ZAGADNIENIA TREŚCI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE

Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ
WYMAGANIA WYMAGANIA WYMAGANIA WYMAGANIA
KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZAJĄCE DOPEŁNIAJĄCE
UCZEŃ: UCZEŃ: UCZEŃ: UCZEŃ:

ODDZIAŁYWANIA I MATERIA

FIZYKA - Fizyka jako nauka. I. Wymagania przekrojowe. • wykonuje proste • wskazuje zjawiska, • wskazuje • potrafi zaplanować i
POSZUKIWANIE Metoda naukowa Uczeń: pomiary którymi zajmuje się przykładowy problem przeprowadzić
ZROZUMIENIA poznawania • wie, że oprócz fizyka i proponuje proste doświadczenie
świata. 2) wyodrębnia zjawisko z podania wyniku • wie, że metoda doświadczenie jako sprawdzające daną
Niepewność kontekstu, nazywa je oraz pomiaru należy naukowa wiąże się z metodę naukową hipotezę
pomiarowa. wskazuje czynniki istotne i podać jednostkę eksperymentem weryfikującą ten • wykonuje proste
Zapis wyników nieistotne dla jego przebiegu; mierzonej wielkości • wie, że każdy pomiar problem pomiary i zapisuje
pomiarów. obarczony jest • wie, od czego może wyniki wraz z
3) [...] przeprowadza wybrane niepewnością zależeć niepewność niepewnością
obserwacje, pomiary i pomiarową pomiaru i jak pomiarową
doświadczenia korzystając z ich odczytać jej wartość • interpretuje znaczenie
opisów; wyniku podanego z
niepewnością
5) posługuje się pojęciem pomiarową
niepewności pomiarowej; • wyciąga wnioski z
zapisuje wynik pomiaru wraz z przeprowadzonego
jego jednostką oraz z eksperymentu
uwzględnieniem informacji o
niepewności;

RODZAJE Oddziaływanie ciał I. Wymagania przekrojowe. • zna oddziaływania • podaje przykłady • potrafi wskazać • wskazuje inne rodzaje
ODDZIAŁYWAŃ na siebie. Uczeń: elektryczne, oddziaływań i opisuje przykłady oddziaływań niż
magnetyczne i ich skutki oddziaływań z elektryczne,
Wzajemność
2) wyodrębnia zjawisko z grawitacyjne • jest świadomy, że otoczenia i opisać ich magnetyczne i
oddziaływań.
kontekstu, nazywa je oraz • wie jakie są skutki wszystkie ciała skutki grawitacyjne
wskazuje czynniki istotne i tych oddziaływań oddziałują na siebie • rozumie, że wielkość • wie, że oddziaływania
nieistotne dla jego przebiegu; • wie, że grawitacyjnie oddziaływań elektryczne i
oddziaływania są • rozumie, co to znaczy grawitacyjnych zależy magnetyczne są
3) [...] przeprowadza wybrane zawsze wzajemne wzajemność od mas oddziaływaniami
obserwacje, pomiary i oddziaływań oddziałujących ciał elektromagnetycznymi
 doświadczenia korzystając z ich • demonstruje
opisów; wzajemność
oddziaływań
II. Ruch i siły. Uczeń:

13) opisuje wzajemne

oddziaływanie ciał [...];

ATOMY. Budowa materii. I. Wymagania przekrojowe. • wie, że materia • umie narysować • podaje i wyjaśnia • wie, że skutki
Lekcja dodatkowa Atom. Uczeń: zbudowana jest z schemat budowy przykład oddziaływań
Jądro atomowe. atomów atomu występowania magnetycznych nie
Elektron. 2) wyodrębnia zjawisko z • wie, że w skład • wie, że przyciąganie oddziaływań między zawsze są wyraźnie
Oddziaływania kontekstu, nazywa je oraz atomu wchodzą elektronów do jądra dowolnymi ciałami, widoczne
między atomami. wskazuje czynniki istotne i jądro atomowe i jest oddziaływaniem uwzględniając • wskazuje przykład
Skutki nieistotne dla jego przebiegu; elektrony elektrycznym i oddziaływania oddziaływań
oddziaływań. • wie, że jądro i wzajemnym elektryczne między magnetycznych
II. Ruch i siły. Uczeń: elektrony wzajemne • wie, że oddziaływanie atomami • umie omówić skutki
się przyciągają elektryczne występuje • wie, że między tych oddziaływań
13) opisuje wzajemne także między atomami atomami występują
oddziaływanie ciał [...]; • podaje skutki również
oddziaływań oddziaływania
elektrycznych między magnetyczne
atomami • wie, jakie są skutki
oddziaływań
magnetycznych

SIŁA I JEJ CECHY Siła jako miara II. Ruch i siły. Uczeń: • zna jednostkę siły • wie, co to znaczy • rozumie różnicę • potrafi określić
oddziaływań. • wie, jak graficznie wielkość wektorowa między wektorem a wartość, kierunek i
Graficzny obraz 10) stosuje pojęcie siły jako przedstawić siłę • rysuje wektor siły skalarem zwrot siły działającej na
siły. działania skierowanego (wektor); • zna cechy wektora • wskazuje i nazywa • stosuje odpowiednie wybrany obiekt
Cechy wektora. wskazuje wartość, kierunek i • potrafi zmierzyć siłę wszystkie cechy oznaczenie siły na przedstawiony na
Pomiar wartości zwrot wektora siły; posługuje się ciężkości wektora rysunku i poprawny rysunku
siły. jednostką siły; • wie, do czego służy • potrafi podać zakres zapis wartości siły • potrafi samodzielnie
siłomierz używanego siłomierza • rozumie, że narysować wektory sił
18) doświadczalnie: • wie, jak działa przyłożenie takiej o zadanych kierunkach
c) wyznacza wartość siły za siłomierz samej siły do różnych i określonych skalą
pomocą siłomierza [...]. punktów ciała może wartościach
 wywołać różne skutki

RODZAJE SIŁ Rodzaje sił i ich I. Wymagania przekrojowe.
własności. Uczeń:
Przykłady sił w
różnych 2) wyodrębnia zjawisko z
sytuacjach kontekstu, nazywa je oraz
praktycznych. wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;
3) [...] przeprowadza wybrane
obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich
opisów;
II. Ruch i siły. Uczeń:
• nazywa siły • wie, że siła ciężkości to
występujące w siła, jaką Ziemia działa
określonych na każde ciało
sytuacjach • wie, że siła nacisku ma
• określa skutki związek z naciskiem
działania tych sił jednego ciała na drugie
• wie, że siła sprężystości
ma związek z
odkształcaniem ciała
• wie, że siła oporów
ruchu utrudnia ruch
ciała
• zna własności
poszczególnych sił
• wie, że jedne siły • wskazuje w swoim
działają na ciała, otoczeniu sytuację, w
które nie muszą której na ciało działają
stykać się, a inne siły siły
występują tylko w • przedstawia tę sytuację
sytuacji stykających schematycznie na
się ciał rysunku, zaznaczając
• potrafi, w sytuacji te siły i nazywając je
przedstawionej na
rysunku, narysować i
nazwać siły, oraz
określić ich kierunek i
zwrot

