‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫پوهنتون تعلیم وتربیت کابل‬

‫پوهنحی کمپیوتر ساینس‬
‫دیپارتمنت تعلیمات کمپیوتر‬

‫سفر های امان الله خان‬

‫تهیه کننده‪:‬‬
‫عبدالفهیم جلیل‬

‫نذیر رسا‬ ‫استاد رهنما‬

‫کابل ‪۱۴۰۲‬‬
 ‫سفر های امان هللا خان به اروپا‬ ‫‪.1‬‬
‫حضور ملکه ثریا در سفر‬ ‫‪.2‬‬
‫هدف شاه از سفر های خارجی‬ ‫‪.3‬‬
‫دلیل عدم تط‪11‬بیق پالن ه‪11‬ای ش‪11‬اه ام‪11‬ان‬ ‫‪.4‬‬
‫هللا‬
‫عکس ها از سفر شاه به اروپا‬ ‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫ب‬ ‫‪.8‬‬
‫ب‬ ‫‪.9‬‬
‫ب‬ ‫‪.10‬‬
‫ب‬ ‫‪.11‬‬
‫ا‬ ‫‪.12‬‬
‫بسم الله الرحمن الرحیم‬
‫سفرهای امان الله خان به اروپا‬
 ‫شاه امان خان در ‪ ۱۵‬نوامبر ‪ ۱۹۲۷‬از طریق قندهار با‬
‫‪ ۳۱‬تن همراهان خود که ملکه ثریا همسرش و شماری اعضای کابینه و مترجمان او را همراهی می کردند اولین سفر‬
‫اروپایی خود را آغاز کرد‬
‫شاه امان خان در سال ‪۱۳۰۵‬ه ش در مجلس عالی وزراء و شورای دولت کمبود سامان آالت و وسایل پیشرفت‪ ،‬ترقی و‬
‫عصری کردن افغانستان را مورد بحث قرار داد که باید بزرگترین و بهترین سامان آالت برای پیشرفت‬
‫معارف ‪،‬مطبوعات‪،‬عمرانات‪ ،‬مخابرات‌‪،‬اشخاص مسلکی وکار فهم انتخاب ودر فرصت مناسب بجانب اروپا اعزام گردند مجلس‬
‫وزرا تصویب نمود که برای برآورده ساختن این همه مقاصد علمی و فنی خود شخص باید غازی امان هللا خان بزرگترین مرد‬
‫معارف خواه بود و همچنان از طرف دیگر از سال ‪ ۱۳۰۱‬هش به بعد دعوت نامه های رسمی از چندین کشور مواصلت‬
‫وخواهش شده بود که پادشاه افغانستان از کشور هایشان دیدن نماید همین بود که شاه امان هللا خان همراه با ملکه ثریا و اعضای‬
‫دیگر عازم اروپا گردیدند که در دسامبر ‪ ۱۹۲۷‬مطابق ‪ ۱۳۰۶‬به طرف قندهار حرکت نمود و بعد از پذیرایی گرم مردم قندهار‬
‫به طرف چمن و بعدا راه کویته به شهر کراچی مواصلت نمودند در جریان اقامت در کراچی از میدان هوایی و فابریکه ترمیم‬
‫طیاره دیدن به عمل آورد‪ (.‬کتاب سفر های امان هللا خان)‬
‫طبق پروگرام رسمی عازم بندر بمبی گردیدند ودر این سفر با ایشان ترجمان نیز همراه بودند چون خود امان هللا خان به زبان‬
‫ترکی و فرانسوی آشنایی داشت و همچنان از طرف پادشاه های دیگر کشور ها نیز دعوت گردیده بود ‪ .‬شاه امان هللا خان خانم‬
‫اش ملکه ثریا و همراهانش در کراچی از طرف مسلمان های پشتون ‪،‬مغل ‪ ،‬هندو ها و دیگر باشنده گان احترام گردیدند‪ ( .‬کتاب‬
‫سفر های امان هللا خان )‬

