PHỤ LỤC

MỘT SỐ XU HƯỚNG THIẾT KẾ NHÀ Ở

HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Biên tập : Lê Trần Xuân Trang
1. NHÀ Ở SINH THÁI ( Eco house )............................................................................................................. 1
1.1 KHÁ I QUÁ T VỀ KIẾ N TRÚ C SINH THÁ I........................................................................................................ 1
1.1.1 Khá i niệm về kiến trú c sinh thá i............................................................................................................. 1
1.1.2 Nhà ở cổ truyền Việt - mộ t sả n phẩ m sinh thá i - lịch sử ............................................................1
1.2 NHÀ Ở SINH KHÍ HẬ U ( Bioclimatique House )........................................................................................ 3
1.2.1 Khá i niệm nhà ở sinh khí hậ u................................................................................................................... 3
1.2.2 Cá c tiêu chí củ a nhà ở sinh khí hậ u........................................................................................................ 3
1.2.3 Cá c cô ng trình tham khả o ......................................................................................................................... 4
1.3 NHÀ Ở THÍCH Ứ NG VỚ I ĐIỀ U KIỆ N BIẾ N ĐỔ I KHÍ HẬ U (Adapting buildings for Climate
Change).............................................................................................................................................................................. 6
1.3.1 Khá i quá t về nhà ở thích ứ ng vớ i biến đổ i khí hậ u.......................................................................... 6
1.3.2 Ngà nh Xâ y dự ng thế giớ i ứ ng phó vớ i biến đổ i khí hậ u ...............................................................8
1.3.3 Mộ t số mô hình nhà ở có khả nă ng thích ứ ng vớ i nướ c biển dâ ng và bã o ............................9
2. NHÀ Ở TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG ( Energy Efficient Home )......................................................13
2.1 TỔ NG QUAN VỀ NHÀ Ở TIẾ T KIỆ M NĂ NG LƯỢ NG..............................................................................13
2.1.1 Khá i quá t về kiến trú c tiết kiệm nă ng lượ ng.................................................................................... 13
2.1.2 Tiết kiệm nă ng lượ ng: Khô ng mớ i và khô ng quá khó ...............................................................14
2.2 NHÀ Ở THỤ ĐỘ NG (Passive house/ Passivhaus).................................................................................. 16
2.2.1 Khá i niệm về nhà ở thụ độ ng................................................................................................................. 16
2.2.2 Cá c nguyên tắ c thiết kế thụ độ ng tă ng hiệu quả nă ng lượ ng ...................................................17
2.2.3 Nhữ ng ngô i nhà thụ độ ng đầ u tiên trên thế giớ i ..........................................................................20
2.3 NHÀ Ở THÔ NG MINH ( IntelliHome, Smart house ).............................................................................23
2.3.1 Tổ ng quan về Nhà thô ng minh.............................................................................................................. 23
2.3.2 Nhà thô ng minh khô ng chỉ là nhữ ng cỗ má y .................................................................................. 24
2.3.3 Cô ng trình tham khả o............................................................................................................................... 27
TẠM KẾT.......................................................................................................................................................... 30
 Kiến trú c nhà ở là mộ t loạ i hình kiến trú c chiếm tỷ trọ ng lớ n rấ t lớ n trong đô thị, ả nh hưở ng
khá nhiều trong tiến trình tạ o nên sự phá t triển đô thị bền vữ ng. Cá c xu hướ ng kiến trú c xanh đang
tá c độ ng rấ t lớ n đến quan niệm thiết kế cũ ng như cá c giả i phá p thiết kế nhà ở . Theo thố ng kê , trong
phâ n khú c nhà ở , 62% cá c cô ng ty xâ y dự ng nhà ở đơn chiếc đang triển khai cá c dự á n cô ng trình
bền vữ ng và cá c tính nă ng xanh đang đượ c á p dụ ng và o ít nhấ t 15% tổ ng số dự á n củ a họ . Theo như
bá o cá o gầ n đâ y củ a McGraw Hill, con số nà y có thể đạ t tớ i 84% và o nă m 2016.1
Vì thế ta cầ n có cá i nhìn cậ n cả nh hơn, chuyên biệt hơn về loạ i hình kiến trú c nhà ở nà y trong
cá c xu hướ ng kiến trú c xanh, cụ thể phâ n theo hai dò ng phá t triển sau:
+ Nhà ở sinh thái (Eco house): nhà ở sinh khí hậ u (Bioclimatique House), nhà ở thích ứ ng vớ i điều
kiện biến đổ i khí hậ u (Adapting buildings for Climate Change);
+ Nhà ở tiết kiệm năng lượng (Energy Efficient Home): nhà ở thụ độ ng (Passive house), nhà ở
thô ng minh ( Intelligent Home, Smart house);

1. NHÀ Ở SINH THÁI ( Eco house )

1.1 KHÁI QUÁT VỀ KIẾN TRÚC SINH THÁI
1.1.1 Khái niệm về kiến trúc sinh thái
Kiến trú c sinh thá i (KTST) đượ c hiểu là kiến trú c mà trong suố t vò ng đờ i củ a nó từ khi xâ y
dự ng, sử dụ ng cho đến khi loạ i bỏ đều đượ c tiến hà nh theo cá c nguyên tắ c sinh thá i:
- Cộ ng sinh vớ i mô i trườ ng tự nhiên
- Sử dụ ng cá c vậ t liệu tuầ n hoà n, tá i sinh
- Tạ o mô i trườ ng bên trong là nh mạ nh, dễ chịu
- Hoà nhậ p vớ i mô i trườ ng nhâ n vă n củ a lịch sử và khu vự c
- Ứ ng dụ ng cá c kỹ thuậ t mớ i tiết kiệm nă ng lượ ng (TKNL)
Nó i mộ t cá ch tổ ng quá t thì KTST là kiến trú c hướ ng tớ i giả i quyết mố i quan hệ giữ a con
ngườ i, kiến trú c và thiên nhiên, nó phả i vừ a vì con ngườ i mà sá ng tạ o ra mộ t mô i trườ ng khô ng gian
nhỏ dễ chịu vừ a phả i bả o vệ mô i trườ ng lớ n chung quanh. Mụ c đích cao nhấ t củ a KTST là giả m chấ t
thả i đố i vớ i mô i trườ ng trong cả quá trình từ thi cô ng, sử dụ ng đến loạ i bỏ nhằ m bả o vệ tà i nguyên
thiên nhiên và khô ng gâ y ô nhiễm đố i vớ i mô i trườ ng.
2
1.1.2 Nhà ở cổ truyền Việt - một sản phẩm sinh thái - lịch sử

