POZİTİVİST FELSEFE VİZE VE ÜNİTE SORULARI

1 ) Schlick’e göre aşağıdakilerden hangisi bilginin kavramlar arasındaki formel ilişkilerle

tanımlanmasında kullanılmaz?
Tanıma
Sezgi
Gösterme
Yaşantı
İşaret etme
2 ) “Bir ifadenin (Satz) doğruluğuyla ilgili hiçbir şey söylenmiyorsa bu ifade anlamdan yoksundur;
çünkü bir ifadenin anlamı, onun doğrulama yöntemidir.”
Yukarıdaki görüşü dile getiren pozitivist düşünür aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
G. Frege
M. Schlick
A. Weismann
L. Wittgenstein
B. Russell
3 ) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi olarak bilinen düşünce akımının diğer adlarından birisi
değildir?
Mantıkçı pozitivizm
Mantıksal atomizm
Mantıkçı empirizm
Mantıksal nominalizm
Yeni pozitivizm
4 ) I. Bir bilgi sisteminde yargılar arasına kurulan ilişkiler çelişik sonuçlar vermemelidir. (D )
II. Bir bilgi sistemi deney ve gözlemlerle uygunluk içinde olmalıdır. (D )
III. Bir bilgi sistemi mantıkça tutarlı bir yapıda olmalıdır. (D )
IV. Bir bilgi sisteminde kullanılan ifadeler pragmatik özellik taşımalıdır. ( )
Yukarıdaki yargıların Doğru ise (D), Yanlış ise olarak ifadesi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru
verilmiştir?
D, Y, Y, D
D, D, Y, D
D, D, D, Y
D, D, D, D
D, Y, D, Y
5 ) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi düşünürlerinden biri değildir?

Moritz Schlick
Rudolf Carnap
Otto Neurath
Walther Kranz
Ernst Mach
6 ) I. Düşünürün empirizm anlayışı, bilimsel terimlerin fenomenalistik bir dil aracılığıyla
tanımlanabileceği inancına dayanır.
II. Fizik, matematik ve felsefe alanlarında çalışmıştır.
III. “Dünya'nın Mantıksal Yapısı” (The Logical Structure of the World/Die Logische Aufbau der
Welt) adlı eserini 1928 tarihinde yayımlamıştır.

Yukarıda hakkında bilgiler verilen pozitivist düşünür aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
Moritz Schlick
Philip Frank
Hans Reichenbach
Otto Neurath
Rudolf Carnap

7 ) I. Metafiziği bilimden ve felsefeden uzaklaştırma isteği neticesinde geliştirilmiştir.

II. Teorik bir ifade ile gözlem önermesi arasında gerçekleştirilen bir işlemdir.
III. Dilsel/mantıksal bir özellik taşıyan işlemdir.

Yukarıda özellikleri verilen işlemin adı aşağıdakilerden hangisidir?

Anlamlandırma
Doğrulama
Yanlışlama
Sentezleme
Eşleştirme
8 ) Aşağıdaki düşünürlerden hangisi ahlakı (etiği), kesin bilimler örneğine göre kurmak istemiş,
böylece pozitivist felsefenin prensiplerini ahlak alanına uygulamaya çalışmıştır?

A. Comte
H. Reichenbach
J. Mill
J. Bentham
S. Simon
9 ) I) Fizik dünyanın rasyonelleştirilmesi, matematik ve mantık aracılığıyla gerçekleştirilmiştir.
II) Mantık çalışmaları konuşma diline uygulanması ile dili kaypaklıklar, çok anlamlılıklar ve
belirsizliklerden arınmış bir hâle yani rasyonel bir tablo hâline getirip kavramaya yönelmiştir. Fizik
nesnelerden sonra “dil” de rasyonelleştirilerek kavranılmaya çalışılmıştır.
III) Viyana Çevresi düşünürleri, rölativist fiziğin farklı bir geometri kullandığının ve dolayısıyla
mekânın, Kant’ın düşündüğünün aksine, tek ve zorunlu bir tasvirinin söz konusu olmadığını da
düşünmektedir.

Pozitivist felsefenin “fizik dünya” ile ilgili yukarıdaki ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I, II ve III
Yalnız II
Yalnız I
I, II
II, III

10 ) Aşağıdakilerden hangisi protokol önermelerin özelliklerinden birisi değildir?

“Termometre şuan 300 Kelvin dereceyi gösteriyor” ifadesi protokol bir önermedir. +
Fizik nesneler hakkında bilgilerin doğrulukları veya yanlışlıklarının denetlenmesine olanak vermez.
İçeriğinde teorik bir kurgu ve bu kurgunun verdiği anlam bulunur. +
Bir yaşantı içerir.+
Bir teori tarafından öngörülen bir sonucun belirli bir andaki gözlemlerle test edilmesine olanak verir. +

11 ) Aşağıdaki görüşlerden hangisi H. Spencer’ın pozitivizmi ile ilgili değildir?

Toplum, tıpkı bir organizma gibi gelişir.+
Bilimlerin görevi evrimle ortaya çıkan gelişmeyi ortaya çıkarmaktır.+
Ahlak, evrimin sonuçlarından biri değildir.
Bilim, görünüşün bilgisini araştırır ancak görünüşün ötesinde ve görünenin bağlı olduğu kuvvetler de
vardır.+
Evrim sadece tabiatta değil, insanla ilgili her alanda geçerlidir.+

12 ) Viyana Çevresinin 1926 yılından sonra yapılan toplantılarına aşağıdaki düşünürlerden hangisi
iştirak etmemiştir?
A. Einstein
L.Wittgenstein
H. Lambert
B.Russell
M. Schlick
13) "Bilimsel bir teori veya bir bilgi sistemi, yargılar arasında .......... kurallar aracılığıyla
kurulabilir.” yargısında boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelemez?
Mantık
Dilsel
Fizik ???
Geometri
Matematik
14 ) I) Felsefenin görevi, dil analizidir. +
II) Dil analizi sayesinde hesabı verilebilen önermelerden oluşan, metafizikten arındırılmış bir felsefe
olanaklı hâle gelebilir.+
III) Dil analizinin en önemli aracı mantıktır.+
Viyana Çevresi'nin dil analizi ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız II
II, III
I, II
I, II ve III
Yalnız I

15 ) Aşağıdakilerden hangisi pozitivist felsefenin etki alanı ile ilgili olarak söylenemez?

Pozitivizm, tarih boyunca insan ve toplumu ilgilendirmiş olan sorunlardan hem etkilenmiş hem de bunları
etkilemiştir.
Pozitivizm sadece bilim ve felsefe alanında etkiye sahip olmuştur.
Pozitivizm, toplum ve birey arasında hep var olagelmiş etkileşimin günümüzdeki adıdır.
Pozitivizm, sanat ve kültürel hayat da dâhil olmak üzere, toplum ve insana ilişkin çok geniş bir sosyal
kapsamda
etkilidir.
Pozitivizm 20. yy biliminde yaşanan bir dönüşümün ürünü olarak hem ondan etkilenmiş hem de onu
etkilemiştir.

16 ) I) Viyana Çevresi düşünürleri gerçekten de önceki felsefi sistemleri boş birer metafizik yapı
olarak görmüşlerdir.+
II) Metafizik soruların cevapları yoktur; çünkü onlar anlamdan yoksundurlar.+
III) Metafiziği bilim ve felsefeden uzaklaştırmak isteği üzerine kurulmuştur.+
Viyana Çevresi'nin metafizik ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
I, II ve III
II, III
Yalnız I
Yalnız II
17 ) Pozitivizm, Türkiye’deki hangi düşünce akımı ile eşleştirilmiştir?