11) rozpoznaje i nazywa siły,

podaje ich przykłady w różnych
sytuacjach praktycznych (siły:
ciężkości, nacisku, sprężystości,
oporów ruchu);

13) opisuje wzajemne

oddziaływanie ciał [...];

RÓWNOWAŻENIE SIĘ SIŁ Siła wypadkowa. I. Wymagania przekrojowe. • wie, że działanie • rysuje siłę wypadkową i • potrafi opisaną • rozwiązuje typowe dla
Siły działające na Uczeń: kilku sił można oblicza jej wartość (dla słownie sytuację tematu zadania i
ciało w spoczynku. zastąpić jedną siłą sił o jednakowych przedstawić problemy graficznie
3) [...] przeprowadza wybrane • wie, że siłę kierunkach), w sytuacji schematycznie na oraz rachunkowo
obserwacje, pomiary i wypadkową określa przedstawionej rysunku
doświadczenia korzystając z ich się, uwzględniając graficznie • zaznacza siły
opisów; wszystkie cechy • wie, w jakim wypadku, działające na ciało
wektorów sił siła wypadkowa jest • wyznacza siłę
II. Ruch i siły. Uczeń: składowych równa zero wypadkową oraz
• rozumie co to poprawnie
 12) wyznacza i rysuje siłę znaczy, że siły się interpretuje wynik
wypadkową dla sił o równoważą
jednakowych kierunkach; opisuje
i rysuje siły, które się równoważą;

ZASADA AKCJI I REAKCJI Wzajemność II. Ruch i siły. Uczeń: • wie, że • opisuje wzajemne • wskazuje w • wyjaśnia zachowanie
oddziaływań. oddziaływania są oddziaływanie ciał, konkretnym się ciał w różnych
III zasada dynamiki 13) opisuje wzajemne wzajemne posługując się III zasadą przykładzie siły akcji i sytuacjach, posługując
Newtona. oddziaływanie ciał posługując się • zna III zasadę dynamiki reakcji się III zasadą dynamiki
Pojęcia siły akcji i trzecią zasadą dynamiki; dynamiki • wie, że siły akcji i • wie, że dzięki
reakcji. reakcji się nie wzajemności
18) doświadczalnie: równoważą oddziaływań możemy
a) ilustruje: [...] III zasadę się przemieszczać
dynamiki,

MASA A SIŁA CIĘŻKOŚCI Masa. I. Wymagania przekrojowe. • rozumie różnice • wie, że masę ciała • potrafi • potrafi wyjaśnić,
Ciężar. Uczeń: pomiędzy pojęciami można wyznaczyć za zinterpretować dlaczego podniesienie
Obliczanie ciężaru masa, ciężar i waga pomocą siłomierza pojęcie przedmiotu na Księżycu
ciała o znanej 3) [...] przeprowadza wybrane • wie, na czym polega • wie, że ciężar ciała jest przyśpieszenia wymaga użycia
masie. obserwacje, pomiary i pomiar masy ciała tym większy, im grawitacyjnego mniejszej siły niż
Jednostki masy. doświadczenia korzystając z ich • mierzy masę ciała za większa jest masa ciała • stosuje wzór podniesienie go na
opisów; pomocą wagi • oblicza ciężar ciała na F g=m∙ g oraz jego Ziemi
• zna podstawową Ziemi, znając jego masę • wie, że użytecznym
przekształcenia
7) przelicza wielokrotności i jednostkę masy • wie, co to jest wzorcem 1 kg jest masa
• wie, że ciężar tego
podwielokrotności (mikro-, mili-, międzynarodowy układ 1 l destylowanej wody
samego ciała jest
centy-, hekto-, kilo-, mega-); jednostek miar o temperaturze 4°C
mniejszy na Księżycu
• oblicza siłę ciężkości i
niż na Ziemi
II. Ruch i siły. Uczeń: masę w różnych
• przelicza sprawnie
sytuacjach opisanych w
jednostki masy: t, kg,
17) posługuje się pojęciem siły zadaniach
dag, g, mg
ciężkości; stosuje do obliczeń
związek między siłą, masą i
przyspieszeniem grawitacyjnym;