Nhà ở cổ truyền Việt - một sản phẩm sinh thái - lịch sử

Tổ chứ c khô ng gian điển hình nhà ở Việt truyền thố ng: ngô i nhà + sâ n + vườ n + ao, mộ t cấ u
trú c sinh thá i đặ c trưng. Ngô i nhà chính bao gồ m ba hoặ c nă m gian, nhiều khi thêm hai chá i. Nhà là
mộ t khô ng gian thố ng nhấ t, tạ o điều kiện tố i ưu cho khô ng khí lưu thô ng, đặ c biệt trong điều kiện
khí hậ u nó ng ẩ m. Hà ng hiên và sâ n sạ ch là nhữ ng nhâ n tố chuyển tiếp mềm, từ thiên nhiên và o nhà
và ngượ c lạ i. Vườ n khô ng chỉ cung cấ p rau quả , củ i và vậ t liệu xâ y dự ng; nó là phương tiện điều tiết
1
Theo Sustainable Cities Collective
2
Bà i củ a KTS Hoà ng Đạ o Kính trên Hanoinet (Theo_Thanh Niên)
1
khí hậ u trong khuô n viên nhà . Ao là mộ t phá t minh kỳ lạ về mặ t sinh thá i củ a vă n minh cư trú Việt:
Đà o ao lấ y đấ t đắ p nền, lấ y nơi thả bèo và thả cá ; tắ m giặ t, thoá t nướ c mưa, là m má t khô ng khí. Cấ u
tạ o nhà ở Bắ c Bộ và Nam Bộ có sự khá c biệt: Nhà ở phía bắ c có kết cấ u bao che lưỡ ng tính, bở i nó
phả i vừ a mở tố i đa và o mù a hạ và lạ i vừ a khép kín ở chừ ng mự c có thể và o mù a đô ng. Trong khi đó ,
kết cấ u bao che củ a nhà ở phía Nam lạ i mỏ ng manh, bổ n phậ n củ a nó chỉ thuầ n tú y che mưa chắ n
nắ ng và cả n trở mắ t nhìn củ a đồ ng loạ i. Như vậ y, khô ng gian nhà Việt cổ truyền đượ c triển khai
theo sơ đồ khép. Cuộ c số ng cũ ng diễn ra theo sơ đồ khép. Đầ u và o và đầ u ra cù ng mộ t nơi. Mọ i chấ t
thả i đều tiêu tan tạ i chỗ hoặ c ngay trên cá nh đồ ng là ng. Kiến trú c hầ u hết có nguồ n gố c hữ u cơ,
khô ng có mó ng, cũ ng tự xó a dấ u vết.
Nhà ở hôm nay
Că n nhà ở hiện đạ i, tiện nghi tưở ng như bộ i phầ n, lạ i đang đố i mặ t chính diện vớ i nhữ ng vấ n
đề sinh thá i, nhữ ng lo â u và tính toá n sinh tử . Thiên nhiên trong vò ng mộ t thế kỷ qua biến đổ i mộ t
cá ch cơ bả n. Tà i nguyên cạ n kiệt nhanh. Đấ t đai bị chiếm dụ ng và cả nh sắ c thiên nhiên biến dạ ng.
Cá c thô ng số cơ bả n củ a khí hậ u đã thay đổ i. Sự câ n bằ ng sinh thá i đang bị phá vỡ . Cơ chế nhữ ng đô
thị to nhỏ và nhữ ng đô thị khổ ng lồ chiếm lĩnh vị trí từ ng có củ a khô ng gian ở cổ truyền, tạ o ra
nhữ ng hệ thố ng quan hệ khô ng gian mớ i, nhữ ng khá i niệm tỷ lệ xích mớ i.
Că n nhà ở - tổ ấ m đá nh mấ t vị trí, trở thà nh hạ t nhâ n nhỏ bé, lọ t thỏ m trong nhữ ng cơ thể đô
thị siêu nhâ n - nhữ ng cỗ má y mà bả n thâ n con ngườ i khô ng dễ bề chế ngự . Ở thô n quê đang lan
rộ ng mô hình nhà ố ng nhiều tầ ng, bưng bít khỏ i trờ i đấ t. Cá i quạ t nan thay bằ ng cá i quạ t điện. Và
đang dầ n đượ c thay bằ ng cá i má y điều hò a khô ng khí. Ở đô thị, dù là chung cư hay nhà chia lô , nhà
ở đang trở thà nh nhữ ng cá i hộ p khép kín, nhờ cậ y chủ yếu và o cá c phương tiện má y mó c hao tố n
điện nă ng để tạ o nên độ dễ chịu. Hộ i chứ ng "khá ch sạ n 5 sao" đang lan sang nhà ở đô thị. Cá c kiến
trú c sư và nhữ ng ngườ i là m nhà nó i chung đang lã ng quên dầ n hoặ c khô ng đoá i hoà i đến nhữ ng ưu
việt củ a thiên nhiên, nhữ ng giả i phá p và thủ phá p thô ng thườ ng nhằ m kéo thiên nhiên xích lạ i gầ n
để tậ n hưở ng nó . Họ thiết kế nhà ở mà quên mấ t địa chỉ củ a nó ...
Nhà ở sinh thái - những ý tưởng
Xâ y dự ng nhà ở sinh thá i khô ng chỉ phụ thuộ c bở i cá c giả i phá p kiến trú c và giả i phá p kỹ thuậ t
cho bả n thâ n ngô i nhà , mà cò n phụ thuộ c nhiều hơn bở i nhữ ng cụ c diện mang tính vĩ mô . Trướ c hết,
nhà ở sinh thá i phụ thuộ c và o thá i độ củ a chú ng ta đố i vớ i thiên nhiên thể hiện ở nhữ ng quan điểm
mang tính chiến lượ c sau đâ y:
- Kiến trú c cộ ng sinh vớ i thiên nhiên: Cầ n coi kiến trú c, hiểu theo nghĩa rộ ng, là tà i nguyên
thứ hai sau thiên nhiên; kiến trú c phả i hò a đồ ng vớ i thiên nhiên, lấ y sự thích ứ ng và ứ ng phó
mềm là m phương châ m trong ứ ng xử vớ i thiên nhiên; đặ t cá c hoạ t độ ng kiến trú c và o nhiệm
vụ trọ ng đạ i là chữ a trị và ở mứ c độ có thể; hồ i phụ c thiên nhiên.
- Kiến trú c giả m thiểu phí tổ n nă ng lượ ng: Hạ n chế tố i đa việc sử đụ ng cá c phương tiện và
thiết bị kỹ thuậ t tiêu tố n nă ng lượ ng điện, tậ n dụ ng tố i đa cá c giả i phá p và thủ phá p truyền
thố ng tạ o lậ p tiện nghi khí hậ u; khai thá c tố i đa cá c nguồ n nă ng lượ ng tự nhiên; hướ ng cuộ c
số ng con ngườ i trở lạ i đầ n vớ i cá c điều kiện tự nhiên.
2
 - Bả o tồ n tà i nguyên thiên nhiên: Sử dụ ng tà i nguyên đấ t đai và sinh thá i mộ t cá ch dè xẻn,
dà nh cho cá c thế hệ mai sau; hạ n chế khai thá c và cạ n kiện hó a cá c vậ t liệu và nguyên liệu tự
nhiên; tă ng cườ ng khả nă ng tá i sử dụ ng vậ t liệu; hạ n chế tố i đa việc "khai tử hó a" cá c vù ng
đấ t bở i sự biến chung thà nh nhữ ng bã i thả i chấ t rắ n, giết chết mọ i sự số ng.
Đồ ng thờ i, nhà ở sinh thá i chỉ có thể mang tính khả thi khi cá c đô thị, cá c khu dâ n cư đượ c
cả i tạ o, đượ c quy hoạ ch xâ y dự ng theo nhữ ng quan điểm và bà i bả n củ a KTST. Cá c hạ t nhâ n nhà
ở khô ng thể nà o cả i thiện đá ng kể cá c điều kiện tiện nghi khí hậ u vì tiện nghi số ng trong mộ t đô
thị bị ô nhiễm, bị suy thoá i về phương diện mô i trườ ng. Chú ng ta xâ y dự ng cá c kế hoạ ch và quy
hoạ ch cả i tạ o, hiện đạ i hó a cá c đô thị, song trong nhữ ng nộ i dung ấ y ít thấ y đề cậ p tớ i việc hồ i
phụ c quỹ thiên nhiên cả nh quan. Đã đến lú c con ngườ i cầ n quan tâ m đến vấ n đề " Về với và sống
cùng thiên nhiên".

1.2 NHÀ Ở SINH KHÍ HẬU ( Bioclimatique House )

1.2.1 Khái niệm nhà ở sinh khí hậu

Nhà ở sinh khí hậ u là kiến trú c nhà ở có xem xét đến điều kiện khí hậ u củ a địa điểm trong tá c
độ ng tớ i con ngườ i, nhờ đó thiết kế và xâ y dự ng cá c đô thị, cá c cô ng trình phù hợ p vớ i điều kiện khí
hậ u địa phương, tậ n dụ ng tố i đa cá c thiên nhiên , nâ ng cao điều kiện số ng tiện nghi và bả o vệ sứ c
khoẻ cho con ngườ i, giả m thiểu việc sử dụ ng nă ng lượ ng nhâ n tạ o, tiết kiệm chi phí đầ u tư và kinh
phí sử dụ ng, giả m ô nhiễm mô i trườ ng, bả o vệ hệ sinh thá i trá i đấ t.
Về nộ i dung cơ bả n, kiến trú c sinh khí hậ u nó i chung nghiên cứ u giả i quyết mố i quan hệ giữ a
khí hậ u và kiến trú c ngay từ lú c lậ p quy hoạ ch, thiết kế cá c cô ng trình nhằ m tậ n dụ ng tố i đa nhữ ng
điều kiện thuậ n lợ i và hạ n chế cá c yếu tố bấ t lợ i củ a thiên nhiên và khí hậ u để đả m bả o tiện nghi
sinh số ng cho con ngườ i. Mộ t trong nhữ ng hướ ng đi quan trọ ng trong việc nghiên cứ u thiết kế kiến
trú c theo sinh khí hậ u chính là phâ n tích, đú c kết cá c tinh hoa trong kiến trú c truyền thố ng, nhà ở
dâ n gian hay trong cá c cô ng trình kiến trú c đã đượ c xâ y dự ng ở nhữ ng khu vự c có khí hậ u tương
đồ ng, nhằ m tìm ra cá c giả i phá p có giá trị để kế thừ a và phá t triển và o kiến trú c hiện đạ i.
Thậ t vậ y, trong quá trình phá t triển củ a xã hộ i loà i ngườ i, con ngườ i đã từ ng bướ c là m nên
nhữ ng ngô i nhà từ thô sơ đến phứ c tạ p để chố ng lạ i nhữ ng điều kiện bấ t lợ i củ a thờ i tiết và thoả
mã n nhu cầ u số ng ngà y cà ng cao. Từ đó , dẫ n đến việc xuấ t hiện cá c loạ i hình nhà khá c nhau trên
nhữ ng khu vự c có điều kiện khí hậ u khá c nhau. Đặ c biệt, cá c loạ i hình nhà nà y đã khô ng ngừ ng
đượ c biến đổ i và hoà n thiện để thích nghi vớ i khí hậ u khu vự c mà nó tồ n tạ i. Cho nên có thể nó i cá c
kiến trú c truyền thố ng, nhà ở dâ n gian ở cá c địa phương đã là cá c kiến trú c sinh khí hậ u.

