‪۲۰ )۲‬‬ ‫‪۲۵ )۱‬‬

‫درصد جرمی‬
‫جرم عنصر‬
‫میشود‬ ‫به دست میآید‪ .‬برای مثال در ترکیب ‪ ABC3‬درصد جرمی ‪A‬‬ ‫درصد جرمی یک عنصر در یک ترکیب از فرمول ‪× 100‬‬
‫جرم ترکیب‬
‫‪MA‬‬
‫‪× 100‬‬
‫‪MA + MB + 3MC‬‬

‫درصد جرمی کربن در ترکیب آلی زیر کدام است؟ )‪(O = 16 ،C = 12 ،H = 1 g/mol‬‬ ‫❔تمرین ‪:49‬‬
‫‪53 )1‬‬
‫‪60 )2‬‬
‫‪40 )3‬‬
‫‪47 )4‬‬

‫❔تمرین ‪ ٪32 :50‬جرم اکسیدی از یک فلز را اکسیژن تشکیل میدهد‪ ،‬اگر کاتیون فلز در این ترکیب به صورت ‪ M3+‬باشد‪ ،‬جرم اتمی فلز کدام است؟‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(O = 16: g.mol‬‬
‫‪102 )4‬‬ ‫‪112 )3‬‬ ‫‪56 )2‬‬ ‫‪51 )1‬‬

‫اگر ‪ 20‬درصد جرمی فسفات یک فلز قلیایی خاکی را عنصر فسفر تشکیل دهد‪ ،‬جرم مولی فلز قلیایی خاکی کدام است؟‬ ‫❔تمرین ‪:۵۱‬‬
‫)‪(P = 31 ،O = 16 g/mol‬‬
‫‪137 )4‬‬ ‫‪87 )3‬‬ ‫‪40 )2‬‬ ‫‪24 )1‬‬

‫جرم کربنات یک فلز را اکسیژن تشکیل می دهد‪ ،‬جرم مولی این فلز چند برابر ظرفیت آن در این ترکیب است؟‬
‫‪4‬‬
‫‪7‬‬
‫❔تمرین ‪:52‬‬
‫)‪(C = 12 ،O = 16: g/mol‬‬
‫‪18 )4‬‬ ‫‪9 )3‬‬ ‫‪8 )2‬‬ ‫‪12 )1‬‬

‫در ترکیب دوتایی از فلز ‪ Al‬با عنصر ‪ 36 ،X‬درصد جرمی ترکیب را فلز آلومینیوم تشکیل میدهد‪ ،‬اگر عنصر ‪ X‬با همان ظرفیت در‬ ‫❔تمرین ‪:۵۳‬‬
‫واکنش با مس یک ترکیب دوتایی بسازد‪ ،‬چند درصد جرم ترکیب بدست آمده را عنصر ‪ X‬تشکیل میدهد؟ (مس در واکنش فوق با ظرفیت )‪ (I‬شرکت‬
‫‪−1‬‬
‫میکند‪(Cu = 64 ،Al = 27: g.mol ) ).‬‬
‫‪75 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬ ‫‪80 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬

‫مخلوطی از گازهای متان و کربندیاکسید‪ ،‬دارای ‪ 24‬درصد جرمی اکسیژن است‪ .‬به تقریب چند درصد جرمی این مخلوط را کربن‬ ‫❔تمرین ‪:۵۴‬‬
‫تشکیل میدهد؟ )‪(H = 1 ،O = 16 ،C = 12: g/mol‬‬
‫‪43 )4‬‬ ‫‪53 )3‬‬ ‫‪49 )2‬‬ ‫‪59 )1‬‬

‫از سوختن کامل ‪ 10‬میلیگرم از یک هیدروکربن‪ 33 ،‬میلیگرم گاز کربندیاکسید به دست آمده است‪ .‬درصد جرمی کربن در این‬ ‫❔تمرین ‪:55‬‬
‫‪−1‬‬
‫هیدروکربن‪ ،‬کدام است؟ ) ‪(H = 1 ،C = 12 ،O = 16: g.mol‬‬
‫‪٪80 )4‬‬ ‫‪٪75 )3‬‬ ‫‪٪90 )2‬‬ ‫‪٪85 )1‬‬

‫کلسیم کربنات و کلسیم برمید به ترتیب با کدام نسبت مولی باید مخلوط شوند تا درصد جرمی کلسیم در مخلوط حاصل‪ ٪24 ،‬باشد؟‬ ‫❔تمرین ‪:۵۶‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(Ca = 40 ،Br = 80 ،O = 16 ،C = 12 g.mol‬‬
‫‪ 1 )4‬و ‪2‬‬ ‫‪ 1 )3‬و ‪3‬‬ ‫‪ 2 )2‬و ‪1‬‬ ‫‪ 1 )1‬و ‪1‬‬

‫‪11‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫حل تست‬
‫پس از موازنۀ معادلۀ واکنشهای زیر‪:‬‬ ‫‪9‬ـ‬ ‫مجموع ضریبهای استوکیومتری فرآوردهها در معادله واکنش‪:‬‬ ‫‪1‬ـ‬
‫)𝑞𝑎( ‪𝑎)𝑃4 𝑂10 (𝑠) + 𝐻2 𝑂(𝑙) ⟶ 𝐻3 𝑃𝑂4‬‬ ‫‪ ،𝐶۲ 𝐻۵ 𝑁𝐻۲ + 𝑂۲ → 𝐶𝑂۲ + 𝐻۲ 𝑂 + 𝑁۲‬پس از موازنه کدام است و‬
‫)𝑔(𝐹𝐻 ‪𝑏)𝑆𝐹4 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑙) ⟶ 𝑆𝑂2 (𝑔) +‬‬ ‫(کنکور سراسری ر یاضی و‬ ‫ضریب ‪ 𝐶𝑂۲‬چند برابر ضریب اتیل آمین است؟‬
‫)𝑔( ‪𝑐)𝐹𝑒𝑆2 (𝑠) + 𝑂2 (𝑔) ⟶ 𝐹𝑒2 𝑂3 (𝑠) + 𝑆𝑂2‬‬
‫فیز یک داخل ‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬
‫𝑔(𝑂 ‪𝑑)𝐻𝑁𝑂3 (𝑎𝑞) ⟶ 𝑁𝑂2 (𝑔) + 𝑂2 (𝑔) + 𝐻2‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪،۱۲ )۴‬‬ ‫‪۲ ،۱۲ )۳‬‬ ‫‪۲ ،۲۴ )۲‬‬ ‫‪،۲۴ )۱‬‬
‫نسبت مجموع ضریبهای استوکیومتری مواد در واکنش ‪ a‬به واکنش ‪ c‬و‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬

‫تفاوت مجموع ضریبهای استوکیومتری مواد در واکنشهای ‪ d‬و ‪،b‬‬ ‫نسبت شمار مولهای آب به شمار مولهای ‪ 𝑂۲‬در معادله واکنش‬ ‫‪2‬ـ‬
‫سوختن‪ ،𝑃𝐻۳ + (𝑔) + 𝑂۲ (𝑔) → 𝑃۴ 𝑂۱۰ (𝑔) + 𝐻۲ 𝑂(𝑔) :‬پس از موازنه‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل‬ ‫(بهترتیب از راست به چپ) کدام است؟‬
‫کشور ‪)1400‬‬
‫(کنکور‬ ‫کدام است و این نسبت در سوختن کدام آلکان دیده میشود؟‬
‫سراسری علوم تجربی داخل ‪( 1397‬ارتقا یافته))‬
‫‪6 ، 0/24 )2‬‬ ‫‪3 ، 0/24 )1‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪ ، )۲‬پنتان‬ ‫‪ ، )۱‬پنتان‬
‫‪6 ، 0/44 )4‬‬ ‫‪3 ، 0/44 )3‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪ ، )۴‬پروپان‬ ‫‪ ،‬پروپان‬ ‫‪)۳‬‬
‫‪۴‬‬ ‫‪۵‬‬
‫در معادلۀ موازنه شدۀ کدام دو واکنش زیر‪ ،‬مجموع ضریبهای‬ ‫‪10‬ـ‬
‫استوکیومتری مواد‪ ،‬بهترتیب بیشترین و کمترین است؟ (گزینهها را از‬ ‫در واکنش‪،𝐶𝐻۴ (𝑔) + 𝑁𝐻۳ (𝑔) + 𝑂۲ (𝑔) → 𝐻𝐶𝑁(𝑔) + 𝐻۲ 𝑂(𝑔) :‬‬ ‫‪3‬ـ‬
‫راست به چپ بخوانید‪).‬‬
‫((کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪))1400‬‬ ‫پس از موازنه‪ ،‬ضریب استوکیومتری چند گونه با یکدیگر برابر است و‬
‫)‪a) Cr(s) + H2 SO4 (aq)→Cr2 (SO4 )3 (aq) + SO2 (g) + H2 O(l‬‬ ‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از‬ ‫مجموع ضرایب فرآوردهها چند است؟‬
‫)‪b) Ag(s) + H2 SO4 (aq)→Ag2 SO4 (aq) + SO2 (g) + H2 O(l‬‬
‫کشور ‪( 1396‬ارتقا یافته))‬
‫)‪c) H3 PO4 (aq) + Zn(OH)2 (s)→Zn3 (PO4 )2 (s) + H2 O(l‬‬
‫‪۴ ،۳ )۲‬‬ ‫‪۴ ،۴ )۱‬‬
‫)‪d) NH3 (g) + O2 (g)→NO(g) + H2 O(l‬‬
‫‪b ، d )2‬‬ ‫‪a ، c )1‬‬ ‫‪۸ ،۴ )۴‬‬ ‫‪۸ ،۳ )۳‬‬
‫‪d ، a )4‬‬ ‫‪c ، b )3‬‬
‫‪۳ 𝐶𝑢(𝑠) + 𝑎𝐻𝑁𝑂۳ (𝑎𝑞) → ۳ 𝐶𝑢(𝑁𝑂۳ )۲ (𝑎𝑞) + 𝑏𝐴(𝑔) +‬‬ ‫واکنش‪:‬‬ ‫در‬ ‫‪4‬ـ‬
‫مکمل‪ :‬در کدام یک از واکنشهای زیر‪ ،‬پس از موازنه معادله آنها‪ ،‬مجموع‬
‫)𝑙(𝑂 ‪ ،۴ 𝐻۲‬به ترتیب ‪ a‬و ‪ b‬از راست به چپ برابر ‪ .............‬و ‪............‬‬
‫برابر مجموع ضر یبهای‬ ‫ضر یبهای استوکیومتری فرآوردهها‪1/5 ،‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)1393‬‬ ‫و ‪ A‬گاز ‪ .............‬است‪.‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور‬ ‫استوکیومتری واکنشدهندهها است؟‬
‫‪𝑁𝑂۲ ،۲ ،۸ )۲‬‬ ‫‪𝑁𝑂 ،۲ ،۸ )۱‬‬
‫‪)1399‬‬
‫)𝑔( 𝐹𝐻 ‪( 𝑁𝐻3 (𝑔) + 𝐹2 (𝑔) → 𝑁2 𝐹4 (𝑔) +‬الف‬ ‫‪𝑁𝑂۲ ،۴ ،۱۰ )۴‬‬ ‫‪𝑁𝑂 ،۴ ،۱۰ )۳‬‬
‫∆‬
‫)𝑔( 𝑙𝐶𝐻 ‪( 𝑆𝑂𝐶𝑙2 (𝑙) + 𝐻2 𝑂 (𝑙) → 𝑆𝑂2 (𝑔) +‬ب‬
‫مجموع ضریبهای استوکیومتری مواد در معادله واکنش‪:‬‬ ‫‪5‬ـ‬
‫)𝑔( ‪( 𝐶𝑙𝐹3 (𝑔) + 𝑁𝐻3 (𝑔) → 𝑁2 (𝑔) + 𝐻𝐹 (𝑔) + 𝐶𝑙2‬پ‬
‫∆‬ ‫)𝑔( ‪ ،𝑁𝑎۲ 𝑂۲ (𝑠) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝑁𝑎𝑂𝐻(𝑎𝑞) + 𝑂۲‬پس از موازنه‪ ،‬کدام‬
‫)𝑔( 𝑂 ‪( 𝑁𝑎𝐻𝐶𝑂3 (𝑠) → 𝑁𝑎2 𝐶𝑂3 (𝑠) + 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2‬ت‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل‬ ‫است و ضریب چند ماده یک است؟‬
‫‪ )۲‬الف – پ‬ ‫‪ )1‬ب – ت‬ ‫‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬
‫‪ )۴‬پ ‪ -‬ت‬ ‫‪ )۳‬الف – ب‬ ‫‪۱ ،۹ )۲‬‬ ‫‪۱ ،۸ )۱‬‬
‫اگر در واکنش فسفر (‪ )V‬اکسید با فسفر (‪ )V‬کلرید که به تشکیل‬ ‫‪11‬ـ‬
‫‪۲ ،۸ )۴‬‬ ‫‪۲ ،۹ )۳‬‬
‫‪ 𝑃𝑂𝐶𝐿۳‬میانجامد‪ ۳ ،‬مول فسفر (‪ )V‬کلرید مصرف شود‪ ،‬چند گرم‬
‫فرآورده با بازده ‪ ۸۰‬درصد‪ ،‬تشکیل و چند مول ‪ 𝑃۴ 𝑂۱۰‬مصرف میشود؟‬ ‫از سوختن کامل یک مول از هگزانوییک اسید‪ ،‬به ترتیب از راست به‬ ‫‪6‬ـ‬
‫) ‪( (O = ۱۶, P = ۳۱, Cl = ۳۵.۵ ∶ g. mol−1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل‬ ‫چپ‪ ،‬چند مول آب و چند مول کربن دی اکسید به وجود میآید و از‬
‫‪( ۱۳۹۴‬ارتقا یافته))‬
‫سوختن یک مول از مادهای که اسانس آناناس است‪ ،‬تعداد ‪..........‬‬
‫→ ‪𝑃۴ 𝑂۱۰ + 𝑃𝐶𝑙۵‬‬ ‫‪𝑃𝑂𝐶𝑙۳‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا‬ ‫𝑂 ‪ 𝐻۲‬و ‪ 𝐶𝑂۲‬تولید میشود‪.‬‬
‫‪۰٫۸ ،۹۲۱ )۲‬‬ ‫‪۰٫۴ ،۹۲۱ )۱‬‬
‫یافته))‬
‫‪۰٫۸ ،۶۱۴ )۴‬‬ ‫‪۰٫۴ ،۶۱۴ )۳‬‬
‫‪ ،۶ ،۷ )۲‬یکسان‬ ‫‪ ،۶ ،۶ )۱‬متفاوت‬
‫درختان با جذب )𝑔( ‪ ،𝐶𝑂۲‬میتوانند آن را به قند گلوکز (‪)𝐶۶ 𝐻۱۲ 𝑂۶‬‬ ‫‪12‬ـ‬ ‫‪ ،۶ ،۷ )۴‬متفاوت‬ ‫‪ ،۶ ،۶ )۳‬یکسان‬
‫تبدیل کنند‪ .‬اگر یک درخت‪ ،‬ساالنه ‪ ۶۶‬کیلوگرم گاز ‪ 𝐶𝑂۲‬جذب کند‪ ،‬چند‬
‫ضریب استوکیومتری کدام ماده‪ ،‬پس از موازنه معادله واکنش‪:‬‬ ‫‪7‬ـ‬
‫کیلوگرم از این قند در آن ساخته میشود و چند متر مکعب ‪ 𝑂۲‬در شرایط‬
‫بیشتر‬ ‫)𝑙(𝑂 ‪،𝐶𝑎𝑆𝑖𝑂۳ (𝑠) + 𝐻𝐹(𝑎𝑞) → 𝐶𝑎𝐹۲ (𝑎𝑞) + 𝑆𝑖𝐹۴ + 𝐻۲‬‬
‫(کنکور سراسری‬ ‫‪ STP‬تولید میشود؟ ) ‪(O = ۱۶, C = ۱۲, H = ۱ ∶ g. mol−1‬‬
‫است و ضریب 𝑂 ‪ 𝐻۲‬در این واکنش با ضریب 𝑂 ‪ 𝐻۲‬در واکنش سوختن‬
‫ریاضی و فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا‬ ‫کدام ماده برابر است؟‬
‫(معادله موازنه شود) )𝑔( ‪𝐶𝑂۲ (𝑔) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝐶۶ 𝐻۱۲ 𝑂۶ (𝑎𝑞) + 𝑂۲‬‬
‫یافته))‬

‫‪۳۳۶ ،۲۵ )۲‬‬ ‫‪۳۳۶ ،۴۵ )۱‬‬ ‫‪ ،𝐻𝐹 )۲‬اتان‬ ‫‪ ،𝐻۲ 𝑂 )۱‬اتان‬
‫‪۱۱۸ ،۲۵ )۴‬‬ ‫‪۱۱۸ ،۴۵ )۳‬‬ ‫‪ ،𝐻۲ 𝑂 )۴‬اتانول‬ ‫‪ ،𝐻𝐹 )۳‬اتانول‬

‫‪ ۵۰‬میلی لیتر محلول که دارای ‪ ۰/۰۲‬مول نقره نیترات است با چند‬ ‫‪13‬ـ‬ ‫با توجه به واکنشهای زیر‪ ،‬پس از موازنه معادله آن ها‪ ،‬تفاوت‬ ‫‪8‬ـ‬
‫𝑙𝑜𝑚‬
‫گرم ‪ ،𝑀𝑔𝐶𝑙۲‬واکنش کامل میدهد و غلظت محلول به چند‬ ‫مجموع ضریبهای استوکیومتری مواد در آنها‪ ،‬کدام است و به ازای‬
‫𝐿‬
‫میرسد؟ (از انحالل پذیری رسوب صرف نظر و معادله موازنه شود)‬ ‫مصرف مقدار برابر ‪ 𝑂۲‬در هر دو واکنش‪ ،‬مقدار آب در واکنش دوم چند‬
‫درصد بیشتر است؟ ( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬
‫(کنکور سراسری‬ ‫) ‪(N = ۱۴, Mg = ۲۴, Cl = ۳۵٫۵, Ag = ۱۰۷ ∶ g. mol−1‬‬
‫علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬
‫)𝑔(𝑂 ‪𝐻۲ 𝑆(𝑔) + 𝑂۲ (𝑔) → 𝑆𝑂۲ (𝑔) + 𝐻۲‬‬
‫)𝑞𝑎( ‪𝐴𝑔𝑁𝑂۳ (𝑎𝑞) + 𝑀𝑔𝐶𝑙۲ (𝑠) → 𝐴𝑔𝐶𝑙(𝑠) + 𝑀𝑔(𝑁𝑂۳ )۳‬‬ ‫)𝑔(𝑂 ‪𝑁𝐻۳ (𝑔) + 𝑂۲ (𝑔) → 𝑁𝑂(𝑔) + 𝐻۲‬‬
‫‪۰٫۲ ،۰٫۸۵ )۲‬‬ ‫‪۰٫۰۵ ،۰٫۹۵ )۱‬‬
‫‪۰٫۲ ،۰٫۹۵ )۴‬‬ ‫‪۰٫۰۵ ،۰٫۸۵ )۳‬‬ ‫‪۸۰ ،۹ )۲‬‬ ‫‪۶۰ ،۱۰ )۱‬‬
‫‪۸۰ ،۱۰ )۴‬‬ ‫‪۶۰ ،۹ )۳‬‬