STANY SKUPIENIA Stany skupienia I. Wymagania przekrojowe. • wie, że substancje • wie, że ta sama • rozumie określenie • wyznacza i oblicza
materii. Uczeń: występują w trzech substancja może wysokość słupa wysokość słupa cieczy
Własności ciał występować w różnych cieczy, potrafi się nim • wykorzystuje pojęcie
 stałych, cieczy i
gazów. 1) wyodrębnia z tekstów,
Jednostki tabel, diagramów lub
objętości. wykresów, rysunków
schematycznych lub
blokowych informacje
kluczowe dla opisywanego
zjawiska bądź problemu;
ilustruje je w różnych
postaciach;
2) wyodrębnia zjawisko z
kontekstu, nazywa je oraz
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;
3) [...] przeprowadza wybrane
obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich
opisów;
BUDOWA CIAŁ Budowa I. Wymagania przekrojowe.
STAŁYCH, CIECZY I mikroskopowa Uczeń:
GAZÓW materii w różnych
stanach skupienia. 1) wyodrębnia z tekstów,
Własności tabel, diagramów lub
substancji w wykresów, rysunków
oparciu o ich schematycznych lub
budowę blokowych informacje
wewnętrzną. kluczowe dla opisywanego
Rozmiary atomów. zjawiska bądź problemu;
ilustruje je w różnych
postaciach;
2) wyodrębnia zjawisko z
kontekstu, nazywa je oraz
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;
stanach skupienia stanach skupienia posługiwać objętości do
• umie nazwać te • zna jednostki objętości: • oblicza objętość rozwiązywania
stany l, ml, dm3, mm3, cm3, prostopadłościenneg nietypowych zadań i
• zna własności m3 o naczynia i cieczy lub obliczania masy
dotyczące kształtu i gazu w nim się • potrafi zaproponować
objętości ciał stałych, znajdujących doświadczenie
• potrafi zamieniać potwierdzające
cieczy i gazów
jednostki objętości określoną własność
ciała stałego, cieczy lub
gazu
• wie, że wszystkie • wie, że makroskopowe • rozpoznaje i nazywa • sprawnie dokonuje
substancje składają właściwości substancji określony stan obliczeń, posługując się
się z atomów i w danym stanie skupienia substancji jednostkami długości
cząsteczek skupienia wynikają z jej na podstawie rysunku takimi jak mikrometr i
• wie, że wszystkie budowy wewnętrznej budowy wewnętrznej milimetr
cząsteczki i atomy są • wie, w jakich tej substancji • wie, że wśród ciał
w ciągłym ruchu jednostkach długości • wyjaśnia stałych są takie, które
• wie, że rodzaj ruchu wyrazić średnicę charakterystyczną mają uporządkowaną
cząsteczek jest inny atomu własność danego strukturę
w różnych stanach stanu skupienia w • potrafi podać przykłady
skupienia, bo różne oparciu o budowę kryształów
są odległości między wewnętrzną • potrafi podać przykłady
cząsteczkami i ciał nie będących
atomami kryształami
SIŁY Siły spójności. V. Właściwości materii. Uczeń:
MIĘDZYCZĄSTECZKOWE Siły przylegania.
Wpływ sił 8) opisuje zjawisko napięcia
spójności i powierzchniowego; ilustruje
przylegania na istnienie sił spójności
właściwości i w tym kontekście tłumaczy
cieczy. formowanie się kropli;
Napięcie
powierzchniowe. 9) doświadczalnie:
a) [...] demonstruje zjawiska [...]
napięcia powierzchniowego,
GĘSTOŚĆ. JEDNOSTKI Gęstość. V. Właściwości materii. Uczeń:
GĘSTOŚCI Jednostki gęstości.
Wyznaczanie 1) posługuje się pojęciami masy i • zna jednostki
gęstości cieczy. gęstości oraz ich jednostkami;
[...]
2) stosuje do obliczeń związek
gęstości z masą i objętością;
9) doświadczalnie:
c) [...] wyznacza gęstość cieczy
lub ciał stałych,
WYZNACZANIE Wyznaczanie V. Właściwości materii. Uczeń:
GĘSTOŚCI gęstości ciał
stałych o 1) posługuje się pojęciami masy i
regularnych i gęstości oraz ich jednostkami;
nieregularnych analizuje różnice gęstości
kształtach substancji w różnych stanach
skupienia wynikające z budowy
mikroskopowej ciał stałych,
cieczy i gazów;
2) stosuje do obliczeń związek
gęstości z masą i objętością;
• wie, jakie siły • potrafi wyjaśnić
nazywamy siłami powstawanie zjawiska
spójności, a jakie napięcia powierzch-
siłami przylegania niowego z
• opisuje zjawisko uwzględnieniem sił
napięcia międzyczasteczkowych
powierzchniowego • wskazuje przykłady
na wybranym istnienia sił przylegania
przykładzie
• wie, co to jest • umie obliczać gęstość
gęstość substancji substancji, z której
wykonane jest ciało,
gęstości substancji znając masę i objętość
ciała
• wie, że do • potrafi obliczyć
wyznaczenia gęstości objętość ciała o
ciała, należy ciało kształcie prosto-
zważyć i wyznaczyć padłościanu
jego objętość • potrafi obliczyć
gęstość, znając masę i
objętość ciała
• wie, że do wyznaczenia
objętości ciała stałego
o nieregularnym
kształcie musi
wykorzystać cylinder
• potrafi • demonstruje istnienie
zademonstrować sił przylegania na
zjawisko napięcia podstawie wybranych
powierzchniowego przez siebie przykładów
• wie, w jaki sposób • zna pojęcia kohezja i
można zmniejszyć adhezja i umie je
napięcie wyjaśnić
powierzchniowe
cieczy
• umie rozwiązywać • potrafi doświadczalnie
proste zadania wyznaczać gęstość
związane z gęstością cieczy
substancji • potrafi odczytać dane
• potrafi obliczyć masę potrzebne do zadania z
substancji, znając jej tablic fizycznych oraz z
gęstość i objętość wykresu
• potrafi powiązać
jednostkę gęstości z
innymi jednostkami
układu SI
• potrafi wyznaczyć • wie, że gęstość tej
objętość ciała stałego samej substancji w
o nieregularnym różnych stanach
kształcie, a następnie skupienia jest różna, bo
wyznaczyć gęstość różne są odległości
takiego ciała między cząsteczkami w
• potrafi przekształcić poszczególnych
wzór na gęstość, tak stanach skupienia
aby wyznaczyć • potrafi wyznaczać
objętość ze wzoru gęstość ciał stałych na
• wie, że gęstość drodze doświadczalnej
substancji sypkich nie • potrafi rozwiązywać
 miarowy z wodą jest stała zadania, obliczając
9) doświadczalnie: gęstość lub masę, lub
d) wyznacza gęstość substancji z objętość ciała
jakiej wykonany jest przedmiot o
kształcie regularnym za pomocą
wagi i przymiaru lub o
nieregularnym kształcie za
pomocą wagi, cieczy i cylindra
miarowego.

CIŚNIENIE I SIŁA WYPORU

CIŚNIENIE Pojęcie ciśnienia. I. Wymagania przekrojowe.
Związek ciśnienia z Uczeń:
siłą i
powierzchnią. 7) przelicza wielokrotności i
Jednostki podwielokrotności (mikro-, mili-,
ciśnienia. centy-, hekto-, kilo-, mega-);
Ciśnienie
atmosferyczne. V. Właściwości materii. Uczeń:
3) posługuje się pojęciem parcia
(nacisku) oraz pojęciem ciśnienia
w cieczach i gazach wraz z jego
jednostką; stosuje do obliczeń
związek między parciem
a ciśnieniem;
• zna definicję • wie, czym • potrafi wskazać • rozumie pojęcie siła
ciśnienia spowodowane jest przykład działania parcia
• wie, że można je ciśnienie gazu na ciśnienia • potrafi obliczyć siłę
zmienić poprzez ścianki naczynia atmosferycznego i parcia przy znanym
zmianę siły nacisku, • wie, że powietrze jego skutki ciśnieniu i znanym polu
lub zmianę wywiera ciśnienie, • potrafi obliczyć powierzchni
powierzchni, na które nazywamy ciśnienie w prostych
którą działa siła atmosferycznym zadaniach
• wie, że jednostką • wie, że ciśnienie • potrafi przeliczać
ciśnienia jest paskal atmosferyczne wyraża dowolne jednostki
się zwykle w powierzchni na m2
hektopaskalach oraz jednostki
ciśnienia Pa na hPa.