1.2.2 Các tiêu chí của nhà ở sinh khí hậu

Kiến trú c nhà ở sinh khí hậ u lấ y thoả mã n cả m giá c dễ chịu củ a sinh vậ t như lạ nh, nó ng, khô ,
ẩ m là m xuấ t phá t điểm thiết kế, chú trọ ng mố i quan hệ giữ a khí hậ u, khu vự c và cả m giá c sinh họ c
củ a cơ thể con ngườ i và cho rằ ng thiết kế kiến trú c phả i tuâ n thủ quá trình : Khí hậ u → Sinh vậ t →
Kỹ thuậ t → Kiến trú c. Cụ thể là :

3
 i. Điều tra nghiên cứ u cá c điều kiện khí hậ u nơi thiết kế: như cá c yếu tố nhiệt độ , độ ẩ m tương
đố i, cườ ng độ chiếu sá ng củ a mặ t trờ i, sứ c gió và hướ ng gió … lậ p thà nh đặ c điểm khí hậ u
bình quâ n hà ng nă m củ a khu vự c.
ii. Đá nh giá ả nh hưở ng củ a mỗ i điều kiện khí hậ u đố i vớ i cả m giá c dễ chịu về sinh họ c củ a cơ
thể con ngườ i.
iii. Chọ n giả i phá p kỹ thuậ t để giả i quyết mâ u thuẫ n giữ a khí hậ u vớ i sự dễ chịu củ a cơ thể
ngườ i. Ví dụ : chọ n địa điểm và định vị kiến trú c, xá c định và đá nh giá phạ m vi bó ng râ m củ a
kiến trú c, thiết kế hình thứ c kiến trú c, dẫ n dắ t sự lưu thô ng củ a khô ng khí và giữ cho nhiệt
độ trong phò ng gầ n như khô ng thay đổ i…
iv. Kết hợ p địa điểm đã chọ n, chia mứ c độ quan trọ ng củ a cá c điều kiện, chọ n giả i phá p kỹ thuậ t
tương ứ ng để tiến hà nh thiết kế kiến trú c, tìm kiếm phương á n tố i ưu.
1.2.3 Các công trình tham khảo

1. Ngôi nhà Chochikukyo, nhà sinh thái đầu tiên ở Nhật Bản 3 là sự kết hợ p hoà n hả o giữ a thiết
kế truyền thố ng và hiện đạ i.

Chochikukyo là mộ t ngô i nhà 80 nă m tuổ i ở Tokyo, Nhậ t Bả n. Thiết kế bở i kiến trú c sư nổ i

tiếng Kouji Fujii từ nhữ ng thậ p niên đầ u thế kỉ 20 (nă m 1928), Chochikukyo ngà y nay đó n rấ t nhiều
lượ t khá ch tham quan. Ô ng đã dù ng tấ t cả kiến thứ c và kinh nghiệm tích lũ y đượ c để tạ o nên mộ t
ngô i nhà  "thích nghi vớ i khí hậ u và đặ c điểm tự nhiên, cũ ng như phù hợ p vớ i lố i số ng ở  Nhậ t Bả n."
Cá c cử a sổ ở  phía nam có thể  mở lên khá cao, cho phép đó n thêm nhiều khô ng khí ấ m trong
mù a đô ng. Điều nà y giú p giữ cho că n phò ng ấ m á p, giả m nhu cầ u sử dụ ng má y sưở i. Ngô i nhà sinh
thá i nà y cũ ng đượ c thiết kế thô ng minh để má t mẻ trong mù a hè. Hà ng loạ t ố ng dẫ n đượ c lắ p đặ t
trên cá c gá c má i để là m giả m nhiệt độ và  thô ng suố t khô ng khí cho cả ngô i nhà trong mù a oi bứ c.
Trầ n nhà đượ c là m từ tre và tuyết tù ng Nhậ t Bả n để giữ cho că n nhà "đô ng ấ m, hè má t". Ngô i nhà
Chochikukyo khô ng phả i dù ng đến má y điều hò a nhiệt độ trong suố t mù a hè cò n nhờ  ố ng dẫ n dướ i
sà n nhà hú t gió từ ngọ n đồ i nằ m phía Tâ y. Cá c vị khá ch đến thă m đều nhậ n xét rằ ng ngay cả và o
nhữ ng ngà y nó ng nự c nhấ t, tấ t cả cá c phò ng ở đâ y đều thoá ng má t. 

3
http://danhantao.vn/vi/tintucchitiet/ngoi-nha-sinh-thai-dau-tien-o-nhat-ban.1862/
4
 Hệ thố ng thô ng gió Hệ thố ng
trên trầ n nhà đượ c thô ng gió
thiết kế từ 80 năm dướ i sà n
trướ c giố ng ở cá c nhà
chung cư hiện đại
ngà y nay

Ngô i nhà cũ ng đượ c xâ y dự ng vớ i lượ ng lớ n cá c cử a trượ t giấ y. Giố ng như nhiều gia đình
truyền thố ng ở Nhậ t Bả n, cá ch thiết kế cử a nà y cho phép cá c phò ng nhanh chó ng đượ c mở thô ng hay
ngă n lạ i. 

Khô ng chỉ quan tâ m đến thiết kế tổ ng thể, Fujii cũ ng chă m chú t đến đồ nộ i thấ t. Cá c đồ nộ i
thấ t đều nhỏ xinh phù hợ p vớ i diện tích và câ n bằ ng kích thướ c hoà n hả o vớ i nhau. Điểm khá c biệt
so vớ i cá c gian nhà truyền thố ng Nhậ t là việc bỏ đi cá c cộ t trụ lớ n, tạ o ra khô ng gian mở và mộ t "cá i
nhìn toà n cả nh".
2. Nhà ở sinh khí hậu GG cắ t giả m hó a đơn nhiệt đến 76,66% 4
Că n nhà sinh khí hậ u GG là mộ t că n nhà gỗ ở miền nú i phía bắ c củ a Barcelona sử dụ ng ít hơn
76,66% nă ng lượ ng sưở i ấ m so vớ i nhữ ng că n nhà truyền thố ng. Thiết kế bở i Alventosa Morell
Arquitectes, dự á n bao gồ m sá u khố i mô đun lắ p ghép, hò a nhậ p cù ng vớ i câ y cố i và cá c vườ n câ y .

Vớ i mụ c đích để tố i ưu hó a cá c chi tiết thi cô ng vớ i giá thà nh ít nhấ t. Alventosa Morell

Arquitectes chọ n sử dụ ng gỗ là m vậ t liệu duy nhấ t. Điều nà y khiến họ phả i là m việc vớ i mộ t ngà nh
cô ng nghiệp cụ thể, từ đó khô ng chỉ là m giả m cá c khả nă ng có thể xả y ra mà cò n khiến cho dự á n ít
khi sai khá c vớ i kế hoạ ch và vượ t ngâ n sá ch dự kiến. Ngoà i việc tìm hiểu cá c kiến thứ c chuyên
ngà nh, cá c kiến trú c sư cò n nghiên cứ u sinh thá i khí hậ u để đả m bả o chiến lượ c thiết kế phù hợ p
nhấ t đượ c sử dụ ng.

