AİLE EĞİTİMİ ETKİNLİK

DOSYASI

• Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

• Aile Eğitimi Etkinliklerinde
İÇİNDEKİLER

Kullanılan Yöntem ve
Teknikler AİLE EĞİTİMİ
• Aile Eğitimi Etkinlik Prof. Dr. Oğuzhan
Dosyasındaki İletişim Araçları
ve Özellikleri SEVİM
• Aile Eğitimi Etkinlik
Dosyasına Yönelik
Değerlendirme

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

• Aile eğitimi etkinlik dosyasının
HEDEFLER

işlevini kavrayabilecek,
• Aile eğitimi etkinliklerinde
kullanılan yöntem ve teknikleri
öğrenebilecek,
• Aile eğitimi etkinlik dosyasındaki
iletişim araçları hakkında bilgi
sahibi olabileceksiniz.

ÜNİTE

© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
7
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Rol oynama

Konuşan resimler

Akvaryum

İstasyon

Balık kılçığı

Kartopu
Kullanılan Yöntem ve
Teknikler
Beyin fırtınası

Ağaç diyagramı

Yoklama kâğıtları
AİLE EĞİTİMİ ETKİNLİK DOSYASI

Konuşma halkası

Kavram haritası

Sıcak sandalye

İnrernet

Duyuru panoları

Haber mektupları

Kitapçıklar

Okul ziyaretleri

Portfolyo dosyaları
İletişim Araçları ve
Özellikleri
Toplantılar

Yazışmalar

Bülten

Geliş gidiş zamanları

Dilek kutuları

Fotoğraflar

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

GİRİŞ
Teknoloji ve bilgi çağı olarak adlandırılan günümüz dünyasında toplumun
varlığını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi, aile temelinde bireysel gelişimin yeni
nesil ihtiyaçlara ne kadar cevap verebildiğine bağlıdır. Bu nedenle günümüzde
bireysel eğitim kadar aile eğitimi de önemli bir konu hâline gelmektedir.
Aile bireyin düşünce dünyasıdır. Çağımızda bireysel ihtiyaçlara göre eğitim
ön plana çıkarken bu ihtiyaçlar doğrultusunda ailenin etkisi de gittikçe
artmaktadır. Çünkü bireyin öğrenme ve gelişme koşullarının önemli bir kısmı
aileye bağlıdır.
Bireysel ve toplumsal gelişimin ana unsurlarından biri olan aile, anne baba
ve çocuklardan oluşan maddi manevi sosyal bir kurumdur. Aile, birey ile toplum
arasında köprü görevi görmektedir. Aile, kişinin beslenme, bakım, sevgi, duygusal
ve psikolojik gelişimini, kültürel değerlerini edinmesini ve sağlıklı bir ruh hâline
sahip olmasını sağlayan ilk ortamdır. Aile, bireyler arasındaki ilişkileri psikososyal
yönden geliştirme rolünü üstlenmenin yanı sıra bireyin kendine güvenmesini,
sosyal kimlik ve roller edinmesini de sağlamaktadır.
Geçmişten günümüze önemini kaybetmeyen sosyal bir kurum olan ailenin,
bilgi çağındaki gelişmelere bağlı olarak bazı görevlerini yerine getirmede sorunlar
Aile eğitimi yaşadığı görülmektedir. Bunun temel nedeni bilgi ve teknolojinin sürekli ve kısa
programlarıyla anne
süre içerisinde hızla değişmesi ve insanların bu hıza ayak uyduramamasıdır. Bilgi
babalara, çocuk
yetiştirme ve gelişimini ve teknolojideki bu hızlı değişmeler, çağın taleplerine cevap verebilen aile
sağlıklı bir şekilde eğitimini bir ihtiyaç hâline getirmiştir.
sürdürme konularında Aile eğitimi, çağın ihtiyaçlarına uygun olarak geliştirilmiş eğitim programları
destek verilmektedir.
aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Bu aile eğitimi programlarıyla anne babalara,
çocuk yetiştirme ve gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürme konularında destek
verilmektedir. Dünyanın hızlı bir şekilde değişmesi, anne babaların eğitim
ihtiyaçlarının çeşitlenmesine yol açmıştır. Bu bağlamda aile eğitiminin birincil
görevi; çocukların sosyal, bilişsel, duygusal ve ruhsal olarak gelişmelerinin her
aşamasında ailenin gereken çağdaş bilgi ve becerilerle donanmasını sağlamaktır.
Aile eğitiminin diğer bir önemli görevi ise yakın çevre, okul ve diğer toplumsal
kurumlar gibi çocuk gelişimi üzerinde etkili olan paydaşlarla ortak hedefler
geliştirilmesi konusunda aileyi aktif rol alması için teşvik etmektir.
Aile eğitimi yalnızca anne babayı kapsamamakta, aynı zamanda ailenin
bütün bireylerinin eğitimini de içine almaktadır. Anne babalar kendi
sorumluluklarının bilincine vararak eksik oldukları konuları da bu eğitimler
sayesinde tamamlamaya çalışmaktadırlar. Ailenin diğer fertleri ise aile eğitimlerine
katılarak kendi konum ve yaşlarına göre sorumluluklar almaktadırlar. Diğer eğitim
kurumlarında olduğu gibi aile eğitiminde de bir program, bu programın amaçları
ve kazanımları bulunmaktadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Bu tanımsal çerçeveden hareketle aile eğitiminin hedefleri şu şekilde

sıralanabilir (Alpaydın, 2011):
 Ailenin yaşantı kalitesini artırmak,
 Aile fertlerinin ruhsal sağlıklarını desteklemek ve güçlendirmek,
 Aile üyelerinin yaşam boyu öğrenme becerilerini geliştirmek,
 Aileyi oluşturan bireylerin zamanla değişen toplumsal ilgilere, rollere ve
görevlere uyum sağlamalarını kolaylaştırmak,
 Bireylerin aile içerisinde üstlendikleri rollerle ilgili bilgi ve yeteneklerini
geliştirmek,
Aile eğitimi, çocuklara  Aile fertlerini bilgi ve tecrübelerini kullanabilmeleri konusunda
daha faydalı olma ve cesaretlendirmek,
onların gelecekleri için  Aile bireylerinin birbirlerine bağlılıklarını olumlu yönde geliştirmek.
daha sistemli hedefler
Aile eğitimi, çocuklara daha faydalı olma ve onların gelecekleri için daha
belirlemede
ebeveynlere yol sistemli hedefler belirlemede anne babalara yol gösterici bir nitelik arz
gösterici bir nitelik arz etmektedir. Ural (2013)’a göre aile/anne baba eğitimi olarak kullanılan terimden
etmektedir. genel olarak kastedilen; anne babalara veya bu rollerden birini üstlenen
yetişkinlere çocuk veya çocuklarıyla birlikte iyi bir yaşam sürdürmeleri için daha
bilgili, ilgili, sorumluluk sahibi, mutlu, sağlıklı aileler olmak üzere bilgi vermeyi,
bunun için gerekli becerileri kazanmaları için yol göstermeyi, rehberlik etmeyi
içeren çeşitli eğitim programlarıdır. Bu tanımla paralel olarak Brillinger ve
Brundage (1989), aile eğitimini bir “halk hareketi” olarak tanımlamışlar ve ailenin
ve aileye yönelik hazırlanan aile eğitimlerinin toplumdan kopmadan, topluma yol
gösterici olması gerektiğine dikkat çekmişlerdir (Akt. Ural, 2013).