4) posługuje się pojęciem

ciśnienia atmosferycznego;

9) doświadczalnie:
a) demonstruje istnienie ciśnienia
atmosferycznego;

PRAWO PASCALA Prawo Pascala. V. Właściwości materii. Uczeń: • zna prawo Pascala • wie, w jaki sposób • potrafi wykorzystać • potrafi
można zmienić prawo Pascala do zademonstrować
 Zastosowanie • jest świadomy, że ciśnienie gazu lub zapisania zasady prawo Pascala
prawa Pascala. 5) posługuje się prawem Pascala, prawo Pascala cieczy w pojemniku działania prasy w • potrafi stosować prawo
zgodnie z którym zwiększenie dotyczy ciśnienia • potrafi podać przykłady postaci Pascala do
ciśnienia zewnętrznego wywieranego z zastosowania prawa matematycznej p1=p2 rozwiązywania
powoduje jednakowy przyrost zewnątrz na ciecz lub Pascala (prasa • potrafi obliczyć siłę F2 trudniejszych zadań
ciśnienia w całej objętości cieczy gaz, a nie na ciała hydrauliczna, uzyskaną w działaniu
lub gazu; stałe podnośnik podnośnika
hydrauliczny) hydraulicznego przy
9) doświadczalnie: • zna zasadę działania znanym ilorazie
b) demonstruje prawo Pascala prasy hydraulicznej powierzchni i sile
[...], działającej na mały
tłok prasy

CIŚNIENIE Ciśnienie V. Właściwości materii. Uczeń: • wie co to jest • zna wzór na obliczanie • potrafi obliczyć • wie, że ciśnienie
HYDROSTATYCZNE hydrostatyczne. ciśnienie ciśnienia hydrostatycz- ciśnienie hydrostatyczne nie
Zależność 6) stosuje do obliczeń związek hydrostatyczne nego hydrostatyczne na zależy od masy cieczy,
ciśnienia między ciśnieniem • wie, że ciśnienie • wie, że w zbiornikach danej głębokość w a od wysokości jej
hydrostatycznego hydrostatycznym a wysokością hydrostatyczne wodnych, np. w określonej cieczy słupa
od rodzaju cieczy i słupa cieczy i jej gęstością; zależy od rodzaju jeziorze, ciśnienie • wie, ze ciśnienie • rozumie co oznacza
wysokości słupa cieczy i głębokości w hydrostatyczne jest można wyrażać w paradoks
cieczy. 9) doświadczalnie: tej cieczy większe na większych kilopaskalach, potrafi hydrostatyczny
b) demonstruje [...] zależność głębokościach przeliczać je na • potrafi rozwiązywać
ciśnienia hydrostatycznego od paskale zadania o
wysokości słupa cieczy, • wie, że ciśnienie podwyższonym stopniu
całkowite, na pewnej trudności
głębokości w jeziorze, • potrafi odczytać dane
składa się z ciśnienia do zadania z wykresu i
hydrostatycznego je zinterpretować
wody i ciśnienia
atmosferycznego
(zewnętrznego)

NACZYNIA POŁĄCZONE. Wpływ ciśnienia I. Wymagania przekrojowe. • wie, jak wyglądają • podaje przykłady • wie, że zmiana • rozumie, dlaczego w
Lekcja dodatkowa na zachowanie się Uczeń: naczynia połączone naczyń połączonych ciśnienia nad cieczą w naczyniach
cieczy w • wie, jak zachowuje • wie, że w otwartych jednym z naczyń połączonych poziomy
naczyniach 1) wyodrębnia z tekstów, tabel, się ciecz wlana do naczyniach może spowodować różnych
połączonych. diagramów lub wykresów, jednego ramienia połączonych poziom zmianę poziomu niemieszających się
rysunków schematycznych lub naczyń połączonych cieczy jest taki sam w cieczy w tym naczyniu cieczy są na różnych
 Zastosowanie blokowych informacje kluczowe
naczyń dla opisywanego zjawiska bądź
połączonych. problemu; ilustruje je w różnych
postaciach;
2) wyodrębnia zjawisko z
kontekstu, nazywa je oraz
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;
3) [...] przeprowadza wybrane
obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich
opisów;
PRAWO ARCHIMEDESA Prawo V. Właściwości materii. Uczeń:
Archimedesa.
Wyznaczanie siły 7) analizuje siły działające na
wyporu. ciała zanurzone w cieczach lub
gazach, posługując się pojęciem
siły wyporu i prawem
Archimedesa;
9) doświadczalnie:
c) demonstruje prawo
Archimedesa [...],
PŁYWANIE A SIŁA Pływanie ciał a siła V. Właściwości materii. Uczeń:
WYPORU wyporu.
7) analizuje siły działające na
ciała zanurzone w cieczach lub
gazach, posługując się pojęciem
siły wyporu i prawem
Archimedesa;
• potrafi podać każdym naczyniu, • potrafi rozwiązać wysokościach i wynika
przykłady niezależnie od jego proste problemy to z różnych gęstości
zastosowania naczyń kształtu nierachunkowe tych cieczy
połączonych • potrafi omówić • rozwiązuje zadania o
• potrafi podać przykładowe podwyższonym stopniu
przykłady zastosowania naczyń trudności
zastosowania naczyń połączonych
połączonych
• wie, że na ciało • wie, że wartość siły • potrafi wyznaczyć • rozumie, że siła wyporu
zanurzone w cieczy, wyporu jest równa wartość siły wyporu działa na ciała również
oprócz siły ciężarowi cieczy przy wykorzystaniu w gazach
grawitacji, działa siła wypartej przez to ciało siłomierza • potrafi rozwiązywać
wyporu • zna wzór na obliczanie • potrafi obliczyć zadania i problemy
• potrafi określić wartości siły wyporu wartość siły wyporu nierachunkowe
kierunek i zwrot siły na podstawie wzoru
wyporu • potrafi porównać siły
• zna treść prawa wyporu dla tego
Archimedesa samego ciała
zanurzonego w
różnych cieczach na
podstawie głębokości
zanurzenia
• wie, że od relacji sił • potrafi określić, jak po • potrafi narysować w • demonstruje prawo
wyporu i grawitacji włożeniu do cieczy postaci wektorów z Archimedesa
zależy, czy ciało zachowa się ciało, na zachowaniem skali • rozwiązuje zadania
wypłynie na podstawie relacji sił siły działające na dotyczące pływania ciał
powierzchnię cieczy, wyporu i grawitacji zanurzone ciało i obliczania siły wyporu
czy utonie, czy • potrafi w sytuacji
będzie pływało w przedstawionej
pełnym zanurzeniu graficznie, wyjaśnić
 zachowanie się
9) doświadczalnie: zanurzonego ciała
c) demonstruje prawo • potrafi, za pomocą
Archimedesa i na tej podstawie siłomierza wartość
analizuje pływanie siły wyporu działającą
ciał; [...] na zanurzone ciało