‫‪12‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫‪ 72/5‬گرم گاز بوتان‪ ،‬بهصورت جداگانه یکبار بهصورت ناقص و یکبار‬ ‫‪21‬ـ‬ ‫برای تهیه ‪ ۱۴/۲‬لیتر گاز کلر از واکنش منگنز دی اکسید با هیدروکلریک‬ ‫‪14‬ـ‬
‫بهصورت کامل سوزانده میشود‪ .‬تفاوت حجم گاز اکسیژن مصرف شده‬ ‫اسید‪ ،‬چند گرم منگنز دی اکسید با خلوص ‪ ۷۵‬درصد الزم است و چند‬
‫(پس از تبدیل به شرایط ‪ )STP‬برابر چند لیتر است؟ (از سوختن ناقص‬ ‫مول آب تولید میشود؟ (چگالی گاز کلر در شرایط آزمایش برابر‬
‫میشود‪،‬‬ ‫تشکیل‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫کربنمونوکسید‬ ‫گاز‬ ‫هیدروکربنها‪،‬‬ ‫(کنکور‬ ‫‪ ۱٫۲۵ g. L−۱‬است) ) ‪(O = ۱۶, Cl = ۳۵٫۵, Mn = ۵۵ ∶ g. mol−1‬‬
‫‪-1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور‬ ‫‪)H = 1 , C = 12 , O = 16: g.mol‬‬ ‫سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۳‬ارتقا یافته))‬
‫‪)1400‬‬ ‫→ 𝑙𝐶𝐻 ‪𝑀𝑛𝑂۲ +‬‬ ‫𝑂 ‪𝑀𝑛𝐶𝑙۲ + 𝐶𝑙۲ + 𝐻۲‬‬
‫‪89/6 )4‬‬ ‫‪86/9 )3‬‬ ‫‪65/0 )2‬‬ ‫‪56/0 )1‬‬
‫‪۱ ،۲۹ )۴‬‬ ‫‪۰٫۵ ،۲۹ )۳‬‬ ‫‪۰٫۵ ،۲۷ )۲‬‬ ‫‪۱ ،۲۷ )۱‬‬
‫مکمل‪ :‬برای سوختن کامل ‪ ۱۱/۴‬گرم اوکتان خالص‪ ،‬چند لیتر هوا‪ ،‬شامل ‪۲۰%‬‬
‫اکسیژن در شرایط ‪ STP‬الزم است و حجم بخار آب تولید شده‪ ،‬چند درصد از‬ ‫به ‪ ۱۰‬میلی لیتر محلول ‪ ۲‬موالر ‪ ،HCl‬آب مقطر اضافه میکنیم تا حجم‬ ‫‪15‬ـ‬
‫(کنکور سراسری علوم‬ ‫‪ 𝐶𝑂۲‬بیشتر است؟ ) ‪(O = ۱۶, C = ۱۲, H = ۱ ∶ g. mol−1‬‬ ‫آن به یک لیتر برسد‪ ۱۰۰ ،‬میلی لیتر از این محلول‪ ،‬با چند میلی گرم‬
‫تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۱‬ارتقا یافته))‬ ‫کلسیم کربنات خنثی میشود و مقدار برابری از فراوردههای مولکولی‬
‫‪۲۵ ،۲۸۰ )۲‬‬ ‫‪۱۲٫۵ ،۲۸۰ )۱‬‬ ‫این واکنش از سوزاندن چند میلیگرم اتن تولید میشوند؟‬
‫‪۲۵ ،۱۴۰ )۴‬‬ ‫‪۱۲٫۵ ،۱۴۰ )۳‬‬ ‫) ‪( (H = ۱, C = ۱۲, O = ۱۶, Ca = ۴۰ ∶ g. mol−۱‬کنکور سراسری علوم تجربی‬
‫خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫از واکنش منگنز (‪ )IV‬اکسید کافی با ‪ ۱۰۰‬میلی لیتر محلول ‪۳ mol. 𝐿−1‬‬ ‫‪22‬ـ‬ ‫‪۲۸ ،۱۰۰ )۲‬‬ ‫‪۱۴ ،۱۰ )۱‬‬
‫هیدروکلریک اسید طبق معادله موازنه نشده زیر‪ ،‬چند لیتر گاز کلر آزاد‬
‫‪۲۸ ،۱۰ )۴‬‬ ‫‪۱۴ ،۱۰۰ )۳‬‬
‫میشود‪ ،‬در صورتی که بازده درصدی واکنش ‪ ۸۰‬درصد و چگالی گاز کلر‬
‫اگر در مقداری معین از یک نمونه آب‪ ،‬به ترتیب ‪ ۷۲‬و ‪ ۱۸۴‬گرم از‬ ‫‪16‬ـ‬
‫در شرایط واکنش برابر ‪ ۳ 𝑔. L−۱‬باشد و غلظت محلول نهایی تقریبا چند‬
‫یونهای ‪ 𝑀𝑔۲+‬و ‪ Na+‬و مقدار کافی از یون ‪ 𝑆𝑂۴۲−‬وجود داشته باشد‪،‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫‪ 𝑚𝑜𝑙. 𝐿−۱‬میشود؟ ) ‪(𝐶𝑙 = ۳۵.۵ ∶ 𝑔. mol−1‬‬
‫خارج از کشور ‪( ۱۳۹۱‬ارتقا یافته))‬ ‫پس از تبخیر آب‪ ،‬نسبت جرم نمک بدون آب سدیم به جرم نمک بدون‬
‫)𝑙(𝑂 ‪𝑀𝑛𝑂۲ (𝑠) + 𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) → 𝑀𝑛𝐶𝑙۲ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙۲ (𝑔) + 𝐻۲‬‬ ‫آب منیزیم‪ ،‬به تقريب کدام است؟‬
‫‪۰٫۶ ،۱٫۴۲ )۲‬‬ ‫‪۰٫۰۶ ،۱٫۴۲ )۱‬‬ ‫( کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫) ‪(O = ۱۶, Na = ۲۳, Mg = ۲۴, S = ۳۲ ∶ g. mol−1‬‬
‫داخل ‪)۱۳۹۸‬‬
‫‪۰٫۶ ،۲٫۲۴ )۴‬‬ ‫‪۰٫۰۶ ،۲٫۲۴ )۳‬‬
‫‪۱٫۴۵ )۴‬‬ ‫‪۱٫۵۸ )۳‬‬ ‫‪۲٫۱۵ )۲‬‬ ‫‪۲٫۲۵ )۱‬‬
‫‪𝐻𝐵𝑟(𝑎𝑞) + 𝐵𝑎(𝑂𝐻)2 (𝑎𝑞) ⟶ 𝐻2 𝑂(𝑙) +‬‬ ‫واکنش‪:‬‬ ‫پایه‬ ‫بر‬ ‫‪23‬ـ‬
‫اگر در مقدار معینی از یک نمونه آب‪ ،‬به ترتیب ‪ ۱۹۵‬و ‪ ۱۸۴‬گرم از‬ ‫‪17‬ـ‬
‫)𝑞𝑎( ‪ ،𝐵𝑎𝐵𝑟2‬اگر ‪ 5/4‬گرم هیدروبرمیک اسید خالص‪ ،‬به ‪ 150‬میلیلیتر‬
‫وجود داشته باشد‪ ،‬پس‬ ‫‪𝑆𝑂۴۲−‬‬ ‫𝑛𝑍 و ‪ Na‬و مقدار کافی از‬ ‫‪+‬‬ ‫‪۲+‬‬
‫یونهای‬
‫محلول ‪ 𝐵𝑎(𝑂𝐻)2‬اضافه شود تا واکنش خنثی شدن کامل شود‪،‬‬
‫از تبخیر آب‪ ،‬تفاوت جرم نمک بدون آب سدیم با جرم نمک بدون آب‬
‫بهترتیب از راست به چپ‪ ،‬مقدار تقریبی یون )𝑞𝑎( ‪ 𝐵𝑎 +‬در محلول‬
‫روی‪ ،‬چند گرم است؟ ∶ ‪(O = ۱۶, Na = ۲۳, S = ۳۲, Zn = ۶۵‬‬
‫آغازی چند گرم و غلظت ‪ 𝐵𝑎𝐵𝑟2‬محلول پایانی‪ ،‬چند مول بر لیتر است؟‬
‫) ‪ ( g. mol−1‬کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۸‬‬
‫(حجم محلول ثابت در نظر گرفته شود) = 𝑎𝐵 ‪(𝐻 = 1, 𝐵𝑟 = 80,‬‬ ‫‪۱۱۲ )۴‬‬ ‫‪۹۴ )۳‬‬ ‫‪۸۵ )۲‬‬ ‫‪۷۰ )۱‬‬
‫) ‪ ( 137: 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)1400‬‬
‫‪0/34 ، 4/56 )2‬‬ ‫‪0/22 ، 5/28 )1‬‬
‫فلز مس موجود در یک نمونه سنگ معدن به وزن ‪ ۵۰۰‬گرم که دارای‬ ‫‪18‬ـ‬
‫‪ CuS‬است با استفاده از واکنش زیر‪ ،‬از سنگ معدن جدا شده است‪.‬‬
‫‪0/22 ، 4/56 )4‬‬ ‫‪0/34 ، 5/28 )3‬‬
‫اگر بازده درصدی واکنش ‪ ۷۵%‬بوده و ‪ ۱۶‬گرم فلز مس به دست آید‪،‬‬
‫مکمل‪ :‬اگر هر کیلوگرم از یک نمونه آب دارای ‪ ۱/۱۶۴‬گرم یون هیدروژن‬ ‫درصد جرمی مس (‪ )II‬سولفید در این نمونه سنگ معدن کدام است و‬
‫سولفات باشد‪ ،‬برای خنثی کردن این یون در یک تن از این نمونه آب‪ ،‬چند‬ ‫چند گرم روی مصرف میشود؟ ) ‪(S = ۳۲, Cu = ۶۴ ∶ g. mol−1‬‬
‫گرم سدیم هیدروکسید مطابق واکنش زیر مصرف میشود و در نهایت چند‬ ‫)𝑞𝑎(𝑆 ‪𝐶𝑢𝑆(𝑠) + 𝐻۲ 𝑆𝑂۴ (𝑎𝑞) + 𝑍𝑛(𝑠) → 𝐶𝑢(𝑠) + 𝑍𝑛𝑆𝑂۴ (𝑎𝑞) + 𝐻۲‬‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪(۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬
‫گرم آب خواهیم داشت‪ ،‬درصورتی که بازده درصدی واکنش‪ ،‬برابر ‪ ۸۰‬درصد‬
‫(کنکور سراسری علوم‬ ‫باشد؟ ) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝑁𝑎 = ۲۳, 𝑆 = ۳۲, 𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. mol‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪۳۲٫۵ ،۶٫۴ )۲‬‬ ‫‪۱۶٫۲۵ ،۶٫۴ )۱‬‬
‫تجربی داخل ‪( ۱۳۹۰‬ارتقا یافته))‬ ‫‪۳۲٫۵ ،۶٫۴ )۴‬‬ ‫‪۱۶٫۲۵ ،۳٫۲ )۳‬‬
‫𝑂 ‪𝑁𝑎𝑂𝐻 + 𝐻𝑆𝑂۴− → 𝑁𝑎 + + 𝑆𝑂۴۲− + 𝐻۲‬‬ ‫بر پایه واکنش‪:‬‬ ‫‪19‬ـ‬
‫‪۱۰۰۰۲۱۶ ،۱۲۰۰ )۲‬‬ ‫‪۱۰۰۰۲۱۶ ،۶۰۰ )۱‬‬
‫)𝑙(𝑂 ‪،۳ 𝐶𝑢(𝑆) + ۸ 𝐻𝑁𝑂۳ (𝑎𝑞) → ۳ 𝐶𝑢(𝑁𝑂۳ )۲ (𝑎𝑞) + ۲ 𝑁𝑂(𝑔) + ۴ 𝐻۲‬‬
‫‪۹۹۹۰۵۲ ،۱۲۰۰ )۴‬‬ ‫‪۹۹۹۰۵۲ ،۶۰۰ )۳‬‬ ‫برای تهیه ‪ ۱/۱۴‬گرم مس (‪ )II‬نیترات‪ ،‬چند میلی لیتر محلول ‪ ۲‬موالر نیتریک‬
‫اگر در واکنش تجزيه ‪ ۹/۸‬گرم پتاسیم کلرات بر اثر گرما طبق معادله‬ ‫‪24‬ـ‬ ‫اسید الزم است و چند گرم از جرم مواد موجود در ظرف کاسته میشود؟‬
‫موازنه نشده زیر‪ ،‬مقدار ‪ ۲/۸۸‬گرم از جرم مواد جامد کاسته شود‪ ،‬بازده‬ ‫(بازده درصدی واکنش‪ ۸۰% ،‬است‪).‬‬
‫) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐾 = ۳۹, 𝐶𝑙 = ۳۵/۵ ∶ 𝑔. mol−1‬‬ ‫درصدی این واکنش کدام است؟‬ ‫(کنکور سراسری ریاضی و‬ ‫) ‪(O = ۱۶, N = ۱۴, S = ۳۲, Cu = ۶۴ ∶ g. mol−1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۱‬ارتقا یافته))‬ ‫فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬

‫)𝑔( ‪𝐾𝐶𝑙𝑂۳ (𝑠) → 𝐾𝐶𝑙(𝑠) + 𝑂۲‬‬ ‫‪۱٫۵ ،۱۰۰ )۲‬‬ ‫‪۱٫۵ ،۱۲۵ )۱‬‬
‫‪۱٫۸۵ ،۱۰۰ )۴‬‬ ‫‪۱٫۸۵ ،۱۲۵ )۳‬‬
‫‪۹۵ )۴‬‬ ‫‪۹۰ )۳‬‬ ‫‪۸۵ )۲‬‬ ‫‪۷۵ )۱‬‬
‫)𝑔( ‪،𝐶𝑎𝐶𝑁۲ (𝑠) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝐶𝑎𝐶𝑂۳ (𝑠) + 𝑁𝐻۳‬‬ ‫واکنش‪:‬‬ ‫در‬ ‫‪20‬ـ‬
‫اگر در واکنش ‪ ۱۰‬میلی لیتر محلول ‪ ۰/۵‬موالر باریم کلرید با‬ ‫‪25‬ـ‬ ‫مجموع ضریبهای استوکیومتری مواد پس از موازنه معادله‪ ،‬کدام‬
‫سولفوریک اسید طبق معادله زیر‪ ۹۵۵/۳ ،‬میلی گرم ترکیب نامحلول در‬ ‫است و اگر ‪۰٫۱‬مول ‪ 𝐶𝑎𝐶𝑁۲‬در این واکنش شرکت کند‪ ،‬چند گرم کلسیم‬
‫آب تشکیل شود‪ ،‬بازده درصدی این واکنش‪ ،‬کدام است و کدام یون‬ ‫کربنات با خلوص ‪ ۸۰‬درصد میتوان به دست آورد؟‬
‫ناظر (تماشاگر) است؟ ∶ ‪(𝑂 = ۱۶, 𝑆 = ۳۲, 𝐶𝑙 = ۳۵/۵, 𝐵𝑎 = ۱۳۷‬‬ ‫) ‪(O = ۱۶, C = ۱۲, Ca = ۴۰ ∶ g. mol−1‬‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از‬
‫) ‪ ( 𝑔. mol−1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۱‬ارتقا یافته))‬ ‫کشور ‪)۱۳۹۵‬‬

‫)𝑞𝑎(𝑙𝐶𝐻 ‪𝐵𝑎𝐶𝑙۲ (𝑎𝑞) + 𝐻۲ 𝑆𝑂۴ (𝑎𝑞) → 𝐵𝑎𝑆𝑂۴ (𝑠) + ۲‬‬ ‫‪۱۲٫۵ ،۹ )۲‬‬ ‫‪۱۰ ،۹ )۱‬‬
‫‪۱۲٫۵ ،۷ )۴‬‬ ‫‪۳۵ ،۷ )۳‬‬
‫‪𝐶𝑙 − ،۸۲ )۲‬‬ ‫‪𝐶𝑙 − ،۸۰ )۱‬‬
‫‪𝑆𝑂۴۲− ،۸۲ )۴‬‬ ‫‪𝑆𝑂۴۲− ،۸۰ )۳‬‬

‫‪13‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫برای تهیه ‪ ۷۹/۰۶‬گرم باریم سولفات با خلوص ‪ ۹۷‬درصد‪ ،‬طبق معادله‬
‫زیر‪ ،‬به تقریب چند مول آلومینیم سولفات باید با مقدار کافی باریم‬
‫کلرید واکنش دهد و در این واکنش چند مول باریم کلرید مصرف‬
‫میشود؟ (گزینهها را از راست به چپ بخوانید) (معادله موازنه شود(‬
‫) ‪ ( (𝑂 = ۱۶, 𝑆 = ۳۲, 𝐵𝑎 = ۱۳۷ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج‬
‫از کشور ‪)۱۳۹۸‬‬
‫)𝑞𝑎( ‪𝐵𝑎𝐶𝑙۲ (𝑎𝑞) + 𝐴𝑙۲ (𝑆𝑂۴ )۳ (𝑎𝑞) → 𝐵𝑎𝑆𝑂۴ (𝑠) + 𝐴𝑙𝐶𝑙۳‬‬
‫‪۰/۴۴ ،۰/۱۳ )۲‬‬ ‫‪۰/۳۳ ،۰/۱۳ )۱‬‬
‫‪۰/۳۳ ،۰/۱۱ )۴‬‬ ‫‪۰/۴۴ ،۰/۱۱ )۳‬‬
‫‪2+‬‬
‫𝑔𝑀 است‪ .‬برای‬ ‫یک نمونه از آب دریا‪ ،‬دارای ‪ ۱۳۵۰ppm‬از یون‬
‫تهیه روزانه ‪ ۲۷۰‬کیلوگرم منیزیم‪ ،‬ماهانه (‪ ۳۰‬روز کاری) چند تن از این‬
‫آب باید فراوری شود و این مقدار ‪ Mg‬در شرایط ‪ STP‬با چند متر مکعب‬
‫گاز کلر واکنش میدهد؟ (فرض کنید که حداکثر‪ ۸۰% ،‬منیزیم آب دريا‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)۱۳۹۸‬‬ ‫قابل استخراج باشد)‬
‫‪32‬ـ‬ ‫سیلیسیم کاربید در واکنش‪𝑆𝑖𝑂۲ (𝑠) + ۳ 𝐶(𝑠) → 𝑆𝑖𝐶(𝑠) + :‬‬ ‫‪26‬ـ‬
‫)𝑔(𝑂𝐶 ‪ ۲‬تهیه میشود‪ .‬اگر بازده درصدی واکنش ‪ %۸۰‬باشد‪ ،‬از واکنش‬
‫‪ ۱/۲‬کیلوگرم ‪ 𝑆𝑖𝑂2‬چند لیتر گاز ‪ CO‬در شرایطی که چگالی آن‬
‫‪۱/۶ 𝑔. 𝐿−1‬باشد‪ ،‬تولید میشود و چند نوع ترکیب مولکولی در این‬
‫واکنش شرکت کرده است؟ ) ‪(O = ۱۶, Si = ۲۸, C = ۱۲ ∶ g. mol−1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۳‬ارتقا یافته))‬
‫‪۲ ،۷۰۰ )۲‬‬ ‫‪۱ ،۷۰۰ )۱‬‬
‫‪۱ ،۵۶۰ )۴‬‬ ‫‪۲ ،۵۶۰ )۳‬‬
‫در واکنش‪ ،۴ 𝐾𝑁𝑂۳ (𝑠) → ۲ 𝐾۲ 𝑂(𝑠) + ۲ 𝑁۲ (𝑔) + ۵ 𝑂۲ (𝑔) :‬اگر‬ ‫‪27‬ـ‬
‫‪33‬ـ‬ ‫مقدار ‪ ۵/۰۵‬گرم پتاسیم نیترات ناخالص تجزیه شود‪ ۱/۵۶۸ ،‬لیتر از‬
‫فرآوردههای گازی در شرایط ‪ STP‬آزاد میشود‪ .‬درصد خلوص این نمونه‬
‫پتاسیم نیترات و جرم جامد برجای مانده پس از واکنش کدام است؟‬
‫) ‪( (O = ۱۶, N = ۱۴, K = ۳۹ ∶ g. mo𝑙−1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک‬
‫خارج از کشور ‪( ۱۳۹۳‬ارتقا یافته))‬

‫‪۷۵۶۰ ،۷۵۰۰ )۲‬‬ ‫‪۶۰۴۸ ،۶۰۰۰ )۱‬‬ ‫‪۱٫۸۸ ،۸۰ )۲‬‬ ‫‪۲٫۸۹ ،۸۵ )۱‬‬
‫‪۱٫۸۸ ،۸۵ )۴‬‬ ‫‪۲٫۸۹ ،۸۰ )۳‬‬
‫‪۶۰۴۸ ،۷۵۰۰ )۴‬‬ ‫‪۷۵۶۰ ،۶۰۰۰ )۳‬‬
‫مکمل‪ :‬یک کارخانه در هر روز‪ ،‬صد هزار قوطی دارای ‪ ۳۲۰‬گرم نوشابه که‬ ‫اگر از واکنش ‪ ۵‬گرم از )𝑠( ‪ 𝐿𝑖𝐴𝑙𝐻4‬ناخالص با آب‪ ،‬طبق معادله زیر‪،‬‬ ‫‪28‬ـ‬
‫‪ ۱۲%‬جرم آن شکر است‪ ،‬تولید میکند‪ .‬مصرف روزانه‬ ‫‪ ۱۱/۲‬لیتر گاز در شرایط ‪ STP‬تولید شود‪ ،‬درصد خلوص )𝑠( ‪،𝐿𝑖𝐴𝑙𝐻4‬‬
‫آب ) ‪ (d = ۱ g. m𝑙 −1‬و شکر این کارخانه‪ ،‬به ترتیب چند مترمکعب و چند‬ ‫کدام است؟ ) ‪( (𝐴𝑙 = ۲۷, 𝐿𝑖 = ۷, 𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬معادله موازنه‬