Nominalizm
Materyalizm
Empirizm
Solipsizm
Realizm
18) “Wittgenstein, TractatusLogico-Philosophicus isimli eserinde duyumlar demek olan olguları
‘.........’ olarak adlandırmış ve bunlarla dil arasında kurduğu bağıntı vasıtasıyla felsefi çalışmaları, bir
dil analizi hâline dönüştürmüştür.”
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Dil olguları
Apriori yargılar
Atomik yargılar
Atomik olgular
Dil yargıları

19 ) I) Felsefenin geleneksel problemi olan fizik nesneler dünyasının anlaşılması, bir bakıma
geometrinin ne olduğunun ve mekânla geometri arasındaki ilişkinin anlaşılmasına dayandırılmıştır.
II) Geometri ne sadece formel bir sistem olarak görülebilir ne de sadece fizik cisimlerin hareketini
tasvir etmekle sınırlı kalabilir.
III) Kullanılan geometriye bağlı olarak mekânın özellikleri, sonuçta da nesnelerin bazı özellikleri ve
nesnelere ilişkin bilgilerimiz değişmektedir.
Fizik nesneler ve geometri ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız II
I, II ve III
Yalnız I
I, II
II, III
20 ) Mach’ın, felsefi görüşleri ve bilimsel çalışmaları ışığında kavramları yeniden tanımlamak
suretiyle getirdiği yeni yorumlar yeni fizik teorilerinin kurulmasına etki etmiştir.
Buna rağmen aşağıdakilerden hangisi Mach’ın olumsuz etkilediği bir çalışma alanı olarak
gösterilebilir?
Atomun yapısı
Uzay ve zamanın yapısı
Basitlik ilkesi
Genel görelilik teorisi
Özel görelilik teorisi

21) I) Viyana Çevresi düşünürlerinin Öklid dışı geometrileri bilmeleri, geometrinin apriori bir yapıda
olduğunu destekleyecek nedenleri de ortadan kaldırmıştır.
II) Viyana Çevresi’nin Kant eleştirisi, geometrinin kendisinin, deney ve gözlemle olan ilişkisini
yeniden tanımlanması sonucunu doğurmuştur.
III) Öklid dışı geometrilerden sonra, geometrinin temellerinin ne olduğunun sorgulanmasına yani
epistemolojik bir araştırmaya gerek vardır.
Pozitivist felsefenin geometri ile ilgili yukarıdaki ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
II, III
I, II
Yalnız I
Yalnız II
I, II ve III

22 ) I) Bir bilim adamı ileri sürdüğü yargıları ispatlamak yani onların doğruluğunu göstermek
durumundadır.
II) "Doğrulama" kavramı "anlam sorunun" çıkış noktasında bulunmaktadır.
III) Felsefe önermelerinin bilimin önermeleri gibi doğrulanabilmektedir.
Viyana Çevresi'nin doğrulama ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
II, III
Yalnız II
I, II ve III
Yalnız I
I, II

23 ) Hem metafizik önermelerin de gözlem önermelerine indirgenebileceğini hem de bazı bilimsel

önermeler için bu indirgeme işleminin yapılamayacağını gösteren düşünür kimdir?
Carnap
Quine
Tarski
Popper
Wittgenstein
24 ) Viyana Çevresi düşünürleri için önermeler “……..” olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Empirikve ontolojik
Analitik ve empirik
Sentetik ve empirik
Ontolojik ve sentetik
Analitik ve sentetik

25 ) Aşağıda düşünürler ve pozitivizmde ön plana aldıkları görüşler eşleştirilmiştir. Hangi seçenekteki

eşleştirme yanlıştır?
E.Haeckel – Doğa bilimleri
R. Burgess – Doğa bilimleri
H. Spencer – Doğa bilimleri
S. Simon – Sosyal bilimler
A. Comte – Sosyal bilimler

14 ) I. Felsefi kavramlar bilimsel çalışmalar ışığında ele alınmalıdır. ( )

II. Felsefeyi bilimden ayrı düşünmek gerekmektedir. ( )
III. Bilimsel kavramlar felsefi yönden tekrar ele alınıp aydınlatılmalıdır. ( )
IV. Bilimsel bilgi, duyum ögelerinin fonksiyonlar bağlılığından ayrı bir şeydir. ( )
Yukarıda Ernst Mach’ın görüşlerinden bazıları verilmiştir. Yargıların doğru ise (D), yanlış ise (Y)
olarak gösterimi hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
D, Y, Y, D
Y, D, Y, D
D, Y, D, Y
D, D, D, Y
D, D, Y, D

26) I) Dil analizinin en önemli aracı mantıktır.

II) Russell ve Frege gibi düşünürler sayesinde mantık çalışmalarındaki ilerleme, Viyana Çevresi
düşünürlerinin hedeflerine ulaşmasına yardım edecek son derece güçlü bir araç elde etmelerini
sağlamıştır.
III) Dil analizinin aynı zamanda “anlam” kavramı ile olan bağı, çevre düşünürlerinin anlam
problemine niçin ilgi duyduklarını ortaya çıkarmaktadır.
Viyana Çevresi'nin dil analizi ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
II, III
Yalnız I
I, II, ve III ***
I, II
Yalnız II

27 ) I) Pozitivizmin doğuşunu etkileyen sorunlar, o dönemin bilimsel gelişimi ile öncelikle ilgilidir. Bu
çerçevede ortaya çıkan pozitivist felsefe, giderek çok yönlü bir etki alanı oluşturmuştur.
II) Pozitivizm bir düşünce dönüşümüne işaret etmekte; geçmiş ile günümüz arasında bir köprü
kurmaktadır.
III) Pozitivizm, 20. yüzyıl biliminde yaşanan dönüşümün ürünüdür; bu dönüşümden etkilenmiş ve
zaman içinde onu etkilemiştir.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I, II, III ***
Yalnız I
II, III
I, II
Yalnız II

28 ) I. G. Frege
II. H. Reichenbach
III. B. Russell
IV. L. Wittgenstein
V. I. Newton
Yukarıda isimleri verilen düşünürlerden hangisi/hangileri felsefede mantık ve dili felsefinin bir
problemi olarak ele almıştır?
Yalnız IV
I, III, IV ve V
I ve IV
I, II, III ve IV
I, III ve IV

29 ) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi düşünürlerinin Kant’ın geometri anlayışındaki bazı

noktaları kabul etmeyişlerinin gerekçesi olarak gösterilebilir?
Kant'ın geometriye gereken önemi vermeyişi
Kant’ın metafizikçi bir filozof oluşu
Viyana Çevresi düşünürlerinin geometriye önem vermeyişleri
Öklid dışı geometrilerin ortaya çıkışları
Kant’ın geometri anlayışının bazı iç tutarsızlıklar barındırması***???

30 ) Newton'la birlikte bilim anlayışımızda köklü bir değişiklik gerçekleşmiş, “niçin” sorusu yerine
“nasıl” sorusu geçmiştir. FİNAL SORUSU
Aşağıdakilerden hangisi “nasıl” sorusunun özelliklerinden biri olarak gösterilemez?
Soru, Viyana Çevre düşünürlerinin hedefi olan “bilimin mantıksal analizi” çabasıyla örtüşmez. ***
Soruyu sormak bilimselliğin önkoşuludur.
Sorunun cevabı rasyoneldir.
Sorunun cevabı tektir.
Sorunun cevabı empiriktir.