PŁYWANIE A GĘSTOŚĆ Wpływ gęstości V. Właściwości materii. Uczeń:
cieczy na pływanie
ciał. 7) analizuje siły działające na
Wyznaczanie ciała zanurzone w cieczach lub
gęstości cieczy. gazach, posługując się pojęciem
siły wyporu i prawem
Archimedesa;
9) doświadczalnie:
c) demonstruje prawo
Archimedesa i na tej podstawie
analizuje pływanie
ciał; wyznacza gęstość cieczy lub
ciał stałych,
• wie, że gęstość • potrafi na podstawie • potrafi wyznaczyć • przeprowadza
cieczy ma wpływ na danych gęstości cieczy i wielkość zanurzęnia eksperyment
to czy ciało w niej ciała stwierdzić, jak pływającego ciała na pozwalający wyznaczyć
pływa czy tonie ciało się zachowa po podstawie gęstość cieczy
• wie, że obserwacja włożeniu go do cieczy równowagi sił • rozwiązuje zadania
zachowania ciała grawitacji i wyporu dotyczące siły wyporu,
zanurzonego w • potrafi wyznaczyć gęstości cieczy,
płynie pozwala gęstość cieczy, znając objętości wypartej
porównać gęstość wartość siły wyporu i cieczy
ciała z gęstością objętość wypartej
płynu cieczy

RUCH I SIŁY

RUCH I JEGO OPIS Względność I. Wymagania przekrojowe. • wie, na czym polega • podaje przykłady • potrafi przeliczać • potrafi stosować
ruchu. Uczeń: względność ruchu względności ruchu jednostki drogi i czasu wiadomości i
Tor, droga, • wie, co to jest tor i • zna symbole • potrafi zaokrąglać umiejętności do
Zaokrąglanie 6) [...] zapisuje wynik zgodnie z czym różni się od oznaczające drogę i liczby do określonych rozwiązywania zadań
wyników. zasadami zaokrąglania oraz drogi czas cyfr znaczących
Przeliczanie zachowaniem liczby cyfr • wie, jaki ruch • zna podstawowe
jednostek drogi i znaczących wynikającej z nazywamy jednostki drogi i czasu
czasu. dokładności pomiaru lub z prostoliniowym w układzie SI
danych; • zna jednostki drogi i • wie, co oznacza
czasu zaokrąglanie liczby do
7) przelicza wielokrotności i jednej lub dwóch cyfr
podwielokrotności (mikro-, znaczących
mili-, centy-, hekto-, kilo-,
 mega-);

II. Ruch i siły. Uczeń:

1) opisuje i wskazuje przykłady

względności ruchu;

2) wyróżnia pojęcia tor i droga;

3) przelicza jednostki czasu

(sekunda, minuta, godzina);

PRĘDKOŚĆ. JEDNOSTKI Prędkość. II. Ruch i siły. Uczeń: • zna wzór na • wie, że prędkość to • wie, jakie wielkości • potrafi przeprowadzić
PRĘDKOŚCI Obliczanie obliczanie prędkości wielkość wektorowa trzeba znać, aby eksperyment
prędkości. 4) posługuje się pojęciem • zna jednostki • zna oznaczenie wyznaczyć prędkość prowadzący do
Jednostki prędkości do opisu ruchu prędkości prędkości w postaci • potrafi przeliczać wyznaczenia wartości
prędkości. prostoliniowego; oblicza jej wektorowej jednostki prędkości z prędkości
wartość i przelicza jej • oblicza wartość km m • potrafi porównywać
jednostki; stosuje do obliczeń prędkości w prostych na i prędkości wyrażone w
związek prędkości z drogą i przypadkach h s różnych jednostkach
czasem, w którym została odwrotnie
przebyta;

18) doświadczalnie:
b) wyznacza prędkość z
pomiaru czasu i drogi z
użyciem przyrządów
analogowych lub cyfrowych
bądź oprogramowania do
pomiarów na obrazach wideo,

RUCH JEDNOSTAJNY Ruch jednostajny II. Ruch i siły. Uczeń: • wyjaśnia, jaki ruch • oblicza drogę w ruchu • rysuje wykres • wyznaczyć prędkość na
PROSTOLINIOWY prostoliniowy. nazywamy ruchem jednostajnym zależności drogi od podstawie wykresu s
Zależność drogi od 5) nazywa ruchem jednostajnym • wykonuje działania na czasu dla ruchu od t
czasu w ruchu jednostajnym ruch, w którym prostoliniowym jednostkach prędkości i jednostajnego na • rozwiązuje zadania
jednostajnym droga przebyta w czasu podstawie danych rachunkowe
prostoliniowym. jednostkowych przedziałach
 czasu jest stała;
6) wyznacza wartość prędkości
i drogę z wykresów zależności
prędkości i drogi od czasu dla
ruchu prostoliniowego
odcinkami jednostajnego oraz
rysuje te
wykresy na podstawie
podanych informacji;
WYKRESY PRĘDKOŚCI Tworzenie i II. Ruch i siły. Uczeń:
analiza wykresów
prędkości od 6) wyznacza wartość prędkości
czasu w ruchu i drogę z wykresów zależności
jednostajnym prędkości i drogi od czasu dla
prostoliniowym. ruchu prostoliniowego
odcinkami jednostajnego oraz
rysuje te
wykresy na podstawie
podanych informacji;
RUCH ODCINKAMI Opis ruchu II. Ruch i siły. Uczeń:
JEDNOSTAJNY odcinkami
jednostajnego. 6) wyznacza wartość prędkości
Wykresy ruchu. i drogę z wykresów zależności
prędkości i drogi od czasu dla • wie, jak wygląda
ruchu prostoliniowego
odcinkami jednostajnego oraz
rysuje te
wykresy na podstawie
podanych informacji;
PRĘDKOŚĆ ŚREDNIA. Prędkość średnia. I. Wymagania przekrojowe.
zebranych w tabeli
• odczytuje informacje
z wykresu s od t
• wie, że ruch • wie, że w ruchu • potrafi obliczyć drogę • potrafi wyznaczyć czas,
jednostajny można jednostajnym pole w ruchu przekształcając wzór
opisać za pomocą powierzchni figury pod jednostajnym na s=v ∙t
wykresu zależności v wykresem v od t w podstawie wykresu v • rozwiązuje zadania o
od t wybranym przedziale od t podwyższonym stopniu
• wie, że drogę w czasu jest równe • potrafi narysować trudności
ruchu jednostajnym drodze przebytej w tym wykres s od t na
oblicza się ze wzoru przedziale czasu podstawie wykresu v
s=v ∙t od t
• utożsamia prędkość z • potrafi odczytywać • potrafi narysować • potrafi przedstawić w
nachyleniem informacje z wykresów wykres s od t i v od t tabeli, na wykresie s od
wykresu s od t do osi s od t i z v od t na podstawie t i v od t wyniki
czasu • potrafi na podstawie słownego opisu ruchu pomiarów ruchu
wykresów porównywać badanego obiektu badanego obiektu
wykres s od t dla prędkości i drogi • potrafi, na podstawie
ruchu odcinkami przebyte w tych wykresów, opisać
jednostajnego poszczególnych poszczególne etapy
• wie, jak wygląda etapach podróży ruchu
wykres v od t dla
ruchu odcinkami
jednostajnego
• rozumie różnicę
• potrafi obliczyć • potrafi obliczyć • potrafi obliczyć