‫(کنکور سراسری‬ ‫کیلوگرم است؟ (از تغییر حجم در اثر انحالل‪ ،‬صرف نظر شود)‬ ‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬ ‫شود)‬
‫علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۸‬‬ ‫)𝑔( ‪𝐿𝑖𝐴𝑖𝐻۴ (𝑠) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝐿𝑖𝑂𝐻(𝑎𝑞) + 𝐴𝑙(𝑂𝐻)۳ (𝑠) + 𝐻۲‬‬
‫‪۳۸۴۰ ،۲۸/۱۶ )۲‬‬ ‫‪۳۸۴۰ ،۳۲ )۱‬‬ ‫‪۹ ،۹۵ )۴‬‬ ‫‪۱۸ ،۸۵ )۳‬‬ ‫‪۹ ،۸۵ )۲‬‬ ‫‪۱۸ ،۹۵ )۱‬‬
‫‪۲۸۴۰ ،۲۸/۱۶ )۴‬‬ ‫‪۲۸۴۰ ،۳۲ )۳‬‬ ‫اگر ‪ ۱۱/۵‬میلی لیتر اتانول را با ‪ ۱۴/۴‬گرم آب مخلوط کنیم‪ ،‬درصد‬ ‫‪29‬ـ‬
‫جرمی اتانول در این مخلوط به تقریب کدام است و چند درصد کل‬
‫برای سوختن کامل یک مول از ‪ -۱‬بوتانول چند لیتر هوا الزم است و‬ ‫‪34‬ـ‬ ‫مولهای مواد موجود در این محلول را اتانول تشکیل میدهد؟ (چگالی‬
‫چند لیتر به حجم گازهای موجود در محیط افزوده میشود؟‬ ‫اتانول را ‪ ۰/۸ 𝑔. 𝑚𝐿−1‬در نظر بگیرید)‬
‫(‪ ۲۰‬درصد حجم هوا را اکسیژن تشکیل میدهد و حجم مولی گازها‬ ‫) ‪( (𝑂 = ۱۶, 𝐶 = ۱۲, 𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۰‬ارتقا‬
‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور‬ ‫در شرایط آزمایش 𝐿‪ ۲۵‬است‪).‬‬ ‫یافته))‬
‫‪( ۱۳۹۴‬ارتقا یافته))‬ ‫‪۲۰ ،۶۴ )۲‬‬ ‫‪۲۵ ،۳۹ )۱‬‬
‫‪۷۵ ،۵۰۰ )۲‬‬ ‫‪۵۰ ،۷۵۰ )۱‬‬ ‫‪۲۵ ،۶۴ )۴‬‬ ‫‪۲۰ ،۳۹ )۳‬‬
‫برای تهیه ‪ ۷/۶۸‬لیتر گاز اکسیژن‪ ،‬چند گرم پتاسیم کلرات مطابق‬ ‫‪30‬ـ‬
‫‪۵۰ ،۵۰۰ )۴‬‬ ‫‪۷۵ ،۷۵۰ )۳‬‬
‫واکنش موازنه نشده زیر میبایست تجزیه شود و چند مول یون تولید‬
‫اگر در واکنش کامل ‪ ۱۰‬گرم گرد آهن دارای ناخالصی زنگ آهن‪ ،‬با‬ ‫‪35‬ـ‬ ‫میشود؟ (چگالی گاز اکسیژن را در شرایط آزمایش‪ ،‬برابر ‪۱/۲۵ 𝑔. 𝐿−1‬‬
‫مقدار کافی محلول سولفوریک اسید‪ ۳/۳۶ ،‬لیتر گاز هیدروژن در شرایط‬ ‫(کنکور‬ ‫در نظر بگیرید) ) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐶𝑙 = ۳۵/۵, 𝐾 = ۳۹ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫‪ STP‬آزاد شود‪ ،‬چند درصد جرم این نمونه را‪ ،‬زنگ آهن و چند درصد‬ ‫سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۰‬ارتقا یافته))‬

‫(کنکور‬ ‫آن را اکسیژن تشکیل میدهد؟ ) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐹𝑒 = ۵۶ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫)𝑔( ‪𝐾𝐶𝑙𝑂۳ (𝑠) → 𝐾𝐶𝑙(𝑠) + 𝑂۲‬‬
‫سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫‪ ۲۴٫۵ )۲‬و ‪۰٫۴‬‬ ‫‪ ۳۶٫۵ )۱‬و ‪۰٫۲‬‬
‫→ ‪𝐹𝑒 + 𝐻۲ 𝑆𝑂۴‬‬ ‫‪𝐹𝑒𝑆𝑂۴ + 𝐻۲‬‬
‫‪ ۲۴٫۵ )۴‬و ‪۰٫۲‬‬ ‫‪ ۳۶٫۵ )۳‬و ‪۰٫۴‬‬
‫‪۶٫۸ ،۱۴ )۲‬‬ ‫‪۴٫۸ ،۱۴ )۱‬‬
‫یک نمونه ناخالص‪ ،‬دارای ‪ 88‬درصد جرمی ‪ 𝑁𝑎2 𝑆𝑂4‬و ‪ 10‬درصد‬ ‫‪31‬ـ‬
‫‪۶٫۸ ،۱۶ )۴‬‬ ‫‪۴٫۸ ،۱۶ )۳‬‬ ‫جرمی آب است‪ .‬بر اثر جذب رطوبت‪ ،‬مقدار آب آن به ‪ 20‬درصد‬
‫می رسد‪ .‬درصد جرمی تقریبی این نمک در شرایط جدید کدام است و‬
‫سیلیسیم کاربید (‪ )SiC‬از واکنش‪( :‬معادله موازنه شود) ‪𝑆𝑖𝑂۲ (𝑠) +‬‬ ‫‪36‬ـ‬
‫∆‬ ‫اگر جرم نمونه اولیه ‪ 35/5‬گرم باشد‪ ،‬از واکنش کامل آن با باریم کلرید‪،‬‬
‫)𝑔(𝑂𝐶 ‪ ،𝐶(𝑠) → 𝑆𝑖𝐶(𝑠) +‬تولید میشود‪ .‬به ازای تولید هر کیلوگرم از‬
‫چند گرم مادۀ نامحلول در آب تشکیل میشود؟ (گزینهها را از چپ به‬
‫این ماده‪ ،‬چند لیتر گاز آالینده (در شرایط ‪ )STP‬تولید میشود و چند‬ ‫راست بخوانید‪ ،‬ناخالصی با )𝑞𝑎( ‪ 𝐵𝑎𝐶𝑙2‬واکنش نمیدهد‪.‬‬
‫گرم از جرم مواد جامد موجود در ظرف کاسته میشود؟‬ ‫‪= 16 , 𝑁𝑎 = 23 , 𝑠 = 32 , 𝐵𝑎 = 137 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫𝑂) (کنکور سراسری ریاضی‬
‫) ‪( (𝑆𝑖 = ۲۸, 𝐶 = ۱۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا‬
‫و فیزیک ‪𝑁𝑎2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞)𝐵𝑎𝐶𝑙2 (𝑎𝑞) → 2𝑁𝑎𝐶𝑙(𝑎𝑞) + 𝐵𝑎𝑆𝑂4 (𝑠) )1400‬‬
‫یافته))‬
‫‪۱۴۰۰ ،۱۱۲۰ )۲‬‬ ‫‪۱۴۰۰ ،۵۶۰ )۱‬‬ ‫‪51/26 ، 74/9 )2‬‬ ‫‪51/26 ، 78/2 )1‬‬
‫‪85/22 ، 74/9 )4‬‬ ‫‪85/22 ، 78/2 )3‬‬
‫‪۷۰۰ ،۱۱۲۰ )۴‬‬ ‫‪۷۰۰ ،۵۶۰ )۳‬‬
‫مکمل‪ :‬یک مول گاز متان با ده مول گاز شامل ‪ ۲۰%‬اکسیژن و ‪ ۸۰%‬نیتروژن‬
‫اگر در تجزیه ‪ ۰/۵‬مول آلومینیم سولفات‪ ۲۸/۸ ،‬لیتر فرآورده گازی‬ ‫‪37‬ـ‬
‫وارد موتور خودرو شده و به طور کامل میسوزد‪ .‬اگر همه فرآوردهها گاز باشند‪،‬‬
‫در شرایطی که حجم مولی گازها برابر ‪ ۲۴‬لیتر است‪ ،‬به دست آید‪ ،‬بازده‬
‫چند درصد حجم گازهای خارج شده از اگزوز را به تقریب کربن دی اکسید و‬
‫درصدی واکنش کدام است و چند گرم فرآورده جامد به دست میآید؟‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و‬ ‫چند درصد جرمی را یک گاز قطبی تشکیل میدهد؟‬
‫) ‪( (𝑆 = ۳۲, 𝐴𝑙 = ۲۷, 𝑂 = ۱۶ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک‬
‫فیزیک خارج از کشور ‪)۱۳۹۴‬‬
‫داخل ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬
‫‪ ۶۶٫۶ )۲‬و ‪۱۳٫۴‬‬ ‫‪ ۶۶٫۶ )۱‬و ‪۱۱٫۸‬‬
‫→ ‪𝐴𝑙۲ (𝑆𝑂۴ )۳‬‬ ‫‪𝐴𝑙۲ 𝑂۳ + ۳𝑆𝑂۳‬‬
‫‪۵۰٫۱ ،۸۰ )۲‬‬ ‫‪۴۰٫۸ ،۸۰ )۱‬‬ ‫‪ ۹٫۱ )۴‬و ‪۱۱٫۸‬‬ ‫‪ ۹٫۱ )۳‬و ‪۱۳٫۴‬‬

‫‪۵۰٫۱ ،۸۵ )۴‬‬ ‫‪۴۰٫۸ ،۸۵ )۳‬‬

‫‪14‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫اگر ‪ ۵۰‬درصد وزن تنه یک درخت را سلولز 𝑛) ‪ (𝐶6 𝐻10 𝑂5‬تشکیل دهد‪،‬‬ ‫‪45‬ـ‬ ‫با توجه به واکنش زیر‪ ،‬از مصرف هر مول بور اکسید‪ ،‬چند لیتر گاز‬ ‫‪38‬ـ‬
‫چند کیلوگرم زغال با خلوص ‪ ۹۰‬درصد و چند مول بخار آب از حرارت‬ ‫در شرایط ‪ ،STP‬تولید میشود و اختالف مجموع ضرایب فراوردهها با‬
‫دادن یک تنه درخت با جرم ‪ ۸۱‬کیلوگرم میتوان به دست آورد؟‬ ‫واکنشدهندهها چقدر است؟؟ (معادله موازنه شود) (کنکور سراسری ریاضی‬
‫) ‪ ( (𝑂 = ۱۶, 𝐶 = ۱۲, 𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی خارج از‬ ‫و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬
‫کشور ‪( ۱۳۹۸‬ارتقا یافته))‬ ‫)𝑔( ‪𝐵۲ 𝑂۳ (𝑠) + 𝐶𝑙۲ (𝑔) → 𝐵𝐶𝑙۳ (𝑙) + 𝑂۲‬‬
‫حرارت‬
‫→ )𝑠( 𝑛) ‪(𝐶۶ 𝐻۱۰ 𝑂۵‬‬ ‫(معادله موازنه شود) )𝑔(𝑂 ‪𝐶(𝑠) + 𝐻۲‬‬ ‫‪۲ ،۳۳٫۶ )۲‬‬ ‫‪۱ ،۳۳٫۶ )۱‬‬
‫‪۱۲۵۰ ،۲۰ )۲‬‬ ‫‪۱۵۰۰ ،۲۰ )۱‬‬ ‫‪۱ ،۶۷٫۲ )۴‬‬ ‫‪۲ ،۶۷٫۲ )۳‬‬
‫‪۱۵۰۰ ،۳۳ )۴‬‬ ‫‪۱۲۵۰ ،۳۳ )۳‬‬
‫‪ ۳/۲۲‬گرم 𝑂 ‪ 𝑁𝑎۲ 𝑆𝑂۴ . 𝑥𝐻۲‬را در آب مقطر حل کرده و حجم محلول‬ ‫‪39‬ـ‬
‫‪ ۲۵‬گرم از یک نمونه سنگ دارای کلسیم کربنات با ‪ ۱۰۰‬میلی لیتر‬ ‫‪46‬ـ‬ ‫را به ‪ ۲۰۰‬میلی لیتر میرسانیم‪ .‬اگر ‪ ۱۰۰‬میلی لیتر از این محلول با مقدار‬
‫محلول ‪ ۰/۶‬موالر نیتریک اسید به طور کامل واکنش داده است‪ .‬درصد‬ ‫کافی باریم کلرید‪ ۱/۱۶۵ ،‬گرم رسوب ‪ BaSO۴‬تشکیل دهد‪ x ،‬کدام عدد‬
‫جرمی ناخالصی و کلسیم در این نمونه‪ ،‬کدام است؟ (= ‪O = ۱۶, C‬‬ ‫است؟) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐻 = ۱, 𝑁𝑎 = ۲۳, 𝑆 = ۳۲, 𝐵𝑎 = ۱۳۷ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫𝑙‪ ،۱۲, H = ۱ ∶ g. mo‬اسید بر سایر سازندههای سنگ تأثیر نداشته‬ ‫‪−1‬‬
‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬ ‫است)‬ ‫‪۱٫۱۷ ،۵ )۲‬‬ ‫‪۰٫۵۸۵ ،۵ )۱‬‬
‫‪۱۲ ،۸۸ )۲‬‬ ‫‪۲۴ ،۷۶ (۱‬‬ ‫‪۰٫۵۸۵ ،۱۰ (۴‬‬ ‫‪۱٫۱۷ ،۱۰ (۳‬‬
‫‪۹٫۶ ،۷۶ )۴‬‬ ‫‪۴٫۸ ،۸۸ )۳‬‬ ‫مخلوطی از ‪ ۵‬مول اتانوئیک اسید و ‪ ۵‬مول اتانول در مجاورت‬ ‫‪40‬ـ‬
‫اگر از واکنش ‪ ۰/۸۴‬گرم کلسیم هیدرید با مقدار کافی آب‪ ۹۰۰ ،‬میلی‬ ‫‪47‬ـ‬ ‫‪ 𝐻2 𝑆𝑂4‬گرما داده شده است‪ .‬اگر در پایان واکنش‪ ۷۲ ،‬گرم آب تولید‬
‫لیتر گاز هیدروژن آزاد شود‪ ،‬بازده درصدی واکنش کدام است و به‬ ‫شود‪ ،‬بازده درصدی واکنش و جرم استر تولید شده (برحسب گرم)‪ ،‬به‬
‫تقریب چند یون تولید میشود؟ (حجم مولی گازها در شرایط آزمایش‬ ‫ترتیب از چپ به راست‪ ،‬کدام است؟ ∶ ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐻 = ۱, 𝐶 = ۱۲‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫‪ ۲۵‬لیتر است)) ‪(H = ۱, Ca = ۴۰ ∶ g. mo𝑙−1‬‬ ‫) ‪ ( 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۸‬‬
‫‪𝐻+‬‬
‫داخل ‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬ ‫𝑂 ‪𝐶𝐻۳ 𝐶𝑂𝑂𝐻 + 𝐶۲ 𝐻۵ 𝑂𝐻 → 𝐶𝐻۳ 𝐶𝑂𝑂𝐶۲ 𝐻۵ + 𝐻۲‬‬
‫→ 𝑂 ‪𝐶𝑎𝐻۲ + 𝐻۲‬‬ ‫‪𝐶𝑎(𝑂𝐻)۲ + 𝐻۲‬‬ ‫‪۲۶۴ ،۸۰ )۲‬‬ ‫‪۳۵۲ ،۸۰ )۱‬‬
‫‪۳٫۲۵ × ۱۰۲۲ ،۸۵ )۲‬‬ ‫‪۱٫۰۸ × ۱۰۲۲ ،۸۰ )۱‬‬ ‫‪۲۶۴ ،۹۰ )۴‬‬ ‫‪۳۵۲ ،۹۰ )۳‬‬
‫‪۱٫۰۸ × ۱۰۲۲ ،۹۵ )۴‬‬ ‫‪۳٫۲۵ × ۱۰۲۲ ،۹۰ )۳‬‬
‫از واکنش استیک اسید با یک الكل پنج کربنی برای تهیه یک استر‬ ‫‪41‬ـ‬
‫در یک واحد صنعتی از سنگ معدنی که دارای ‪ ۶۴%‬از ‪ 𝐶𝑟2 𝑂3‬است‪،‬‬ ‫‪48‬ـ‬ ‫(اسانس موز) استفاده میشود‪ .‬در صورتی که بازده درصدی واکنش‬
‫برای استخراج کروم استفاده میشود‪ .‬برای تولید ‪ ۸۸۴‬کیلوگرم کروم‪،‬‬ ‫‪ ۸۰%‬باشد‪ ،‬از واکنش یک مول استیک اسید با مقدار کافی از این الکل‪،‬‬
‫به تقریب چند تن از این سنگ معدن نیاز است و جرم جامد برجای‬ ‫چند گرم از این استر و چند مول آب به دست میآید؟‬
‫(کنکور‬ ‫) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐶𝑟 = ۵۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫مانده به چند تن میرسد؟‬ ‫) ‪( (O = ۱۶, H = ۱, C = ۱۲ ∶ g. mo𝑙−1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪۱۳۹۸‬‬
‫سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬ ‫(ارتقا یافته))‬
‫‪۱٫۶۱۱ ،۲٫۰۱۹ )۲‬‬ ‫‪۱٫۴۷۴ ،۱٫۲۹۲ )۱‬‬ ‫‪𝐻+‬‬
‫→‬
‫𝑂 ‪𝐶𝐻۳ 𝐶𝑂𝑂𝐻 + 𝐶۵ 𝐻۱۱ 𝑂𝐻 ← 𝐶۷ 𝐻۱۴ 𝑂۲ + 𝐻۲‬‬
‫‪۱٫۸۴۱ ،۱٫۲۹۲ )۴‬‬ ‫‪۰٫۸۸۴ ،۲٫۰۱۹ )۳‬‬ ‫‪۱٫۶ ،۱۱۲ )۲‬‬ ‫‪۰٫۸ ،۱۰۴ )۱‬‬
‫‪۱٫۶ ،۱۰۴ )۴‬‬ ‫‪۰٫۸ ،۱۱۲ )۳‬‬
‫از آبکافت ‪ ۴/۴۵‬کیلوگرم چربی (گلیسیرین تری استئارات) با بازدهی‬ ‫‪49‬ـ‬
‫برای تهیه ‪ ۵۰۰‬میلی لیتر محلول ‪ ۰/۱‬موالر فسفرو اسید‪ ،‬چند گرم از‬ ‫‪42‬ـ‬
‫‪ ۹۰‬درصد‪ ،‬چند گرم گلیسیرین به دست میآید و مجموع جرم فراوردهها‬
‫)𝑠( ‪ 𝑃𝐼3‬طبق واکنش (موازنه نشده)‪:‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪۱۳۹۷‬‬ ‫چند گرم از چربی اولیه بیشتر است؟‬
‫)𝑞𝑎(𝐼𝐻 ‪ ،𝑃𝐼۳ (𝑠) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝐻۳ 𝑃𝑂۳ (𝑎𝑞) +‬الزم است و چند گرم‬
‫(ارتقا یافته))‬
‫(استئاریک اسید = 𝐻𝑂𝑂𝐶 ‪)𝑂 = ۱۶, 𝐶 = ۱۲, 𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1 ،𝐶𝐻۳ (𝐶𝐻۲ )۱۶‬‬ ‫(کنکور سراسری علوم‬ ‫آب مصرف میشود؟ ) ‪(P = ۳۱, I = ۱۲۷ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫تجربی داخل ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬
‫‪۲۴۳ ،۴۱۴ )۲‬‬ ‫‪۲۴۳ ،۳۹۶ )۱‬‬
‫‪۲٫۷ ،۲۰٫۶ )۲‬‬ ‫‪۰٫۹ ،۲۰٫۶ )۱‬‬
‫‪۸۱ ،۳۹۶ )۴‬‬ ‫‪۸۱ ،۴۱۴ )۳‬‬
‫‪۰٫۹ ،۴۱٫۲ )۴‬‬ ‫‪۲٫۷ ،۴۱٫۲ )۳‬‬
‫از تجزیه ‪ ۶۳‬گرم سدیم هیدروژن کربنات خالص‪ ،‬در گرما درصورتی‬ ‫‪50‬ـ‬
‫که ‪ ۸۰%‬آن تجزیه شده باشد‪ ،‬به تقریب چند گرم فرآورده جامد به‬ ‫اگر در واکنش تبدیل ‪ ۲۱‬گرم سدیم هیدروژن کربنات‪ ،‬به سدیم کربنات‬ ‫‪43‬ـ‬
‫دست میآید و ‪ 𝐶𝑂۲‬حاصل را از سوزاندن چند گرم متان میتوان به‬ ‫بر اثر گرما‪ ۱۰/۶ ،‬گرم سدیم کربنات تشکیل شود‪ ،‬بازده درصدی این‬
‫(کنکور‬ ‫دست آورد؟ ) ‪(𝑂 = ۱۶, 𝐶 = ۱۲, 𝐻 = ۱, 𝑁𝑎 = ۲۳ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫واکنش کدام است و پس از بازگشت به شرایط ‪ ،STP‬چند لیتر فرآورده‬
‫سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬ ‫گازی تشکیل میشود؟ (گزینهها را از راست به چپ بخوانید‪).‬‬
‫‪𝑁𝑎𝐻𝐶𝑂۳ → 𝑁𝑎۲ 𝐶𝑂۳ + 𝐻۲ 𝑂 + 𝐶𝑂۲‬‬ ‫) ‪(Na = ۲۳, O = ۱۶, C = ۱۲, H = ۱ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و‬
‫فیزیک خارج از کشور ‪)۱۳۹۶‬‬
‫‪۴٫۸ ،۳۱٫۸ )۲‬‬ ‫‪۲٫۴ ،۲۹٫۵ )۱‬‬ ‫‪۴٫۴۸ ،۸۰ )۲‬‬ ‫‪۲٫۲۴ ،۸۰ )۱‬‬
‫‪۴٫۸ ،۲۹٫۵ )۴‬‬ ‫‪۲٫۴ ،۳۱٫۸ )۳‬‬ ‫‪۴٫۴۸ ،۸۵ )۴‬‬ ‫‪۲٫۲۴ ،۸۵ )۳‬‬
‫‪ ۹/۰۳۳ × ۱۰۲۲‬اتم آهن‪ ،‬برابر چند مول آهن است و در واکنش با‬ ‫‪51‬ـ‬ ‫مخلوطی از ‪ ۱۶/۸‬گرم سدیم هیدروژن کربنات با ‪ ۱۵/۹‬گرم سدیم‬ ‫‪44‬ـ‬
‫مقدار کافی سولفوریک اسید‪ ،‬چند لیتر گاز هیدروژن آزاد میسازد؟‬ ‫کربنات‪ ،‬با چند مول هیدروکلریک اسید واکنش کامل میدهد و چند‬
‫(چگالی گاز هیدروژن در شرایط واکنش برابر ‪ ۰٫۰۸ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬است‪،‬‬ ‫گرم نمک خوراکی تشکیل میشود؟ (عددها را از راست به چپ بخوانید)‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل‬ ‫گزینهها را از راست به چپ بخوانید)‬ ‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۶‬‬
‫‪)۱۳۹۳‬‬ ‫) ‪(Na = ۲۳, O = ۱۶, C = ۱۲, H = ۱ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫→ ‪𝐹𝑒 + 𝐻۲ 𝑆𝑂۴‬‬ ‫‪𝐹𝑒𝑆𝑂۴ + 𝐻۲‬‬ ‫‪۲۹/۲۵ ،۰/۴)۲‬‬ ‫‪۲۳/۴ ،۰/۴ )۱‬‬
‫‪۲۹/۲۵ ،۰/۵ )۴‬‬ ‫‪۲۳/۴ ،۰/۵ )۳‬‬
‫‪۳/۹ ،۰/۱۸ )۲‬‬ ‫‪۴/۵ ،۰/۱۸ )۱‬‬
‫‪۳/۷۵ ،۰/۱۵ )۴‬‬ ‫‪۰/۲۵ ،۰/۱۵ )۳‬‬