AİLE EĞİTİMİ ETKİNLİK DOSYASI

Çocuğun hem bilişsel hem de duygusal olarak gelişiminde anne babaların
rolü büyüktür. Çocuk gelişimi konusunda bilinçli anne babalar, üzerlerine düşen
sorumlulukları yerine getirerek çocuğun hayata sağlıklı bir şekilde hazırlanmasını
sağlarlar. Bu konuda anne babanın bilinçlendirilmesinde ise eğitim kurumlarının
etkisi çok büyüktür. İster özel ister resmî olsun, eğitim kurumlarında görev yapan
eğitmenler/öğretmenler ile ailenin, çocuğun gelişimi konusunda iş birliği içerisinde
olmaları gerekir.
Aile eğitimi ister ebeveynlik becerilerine yönelik olsun, isterse ailenin sağlık,
okuryazarlık gibi yönlerden eğitimini kapsayacak şekilde daha genel olarak ifade
edilsin, buradaki ortak nokta ailenin değişim ve gelişimine yönelik planlı ve sistemli
bir süreç olmasıdır. Planlı ve sistemli hazırlanan bu süreçte eğitimci ve
katılımcıların sürece katılımları, eğitim yöntem ve teknikleri, eğitimde kullanılan
araç, gereç ve materyaller, zaman, ipucu, dönüt pekiştireç gibi birçok değişken ele
alınır. Anne babaların sürece aktif olarak katılmalarını sağlayan etken ise
öğretmenlerin konuya yönelik ilgi ve anlayışlarıdır. Bunun için liderlik, iletişim,
eğitim konusuna hâkimiyet, görünüş gibi birçok açıdan eğiticiler hazırlanmalıdır.
Bunun için de öğretmenlerin yalnızca özel eğitim müfredatları bağlamında değil,
aile eğitimi konusunda da yetiştirilmesini sağlayacak eğitim programları
hazırlanmalıdır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Aile eğitimi etkinlik dosyası, aile eğitiminin kazanım ve amaçları

doğrultusunda bu eğitimin programının aşamalarını gösteren ve neyin, ne zaman,
nerede, nasıl, kimlerle ve hangi kazanımdan sonra verilmesi gerektiğini içeren bir
yönergedir. Aile eğitimi programlarında yer alan kazanım ve amaçların kalıcı olarak
öğrenilmesi/edinilmesi için aile eğitimcileri tarafından programlar hazırlanmakta
ve bu programlar çerçevesinde etkinlikler düzenlenmektedir. Programdaki
kazanımlar, amaçlar ve etkinlikler aile eğitiminin ilke ve yöntemlerine göre
hazırlanmış bir etkinlik dosyasıdır. Aile eğitimi etkinlik dosyasında aşağıdaki
hususlara dikkat edilmelidir:

 Aile eğitimi etkinlik dosyası hazırlanmadan önce ailelerin eğitim ihtiyacını

belirlemeye yönelik adımlar belirlenmeli,
 Aile eğitimi etkinlik dosyasının hazırlanmasındaki amaç ve kazanımlar
belirlenmeli ve bu doğrultuda etkinlik örneklerine yer verilmeli,
 Aile eğitimi etkinlik dosyasında ailelerin durumuna göre uygun
Aile eğitimi etkinlik
etkinliklerin neler olduğu sınıflandırılmalı,
dosyası, aile eğitiminin
kazanımları  Aile eğitimi etkinlik dosyasında etkinliklerle ilgili bir program/izlence
doğrultusunda bu olmalı,
eğitimin programının  Aile eğitimi seminerlerinde aile eğitimi uzmanlarının/eğitmenlerinin neler
aşamalarını gösteren ve yapmaları gerektiği adım adım açıklanmalı,
nasıl verilmesi  Aile eğitimi etkinlik dosyasındaki faaliyetlerin ne zaman ve nasıl
gerektiğini içeren bir
uygulanacağıyla ilgili bilgiler verilmeli.
yönergedir.
Aile eğitimi etkinliklerinden sonra yapılan etkinlikler aile eğitimi etkinlik
dosyası bağlamında raporlaştırılmalıdır.

Aile Eğitimi Etkinliklerinde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Aile eğitimi etkinlikleri teorik ve uygulama olmak üzere iki temel başlığa
ayrılmaktadır. Teorik kısımda eğitim programlarının hangi yaklaşım bağlamında
hazırlanacağı üzerinde durulurken uygulama kısmında, dikkate alınan teori
bağlamında hazırlanan aile eğitimi etkinliklerinin nasıl uygulanacağı konusu ele
alınmaktadır. Bu etkinlikler farklı yöntem ve tekniklere başvurularak
gerçekleştirilmektedir. Eğitimlerde kullanılan yöntem ve teknikler aile eğitimi
etkinlik dosyasının ana bölümünü oluşturmaktadır. Çünkü aile eğitimi programının
genel çerçevesi aile eğitimi etkinlik dosyasında belirlenen yöntem ve teknikler
bağlamında şekillenmektedir.
Aile eğitimi etkinliklerinde pek çok yöntem ve teknik kullanılmaktadır.
Bunlar; rol oynama, konuşan resimler, akvaryum, istasyon, balık kılçığı, kartopu,
beyin fırtınası, ağaç diyagramı, yoklama kâğıtları, konuşma halkası, kavram
haritası, sıcak sandalye gibi yöntem ve tekniklerden oluşmaktadır.

Rol oynama
Rol oynama, grup içerisinde, insanlar arasındaki ilişkinin bir benzeri
yaratılmaya çalışılarak öğrenme ortamının sağlanmasıdır. Rol oynama
yönteminde bir konu, problem, fikir ya da durum bir grup karşısında
canlandırılmaktır. Grup üyeleri sadece tartışmak ya da dinlemek yerine olayın nasıl

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

oluştuğunu izleyerek konunun ayrıntısına inerler. Rol oynama özellikle bir sorunu
ortaya koymak veya grup üyelerinin bir duruma karşı duyarlılığını artırmak
amacıyla kullanılabilmektedir. Rol oynama tekniğinin etkili olabilmesi için
etkinliğin, grup üyelerinin birbirlerini tanıdıktan sonra kullanılması gerekir
(Küçükahmet, 2002; Çekmecelioğlu, 2010).

Konuşan resimler
Yaratıcı öğrenme etkinlikleri bağlamında, görsel algıyı temel alan bu
yöntemde grubun resim ya da karikatürler üzerinde düşünce üretmeleri ve sorun
çözmeleri hedeflenmektedir. Bu teknik uygulanmadan önce eğitimcinin konu veya
tartışılmasını istediği durumla ilgili resim, karikatür ya da görsel materyalleri
önceden hazırlaması gerekir. Eğitimci hazırladığı materyalleri grup üyelerine birer
birer dağıtır ve grup üyeleri doğru veya yanlışları tartışırlar (Erginer, 2004).

Akvaryum
Akvaryum tekniğinde amaç, grup üyelerinin görüşlerini almaktır. Eğitimci,
tekniği uygularken eğitim ortamının uygun bir yerine çember çizip çemberin
Rol oynama tekniğinin içerisine sandalye koymaktadır. Gönüllü bir grup üyesi çemberin içerisindeki
etkili olabilmesi için sandalyeye oturarak konu hakkında görüş ve düşüncelerini ifade etmelidir. Diğer
grup üyelerinin grup üyeleri çemberin dışında not alarak konuşmacıyı dinlemelidirler. Eğitimci
birbirlerini tanıdıktan akvaryum tekniğinde tartışmayı yapılandırmak ve sürdürmek amacıyla önceden
sonra kullanılması
soru listesi hazırlamalıdır. Konuşacak kişiler bu liste doğrultusunda konuyla ilgili
gerekir.
görüş ve düşüncelerini anlatabilmektedirler. Grubun her üyesine konuşma fırsatı
verildikten sonra gruba tartışmanın özeti yapılmalıdır. Akvaryum tekniğinde
gruplar kendi içerisinde bölünerek daha küçük tartışma grupları oluşturabilir.
Gruplar 15 ile 20 dakika arasında tartışmalı ve grubun başkanı/ temsilcisi grubun
fikirlerini diğer gruplara açıklamalıdır (Güven, 2011).

İstasyon
İstasyon tekniği, grup üyelerinin uygulamanın her aşamasında, bir önceki
grubun yaptığı uygulamaya katkı sunarak bunu bir adım ileri götürmeyi, böylece
her durakta yarım kalan işi tamamlamayı amaçlayan bir yöntemdir. İstasyon
yönteminde üç ayrı masa bulunmakta ve masalar istasyon olarak
adlandırılmaktadır. Bu istasyonlar, “öykü”, “afiş”, ve “slogan” şeklinde
gruplandırıldığı gibi farklı isimlerle de oluşturulabilir. Yöntem uygulanmadan önce
grupların hangi konu üzerlerinde çalışacakları ve istasyon şefleri belirlenmelidir.
İstasyon şefleri bulundukları istasyondaki çalışmaları gözlemektedirler. Çalışmanın
her aşamasında 10 dakika süre verilmektedir. İlk 10 dakikalık sürede çalışma
başlatılmaktadır. İkinci 10 dakikalık sürede grupların yer değiştirmeleri istenerek
diğer istasyondaki çalışmaya devam etmeleri beklenir. Üçüncü 10 dakikalık sürede
gruplar tekrar yer değiştirerek diğer grubun çalışmasını tamamlamaktadırlar.
Çalışma sonunda ortaya çıkan ürün üzerinde tartışma yapılmaktadır (Gözütok,
2006).