4
Kienviet.net
5
Mộ t trong nhữ ng nét đặ c biệt củ a tò a nhà là khoả ng trố ng hở kết nố i sau khố i mô đun khá c nhau.
Cá c mô đun thu giữ nă ng lượ ng mặ t trờ i trong suố t mù a đô ng để là m ấ m khô ng gian nộ i thấ t, trong
khi và o mù a hè trở thà nh cá c khố i che chắ n vớ i sự liên hệ trự c tiếp vớ i khu vườ n xung quanh. Vỏ
bọ c củ a că n nhà có khả nă ng cá ch nhiệt cao, điều đó có nghĩa chỉ cầ n rấ t ít nhiệt để là m ấ m khô ng
gian bên trong

1.3 NHÀ Ở THÍCH ỨNG VỚI ĐIỀU KIỆN BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU (Adapting buildings for Climate Change)

1.3.1 Khái quát về nhà ở thích ứng với biến đổi khí hậu
+ Biến đổi khí hậu là gì? Chú ng ta đều biết, sự biến đổ i khí hậ u (BĐKH) đang đe doạ huỷ diệt Trá i
đấ t ngay trong thế kỷ 21. Bá o cá o củ a ô ng Robert T. Watson – Chủ tịch Ban liên chính phủ về Biến
đổ i Khí hậ u (bá o cá o lầ n thứ hai, thá ng 11/2000, tổ ng hợ p trên 10.000 tà i liệu khoa họ c củ a hà ng
ngà n cá c nhà khoa họ c trên thế giớ i) cho biết: thế kỷ qua trá i đấ t đã ấ m lên 0,4 – 0,8 0C, ấ m nhấ t
trong suố t 1000 nă m qua và mự c nướ c biển đã dâ ng cao thêm khoả ng 20 cm. Dự bá o và o nă m
2100, nhiệt độ bề mặ t trá i đấ t sẽ tă ng từ 1,5 đến 60C, và mự c nướ c biển dâ ng cao từ 15 đến 95 cm.
Dự a và o tố c độ tă ng khí nhà kính như hiện nay, cá c nhà nghiên cứ u Đà i Loan cho rằ ng đến cuố i thế
kỷ nà y mự c nướ c biển có thể dâ ng cao từ 65cm đến 150cm. Sự quan tâ m củ a toà n thế giớ i tớ i biến
đổ i khí hậ u thể hiện rõ rệt nhấ t từ thá ng 6/1992 trong Hộ i nghị Thượ ng đỉnh củ a Liên hợ p quố c về
mô i trườ ng và phá t triển tạ i Rio de Janeiro, Brazil. Tạ i đâ y đã thô ng qua “Cô ng ướ c Khung về Biến
đổ i khí hậ u”. Đến thá ng 12/1997 “Nghị định thư Kyoto” về giả m cá c khí nhà kính đượ c cá c bên
tham gia Cô ng ướ c thô ng qua. Việt Nam là mộ t trong hơn 180 quố c gia trên thế giớ i đã ký kết tham
gia Cô ng ướ c và cam kết thự c hiện Nghị định thư nà y. Nếu thả m hoạ Biến đổ i khí hậ u xả y ra thì Việt
Nam sẽ là mộ t trong 5 quố c gia trên thế giớ i phả i gá nh chịu hậ u quả nặ ng nề nhấ t! Cá c nhà khoa họ c
nhậ n định, sự tă ng nhanh củ a tầ n suấ t và cườ ng độ cá c thiên tai trên thế giớ i, cũ ng như trậ n mưa
lớ n gâ y lũ lụ t Hà Nộ i và triều cuờ ng TP Hồ Chí Minh vừ a qua là nhữ ng biểu hiện củ a Biến đổ i khí
hậ u.

6
+ Nguyên nhân gây nên biến đổi khí hậu: Mộ t trong nhữ ng nguyên nhâ n chính gâ y ra BĐKH trá i
đấ t là cô ng nghiệp xâ y dự ng. Đó là sả n phẩ m tiêu thụ nă ng lượ ng lớ n, nên là nguồ n ô nhiễm cao.
Phâ n tích mớ i nhấ t củ a KTS New Mexico Edward Mazria chỉ rằ ng nhà cử a là nguồ n gố c phá t thả i củ a
gầ n mộ t nử a khí nhà kính toà n cầ u, gâ y ra sự BĐKH . Theo Hộ i đồ ng Cô ng trình xanh Mỹ (USGBC),
nă ng lượ ng sử dụ ng hà ng nă m củ a nhà ở và nhà thương mạ i là 39%, phá t thả i 30% khí nhà kính,
cộ ng thêm nă ng lượ ng tự thâ n để chế tạ o vậ t liệu xâ y dự ng, vậ n chuyển đến nơi xâ y dự ng và lắ p đặ t
thì tổ ng nă ng luợ ng tiêu thụ củ a nhà cử a là 48%. Tỷ lệ phá t thả i CO2 gắ n vớ i cô ng nghiệp xâ y dự ng
kiến trú c là trên 40% ở cá c nướ c xứ lạ nh châ u  u, khoả ng 36% ở Nhậ t Bả n (1990), 28,8% ở Đà i
Loan (bao gồ m 9,31% củ a vậ t liệu kiến trú c, 1,49% củ a tà u thuyền, 11,88% nhà ở và 5,94% thương
mạ i). Nă ng lượ ng điện tiêu thụ để sả n xuấ t 1kg xi mă ng thả i ra 0,4 kg CO2, 1kg thép thả i ra 0,9 kg
CO2, 1m2 gạ ch ceramic thả i ra 7,9 kg CO2. Theo nghiên cứ u củ a ĐH Kiến trú c ĐH Quố c gia Thà nh
Cô ng, Đà i Loan, lượ ng phá t thả i củ a vậ t liệu xâ y dự ng là khoả ng 300 kg CO2/ m2 cho 1 nhà ở có
chiều cao trung bình. Như vậ y nếu nhà có diện tích 116 m2 sẽ phá t thả i ~ 34.000 kg CO2 mỗ i
nhà /nă m, tương đương số CO2 hấ p thụ để quang hợ p củ a 1 câ y cổ thụ trong 40 nă m.
+ Công trình xanh thích ứng với BĐKH là một giải pháp: Từ sau “Hộ i nghị thượ ng đỉnh trá i đấ t”
1992, đò i hỏ i thiết kế bả o vệ mô i trườ ng trong xâ y dự ng đã đượ c đồ ng thuậ n cao trên thế giớ i và
Green Building đượ c coi là mộ t phầ n trong hoạ t độ ng có ý thứ c củ a toà n cầ u đố i phó lạ i sự BĐKH.
Nghiên cứ u củ a KTS Mazria và tổ chứ c Kiến trú c 2030 chỉ rằ ng “ổ n định phá t thả i trong cô ng trình
xâ y dự ng và đưa trở về mứ c chấ p nhậ n đượ c là chìa khoá để giữ sự ấ m lên toà n cầ u hơn mứ c hiện
nay khoả ng 10C”. Vớ i giá trị nà y thì nướ c biển cũ ng sẽ dâ ng cao thêm khoả ng 50 – 70 cm. Chương
trình cô ng trình xanh là hoạ t độ ng có hiệu quả cao về kinh tế, giả m bớ t tiêu thụ nă ng lượ ng, do đó
gó p phầ n bả o đả m an ninh nă ng lượ ng quố c gia. Nă m 2005 Tổ chứ c Kiến trú c 2030 kết hợ p vớ i Hộ i
kiến trú c sư Mỹ (AIA) đưa ra chính sá ch: “Tấ t cả cô ng trình mớ i, mở rộ ng và nâ ng cấ p phả i đượ c
thiết kế để giả m tiêu thụ nă ng lượ ng hoá thạ ch 50% so vớ i mứ c trung bình nă m 2005 củ a cô ng
trình cù ng loạ i”. Nă m 2005 Hộ i KTS Mỹ giớ i thiệu cho khoả ng 70.000 chính sá ch cơ bả n nhằ m mụ c
đích giả m 50% nă ng lượ ng hoá thạ ch tiêu thụ trong cá c cô ng trình mớ i và o 2010, sau đó giả m 10%
trong mỗ i 5 nă m tiếp theo, để nă m 2030 đạ t đượ c mứ c giả m 90% so vớ i nă m 2005. Theo tổ ng kết
củ a TS. Nirmal Kishnani về thự c hà nh cô ng trình xanh tạ i Singapore và Malaysia thì chi phí xâ y
dự ng ban đầ u cho cô ng trình xanh có tă ng lên, nhưng lợ i nhuậ n thu đượ c lớ n hơn gấ p 3, 4 lầ n tính
theo tỷ lệ nă ng lượ ng tiết kiệm đượ c.
  Nhà ở đượ c xem là mộ t trong bố n lĩnh vự c dễ bị tổ n thương nhấ t do BĐKH. Hiện nay, tạ i cá c
đô thị, việc thích ứ ng vớ i BĐKH và phò ng chố ng thiên tai thô ng qua giả i phá p quy hoạ ch, thiết kế và
xâ y dự ng nhà ở vẫ n cò n nhiều hạ n chế, nhấ t là ở nhữ ng vù ng ven đô và cá c khu vự c dễ tổ n thương
(gầ n sô ng, gầ n biển,…), nơi tậ p trung phầ n lớ n cá c hộ nghèo và thu nhậ p thấ p. Trong bố i cả nh đô thị
hó a và toà n cầ u hó a, thá ch thứ c cho nhà ở tạ i cá c vù ng nà y sẽ lớ n hơn, trong đó , ngô i nhà khô ng chỉ
cầ n có khả nă ng giả m thiểu cá c tá c độ ng củ a khí hậ u ở mứ c thấ p nhấ t mà cò n mang lạ i nhữ ng lợ i ích
lâ u dà i về kinh tế, xã hộ i, vă n hó a và mô i trườ ng cho ngườ i dâ n và cộ ng đồ ng.