31 ) Kavramların aktarılabilir olan özellikleri hangi formların kullanılmasıyla oluşur?

Bilişsel formlar
Sezgisel formlar
Zihinsel formlar
Dilsel formlar ***
Düşünsel formlar

32 ) Aşağıda verilen yargıların hangisinde “doğrulama yöntemi” kullanılabilir?

Çiçeğin kokusu çok güzel.
Felsefe öğrencileri akıllıdır.
Kedi çok sevimli.
Fenerin ışığının rengi kırmızı.
Asansörle aşağı inin.

33 ) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi pozitivizmi için kullanılan isimlerdendir?

Neo-Platonizm
Eksistensiyalizm
İdealizm
İrrasyonel pozitivizm
Mantıkçı pozitivizm

34 ) “Pozitivizmin metafiziğe karşı bakışının aslında ………. metafiziği hedeflediğini söylemek

yerinde olacaktır.”Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Newtoncu
Platoncu
Descartesci
Aristotelesci
Kantçı

35) Aşağıda düşünürler ve savundukları görüşler eşleştirilmiştir. Hangi seçenekteki eşleştirme

yanlıştır?
Ayer – Uygunluk teorisi
Wittgenstein – Resim teorisi
Russell – Uygunluk teorisi
Carnap – Dünyanın mantıksal inşası
Russell – Apriori formlar

36 ) Aşağıdaki bilgilerden hangisinin Viyana Çevresi pozitivizmi göz önünde bulundurulduğunda

yanlış olduğu söylenebilir?
Viyana Çevresi düşünürleri felsefi bir sistem kurmayı amaçlamışlardır.
Bir filozof, tıpkı bir bilim insanı gibi, bilimsel yöntemlerle felsefeye yaklaşmalı ve çözülebilir sorunlarla
uğraşmalıdır.
Felsefe, çözülemeyen metafizik sorunları bir kenara bırakmalı, çözülebilir sorunları ele almalıdır.
Ortak oldukları en temel nokta, geleneksel felsefeye karşı bir tutumu benimsemeleridir.
Onlar için geleneksel felsefe, o güne kadar çözülememiş felsefi birtakım soruları ele almaktan ibarettir.

37 ) Aşağıdaki düşünürlerden hangisi bireysel gelişmeyi ve özgürlüğü savunmakla Comte’un katı

görüşlerinin dışına çıkmış fakat toplumun yeni esaslara göre yeniden düzenlenmesi gerektiğini
savunmakla da S. Simon­A. Comte pozitivizmini sürdürmüştür?
A. Comte
S. Simon
J. Mill
J. Bentham
H. Reichenbach

38 ) I) Metafizik karşıtlığı, felsefi tercih olmanın ötesinde, özellikle o dönemin bilimsel gelişimi
tarafından beslenip geliştirilmiştir.
II) Viyana Çevresi’ni kuran düşünürlerin tamamının farklı bilimlerden gelmesi ise metafizik
karşıtlığını da Viyana Çevresi için âdeta zorunlu bir kabul hâline getirmiştir.
III) Çevre düşünürleri için geleneksel felsefe, hiç kimsenin cevabını veremediği ve veremeyeceği
sorular ile hesabı verilemeyen cevaplardan oluşmaktadır.
IV) Cevabı verilemeyen soruların ve hesabı verilemeyen cevapların çevre düşünürlerinin gözündeki
adı epistemolojidir.
Viyana Çevresi'nin metafizik ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangileri doğrudur?
II, III, IV
I, II ve III
I, II, IV
I, IV
I, II

39 ) "Mekân algımızın analizi aslında bir doğa felsefesidir" ifadesi hangi iki filozof için
ortaktır?FİNAL
Nietzsche – Freud
Berkeley - Hume
Boethius - Acquinas
Parmanides - Aristoteles
Kant ­ Schlick ***

41) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi düşünürlerinden biri değildir?

Henrich Lambert

42-Aşağıdakilerden hangisi Carnap'ın eserlerinden biri değildir?

a. Gözlem Dili ve Teorik Dil

b. Anlam ve Zorunluluk
c. Testedilebilirlik ve Anlam
d. Anlam Postulatları
e. Empirizmin İki Dogması
43-Russell ve Ayer gibi empirist gelenekten gelen düşünürlere göre iki tür önerme arasındaki ilişki
hangi kavram aracılığıyla tanımlanır?

Lütfen birini seçin:

a. Matematik
b. Anlamlılık
c. Uygunluk
d. Fizik
e. Benzerlik

44-Saint-Simon'a göre pozitivizm, toplumsal yapıyı bilimsel çalışmalar vasıtasıyla ve bilimsel

yöntemler kullanarak yeniden düzenlemeyi amaç edinen bir tutumun adıdır.

Aşağıdaki düşünürlerden hangisi S. Simon'un bu görüşünü paylaşan düşünürlerden birisi değildir?

Lütfen birini seçin:
a. Thomas Malthys
b. Charles Fourier
c. James Mill
d. Jeremy Bentham
e. Johannes Scottus

45-Carnap'ın "doğrulanabilirlik" kavramının yerine daha sonra geçecek olan kavram hangisidir?

a. Yanlışlama
b. Çürütülebilirlik
c. Pekiştirme
d. Anlamlandırılabilirlik
e. İlişkilendirilebilirlik

46-I) "Doğrulama", metafizik bir yargıyı metafizik olmayan yargıdan ayırt edebilme olanağı
vermektedir.
II) Popper'in çok bilinen "yanlışlanabilirlik” kavramı, çevrenin "doğrulanabilirlik” tanımıyla
birlikte günümüze kadar taşınmış meşhur tartışma konusunun kavram çiftleridir.
III) "Doğrulama" aynı zamanda bilimi ve bilimsel düşünüşü karakterize edebilen bir kavramdır.

Viyana Çevresi'nin doğrulama ile ilgili yukarıdaki görüşlerinden hangisi/hangileri doğrudur?

Lütfen birini seçin:

a. Yalnız II
b. II, III
c. I, II
d. I, II ve III
e. Yalnız I
47-I. Carnap bu eserinde tüm bilimsel terimlerin empirik veriler aracılığıyla tanımlanabileceğini
göstermeye çalışmıştır.
II. Eserde verilen tanımlar, kesin ve keskin bir yöntemle yani mantıksal/sentaktik yöntem
kullanılarak gerçekleştirilir.
III. Eser 1928 tarihinde yayımlanmıştır.
Yukarıda özellikleri verilen Carnap'ın bu eserinin ismi hangi seçenekte doğru verilmiştir?
a. Rölativite ve Mantık
b. Dünyanın Mantıksal Analizi
c. Newton Fiziğinden Rölativite Teorisine
d. Mantıksal Analiz Yöntemleri
e. Rölativite Teorisi
48-Viyana Çevresi düşünürlerinin amacı düşünüldüğünde aşağıdaki teorilerden hangisi, çevrenin
görüşleriyle ilişkilendirilebilir?

a. Sicim Teorisi
b. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Prensibi
c. Enerji Korunumu Prensibi
d. Genel Görelilik Teorisi?
e. Genel Çekim Kanunu

49-I. Pozitivist anlayış, olguları temele koyar ve bilimsel yöntemi esas kabul eder.
II. Mach'a göre olgular duyumlardan ibarettir ve biz sadece duyumları bilebiliriz.
III. Russell'a göre duyum izlenimleri, nötr elemanlar olup, fizik ve psikolojik dünya bu
elemanlardan ibarettir.