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Balık kılçığı
Bu teknikle sorunların analitik bir yaklaşımla göz önüne serilmesi ve bu
doğrultuda fikir üretilmesi amaçlanmaktadır. Yöntem uygulanırken öncelikle bir
sorun belirlenir ve sorunu ortaya çıkaracak nedenler kareler içerisine yazılarak ana
gövdeye bağlanmaktadır. Alt kılçıklarda sorunun çözümü için seçenekler
üretilmektedir. Uygulama sırasında beyin fırtınası tekniğinin kullanılması, sorunun
çözümü için farklı seçeneklerin artmasını ve uygulamayı daha nitelikli hâle
getirmeyi sağlar. Balık kılçığı yöntemi, grup üyelerinin sorun çözme ve yaratıcılık
becerilerini geliştirmekle birlikte sınıflandırma, gruplandırma, ögelere ayırma ve
kavramsal becerilerin gelişmesine de katkı sağlamaktadır (Küçükler, 2002; Erginer
2004).
Şekil 7.1. Balık Kılçığı Diyagramı

Balık kılçığı,
katılımcıların sorun
çözme ve yaratıcılık
becerilerini
geliştirmekle birlikte
sınıflandırma,
gruplandırma, ögelere
ayırma ve kavramsal
becerilerin gelişmesine
yardımcı olur. Kartopu
Çalışma sürecinde bir konu hakkında sonuca ulaşmak ve uzlaşmaya varmak
amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Kartopu tekniğinde grup lideri tarafından konu
belirlenerek katılımcıların tek başlarına düşünmeleri ve görüşlerini bir kâğıda
yazmaları sağlanmaktadır. Görüşlerin yazılımı tamamlanınca katılımcılar ikili
gruplara ayrılarak yazdıkları düşünceler üzerinde tartışarak ortak bir noktada
buluşurlar. İkili grup çalışması sonunda, gruplar dörtlü, sekizli olarak tartışmaya
devam eder. Tartışma sonuçları diğer gruplarla paylaşılır. Her grubun sunumu
tamamlanınca konu hakkında genel bir oturum yapılarak çalışma sonlandırılır.
Kartopu tekniğinin özelliği, çalışma gruplarının giderek büyümesidir (Gülseven,
2009; Tok, 2009).

Beyin fırtınası
Ağaç diyagramı
eğitimci/ eğitmen Beyin fırtınası tekniği grup üyelerinin aktif katılımı ve belirlenen konu
tarafından belirlenen üzerinde ayrıntılı düşünmelerini sağlayan bir grup çalışmasıdır. Beyin fırtınası,
amaca yönelik belirli bir sürede, herhangi bir konu ya da probleme yönelik çözüm aramak için
izlenmesi gereken konu hakkında olabildiğince farklı fikirler üretmek için kullanılan bir tekniktir. Bu
bütün yolları sistematik teknikte önemli olan grup üyelerinin hiçbir kısıtlama hissetmeden fikirlerini
bir şekilde gösteren
kolayca ifade etmelerini sağlamaktır (Çekmecelioğlu, 2010).
grafiksel bir tekniktir.
Ağaç diyagramı
Ağaç diyagramı; gerçekleştirilmek istenen uygulamada ortaya çıkabilecek
sorunları ve bunların etkilerini en aza indirebilmek için neler yapılabileceğini

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

belirlemede kullanılır. Bu teknikle genel amaçlar, özel uygulama detaylarına

indirgenerek fikirlerin açığa kavuşturulması sağlanır. Ağaç diyagramı şu işlemler
takip edilerek gerçekleştirilir (Güven, 2011):
 Problem ve amacın belirlenmesi
 Panonun sol kenarından başlayarak sağa doğru konu ile ilgili ayrıntıların
yazılması
 Ayrıntıları tanımlayan ana başlıkların oluşturulması
 Ana amaç ile ilişkili olan alternatif sebepler, taktikler veya işlerin
belirlenmesi
 Ağaç diyagramının oluşturulması.
Ağaç diyagramı eğitimci tarafından belirlenen amaca yönelik izlenmesi
gereken bütün yolları sistematik bir şekilde gösteren grafiksel bir tekniktir. Grup
üyeleri belirlenen amaç doğrultusunda görüşlerini ayrıntılı bir şekilde ortaya
koymak için eğitimci tarafından yönlendirilmektedirler. Grup üyelerinin konu ile
ilgili söyledikleri fikirler eğitimci tarafından tahtaya grafik olarak çizilir.Şekil 7.2’ de
verildiği üzere.
Şekil 7.2. Ağaç Diyagramı Örneği

Yoklama kâğıtları
Grup üyelerinin göz önünde bulundurmaları gereken konuya yönelik eğitimci
tarafından hazırlanan formlardır. Grup üyeleri arasında seçilen gönüllü bir kişinin
belirlenen konu üzerinde konuşması ve grup üyelerinin form üzerinde işaret
koyarak değerlendirme yapması beklenmektedir. Yoklama formları, tartışmayı
güçlendirmek, asıl sebepleri araştırmak, bir çözümün veya iyileştirmenin
sonuçlarını ölçmek amacıyla kullanılmaktadır. Yoklama formları çalışmaya

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

başlamadan önce eğitimci tarafından hazırlanıp grup üyelerine dağıtılmalıdır

(Küçükler, 2002).

Konuşma halkası
Konuşma halkası tekniği, grup üyeleri arasındaki fikir ayrılıklarını ortaya
koyma ve farklı görüşlere saygı duyma becerilerini geliştirmeye yönelik bir
tekniktir. Grup içerisinde güven ve saygı atmosferi sağlayarak grup üyeleri
arasındaki ilişkileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Konuşma halkası tekniğinde
eğitimci/eğitmen tarafından konu ile ilgili öykü, canlandırma, resim, olay vb.
durumlar gruba sunularak grup üyelerinin tartışması istenmektedir. Konuşma
halkası yöntemi uygulanmadan önce simge belirlenmesine, simgenin
konuşmacının elinde olmasına, grup üyelerinin birbirlerini görebilecek şekilde
halka oluşturarak oturma düzeninin hazırlanmasına dikkat edilmelidir. Tartışma
esnasında grup üyelerinin sıra ile söz alarak konu üzerinde fikirlerini söylemeleri
ve konuşmacının sözünün kesilmemesine özen gösterilmeye çalışılmalıdır
(Gözütok, 2006).

Kavram haritası
Kavramlar arasındaki ilişkinin genelden özele doğru ele alınarak
görselleştirilmesiyle somut verilerin sunulmasını hedefleyen görsel ve örgütsel bir
tekniktir. Grup üyelerinin fikir üretmek, karmaşık yapıları netleştirmek ve önceki
Konuşma halkası bilgileri ile yeni bilgileri arasında anlamlı bağlantı kurmalarını sağlamayı
tekniği, grup üyeleri amaçlamaktadır. Kavramların nasıl algılandığı ve sentezlendiği, ön kavramlar ve
arasındaki fikir alternatif kavramlar belirlenerek birbirine bağlanır. Haritanın değişik bölümleri
ayrılıklarını ortaya arasında çapraz bağlar kurulabilir (Tok, 2009; Tokdemir, 2010).
koyma ve farklı
görüşlere saygı duyma Şekil 7.3. Kavram Haritası Örneği
becerilerini geliştirmeye
yönelik bir tekniktir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Sıcak sandalye
Görüşme, tartışma, soru sorma, danışma ve yaratıcığın geliştirilmesinde
kullanılan tekniktir. Uygulama kırmızı ve yeşil koltuk olmak üzere iki şekilde
yapılabilmektedir. Kırmızı koltuk, grup üyelerinin uzman kişiye sorular yönelterek
konuyu tartışabilmelerine; yeşil koltuk ise grup üyelerinin birbirlerini
tanılamalarını sağlamak, yaratıcı özelliklerini keşfetmelerine yardımcı olmak
amacıyla kullanılır. Aile eğitiminde grup üyelerinin birbirlerini tanımalarının yanı
sıra bir konu hakkında grubun diğer üyelerinin tartışmasını sağlamak amacıyla
kullanılmaktadır. Sıcak sandalye tekniğinde grup üyelerinden biri belirlenen bir
konu ile ilgili konuşma yaparken diğerleri konuşmacıya konu ile ilgili sorular
sorarak tartışırlar (Erginer, 2004: 310-311 ).