Lekcja dodatkowa Uczeń:
Obliczanie
prędkości 1) wyodrębnia z tekstów,
średniej. tabel, diagramów lub
Prędkość średnia i wykresów, rysunków
chwilowa. schematycznych lub
blokowych informacje
kluczowe dla opisywanego
zjawiska bądź problemu;
ilustruje je w różnych
postaciach;
między prędkością
prędkość średnią prędkość średnią prędkość średnią
średnią a chwilową
podróży składającej się podróży, składającej podróży, składającej się
• wie, jak obliczać z kilku etapów, się z kilku etapów, z kilku etapów, dla
prędkość średnią na opisanej słownie przedstawionej na których podane są
podstawie wzoru wykresie s od t wartości prędkości na
każdym etapie

2) wyodrębnia zjawisko z
kontekstu, nazywa je oraz
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;

3) [...] przeprowadza wybrane

obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich
opisów;

RUCH JEDNOSTAJNIE Przyśpieszenie. I. Wymagania przekrojowe. • potrafi odróżniać • oblicza wartość • wyznacza • jest świadomy, że im
PRZYŚPIESZONY Ruch jednostajnie Uczeń: ruchy przyśpieszony i przyśpieszenia na przyśpieszenie na bardziej stromy jest
przyśpieszony. jednostajny podstawie definicji podstawie wykresu v wykres v od t tym
Wykresy 3) [...] przeprowadza wybrane • wie, że • interpretuje od t większe jest
przedstawiające obserwacje, pomiary i przyśpieszenie wiąże przyśpieszenie jako przyśpieszenie
ruch jednostajnie doświadczenia korzystając z ich się z przyrostem przyrost prędkości w • rozwiązuje zadania
przyśpieszony. opisów; prędkości jednostce czasu rachunkowe
• zna definicję i • wie, że jeśli przyrost
II. Ruch i siły. Uczeń: jednostkę prędkości jest taki sam
przyśpieszenia w każdej sekundzie, to
7) nazywa ruchem jednostajnie • wyjaśnia nazwę ciało przyśpiesza
przyspieszonym ruch, w ruchu jednostajnie jednostajnie
którym wartość prędkości przyśpieszonego
rośnie w jednostkowych
 przedziałach czasu o tę samą
wartość, [...];

8) posługuje się pojęciem

przyspieszenia do opisu ruchu
prostoliniowego jednostajnie
przyspieszonego [...]; wyznacza
wartość przyspieszenia wraz z
jednostką; stosuje do obliczeń
związek przyspieszenia ze
zmianą prędkości i czasem, w
którym ta zmiana nastąpiła (∆v
= ɑ·∆t);

9) wyznacza zmianę prędkości i

przyspieszenie z wykresów
zależności prędkości od czasu
dla ruchu prostoliniowego
jednostajnie zmiennego
(przyspieszonego [...]);

RUCH JEDNOSTAJNIE Ruch jednostajnie II. Ruch i siły. Uczeń: • wie, jaki ruch • potrafi wyjaśnić, co • potrafi obliczyć, o ile • potrafi obliczać
ZMIENNY opóźniony. nazywamy ruchem oznacza zmniejszanie wzrosła lub zmalała przyśpieszenie i
Analiza wykresów jednostajnie jednostajne prędkości prędkość po prędkość na podstawie
opisujących ruch. 7) nazywa ruchem jednostajnie opóźnionym • potrafi obliczyć przekształceniu danych
przyspieszonym ruch, w • wie, jaki jest kształt przyśpieszenie w tym definicji przedstawionych na
którym wartość prędkości wykresu prędkości ruchu przyśpieszenia wykresie v od t dla
rośnie w jednostkowych od czasu w ruchu • wie, że w ruchu • wie, że przyśpieszenie ruchu jednostajnie
przedziałach czasu o tę samą jednostajnie jednostajnie w ruchu jednostajnie zmiennego
wartość, a ruchem opóźnionym opóźnionym, opóźnionym można
jednostajnie opóźnionym – przyśpieszenie ma nazwać opóźnieniem,
ruch, w którym wartość wartość ujemną i jest ma ono stałą i
prędkości maleje w stałe dodatnią wartość
jednostkowych przedziałach • rozpoznaje na
czasu o tę samą wartość; podstawie wykresów
v od t ruch
8) posługuje się pojęciem jednostajnie
przyspieszenia do opisu ruchu przyśpieszony, jedno-
prostoliniowego jednostajnie stajnie opóźniony i
 przyspieszonego i jednostajnie jednostajny
opóźnionego; wyznacza
wartość przyspieszenia wraz z
jednostką; stosuje do obliczeń
związek przyspieszenia ze
zmianą prędkości i czasem, w
którym ta zmiana nastąpiła (∆v
= ɑ·∆t);

9) wyznacza zmianę prędkości i

przyspieszenie z wykresów
zależności prędkości od czasu
dla ruchu prostoliniowego
jednostajnie zmiennego
(przyspieszonego lub
opóźnionego);

RUCH I WYKRESY. Obliczanie drogi I. Wymagania przekrojowe. • wie, że drogę w • potrafi obliczyć drogę • potrafi obliczyć drogę • potrafi dopasować
Lekcja dodatkowa na podstawie Uczeń: dowolnym ruchu przebytą przez ciało w przebytą przez ciało wykres prędkości i
wykresu v od t w można obliczyć jako najprostszych w przypadkach: ruchu drogi w tym samym
ruchu 1) wyodrębnia z tekstów, pole powierzchni przypadkach: w ruchu jednostajnie ruchu
jednostajnym i tabel, diagramów lub figury pod wykresem jednostajnym, ruchu przyśpieszonym (vo ≠ • potrafi naszkicować
jednostajnie wykresów, rysunków v od t jednostajnie 0), oraz w ruchu wykres v od t
zmiennym. schematycznych lub • wie, jaki kształt ma przyśpieszonym (vo = jednostajnie
Wykres s od t w blokowych informacje wykres 0), oraz w ruchu opóźnionym (vk ≠ 0),
ruchu jednostajnie kluczowe dla opisywanego przyśpieszenia od jednostaj-nie jako pole figury
przyśpieszonym. zjawiska bądź problemu; czasu opóźnionym (vk = 0), złożonej z prostokąta
Wykres a od t w ilustruje je w różnych • wie, jaki kształt ma jako pole prostokąta i trójkąta, lub jako
ruchu jednostajnie postaciach; wykres drogi od oraz jako pole trójkąta pole trapezu
przyśpieszonym. czasu w ruchu
2) wyodrębnia zjawisko z jednostajnie
kontekstu, nazywa je oraz przyśpieszonym
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;