Yukarıdaki yargılardan hangisi/hangileri doğrudur?

Lütfen birini seçin:

a. I, II ve III
b. II ve III
c. I ve III
d. Yalnız I
e. I ve II

50-Aşağıdakilerden hangisi Mach'ın bilim tarihi çalışmalarını temele almasının sebeplerinden biri
olarak gösterilemez?

a. Bilimsel kavramları felsefi yönden tekrar ele alıp aydınlatmak

b. Metafizik kavramları bilimden uzaklaştırmak
c. Bilimsel kavramları duyumcu bir anlayışla yeniden yorumlamak
d. Bilimsel bilginin, duyum ögelerinin fonksiyonlar bağlılığından başka bir şey olduğunu göstermek
e. Hem bilimsel hem de felsefi kavramların tarihî gelişimleri içinde ne gibi anlamlar kazandıklarını
incelemek

51-Aşağıdaki önermelerden hangisi pozitivizm akımı tutumu çerçevesinde ele alınabilir?

a. Burçların insanlar üzerinde etkileri vardır.

b. Meleklerle konuşmak mümkündür.
c. Ölüm sonrası başka bir hayat mevcuttur.
d. Uzayın üç boyutu dışında başka boyutlar da vardır.
e. Piramitleri uzaylılar yapmıştır
52-Aşağıdaki düşünürlerden hangisi, konuşma dilini başlı başına bir problem alanı olarak ele
almıştır?
a. Malebranche
b. Frege
c. Goethe
d. Descartes
e. Schopenhauer
53-Carnap'ın "yanlışlama" kavramının yerine daha sonra geçecek olan kavram hangisidir?

a. İlişkilendirilebilirlik
b. Çürütülebilirlik
c. Anlamlandırılabilirlik
d. Pekiştirme
e. Doğrulanabilirlik
54--I) Geometri fizik dünyanın kavranılmasında kullanılmaktadır.
II) Geometri zihinsel bir işlem olarak kurgulanmıştır.
III) Hareketin ifade edilebilmesi için geometriye ihtiyaç duyulmaktadır.
Newton sistemi açısından geometrinin yukarıdaki özelliklerinden hangileri doğrudur?

Lütfen birini seçin:

a. I, II
b. Yalnız II
c. I, II, III
d. II, III
e. Yalnız I

55-Aşağıdakilerden hangisi deney ve gözlemden elde edilmeyen bazı ön kabuller içerebilme özelliği
taşıyan kavramlara örnek olarak gösterilebilir?

a. "Kuvvet” kavramının, "kütle” ve "ivme” kavramıyla ilişkisi

b. “Duygu durumu” kavramının, “ağlamakta olan kişi” ve “mutsuzluk” kavramıyla ilişkisi
c. "Elektrik alan” kavramının, "elektrik yükü” ve "zaman” kavramıyla ilişkisi
d. “Isı” kavramının, “ocaktaki tencere” ve “ateş” kavramıyla ilişkisi
e. "Hareket” kavramının, "basit sarkaç” ve "manyetizma” kavramıyla ilişkisi

56- Anlaşılabilirlik, yani rasyonelleştirme, bir sistemin ......., mantıksal bir işleyişinin olmasıdır.

İfadesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

a. Determinist olması
b. Kavramsal olması
c. Sistemli olması
d. Sabit olması
e. Tutarlı olması
57- Comte hangi görüşü ile S. Simon'dan ayrılmıştır?

a. İnsanlığın gelişimi, tarihi evrimin bir neticesidir.

b. Pozitivizmin amacı, toplum olaylarını incelemek ve topluma yön vermektir.
c. Toplum, pozitif felsefenin prensiplerine göre yeniden kurulmalıdır.
d. Pozitivist felsefenin görevi, bütün bilimlerin ortak olan genel ilkelerini bulmaktır.
e. İnsanlık yeni bir çağda, bilimsel gelişmelerin getirdiği yenilikler çağında yaşamaktadır.
58- I. Frege'nin çalışmaları, mantığın kaplamsal bir yorumunu içerir.
II. Modal mantık kaplamsal bir yoruma dönüş demektir.
III. Kripke'nin çalışmalarıyla mantık tekrar kaplamsal açıdan ele alınmıştır.

Yukarıdaki yargılardan hangisi/hangileri doğrudur?

Lütfen birini seçin:

a. I ve II
b. I ve III
c. II ve III
d. I, II ve III
e. Yalnız I

60- Kelimelerin taşıdıkları bilgi içeriklerinin özellikleri dikkate alındığında, ışığın renkli ve saydam
filtrelerden geçişini inceleyen bir bilim adamının, "görünür ışık” ifadesini kullanmasında
aşağıdakilerden hangisi söz konusu değildir?
Duygusal içerik
Nesnel içerik
Öznel içerik
Deney ve gözleme dayalı içerik
Bilgisel içerik

61- Aşağıdaki isimlerden hangisi Berlin Grubu düşünürlerinden birisi değildir?

a. W. Dubislav
b. G. Delueze
c. A. Parseval
d. H. Reichenbach
e. A. Herzberg

62- Aşağıdaki düşünürlerden hangisi ikinci dönem pozitivistlerindendir? HATALI SORU

a. Wittgenstein
b. B. Russell
c. R. Avenarius
d. A. Comte
e. E. Mach

62- Mach'ın deyişiyle: "Bedenimizi tamamen bir kenara bırakıp duyumlar evreninin ilişkileri içinde
yaptığımız bir inceleme dar anlamıyla bir fizik çalışmasıdır, halbuki dikkatimizi bedenimize ve
hepsinden öte sinir sistemimize yönelttiğimizde bir duyumlar fizyolojisi veya psikolojisi çalışması
yaparız. Bedenimiz, diğerleri gibi, ...................... bir parçasıdır .”

Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?:

a. Sonsuz evrenin
b. Sezgiler evreninin
c. Duyumlar evreninin
d. Fizik evreninin
e. Metafizik evrenin
63- I) Öklid dışı geometrilerin ortaya çıkmasıyla, sezgi artık geometriyi kavramanın tek yolu değildir.

II) Nokta, uzay, boyut gibi çok özel objelerin bilgisi ölçme yoluyla ve dolayısıyla objektif bir
yöntemle kavranamaz.
III) Rölativist fiziğin "zaman ve mekân”ı ölçülebilir özellikte tanımlanmıştır.
Öklid dışı geometriler ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri yanlıştır?

b. Yalnız II olacak…

64- I. Monist görüşü savunmuştur.

II. Zooloji üzerine çalışmalar yapmıştır.
III. Evrimci bir hilozoist görüşün savunucusudur.
IV. Madde ve enerjinin, substansın ayrılmaz iki özelliği olduğu görüşündedir.