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyasındaki İletişim Araçları ve Özellikleri

Öğretmen e-posta Aile eğitiminde iletişimin sağlıklı olabilmesi için belli başlı araç gereçlerin
aracılığı ile her aileye duruma ve amaca uygun şekilde seçilmesi gerekmektedir. Aile eğitimi sürecinde
doğrudan mesaj
iletişim kanallarının çok iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu iletişim kanalları
yollayabilir, günün
olayları ya da haber vasıtasıyla aileye ulaşacak ve aileyi çocuk gelişimi konusunda paydaş kılacak etkili
mektuplarını dağıtım adımlar atılmalıdır. Okul ile aile arasındaki iletişimi sağlayacak iletişim araç ve
listesiyle sınıftaki gereçleri;
herkese gönderebilir.
 İnternet,
 Duyuru panoları,
 Haber mektupları,
 Kitapçıklar,
 Okul ziyaretleri,
 Portfolyo dosyaları,
 Toplantılar,
 Yazışmalar,
 Bülten,
 Geliş-gidiş zamanları,
 Dilek kutuları şeklinde sıralanabilir.
Daha önce belirlenen kazanımlar doğrultusunda bu iletişim kanallarının
etkili bir şekilde kullanılmasıyla elde edilen veriler aile etkinlik dosyasında
biriktirilerek ailenin çocuk gelişimi konusundaki katılım durumu ve sürece sunduğu
katkı oranı daha somut bir şekilde takip edilmiş olur.

İnternet
Günümüzde internetin çok geniş ağlarla insanlara sağladığı büyük
imkânlardan aile eğitimi konusunda da yararlanılmalıdır. Mekânın insan
haberleşmesine koyduğu sınırları ortadan kaldıran internet aracılığıyla okul ile aile
arasında güçlü iletişim ağları kurulabilir, çocuğun gelişimi hakkında aileler
bilgilendirilebilir, aileden alınan geri bildirimler ile anne babaların, çocuklarının
gelişimiyle ilgili farkındalıkları artırılabilir. Fakat internet üzerinden yapılan tüm
bilgilendirmelerde gizliliğe hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

İnternet, sınıfın e-postası oluşturularak ve web sayfası tasarlanarak

kullanılabilir. Öğretmen e-posta aracılığı ile her aileye doğrudan mesaj yollayabilir,
günün olayları ya da haber mektuplarını dağıtım listesiyle sınıftaki herkese
gönderebilir. Ayrıca öğretmenler ailelerin sınıfta yapılan etkinliklerden haberdar
olabilmeleri için birlikte bakabilecekleri fotoğraflar, video kayıtları, etkinlik
resimlerini web sitesinde yayınlayabilirler (Güven, 2011: 46). Aile eğitim
etkinlikleri öncesi ve esnasında gerekli bilgiye ulaşmak için internetten
faydalanmak önemlidir.

Duyuru panoları
Duyuru panolarının ailelerin okul etkinlikleriyle ilgili olarak
bilgilendirmesinde önemli bir yeri vardır. Aileler çocuklarını okula bıraktıklarında
ya da almaya geldiklerinde okulun görünür yerlerinde sergilenen bu panolara
bakarak planlanan etkinlikler hakkında bilgi alabilir, tamamlanmış etkinliklerle ilgili
resim, yazı veya görselleri inceleyebilir, sınıf içi etkinliklerin nasıl yapıldığıyla ilgili
meraklarını giderebilirler. Burada önemli olan duyuru panolarının anne babaların
kolayca fark edebilecekleri yerlere konulması ve bu panolardaki bilgilerin güncel
olmasıdır.
Duyuru panolarında okul ve sınıf hakkında haberlere, öğretmenin hazırladığı
özel notlara, acil telefon numaralarına, güncel bazı bilgilere, çocukların etkinlik
örneklerine, etkinlik fotoğraflarına yer verilir (Tezel Şahin ve Özyürek 2010: 87;
Temel vd. 2010: 331; Aydoğan, 2010: 116). Aile eğitimi etkinlik dosyasında duyuru
panolarıyla ilgili bilgilerin taslak hâli olmalıdır. Okullardaki duyuru panolarının aile
eğitimi etkinlik dosyasında yer alması, aile bireyleri için önem arz etmektedir.

Haber mektupları
Okul ile aile arasındaki iletişim kanallarından biri de haber mektuplarıdır.
Öğretmen tarafından hazırlanan bu mektup ile okluda yapılacak etkinlikler
hakkında aileler bilgilendirilerek çocuğun okul dışında da sağlıklı bir gelişim
gösterebilmesi için aileye destek verilmeye çalışılır. Haber mektuplarında
bulunması gereken özellikler şu şekilde sıralanabilir:
 Sınıfta yapılacak etkinliklerde gerekli olan materyaller, bu mektuplarla
ailelerden istenebilir.
 Öğretmenler ailelere haber mektupları göndererek onları okulda yapılacak
etkinliklere davet edebilirler.
 Haber mektuplarında kullanılan görseller etkinlik ile ilgili öz ve dikkat
çekici şekilde düzenlenmelidir.
Haber mektupları
 Haber mektupları öğretmenden aileye iletildiği gibi aileden öğretmene de
ailelerin kendilerini
iletilebilir. Burada önemli olan gönderilen haber mektuplarının ailelere
değerli hissetmelerini
sağlar. ulaşıp ulaşmadığının takip edilmesidir.
 Haber mektuplarında kullanılan dil ve üsluba dikkat edilmelidir.
Haber mektupları ailelerin kendilerini değerli hissetmelerini sağlamaktadır
(Tezel Şahin ve Özyürek, 2010). Aile eğitimi etkinlik dosyasında, okul ve aile
arasında iletişimin sağlanmasında haber mektubunun önemli bir yeri vardır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Kitapçıklar
Ailelerin okul ve çocuk hakkında bilgilendirilmelerinde kullanılan araçlardan
biri de kitapçıklardır. Eğitim kurumları çocuğun okulda geçen bir günü ya da
gelişim aşamalarını gösteren kitapçıklar hazırlayarak ailelerin çocuğun gelişimi
hakkında bilgi edinmesini sağlamaktadır. Bu kitapçıkların hazırlanması sürecinde
çocuklardan da destek alınabilir. Kitapçıklar hazırlanırken ailelerin bulunduğu
sosyoekonomik ortam, kültürel çevre, ilgi ve isteklerinin de göz önünde
bulundurulması, bu kitapçıkların etkisini artırmada önemli niteliklerdir.
Kitapçıklar, anne babaların günlük hayatlarında kullanabileceği ve ev
ortamında çocuğun gelişimine katkıda bulunabileceği, çocuk eğitimi ile ilgili yeni
bilgi ve gelişmeleri izleyebilecekleri, çocuklarının okulda yaptığı çalışmalardan
haberdar olabilecekleri pratik bilgiler içermektedir. Kitapçıkların içeriği ve türü
kullanım amacına göre farklılık gösterebilmektedir. Her çocuğa özgü bireysel
kitapçıklar hazırlanabileceği gibi bütün sınıfı ilgilendiren konularda da kitapçıklar
hazırlanabilir (Temel, 2001: 345; Aydoğan 2010: 118). Aile eğitim dosyasındaki
kitapçıkların anne babanın, çocuğun duygu ve düşünce dünyasına uygun olması
gerekmektedir.