7
 1.3.2 Ngành Xây dựng thế giới ứng phó với biến đổi khí hậu 5
Xá c định mứ c độ ả nh hưở ng, trên thế giớ i đã có nhiều quố c gia xâ y dự ng kế hoạ ch cụ thể
nhằ m đá nh giá và dự bá o đượ c nhữ ng tá c độ ng củ a BĐKH và nướ c biển dâ ng đố i vớ i ngà nh Xâ y
dự ng. Sau đâ y là mộ t trong số cá c giả i phá p nhằ m đố i phó vớ i vấ n đề nà y, bao gồ m:
Giảm thiểu và thích ứng
Cô ng ướ c khung củ a Liên Hợ p quố c về BĐKH (UNFCCC) sử dụ ng hai thuậ t ngữ quan trọ ng
nà y để nó i về biện phá p ứ ng phó vớ i BĐKH, đó là biện phá p giả m thiểu và biện phá p thích ứ ng.
+Biện pháp giảm thiểu - nhằ m giả m lượ ng khí thả i C02, giả m thiểu nhiệt độ ấ m lên toà n cầ u, rõ rà ng
là rấ t quan trọ ng trong việc là m chậ m tố c độ thay đổ i củ a khí hậ u và sẽ tiếp tụ c là m như vậ y bằ ng
mọ i cá ch, bao gồ m cả phương phá p ngắ n hạ n và trung hạ n. Biện phá p thích ứ ng vớ i BĐKH bao gồ m
mộ t loạ t cá c chương trình hà nh độ ng, kế hoạ ch cụ thể nhằ m đố i phó vớ i nó từ giả m phá t khí thả i
theo xu hướ ng xanh (green technology in construction) đến “Zero carbon”. Gầ n đâ y cá c quan niệm
về giao thô ng khô ng carbon, xâ y dự ng khô ng carbon, nă ng lượ ng khô ng carbon, nhà khô ng carbon
và cuố i cù ng là thà nh phố khô ng carbon bắ t đầ u đượ c đề cậ p trong cá c hộ i thả o khoa họ c. Hy vọ ng
trong thờ i gian sớ m cá c khá i niệm nà y sẽ đi và o thự c tiễn.
+Biện pháp thích ứng nhằ m điều chỉnh cho phù hợ p vớ i sự thay đổ i khí hậ u để hạ n chế tố i đa cho
ngà nh Xâ y dự ng và bả o trì cơ sở hạ tầ ng, duy trì hệ sinh thá i là nh mạ nh và cá c khu vự c đô thị. Biện
phá p thích ứ ng thườ ng ở cấ p độ quy hoạ ch. Trậ n độ ng đấ t nă m 1906 ở San Francisco là mộ t ví dụ ,
cá c chính sá ch quy hoạ ch nhằ m thích ứ ng BĐKH thà nh cô ng có thể tá ch biệt cá c rủ i ro mộ t cá ch có
hiệu quả . Khi đó trậ n độ ng đấ t khủ ng khiếp và vụ hỏ a hoạ n kéo theo dà i 3 ngà y đã hủ y hoạ i cả
thà nh phố , phá hủ y 28 nghìn ngô i nhà . Mứ c độ hủ y hoạ i cà ng gia tă ng do thà nh phố phụ thuộ c và o
hệ thố ng ố ng dẫ n gas và nướ c vố n khô ng chịu đượ c độ ng đấ t ở cấ p độ lớ n. Nếu đườ ng ố ng gas bị
vỡ , nguy cơ hỏ a hoạ n cao hơn, và nếu đườ ng ố ng nướ c bị vỡ , sẽ khô ng thể khố ng chế đượ c ngọ n
lử a, dẫ n tớ i đá m chá y nhỏ cũ ng có thể biến thà nh hỏ a hoạ n. Trong trườ ng hợ p nà y, việc tá ch biệt
tá c độ ng củ a 2 rủ i ro nà y sẽ liên quan đến việc thiết kế và lắ p đặ t cá c đườ ng ố ng có khả nă ng chố ng
chịu tố t hơn độ ng đấ t ở cấ p độ cao.
Hai biện phá p trên khô ng thể tá ch rờ i mà hỗ trợ cho nhau để có thể ngă n chặ n nhữ ng tá c độ ng xấ u
củ a BĐKH, phố i hợ p vớ i nhau để có thể là m giả m nhữ ng rủ i ro đá ng tiếc. Khô ng đượ c đá nh giá hai
phương phá p nà y mộ t cá ch cô lậ p. Điều quan trọ ng là cá c biện phá p thích ứ ng khô ng đố i nghịch vớ i
biện phá p giả m thiểu và ngượ c lạ i.
Phương án thiết kế
Thiết kế cũ ng có tá c độ ng khô ng nhỏ đến vấ n đề nà y và cũ ng có khả nă ng giả m nhẹ cá c rủ i ro. Ví dụ ,
mậ t độ thiết kế xâ y dự ng cao có thể là m tă ng nguy cơ đả o nhiệt đô thị và gia tă ng ngậ p lụ t đô thị.
Trong khi đó , thiết kế cô ng trình xanh có thể giú p cả i thiện cá c vấ n đề nà y mộ t cá ch đá ng kể, ví dụ
như việc thu gom và lọ c nướ c trên cá c tò a nhà cũ ng sẽ là m giả m dò ng chả y khi có mưa lũ lớ n trong
đô thị.

5
Theo baoxaydung.com.vn
8
Thiết kế linh hoạ t để cho phép thay đổ i có thể trong điều kiện BĐKH. Điều nà y bao gồ m cá c chiến
lượ c đầ u tư mà mang lạ i lợ i ích ngay cả trong trườ ng hợ p khô ng có sự thay đổ i khí hậ u trong tương
lai (ví dụ : tă ng cườ ng sự an toà n cho ngô i nhà bằ ng vậ t liệu lợ p má i chố ng nó ng, chố ng chá y, lắ p pin
nă ng lượ ng mặ t trờ i để tiết kiệm nă ng lượ ng và vừ a trá nh đượ c rủ i ro hỏ a hoạ n…). Ngoà i ra, cá c
nhà thiết kế cũ ng cầ n phả i nghiên cứ u về sự rủ i ro tạ i khu vự c mà mình thiết kế và vạ ch ra cá c
phương á n dự tính cho nhữ ng mố i nguy hiểm bao gồ m: Nhiệt độ gia tă ng; bã o lụ t; lố c xoá y; mưa
lớ n; mưa đá … Bên cạ nh đó , ứ ng dụ ng thiết kế thụ độ ng (sẽ trình bà y sau) có lợ i ích kép cho việc
chố ng lạ i nhiệt độ gia tă ng mà khô ng cả n trở nỗ lự c giả m nhẹ.
1.3.3 Một số mô hình nhà ở có khả năng thích ứng với nước biển dâng và bão 6

BĐKH toà n cầ u đang diễn ra ngà y cà ng nghiêm trọ ng. Theo Ủ y ban Quố c tế về BĐKH (IPCC),
Việt Nam là mộ t trong nă m nướ c chịu tá c độ ng lớ n nhấ t củ a biến đổ i khí hậ u. Hiện nay, Việt Nam
thườ ng xuyên chịu ả nh hưở ng từ 8- 10 cơn bã o mỗ i nă m, vì thế quy hoạ ch và xâ y dự ng cũ ng cầ n
tính đến việc gia tă ng tầ n suấ t cũ ng như cườ ng độ củ a cá c cơn bã o. Theo kịch bả n biến đổ i khí hậ u
và nướ c biển dâ ng đố i vớ i Việt Nam đượ c khuyến nghị sử dụ ng trong thờ i điểm hiện nay là kịch bả n
ứ ng vớ i mứ c phá t thả i trung bình. Điều nà y cũ ng có nghĩa là trong tương lai, cụ thể là và o nă m 2050
mự c nướ c biển sẽ dâ ng thêm 30cm so vớ i thờ i điểm hiện tạ i. Nghiên cứ u và đề xuấ t mô hình nhà ở
có khả nă ng thích ứ ng vớ i nướ c biển dâ ng và bã o là mộ t vấ n đề cầ n đượ c giả i đá p kịp thờ i nhằ m
bả o vệ con ngườ i và tà i sả n trướ c tá c độ ng củ a thiên tai trong bố i cả nh biến đổ i khí hậ u toà n cầ u.
Hiện trạng nghiên cứu về nhà nổi trong và ngoài nước
Nhà là nơi để ở và sinh số ng lâ u dà i, nên ngoà i việc nghiên cứ u cá c giả i phá p bền chắ c an toà n chố ng
lũ , bã o…cò n chú ý tớ i cá c giá trị thẩ m mỹ, phù hợ p vớ i vă n hó a, lố i số ng và kiến trú c địa phương,
cũ ng như đả m bả o sự tiện nghi và đầ y đủ cá c chứ c nă ng cầ n thiết cho lố i số ng mộ t gia đình cơ bả n
gồ m: ô ng bà , hai vợ chồ ng và 2 con. Trên cơ sở cầ n có cá c nghiên cứ u giả i phá p phù hợ p vớ i điều
kiện thự c tế trong xâ y dự ng nhà ở củ a ngườ i dâ n, phù hợ p vớ i xu thế phá t triển nhà ở trong giai
đoạ n từ 10 đến 20 nă m tớ i. Sau đâ y là mộ t số mô hình nhà ở điển hình có khả nă ng thích ứ ng vớ i
nướ c biển dâ ng và bã o đã và đang triển khai trên thế giớ i và ở Việt Nam.
 Mô hình nhà sàn.
+ Có kết cấ u nhà tương đố i vữ ng chắ c và tiết kiệm
chi phí xâ y dự ng hơn so vớ i nhà có nền mó ng đặ t.
+ Hạ n chế đượ c nướ c lụ t kéo theo cá c chấ t bẩ n có
trong có lụ t và o nhà .
+ Có khả nă ng thích ứ ng vớ i biến đổ i khí hậ u và
chố ng chịu đượ c bã o cấ p 10- 11.