Yukarıda görüşleri verilen filozof aşağıdakilerden hangisidir?

a. Cesare Lombroso
b. Ernst Haeckel
c. Hans Driesch
d. Wilhelm Wundt
e. Hippolyte Taine
8-14 ÜNİTELERDEN KENDİ ÇIKARDIĞIM SORULAR
8.BÖLÜM

65- Dil ve dil dışı nesneler arasındaki ilişkinin arkasında felsefenin hangi klasik problemi bulunur.
“hakikat”
66- I.Hakikat’ yerine ‘güvenceyle iddia edebilirlik’i koyan teori. Bu teori, Dr. Dewey
ve onun okulu tarafından geliştirilmiştir.
II. ‘Hakikat’ yerine ‘olasılığı’ koyan teori. Bu teori, Prof. Reichenbach tarafından
geliştirilmiştir.
III. ‘Hakikat’i, ‘tutarlılık’ (‘coherence’) olarak tanımlayan teori. Bu teori, Hegelciler
ve bazı mantıkçı pozitivistler tarafından geliştirilmiştir.
IV. Hakikatin uygunluk (correspondence) teorisine göre temel önermelerin doğruluğu
(truth), bazı olup biten şeylerle (occurence) olan ilişkisine bağlı değildir.
Aşağıdakilerden D doğru Y yanlış tır?
D,D,D,Y
67- Bir temel önermede sadece dili kullanandan bağımsız olgularla değil, dili kullananın yaşantısıyla da
ilişkili olabilmektedir. Diyen düşünür?
Russell,
68- Nesneleri sadece algılara, yaşantıya indirgemenin, yani dışımızdaki (fiziksel) olguların bağımsız
varlığını kabul etmemenin felsefedeki adı nedir?

Solipsizmdir (Russell için böyle bir durum kesinlikle yoktur)

69- Russell; Dilin, dil dışı nesnelerle ilişkisini hangi bağıntıyla göstermiştir?

Gösterme Bağıntısı

70- Russell’a göre nesneler hakkında iyi ayrı yoldan iki ayrı tür bilgi elde ederiz: Russell
bunlardan birisine ….. diğerine ……. adını vermiştir.
“tasvir” (“description”) “tanıyarak bilme” (“acquiantance”)

71- Russell; Herhangi bir şey hakkında onun ne olduğunu yani mahiyetini bilmeden elde ettiğimiz bilgi?
“tasvir” ( Russell genel terimleri, cins isimleri ve şahıs isimlerini tasvir olarak niteler.)
72- Russell’a göre bizim bilebildiğimiz masanın kendisi değil, masaya ait duyu verileridir. Fakat burada,
duyu verilerini …… ayırmak gerekir.
Duyumlardan (Russell’in duyu veri dediği şey fizik nesnelerdir)

73- Russell bildiğimiz şeyleri iki farklı gruba ayırır: Duyu verileri ve yaşantılar. “yaşantı” kelimesinden,
bize ait olan her türlü neyi anlamaktadır?

Duyguyu

9.BÖLÜM

74- Russell’ın deyişiyle “Bütün düşünceler neyle başlamak zorundadır?

Tanıyarak bilmeyle (Açıklarken değili bir örnek verir ALTIN DAĞ; “Anlayabildiğimiz ve doğrulanabilir
her önerme tamamen tanıyarak bildiğimiz öğelerden olmalıdır.”)

75- Russele’e göre bilmenin kısaca evreleri nasıl oluşur?

Duyu verileri tasvirle bilmeyi, yani nesnelerin mahiyetini değil de onların görünüşleri hakkında bilgi elde
etmemizi mümkün kılarlar. Duyu verilerini alan kişiler olarak bizler, bu duyu verilerini tanıyarak biliriz.

76-Russell; konuşana ve onun zaman-mekân içindeki durumuna göre anlamı değişen kelimelere,
‘benmerkezci tekil terimler’ ismini veriyorum. Der aşağıdakilerden hangisi bunlardan değildir?

a)ben b) bu c) burada d) şimdi e) şu

77- Russell’in asıl benmerkezci kelimesi hangisidir?

a)ben b) bu c)burada d) şimdi e) şu

78- Russell, benmerkezci olmayan herhangi bir kelimenin işaret ettiği nesneyle bu kelimenin anlamı
arasındaki ilişkiyi nasıl ele almakta?

bazı paradokslar aracılığıyla

79- Russell, benmerkezci terimlerin yaşantılarla olan ilgisini, bilgi teorisi içinde ifade etmiştir: Bilgi
teorisi hangi soruyu sorar?

‘Ne bildiğimi nasıl bilirim?’ sorusunu sorar ve kaçınılmaz bir şekilde kişisel yaşantıdan hareket eder.
Bilgi teorisinin verileri benmerkezcidir.

80- Ayer’in temel önermeler ve doğrulama hakkındaki görüşlerini hangi eserinde ortaya koyar?

Dil,Hakikat ve Mantık isimli eserinde ortaya koymuştur.

81- Ayer’e göre dilsel bir ifadenin anlamlı olarak kabul edilebilmesi, bu ifadenin ne olmasına bağlıdır?

Doğrulanabilir

82- Ayer’in doğrulama adına ileri sürdüğü fakat başarısız olduğu iddiası nedir?
Empirist anlayışının gereği olarak doğrudan doğrulanamayan bir ifadenin, doğrudan doğrulanan
ifadelerle ilişkisini kurmak iddiası başarısız oluştur,

83- Ayer doğrulama ve anlam arasındaki ilişkiyi nasıl açıklar?

Bir cümlenin ifade ettiği önerme (proposition) ancak ve ancak analitik ya da empirik olarak
doğrulanabiliyorsa bu cümlenin her yönüyle anlamlı olduğu söyleyebilmektir.

84- Ayer, anlamlı olan bir cümleyi anlamlı olmayan cümlelerden ayırmak ve cümleyle önerme
arasındaki ilişkiyi kurabilmek için hangi kavrama, başvurmuştur?

“ifade” kavramına
85- Yaşantılar ve olgularla ilgili önermelerin birbirlerinden farklı özellikler taşımasından kaynaklanan
güçlük karşısında Ayer, doğruluğu ancak ve ancak tecrübe (experience) vasıtasıyla kesin olarak
kurulabilen bir önermenin.……. olduğu söylenebilir; fakat önermenin doğruluğu için mümkün bir
tecrübeden söz etme imkânı varsa, bu önerme...... olduğu söylenebilir.

sıkı doğrulama ve gevşek doğrulama

86- Bir temel önerme yaşantıları dile getiriyorsa, ….olarak doğrulanması mümkündür. Fakat buradaki
doğruluğun bir değeri yoktur. Çünkü ….. olarak doğrulanmaları mümkün değildir.

Sübjektif / Objektif

10.CU BÖLÜM

87- Başlangıçta Viyana Çevresi’nin ortak tutumunu yansıtmaktadır; M.Schilck, L.Wittgenstein,

O.Neurath ve R.Carnap gibi düşünürlerce temsil edilmiş olan bu felsefi anlayış nedir?

Dilin Sentaktik Analizi

88- Viyana Çevresi’nin felsefe anlayışı hem de bu anlayış içinde “doğrulama” kavramının açıklanması,
en geniş ve gelişmiş haline hangi düşünürle ulaşmıştır?

Carnap’la

89- Çevre düşünürleri için felsefi problemler ne problemi olarak görmüşlerdir?

Dil

90- Carnap’a göre Mantıksal sentaks analizin fonksiyonu, bütün bilgiyi, bilimin ve günlük hayatın bütün
iddialarını (assertion) analiz etmektedir. Verilen bir önermenin mantıksal analizinin başlıca
görevlerinden birisi, bu önerme için bir doğrulama yöntemi bulmaktır. Carnap kaç türlü doğrulamadan
bahseder?