‫‪15‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫اگر محلول کلرید یک فلز که دارای ‪ ۲/۷‬گرم از این نمک است با‬ ‫‪58‬ـ‬ ‫‪ m‬گرم گرد آلومینیم را در ‪ ۲۵۰‬میلی لیتر محلول هیدروکلریک اسید‬ ‫‪52‬ـ‬
‫مقدار کافی محلول نقره نیترات‪ ۵/۷۴ ،‬گرم نقره کلرید تشکیل دهد‪،‬‬ ‫وارد میکنیم‪ ،‬همۀ آلومینیم با اسید واکنش میدهد و غلظت موالر‬
‫نسبت جرم مولی این فلز به ظرفیت آن‪ ،‬کدام است و چند گرم نمک‬ ‫اسید به اندازه ‪ ۰/۴‬مول بر لیتر کم میشود‪ ،‬در شرایط ‪ STP‬چند لیتر‬
‫(کنکور‬ ‫) ‪(𝐶𝑙 = ۳۵/۵،𝐴𝑔 = ۱۰۸ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫آن فلز تولید میشود؟‬ ‫گاز تولید میشود و ‪ m‬به تقريب کدام است؟ ) ‪(Al = ۲۷ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬ ‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫‪3/76 ، 54 )2‬‬ ‫‪4/18 ، 32 )1‬‬ ‫‪۰٫۹ ،۱٫۱۲ )۲‬‬ ‫‪۰٫۹ ،۳٫۳۶ )۱‬‬
‫‪3/76 ، 32 )4‬‬ ‫‪4/18 ، 54 )3‬‬ ‫‪۲٫۷ ،۱٫۱۲ )۴‬‬ ‫‪۲٫۷ ،۳٫۳۶ )۳‬‬
‫اگر ‪ 63‬گرم ‪ (NH4 )2 Cr2 O7‬مطابق واکنش زیر‪ ،‬در ظرف سربسته به‬ ‫‪59‬ـ‬ ‫در یک کارخانه برقکافت آب نمک غليظ‪ ،‬در هر ساعت‪ ۱۰۰۰ ،‬لیتر‬ ‫‪53‬ـ‬
‫میزان ‪ 80‬درصد تجزیه شود‪ ،‬پس از انجام واکنش‪ ،‬درصد جرمی تقریبی‬ ‫آب نمک با غلظت ‪ 350 𝑔. 𝐿−1‬وارد سلول الکترولیتی شده و با غلظت‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫کروم در تودۀ جامد برجای مانده‪ ،‬کدام است؟‬ ‫‪ ۲۳۳𝑔. 𝐿−1‬از آن خارج میشود‪ .‬در هر ساعت در این کارخانه چند‬
‫خارج از کشور ‪)1400‬‬ ‫کیلوگرم سدیم و چند متر مکعب گاز کلر در شرایط ‪ STP‬تولید میشود؟ (از‬
‫∆‬
‫)معادلۀ واکنش موازنه شود‪(NH4 )2 Cr2 O7 (s) → Cr2 O3 (s) + N2 (g) + H2 O(g) (.‬‬ ‫تغییر حجم محلول چشم پوشی شود‪)𝐶𝑙 = ۳۵/۵, 𝑁𝑎 = ۲۳ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1 ،‬‬
‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫) ‪(H = 1 , N = 14 , O = 16 , Cr = 52: g.mol-1‬‬
‫‪۲۲٫۴ ،۲۳ )۲‬‬ ‫‪۱۱٫۲ ،۴۶ )۱‬‬
‫‪42/5 )4‬‬ ‫‪45/4 )3‬‬ ‫‪60/4 )2‬‬ ‫‪78/4 )1‬‬
‫‪۴۴٫۸ ،۴۶ )۴‬‬ ‫‪۳۳٫۶ ،۲۳ )۳‬‬
‫مکمل‪ :‬اگر ‪ ۲۰‬گرم سدیم هیدروژن کربنات با خلوص ‪ ۸۴‬درصد‪ ،‬بر اثر گرما‬
‫به میزان ‪ ۵۰‬درصد تجزیه شود‪ ،‬جرم جامد بر جای مانده و جرم فراورده چند‬
‫از برقکافت ‪ ۲۵۰‬میلی لیتر محلول قلع (‪ )II‬کلرید با غلظت ‪ ۰/۱‬موالر‬ ‫‪54‬ـ‬
‫گرم است؟ (گرما بر ناخالصی اثر ندارد ∶ ‪𝑂 = ۱۶،𝐶 = ۱۲،𝐻 = ۱،𝑁𝑎 = ۲۳‬‬ ‫(طبق واکنش زیر)‪ ۲/۳۷۴ ،‬گرم فلز قلع جمع آوری شده است‪ .‬چند‬

‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۴‬ارتقا یافته))‬ ‫‪) 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫میلی لیتر گاز کلر تولید شده و چند گرم یون کلرید در این محلول باقی‬

‫‪10/6 ، 16/9 )2‬‬ ‫‪5/3 ، 1۳/7 )1‬‬ ‫) ‪ ( (𝐶𝑙 = ۳۵/۵،𝑆𝑛 = ۱۱۸/۷ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری ریاضی‬ ‫مانده است؟‬
‫و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫‪5/3 ، 16/9 )4‬‬ ‫‪5/3 ، 13/8 )3‬‬
‫برقکافت‬
‫مقداری پتاسیم پرمنگنات را گرم میکنیم تا به طور کامل تجزیه‬ ‫‪60‬ـ‬ ‫→ )𝑞𝑎( ‪𝑆𝑛𝐶𝑙۲‬‬ ‫)𝑔( ‪𝑆𝑛(𝑠) + 𝐶𝑙۲‬‬
‫شده‪ ،‬پتاسیم منگنات‪ ،‬منگنز (‪ )IV‬اکسید و گاز اکسیژن آزاد کند‪ ،‬به‬ ‫‪0/355 ، 448 )2‬‬ ‫‪0/71 ، 224 )1‬‬
‫تقریب چند درصد از جرم نمونه جامد در این فرآیند‪ ،‬کاسته میشود؟‬ ‫‪0/355 ، 224 )4‬‬ ‫‪0/71 ، 448 )3‬‬
‫) ‪( (𝑂 = ۱۶،𝑀𝑛 = ۵۵،𝐾 = ۳۹ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫از واکنش ‪ ۰/۰۵‬مول فلز موجود در گروه ‪ ۱۲‬و دوره ‪ ۴‬جدول دورهای‬ ‫‪55‬ـ‬
‫خارج از کشور ‪)۱۳۹۵‬‬
‫عنصرها با مقدار کافی محلول سولفوریک اسید‪ ۸/۰۶۹ ،‬گرم نمک‬
‫‪𝐾𝑀𝑛𝑂4 → 𝐾2 𝑀𝑛𝑂۴ + 𝑀𝑛𝑂2 + 𝑂2‬‬
‫‪۲۰ )۲‬‬ ‫‪۱۰ )۱‬‬ ‫سولفات و مقداری گاز هیدروژن تولید میشود‪ ،‬جرم اتمی این فلز و‬

‫‪۳۷٫۷ )۴‬‬ ‫‪۲۷٫۵ )۳‬‬ ‫(کنکور سراسری ریاضی‬ ‫جرم ‪ 𝐻۲‬کدام است؟ ) ‪(𝑂 = ۱۶،𝑆 = ۳۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۰‬‬
‫یک مول آلومینیم سولفات‪ ،‬باید به تقریب چند درصد تجزیه شود تا‬ ‫‪61‬ـ‬
‫‪0/2 ، 69/7 )2‬‬ ‫‪0/1 ، 65/4 )1‬‬
‫جرم فرآورده جامد با جرم واکنش دهنده باقی مانده برابر شود؟‬
‫‪0/4 ، 69/7 )4‬‬ ‫‪0/05 ، 65/4 )3‬‬
‫) ‪( (𝑂 = ۱۶،𝐴𝑙 = ۲۷،𝑆 = ۳۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل‬
‫‪)۱۳۹۴‬‬ ‫فلز ‪ A‬با هالوژن ‪ ،X‬ترکیبی با فرمول شیمیایی ‪ 𝐴𝑋2‬تشکیل میدهد‪.‬‬ ‫‪56‬ـ‬
‫∆‬
‫‪۷۷ )۴‬‬ ‫‪۶۶ )۳‬‬ ‫‪۵۰ )۲‬‬ ‫‪۴۰ )۱‬‬ ‫→ )𝑠( ‪2𝐴𝑋2‬‬ ‫این ترکیب بر اثر گرما‪ ،‬مطابق واکنش‪2𝐴𝑋(𝑠) + :‬‬
‫چند گرم آلومینیوم باید با چند مول هیدروکلریک اسید واکنش دهد‬ ‫‪62‬ـ‬ ‫)𝑔( ‪ 𝑋2‬تجزیه میشود‪ .‬هرگاه ‪ 1/12‬گرم از ‪ 𝐴𝑋2‬بهطور کامل تجزیه شود‬
‫تا گاز به دست آمده با ‪ ۱۶‬گرم اکسیژن‪ ،‬واکنش کامل دهد؟‬ ‫و ‪ 0/72‬گرم 𝑋𝐴 و ‪ 71/25‬میلیلیتر گاز تشکیل شود‪ ،‬جرم اتمی هالوژن‪،‬‬
‫) ‪ ( (𝑂 = ۱۶،𝐴𝑙 = ۲۷ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪۱۳۹۴‬‬ ‫چند برابر جرم اتمی فلز است؟ (حجم مولی گازها را در شرایط آزمایش‪،‬‬
‫(ارتقا یافته))‬ ‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)1400‬‬ ‫‪ 28/5‬لیتر در نظر بگیرید‪).‬‬
‫‪1 ، 9 )2‬‬ ‫‪1 ، 18 )1‬‬ ‫‪1/75 )4‬‬ ‫‪1/5 )3‬‬ ‫‪1/25 )2‬‬ ‫‪1/15 )1‬‬
‫‪2 ، 18 )4‬‬ ‫‪2 ، 9 )3‬‬ ‫مکمل‪ :‬اگر در واکنش کامل ‪ ۷/۹۵‬گرم هیدروکسید یک فلز چهار ظرفیتی‬
‫اگر گاز ‪ 𝐶𝑂۲‬حاصل از سوزاندن ‪ ۵/۲ g‬اتین‪ ،‬در محلول کلسیم اکسید‬ ‫‪63‬ـ‬ ‫با مقدار کافی از محلول سولفوریک اسید‪ ۱۴/۱۵ ،‬گرم نمک تشکیل شود‪،‬‬
‫کافی وارد شود‪ ،‬چند گرم کلسیم کربنات به دست میآید و کلسیم‬ ‫است؟‬ ‫کدام‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫جرم اتمی این فلز و جرم آب‬
‫کربنات تولید شده با چند مول ‪ HCl‬واکنش میدهد؟ (درصورتی که‬ ‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور‬ ‫) ‪(𝑂 = ۱۶،𝑆 = ۳۲،𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫بازده درصدی واکنش برابر ‪ ۹۰‬درصد باشد)‬ ‫‪( ۱۳۹۷‬ارتقا یافته))‬
‫داخل ‪( ۱۳۹۲‬ارتقا یافته))‬ ‫‪3/6 ، 91 )2‬‬ ‫‪0/9 ، 48 )1‬‬
‫) ‪(𝑂 = ۱۶،𝐶𝑎 = ۴۰،𝐶 = ۱۲،𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫‪1/8 ، 48 )4‬‬ ‫‪1/8 ، 118 )3‬‬
‫‪0/8 ، ۴۰ )4‬‬ ‫‪0/۳۶ ، ۳۶ )3‬‬ ‫‪0/72 ، 3۶ )2‬‬ ‫‪0/۴ ، ۴0 )1‬‬ ‫اگر برای تشکیل ‪ 60‬گرم از اکسید یک فلز قلیایی خاکی (از واکنش‬ ‫‪57‬ـ‬
‫در یک کارگاه‪ ،‬از گاز کلر حاصل از یک سلول دانز برای تهیه مایع‬ ‫‪64‬ـ‬ ‫فلز با اکسیژن)‪ 18/06× 1022 ،‬الکترون مبادله شود‪ ،‬جرم اتمی فلز در این‬
‫سفید کننده خانگی (محلول ‪ ۵%‬جرمی از )‪ ،NaClO(aq‬طبق واکنش‬ ‫(کنکور‬ ‫اکسید‪ ،‬چند برابر جرم اتمی اکسیژن است؟ ( ‪(𝑂 = 16 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫(موازنه نشده)‪𝑁𝑎𝑂𝐻(𝑎𝑞) + 𝐶𝑙۲ (𝑔) → 𝑁𝑎𝐶𝑙(𝑎𝑞) + 𝑁𝑎𝐶𝑙𝑂(𝑎𝑞) + :‬‬ ‫سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)1400‬‬

‫)𝑙(𝑂 ‪ ،𝐻۲‬استفاده میشود‪ .‬در این کارگاه به ازای تولید ‪ ۱/۱۵۰‬کیلو گرم‬ ‫‪1/5 )4‬‬ ‫‪1/25 )3‬‬ ‫‪0/75 )2‬‬ ‫‪0/25 )1‬‬

‫فلز سدیم‪ ،‬به تقریب چند لیتر محلول سفید کننده ( 𝐿𝑚 ‪)𝑑 ≈ ۱ 𝑔.‬‬
‫‪−۱‬‬ ‫مکمل‪ :‬از سوختن کامل ‪ ۰/۲۵‬مول از یک آلکین‪ ۱۳/۵ ،‬گرم آب به دست‬

‫تولید میشود و آب تولیده شده را از سوزاندن چند گرم متان میتوان‬ ‫میآید‪ .‬جرم مولکولی این آلكين کدام است و آنتالپی سوختن آن در مقایسه‬

‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬ ‫تولید کرد؟‬ ‫(کنکور سراسری‬ ‫با پروپان چگونه است؟ ) ‪(𝑂 = ۱۶،𝐶 = ۱۲،𝐻 = ۱ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۴‬ارتقا یافته))‬
‫‪200 ، 37/2۵ )2‬‬ ‫‪400 ، 37/2۵ )1‬‬
‫‪ ، 56 )1‬کمتر‬ ‫‪ ، 58 )1‬بیشتر‬
‫‪۴00 ، 7۴/۵ )4‬‬ ‫‪200 ، 7۴/۵ )3‬‬
‫‪ ، 54 )4‬کمتر‬ ‫‪ ، 54 )3‬بیشتر‬