‫‪ ۲۳‬قوس در سال ‪ ۱۳۰۶‬شمسی امان هللا در بمبی از شهر بمبی و جاهای دیدنی مشاهده نمود همچنان بعد از رسیدن به بمبی از‬
‫طرف مسلمان های افغان مقیم هند و هندوها به دو طرف جاده ها صف بسته بودند با صدا هایشان بلند غازی شاه زنده باد را‬
‫استقبال شدم مردم آنقدر جذبات نشان داد که انگلیس ها سخت پریشان شد بخاطریکه شاه غازی در تمام گفتار های خود از آزادی‬
‫مردم هند وسایر ملل محروم از استقالل صحبت می‌کرد و چنین خطاب نمود (مردم هند آزادی بخشیده نمی شود بلکه به نیرو و‬
‫ضرب شمشیر بدست آورده میشود)‪(.‬کتاب تاریخ صنف‪ ۱۲‬مکتب )‬
‫شاه امان هللا بعد از هند با کشتی به عدن و بعد از آنجا به مصر رفت که از طرف پادشاه مصر فواد اول در سال ‪۱۳۰۶‬شمسی‬
‫ماه جدی با منصبان وزرا ودیگر اشخاص با لباس رسمی استقبال نمودند که بعد از طرف شاه فواد اول به قصر دولتی قاهره‬
‫دعوت گردیدند ‪.‬‬
‫شاه امان هللا در مصر از کتابخانه ملی مصر‪،‬بازدید از بانک دولتی مصر‪،‬آبدات تاریخی مصر و از جامعه االزهر و همچنان از‬
‫پارلمان مصر نمود که بعد از مصر از طرف اسکندریه در ‪ ۱۳‬جدی ‪ ۱۳۰۶‬به طرف ایتالیا حرکت کرد‌‪ (.‬سفرهای امان هللا‬
‫خان)‬
‫در روم از پذیرایی خوبی از امان هللا خان صورت گرفت وبا ویکتور امانوئل پادشاه و ملکه و ولیعهد ایتالیا مالقات کاری نمود‬
‫پادشاه ایتالیا در نطق خود کار های خستگی ناپذیر شاه امان هللا خان را توصیف نمود و خواستار روابط دوستانه با افغانستان‌ شد‬
‫که در آخر ماه جدی ‪ ۱۳۰۶‬از ایتالیا بطرف فرانسه حرکت نمود تاریخ ورود شاه اوایل ماه دلو ‪ ۱۳۰۶‬است که به افتخار ورود‬
‫شاه از طرف وزیر خارجه فرانسه مهمانی در قصر وزارت خارجه گرفته شد که پادشاه فرانسه دومرک همراه با وزراء و دیگر‬
‫اشخاص برجسته شرکت کرده بودند‪.‬‬
‫پادشاه فرانسه بعد شاه امان هللا خان را در قصر ایزلی دعوت نمودو بعضی از رفقای شاه و وزیران فرانسه نیز اشتراک نمودند‬
‫ودر این دعوت در مورد موارد از قبیل خریداری طیاره‪،‬تفنگ‪،‬کارتول‪،‬پذیرفته شدن شاگردان افغان در پوهنتون های فرانسه بر‬
‫وفق شهادتنامه‪ ،‬اعزام معلمین به مکتب امانیه و استقالل‪،‬رفع ضرورت های علمی وفنی و تخنیکی صورت گرفت و از‬
‫بزرگترین افتخاراتیکه امان‌هللا خان در سفر فرانسه حاصل کرد یکی اینکه در نطق شاروال پاریس گفته شد ( تحفه یی قابل شان‬
‫شما را نداریم که تقدیم کنیم لهلذاشهر پاریس را تقدیم می کنیم )که این کار عالیق دوستی هردو ملت واحترام به فرمانروای‬
‫بزرگ را نشان می دهد و دیگر اینکه چپرکت راحت ناپلئون را از موزیم به عمارت اقامتگاه شاه امان آهلل آوردند‪ (.‬سفرهای شاه‬
‫امان هللا خان)‬
‫شاه امان هللا خان از آنجا به بروکسل‪ ،‬بلژیک و سویس سفر نمود و عازم آلمان شد ودر آنجا از طرف پادشاه آلمان (فنون هنون‬
‫برگ) پذیرایی گردیدند واز دهمین سالگرد استقالل افغانستان در آنجا به عمل آورد ویک طیاره از طرف کشور آلمان هدیه داده‬
 ‫شد شاه امان هللا بعداز آلمان به انگلستان رفت ودر آنجا از طرف پادشاه آن( جورج پنجم) و ملکه آن کشور استقبال گردید در‬
‫لندن قوای هوایی انگلیس را مشاهده نمود واز طرف دیگر پوهنتون آکسفورد دوکتورای افتخاری برایش اعطا گردید بعد از آن‬
‫شاه امان هللا خان به روسیه شوروی سفر نمود و انگلیس ها با این سفر شاه مخالف بودکه شاه امان هللا خان از طرف پادشاه‬
‫روسیه (کالنین) مورد استقبال قرار گرفت که در این سفر یک سلسله معاهدات سیاسی ‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی عقد گردید که باید‬
‫طیارات جدید به افغانستان ارسال گردد ‪.‬‬
‫شاه امان فرمود هر چه زودتر طیارات ابتباعی وزارت حربیه به کابل ارسال شود بعد از به طرف ترکیه سفر نمود که از طرف‬
‫مصطفی کمال استقبال شد شاه امان هللا بعداز دیدار از یازده کشور اروپایی و آسیایی به ایران سفر نمود که در ترکیه در مورد‬
‫بعضی موارد عقد های صورت گرفت و در ایران از طرف رضا شاه پهلوی پذیرای گرم شد که شاه و ملت ایران به کارنامه‬
‫های امان هللا خان در مدت ‪ ۹‬سال انجام داده بود به دیده قدر می دیدند و در ایران نیز معاهدات بین شان امضا شد وبعد از ایران‬
‫دوباره به افغانستان برگشت‪.‬‬