İki 1) Doğrudan doğrulama 2) Dolaylı doğrulama

91- Carnap’a göre bir dilin mantıksal sentaksı o dilin nesidir?

Formel teorisidir

92- Doğrulama, bir önermeyle diğer önerme veya önermeler arasında formel nitelikte işlem yapmak;
yani formel kurallara uyarak bir önermeden diğer önerme veya önermelere geçmektir. Doğrulanabilirlik
ise bu işlemlerin gerçekleştirilebilmesidir. Böyle bir işlemin gerçekleştirilmemesi, yani bir ifadenin
doğrulanamaması demektir?

Bu ifadenin metafizik olması demektir

93-, Dil’in fiziksel nesnelerle olan ilişkisini yine dil içinde kalarak çözmek görevini üstlenmişlerdir.
Dolayısıyla doğrulama probleminin çevre anlayışına uygun çözümü, yine bu ifadeler vasıtasıyla
sağlanmaktadır. Çünkü bu ifadeler deney ve gözlem hakkında bilgi verirler. Bu ifadelere ne derler?

Protokol ifadeler

94- Protokol ifadelerin Viyana Çevresi felsefe anlayışı içindeki yerini alması nasıl olmuştur?

O. Neurath’ın, “Sosyoloji ve Fizikalizm” ve yine Neurath’ın “Protokol İfadeler” isimli,

Carnap’ın ise “Bilimin Evrensel Dil Olarak Fiziksel Dil”isimli makalelerinin Erkennthis’de
yayımlanmasından sonra olmuştur.

95- Kanunlar her zaman mevcut olan protokol ifadeler dikkate alınmak suretiyle seçilir ve vazedilir ve
yeni katılan protokol ifadeler yardımıyla tekrar tekrar doğrulanırlar. Kanunlar protokol ifadelerden….

Çıkarımlanamazlar

96- Carnap’a göre etkili ifadeler olarak tanımlanan ve protokol ifadelerin doğrulayıcılık görevlerini
yapmalarını sağlayan. Doğa yasalarını kullanarak ve dil sisteminin türetim kurallarına uyarak protokol
ifadelerin türetildiği ifadelere ne denir?

Tekil ifadeler (Psikolojik bir olayın doğrulanması da tekil ifadelerle olur)

11.Cİ BÖLÜM

97- Çeşitli dilsel ifadelerin veya farklı nitelikteki bilgilerin dönüştürülüp ifade edileceği böyle bir dilin
bulunabileceği iddiası ne adla bilinir?

“fizikalizm” ; Temel özelliklerin biri fiziksel dilin bütün bilimlerin ortak dili durumunda olmasıdır.

98- Fizikalizmi ilk kullanan Neurath

99- Çevre düşünürleri, fiziksel dilin varlığından hareketle ne adı altında meşhur görüşlerini ileri
sürmüşlerdir?

“Birleştirilmiş bilim” (Matematik ve mantık gibi formel bilimlerin haricinde kalanların ortak bilimi)

100- Bir bilimde doğrudan gözleme tekabül etmeyen bazı ifadeler de( atom, kuantum, kuark, elektron,
proton gibi) yine fiziksel dil’e indirgenebilirler. Bu indirgemede yine formel kurallar geçerlidir. Basit bir
şekilde ifade etmek gerekirse, indirgenmek istenen kavram, kurma kurallarına göre bir cümle içinde
ifade edilmekte, dönüştürme kuralları yardımıyla da fiziksel dil’e ulaşılmaktadır. Buraya kadar yapılan
işleme nedir?

Dolaylı doğrulama

101- Çevre düşünürlerine göre; “Dil dışı nesnelerin varlığı………..”

boş bir hipotezdir

102- Carnap gerçek obje cümleler1a. Gül kırmızıdır.3a. Bay A, Afrika’yı ziyaret etti. 4a. Akşamyıldızı
ve yeryüzü hemen yemen aynı büyüklüktedir verdiği empirik nitelikteki bütün bilimlerin cümlelerin
girdiği I.grupa örnek gösterir.

103- Carnap’ın; Sahte obje cümleler = yarı sentaktik cümleler veya İçeriksel Konuşma Tarzı dediği II
gruba giren ve metafizik cümleler olar adlandırdığı örnekler; 1b. Gül bir nesnedir 2b. İlk konuşmada
metafizikten bahsedildi. 3b. Bu kitap Afrika’dan bahsediyor gibi örnekler.
104- Sentaks açısından hem dolaylı hem de doğrudan doğrulama nasıl bir işlem olarak
tanımlanabilmektedir?

formel bir işlem

105- Çevre düşünürlerinin amacı nedir?

Hem bir ifadeyi hem de bu ifadenin nesnelerle olan ilişkisini sentaktik açıdan ele almak ve bu yolla
doğrulama işlemini açıklamaktır.

106- Tarski’nin etkisiyle bu eksikliği gören Carnap dili sadece sentaks açısından değil, semantik
açıdan da ele almıştır.

12.Cİ BÖLÜM

107- “İşaretler teorisi” olarak bilinen semiyotiğin (sentaks ve pragmatikle birlikte) bir dalıdır. Adı ne?

Semantik

108- Semantiğin görevi nedir?

İşaretler ve işaret edilen şeyler arasındaki ilişkiyi incelemektir.

109- Katz ‘a göre Semiyotiğin büyük sorusu nedir?

“Anlam nedir?” sorusudur

110- Bunge’ye göre; Semantiğin odak noktasında ne bulunur?

Anlam ve doğruluk

111- Katz’a göre; bir dilin semantik teorisi nedir?

Bu dilin lengüistik tasvirinin bir parçasıdır.

112- Semantik bir teorinin Kempsoni’ye göre şu üç şartı yerine getirmelidir:

(I) Kelime ve cümlenin anlamının ne demek olduğunu ve ayrıca aralarındaki bağıntıyı herhangi bir dil
için açıklayabilmelidir.
(II) Dil formları içinde karşılaşılabilecek kelime ve cümle çokanlamlılıklarını önceden görebilmelidir.
(III) Kelimeler ve bir dilin cümleleri arasındaki sistematik bağıntıları açıklayabilmeli ve karakterize
edebilmelidir.

113- Tarski, sentaksın önemli kavramlarından olan sentaktik bir dilin kurulmasında önemli rol oynayan
hangi kavramının semantik açıdan yorumlanması gerektiğini söyler?
“mantıksal netice”

114- Tarski’nin çalışmalarına temel teşkil eden diğer kavramlar nelerdir?

“Doğru”, “anlam” ve ‘’işaret etme”dir.

115- Tarski’ye göre bir ifadenin doğru tanımıyla anlatılmak istenileni daha açık hale getirmek ve ona
daha kesin bir biçim vermek semantiğin görevidir. İstenilen kesin tanım ise ancak neyle verilebilir?

Üstdil ile (metalanguage)

116- Tarski’nin üst dilinde bir ifade semantik olarak hangi terimle anlatılır?
Ancak ve ancak
117- Semantik bir sistemin kurulması demek, bir obje dilinin bir üstdil vasıtasıyla ifade edilmesi ve
yorumlanması demektir.

118- Carnap semantik bir sistem kurarken üstdilde doğrulamayı nasıl aşar?
Olgusal Doğru Mantıksal Doğru

119- Carnap’ın deyişiyle; “ Semantik bir sistem şu şekilde kurulabilir:1)İşaretlerin bir sınıflandırması
yapıldıktan sonra, 2)kurma kuralları (rules of formation), daha sonra 3)gösterme kuralları (rules of
signation) ve en sonunda 4)doğruluk kuralları (rules of truth) verilebilir.