Tuy nhiên, mô hình nà y lạ i khô ng đượ c ngườ i dâ n ở vù ng đồ ng bằ ng ưu chuộ ng vì cò n mộ t và i bấ t

tiện trong khi sử dụ ng.

6
Nguồ n: Tạ p chí Xâ y dự ng & Đô thị, số 36/2014

9
  Mô hình nhà nổi kiểu Hà Lan
+ Thâ n nhà đượ c xâ y bằ ng bê tô ng cố t thép rỗ ng, cá c hệ thố ng trụ
thép chố ng đỡ cho ngô i nhà .
+ Hai cự c neo ở phía trướ c và phía sau củ a tò a nhà , nhằ m neo nhà
và o mộ t vị trí cố định khi nó nổ i lên do nướ c dâ ng.
+ Mô hình nà y có thể nổ i lên theo mặ t nướ c đến 5,5m. Do đó , có
khả nă ng thích ứ ng vớ i nướ c biển dâ ng tố t, cho phép cá c hộ gia đình
sớ m trở lạ i vớ i cuộ c số ng thườ ng nhậ t sau khi chịu hậ u quả củ a lũ lụ t.
+ Khả nă ng chố ng bã o thấ p vì khô ng có giằ ng chố ng bã o.
+ Khó phù hợ p vớ i điều kiện Việt Nam.

 Mô hình nhà nổi của nhóm kiến trúc sư UCLA

Nhó m kiến trú c sư UCLA đề xuấ t ý tưở ng sau khi chứ ng kiến nhữ ng thiệt hạ i do bã o Katrrina gâ y ra
cho New Orleans (Bradford McKee, 2009).
- Mô hình nà y thích ứ ng ứ ng tố t vớ i nướ c biển dâ ng, bã o và đặ c biệt
là gó p phầ n bả o vệ mô i trườ ng.
- Nhà có thể nổ i lên trên mặ t nướ c 3,7m như mộ t chiếc bè khi
nướ c dâ ng lên.
- Nhà có má i quang điện, hấ p thụ nă ng lượ ng mặ t trờ i (có khả nă ng
dự phò ng nă ng lượ ng hoạ t độ ng cho ngô i nhà trong vò ng 3 ngà y);
bên trong khung nhà là hệ thố ng cá c đườ ng ố ng nướ c, cá c thiết bị
điện và cơ khí, cá c thù ng chứ a nướ c mưa và cá c bộ pin đượ c sạ c
bằ ng nă ng lượ ng mặ t trờ i.
- Có khả nă ng chố ng bã o lớ n.
- Chi phí xâ y dự ng rấ t lớ n 15.000 USD.
- Khó phù hợ p vớ i điều kiện Việt Nam.
 Nhà văn hóa cộng đồng của dự án DW (Tổ chức DW, 2009)
Mô hình nà y đạ t giả i nhấ t trong cuộ c thi “Mẫ u nhà an toà n” do DW
phá t độ ng.
Khả nă ng chố ng bã o và thích ứ ng vớ i lũ lụ t tố t do có giằ ng chố ng
bã o và có tầ ng gá c lử ng trá nh lũ lụ t (xâ y trên nền cao 80cm so vớ i
mặ t đườ ng). Nhà vừ a thích hợ p vớ i sở thích củ a ngườ i dâ n vừ a
thích ứ ng vớ i biến đổ i khí hậ u. Vì thế, có khả nă ng nhâ n rộ ng ở cá c
vù ng co nguy cơ bị ả nh hưở ng bở i bã o lũ , nướ c biển dâ ng và bã o
 Mô hình nhà bê tông nhẹ
Kiểu nhà sinh thá i nổ i trên mặ t nướ c nà y rấ t dễ di chuyển bằ ng đườ ng bộ và đườ ng sô ng vì đượ c
thiết kế theo nhữ ng chiếc module có cấ u trú c di độ ng linh hoạ t, tiện lợ i. Việc thay đổ i kích thướ c cá c

10
phò ng, vá ch đều đượ c thự c hiện chỉ bằ ng và i bướ c rấ t đơn giả n mà khô ng cầ n tớ i sự có mặ t củ a cá c
chuyên gia.
Má i nhà đượ c trang bị cá c tấ m pin nă ng lượ ng mặ t trờ i vớ i mụ c đích tạ o ra nhiệt và điện để cung
cấ p cho ngô i nhà , dự á n có sử dụ ng hệ thố ng đèn tiết kiệm: LED và bó ng sợ i qaung họ c. Ngô i nhà
cò n có kết cấ u khung thép định vị trên hệ thố ng mó ng nổ i, cá c phầ n khá c đượ c sử dụ ng cấ u kiện đú c
sẵ n, do vậ y hạ n chế đượ c chấ t thả i trong quá trình xâ y dự ng. Cá c vậ t liệu đượ c sử dụ ng xâ y dự ng
ngô i nhà là khô ng độ c hạ i, có nguồ n gố c địa phương.
Nhà nổ i trên mặ t nướ c Light home đượ c xâ y dự ng trên hệ thố ng module nổ i, nhà nổ i bê tô ng Light
home là giả i phá p hữ u ích trong việc khai thá c hoạ t độ ng sinh hoạ t củ a con ngườ i trên ao, hồ , sô ng,
biển. Thiết kế tù y biến theo nhu cầ u thự c tế củ a ngườ i sử dụ ng, nhà nổ i bê tô ng Light home đá p ứ ng
tố t cá c yêu cầ u về độ bền, tính thẩ m mỹ cũ ng như tính kinh tế.
 Mô hình nhà nổi phù hợp các vùng miền của Việt Nam
Chú ng ta cầ n phả i có cá c mô hình nhà nổ i chố ng lũ cho cá c vù ng miền khá c nhau do đặ c điểm tậ p
quá n, vă n hó a và điều kiện tự nhiên. Dự a trên cá c yếu tố nà y đề xuấ t cá c mô hình cho cá c vù ng và
tậ p trung lự a chọ n phâ n tích mộ t phương á n tố i ưu nhấ t.
Phương án 1: Nhà nổi di động
Trong mô hình nà y, có thể xâ y dự ng cá c că n hộ riêng hoặ c thà nh cá c cụ m nhà nổ i di độ ng. Do mù a lũ
có thể kéo dà i mộ t và i thá ng tạ i mộ t số địa phương thì mô hình nà y có thể sử dụ ng đẻ tă ng tính liên
kết giữ a cá c hộ gia đình. Phầ n khô ng gian chung có thể sử dụ ng thà nh cá c kho chứ a lương thự c,
giố ng, nướ c sạ ch…
+ Ưu điểm:
- Giú p ngườ i dâ n số ng qua mù a lũ và dễ dà ng phụ c hồ i.
- Mang tính cộ ng đồ ng xã hộ i, nhấ t là tạ i cá c địa phương
có mù a lũ kéo dà i.
- Là m giả m lượ ng lớ n chi phí cứ u hộ hà ng nă m.
+ Nhượ c điểm:
- Cầ n có khu vự c để xâ y mớ i.
- Xâ y mớ i hoà n toà n là m tă ng chi phí xâ y dự ng.
Phương án 2: Nhà nổi bán di động
Trong mô hình nà y, tá c giả đề xuấ t mô hình nhà nổ i cho khu vự c có mù a lũ ngắ n. Khá c vớ i cá c vù ng
khá c, do thờ i gian lũ lên nhanh, sứ c tà n phá mạ nh hơn so vớ i lũ theo mù a cho nên chú ng ta có thể
sử dụ ng mô hình bá n di độ ng. Có thể sử dụ ng mô hình nhà như nhà nổ i mộ t phầ n, có thể nổ i ½ hoặ c
chỉ nổ i phầ n trên khi lũ về. Trong mô hình nà y, nhà có thể nổ i cố định tạ i mộ t ví trí nhờ cá c cộ t leo
hay có thể di độ ng đến cá c vị trí thuậ n tiện cho sinh hoạ t củ a ngườ i dâ n. Vớ i mô hình nhà loạ i nà y
chú ng ta có thể tiết kiệm đượ c chi phí do có thể tậ n dụ ng đượ c nhà cũ , chỉ cầ n bổ sung thêm phầ n
nổ i di độ ng

