Nguyên nhâ n là phạ m trù chỉ sự tá c độ ng lẫ n nhau giữ a cá c mặ t trong
mộ t sự vậ t hoặ c giữ a cá c sự vậ t vớ i nhau, gâ y ra mộ t biến đổ i nhấ t định nà o đó . Kết quả là phạ m trù chỉ nhữ ng biến đổ i xuấ t hiện do tá c độ ng lẫ n nhau giữ a cá c mặ t trong mộ t sự vậ t hoặ c giữ a cá c sự vậ t vớ i nhau gâ y ra. Phạ m trù nguyên nhâ n kết quả phả n á nh mố i qua hệ hình thà nh củ a cá c sự vậ t hiện tượ ng trong hiện thự c khá ch quan.
2. Mố i liên hệ giữ a nguyên nhâ n và kết quả củ a lũ lụ t, sạ t lở đấ t
Nguyên nhâ n gâ y nên lũ lụ t, sạ t lở đấ t là do nhiều yếu tố tá c độ ng
nhau như nhữ ng biến đổ i địa chấ t, nhữ ng bí ẩ n từ lò ng trá i đấ t hay hiển hiện ngay trong xã hộ i đó là nhữ ng việc là m củ a con ngườ i. Hà ng loạ t nhữ ng hà nh độ ng như xả thả i chấ t độ c hạ i ra thẳ ng mô i trườ ng, xả rá c bừ a bã i ra mô i trườ ng đấ t, nguồ n nướ c, chặ t phá rừ ng, lạ m dụ ng nhữ ng đồ dù ng khô ng thâ n thiện vớ i mô i trườ ng như sả n phẩ m từ nhự a, tú i nilon,…đã là m phá hủ y thiên nhiên, tă ng hiệu ứ ng nhà kính gâ y ra nhữ ng biến đổ i khí hậ u. Kết quả là thiên tai mà con ngườ i phả i gá nh chịu. Lũ lụ t, sạ t lở gâ y ra nhữ ng thiệt hạ i về giá trị tinh thần, sức khỏe, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của con người. Chẳng hạn lũ lụt kéo dài có thể gây mất mùa, nguồn nước, nguồn nước bị nhiễm ô nhiễm, phát sinh và lây lan dịch bệnh. Gây tổn thất các công trình xã hội như bệnh viện, trạm y tế, trường học, hệ thống giao thông, đường dây điện, các nhà máy,… Sạt lở đất làm cho rừng đầu nguồn bị hủy hoại, những dải đồi trọc không có cây xanh khi mưa bão sẽ không ngăn lại lượng mưa lớn, gây ra những trận lũ quét, lũ ống và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người. Chưa kể những cánh rừng bị phá hủy do sạt lở đất sẽ không thể bảo vệ con người khỏi những khí độc trong môi trường. Nguyên nhâ n chính gâ y thiên tai, lũ lụ t, sạ t lở đấ t là do chính con ngườ i đang từ ng ngà y phá hủ y thiên nhiên. Và sự biến đổ i khí hậ u bấ t thườ ng là kết quả mà con ngườ i phả i gá nh chịu. Nguyên nhâ n là do con ngườ i là m ả nh hưở ng đến thiên nhiên và lạ i chính con ngườ i phả i gá nh chịu hậ u quả từ thiên nhiên. Nếu khô ng có nhữ ng kẻ vô ý thứ c chỉ vì cá i lợ i trướ c mắ t mà là m lơ đi cuộ c số ng củ a nhâ n loạ i trong hiện tạ i và tương lai thì thiên nhiên sẽ khô ng bao giờ ngượ c đã i con ngườ i. Chú ng ta biết rõ kết quả sẽ trự c tiếp ả nh hưở ng đến mình nhưng vẫ n cố tình trở thà nh phầ n tử củ a nguyên nhâ n? Nguyên nhâ n và kết quả có mỗ i liên hệ vô cù ng chặ t chẽ vớ i nhau, từ nguyên nhâ n là m xuấ t hiện kết quả và có thể kết quả sẽ trở lạ i tá c độ ng đến nguyên nhâ n. Nguyên nhâ n kết quả là quy luậ t tấ t yếu củ a sự vậ t, thế nên nhữ ng việc chú ng ta là m sẽ đi kèm vớ i nhữ ng hậ u quả chú ng ta gá nh chịu. Hai phạ m trù nguyên nhâ n kết quả cũ ng có tính khá ch quan, khô ng phụ thuộ c và o ý thứ c con ngườ i. Thiên tai lũ lụ t là nhữ ng hiện tượ ng củ a tự nhiên và chú ng ta đang số ng trong lò ng thiên nhiên, khô ng thể trá nh khỏ i nhữ ng hậ u quả do chính thiên nhiên gâ y ra, ngay cả khi con ngườ i khô ng có tá c độ ng xấ u và o mô i trườ ng. Có thể khẳ ng định nguyên nhâ n và kết quả củ a lũ lụ t, sạ t lở đấ t có mố i liên hệ vô cù ng mậ t thiết vớ i nhau. Chú ng sinh ra nhau, tá c độ ng qua lạ i lẫ n nhau.