Okul ziyaretleri
Hem anne babaların, çocuklarının okul ortamındaki durumlarını
gözlemlemeleri hem de öğretmenlerin aile ile çocuk arasındaki iletişimi
incelemeleri açısından okul ziyaretleri oldukça önemlidir. Planlanan zaman
Okul ziyaretlerinde dilimlerinde anne babaların okula yaptıkları ziyaretler çocukların kendilerini yalnız
önemli olan hususlar, hissetmelerinin önüne geçer. Aynı zamanda bu ziyaretlerle ebeveynler okul
ziyaretlerin belirlenen ortamını ve öğretmenlerin çocuklara davranışlarını doğrudan inceleme fırsatı
zamanlarda yapılması
bulurlar. Okul ziyaretlerinde önemli olan hususlar, ziyaretlerin belirlenen
ve ailelerin bu
ziyaretlere katılım zamanlarda yapılması ve ailelerin bu ziyaretlere katılım sağlamalarıdır. Bu konuda
sağlamalarıdır. hem okul yönetiminin hem de öğretmenlerin aileleri teşvik edici uygulamalar
geliştirmeleri gerekir (MEB, 2013). Aile eğitimi etkinliklerine yönelik okul
ziyaretlerinde dikkat edilmesi gerekenler belirtilmeli ve buna yönelik bir takvim
oluşturulmalıdır. Bundan hem aile hem de aile eğitimcisi haberdar olmalıdır.
Okul ziyaretlerine hem annelerin hem de babaların katılımları sağlanmalıdır.
Çünkü çalışan insanların ziyareti zordur denilmesi düzenli aralıklarla okulu ziyaret
etmeleri zordur. Bu nedenle babaların da katılım sağlayabilmeleri için uygun
zamanları tespit edilip okul ziyaretleri öyle planlamalıdır. Özel günlerde de okul
ziyaretleri planlanabilir. Bunlar; aile çocuk kahvaltısı, tohum ekme, şiir okuma,
kardeşler günü, büyükanne/ büyükbaba günü vb. olabilir. Özel ziyaret günleri,
anne babalar ve çocuklar için birlikte daha fazla zaman geçirme, kendilerini değerli
hissetme ve paylaşımda bulunma fırsatı sunmaktadır (Temel vd. 2010: 349; Tezel,
Şahin ve Özyürek 2010).

Portfolyo dosyaları
Portfolyo, çocuğun tüm gelişim kayıtları, yapılan gözlemler kayıtlar ve
yaptığı etkinlikleri kapsayan geniş bir gelişim takip dosyasıdır. Portfolyo dosyaları

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

çocuğun gelişimi hakkında bizlere bilgiler sunar. Özellikle duygusal gelişimini

gözlemleyebileceğimiz önemli bir yoldur. Bu dosyalardaki etkinlikler aile ile
paylaşılmalıdır hatta çocuğun bir sonraki okuluna gönderilerek okuldaki yönetici
ve öğretmenlerin çocuk hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmalıdır. Dosyaya
bırakılacak etkinlikler anında not alınmalı, tarihi ve yapılan etkinliğin içeriği
yazılmalıdır.
Portfolyonun diğer bir adı öğrenci gelişim dosyasıdır. Portfolyo dosyaları
içerisinde çocukla ilgili gelişim kayıtları, çocuğun okulda yapmış olduğu etkinlikler,
çocukla ilgili gözlem kayıtları gibi pek çok bilgi yer almaktadır. Portfolyo dosyaları
içerisinde çocuğun gelişim aşamaları hakkında ayrıntılı bilgi verecek şekilde;

 Gözlem kayıtları,
 Görüşme kayıtları,
 Kontrol listeleri,
 Dereceli ölçekler,
 Test verileri,
 Bilgi formları,
 Raporlar,
 Öğretmenin gözlem ve görüşleri,
 Çocuğun çalışma örnekleri yer almalıdır (Tuğrul, 2003; Temel vd. 2010).
Çocuğun okul sürecinde yapmış olduğu tüm etkinlikler bu dosyaya tarih
düşülerek kaydedilmeli, tutulan tüm kayıtlar çocuğun sonraki öğretim
aşamalarında kullanılmak üzere ilgili mercilerle paylaşılmalı, hatta bunların bir
örneklerinin de ailelere gönderilmesi gerekmektedir. Böylece hem öğretmenler
hem de aileler çocuğun gelişimini yakından takip ederek gerekli zamanlarda
müdahale etme şansı bulurlar.
Aile etkinlik dosyasındaki portfolyosunda bulunması gereken özellikler ile
aile eğitimi etkinliklerinin uygulanması esnasındaki durumların dikkate alınması
gerekir.

Toplantılar
Portfolyo, çocuğun tüm Toplantılar ailelerle öğretmenlerin bir araya gelerek çocuğun gelişimi
gelişim kayıtları, yapılan hakkında bilgi alışverişinde bulundukları önemli zaman dilimleridir. Bu tür
gözlemler kayıtlar ve toplantılar belirli bir takvime bağlı olarak yıl içerisinde uygun zamanlarda
yaptığı etkinlikleri
gerçekleştirilmelidir. Toplantı tarihinden önce anne babalar toplantı yeri, zamanı
kapsayan geniş bir
gelişim takip dosyasıdır. ve gündemi hakkında bilgilendirilmelidir. Yapılan toplantılarda çocuk ile ilgili
toplanan veriler ailelerle paylaşılarak teyit edilmeye çalışılmalıdır. Ailelerin
çocuğun gelişimiyle ilgili gözlemleri not edilmeli, bir sonraki toplantı için yeni bir
gündem maddesi olmalıdır. Toplantılar her dönem yapılmak üzere senede en az iki
defa yapılmalıdır. Dönem başında yapılan toplantılar ailelerle tanışma fırsatını
sağlarken bu toplantılarda okul aile iş birliğinin önemi ve aile eğitimi kapsamında
yapılan çalışmaların neler olduğu, amaçlar ve program anne-babalara
anlatılmalıdır. Daha sonraki toplantılarda ise yapılan uygulamalarda hedeflere ne
kadar ulaşıldığı hakkında bilgi verilmelidir. Son toplantıda ise değerlendirme

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

yapılmalı ve önerilerde bulunulmalıdır (Tezel Şahin ve Özyürek, 2010: Köksal

Eğmez, 2008; Aydoğan, 2010). Aile eğitim etkinlik dosyasında toplantılarla ilgili
bilgiler verilmeli ve buna yönelik adımlar açıklanmalıdır.

Yazışmalar
Ailelerle öğretmenler arasındaki bilgi paylaşımının sağlandığı araçlardan biri
de yazışmalardır. Yazışmalar önceden hem velinin hem de öğretmenin birlikte
karar verdikleri bir mesaj kutusu üzerinden gerçekleştirilirken teknolojinin
gelişmesiyle birlikte artık internet üzerinden hızlıca ve topluca
gerçekleştirilebilmektedir. Bu yazışmalar ile çocuğun gelişimi ile ilgili tespit edilen
hususlar ailelere e-posta yoluyla iletilir. Öğretmenler yazışmalarda belirli bir
yazışma adresi kullanmalı, her iletişimde farklı bir e-posta adresi kullanmamalıdır.
Dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise ailelerle yapılan yazışmaların bir
örneğinin çıktısı alınarak aile eğitimi etkinlik dosyasına konulmalıdır. Yazılı iletişim
kurulurken önemsenmesi gereken nokta yazıların iyi nitelikte olmasıdır. Yazışma
notları, kısa ve anlaşılır bir dille yazılmalı, metin ve dil bilgisi hataları olmamasına
özen gösterilmelidir. Karşılıklı yazışmalarda öğretmenin veya ebeveynin adı soyadı
ve yazışmanın tarihi yazılarak dosyalanmalıdır. Yazışmalarda dikkat edilmesi
gereken en önemli husus gizliliktir (Ömeroğlu ve Can Yaşar 2005; Temel vd. 2010;
Aydoğan, 2010). Aile etkinlik dosyasında bu gibi özelliklere dikkat edilmesine özen
gösterilmelidir.