‫‪16‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬
‫‪2/۵۳ ، ۶0 )4‬‬ ‫‪3/۵۲ ، ۶0 )3‬‬ ‫‪3/۵۲ ، 30 )2‬‬ ‫‪2/۵۳ ، 30 )1‬‬ ‫‪𝐿𝑖۳ 𝑁(𝑠) + 𝐻۲ 𝑂(𝑙) → 𝐿𝑖𝑂𝐻(𝑎𝑞) +‬‬ ‫اگر در واکنش (موازنه نشده)‪:‬‬ ‫‪65‬ـ‬
‫)𝑞𝑎( ‪ ۰/۵ ،𝑁𝐻۳‬مول لیتیم نیترید مصرف شود و بازده درصدی واکنش‬
‫جرم ‪ ۳/۰۱۱ × ۱۰۲۲‬مولکول از اکسیدی با فرمول عمومی ‪ ،NmOn‬برابر‬ ‫‪72‬ـ‬
‫‪ ۸۰‬درصد باشد‪ ،‬فرآوردههای واکنش در مجموع با چند مول ‪HCl‬‬
‫‪ ۵/۴‬گرم است‪ .‬نسبت ‪ n‬به ‪ ،m‬کدام است و محلول این اکسید در آب‪،‬‬
‫واکنش کامل می دهند و آب تولید شده چند برابر آب مصرف شده‬
‫‪( (O‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل‬ ‫چگونه است؟ ) ‪= ۱۶،N = ۱۴: g. mo𝑙−1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬ ‫است؟‬
‫‪)۱۳۹۵‬‬
‫‪1 ، 3/2 )۲‬‬ ‫‪1 ، ۱/۶ )۱‬‬
‫‪ ،۲/۵ )۲‬الکترولیت ضعیف‬ ‫‪ ،۲/۵ )۱‬الکترولیت قوی‬
‫‪3 ،1/6 )۴‬‬ ‫‪3 ، ۳/۲ )۳‬‬
‫‪ ،۱/۵ )۴‬الکترولیت ضعیف‬ ‫‪ ،۱/۵ )۳‬الکترولیت قوی‬
‫مقدار اکسیژن آزاد شده از تجزیه گرمایی ‪ ۰/۳‬مول پتاسیم کلرات را‬ ‫‪66‬ـ‬
‫از تجزیه گرمایی چند گرم سدیم نیترات میتوان به دست آورد و‬
‫دربارۀ دو واکنش داده شده‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر درست است؟‬ ‫‪73‬ـ‬
‫اکسیژن تولید شده در هر دو واکنش‪ ،‬چند گرم ‪ -1‬بوتانول را میسوزاند؟‬
‫(معادلۀ واکنشها موازنه شود‪).‬‬
‫(کنکور سراری ریاضی و فیزیک داخل ‪)1400‬‬
‫)𝑙(𝑂 ‪(Ι) 𝐶2 𝐻5𝑂𝐻(𝑙) + 𝑂2 (𝑔) ⟶ 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2‬‬ ‫شود‪).‬‬ ‫فرض‬ ‫‪۱۰۰%‬‬ ‫واکنش‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫(بازده‬
‫)𝑙(𝑂 ‪(ΙΙ) 𝑁𝑎2 𝐶𝑂3 (𝑠) + 𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) ⟶ 𝑁𝑎𝐶𝑙(𝑎𝑞) + 𝐶𝑂2 (𝑔) + 𝐻2‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک‬ ‫) ‪)𝑂 = ۱۶،𝑁 = ۱۴،𝑁𝑎 = ۲۳ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫مطابق واکنش )‪ ،(I‬از سوختن یک مول اتانول‪ 44/8 ،‬لیتر گاز در‬ ‫•‬
‫داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫شرایط ‪ STP‬تولید میشود‪.‬‬ ‫‪𝐾𝐶𝑙𝑂3 → KCl + 𝑂2‬‬
‫اگر از واکنش ‪ 7/5‬مول اسید‪ 60/75 ،‬گرم آب تشکیل شود‪ ،‬بازده‬ ‫•‬ ‫‪𝑁𝑎𝑁𝑂3 → 𝑁𝑎𝑁𝑂2 +𝑂2‬‬
‫‪۶۶٫۶ ،۴۱ )۲‬‬ ‫‪۳۳٫۳ ،۳۴ )۱‬‬
‫واکنش برابر ‪ 90‬درصد است‪.‬‬
‫‪۶۶٫۶ ،۷۶٫۵ )۴‬‬ ‫‪۳۳٫۳ ،۶۸ )۳‬‬
‫بهازای جرم برابر از واکنشدهندۀ کربندار‪ ،‬نسبت مولی‪ 𝐶𝑂2‬در‬ ‫•‬
‫مقدار ‪ 𝐴𝑙۲ 𝑂۳‬را که از تجزیه گرمایی ‪ ۰/۲‬مول آلومینیم سولفات با‬ ‫‪67‬ـ‬
‫واکنش‪ I‬به واکنش ‪ ،II‬برابر‪ 4/6‬است‪.‬‬
‫بازده درصدی ‪ ۸۰%‬به دست میآید‪ ،‬از واکنش کامل چند گرم فریک‬
‫اگر از واکنش ‪ 100‬گرم‪ 𝑁𝑎2 𝐶𝑂3‬ناخالص‪ 1/5 ،‬مول نمک تشکیل شود‪،‬‬ ‫•‬
‫اکسید با مقدار اضافی گرد آلومینیم میتوان تهیه کرد و در اثر اکسید‬
‫درصد خلوص آن‪ ،‬برابر ‪ 79/5‬است‪.‬‬
‫شدن آهن تولید شده چند گرم بر جرم آن افزوده میشود؟‬
‫) ‪(H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23: 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫) ‪( (𝑂 = ۱۶،𝐴𝑙 = ۲۷،𝐹𝑒 = ۵۶ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری علوم تجربی‬
‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬ ‫خارج از کشور ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬
‫‪ 10‬میلیلیتر محلول سولفوریک اسید با ‪ 210‬میلیگرم منیزیم کربنات‬ ‫‪74‬ـ‬ ‫‪Al2 (SO۴ )۳ →Al2 O3 +3SO3‬‬
‫واکنش کامل میدهد‪ .‬جرم اسید در ‪ 100‬میلیلیتر محلول آن‪ ،‬چند گرم‬ ‫‪7/68 ، 25/6)2‬‬ ‫‪25/6 ، 25/6 )1‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)1400‬‬ ‫و غلظت آن چند موالر است؟‬ ‫‪7/68 ، 28 )4‬‬ ‫‪25/6 ، 28 )3‬‬
‫)‪MgCO3 (s) + H2 SO4 (aq)→MgSO4 (aq) + CO2 (g) + H2 O(l‬‬
‫مقدار )𝑔( ‪ 𝐶𝑂۲‬که از سوختن ‪ ۰/۵‬مول ‪ -۱‬بوتانول به دست میآید را‬ ‫‪68‬ـ‬
‫( ‪)H = 1 , C = 12 , O = 16 , Mg = 24 , S = 32: g.mol-1‬‬
‫از واکنش چند گرم کلسیم کربنات خالص با هیدروکلریک اسید کافی در‬
‫‪0/50 ، 2/45 )2‬‬ ‫‪0/25 ، 2/45 )1‬‬
‫همان دما‪ ،‬می توان به دست آورد و آب تشکیل شده در واکنش دوم‬
‫‪0/50 ،4/9 )4‬‬ ‫‪0/25 ،4/9 )3‬‬
‫در این شرایط چند برابر واکنش اول است؟‬
‫‪۳۵‬‬
‫و ‪ ۸۰‬درصد جرمی‬ ‫𝑙𝐶‪۱۷‬‬ ‫یک مول گاز کلر شامل ‪ ۲۰‬درصد جرمی‬ ‫‪75‬ـ‬ ‫(کنکور سراسری ریاضی و‬ ‫) ‪(O = ۱۶،C = ۱۲،Ca = ۴۰،H = ۱ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫‪۳۷‬‬
‫است‪ .‬چگالی این گاز در شرایطی که حجم مولی گازها برابر ‪۳۰‬‬ ‫𝑙𝐶‪۱۷‬‬ ‫فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬
‫‪۳۷‬‬ ‫‪۰٫۸ ،۱۰۰ )۴‬‬ ‫‪۰٫۸ ،۲۰۰ )۳‬‬ ‫‪۴ ،۲۰۰ )۲‬‬ ‫‪۴ ،۱۰۰ )۱‬‬
‫را ‪ 4‬برابر کنیم‪ ،‬چگالی‬ ‫𝑙𝐶‪۱۷‬‬ ‫لیتر باشد‪ ،‬چند ‪ g. 𝐿−1‬است و اگر فراوانی‬
‫میشود ؟ (عدد جرمی را به تقریب‪ ،‬برابر اتم گرم هر‬ ‫𝑙 ‪g.‬‬ ‫‪−1‬‬
‫چند‬ ‫‪ ۳۲/۵‬گرم از یک قطعه آلیاژ روی و مس را در مقدار کافی محلول ‪۴‬‬ ‫‪69‬ـ‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۵‬ارتقا یافته))‬ ‫ایزوتوپ در نظر بگیرید)‬ ‫موالر هیدروکلریک اسید قرار داده و گرم میکنیم تا واکنش کامل انجام‬
‫‪1/3 ، 11/8 )4‬‬ ‫‪1/3 ، 1/22 )3‬‬ ‫‪1/2 ، 1/22 )2‬‬ ‫‪1/2 ، 1/18 )1‬‬ ‫گیرد‪ .‬اگر در این فرآیند‪ ۲/۲۴ ،‬لیتر گاز هیدروژن در شرایط استاندارد‬
‫عنصر ‪ M‬دارای عددهای اکسایش پایدار ‪ +۱‬و ‪ +۴‬و عنصر ‪ X‬دارای‬ ‫‪76‬ـ‬ ‫آزاد شده باشد‪ ،‬درصد جرمی مس در این آلیاژ کدام است و برای انجام‬
‫عددهای اکسایش ‪ -۱‬و ‪ -۲‬است‪ .‬اگر جرم اتمی ‪ ،X‬دو برابر جرم اتمی‬ ‫کامل این واکنش‪ ،‬دست کم چند میلی لیتر از محلول این اسید الزم‬
‫‪ M‬باشد‪ ،‬با کدام عددهای اکسایش عنصرهای ‪ M‬و ‪ ،X‬درصد جرمی ‪M‬‬ ‫است؟ (گزینهها را از راست به چپ بخوانید) ∶ ‪(Cu = ۶۴،Zn = ۶۵‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل‬ ‫در ترکیبهای آن ها‪ ،‬بیشتر است؟‬ ‫) ‪ ( g. mo𝑙−1‬کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۵‬‬
‫‪۰‬‬ ‫‪۲+‬‬
‫‪)۱۳۹۴‬‬ ‫𝑉 ‪𝐸 (𝐶𝑢 (𝑎𝑞)/𝐶𝑢(𝑠)) = +۰/۳۴‬‬
‫‪-۱ ،+۱ )۴‬‬ ‫‪-۲ ،+۴ )۳‬‬ ‫‪-۲ ،+۱ )۲‬‬ ‫‪+۴ ،-۱ )۱‬‬ ‫𝑉 ‪𝐸 ۰ (𝑍𝑛۲+ (𝑎𝑞)/𝑍𝑛(𝑠)) = −۰/۷۶‬‬
‫‪۵۰ ،۸۰ )۴‬‬ ‫‪۲۵ ،۸۰ )۳‬‬ ‫‪۵۰، ۶۰ )۲‬‬ ‫‪۲۵ ،۶۰ )۱‬‬
‫درصد جرمی نیتروژن در کدام ترکیب‪ ،‬کمتر است و عدد اکسایش‬ ‫‪77‬ـ‬
‫‪ ۲۰‬گرم از آلیاژ نقره و روی‪ ،‬در مقدار کافی از محلول هیدروکلریک‬ ‫‪70‬ـ‬
‫نیتروژن در این ترکیب در مقایسه با سایر ترکیبها چگونه است؟‬
‫اسید انداخته شده است‪ ،‬اگر در پایان واکنش‪ ۲ ،‬لیتر گاز در شرایطی‬
‫) ‪ ( (H = ۱،O = ۱۶،C = ۱۲ ∶ g. mo𝑙−1‬کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪۱۳۹۴‬‬
‫(ارتقا یافته))‬ ‫که چگالی گاز حاصل برابر ‪ ۰/۰۸‬گرم بر لیتر است‪ ،‬آزاد شود‪ ،‬چند درصد‬
‫‪ )۱‬دی نیتروژن مونو اکسید ‪ ،‬کمتر‬ ‫جرم این آلیاژ را نقره تشکیل میدهد و در این شرایط چگالی گاز‬
‫‪ )۲‬دی نیتروژن تری اکسید ‪ ،‬بیشتر‬ ‫(کنکور‬ ‫اکسیژن چند گرم بر لیتر است؟ ) ‪(Ag = ۱۰۷،Zn = ۶۵ ∶ g. mo𝑙−1‬‬
‫سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬
‫‪ )۳‬نیتروژن مونو اکسید ‪ ،‬کمتر‬
‫‪۲/۵۶ ، 84 )4‬‬ ‫‪۲/۵۶ ، 74 )3‬‬ ‫‪1/28 ، 74 )2‬‬ ‫‪1/28 ، 84 )1‬‬
‫‪ )۴‬نیتروژن دی اکسید ‪ ،‬بیشتر‬
‫مخلوطی به وزن ‪ ۵۰۵‬گرم از ‪ CaCO3‬و ‪ KNO3‬بر اثر گرما (دمای زیر‬ ‫‪71‬ـ‬
‫مکمل ‪ :1‬بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه عنصری‪ ۸۰ ،‬درصد جرم یک‬
‫هیدروکربن را کربن تشکیل میدهد‪ .‬فرمول تجربی آن کدام است و درصد جرمی‬
‫‪ )۵۰۰°C‬تجزیه میشود‪ .‬در صورتی که گاز خروجی با ‪ ۰/۵‬مول متان به‬
‫هیدروژن در بنزن با درصد جرمی هیدروژن در کدام مولکول برابر است؟‬ ‫طور کامل واکنش دهد‪ ،‬درصد جرمی ‪ CaCO3‬در این مخلوط کدام است‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۱‬ارتقا یافته))‬ ‫) 𝑙‪(H = ۱،C = ۱۲ ∶ g. mo‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫و ‪ CO2‬حاصل از تجزیه ‪ CaCO3‬چند مول بیشتر از ‪ CO2‬حاصل از‬
‫‪ ، 𝐶2 𝐻4 )2‬استیرن‬ ‫‪ ، 𝐶2 𝐻4 )1‬هگزن‬ ‫سوختن متان است؟ ) ‪(Ca = ۴۰،K = ۳۹،O = ۱۶،N = ۱۴،C = ۱۲ ∶ g. mo𝑙 −1‬‬
‫‪ ، 𝐶2 𝐻6 )4‬اتن‬ ‫‪ ، 𝐶2 𝐻6 )3‬اتین‬ ‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪( ۱۳۹۶‬ارتقا یافته))‬
‫‪𝐾𝑁𝑂۳ → 𝐾𝑁𝑂2 + 𝑂2‬‬

‫‪17‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫مقدار گاز ‪ 𝑆𝐹4‬الزم برای تهیه ‪ ۵۰‬لیتر گاز ‪ HF‬را از واکنش چند گرم‬
‫سدیم فلوئورید با گاز ‪ 𝑆𝐶𝑙2‬کافی‪ ،‬میتوان به دست آورد و در این‬
‫فرآیند‪ ،‬چند گرم گاز ‪ 𝑆𝑂۲‬تولید میشود؟ (= 𝑆 ‪𝐻 = 1 , 𝑂 = 16 , 𝐹 = ۱۹ ,‬‬
‫𝑙𝑜𝑚 ‪( )32, 𝑁𝑎 = 23: 𝑔.‬جرم هر لیتر گاز ‪ ،HF‬برابر با ‪ 0/8‬گرم در نظر‬
‫‪83‬ـ‬ ‫مکمل ‪ :2‬اگر ترکیبی شامل دو عنصر ‪ A‬و ‪ ،B‬دارای ‪ ۴۰‬درصد جرمی عنصر ‪B‬‬
‫بوده و جرم اتمی عنصر ‪ ۱/۵ ،A‬برابر جرم اتمی عنصر ‪ B‬باشد‪ ،‬فرمول تجربی‬
‫این ترکیب کدام است و در کدام ترکیب درصد جرمی ‪ A‬و ‪ B‬برابر است؟‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪( ۱۳۹۰‬ارتقا یافته))‬
‫‪−1‬‬

‫‪A3 B2 ، AB )2‬‬ ‫‪A2 B3 ، AB )1‬‬

‫گرفته شود‪ .‬گز ینهها را از راست به چپ بخوانید) (معادله واکنشها‬
‫‪A2 B3 ، A2 𝐵 )4‬‬ ‫‪A۳ B2 ،A2 B )3‬‬
‫موازنه شوند)‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)۱۳۹۹‬‬
‫)𝑠(𝑙𝐶𝑎𝑁 ‪𝑆𝐶𝑙2 (𝑔) + 𝑁𝑎𝐹(𝑔) → 𝑆𝐹4 (𝑔) + 𝑆2 𝐶𝑙2 (𝑔) +‬‬ ‫دربارۀ دو واکنش داده شده‪ ،‬چند مورد از مطالب زیر‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪78‬ـ‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)1400‬‬
‫)𝑔(𝐹𝐻 ‪𝑆𝐹4 (𝑔) + 𝐻2 𝑂(𝑙) → 𝑆𝑂2 (𝑔) +‬‬
‫‪Δ‬‬
‫‪42 ،126 )2‬‬ ‫‪32 ، 126 ) 1‬‬
‫→ )𝑞𝑎( ‪(Ι) 𝑆(𝑠) + 𝐻𝑁𝑂3‬‬ ‫)𝑙(𝑂 ‪𝐻2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂2 (𝑔) + 𝐻2‬‬
‫‪Δ‬‬
‫→ )𝑞𝑎( ‪(ΙΙ) 𝐶𝑢(𝑠) + 𝐻𝑁𝑂3‬‬ ‫)𝑙(𝑂 ‪𝐶𝑢(𝑁𝑂3 )2 (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂(𝑔) + 𝐻2‬‬
‫‪32 ،84 )4‬‬ ‫‪42 ، 84 )3‬‬
‫اگر بهازای مصرف ‪ 160‬گرم گوگرد‪ 4/5 ،‬مول اسید تشکیل شود‪،‬بازده‬ ‫•‬
‫به ‪ 200‬میلی لیتر محلول پتاسیم هیدروکسید‪ ،‬مقدار کافی فسفریک‬ ‫‪84‬ـ‬
‫واکنش‪ ،‬برابر ‪ 90‬درصد است‪.‬‬
‫اسید برای واکنش کامل اضافه شده است‪ .‬اگر ‪ 53‬گرم پتاسیم فسفات‬
‫بهازای مصرف جرم برابر اسید در دو واکنش کامل‪ ،‬جرم یکسانی از‬ ‫•‬
‫تشکیل شود‪ ،‬غلظت باز شرکت کننده در واکنش‪ ،‬چند مول بر لیتر است؟‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)1400‬‬
‫فراوردۀ غیرگازی محلول در آب تشکیل میشود‪.‬‬
‫) ‪(H = 1 , O = 16 , P = 31 , K = 39: g.mol-1‬‬ ‫اگر نسبت جرم )‪ NO2(g‬به )‪ NO(g‬تشکیل شده‪ ،‬برابر ‪ 4/6‬باشد‪،‬‬ ‫•‬

‫)‪H3 PO4 (aq) + KOH(aq)→K3 PO4 (aq) + H2 O(l‬‬ ‫نسبت جرم مس به جرم گوگرد مصرفی‪ ،‬برابر ‪ 6‬است‪.‬‬
‫اگر از واکنش نمونۀ خالص ‪ 84‬گرمی مس‪ 1/05 ،‬مول نمک تشکیل‬ ‫•‬
‫‪1/58 )4‬‬ ‫‪1/85 )3‬‬ ‫‪3/75 )2‬‬ ‫‪3/25 )1‬‬
‫شود‪ ،‬ناخالصی نمونه برابر ‪ ٪20‬جرمی است‪.‬‬
‫مکمل‪ ۵ :‬گرم از یک نمونه گرد مس (‪ )II‬اکسید ناخالص را در مقدار کافی‬ ‫(ناخالصی با اسید واکنش نمیدهد‪): 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1 𝐻 = 1, 𝑁 = 14, 𝑂 = 16, 𝑆 = 32, 𝐶𝑢 = 64 ،‬‬
‫هیدروکلریک اسید وارد و گرم میکنیم تا واکنش کامل انجامپذیرد‪ .‬اگر در‬ ‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫این واکنش‪ 0/1 ،‬مول هیدروکلریک اسید مصرفشده باشد‪ ،‬چند گرم مس‬
‫هر لیتر از یک هیدروکربن گازی در شرایط ‪ 2/5 ،STP‬گرم جرم دارد‪.‬‬ ‫‪79‬ـ‬
‫(‪ )II‬کلرید تشکیلشده و درصد ناخالصی در این نمونه اکسيد کدام است؟‬
‫درصد جرمی تقریبی کربن در آن کدام است و فرمول "پیوند‪ -‬خط" آن‬
‫(گز ینهها را از راست به چپ بخوانید‪ ،‬ناخالصی با اسید واکنش نمیدهد‪.‬‬
‫(کنکور‬ ‫به کدام صورت میتواند باشد؟ ( ‪)𝐻 = ۱ , 𝐶 = ۱۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−۱‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪) 𝑂 = 16 , 𝐶𝑙 = 35/5 , 𝐶𝑢 = 64 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬
‫)𝑙(𝑂 ‪𝐶𝑢𝑂(𝑠) + 𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) → 𝐶𝑢𝐶𝑙2 (𝑎𝑞) + 𝐻2‬‬

‫‪80 ، 6/75 )2‬‬ ‫‪20 ، 6/75 ) 1‬‬

‫‪20 ،5/75 )4‬‬ ‫‪80 ،5/75 )3‬‬
‫‪،85/71 )2‬‬ ‫‪،85/71 ) 1‬‬
‫پس از موازنه معادله واکنشها‪ ،‬نسبت مجموع ضرایب‬ ‫‪85‬ـ‬
‫استوکیومتری واکنشدهندهها در واکنش (‪ )II‬به مجموع ضرايب‬
‫استوکیومتری فرآوردهها در واکنش (‪ )I‬کدام است و اگر در واکنش (‪،)II‬‬
‫‪ 10/7‬گرم مادۀ نامحلول در آب تشکیل شود‪ ،‬چند لیتر گاز اکسیژن در‬ ‫‪، 78/15 )4‬‬ ‫‪،78/15 )3‬‬
‫شرایط ‪ STP‬مصرف میشود؟ (گز ینهها را از راست به چپ بخوانید‪،‬‬ ‫‪ ۲‬لیتر مخلوط گازی دارای ‪ CO2‬را از درون ‪ ۵۰‬میلیلیتر محلول ‪0/005‬‬ ‫‪80‬ـ‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل‬ ‫‪)𝐻 = 1 , 𝑂 = 16 , 𝐹𝑒 = 56: 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫موالر ‪ 𝐵𝑎(𝑂𝐻)2‬عبور میدهیم‪ .‬اگر باقیمانده باز در محلول‪ ،‬با ‪23/6‬‬
‫‪)۱۳۹۹‬‬
‫میلیلیتر محلول ‪ 0/۰۱‬موالر ‪ HCl‬خنثی شود‪ ،‬غلظت ‪ CO2‬در مخلوط‬
‫)𝑔(𝑂 ‪(𝐼)𝑁𝐻2 𝐶𝐻2 𝐶𝑂𝑂𝐻 (𝑙) + 𝑂2 (𝑔) → 𝐶𝑂۲ (𝑔) + 𝑁2 (𝑔) + 𝐻۲‬‬
‫گازی‪ ،‬بهتقریب چند میلیگرم بر لیتر است؟ (∶ ‪𝐶 = 12 , 𝑂 = 16‬‬
‫)𝑠( ‪(𝐼𝐼 )𝐹𝑒 ( 𝑠 ) + 𝐻۲ 𝑂 (𝑙 ) + 𝑂2 ( 𝑔 ) → 𝐹𝑒 (𝑂𝐻)3‬‬ ‫‪ ، 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬گازهای دیگر مخلوط با باز واکنش نمیدهند) (معادله‬
‫‪1/68 ، 0/65 )2‬‬ ‫‪2/28 ، 0/65 ) 1‬‬ ‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫واکنشها موازنه شوند)‬
‫‪1/25 ، 0/60 )4‬‬ ‫‪1/45 ، 0/60 )3‬‬ ‫)𝑙(𝑂 ‪𝐵𝑎(𝑂𝐻)2 (𝑎𝑞) + 𝐶𝑂2 (𝑔) → 𝐵𝑎𝐶𝑂3 (𝑠) + 𝐻2‬‬
‫)𝑙(𝑂 ‪𝐵𝑎(𝑂𝐻)2 (𝑎𝑞) + 𝐻𝐶𝑙(𝑎𝑞) → 𝐵𝑎𝐶𝑙2 (𝑎𝑞) + 𝐻2‬‬
‫مخلوطی از ‪ -۳‬متیل هگزان و ‪ -۱‬هگزن به وزن ‪ ۲۰‬گرم‪ ،‬با ‪ ۳۲‬گرم‬ ‫‪86‬ـ‬ ‫‪2/3 )4‬‬ ‫‪2/9 )3‬‬ ‫‪3/8 )2‬‬ ‫‪6/6 ) 1‬‬
‫برم مایع بهطور کامل واکنش میدهد‪ .‬درصد جرمی ‪ -۳‬متیل هگزان در‬
‫برای سوزاندن کامل ‪ 0/01‬مول از یک هیدروکربن زنجیرهای با فرمول‬ ‫‪81‬ـ‬
‫مخلوط پایانی به کدام عدد نزدیکتر است؟ (= 𝑟𝐵 ‪𝐻 = ۱ , 𝐶 = ۱۲ ,‬‬
‫𝑛𝐻 ‪ 0/54 ، 𝐶40‬مول اکسیژن خالص مصرف میشود‪ .‬فرمول مولکولی‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪)۸۰ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫این ترکیب کدام است و چند پیوند دوگانه در ساختار مولکول آن شرکت‬
‫‪17/5 )2‬‬ ‫‪16/35 ) 1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫دارد؟ (معادله واکنش موازنه شود)‬
‫‪6/15 )4‬‬ ‫‪6/56 )3‬‬
‫)𝑔( ‪𝐶40 𝐻𝑛 (𝑠) + 𝑂2 (𝑔) → 𝐻2 𝑂 (𝑔) + 𝐶𝑂2‬‬
‫گاز آزادشده از واکنش کامل ‪ ۵۰‬گرم از یک نمونه ناخالص منگنز‬ ‫‪87‬ـ‬
‫دیاکسید با هیدروکلریک اسید میتواند با ‪ ۲۵۰‬میلیلیتر محلول ‪۲‬‬ ‫‪11 ، 𝐶۴۰ 𝐻۶۰ )2‬‬ ‫‪10 ،𝐶۴۰ 𝐻۶۲ )1‬‬
‫موالر پتاسیم برمید واکنش دهد‪ .‬درصد خلوص منگنز دیاکسید در این‬ ‫‪14 ،𝐶۴۰ 𝐻۵۴ )4‬‬ ‫‪13 ،𝐶۴۰ 𝐻۵۶ )3‬‬
‫نمونه کدام است و در این فرآیند‪ ،‬چند مول )‪ HCl (aq‬مصرفشده‬ ‫مخلوطی گازی دارای ‪ ۱۰‬درصد جرمی ‪ ۱۰ ،SO۲‬درصد جرمی ‪۵۰ ،O2‬‬ ‫‪82‬ـ‬
‫است؟ (ناخالصی با اسید واکنش نمیدهد‪𝑂 = 16 , 𝑀𝑛 = 55 ∶ ،‬‬ ‫درصد جرمی نیتروژن و ‪ ۳۰‬درصد جرمی کربن مونوکسید‪ ،‬از روی کلسیم‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪) 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫اکسيد عبور داده میشود‪ .‬نسبت درصد جرمی نیتروژن به اکسیژن و‬
‫)𝑙(𝑂 ‪𝑀𝑛𝑂۲ (𝑠) + 𝐻𝐶𝑙 (𝑎𝑞) → 𝑀𝑛𝐶𝑙۲ (𝑎𝑞) + 𝐶𝑙۲ (𝑔) + 𝐻۲‬‬ ‫نسبت درصد جرمی مونوکسید کربن به اکسیژن‪ ،‬در مخلوط گازی‬
‫)𝑙( ‪𝐶𝑙2 (𝑔) + 𝐾𝐵𝑟(𝑎𝑞) → 𝐾𝐶𝑙 (𝑎𝑞) + 𝐵𝑟۲‬‬ ‫خروجی‪ ،‬به ترتیب از راست به چپ کدام است؟ (واکنش مربوط کامل‬
‫‪1/5 ، 43/5 )2‬‬ ‫‪1 ، 43/5 ) 1‬‬ ‫( کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫فرض شود)‬
‫‪2/5 ، 5 )2‬‬ ‫‪3،5)1‬‬
‫‪1/5 ، 87 )4‬‬ ‫‪1 ، 87 )3‬‬ ‫‪2/5 ،5/5 )4‬‬ ‫‪3 ،5/5 )3‬‬