‫حضور ملکه ثریا با شاه در سفر اروپایی اش‬

‫شاه امان هللا خان پیش از سفرش به خارج وزیر حربیه خود محمد ولی خان بدخشی را به حیث وکیل مقام سلطنت با تمام‬
‫صالحیت های شاهانه تعیین کرد یکی از کارهای معقول شاه امان هللا در این سفر همراه ساختن ملکه ثریا خانم با فهم وبا استعداد‬
‫اش در این سفر بود ملکه ثریا نیز در این سفر و در مالقات های رسمی با زنان اول دولت های میزبان شایستگی از خود نشان‬
‫داد او در مصاحبه با خبرنگاران خارجی درباره نقش زنان در تاریخ و جامعه اسالمی اطالعات کافی ارائه کرد ملکه ثریا اولین‬
‫ملکه افغانستان است که در کنار شوهرش در ‪ ۱۹۲۷‬به خارج از کشور سفر کرد و صاحب مطالعه بود بر زبان های‬
‫عربی‪،‬فرانسوی و ترکی مسلط بود‪.‬‬
‫هرگاه ملکه ثریا در این سفر با شاه همراه نمی بود و سفر شاه طوالنی میشد بودن شک امروز حتما به آن اتهام عیاشی با‬
‫خانمهای اروپایی را می زدند ملکه ثریا دختر سوم محمود طرزی شاعر نویسنده و دانشمند افغانستان بود ملکه ثریا در یک محفل‬
‫زنان در بازگشت سخنرانی کرد که غبار از چشمدید خود می‌نویسد ( روزی که ملکه ثریا در یک اجتماع از پیشرفت زنان جهان‬
‫و عقب ماندگی زنان افغانستان را سخن زد زنان با درد گریه کردند و همان بود که ‪ ۵۰‬زن افغان با ملکه بخاطر ساخت اولین‬
‫مدرسه دخترانه بنام مستورات شروع کردند‪)Howd.org (.‬‬