Bülten
Bültenler, anne babalar ile öğretmenler arasında bilgi paylaşımının
sağlandığı araçlardan biridir. Bültenler haftalık, aylık veya dönemlik olarak
çıkarılabilir. Bu bültenlerde ailelere evde yapabilecekleri etkinlik önerilerinde
bulunabilir, çocukların okulda yapmış olduğu etkinlikler hakkında resimlerle
Bültenler çocuk sayısı zenginleştirilmiş bilgiler verilebilir, okulda yapılan gezi, gözlem, araştırma ve
dikkate alınarak
deneylerle ilgili ebeveynlerin merakları giderilebilir. Bültenler çocuk sayısı dikkate
basılmalı ve mümkünse
ebeveynlere elden alınarak basılmalı ve mümkünse ebeveynlere elden teslim edilmelidir (MEB, 2013).
teslim edilmelidir. Aile eğitimi etkinlik dosyasında nelerin bülten olarak verileceği açıklanmalıdır. Bu
bültenlerden de aileler ve aile eğiticisi haberdar edilmelidir.

Geliş gidiş zamanları

Anne babalarla ders öncesinde ya da ders sonrasında yapılan ayaküstü
görüşmelerdir. Bu görüşmelerin zamanı öğrenci hakkında özet bilgi verebilecek
kadar kısa olmalıdır. Çünkü öğretmenlerin sorumluluklarından birinin de
öğrencilerin okula sağlıklı giriş ve çıkış yapabilmelerini sağlamak olduğundan uzun
görüşmeler işlerin aksamasına neden olabilir. Okula geliş gidiş zamanlarında
önemli bir sorun yok ise günün programı, çocuğun bir gün önceki evde ya da
okulda göstermiş olduğu performans olabilir. Hem öğretmen hem de ebeveynler
bir gün öncesine ait gözlemlerini iki üç cümleyle birbirleriyle paylaşırlar. Geliş gidiş
zamanlarında öğretmenin ebeveynlerle etkili iletişim kurabilmesi için çocuklarla
ilgilenecek bir personele ihtiyaç duyabilir. Ayrıca ebeveynlerle yapılan bu kısa
görüşmelerde, çocuğun da konudan haberdar olmasına gerek yok ise çocuğun

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

önünde yapılmamasına dikkat edilmelidir (Aral vd., 2002, Arabacı, 2003, Temel
vd., 2010).

Dilek kutuları
Ailelerin kurum, kurum hizmetleri, eğitim programı ve çocuklarıyla ilgili her
konuda görüş ve düşüncelerini, isteklerini, arzularını, öneri ve eleştirilerini
yazmaları için kurumun uygun bir yerine dilek kutusu konur. Dilek kutusundaki
yazılar belli aralıklarla değerlendirilmeli, ebeveynlerin görüşlerine değer
verilmelidir (Kuzu, 2006; Temel vd. 2010; Aydoğan 2010).
Ailelerin kurum hizmetleri, eğitim etkinlikleri, çocuklarıyla ilgili özel ya da
Fotoğraflar ve gözlemledikleri konularla ilgili isteklerini, öneri veya şikâyetlerini okul yönetimine
aktivitelerin yazılı iletebilmek için kullanabilecekleri dilek kutuları, okulların uygun yerlerine konur.
açıklamaları
Ebeveynlerin okul yönetimiyle paylaştıkları bu değerlendirmeler düzenli aralıklarla
eklendiğinde,
çocukların öğrenim incelenmeli ve kesinlikle ailelerin talepleri dikkate alınmalıdır. Ailelerin okul
durumu ve sınıftaki yönteminden bulundukları bu talepler, aile eğitimi etkinlik dosyasında da
yaşamları hakkında belirtilmelidir.
aileler daha fazla bilgi
sahibi olmaktadırlar. Fotoğraflar
Okul ile aile arasındaki iletişimde kullanılan materyallerden biri de
fotoğraflardır. Fotoğraf paylaşımı anlık olabildiği gibi bir dönem özetini sunacak
mahiyette bir akışa da sahip olabilir. Fotoğraflar şu niteliklere sahip olabilir:

 Çocuğun ilk sınıf başkanı oluşu ya da ilk sanat etkinliği fotoğraflanabilir.

 Öğrencilerin başından geçen bir deneyim ya da özel bir gezide yaşanan
ilginç anlar fotoğraflanabilir.
 Öğrencilerin aileleriyle yaşadıkları güzel anlara dair fotoğrafları da etkinlik
dosyasında paylaşılabilir.
Örnek

•Müzeler Haftası dolayısıyla Erzurum'daki müzelerde gezi gözlem

çalışmaları yapılır. Bu süreçte öğrencilerin yaşadıkları önemli anlar
öğretmen tarafından fotoğraflanır ve bir albüm oluşturularak
okulun web sitesinden paylaşılır. Bu albüm daha sonra öğrenci
gelişim dosyasına da işlenir.

Çocuk için öncelikli olarak gerçekleşen gelişimsel olaylar ve diğer tüm

anımsanması gerekli olan olaylar fotoğraf makinesiyle kaydedilmelidir. Fotoğraflar
ve aktivitelerin yazılı açıklamaları eklendiğinde, çocukların öğrenim durumu ve
sınıftaki yaşamları hakkında aileler daha fazla bilgi sahibi olmaktadırlar (MEB,
2006: 82). Aile eğitiminde çocuklar için ön plana çıkan unsurlar görsellerdir.
Dolayısıyla aile eğitimi etkinlik dosyasında hangi fotoğraflara yer verilmesi
gerektiği açıklanmalıdır. Bu durum, hem aileler hem de aile eğitimcisi tarafından
bilinmelidir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

 Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyasına Yönelik Değerlendirme

Aile eğitimi etkinlik dosyası yapılması gereken hususların belirtilmesi
açısından bir yönerge dosyası niteliğindedir. Bunun yanı sıra aile etkinliklerinde
yapılanların kaydedilmesi, not edilmesi, bu etkinliklerde kullanılan araç gereçlerin
Aile eğitimi etkinlik aile eğitimcisi tarafından raporlaştırılması ise aile eğitimi etkinlik dosyasına sonuç
dosyasındaki araç dosyası olma niteliği kazandırır.
gereçlerin uygunluğu,
ailelerin eğitim ihtiyacı Her gün teknoloji gelişmekte ve teknolojiye bağlı olarak insan ihtiyaçları
ile aile eğitim etkinlik değişmektedir. İnsan ihtiyaçlarının değişmesine bağlı olarak eğitim anlayışı da
dosyasında yer alan değişmektedir. Dolayısıyla aile eğitimi etkinlik dosyasındaki araç gereçlerin çağın
ilkeler sürekli gözden gereklerine uygun olma durumunun, ailelerin eğitim ihtiyacının ve aile eğitimi
geçirilmelidir. etkinlik dosyasında yer alan ilkelerin yıldan yıla gözden geçirilmesine özen
gösterilmelidir. Aile eğitimi etkinliklerinden sonra yapılanlar raporlanmalı ve buna
yönelik ileriye dönük çıkarımlar belirtilmelidir.
Aile eğitimi etkinlik dosyasında, aile eğitimine yönelik yapılması gerekenler
adım adım açıklanmalı ve bu doğrultuda aile eğitimine yönelik yapılacakların
tarihinin verilmesine özen gösterilmelidir.
Bireysel Etkinlik

• Taslak bir aile eğitimi etlinlik dosyası hazırlayınız.