‫‪18‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫بر پایه واکنشهای زیر اگر ‪ ۶۳۰‬گرم نیتریک اسید با خلوص ‪۸۰‬‬ ‫‪94‬ـ‬ ‫به مخلوطی از ‪ FeO‬و ‪ Na2 O‬به وزن ‪ 6/5‬گرم با کربن گرما داده‬ ‫‪88‬ـ‬
‫درصد با فلز مس واکنش دهد‪ ،‬چند مول مس (‪ )II‬نیترات تشکیل‬ ‫میشود‪ .‬اگر گاز کربن دیاکسید تولیدشده در شرایط ‪ STP‬برابر با ‪۳۳۶‬‬
‫میشود و گاز اوزونی که از واکنش گاز ‪ NO2‬تولیدشده در این فرآیند با‬ ‫میلیلیتر حجم داشته باشد‪ ،‬مقدار ‪ FeO‬و نسبت شمار کاتیونها به‬
‫گاز اکسیژن به دست میآید‪ ،‬در شرایط ‪ STP‬چند لیتر حجم دارد؟‬ ‫آنیونها در مخلوط اولیه کدام است؟ (گز ینهها را از راست به چپ‬
‫(گز ینهها را از راست به چپ بخوانید‪𝐻 = 1, 𝑁 = 14 , 𝑂 = 16 ∶ ،‬‬ ‫(کنکور‬ ‫‪)𝑂 = 16 , 𝑁𝑎 = 23 , 𝐹𝑒 = 56 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫بخوانید‪،‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک‬ ‫𝑙𝑜𝑚 ‪( ) 𝑔.‬معادله واکنش موازنه شود)‬ ‫‪−1‬‬ ‫سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬
‫داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪2/3 ، 2/16 )2‬‬ ‫‪1/7 ، 2/16 ) 1‬‬
‫)𝑙( 𝑂 ‪𝐻𝑁𝑂3 (𝑎𝑞) + 𝐶𝑢(𝑠) → 𝐶𝑢(𝑁𝑂3 )2 (𝑎𝑞) + 𝑁𝑂2 (𝑔) + 𝐻۲‬‬ ‫‪1/7 ،3/16 )4‬‬ ‫‪2/3 ،3/16 )3‬‬
‫نور خورشید‬
‫→ )𝑔( ‪𝑁𝑂2 (𝑔) + 𝑂2‬‬ ‫)𝑔( ‪𝑁𝑂 (𝑔) + 𝑂3‬‬ ‫به ‪ ۲۰۰‬گرم محلول ‪ 35/5‬درصد جرمی سدیم سولفات مقدار الزم‬ ‫‪89‬ـ‬
‫‪67/2 ،4 )2‬‬ ‫‪67/2 ، 2 ) 1‬‬ ‫کلسیم کلرید جامد اضافه میکنیم تا واکنش کامل شود‪ .‬درصد جرمی‬
‫‪89/6 ، 4 )4‬‬ ‫‪89/6 ، 2 )3‬‬ ‫یون سدیم در محلول بهدستآمده در پایان واکنش پس از جدا کردن‬
‫رسوب‪ ،‬به کدام عدد نزدیکتر است؟‬
‫اگر ‪ 16‬گرم از عنصر ‪ A‬با ‪ 7‬گرم از عنصر ‪ X‬واکنش کامل داده و ترکیب‬ ‫‪95‬ـ‬
‫( ‪)𝑂 = ۱۶ , 𝑁𝑎 = ۲۳ , 𝑆 = ۳۲ , 𝐶𝑙 = ۳۵/۵ , 𝐶𝑎 = ۴۰ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫‪ AX‬را تشکیل دهد و ‪ 12‬گرم از عنصر ‪ Z‬با ‪ 2/8‬گرم از عنصر ‪ X‬واکنش‬
‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫(معادله واکنش موازنه شود)‬
‫کل داده و ترکیب ‪ XZ3‬را به وجود آورد‪ ،‬جرم مولی ‪ X‬چند برابر جرم‬
‫)𝑞𝑎( 𝑙𝐶𝑎𝑁 ‪𝑁𝑎2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞) + 𝐶𝑎𝐶𝑙2 (𝑎𝑞) → 𝐶𝑎𝑆𝑂4 (𝑠) +‬‬
‫مولی ‪ Z‬و جرم مولی ‪ XZ3‬برابر چند گرم است؟ (جرم مولی عنصر ‪ A‬را‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)1400‬‬ ‫برابر ‪ 128‬گرم در نظر بگیرید‪).‬‬ ‫‪13/5 )4‬‬ ‫‪12/3 )3‬‬ ‫‪11/5 )2‬‬ ‫‪9)1‬‬
‫‪269 ، 0/70 )2‬‬ ‫‪269 ، 0/70 )1‬‬ ‫در اثر سوختن کامل ‪ ۸۹‬گرم از یک نوع چربی (‪ )𝐶𝑥 𝐻𝑦 𝑂6‬مطابق‬ ‫‪90‬ـ‬
‫‪296 ، 0/85 )4‬‬ ‫‪269 ، 0/85 )3‬‬ ‫واکنش زیر‪ ،‬به ترتیب از راست به چپ‪ ،‬چند لیتر اکسیژن مصرف و چند‬
‫مکمل‪ :‬اگر ‪ 4/55‬گرم از یکی از نمکهای مس (‪ )II‬با ‪ ۱۰۰‬میلیلیتر محلول‬ ‫مول گاز ‪ 𝐶𝑂۲‬تولید میشود؟ (حجم مولی گازها در شرایط آزمایش‪ ،‬برابر‬
‫‪ 0/5‬موالر سدیم هیدروکسید واکنش کامل دهد‪ ،‬آنیون این نمک مس کدام‬ ‫با ‪ ۲۵‬لیتر فرض شود؛ ‪( ) 𝐻 = 1 , 𝐶 = 12 , 𝑂 = 16 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬موازنه‬
‫است و در این واکنش‪ ،‬چند گرم )𝑠( ‪ 𝐶𝑢(𝑂𝐻)2‬تشکیل میشود؟‬ ‫( کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫معادله واکنش کامل شود)‬
‫(کنکور‬ ‫( 𝑙𝑜𝑚 ‪)𝐻 = 1, 𝐶 = 12 , 𝑁 = 14 , 𝑂 = 16 , 𝑁𝑎 = 23 , 𝐶𝑢 = 64: 𝑔.‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫𝑂 ‪𝑚𝐶𝑥 𝐻𝑦 𝑂6 + 163𝑂2 → 114𝐶𝑂2 + ۱۱۰𝐻2‬‬
‫سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۹‬‬
‫‪7/5 ،302/75 )2‬‬ ‫‪5/7 ، 302/75 ) 1‬‬
‫)𝑞𝑎( 𝐴𝑎𝑁‪𝐶𝑢𝐴2 ( 𝑎𝑞 ) + ۲𝑁𝑎𝑂𝐻 ( 𝑎𝑞 ) → 𝐶𝑢 (𝑂𝐻)2 (𝑠) + 2‬‬
‫‪7/5 ، 203/75 )4‬‬ ‫‪5/7 ، 203/75 )3‬‬
‫‪ )2‬استات‪2/37 ،‬‬ ‫‪ )۱‬استات‪2/45 ،‬‬
‫واکنش سولفوریک اسید با سدیم هیدروژن کربنات بهصورت زیر‬ ‫‪91‬ـ‬
‫‪ )4‬نیترات‪2/37 ،‬‬ ‫‪ )3‬نیترات ‪2/45 ،‬‬
‫است‪( :‬معادله واکنش موازنه شود)‬
‫برای تولید ‪ 2/8‬تن آهن از سنگ معدن ‪ 𝐹𝑒2 𝑂3‬با خلوص ‪ ۵۰‬درصد‪،‬‬ ‫‪96‬ـ‬ ‫)𝑙( 𝑂 ‪𝑁𝑎𝐻𝐶𝑂3 (𝑠) + 𝐻2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞) → 𝑁𝑎2 𝑆𝑂4 (𝑎𝑞) + 𝐶𝑂۲ (𝑔) + 𝐻2‬‬
‫مطابق واکنش‪ ، 𝐹𝑒2 𝑂3 (𝑠) + 3𝐶𝑂 (𝑔) → 2𝐹𝑒(𝑠) + 3𝐶𝑂2 (𝑔) :‬با‬
‫برای واکنش کامل با ‪ ۷۵۰‬میلیلیتر محلول ‪ ۴‬موالر سولفوریک اسید‪ ،‬چند‬
‫بازده ‪ ۸۰‬درصد‪ ،‬چند تن از این سنگ معدن الزم است و گاز ‪ CO2‬حاصل‬
‫گرم سدیم هیدروژن کربنات نیاز است و اگر گاز کربن دیاکسید تولیدشده در‬
‫را با چند کیلوگرم کلسیم اکسید میتوان جذب کرد؟ (گز ینهها را از‬
‫واکنش‪ ، 𝐵𝑎𝑂(𝑠) + 𝐶𝑂2 (𝑔) → 𝐵𝑎𝐶𝑂3 (𝑠) :‬شرکت کند‪ ،‬چند گرم‬
‫راست به چپ بخوانید‪𝐶 = 12 , 𝑂 = 16, 𝐶𝑎 = 40 , 𝐹𝑒 = 56 ∶ ،‬‬
‫)𝑠( ‪ 𝐵𝑎𝐶𝑂3‬تولید میشود؟ (گز ینهها را از راست به چپ بخوانید‪𝐻 = ،‬‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪) 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم‬ ‫‪) 1 , 𝐶 = 12 , 𝑂 = 16 , 𝑁𝑎 = 23 , 𝐵𝑎 = 137 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬
‫‪3250 ، 8 )2‬‬ ‫‪3250 ، 10 ) 1‬‬ ‫تجربی خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬
‫‪4200 ، 8 )4‬‬ ‫‪4200 ، 10 )3‬‬ ‫‪1182 ،504 )4‬‬ ‫‪765 ، 504 )3‬‬ ‫‪1182 ، 252 )2‬‬ ‫‪765 ،252 ) 1‬‬
‫‪ 8/4‬گرم از دومین عضو خانواده آلكنها در واکنش با کلر کافی‪ ،‬چند‬ ‫‪97‬ـ‬ ‫برای اکسایش بخشی از گلوکز موجود در ‪ 81‬میلیلیتر از محلول آبی‬ ‫‪92‬ـ‬
‫گرم ترکیب کلردار تشکیل میدهد؟ (∶ ‪𝐻 = 1, 𝐶 = 12 , 𝐶𝑙 = 35/5‬‬ ‫آن‪ 1/5 ،‬مول اکسیژن مصرف میشود‪ .‬درصورتیکه غلظت آغازی گلوکز‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫‪)𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫در محلول‪ 6/5 ،‬برابر غلظت پایانی آن باشد‪ ،‬بهتقریب‪ ،‬چند درصد‬
‫‪27/9 )4‬‬ ‫‪29/7 )3‬‬ ‫‪22/6 )2‬‬ ‫‪26/4 ) 1‬‬ ‫(کنکور سراسری علوم تجربی‬ ‫جرمی گلوکز در این واکنش شرکت کرده است؟‬
‫از واکنش ‪ 1/8‬کیلوگرم زغال با آهن (‪ )III‬اکسید‪ ،‬چند کیلوگرم آهن‪،‬‬ ‫‪98‬ـ‬ ‫خارج از کشور ‪)1400‬‬
‫‪-1‬‬
‫با بازده ‪ ۸۵‬درصد میتوان به دست آورد و این مقدار آهن را از واکنش‬ ‫) ‪(H = 1 , O = 16: g.mol‬‬
‫چند کیلوگرم آلومینیوم با آهن (‪ )III‬اکسید خالص کافی در فرآیند‬ ‫)معادلۀ واکنش موازنه شود‪C6 H12 O6 (aq) + O2 (g)→CO2 (g) + H2 O(l) (.‬‬
‫ترمیت میتوان تهیه کرد؟ (∶ ‪𝐶 = 12 , 𝑂 = 16, 𝐴𝑙 = 27 , 𝐹𝑒 = 56‬‬ ‫‪99/5 )4‬‬ ‫‪89/5 )3‬‬ ‫‪79/5 )2‬‬ ‫‪69/5 )1‬‬
‫( کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫𝑙𝑜𝑚 ‪) 𝑔.‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪ 11/2‬لیتر مخلوطی از گازهای اتان‪ ،‬اتن و اتین در شرایط ‪ ،STP‬با‬ ‫‪93‬ـ‬
‫∆‬
‫)𝑔( ‪𝐹𝑒 𝑂 (𝑠) + 𝐶(𝑠) → 𝐹𝑒(𝑙) + 𝐶𝑂2‬‬ ‫‪ 0/15‬مول گاز هیدروژن به طور کامل واکنش میدهد و فرآوردههای‬
‫‪{ 2 3‬‬ ‫∆‬ ‫سیر شده‪ ،‬تشکیل میشود‪ .‬اگر شمار مولهای اتن و اتین در این‬
‫)𝑙(𝑒𝐹 ‪𝐴𝑙(𝑠) + 𝐹𝑒2 𝑂3 (𝑠) → 𝐴𝑙2 𝑂3 (𝑠) +‬‬
‫مخلوط با هم برابر باشد‪ ،‬چند درصد از مولهای مخلوط اولیه را گاز‬
‫‪6/17 ، 9/52 )2‬‬ ‫‪4/59 ، 9/52 ) 1‬‬
‫(کنکور سراسری علوم تجربی داخل ‪)1400‬‬ ‫اتان تشکیل میدهد؟‬
‫‪6/17 ،15/8 )4‬‬ ‫‪4/59 ،15/8 )3‬‬ ‫‪80 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪40 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫با توجه به واکنش زیر‪ ،‬به ازای مصرف ‪ 0/3‬مول ‪ ،HF‬چند گرم ‪NaF‬‬ ‫‪99‬ـ‬ ‫مکمل‪ :‬مخلوطی از بنزآلدهید و یک ترکیب با ساختار زیر درون یک ظرف دربسته‬
‫تولید و بهتقریب چند گرم ‪ 𝑁𝑎2 𝑆𝑖𝑂3‬با خلوص ‪ ۸۰‬درصد مصرف‬ ‫بهطور کامل سوزانده میشود‪ .‬اگر میزان آب حاصل برابر با ‪ 7/8‬مول و ‪𝐶𝑂2‬‬
‫میشود؟ ( 𝑙𝑜𝑚 ‪( )𝑆𝑖 = 28 , 𝑁𝑎 = 23 , 𝐹 = 19 , 𝑂 = 16 ∶ 𝑔.‬معادله‬ ‫‪−1‬‬ ‫تولیدشده برابر با ‪ 9/4‬مول باشد‪ ،‬درصد مولی بنزآلدهید در این مخلوط کدام‬
‫واکنش موازنه شود) (کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از کشور ‪)۱۳۹۹‬‬ ‫است؟ (از سوختن هر دو ترکیب‪ 𝐶𝑂2 (𝑔) ،‬و )𝑙( 𝑂 ‪ ،𝐻2‬تشکیل میشود‪𝐻 = ،‬‬
‫)𝑙(𝑂 ‪𝑁𝑎2 𝑆𝑖𝑂3 (𝑠) + 𝐻𝐹 (𝑎𝑞) → 𝐻2 𝑆𝑖𝐹6 (𝑎𝑞) + 𝑁𝑎𝐹 (𝑎𝑞) + 𝐻۲‬‬ ‫‪ ( )1, 𝐶 = 12 , 𝑂 = 16 ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬کنکور سراسری ریاضی و فیزیک داخل ‪)۱۳۹۹‬‬
‫‪7/5 ،3/15 )2‬‬ ‫‪5/7 ،3/15 ) 1‬‬ ‫‪20 )2‬‬ ‫‪15 ) 1‬‬
‫‪30 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬
‫‪7/5 ،3/65 )4‬‬ ‫‪5/7 ،3/65 )3‬‬

‫‪19‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫‪107‬ـ در ‪ 68/4‬گرم آلومنیوم سولفات چند مول یون وجود دارد و از واکنش‬ ‫در ‪ 17/1‬گرم آلومینیم سولفات‪ ،‬چند مول آلومینیم وجود دارد و از‬ ‫‪100‬ـ‬
‫کامل این مقدار از آن با مقدار کافی محلول کلسیم هیدروکسید‪ ،‬چند گرم‬ ‫واکنش کامل این مقدار از آن با مقدار کافی محلول کلسیم هیدروکسید‬
‫‪g‬‬ ‫چند گرم رسوب تشکیل میشود‪.‬‬
‫(کنکور سراسری ریاضی و فیزیک خارج از‬
‫∶ ‪(H = ۱ ،O = ۱۶ ،Al = ۲7 ،S = 3۲‬‬ ‫رسوب تشکیل میشود؟ )‬
‫‪mol‬‬
‫) ‪(𝐻 = 1, 𝑂 = 16, 𝐴𝑙 = 27, 𝑆 = 32: 𝑔. 𝑚𝑜𝑙 −1‬‬ ‫‪)1400‬‬ ‫کشور‬
‫واکنش موازنه شود‪Al۲ (SO4 )3(s) + Ca(OH)۲(aq) → Al(OH)3(s) + CaSO4 (aq) .‬‬
‫()𝑞𝑎( ‪𝐴𝑙2 (𝑆𝑂4 )3 (𝑎𝑞) + 𝐶𝑎(𝑂𝐻)2 (𝑎𝑞) ⟶ 𝐴𝑙(𝑂𝐻)3 (𝑠) + 𝐶𝑎𝑆𝑂4‬‬
‫‪15/6 ،0/4 )2‬‬ ‫‪15/6 ،1 )1‬‬ ‫‪7/8 ، 0/1 )2‬‬ ‫‪7/8 ، 0/05 )1‬‬
‫‪31/2 ،1 )4‬‬ ‫‪31/2 ،0/4 )3‬‬ ‫‪3/9 ، 0/1 )4‬‬ ‫‪3/9 ، 0/05 )3‬‬
‫‪۲۲‬‬
‫‪ 9/033 × ۱0‬اتم آهن‪ ،‬برابر چند مول آهن است و در واکنش با‬ ‫‪108‬ـ‬ ‫مکمل‪ :‬شمار یونهای موجود در ‪ ۸۴‬گرم منیزیم سولفید‪ ،‬چند برابر شمار‬
‫مقدار کافی سولفور یکاسید‪ ،‬چند لیتر گاز هیدروژن آزاد میسازد؟ (چگالی‬ ‫یونهای مثبت موجود در ‪ 16/6‬گرم سدیم نیترید است؟ (= 𝑎𝑁 ‪𝑁 = ۱۴ ,‬‬
‫گاز هیدروژن در شرایط واکنش برابر ‪ 0/08 g.L−۱‬است‪ ،‬گز ینهها را از راست‬ ‫‪)۲۳ , 𝑀𝑔 = ۲۴ , 𝑆 = ۳۲ ∶ 𝑔. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫به چپ بخوانید‪( ).‬واکنش فلز با اسید)‪.‬‬ ‫‪۵ )4‬‬ ‫‪3/75 )3‬‬ ‫‪2/5 )2‬‬ ‫‪0/27 ) 1‬‬
‫‪Fe(s) + H۲ SO4 (aq) → FeSO4 (aq) + H2‬‬ ‫جت پالس‬
‫‪3/9 – 0/18 )2‬‬ ‫‪4/5 – 0/18 )1‬‬
‫‪3/75 – 0/15 )4‬‬ ‫‪3/25 – 0/15 )3‬‬ ‫‪101‬ـ در معادلهی واکنش شیمیایی مقابل پس از موازنه‪ ،‬ضر یب مولی ‪H2 O‬‬
‫‪109‬ـ برای تهیه ‪ 14/2‬لیتر گاز کلر از واکنش منگنز دیاکسید با هیدروکلر یک‬ ‫کدام است؟‬
‫اسید‪ ،‬چند گرم منگنز دیاکسید با خلوص ‪ ۷۵‬درصد الزم است؟ (چگالی گاز‬ ‫‪As2 S3 + HNO3 + H2 O → H3 AsO4 + H2 SO4 + NO‬‬
‫‪7 )4‬‬ ‫‪4 )3‬‬ ‫‪5 )2‬‬ ‫‪3 )1‬‬
‫است‪،‬‬ ‫لیتر‬ ‫بر‬ ‫گرم‬ ‫‪1/25‬‬ ‫برابر‬ ‫آزمایش‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫کلر‬
‫‪)O = ۱۶ ،Mn = ۵۵ g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫‪102‬ـ در واکنش روبهرو پس از موازنه‪ ،‬نسبت ضر یب ‪ KMnO4‬به ‪ H2 O‬کدام‬