120- Tarski’nin işaret ettiği gibi günlük dil formel hale getirilse bile, güçlüklerin ortadan kalkması söz
konusu değildir. Bunun başlıca ve belki de tek sebebi, günlük dilin kaypaklık, çokanlamlılık gibi
özellikler taşımasıdır.

121- Formel aksiyomatik olmayan diller (günlük dil, bilim dili vs.) için, semantik üstdilde, kesin bir doğru
tanımı verilememekte; formel diller için ise, tanımdaki kesinlik, doğru’nun kesin bir tanımı anlamına
gelmemektedir.

122- Her doğrulamış ifadeye doğru gözüyle bakılabilmesine karşılık, tersi doğru değildir. Çünkü,
sözgelimi geometrideki aksiyomlar doğru olarak kabul edilirler, fakat doğrulanmış değillerdir. Bunun
nedeni ne olabilir?

Sebebi matematik, geometri gibi disiplinlerde doğrulama yerine ispat kavramının kullanılmasıdır.

123- Popper’a göre bilimsel bir teoriyi bilimsel olmayan teoriden ayıran kriter, teorinin kendisinin hangi
deney vasıtasıyla yanlışlanabileceğini bize söylemesidir.

13.CÜ BÖLÜM

124- Doğrulama en basit seviyede hangi elemanlar arasında yapılır?

Özne-Yüklem

125- Bir dilsel ifadede anlam ve medlul ayrımını kim yapmıştır?

Frege

126- Frege, başta Russell ve Carnap olmak üzere diğer düşünürler üzerine büyük etkisi olan bu ayrımı
şu şekilde ifade etmiştir:
“Bir cins isim kelime, işaret, bileşik işaretler, ifade kendi anlamını ifade eder, medlulünün manasını
belirler veya medlulünü işaret eder. Bir işaret ile bu işaretin hem anlamını ifade ederiz hem de
medlulünü işaret ederiz.”

127- Frege, bir işaret için anlam ve medlul gibi iki özellik ortaya koymakla kalmamış, bu
iki özelliği bir işaretin tasavvurundan ayırmıştır.(Tasavvur subjektiftir yani herkes farklı tasavvur eder)

128- Frege ayrıca bildiri tipi cümlelerinde anlamı ve medlulü üzerinde durmuştur. Frege’ye göre bu gibi
cümleler ayrıca, ne ihtiva ederler?

“fikir”

129- Frege’ye göre fikir, düşüncenin sübjektif etkinliği değil, her düşünürde ortak objektif bir içeriktir.
Fikir, bir cümlenin anlamı durumundadır. Bir cümlenin medlulü ise o cümlenin doğruluk değeridir.

130- Çevre düşünürlerine göre Bilimsel çalışma nasıl olmalı?

Fikir yaratması değil, doğru fikirlerin keşfidir. Yani kısaca, doğru bir fikirden söz edilebilmekle beraber,
bir fikrin doğrulanmasından söz edilemez.
131- Bütün terimlerin delalet etme ve kaplam anlamında veya tarzda bir manası vardır ve bu terimlerin
ima etme veya içlem tarzında bir manası vardır. Terimlerin bu iki tarz anlamı gelenekseldir ve bilinir.
Diyen düşünür: Lewis

132- Lewis için, bir ifadenin anlamı, terimlerin içlemi ve kaplamıdır. Nitekim Lewis, içlem-kaplam
ayrımını sadece terimlere değil, bir terim olarak kabul ettiği önermelere de uygulamıştır.

133- Lewis’e göre, doğru bir önermenin kaplamı bilfiil evrendir(Bilfiil evren, bir önermenin kaplamıyla
birlikte delaletini de teşkil eder) yanlış bir önermenin kaplamı ise boştur veya sıfırdır

134- “Empirizmin İki Dogması” isimli makalesinde söz konusu olan analitik-sentetik ayrımına kim karşı
Quine
135- Carnap, işaret edici olarak da isimlendirildiği içlem ve kaplamı şu üç kavrama uygulamıştır:
“Bildirisel cümleler tekil ifadeler ve yüklemler’’

136- Carnap, bir önermeyi (ve hatta sınıf, içlem, kaplam gibi kavramları da), dilsel bir kuruluş olarak
nitelediği şey kavramına bağlayarak açıklamıştır. Carnap, Russell’ın sübjektivist yorumuna karşılık
objektivist bir yorum vermek istediğini söylemektedir. Russell’in bunu yapmada ki nedeni olarak
Carnap neyi gösterir?

Çünkü Russell de işaret edildiği gibi, benmerkezci kelimeleri dile getiren temel önermeleri dayanak
noktası yapmak istemiştir.

137-Carnap’a göre Ontolojik problemler nasıldır?

Tamamen Dilseldir.

138- Carnap, bir yüklemin içlemi, yani özelliği denilince, neleri anlar; Nitel olmayı, nicel olmayı,
bağıntısal olmayı ve zamana mekâna ait olmayı anlamaktadır.

139- Lewis’in içlem ve kaplamı ayrıca ikiye ayırmasını gereksiz bulan, kendi için sadece içlem-kaplam
ayrımını yeterli bulan düşünür?
Carnap

14.CÜ BÖLÜM

140- Carnap, felsefi düşüncelerindeki değişmeye paralel olarak “doğrulama” yerine hangi kavramını
koymuştur?
“pekiştirme”

141- Carnap; Pekiştirmenin tanımını nasıl yapar,

“Tam doğrulama yoktur, ancak kısmi bir doğrulamadan söz edilebilir. Bu ise pekiştirme demektir.”

BÜTÜNLEME SINAVI SORULARI 2014 GÜZ DÖNEMİ

1 ) Aşağıdakilerden hangisi Viyana Çevresi olarak bilinen düşünce akımının diğer adlarından birisi
değildir?
Mantıkçı pozitivizm
Mantıksal atomizm
Mantıkçı empirizm
Mantıksal nominalizm ***
Yeni pozitivizm
2 ) "Bilimsel bir teori veya bir bilgi sistemi, yargılar arasında .......... kurallar aracılığıyla kurulabilir.”
yargısında boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelemez?
Mantık
Dilsel
Fizik ***
Geometri
Matematik

3 ) I) Viyana Çevresi düşünürleri gerçekten de önceki felsefi sistemleri boş birer metafizik yapı olarak
görmüşlerdir.+
II) Metafizik soruların cevapları yoktur; çünkü onlar anlamdan yoksundurlar.+
III) Metafiziği bilim ve felsefeden uzaklaştırmak isteği üzerine kurulmuştur.+

Viyana Çevresi'nin metafizik ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
I, II ve III ***
II, III
Yalnız I
Yalnız II
4 ) Pozitivizm, Türkiye’deki hangi düşünce akımı ile eşleştirilmiştir?