• Dosyada yer alacak etkinlik ve iletişim araçlarına siz karar
veriniz.
• Hazırlamış olduğunuz dosyayı sosyal medya ortamında
arkadaşlarınızla paylaşınız.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

• AİLE EĞİTİMİ ETKİNLİK DOSYASI

•Aile eğitim etkinlik dosyası, aile eğitiminin kazanım ve amaçları
doğrultusunda bu eğitimin programının aşamalarını gösteren ve neyin, ne
zaman, nerede, nasıl, kimlerle ve hangi kazanımdan sonra verilmesi
gerektiğini içeren bir yönergedir.
•Aile Eğitimi Etkinliklerinde Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Özet
•Aile eğitimi etkinlikleri teorik ve uygulama olmak üzere iki temel başlığa
ayrılmaktadır. Teorik kısımda eğitim programlarının hangi yaklaşım
bağlamında hazırlanacağı üzerinde durulurken uygulama kısmında, dikkate
alınan teori bağlamında hazırlanan aile eğitimi etkinliklerinin nasıl
uygulanacağı konusu ele alınmaktadır.
•Rol oynama: Rol oynama, grup içerisinde, insanlar arasındaki ilişkinin bir
benzeri yaratılmaya çalışılarak öğrenme ortamının sağlanmasıdır. Rol
oynama yönteminde bir konu, problem, fikir ya da durum bir grup karşısında
canlandırılmaktır. Grup üyeleri sadece tartışmak ya da dinlemek yerine
olayın nasıl oluştuğunu izleyerek konunun ayrıntısına inerler.
•Konuşan resimler: Yaratıcı öğrenme etkinlikleri kapsamında ve görsel algıyı
temel alan bu yöntemde grubun resim ya da karikatürler üzerinde düşünce
üretmeleri ve sorun çözmeleri hedeflenmektedir.
•Akvaryum: Akvaryum tekniğinde amaç, grup üyelerinin görüşlerini almaktır.
Eğitimci/eğitmen, tekniği uygularken eğitim ortamının uygun bir yerine
çember çizip çemberin içerisine sandalye koymaktadır. Gönüllü bir grup
üyesi çemberin içerisindeki sandalyeye oturarak konu hakkında görüş ve
düşüncelerini ifade etmelidir.
•İstasyon: İstasyon tekniği, grup üyelerinin uygulamanın her aşamasında, bir
önceki grubun yaptığı uygulamaya katkı sunarak bunu bir adım ileri
götürmeyi, böylece her durakta yarım kalan işi tamamlamayı amaçlayan bir
yöntemdir.
•Balık kılçığı: Bu teknikle sorunların analitik bir yaklaşımla göz önüne
serilmesi ve bu doğrultuda fikir üretilmesi amaçlanmaktadır. Yöntem
uygulanırken öncelikle bir sorun belirlenir ve sorunu ortaya çıkaracak
nedenler kareler içerisine yazılarak ana gövdeye bağlanmaktadır.
•Kartopu: Çalışma sürecinde bir konu hakkında sonuca ulaşmak ve uzlaşmaya
varmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
•Beyin fırtınası: Beyin fırtınası tekniği grup üyelerinin aktif katılımı ve
belirlenen konu üzerinde ayrıntılı düşünmelerini sağlayan bir grup
çalışmasıdır.
•Ağaç diyagramı: Ağaç diyagramı; gerçekleştirilmek istenen uygulamada
ortaya çıkabilecek sorunları ve bunların etkilerini en aza indirebilmek için
neler yapılabileceğini belirlemede kullanılır.
•Yoklama kâğıtları: Grup üyelerinin göz önünde bulundurmaları gereken
konuya yönelik eğitimci/eğitmen tarafından hazırlanan formlardır.
•Konuşma halkası: Konuşma halkası tekniği, grup üyeleri arasındaki fikir
ayrılıklarını ortaya koyma ve farklı görüşlere saygı duyma becerilerini
geliştirmeye yönelik bir tekniktir.
•Kavram haritası: Kavramlar arasındaki ilişkinin genelden özele doğru ele
alınarak görselleştirilmesiyle somut verilerin sunulmasını hedefleyen görsel
ve örgütsel bir tekniktir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

• Sıcak sandalye: Görüşme, tartışma, soru sorma, danışma ve yaratıcığın

geliştirilmesinde kullanılan tekniktir.
•Aile Eğitimi Etkinlik Dosyasındaki İletişim Araçları ve Özellikleri
•Aile eğitiminde iletişimin sağlıklı olabilmesi için belli başlı araç gereçlerin
duruma ve amaca uygun şekilde seçilmesi gerekmektedir. Aile eğitimi
Özet (devamı)
sürecinde iletişim kanallarının çok iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu
iletişim kanalları vasıtasıyla aileye ulaşacak ve aileyi çocuk gelişimi
konusunda paydaş kılacak etkili adımlar atılmalıdır.
•İnternet: İnternet, sınıfın e-postası oluşturularak ve web sayfası tasarlanarak
kullanılabilir. Öğretmen e-posta aracılığı ile her aileye doğrudan mesaj
yollayabilir, günün olayları ya da haber mektuplarını dağıtım listesiyle
sınıftaki herkese gönderebilir.
•Duyuru panoları: Aileler çocuklarını okula bıraktıklarında ya da almaya
geldiklerinde okulun görünür yerlerinde sergilenen bu panolara bakarak
planlanan etkinlikler hakkında bilgi alabilir, tamamlanmış etkinliklerle ilgili
resim, yazı veya görselleri inceleyebilir, sınıf içi etkinliklerin nasıl yapıldığıyla
ilgili meraklarını giderebilirler.
•Haber mektupları: Öğretmen tarafından hazırlanan bu mektup ile okluda
yapılacak etkinlikler hakkında aileler bilgilendirilerek çocuğun okul dışında da
sağlıklı bir gelişim gösterebilmesi için aileye destek verilmeye çalışılır.
•Kitapçıklar: Eğitim kurumları çocuğun okulda geçen bir günü ya da gelişim
aşamalarını gösteren kitapçıklar hazırlayarak ailelerin çocuğun gelişimi
hakkında bilgi edinmesini sağlamaktadır.
•Okul ziyaretleri: Planlanan zaman dilimlerinde anne babaların okula
yaptıkları ziyaretler çocukların kendilerini yalnız hissetmelerinin önüne
geçer. Aynı zamanda bu ziyaretlerle ebeveynler okul ortamını ve
öğretmenlerin çocuklara davranışlarını doğrudan inceleme fırsatı bulurlar.
•Portfolyo dosyaları: Portfolyo, çocuğun tüm gelişim kayıtları, yapılan
gözlemler kayıtlar ve yaptığı etkinlikleri kapsayan geniş bir gelişim takip
dosyasıdır.
•Toplantılar: Toplantılar ailelerle öğretmenlerin bir araya gelerek çocuğun
gelişimi hakkında bilgi alışverişinde bulundukları önemli zaman dilimleridir.
•Yazışmalar: Yazışmalar önceden hem velinin hem de öğretmenin birlikte
karar verdikleri bir mesaj kutusu üzerinden gerçekleştirilirken teknolojinin
gelişmesiyle birlikte artık internet üzerinden hızlıca ve topluca
gerçekleştirilebilmektedir.
•Bülten: Bültenler haftalık, aylık veya dönemlik olarak çıkarılabilir. Bu
bültenlerde ailelere evde yapabilecekleri etkinlik önerilerinde bulunabilir,
çocukların okulda yapmış olduğu etkinlikler hakkında resimlerle
zenginleştirilmiş bilgiler verilebilir.
•Geliş gidiş zamanları: Anne babalarla ders öncesinde ya da ders sonrasında
yapılan ayaküstü görüşmelerdir. Bu görüşmelerin zamanı öğrenci hakkında
özet bilgi verebilecek kadar kısa olmalıdır.
•Dilek kutuları: Ailelerin kurum, kurum hizmetleri, eğitim programı ve
çocuklarıyla ilgili her konuda görüş ve düşüncelerini, isteklerini, arzularını,
öneri ve eleştirilerini yazmaları için kurumun uygun bir yerine dilek kutusu
konur.
•Fotoğraflar: Fotoğraf paylaşımı anlık olabildiği gibi bir dönem özetini
sunacak mahiyette bir akışa da sahip olabilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

DEĞERLENDİRME SORULARI
I. Ailenin çocuk gelişimiyle ilgili konularda donanımlı olmasını sağlamak
II. Çocuk gelişimiyle ilgili etkinliklerde pasif davranan aileleri ilgili
kurumlara bildirmek
III. Çocuk gelişimi üzerinde etkili olan paydaşlarla ortak hedefler
geliştirilmesi konusunda aileyi teşvik etmek
1. Aile eğitiminin görevleriyle ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da
hangileri doğrudur?
a) Yalnız I
b) Yalnız III
c) I ve III
d) II ve III
e) I, II ve III

2. Aşağıdakilerden hangisi aile eğitimi etkinliklerinin görevlerinden biri

değildir?
a) Aile fertlerinin ruhsal sağlıklarını desteklemek ve güçlendirmek
b) Aile üyelerinin yaşam boyu öğrenme becerilerini geliştirmek
c) Aile fertlerini bilgi ve tecrübelerini kullanabilmeleri konusunda
cesaretlendirmek
d) Aile bireylerinin birbirlerine bağlılıklarını olumlu yönde geliştirmek
e) Aileyi kurmadan önce eşlerin psikolojik destek almalarını sağlamak

I. Grup üyelerinin, sorunlarını iç dünyalarında çözebilmelerini sağlamak

II. İnsanlar arası ilişkilerin bir benzeri oluşturularak konunun öğrenilmesini
sağlamak
III. Grup üyelerinin bir sorun ya da konuyla ilgili duyarlılıklarını artırmak
3. Aile eğitimi etkinliklerinde kullanılan rol oynama tekniğiyle ilgili
yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
a) Yalnız III
b) I ve II
c) I ve III
d) II ve III
e) I, II ve III

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

4. Uygulama sırasında sorunun çözümü için farklı seçeneklerin artırılması ve

uygulamanın daha nitelikli hâle getirilmesi için beyin fırtınası tekniğinin
kullanıldığı yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
a) Balık kılçığı
b) Akvaryum
c) Kartopu
d) Rol oynama
e) Yoklama kâğıtları

I.Ailelerin eğitim ihtiyaçları belirlenmelidir.