‫)‪MnO2 (s) + HCl(aq) → MnCl2 (aq) + Cl2 (g) + H2 O(l‬‬ ‫است؟‬

‫‪30/8 )4‬‬ ‫‪29 )3‬‬ ‫‪28/5 )2‬‬ ‫‪27 )1‬‬ ‫‪KMnO4 + H2 SO4 → K 2 SO4 + MnSO4 + H2 O + O2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫با توجه به واکنش موازنه نشده ز یر‪ ،‬از واکنش چند میلیلیتر محلول‬ ‫‪110‬ـ‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪ 0/2‬موالر پتاسیم پرمنگنات با مقدار کافی از پارازایلن‪ 1/5 ،‬گرم ترفتالیک اسید‬ ‫مجموع ضرایب واکنش دهندههای واکنش )‪ (I‬چند برابر مجموع‬ ‫‪103‬ـ‬
‫میشود؟‬ ‫تولید‬ ‫‪%۷۵‬‬ ‫خلوص‬ ‫درصد‬ ‫با‬ ‫ضرایب فراوردههای واکنش )‪ (II‬است؟‬
‫‪−۱‬‬
‫) ‪(O = ۱۶ ،C = ۱۲ ،H = ۱: g.mol‬‬

‫‪3 )4‬‬ ‫‪1 )3‬‬ ‫‪0/66 )2‬‬ ‫‪1/5 )1‬‬

‫با توجه به واکنشهای ز یر پس از موازنه‪ ،‬کدام موارد از مطالب داده‬ ‫‪104‬ـ‬

‫شده درست است؟‬
‫‪135/5 )4‬‬ ‫‪130/2 )3‬‬ ‫‪125/5 )2‬‬ ‫‪120/2 )1‬‬
‫‪I) KBH4 + NH4 Cl → KCl + B3 N3 H6 + H2‬‬
‫فلز مس‪ ،‬بر اساس معادله موازنه نشده → )‪Cu(s) + HNO3 (aq‬‬ ‫‪111‬ـ‬ ‫‪II) FeCrO4 + K 2 CO3 + O2 → Fe2 O3 + K 2 CrO4 + CO2‬‬
‫)‪ Cu(NO3 )2 (aq) + NO2 (g) + H2 O(l‬با محلول نیتر یکاسید واکنش‬ ‫الف) مجموع ضرایب استوکیومتر ی مواد در هر دو واکنش‪ ،‬با هم برابر است‪.‬‬
‫میدهد‪ .‬ضر یب آب در معادله موازنه شده این واکنش‪ ،‬چند برابر ضر یب آب‬ ‫ب) ضر یب استوکیومتر ی گاز دو اتمی واکنش )‪ 4 ،(I‬برابر ضر یب‬
‫در واکنش سوختن پروپان بوده و به ازای تولید هر مول آب در این واکنش‪،‬‬ ‫استوکیومتر ی گاز دو اتمی واکنش )‪ (II‬است‪.‬‬
‫چند لیتر گاز ‪ NO2‬در شرایط ‪ STP‬تولید میشود؟‬ ‫پ) نسبت ضر یب استوکیومتر ی ‪ KCl‬به ‪ B3 N3 H6‬در واکنش )‪ ،(I‬برابر با‬
‫‪22/4 – 0/75 )2‬‬ ‫‪22/4 – 0/5 )1‬‬ ‫نسبت ضر یب استوکیومتر ی ‪ H2‬به ‪ KBH4‬است‪.‬‬
‫‪11/2 – 0/75 )4‬‬ ‫‪11/2 – 0/5 )3‬‬ ‫ت) در واکنش )‪ ،(I‬سه ماده و در واکنش )‪ ،(II‬چهار ماده ضرایب‬

‫‪112‬ـ اگر در تجز یهی ‪ 0/5‬مول آلومینیم سولفات‪ 28/8 ،‬لیتر فراوردهی گاز ی‬ ‫استوکیومتر ی یکسان دارند‪.‬‬

‫در شرایطی که حجم مولی گازها برابر ‪ ۲۴‬لیتر است‪ ،‬به دست آید‪ ،‬بازده‬ ‫‪( )2‬ب)‪( ،‬پ) و (ت)‬ ‫‪( )1‬الف)‪( ،‬پ) و (ت)‬

‫درصدی واکنش کدام است و چند گرم فراوردهی جامد به دست میآید؟‬ ‫‪( )4‬الف)‪( ،‬ب) و (ت)‬ ‫‪( )3‬پ) و (ت)‬

‫معادلهی واکنش تجز یهی آلومينيم سولفات به صورت‪Al2 (SO4 )3(s) :‬‬ ‫‪ H + + Cr2 O2−‬پس از‬ ‫‪2−‬‬
‫‪7 + SO3 → Cr‬‬
‫‪3+‬‬
‫‪+ SO2−‬‬
‫‪105‬ـ در واکنش ‪۴ + H2 O‬‬
‫∆‬
‫)‪ → Al2 O3(s) + 3SO3(g‬است‪.‬‬ ‫موازنه نسبت مجموع ضرایب فراوردهها به واکنشدهندهها کدام است؟‬
‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪۹‬‬
‫) ‪(S = 3۲ ،Al = 27 ،O = ۱۶ ∶ g.mol‬‬
‫‪−۱‬‬ ‫‪)4‬‬ ‫‪)3‬‬ ‫‪)2‬‬ ‫‪)1‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪50/1 ،80 )2‬‬ ‫‪40/8 ،80 )1‬‬ ‫برای سوختن کامل ‪ ۲۰۰‬میلیلیتر روغن ز یتون با ‪ 0/442‬گرم بر میلی‬ ‫‪106‬ـ‬
‫‪50/1 ،85 )4‬‬ ‫‪40/8 ،85 )3‬‬ ‫لیتر‪ ،‬با بازدهی ‪ ۸۰‬درصد‪ ،‬چند لیتر هوا الزم است؟ (چگالی گاز اکسیژن ‪1/25‬‬
‫در واکنش موازنه نشدهی‪CaC2(s) + H2 O(l) → Ca(OH)2(s) + :‬‬ ‫‪113‬ـ‬ ‫است‪،‬‬ ‫اکسیژن‬ ‫هوا‪،‬‬ ‫حجمی‬ ‫درصد‬ ‫‪۲۰‬‬ ‫و‬ ‫لیتر‬ ‫بر‬ ‫گرم‬
‫)‪ ،C2 H2(g‬تفاوت جرم فراوردههای تولید شده به ازای مصرف ‪1/505 × 1022‬‬ ‫‪)O = ۱۶ ،C = ۱۲ ،H = ۱ ∶ g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫است؟‬ ‫گرم‬ ‫چند‬ ‫برابر‬ ‫آب‪،‬‬ ‫مولکول‬ ‫‪1600 )4‬‬ ‫‪819/2 )3‬‬ ‫‪1280 )2‬‬ ‫‪1026 )1‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(Ca = 40 ،O = 16 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪1/2 )4‬‬ ‫‪1/8 )3‬‬ ‫‪0/6 )2‬‬ ‫‪0/9 )1‬‬

‫‪20‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫‪121‬ـ در اثر سوختن کامل ‪ ۸9‬گرم از یک نوع چربی ) ‪ (Cx Hy O6‬مطابق واکنش‬ ‫‪114‬ـ مقدار ی گاز هیدروژن به حجم ‪ 12‬لیتر را بر میزان کافی آهن )‪ (III‬اکسید‬
‫ز یر‪ ،‬به ترتیب از راست به چپ‪ ،‬چند لیتر اکسیژن مصرف و چند مول گاز ‪CO۲‬‬ ‫اثر میدهیم‪ .‬اگر بدانیم بازده واکنش ‪ ۷۵‬درصد و چگالی گاز هیدروژن در‬
‫تولید میشود؟ (حجم مولی گازها در شرایط آزمایش‪ ،‬برابر ‪ ۲۵L‬فرض شود؛‬ ‫شرایط آزمایش ‪ 0/06g.L−1‬است‪ ،‬چند گرم آهن با خلوص ‪ ۸۴‬درصد به دست‬
‫‪)H = 1 ،C = 12 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬
‫‪−1‬‬
‫میآید؟ معادلهی موازنهنشدهی واکنش به صورت‪Fe2 O3(s) + H2(g) :‬‬
‫(موازنهی معادلهی واکنش کامل شود‪mCx Hy O6 + 163O۲ → 114CO۲ + ).‬‬ ‫∆‬
‫)‪ → Fe(s) + H2 O(g‬است‪(H = 1 ،O = 16 ،Fe = 56 g. 𝑚𝑜𝑙−1 ) .‬‬
‫‪110H2 O‬‬ ‫‪8 )4‬‬ ‫‪18 )3‬‬ ‫‪12 )2‬‬ ‫‪6 )1‬‬
‫‪7/5 ،302/75 )2‬‬ ‫‪5/7 ،302/75 )1‬‬
‫‪115‬ـ چنانچه در واکنش موازنهنشدهی ‪CaC2(s) + H2 O(l) → Ca(OH)2(aq) +‬‬
‫‪7/5 ،203/75 )4‬‬ ‫‪5/7 ،203/75 )3‬‬
‫)‪ 102/4 ،C2 H2(g‬گرم ترکیب ‪ CaC2‬با مقدار کافی آب واکنش داده و ‪ 6/5‬لیتر‬
‫در شرایطی که چگالی گاز آمونیاک ‪ 0/6۸g.L−1‬است‪ ۷۵۰ ،‬سانتیمتر‬ ‫‪122‬ـ‬
‫گاز ‪ C2 H2‬تولید شود‪ ،‬چگالی ‪ C2 H2‬در شرایط این واکنش چند گرم بر لیتر‬
‫مکعب از گاز ‪ ،XO۲‬جرمی معادل ‪ 4/92‬گرم دارد‪ .‬جرم مولی ‪ X‬چند گرم بر‬
‫است؟ (بازدهی درصدی اين واکنش برابر با ‪ %۳۵‬است‪).‬‬
‫‪−1‬‬
‫مول است؟ ) ‪(O = 16 ،N = 14 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬ ‫‪−1‬‬
‫) ‪(Ca = 40 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪144 )4‬‬ ‫‪92 )3‬‬ ‫‪112 )2‬‬ ‫‪132 )1‬‬ ‫‪2/56 )4‬‬ ‫‪2/8 )3‬‬ ‫‪2/24 )2‬‬ ‫‪1/92 )1‬‬
‫‪123‬ـ اگر در واکنش ‪ ۴‬گرم هیدروکسید یک فلز گروه اول‪ ،‬با مقدار کافی‬ ‫یک آلکن گاز ی شکل به اندازه ‪ ٪2/85‬جرم خود هیدروژن جذب‬ ‫‪116‬ـ‬
‫محلول سولفور یکاسید‪ ،‬مقدار ‪ 7/1‬گرم سولفات (بدون آب تبلور) آن فلز‬ ‫ميکند و سیر میشود‪ ۱۴۰ ،‬لیتر از این آلکن در شرایط 𝑃𝑇𝑆 تقریباً شامل چند‬
‫تشکیل شود‪ ،‬جرم اتمی این فلز‪ ،‬کدام است؟ معادله واکنش را به صورت‪:‬‬ ‫اتم است؟ ) ‪(H = 1 ،C = 12 g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫بگیر ید‪.‬‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫)‪2MOH(s) + H2 SO4 → M2 SO4(aq) + 2H2 O(l‬‬ ‫‪5/643 × 1025 )2‬‬ ‫‪5/643 × 102۴ )1‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(O = 16 ،S = 32 ∶ g.mol‬‬ ‫‪۳/612 × 102۴ )4‬‬ ‫‪۳/612 × 1025 )3‬‬
‫‪87 )4‬‬ ‫‪46 )3‬‬ ‫‪39 )2‬‬ ‫‪23 )1‬‬
‫جرم مولی یک آلکان ‪ 3/225‬درصد از آلکین هم کربن خود بیشتر‬ ‫‪117‬ـ‬
‫اگر از واکنش کامل ‪ 7/95‬گرم هیدروکسید یک فلز چهار ظرفیتی با‬ ‫‪124‬ـ‬
‫است‪ .‬در صورتی که آلکنی با بازده درصدی ‪ 66/6‬درصد با همین تعداد کربن‬
‫مقدار کافی از محلول سولفور یکاسید‪،‬‬
‫را بسوزانيم اختالف جرم دو فراوردهی تولیدی ‪ 58/5‬گرم میشود‪ .‬حجم اولیه‬
‫‪ 14/15‬گرم نمک خشک تشکیل شود‪ ،‬جرم مولی این فلز‪ ،‬کدام است؟‬
‫آلکن چند لیتر بوده و تعداد الکترونهای پیوندی موجود در آلکین ابتدای‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(S = 32 ،O = 16 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫سوال چند عدد است؟ (شرایط واکنش را استاندارد در نظر بگیر ید‪).‬‬
‫)معادله موازنه شود‪X(OH)4 + H2 SO4 → X(SO4 )2 + H2 O (.‬‬ ‫‪−1‬‬
‫) ‪(O = 16 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪207 )4‬‬ ‫‪118 )3‬‬ ‫‪91 )2‬‬ ‫‪48 )1‬‬
‫‪26 – 5/6 )2‬‬ ‫‪52 – 8/4 )1‬‬
‫‪125‬ـ در اثر واکنش‪ 6/4 ،ZnS(s) + O2(g) → ZnO(s) + SO2(g) :‬گرم از جرم‬ ‫‪52 - 5/6 )4‬‬ ‫‪26 – 8/4 )3‬‬
‫توده جامد موجود در ظرف کاسته میشود‪ ،‬اگر چگالی گاز اکسیژن برابر‬
‫‪118‬ـ اگر از واکنش کامل ‪ 9/6‬گرم هیدروکسید یک فلز سه ظرفیتی با مقدار‬
‫‪ 1/6g.L−1‬باشد‪ ،‬در این صورت اختالف حجم گازهای موجود در واکنش چند‬
‫کافی محلول سولفور یکاسید‪ ،‬مطابق واکنش موازنه نشده ز یر‪ 18/9 ،‬گرم‬
‫لیتر است؟ ) ‪(O = 16 ،S = 32 ،Zn = 65 g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬
‫است؟‬ ‫کدام‬ ‫فلز‬ ‫مولی‬ ‫جرم‬ ‫شود‪،‬‬ ‫تشکیل‬ ‫نمک‬
‫‪20/16 )4‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪28/8 )2‬‬ ‫‪4 )1‬‬ ‫‪g‬‬
‫∶ ‪(S = ۳2 ،O = 16 ،H = 1‬‬ ‫)‬
‫‪mol‬‬
‫در واکنش‪ ،ZnS(s) + O2 (g) → ZnO(s) + SO2 (g) :‬اختالف جرم‬ ‫‪126‬ـ‬ ‫‪M(OH)۳ + H2 SO4 → M2 (SO4 )۳ + H2 O‬‬
‫مواد جامد برابر ‪ 28/8‬گرم است‪ .‬اگر چگالی گاز اکسیژن برابر ‪ 1g.L−1‬باشد‪،‬‬ ‫‪45 )4‬‬ ‫‪89 )3‬‬ ‫‪70 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫در این صورت اختالف حجم گازهای موجود در واکنش چند لیتر است؟‬ ‫‪119‬ـ اگر در واکنش کامل ‪ 7/95‬گرم ترکیب ‪ M(OH)4‬با مقدار کافی‬
‫) ‪(O = 16 ،S = 32 ،Zn = 65 g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫سولفور یکاسید بر اساس معادلهی ز یر‪ 14/15 ،‬گرم نمک تشکیل شود‪ ،‬جرم‬
‫‪20/16 )4‬‬ ‫‪32 )3‬‬ ‫‪28/8 )2‬‬ ‫‪19 /2 )1‬‬ ‫‪−1‬‬
‫اتمی فلز ‪ M‬کدام است؟) ‪(S = ۳2 ،O = 16 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪ m‬گرم آهن )‪ (III‬اکسید ناخالص در شرایط مناسب با مقدار کافی‬ ‫‪127‬ـ‬ ‫‪M(OH)4 + 2H2 SO4 → M(SO4 )2 + 4H2 O‬‬
‫کربنمونوکسید به طور کامل واکنش داده و طی این واکنش جرم توده جامد‬ ‫‪207 )4‬‬ ‫‪118 )3‬‬ ‫‪91 )2‬‬ ‫‪48 )1‬‬
‫‪ 3/6‬گرم کاهش مییابد‪ ،‬اگر درصد خلوص آهن )‪ (III‬اکسید اولیه ‪ 60%‬باشد‪،‬‬ ‫جرم مشخصی از اسید چرب با ‪ ۷۵‬گرم از باز ‪ MOH‬با خلوص ‪%۶۷‬‬ ‫‪120‬ـ‬
‫‪ m‬چه قدر است؟‬ ‫جرمی و جرم مولی ‪ 40‬گرم واکنش میدهد‪ .‬آب تشکیل شده میتواند ‪4/8‬‬
‫)‪Fe2 O3 (s) + CO(g) → Fe(s) + CO2 (g‬‬ ‫میلیلیتر از یک محلول را به ‪ 0/۲۵‬غلظت اوليهی آن برساند‪ .‬به تقر یب چند‬
‫‪180 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪27/6 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫درصد از ‪ MOH‬خالص در واکنش شرکت کرده است و اگر باقیماندهی ‪MOH‬‬
‫‪128‬ـ به ازای تجز یهی ‪ ۱۷‬گرم سدیم نیترات بر اساس معادلهی موازنهنشدهی‬ ‫خالص بتواند ‪ ۵۰۰‬میلیلیتر محلول ‪ HCl‬را بهطور کامل خنثی کند‪ ،‬غلظت‬
‫ز یر‪ ،‬به اندازهی ‪ 1/28‬گرم از جرم محتویات جامد درون ظرف کاسته شده‬ ‫محلول اسید به تقر یب چند گرم بر لیتر است؟‬
‫است‪ .‬بازده درصدی واکنش موردنظر در این شرایط کدام است؟‬ ‫)‪RCOOH(s) + MOH(aq) → RCOOM(aq) + H2 O(l‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(Na = 23 ،N = 14 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬
‫‪−1‬‬
‫( ‪ ،H = 1 ،O = 16 ،Cl = ۳۵/۵ ∶ g.mol‬جرم (‪ )g‬و حجم (‪ )mL‬آب تولید‬
‫∆‬
‫)‪NaNO3 (s) → NaNO2 (s) + O2 (g‬‬ ‫شده را برابر در نظر بگیرید‪).‬‬
‫‪40 )2‬‬ ‫‪30 )1‬‬ ‫‪23 ،64 )2‬‬ ‫‪33 ،64 )1‬‬
‫‪60 )4‬‬ ‫‪25 )3‬‬ ‫‪23 ،36 )4‬‬ ‫‪33 ،36 )3‬‬

‫‪21‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫‪134‬ـ جرمهای برابر از پتاسیم ‪ ٪80‬خالص و آب وارد ظرف واکنش میشوند‬ ‫سدیم هیدروژن کربنات‪ ،‬بر اساس معادله موازنه نشده ز یر تجز یه‬ ‫‪129‬ـ‬
‫تا مطابق واکنش )‪ (I‬پتاسیم هیدروکسید تولید شود‪ .‬سپس به منظور‬ ‫میشود‪ .‬اگر یک نمونه از اين ماده با خلوص ‪ ٪50/4‬را بر اساس واکنشی با‬
‫خنثیشدن پتاسیم هیدروکسید مطابق واکنش )‪ (II‬به میزان کافی‬ ‫بازده ‪ ٪30‬تجز یه کنیم‪ ،‬مجموع جرم مواد موجود در ظرف واکنش به اندازهی‬
‫سولفور یکاسید به ظرف افزوده میشود‪ .‬اگر در پایان واکنشها ‪ 9/75‬گرم‬ ‫میکند؟‬ ‫پیدا‬ ‫کاهش‬ ‫درصد‬ ‫چند‬
‫آب در ظرف وجود داشته باشد‪ ،‬جرم پتاسیم وارد شده به ظرف چند گرم بوده‬ ‫) ‪(Na = 23 ،O = 16 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪−1‬‬