‫هدف شاه از سفر های خارجی‬

‫هدف شاه را از گفته های خودش در بازگشت به قندهار می‌توان فهمید که در قندهار به مردم میگفت ( من به اروپا جهت عیش و‬
‫عشرت وخوش گذرانی نرفته بودم بلکه رفتم تا راه ترقی و پیشرفت کشور را جستجو نمایم من همه چیز را قربان پیشرفت و‬
‫ترقی می کنم بهتری و پیشرفت کشور ما بر بهتری و خوشی من و ملکه است که من می‌خواهم ترقی را از قندهار شروع کنم)و‬
‫به مردم قندهار می‌گوید( شرم آور است که پوست را در پشت نقل می‌دهیم و حتی یک مرکب نیست که پوست را از یک جا به‬
‫جای دیگر انتقال دهد شرم آور است که مردم افغان از سبب گرمی و یا سردی در خانه نشسته و یک زن اروپایی در تمام شرایط‬
‫شب و روز جان کنی دارد زنان در اروپا با مردان کارمیکند واز حقوق مساوی برخوردار است در تمام بخش های‬
‫ی و اقتصادی فعال اند ولی زن افغان در خانه بیکار نشسته به خود حرکت دهید امان هللا برای تان کار ها‬
‫اجتماعی‪،‬سیاسی‪،‬تجارت ‌‬
‫را انجام داده نمی تواند تنها شما را رهنمایی می‌کند شما کوشش کنید همه چیز در وطن دارید و به خود پول بدست بیارید تنها این‬

‫همه به همت شما تعلق دارد‪ .‬اما مالهای قندهاری گفت که‬
‫شاه کافر شده وما را هم کافر می‌سازد‪.‬‬
‫شاه میخواست راه آهن در افغانستان ایجاد کند تا که چمن‬
‫رابا کوشک روسیه وصل کند و همچنان خط آهن بین کابل‬
‫و قندهار ایجاد کند دیگر اینکه امان‌هللا خان تعدادی از‬
‫ماشین های فابریکات را خریداری کرد تا احتیاجات داخلی‬
‫را تا حدی کاهش دهد دیگر اینکه برنامه استخراج معادن‬
 ‫در سال ‪ ۱۹۲۸‬پیشنهاد شد وقرار بود که معادن الجورد‬
‫توسط شرکت آلمانی استخراج شود روسیه عهده دار نفت و‬
‫گاز شد و برای آموزش دانشجویان افغان ساحه آموزشی‬
‫در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫شاه از سفرش چیز های زیادی دید و آموخت و می‌خواست‬
‫تولیدات زراعتی را به خارج انتقال دهد تا بتواند روابط‬
‫دوستانه با کشور های اروپایی را حفظ کند‪.‬‬
‫دلیل عدم تطبیق پالن شاه امان الله‬
‫چون امان هللا خان از کشور های پیشرفته دیدار نوده بود و‬
‫همان شوق وعالقه که از این کشور ها را پیدا کرده بود‬
‫میخواست افغانستان نیز مانند آنها شود بنایر این بعد از‬
‫بازگشت به یک سلسله اقدامات بنام اصالحات دست زد که‬
‫منجر به عدم تطبیق و حتی سبب از دست دادن قدرت وی‬
‫نیز گردید‪.‬‬
‫امان هللا خان در ‪ ۱۳۰۷‬شمسی وقتی به کشور برگشت‬
‫تالش کردتا روند غربی گرایی را درکشور ایجاد کند این‬
‫که یک روز تمام اعضای مجلس ملی افغانستان را که از‬
‫روسا‪،‬بزرگان قبایل و عشایر مختلف تشکیل می‌داد به‬
‫خارج از شهر دعوت نمود ودر آنجا امر کرد که همه ریش‬
‫های سان را بتراشد و لباس خود را با کت و شلوار که از‬
‫خارج آورده بود عوض کند وآن وقت به او اجازه داده‬
‫می‌شود که به شهر برود و به مجلس حاضر شوند‌‪.‬‬
 ‫همچنان دایر کردن مدارس مختط‬
‫برداشتن حجاب از سر زنان‬
‫استخدام کارمندان خارجی‬
‫استخدام معلمان فرانسوی و آلمانی‬
‫اعزام دانشجویان به اروپاو مخصوصا اعزام دسته بزرگی‬
‫بانوان به ترکیه ‪.‬‬
‫که این هو سبب شد تا مردم درمقابل شاه قیام کنند و همین‬
‫قیام ها سبب از بین رفتن حکومت شاه گردید ودر عوض‬
‫حبیب هللا کلکانی پادشاه گردید‬

‫منابع‬
‫‪ .1‬کتاب سفر شاه امان هللا خان ( نویسنده ‪ :‬عزیز الدین‬
‫وکیلی)‬
‫‪ .2‬کتاب تاریخ مکتب صنف دوازدهم‬
.3
‫سایت انترنتی ‪how’d.org‬‬