II.Dosyada yer alacak kazanımlar belirlenmelidir.
III.Dosyada yer alacak etkinliklerle ilgili bir izlence olmalıdır.
5. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri aile eğitimi etkinlik dosyası
hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlardandır?
a) Yalnız II
b) Yalnız III
c) I ve III
d) II ve III
e) I, II ve III

Sekiz kişilik bir aile eğitimi etkinliğinde aile içi iletişimle ilgili sorunlarla ilgili
olarak katılımcıların görüşlerini bireysel olarak bir kâğıda yazmaları istenir.
Sonra katılımcılardan ikili gruplar oluşturarak yazmış oldukları bu
düşünceleri birbirleriyle paylaşmaları beklenir. İkili gruplar görüşlerini
birbirleriyle paylaştıktan sonra dörtlü gruplar oluşturarak görüşler yeniden
paylaşılır. Son olarak ise genel bir oturum düzenlenerek etkinlik
tamamlanır.
6. Paragrafta anlatılan etkinlikte kullanılan teknik aşağıdakilerden hangisidir?
a) Akvaryum
b) Kartopu
c) Beyin fırtınası
d) Ağaç diyagramı
e) Balık kılçığı

7. Çocukların gelişimiyle ilgili olarak ailelerin bilgilendirilmesinde ve okul-aile

iş birliğinin geliştirilmesinde pek çok imkân sunmasına rağmen gizlilik
konusunda hassas olunması gereken iletişim aracı aşağıdakilerden
hangisidir?
a) İnternet
b) Duyuru panoları
c) Bülten
d) Kitapçıklar
e) Okul ziyaretleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

8. Portfolyonun diğer adı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Gelişim ve değerlendirme formu
b) Öğrenci değerlendirme dosyası
c) Öğrenci bilgi formu
d) Öğrenci gelişim dosyası
e) Genel izlenim dosyası

9. Haftalık, aylık veya dönemlik çıkarılabilen ve aileyle öğretmenler arasında

bilgi paylaşımının sağlanmasına yardımcı olan iletişim aracı
aşağıdakilerden hangisidir?
a) Gidiş geliş zamanları
b) Dilek kutuları
c) Bülten
d) Yazışmalar
e) Toplantılar

Aile etkinliklerinde yapılanların kaydedilmesi, not edilmesi, bu

etkinliklerde kullanılan araç gereçlerin aile eğitimcisi tarafından
raporlaştırılması, aile eğitimi etkinlik dosyasına …………….. dosyası olma
niteliği kazandırır.
10. Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
a) öneri
b) belgelendirme
c) eleştiri
d) karar
e) sonuç

Cevap Anahtarı
1.c, 2.e, 3.d, 4.a, 5.e, 6.b, 7.a, 8.d, 9.c, 10.e

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

YARARLANILAN KAYNAKLAR
Alpaydın, Y. (2011). Eğitici el kitabı / Aile eğitim programı. Ankara: T.C. Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Yayınları.
Arabacı, N. (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarında sınıf içi etkinliklere katılan ve
katılmayan annelerin okul öncesi eğitim hakkındaki bilgilerinin incelenmesi.
Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
Aral, N., Kandır, A. ve Can Y. M. (2002). Okulöncesi eğitim ve okul öncesi eğitim
programı. ( 2. Baskı), İstanbul: YA-PA Yayınları.
Aydoğan, Y. (2010). Okul öncesi eğitim programlarında aile katılımı. T. Güler (Ed.)
Anne-baba eğitimi (ss.104-140). Ankara: Pegem A Akademi.
Çekmecelioğlu, E. (2010). Aile eğitimi programlarının planlanması, uygulanması ve
değerlendirilmesi. Z.F. Temel (Ed.). Aile eğitimi ve erken çocukluk
eğitiminde aile katılımı (ss.159-217). Çalışmaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
Erginer, E. (2004). Öğretimi programlama uygulama ve değerlendirme. Ankara:
PegemA Akademi.
Gözütok, D. (2006). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks Eğitim
Danışmanlık Hizmetleri.
Gülseven, Ö. (2009). Takım çalışması ve problem çözme teknikleri.
http://www.tkgm.gov.tr/turkce/dosyalar/dfer%5cicerikdetaydh286.ppt^56
8,1 adresinden 16.07.2019 tarihinde alınmıştır.
Güven, G. (2011). Farklı eğitim modelleri kullanılarak uygulanan aile eğitim ve aile
katılım programlarının okul öncesi öğretmenlerinin uygulamalarına ve
ebeveynlerin görüşlerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora
tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Köksal Eğmez, F.C. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin eğitime
katılımı/ Kocaeli’nde beş anaokulunda yapılan araştırma. Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Kuzu, N. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılım
çalışmalarının anne davranışları üzerindeki ve annelerin okul öncesi eğitime
yönelik görüşlerine ilişkin etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek
lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Küçükahmet, L. (2002). Öğretimde Planlama Ve Değerlendirme. Ankara: Nobel
Yayınları.
Küçükler, H. (2002). Toplam kalite yönetimi iyileştirme takım lideri yetiştirme
semineri. İstanbul Valiliği Milli Eğitim Müdürlüğü.
MEB Komisyon, (2013). Okul öncesi okul programı ve bütünleştirilmiş aile eğitimi
destek rehberi (OBADER). Ankara: MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 22

Aile Eğitimi Etkinlik Dosyası

Ömeroğlu, E., Can Yaşar, M. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin
eğitime katılımı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi,
<http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi62/omeroglu adresinden 17.07.
2019 tarihinde alınmıştır.
Temel, Z. F. (2001). Okul öncesi eğitimde aile katılımı. Gazi üniversitesi anaokulu-
anasınıfı öğretmen el kitabı. İstanbul:Ya-Pa Yayınları.
Temel, Z. F., Aksoy, A., ve Kurtulmuş, Z. (2010). Erken çocukluk eğitiminde aile
katılım çalışmaları. Z. F. Temel (Ed). Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk
Eğitiminde Aile Katılımı Çalışmaları (ss. 328-357). Ankara: Anı Yayıncılık.
Tezel Şahin F. ve Özyürek A. (2010). Anne baba eğitimi ve okul öncesinde aile
katılımı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Tok, T.N. (2009). Etkili öğretim için yöntem ve teknikler. A. Doğanay (Ed.) Öğretim
ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegam Akademi.
Tokdemir, (2010). Yöntem ve teknikler
http://www.bursateftis.com/index2.php?option=com_docman&gid=25&ta
sk=doc_vie w&Itemid=1 16.07.2019 tarihinde alınmıştır.
Tuğrul, B. (2003). Çocuğu tanıma ve değerlendirme. M. Sevinç (Ed). Erken
çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (s. 380-391). İstanbul:
Morpa Kültür Yayınları.
Ural, O. (2013). Dünden bugüne aile eğitimi. F. Temel (Ed.). Aile eğitimi ve erken
çocukluk eğitiminde aile katılım çalışmaları (s. 50-67). Ankara: Anı Yayıncılık.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 23