‫است؟ (توجه شود که مقداري از آب در واکنش اول دست نخورده باقی‬ ‫)‪NaHCO3 (s) → CO2 (g) + Na2 CO3 (s) + H2 O(g‬‬
‫‪2/79 )2‬‬ ‫‪5/58 )1‬‬
‫میماند)‬
‫‪−1‬‬
‫‪8/37 )4‬‬ ‫‪11/16 )3‬‬
‫) ‪) (H = 1 ،O = 16 ،K = 39 ∶ g.mol‬واکنشها موازنه شوند(‬
‫)‪I) K(s) + H2 O(l) → KOH(aq) + H2 (g‬‬ ‫‪130‬ـ واکنش ز یر با ‪ ۵۰‬گرم کلسیم کربنات ناخالص شروع میشود‪ .‬هنگامی‬
‫)‪II) KOH(aq) + H2 SO4 (aq) → K 2 SO4 (aq) + H2 O(l‬‬ ‫که واکنش ‪ %۵۰‬پیشرفت میکند‪ ،‬جرم مواد جامد باقیمانده در ظرف واکنش‬
‫‪13/2 )4‬‬ ‫‪26/4 )3‬‬ ‫‪7/8 )2‬‬ ‫‪9/75 )1‬‬ ‫‪ 41/2‬گرم اندازهگیر ی شده است‪ .‬درصد خلوص کلسیم کربنات اولیه‪ ،‬کدام‬
‫از واکنش ‪ 3/48‬گرم منگنز دیاکسید با مقدار کافی‬ ‫‪135‬ـ‬ ‫است؟ (ناخالصیها در واکنش بیتأثیرند و ‪)Ca = 4۰ ،O = 16 ،C = 12 ∶ g.mol‬‬
‫‪−1‬‬

‫هیدروکلر یکاسید‪ ،‬منگنز )‪ (II‬کلرید‪ ،‬گاز کلر و آب بدست میآید‪ ،‬اگر تمام گاز‬ ‫∆‬
‫)‪CaCO3(s) → CaO(s) + CO2(g‬‬
‫حاصل را وارد محلول پتاسیمبرمید کنیم‪ ،‬چند گرم برم تولید میشود؟ (بازده‬ ‫‪80 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪40 )2‬‬ ‫‪20 )1‬‬
‫واکنشها ‪ ۸۰‬درصد است) ) ‪(Br = ۸۰ ،O = 16 ،Mn = 55 g. 𝑚𝑜𝑙−1‬‬ ‫‪131‬ـ لیتیم پراکسید بر اثر مجاورت با کربن دیاکسید به لیتیم کربنات و‬
‫‪6/4 )4‬‬ ‫‪5/12 )3‬‬ ‫‪4/096 )2‬‬ ‫‪2/048 )1‬‬ ‫اکسیژن تبدیل میشود‪ .‬اگر افزایش جرم مواد جامد در این واکنش‪ 4۲‬گرم‬
‫دو نمونهی ناخالص از سدیم کلرات و منیز یم کلرات با جرمهای برابر‪،‬‬ ‫‪136‬ـ‬ ‫است؟‬ ‫شده‬ ‫جذب‬ ‫‪CO2‬‬ ‫گاز‬ ‫مول‬ ‫چند‬ ‫باشد‪،‬‬
‫بر اثر گرما تجز یه شده و جرم یکسانی گاز اکسیژن تولید میکنند‪ .‬نسبت‬ ‫) ‪(Li = 7 ،O = 16 ،C = 12 ∶ g.mol‬‬
‫‪−1‬‬

‫درصد خلوص سدیم کلرات به درصد خلوص منیز یم کلرات کدام است؟‬ ‫)‪2Li2 O2(s) + 2CO2(g‬‬ ‫)‪→ 2Li2 CO3(s) + O2(g‬‬

‫) ‪(Na = 23 ،Mg = 24 ،Cl = 35/5 ، O = 16 ∶ g.mol‬‬

‫‪−1‬‬ ‫‪2/5 )4‬‬ ‫‪3/5 )3‬‬ ‫‪0/95 )2‬‬ ‫‪1/5 )1‬‬

‫‪132‬ـ‬
‫∆‬
‫)واکنشها موازنه شوند‪NaClO3 (s) → NaCl(s) + O2 (g) (.‬‬ ‫دربارهی دو واکنش داده شده‪ ،‬چند مورد از مطالب ز یر‪ ،‬درست‬
‫∆‬ ‫است؟ (واکنشها موازنه شوند‪).‬‬
‫)‪Mg(ClO3 )2 (s) → MgCl2 (s) + O2 (g‬‬
‫‪0/55 )4‬‬ ‫‪1/11 )3‬‬ ‫‪0/89 )2‬‬ ‫‪1/79 )1‬‬ ‫)‪C2 H۵ OH(l) + O2(g) → CO2(g) + H2 O(l‬‬
‫)‪Na2 CO3(s) + HCl(aq) → NaCl(aq) + CO2(g) + H2 O(l‬‬
‫‪137‬ـ با توجه به مراحل تشکیل گاز آالیندهی اوزون تروپوسفر ی که در ز یر به‬
‫* مطابق واکنش اول‪ ،‬از سوختن ‪ 1/5‬مول اتانول‪ 67/2 ،‬لیتر گاز در شرایط‬
‫آنها اشاره شده است‪ ،‬در اثر تولید ‪ 27/09 × 1022‬مولکول اوزون‪ ،‬چند لیتر‬
‫‪ STP‬تولید میشود‪.‬‬
‫میشود؟‬ ‫مصرف‬ ‫‪1/4g.L−1‬‬ ‫چگالی‬ ‫با‬ ‫نیتروژن‬ ‫گاز‬
‫* مطابق واکنش دوم‪ ،‬اگر از واکنش ‪ 7/5‬مول اسید‪ ۵۴ ،‬گرم آب تشکیل شود‪،‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(N = 14 g.mol‬‬
‫بازده درصدی واکنش برابر ‪ ۸۰‬درصد است‪.‬‬
‫)‪N2(g) + O2(g) → 2NO(g‬‬
‫)‪2NO(g) + O2(g) → 2NO2(g‬‬ ‫* به ازای جرم برابر از واکنشدهندهی کربندار‪ ،‬نسبت مولی ‪ CO2‬در واکنش‬
‫)‪NO2(g) + O2(g) → NO(g) + O3(g‬‬ ‫‪ ۱‬به واکنش ‪ ،۲‬به تقر یب برابر ‪ 2/3‬است‪.‬‬
‫‪9 )4‬‬ ‫‪7/5 )3‬‬ ‫‪6 )2‬‬ ‫‪4/5 )1‬‬ ‫* اگر از واکنش ‪ ۴۲۴‬گرم ‪ Na2 CO3‬ناخالص‪ 5/6 ،‬مول نمک تشکیل شود‪،‬‬
‫‪138‬ـ واکنشهای ز یر بهصورت پیدرپی در کيسهی هوای یک خودرو به‬ ‫درصد خلوص آن برابر ‪ ۷۰%‬است‪.‬‬
‫‪5/76 × 10‬‬ ‫‪−2‬‬
‫انجام میرسند‪ .‬اگر ‪ 58/8‬گرم ‪ NaN3‬در واکنش اول مصرف و‬ ‫‪4 )4‬‬ ‫‪3 )3‬‬ ‫‪2 )2‬‬ ‫‪1 )1‬‬
‫مول ‪ NaHCO3‬در واکنش سوم تولید شود و بازدهی درصدی هر سه واکنش‬ ‫‪133‬ـ مقدار گاز ‪ SF4‬الزم برای تهیه ‪ ۷۵‬لیتر گاز ‪ HF‬را از واکنش چند گرم‬
‫با هم برابر باشد‪ ،‬بازدهی درصدي این واکنشها برابر با کدام گز ینه است؟‬ ‫سدیم فلوئور ید با گاز ‪ SCl2‬کافی‪ ،‬میتوان به دست آورد و در این فرایند چند‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(Na = 23 ،N = 14 ∶ g.mol‬‬ ‫گرم گاز ‪ SO2‬تولید میشود؟‬
‫‪I) 2NaN3 → 2Na + 3N2‬‬ ‫‪g‬‬
‫∶ ‪(H = 1 ،O = 16 ،Na = 23 ،S = 32 ،F = 19‬‬ ‫)‬
‫‪II) 6Na + Fe2 O3 → 3Na2 O + 2Fe‬‬ ‫‪mol‬‬
‫‪III) Na2 O + 2CO2 + H2 O → 2NaHCO3‬‬ ‫)‪SCl2(g) + NaF(g) → SF4(g) + S2 Cl2(g) + NaCl(s‬‬
‫‪40 )4‬‬ ‫‪20 )3‬‬ ‫‪50 )2‬‬ ‫‪25 )1‬‬ ‫)‪SF4(g) + H2 O(l) → SO2(g) + HF(g‬‬
‫(جرم هرلیتر گاز ‪ HF‬برابر ‪ 0/8‬گرم در نظر گرفته شود‪ ،‬گز ینهها را از راست به‬
‫‪139‬ـ از واکنشهای موازنه نشده ز یر‪ ،‬به منظور تولید تیتانیم )‪ (IV‬اکسید‬
‫چپ بخوانید)‬
‫استفاده میشود‪ .‬اگر بازدهی واکنشهای (‪ )۱‬و (‪ )۲‬به ترتیب برابر ‪ ٪60‬و‬
‫‪42 ،126 )2‬‬ ‫‪48 ،126 )1‬‬
‫‪ 80٪‬باشد‪ ،‬برای تهیه ‪ 8g‬تيتانيم )‪ (IV‬اکسید‪ ،‬به چند گرم منيز یم نیاز دار یم؟‬
‫‪−1‬‬ ‫‪48 ،84 )4‬‬ ‫‪42 ،84 )3‬‬
‫) ‪(Ti = 48 ،Mg = 24 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬
‫‪1) TiCl4 + Mg → Ti + MgCl2‬‬
‫‪2)Fe2 O3 + Ti → Fe + TiO2‬‬
‫‪20 )4‬‬ ‫‪2/5 )3‬‬ ‫‪10 )2‬‬ ‫‪5 )1‬‬

‫‪22‬‬
‫تیم یک رقمیهای کنکور‬

‫اگر مخلوطی شامل جرمهای برابر از گازهای اتان ) ‪ (C2 H6‬و پروپن‬ ‫‪146‬ـ‬ ‫هیدروکربن سیر شدهی خطی که نسبت شمار اتمهای هیدروژن به‬ ‫‪140‬ـ‬
‫) ‪ (C3 H6‬که در شرایط استاندارد‪ ،‬حجمی برابر ‪ 89/6‬لیتر دارند را به طور کامل‬ ‫شمار اتمهای کربن آن ‪ 0/15‬برابر تعداد پیوند اشتراکی موجود در ساختار آن‬

‫بسوزانيم‪ ،‬جرم کربن دیاکسید تولیدشده‪ ،‬در مجموع‪ ،‬به تقر یب چند گرم‬ ‫است را وارد مخزن حاوی مقدار کافی اکسیژن میکنيم‪ .‬اگر مجموع جرم‬
‫‪−1‬‬ ‫فراوردههای حاصل از سوختن کامل این هیدروکربن برابر با ‪ 32/796‬گرم‬
‫است؟ ) ‪(C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫باشد‪ ،‬به تقر یب چند گرم از هیدروکربن موردنظر سوخته است؟‬
‫‪7‬‬
‫‪C2 H6 + O2 → 2CO2 + 3H2 O‬‬ ‫‪−1‬‬
‫)بازده واکنش را ‪ %90‬در نظر بگیرید؛ ‪(C = 12 ،H = 1 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬
‫‪2‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪9/5 )4‬‬ ‫‪7 )3‬‬ ‫‪6/4 )2‬‬ ‫‪8 )1‬‬
‫‪C3 H6 + O2 → 3CO2 + 3H2 O‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪141‬ـ مخلوطی از گازهای متان ) ‪ (CH4‬و پروپان ) ‪ (C3 H8‬در اثر سوختن کامل‬
‫‪220/0 )2‬‬ ‫‪205/3 )1‬‬
‫در مقدار کافی گاز اکسیژن‪ ۱۵۴ ،‬گرم گاز کربن دیاکسید تولید میکند‪ .‬اگر‬
‫‪523/4 )4‬‬ ‫‪425/3 )3‬‬
‫جرم گاز متان ‪ ۱۰‬گرم بیشتر از جرم گاز پروپان باشد‪ ،‬درصد مولی متان در‬
‫مخلوطی از جوش شیر ین و منیز یم کربنات را بر اساس معادلههای‬ ‫‪147‬ـ‬ ‫‪−1‬‬
‫مخلوط اولیه کدام است؟ ) ‪(C = 12 ،H = 1 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬
‫موازنه نشده ز یر‪ ،‬در یک ظرف سربسته به طور کامل تجز یه میکنیم‪ .‬اگر پس‬ ‫‪CH4 + O2 → CO2 + 2H2 O‬‬
‫‪C3 H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2 O‬‬
‫از پایان این فرایند‪ ،‬درصد حجمی بخار آب در مخزن واکنش برابر با ‪30%‬‬ ‫‪80 )4‬‬ ‫‪60 )3‬‬ ‫‪50 )2‬‬ ‫‪40 )1‬‬
‫باشد‪ ،‬درصد جرمی منیز یم کربنات در مخلوط اولیه چقدر بوده است؟‬ ‫برای تهيهی سوخت سبز‪ ،‬از واکنش تخمیر بیهواز ی گلوگز استفاده‬ ‫‪142‬ـ‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(Mg = 24 ،Na = 23 ،O = 16 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬ ‫میکنند‪ .‬اگر بخشی از گلوکز مورد استفاده در این تخمیر‪ ،‬دچار اکسایش‬
‫)‪MgCO3 (s) → MgO(s) + CO2 (g‬‬ ‫هواز ی شده باشد و مجموعاً ‪ 2300‬کیلوگرم اتانول و ‪ 180‬کیلوگرم آب به دست‬
‫)‪NaHCO3 (s) → Na2 CO3 (s) + H2 O(g) + CO2 (g‬‬
‫آمده باشد‪ .‬بازدهی درصدی فرآیند تهیهی سوخت سبز چقدر است؟‬
‫‪60 )4‬‬ ‫‪68/5 )3‬‬ ‫‪40 )2‬‬ ‫‪31/5 )1‬‬
‫‪C6 H12 O6 + O2 → CO2 + H2 O‬‬
‫شمار الکترونهای ظرفیتی اتمهای موجود در ‪ 3/42‬گرم آلومنیوم‬ ‫‪148‬ـ‬ ‫‪C6 H12 O6 → C2 H5 OH + CO2‬‬
‫‪92/85 )4‬‬ ‫‪93/85 )3‬‬ ‫‪93/75 )2‬‬ ‫‪92/75 )1‬‬
‫سولفات در کدام گزینه به درستی آورده شده است؟= ‪( 13Al = 27 ، 16S‬‬
‫‪143‬ـ برای تهیهی سوخت سبز‪ ،‬از واکنش تخمیر بیهواز ی گلوگز استفاده‬
‫) ‪( 32 ، 6O = 16 g. 𝑚𝑜𝑙−1‬عدد آووگادر را برابر ‪ 6 × 1023‬در نظر بگیرید)‬
‫میکنند‪ .‬اگر بخشی از گلوکز مورد استفاده در این تخمیر‪ ،‬دچار اکسایش‬
‫‪5/76 × 1023 )2‬‬ ‫‪1/92 × 1023 )1‬‬
‫هواز ی شده باشد و مجموعاً ‪ ۷3۶‬کیلوگرم اتانول و ‪ ۲۱۶‬کیلوگرم آب به دست‬
‫‪1/806 × 1023 )4‬‬ ‫‪1/204 × 1023 )3‬‬ ‫آمده باشد‪ .‬بازدهی درصدی واکنش تهیهی سوخت سبز چقدر است؟‬
‫‪149‬ـ شمار یونهای موجود در ‪ ۸۴‬گرم منیز یم سولفید‪ ،‬چند برابر شمار‬ ‫‪C6 H12 O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2 O‬‬
‫‪C6 H12 O6 → C2 H5 OH + CO2‬‬
‫است؟‬ ‫نیتر ید‬ ‫سدیم‬ ‫گرم‬ ‫‪16/6‬‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫مثبت‬ ‫یونهای‬ ‫‪88/88 )4‬‬ ‫‪80 )3‬‬ ‫‪75 )2‬‬ ‫‪60 )1‬‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(N = 14 ،Na = 23 ،Mg = 24 ،S = 32 ∶ g.mol‬‬ ‫آلیاژ ی از فلزهای منیز یم و آلومینیوم به جرم ‪ 12/6g‬با مقدار کافی‬ ‫‪144‬ـ‬
‫‪5 )4‬‬ ‫‪3/75 )3‬‬ ‫‪2/5 )2‬‬ ‫‪0/27 )1‬‬ ‫هیدروکلر یکاسید واکنش ميدهد و در نتیجه ‪ 13/44L‬هیدروژ ن در شرایط‬
‫مقدار اتمهای موجود در ساختار یک نمونهی ‪ 6/3‬گرمی از ترکیب‬ ‫‪150‬ـ‬ ‫‪ STP‬آزاد میشود‪ .‬درصد خلوص منیز یم در این آلیاژ کدام است؟‬
‫‪−1‬‬
‫‪ ،Nax SO3‬برابر با ‪ 0/3‬مول است‪ .‬بر این اساس‪ ،‬در ساختار یک نمونهی ‪18/1‬‬ ‫) ‪( (Mg = 24 ،Al = 27 ∶ g.mol‬فرآوردهی دیگر واکنش‪ ،‬کلر ید فلز است)‬
‫گرمی از ترکیب ‪ ،NaClOx‬چند گرم اکسیژن وجود دارد؟‬ ‫‪63 )4‬‬ ‫‪57 )3‬‬ ‫‪47 )2‬‬ ‫‪43 )1‬‬

‫) ‪(Cl = 35/5 ،S = 32 ،Na = 23 ،O = 16 ∶ g.mol‬‬

‫‪−1‬‬ ‫‪145‬ـ بر اثر تجز یه مخلوطی از سدیم کربنات ) ‪ (NaCO3‬و سدیم هیدروژن‬
‫‪8 )4‬‬ ‫‪6/4 )3‬‬ ‫‪4/8 )2‬‬ ‫‪3/2 )1‬‬ ‫کربنات ) ‪ (NaHCO3‬که شامل مولهای برابر ی از این ترکیبها میباشد‪،‬‬
‫‪ 17/6g‬کربندیاکسید و ‪ 2/7g‬بخار آب تولید میشود‪ .‬در این شرایط بازده‬
‫درصدی واکنش (‪ )۱‬چند برابر بازده درصدی واکنش (‪ )۲‬است؟‬
‫‪−1‬‬
‫) ‪(O = 16 ،C = 12 ،H = 1 ∶ g.mol‬‬
‫‪1) 2NaHCO3 → Na2 CO3 + CO2 + H2 O‬‬
‫‪2) Na2 CO3 → Na2 O + CO2‬‬
‫‪0/8 )4‬‬ ‫‪0/6 )3‬‬ ‫‪1/2 )2‬‬ ‫‪0/4 )1‬‬

‫‪23‬‬
 ‫🚀 شــیــمــی جـت‪ :‬استوکیومتری‬

‫یادداشت‪:‬‬

‫‪................................................................................................... ....................................................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................... ..................................‬‬
‫‪.................................................................................................................................... ...................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪.................................................................................................. .................................................................................................... .‬‬
‫‪............................................................................................................ ...........................................................................................‬‬
‫‪........................................................................... ............................................................................................................................‬‬
‫‪...................................................................................... ......................................................................................... ........................‬‬
‫‪............................................................ ............................................................................................................................. ..............‬‬
‫‪........................................................................................................................................................ ...............................................‬‬
‫‪.................................................................................................................................................................. .....................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪................................................................................................................................ .......................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................... .............................................................‬‬
‫‪......................................................................................................... ..............................................................................................‬‬
‫‪................................................................................................................... ....................................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................................... ..................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪................................................................................................................................................... ....................................................‬‬
‫‪.................................................................................................................. .....................................................................................‬‬
‫‪............................................................................................................................ ...........................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪........................................................................................... ................................................................................................... .........‬‬
‫‪..................................................................................................... ..................................................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................. ......................................................................................... ................................‬‬
‫‪................................................................................................................................................................................. ......................‬‬
‫‪................................................................................................................................................ .......................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................... .............................................‬‬
‫‪.............................................................................................................. .........................................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪............................................................................ .................................................................................................... .......................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................. .........................................................‬‬
‫‪............................................................................................................. ..........................................................................................‬‬
‫‪....................................................................................................................... ................................................................................‬‬
‫‪.......................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪...................................................................................... .................................................................................................................‬‬
‫‪................................................................................................ .................................................................................................... ...‬‬
‫‪............................................................... ........................................................................................................................................‬‬
‫‪.................................................................................................................................................................. .....................................‬‬
‫‪................................................................................................ .......................................................................................................‬‬

‫‪24‬‬