11
 Ưu điểm:
- Phù hợ p cho khu vự c có mù a mưa lũ ngắ n.
- Dễ dà ng trong việc cứ u hộ .
- Tậ n dụ ng nhà dễ dà ng phụ c hồ i mộ t phầ n tà i sả n sau lũ .
+ Nhượ c điểm
- Khô ng gian số ng bị hạ n chế.
- Khô ng đả m bả o tính cộ ng đồ ng.
- Mộ t số tà i sả n vẫ n bị ả nh hưở ng do ngậ p nướ c.
Phương án 3: Nhà cố định
+ Ưu điểm:
- Khô ng gâ y thiệt hạ i về ngườ i.
- Dễ dà ng cho việc cứ u hộ .
- Tậ n dụ ng nhà có sẵ n.
+ Nhượ c điểm:
- Gâ y thiệt hạ i về tà i sả n do mộ t phầ n vẫ n bị ngậ p trong nướ c.
- Khó phụ c hồ i sau mù a mưa lũ .
- Chi phí xâ y dự ng cao.
Phương án chọn: Trong cá c phương á n trên, lự a chọ n phương á n tố t nhấ t và phâ n tích cụ
thể cả về khía cạ nh tà i chính đó là phương án nhà nổi di động. Trong phương á n nà y, có thể sử dụ ng
cá c vậ t liệu sẵ n có tạ i địa phương như tre, luồ ng, thù ng phi cũ ng như cá c vậ t liệu mớ i nhữ ng giá
thà nh hợ p lý.
Trong phương á n nà y, cá c thù ng phi khô ng chỉ
có chứ c nă ng giú p nhà nổ i trên mặ t nướ c mà
chú ng cò n đượ c sử dụ ng để chứ a nướ c sạ ch sử
dụ ng trong khi có lũ , cũ ng như có thể sử dụ ng để
là m chỗ chứ a chấ t thả i sinh hoạ t củ a con ngườ i.
Phương á n nà y đả m bả o đượ c khía cạ nh vệ sinh
mô i trườ ng, an toà n thự c phẩ m…mộ t trong cá c
yếu tố quan trọ ng nhấ t vớ i ngườ i dâ n khi số ng
chung vơi lũ . Sau khi kết thú c đợ t lũ , nướ c đã rú t
đi thì có thể tiến hà nh xử lý cá c chấ t thả i trong
quá trình sinh hoạ t, cụ thể như sau:
- Nướ c thả i trong thù ng phi (mà u đen) đượ c lấ y ra ngoà i và có thể sử dụ ng là m phâ n bó n nếu đã đủ
thờ i gian phâ n hủ y hoặ c đượ c đưa và o bể phố t để xử lý tiếp theo.
- Chấ t thả i rắ n đượ c phâ n loạ i: chấ t thả i hữ u cơ, chấ t thả i rắ n. Chấ t thả i hữ u cơ đượ c trữ cù ng vớ i
nướ c thả i sinh hoạ t. Chấ t thả i rắ n đượ c trữ trong cá c tú i dễ phâ n hủ y hay lướ i đự ng rá c sau khi
nướ c rú t sẽ phâ n loạ i để xử lý tá i chế hay chô n lấ p.
Ướ c tính chi phí xâ y dự ng că n hộ cho mộ t hộ gia đình, vớ i cá c thô ng số cụ thể như sau:

12
- Diện tích sử dụ ng 40m2; Số tầ ng: 2 tầ ng
- Thờ i hạ n xâ y dự ng: 2 thá ng
- Kinh phí xâ y dự ng: 19.232.000 VNĐ
Mộ t số ưu điểm củ a phương á n lự a chọ n:
- Đơn giả n, giá thà nh xâ y dự ng thấ p
- Tậ n dụ ng vậ t liệu sắ n có
- Đả m bả o khả nă ng chố ng lũ
- Đả m bả o nướ c sạ ch và vệ sinh mô i trườ ng
- Có thể sử dụ ng nguồ n nă ng lượ ng mặ t trờ i cung cấ p cho chiếu sá ng, nấ u ă n và cá c hoạ t độ ng khá c.
Kết luậ n: Qua đá nh giá có thể thấ y mộ t số điểm mớ i trong mô hình lự a chọ n như sau: Vớ i lượ ng
nướ c sạ ch tích trong cá c thù ng phi đã đả m bả o nhu cầ u số ng củ a hộ dâ n trong khoả ng 3 thá ng. Mô
hình sử dụ ng chủ yếu nhữ ng vậ t liệu tá i chế đượ c, thâ n thiện vớ i mô i trườ ng. Nhữ ng vậ t liệu nà y
đều có giá thà nh thấ p nhưng vẫ n đả m bả o đượ c về mặ t kết cấ u ngô i nhà cũ ng như khả nă ng sử
dụ ng. Khả nă ng thâ n thiện mô i trườ ng cao, ít thả i chấ t thả i ra mô i trườ ng mà vẫ n đả m bả o cuộ c
số ng cho ngườ i dâ n mà vẫ n giữ vữ ng nét vă n hó a cộ ng đồ ng riêng củ a ngườ i Việt Nam.
Nghiên cứ u nà y đã đưa ra đượ c mộ t số mô hình nhà thích ứ ng vớ i biến đổ i khí hậ u cho mộ t số vù ng
miền tù y theo điều kiện kinh tế, nhằ m đả m bả o an toà n và vệ sinh mô i trườ ng cho ngườ i dâ n trướ c,
trong và sau lũ . Có thể triển khai thí điểm tạ i mộ t số địa phương để rú t kinh nghiệm á p dụ ng cho cá c
đố i tượ ng phù hợ p.