PIERWSZA ZASADA Pierwsza zasada II. Ruch i siły. Uczeń: • zna treść pierwszej • rozumie związek • wyjaśnia zachowanie • potrafi zaprezentować
DYNAMIKI NEWTONA dynamiki. zasady dynamiki przyczynowo- się ciała na podstawie sytuację, w której
Zastosowanie 14) analizuje zachowanie się skutkowy braku analizy sił działające na ciało siły
 pierwszej zasady ciał na podstawie pierwszej
dynamiki. zasady dynamiki;
Bezwładność ciała.
15) posługuje się pojęciem
masy jako miary bezwładności
ciał; [...]
18) doświadczalnie:
a) ilustruje: I zasadę dynamiki,
[...]
DRUGA ZASADA Druga zasada II. Ruch i siły. Uczeń:
DYNANIKI NEWTONA dynamiki.
Spadek swobodny 15) [...] analizuje zachowanie • rozumie, że
ciała. się ciał na podstawie drugiej
Przyśpieszenie zasady dynamiki i stosuje do
grawitacyjne. obliczeń związek między siłą i
masą a przyspieszeniem;
16) opisuje spadek swobodny
jako przykład ruchu
jednostajnie przyspieszonego;
18) doświadczalnie:
a) ilustruje: [...] II zasadę
dynamiki, [...]
TRZY ZASADY Wnioskowanie o II. Ruch i siły. Uczeń:
DYNAMIKI NEWTONA ruchu ciała na
podstawie trzech 13) opisuje wzajemne
zasad dynamiki. oddziaływanie ciał posługując
• wie, z czym związana działającej siły lub działających na to równoważą się
jest bezwładność działania ciało w podanych • podaje przykłady
ciała równoważących się sił sytuacjach wskazujące
• przedstawia na rysunku • potrafi podać wartość bezwładność ciała
siły równoważące się siły równoważącej
działającą na ciało
siłę, gdy wiadomo, że
ciało spoczywa, lub
porusza się ruchem
jednostajnym
• zna treść drugiej • rozumie, że • potrafi wyznaczyć siłę • rozumie, że wektor
zasady dynamiki przyśpieszenie z jakim z drugiej zasady przyśpieszenia ma
porusza się ciało, zależy dynamiki zwrot zgodny ze
przyczyną zmiany od działającej na nie • potrafi zwrotem działającej na
stanu ruchu ciała jest siły, oraz od masy tego zinterpretować ciało siły wypadkowej
siła ciała jednostkę siły • oblicza masę ciała oraz
• wie, że ciało spada • wie, że przy • oblicza przyśpieszenie siłę na podstawie
swobodnie, jeśli powierzchni Ziemi ciała na podstawie drugiej zasady
działa na nie tylko spadanie swobodne drugiej zasady dynamiki
siła ciężkości ciał odbywa się z dynamiki • wie, że spadanie
przyśpieszeniem swobodne ciała na
ziemskim innych planetach lub
• zna wartość Księżycu odbywa się z
przyśpieszenia innym przyśpieszeniem
ziemskiego niż na Ziemi
• umie obliczyć prędkość
ciała na podstawie
przyśpieszenia
wyznaczonego z drugiej
zasady dynamiki i
znanego czasu trwania
ruchu
• zna treść trzech • rozumie powiązanie • potrafi wyjaśnić • podaje przykłady i
zasad dynamiki pierwszej zasady z zjawisko odrzutu na objaśnia, stosując
• wie, na czym polega ruchem jednostajnym podstawie trzeciej zasady dynamiki
 się trzecią zasadą dynamiki;
14) analizuje zachowanie się
ciał na podstawie pierwszej
zasady dynamiki;
15) posługuje się pojęciem
masy jako miary bezwładności
ciał; analizuje zachowanie się
ciał na podstawie drugiej
zasady dynamiki i stosuje do
obliczeń związek między siłą i
masą a przyspieszeniem;
PRACA Praca III. Energia. Uczeń:
mechaniczna.
Związek pracy z 1) posługuje się pojęciem
siłą i drogą. pracy mechanicznej wraz z jej
jednostką; stosuje do obliczeń
związek pracy z siłą i drogą, na
jakiej została wykonana;
ENERGIA I ZASADA JEJ Energia. III. Energia. Uczeń:
ZACHOWANIA Rodzaje energii.
Związek energii z 3) posługuje się pojęciem
pracą. energii kinetycznej,
Zasada potencjalnej grawitacji i
zachowania potencjalnej sprężystości;
energii. opisuje wykonaną pracę jako
zmianę energii;
5) wykorzystuje zasadę
zjawisko odrzutu lub spoczynkiem ciała zasady dynamiki • rozwiązuje zadania o
• rozumie związek • rozwiązuje typowe podwyższonym
drugiej zasady z zadania, stosując poziomie trudności
ruchem jedno-stajnie odpowiednie zasady
przyśpieszonym ciała dynamiki
• zna związek trzeciej
zasady z wzajemnością
oddziaływań
PRACA, ENERGIA, MOC
• wie, że praca w • potrafi zinterpretować • rozumie, że praca • potrafi przekształcić
fizyce to wielkość pracę równą 1 J jako wielkość fizyczna wzór na pracę i obliczyć
fizyczna, która ma • oblicza pracę, znając może być równa 0 J drogę lub siłę
związek z siłą i drogą, siłę i drogę • potrafi podać
na której działa ta przykłady, w których
siła praca jest równa 0 J
• zna wzór do
obliczania pracy
• zna jednostkę pracy
• wie, że energia jest • rozumie, że wykonanie • oblicza zmianę • rozumie pojęcie siły
związana z pracą pracy jest równe energii, obliczając zewnętrznej
• zna jednostkę energii zmianie energii wykonaną pracę • podaje przykłady
• wymienia rodzaje • wie, z czym związane są • wykorzystuje zasadę działania siły
energii określone rodzaje zachowania energii zewnętrznej i określa
• zna zasadę energii do objaśniania jej skutki
zachowania energii zjawisk • rozumie, pojęcie układ
• potrafi określić izolowany i stosuje je
przemiany energii do wyjaśniania zjawisk
zachodzące w
 zachowania energii do opisu wybranych procesach • wie, jaka jest zależność
zjawisk [...]. energii wewnętrznej i
oporów ruchu