Nominalizm
Materyalizm ***
Empirizm
Solipsizm
Realizm
5 ) Mach’ın, felsefi görüşleri ve bilimsel çalışmaları ışığında kavramları yeniden tanımlamak suretiyle
getirdiği yeni yorumlar yeni fizik teorilerinin kurulmasına etki etmiştir.
Buna rağmen aşağıdakilerden hangisi Mach’ın olumsuz etkilediği bir çalışma alanı olarak
gösterilebilir?
Atomun yapısı ***
Uzay ve zamanın yapısı
Basitlik ilkesi
Genel görelilik teorisi
Özel görelilik teorisi

6 ) Hem metafizik önermelerin de gözlem önermelerine indirgenebileceğini hem de bazı bilimsel

önermeler için bu indirgeme işleminin yapılamayacağını gösteren düşünür kimdir?
Carnap
Quine
Tarski
Popper ***
Wittgenstein

7 ) Newton'la birlikte bilim anlayışımızda köklü bir değişiklik gerçekleşmiş, “niçin” sorusu yerine “nasıl”
sorusu geçmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi “nasıl” sorusunun özelliklerinden biri olarak gösterilemez?
Soru, Viyana Çevre düşünürlerinin hedefi olan “bilimin mantıksal analizi” çabasıyla örtüşmez. ***
Soruyu sormak bilimselliğin önkoşuludur.
Sorunun cevabı rasyoneldir.
Sorunun cevabı tektir.
Sorunun cevabı empiriktir.

8 ) Kavramların aktarılabilir olan özellikleri hangi formların kullanılmasıyla oluşur?

Bilişsel formlar
Sezgisel formlar
Zihinsel formlar
Dilsel formlar ***
Düşünsel formlar

9 ) "Mekân algımızın analizi aslında bir doğa felsefesidir" ifadesi hangi iki filozof için ortaktır?
Nietzsche – Freud
Berkeley Hume
Boethius Acquinas
Parmanides Aristoteles
Kant Schlick ***

10) Comte hangi açıdan Simon’da ayrılmaktadır: İnsanlığın gelişimini, tarihi evrimin bir neticesi
olarak görmekle
11) Hangisi ikinci dönem pozitivistlerinden değildir?
Comte
12) Russell’a göre aşağıdakilerden hangisi ile nesneler hakkında bilgi ediniriz?
Tanıyarak bilme
13) Carnap dil dışı nesnelerin varlığının ve dolayısıyla dil ile dil dışı nesnelerin ilişkisinde hangi cümle
tanımını yapmamıştır?

Gerçek obje cümleler

Sahte obje cümleler
Bütün cümle ***
Yarı sentaktik cümleler
Sentaktik nitelikte cümleler

14) fregeye göre aşağıdakilerden hangisi bir cümlenin doğruluğundan söz edebilmenin şartlarından
değildir?
o cümleyi anlamış olmam
bu cümle ile ifade edilen fikri kavramış olmam
bu cümlenin öğeleri durumundaki kelimelerin ifade ettikleri hakkında bir tasavvurumun olması
Cümleyi kurmuş olmam ***
15) Aşağıdakilerden hangisi Lewis’in dört tarzından biri değildir?
delalet etme
kaplam
cins ***
ima etme
içlem

16) Aşağıdakilerden hangisi Carnap’a göre doğruluk değeri şartlarından biridir?

Önceden varsayma
17) Russell ve Ayer gibi empirist gelenekten gelen düşünürler için söz konusu iki tür önerme
arasındaki ilişki hangi kavramı aracılığıyla tanımlanır?
Uygunluk
18) Bir “doğrulanabilir” önerme, bir yaşantıyla belli türden uygunluğu olan bir önermedir; bir
“doğru” önermenin de bir olguyla tamamen aynı türden uygunluğu vardır. Fakat algı yargıları
arasında olgularla uygunluğun en basit türden olanları dışında bu durum, değişken ihtiva etmeleri
sebebiyle bütün diğer tür yargılar için kesinlikle söz konusu değildir.”

POZİTİVİST 2015 GÜZ FİNAL

1-Katza göre Semiyotiğin büyük sorusu nedir?
Cevap: anlam nedir
2. I) Öklid dışı geometrilerin ortaya çıkmasıyla, sezgi artık geometriyi kavramanın tek yolu değildir.
II) Nokta, uzay, boyut gibi çok özel objelerin bilgisi ölçme yoluyla ve dolayısıyla objektif bir
yöntemle kavranamaz.
III) Rölativist fiziğin "zaman ve mekân”ı ölçülebilir özellikte tanımlanmıştır.
Öklid dışı geometriler ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri yanlıştır?
Cevap: Yalnız II
3-."Mekân algımızın analizi aslında bir doğa felsefesidir" ifadesi hangi iki filozof için ortaktır?
Cevap: Kant ¬ Schlick
4- Tanıyarak bilme ve tasvirle arasındaki bağı neyin üzerine kurulur?
Cevap: Duyu verileri
5-Semantik araştırma türü çalışmaları aşağıda hangi döneme uzanır?
Cevap: Antik Çağ ( Cümle sanki geleceğe doğru gibiydi itiraz etsek mi)
6- Bir önermenin dilsel yönü nedir?
Cevap: Bir önermenin terimleri ve bu terimlerle diğer terimlerin anlamları arasında (zihinsel olarak)
yapılan işlemler, doğrulamanın dilsel yönünü meydana getirir
7- Bir önermenin gözlem ve deneyim yoluyla doğrulanması hangisidir?
Cevap: deney veya gözlem vasıtasıyla doğrulanması, bu önermelerle dile getirilen olayların gerçekten
mevcut olması demektir.
8- Bilgi teorisi aşağıdakilerden hangisini sorar?
Cevap: Ne bildiğimi nasıl bilirim?’
9-..Dil, Hakikat ve Mantık kimin eseri?
Cevap Ayer
10-Semaniğin görevi nedir?
Cevap: işaretler ve işaret edilen şeyler arasındaki ilişkiyi incelemektir.
11- Dixon göre semantik?
Cevap: “Semantik” denilen şey genel olarak kavramlar ve en fazla da kelimeler arasındaki
bağıntılardan söz eder

12- Bir dil içerisinde yapılan doğrulama işlemi en basit birimi hangisidir?
Cevap: Özne yüklem
13- Anlam ve Medul kimin eseridir?
cevap:Frege
14- Kempsoni’nin semantik yaklaşımı nedir?
Cevap: Dil formları içinde karşılaşılabilecek kelime ve cümle çokanlamlılıklarını önceden
görebilmelidir.
15- Aşağıdakilerden hangisi benmerkezci değildir.
Cevap: Şu

16-) I) Viyana Çevresi düşünürleri gerçekten de önceki felsefi sistemleri boş birer metafizik yapı
olarak görmüşlerdir.+
II) Metafizik soruların cevapları yoktur; çünkü onlar anlamdan yoksundurlar.+
III) Metafiziği bilim ve felsefeden uzaklaştırmak isteği üzerine kurulmuştur.+
Viyana Çevresi'nin metafizik ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
Cevap: I II ve III
17- I) Dil analizinin en önemli aracı mantıktır.
II) Russell ve Frege gibi düşünürler sayesinde mantık çalışmalarındaki ilerleme, Viyana Çevresi
düşünürlerinin hedeflerine ulaşmasına yardım edecek son derece güçlü bir araç elde etmelerini
sağlamıştır.
III) Dil analizinin aynı zamanda “anlam” kavramı ile olan bağı, çevre düşünürlerinin anlam
problemine niçin ilgi duyduklarını ortaya çıkarmaktadır.
Viyana Çevresi'nin dil analizi ile ilgili yukarıdaki görüşlerin hangisi ya da hangileri doğrudur?
Cevap: I II ve III
18- Aşağıdaki düşünürlerden hangisi, konuşma dilini başlı başına bir problem alanı olarak ele
almıştır?
Cevap: Frege