ENERGIA POTENCJALNA Energia I. Wymagania przekrojowe. • wie, że energia • zna wzór na obliczanie • wie, że energię • wyraża energię w
GRAWITACJI potencjalna Uczeń: potencjalna zmian energii potencjalną grawitacji kilodżulach lub
grawitacji. grawitacji związana potencjalnej można magazynować, megadżulach
Wykorzystanie 7) przelicza wielokrotności i jest z • wie, że wartość energii np. w elektrowniach • wie, że na zmiany
energii podwielokrotności (mikro-, mili-, oddziaływaniem potencjalnej grawitacji szczytowo - energii potencjalnej
potencjalnej centy-, hekto-, kilo-, mega-); grawitacyjnym zależy od wyboru pompowych grawitacji nie ma
grawitacji. • wie, od czego zależy poziomu odniesienia • oblicza energię wpływu, po jakim torze
energia potencjalna potencjalną grawitacji ciało jest podnoszone,
III. Energia. Uczeń: grawitacji tego samego ciała ważna jest jedynie
względem różnych wysokość ciała nad
4) wyznacza zmianę energii poziomów 0 J powierzchnią Ziemi
potencjalnej grawitacji [...];

ENERGIA KINETYCZNA Energia III. Energia. Uczeń: • wie, od czego zależy • zna wzór na energię • zna związek dżula z • stosuje zależności
kinetyczna. energia kinetyczna kinetyczną kilogramem, metrem energii kinetycznej od
Obliczanie energii 4) wyznacza zmianę [...] energii • zna jednostkę energii • wykonuje proste i sekundą masy i prędkości do
kinetycznej. kinetycznej; kinetycznej obliczenia energii, • rozumie wprost szybkiego obliczania
podstawiając do wzoru proporcjonalną energii
masę i prędkość zależność energii od • wyznacza i oblicza
masy ciała masę lub prędkość ze
• rozumie, że energia wzoru na energię
kinetyczna jest kinetyczną
wprost
proporcjonalna do
kwadratu prędkości

ENERGIA Energia III. Energia. Uczeń: • wie, co to jest • oblicza wartość energii • potrafi stosować • potrafi dla danego
MECHANICZNA mechaniczna. energia mechaniczna mechanicznej w zasadę zachowania przypadku określić
Zasada 5) wykorzystuje zasadę • zna treść zasady prostych przykładach energii mechanicznej przemiany energii
zachowania zachowania energii do opisu zachowania energii do rozwiązywania • stosuje zasadę
energii zjawisk oraz zasadę mechanicznej typowych zadań i zachowania energii i
mechanicznej. zachowania energii oblicza zmianę danego
 Wykorzystanie mechanicznej do obliczeń. problemów rodzaju energii
zasady
zachowania
energii do opisu
zjawisk i
rozwiązywania
zadań.

STRATY ENERGII Wykorzystanie I. Wymagania przekrojowe.
MECHANICZNEJ zasady Uczeń:
zachowania
energii i energii 3) [...] przeprowadza wybrane
mechanicznej. obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich jest spełniona
opisów;
III. Energia. Uczeń:
5) wykorzystuje zasadę
zachowania energii do opisu
zjawisk oraz zasadę
zachowania energii
mechanicznej do obliczeń.
• wie, że w • wie, że, znając energię • potrafi obliczyć straty • wyraża straty energii w
rzeczywistych mechaniczną układu i energii procentach
procesach zasada korzystając z zasady • potrafi ocenić, czy • rozwiązuje trudniejsze
zachowania energii zachowania energii, straty energii są zadania
mechanicznej nie można obliczyć energię niekorzystne, czy • potrafi
dostarczoną do układu pożądane w danych zademonstrować
• wie, że w takich lub oddaną przez układ przypadkach doświadczenie, w
sytuacjach można do otoczenia którym występują
skorzystać z ogólnej • rozumie, że energia straty energii ciała
zasady zachowania oddana do otoczenia to
energii strata energii

MASZYNY PROSTE. Maszyny proste - I. Wymagania przekrojowe.
Lekcja dodatkowa maszyny Uczeń:
ułatwiające
wykonanie pracy. 1) wyodrębnia z tekstów,
tabel, diagramów lub
wykresów, rysunków
schematycznych lub
blokowych informacje
kluczowe dla opisywanego
zjawiska bądź problemu;
ilustruje je w różnych
postaciach;
• zna nazwy maszyn • zna zasadę działania
prostych dźwigni i jej
• wskazuje przykłady zastosowanie
maszyn prostych • wie, jak działają bloczki
i na czym polega
ułatwienie wykonania
pracy
• podaje przykłady • przeprowadza proste
maszyn prostych ze pokazy działania
swojego otoczenia maszyn prostych i
• objaśnia, w jaki objaśnia, na czym
sposób ułatwiają one polega ułatwienie
wykonanie pracy wykonania pracy
• wykorzystuje opis
matematyczny
działania maszyny
prostej do
rozwiązywania zadań

2) wyodrębnia zjawisko z
 kontekstu, nazywa je oraz
wskazuje czynniki istotne i
nieistotne dla jego przebiegu;

3) [...] przeprowadza wybrane

obserwacje, pomiary i
doświadczenia korzystając z ich
opisów;

MOC Moc. III. Energia. Uczeń: • wie, co to jest moc • oblicza moc w prostych • potrafi obliczyć pracę, • wie, co to jest maszyna
Jednostka mocy. • zna definicję mocy przykładach gdy znana jest moc i parowa
Obliczanie mocy. 2) posługuje się pojęciem mocy • zna jednostkę mocy • wie, że moc to wielkość czas pracy urządzenia • wie, że James Watt
wraz z jej jednostką; stosuje do pozwalająca porównać • potrafi przeliczać usprawnił silnik parowy
obliczeń związek mocy z pracą i np. urządzenia jednostki mocy KM i jaki to miało wpływ na
czasem, w którym została wykonujące pracę na W rozwój przemysłu
wykonana; • wie, że moc silników • rozwiązuje zadania o
pojazdów wyraża się w podwyższonym stopniu
koniach mechanicznych trudności

MOC, CZAS I PRĘDKOŚĆ Wykorzystanie III. Energia. Uczeń: • wie, że, znając moc • oblicza czas potrzebny • rozwiązuje nietypowe • rozwiązuje nietypowe
mocy do opisu urządzenia, można na wykonanie zadania, korzystając zadania o
zjawisk i 2) posługuje się pojęciem mocy obliczyć czas określonej pracy przez ze wzoru P=F ∙ v podwyższonym stopniu
rozwiązywania wraz z jej jednostką; stosuje do potrzebny na urządzenie o danej trudności
problemów. obliczeń związek mocy z pracą i wykonanie mocy
czasem, w którym została określonej pracy
wykonana; • zna wzór na moc
P=F ∙ v