2. NHÀ Ở TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG ( Energy Efficient Home )

2.1 TỔNG QUAN VỀ NHÀ Ở TIẾT KIỆM NĂNG LƯỢNG
2.1.1 Khái quát về kiến trúc tiết kiệm năng lượng
Xâ y dự ng là mộ t trong nhữ ng ngà nh tiêu thụ nă ng lượ ng rấ t lớ n, hơn 2/3 tổ ng lượ ng điện
tiêu thụ (theo BuildingScience.com), trong khi đó cá c tò a nhà dâ n sinh và thương mạ i tiêu thụ 40%
nă ng lượ ng sơ cấ p (nguồ n cấ p nă ng lượ ng thô chưa qua xử lý như than đá và dầ u thô …). Thô ng số
thể hiện mứ c độ ả nh hưở ng đến mô i trườ ng trên toà n vò ng đờ i củ a mộ t tò a là rấ t lớ n. Chỉ riêng việc
xem xét tiêu thụ nă ng lượ ng điện trong nhà ở tạ i cá c khu đô thị mớ i đã thấ y có nhiều vấ n đề cầ n giả i
quyết. Đó là tiêu thụ điện trự c tiếp (chạ y má y điều hò a khô ng khí, quạ t má y, đun nướ c nó ng, chiếu
sá ng, thiết bị điện sinh hoạ t, thang má y và cá c độ ng cơ khá c…) và tiêu thụ giá n tiếp (vậ t liệu xâ y
dự ng, nướ c sinh hoạ t,...).
Rõ rà ng là để sử dụ ng nă ng lượ ng tiết kiệm và có hiệu quả đều phả i xét đến tổ ng tiêu thụ điện
trự c tiếp và giá n tiếp ngay trong từ ng că n hộ , cũ ng như việc tiêu thụ nă ng lượ ng ở cá c khu vự c cô ng
cộ ng, như: cá c hệ thố ng cung cấ p điện chiếu sá ng, cấ p nướ c, cấ p nhiệt, thô ng tin, thang má y,… Từ
đó , lự a chọ n và sử dụ ng cá c trang thiết bị cho từ ng că n hộ cũ ng như cá c hệ thố ng điều khiển tự độ ng
củ a cả cô ng trình trong quá trình vậ n hà nh nó . Song, đó chỉ là giả i phá p tiết kiệm nă ng lượ ng thô ng
thườ ng chỉ đượ c định nghĩa là chắ p vá , lấ p lỗ hổ ng cô ng nghệ khi mà cá c má y mó c thiết bị đã trở lên
lạ c hậ u và tiêu tố n quá nhiều nă ng lượ ng. Nếu xét về tổ ng thể thì mộ t cô ng trình tiết kiệm nă ng
lượ ng phả i là mộ t cô ng trình đượ c tính toá n ngay từ khâ u thiết kế ban đầ u, như việc sử dụ ng vậ t
13
liệu, thiết kế vỏ bao che, tổ chứ c chiếu sá ng thô ng gió tự nhiên,... Điều nà y cũ ng đồ ng nghĩa vớ i việc
thiết kế cô ng trình xanh.
Thậ t vậ y, mộ t cô ng trình đượ c cô ng nhậ n là "Cô ng trình xanh" cầ n phả i tuâ n thủ 5 nhó m yêu
cầ u chính gồ m tiết kiệm nă ng lượ ng, tiết kiệm nướ c, sử dụ ng vậ t liệu bền vữ ng, đả m bả o chấ t lượ ng
khô ng khí trong nhà và địa điểm bền vữ ng. Trong đó, tiêu chí về tiết kiệm năng lượng được coi là một
tiêu chí quan trọng hàng đầu.  Đố i vớ i 3 chứ ng nhậ n cô ng trình xanh phổ biến tạ i Việt Nam hiện nay
bao gồ m LEED, LOTUS  và Green Mark cũ ng rấ t đề cao tiêu chí về tiết kiệm nă ng lượ ng. Đượ c biết,
cá c tổ chứ c từ chố i cấ p chứ ng nhậ n cho cô ng trình khô ng đạ t mứ c tiết kiệm nă ng lượ ng tố i thiểu,
ngay cả khi dù cô ng trình đó đượ c đầ u tư nhiều và o cá c nhó m tiêu chí khá c.
Theo bà Trịnh Thị Hò a (Quỹ Bả o vệ Mô i trườ ng): “Nhu cầ u nă ng lượ ng củ a Việt Nam sẽ vượ t
xa khả nă ng tự cung cấ p. Đấ t nướ c sẽ chuyển sang nhậ p khẩ u thay vì xuấ t khẩ u nă ng lượ ng trướ c
nă m 2015”. Cò n ô ng Darren ODea (Hộ i đồ ng Cô ng trình xanh Việt Nam) cũ ng nhậ n định: Cá c cô ng
trình đang chiếm 30 - 40% nă ng lượ ng sử dụ ng, 19% lượ ng nướ c sạ ch tiêu thụ , 29% lượ ng gỗ khai
thá c… Do vậ y, sẽ khô ng có đá ng ngạ c nhiên khi thờ i gian gầ n đâ y, trên cá c diễn đà n, ngườ i ta đề cậ p
nhiều đến vấ n đề tiết kiệm nă ng lượ ng đô thị. Tầ m quan trọ ng củ a tiêu chí tiết kiệm nă ng lượ ng đã
đượ c quy định rõ tạ i Quy chuẩ n QCVN 09: 2013/BXD cá c cô ng trình sử dụ ng nă ng lượ ng hiệu quả
do Bộ Xâ y dự ng ban hà nh mớ i đâ y. Song cô ng trình xâ y dự ng tiết kiệm nă ng lượ ng khô ng đơn giả n
là là m giả m giá cá c hoá đơn điện hà ng thá ng từ khâ u thiết kế cô ng trình kiến trú c đến quy hoạ ch đô
thị mà cò n là nhằ m mụ c tiêu để ứ ng phó vớ i biến đổ i khí hậ u; hướ ng đến sử dụ ng nă ng lượ ng xanh;
hay hướ ng tớ i cô ng trình khô ng tiêu thụ nă ng lượ ng – tương lai củ a cô ng trình xanh;.... 
7
2.1.2 Tiết kiệm năng lượng: Không mới và không quá khó

Kinh nghiệm quý từ giải pháp kiến trúc truyền thống

Nhìn nhậ n kiến trú c truyền thố ng là kiến trú c xanh, TS Lê Thị Bích Thuậ n - Phó Viện Kiến trú c, Quy
hoạ ch Đô thị và Nô ng thô n - VIAP cho rằ ng: Cá c giả i phá p tiết kiệm nă ng lượ ng (TKNL) theo kinh
nghiệm truyền thố ng là kho kinh nghiệm quý bá u về kiến trú c nhiệt đớ i, về kiến trú c bền vữ ng.
Chẳ ng hạ n, khi xâ y dự ng ngô i nhà để ở , ngườ i Việt thườ ng chọ n hướ ng sao cho nhà đó n đượ c gió
má t mù a hè, trá nh đượ c gió rét mù a đô ng. Nhà ở thườ ng quay hướ ng nam hay đô ng nam, trá nh
nắ ng tâ y bấ t lợ i và chịu đượ c bã o gió …
Về bố cụ c, nhà truyền thố ng là mộ t quầ n thể, gồ m nhữ ng cô ng trình nhỏ , giả n dị, bố trí phâ n tá n, vâ y
quanh ngô i nhà chính, hà i hò a vớ i cả nh quan thiên nhiên. Khô ng gian đệm là sâ n rộ ng, gắ n liền
trướ c vớ i ngô i nhà chính. Đặ c biệt, mả nh vườ n, cá i ao trong khuô n viên gia đình nô ng thô n đã trở
thà nh mộ t yếu tố quan trọ ng khô ng thể thiếu, đó ng vai trò củ a hệ câ n bằ ng sinh thá i vườ n - ao -
chuồ ng. Trong đó , ao khô ng chỉ là yếu tố cơ bả n tạ o nên mô i trườ ng số ng củ a ngườ i dâ n, đặ c trưng
cho hệ sinh thá i nhà ở thô n xó m mà cò n giú p cả i tạ o địa hình khu đấ t, giú p cho việc tiêu nướ c nhanh
chó ng, chố ng lầ y lộ i, ngậ p ú ng và là nguồ n dự trữ nướ c để tướ i câ y, phương tiện hữ u hiệu gó p phầ n
cả i tạ o vi khí hậ u, cả i thiện điều kiện kinh tế gia đình… Ngoà i ra, theo bà Thuậ n, kiến trú c nhà

7
Theo Bá o xâ y dự ng điện tử
14
truyền thố ng rấ t chú trọ ng đến yếu tố khí hậ u, yếu tố ả nh hưở ng rấ t lớ n đến việc sử dụ ng nă ng
lượ ng củ a toà nhà kiến trú c.
Tiết kiệm năng lượng từ quy hoạch đô thị
Từ cá c nghiên cứ u về kiến trú c truyền thố ng, bà Lê Thị Bích Thuậ n cũ ng đề xuấ t mộ t số định hướ ng
khô ng gian kiến trú c cho đô thị hiện đạ i. Theo đó , quy hoạ ch khu đô thị (KĐT) mớ i cầ n chú trọ ng
cá c giả i phá p nă ng lượ ng khép kín (như mô hình VAC trong kiến trú c truyền thố ng) trên cơ sở ứ ng
dụ ng cá c phá t minh khoa họ c. Đơn cử , nguồ n nướ c dù ng cho sinh hoạ t củ a dâ n cư sẽ là nguồ n nướ c
mưa đượ c qua xử lý thà nh nướ c sạ ch. Nướ c thả i trong KĐT sẽ xử lý trở thà nh nướ c tướ i câ y. Rá c
thả i củ a KĐT đượ c tậ n dụ ng để sả n xuấ t điện, phâ n bó n và tá i chế. VLXD đượ c sả n xuấ t theo cô ng
nghệ mớ i, chố ng nắ ng, chố ng chá y, chố ng độ ng đấ t, tậ n dụ ng vậ t liệu địa phương, thâ n thiện vớ i
mô i trườ ng. Giả i phá p giao thô ng hợ p lý cũ ng tiết kiệm nă ng lượ ng. Cá c phương tiện giao thô ng tậ n
dụ ng nă ng lượ ng mặ t trờ i. Nơi là m việc cầ n đượ c quy hoạ ch gầ n vớ i nơi ở để ngườ i dâ n có thể tự đi
bộ , hoặ c đi xe đạ p đến chỗ là m. Lố i ra và o khu đấ t phả i đả m bả o lợ i dụ ng đượ c mạ ng lướ i giao
thô ng cô ng cộ ng. Từ lố i ra và o củ a KĐT đến điểm giao thô ng cô ng cộ ng khô ng nên quá 500m. Trong
thiết kế đô thị, cầ n giữ gìn, phá t triển nâ ng cao giá trị cá c yếu tố đặ c trưng củ a mô i trườ ng sinh thá i
tự nhiên, cầ n có nhiều khoả ng “thở ” ngay cả trong nhữ ng khu vự c có mậ t độ dâ n cư cao. Trong lõ i
KĐT hay đan xen từ ng tiểu khu ở cầ n có nhữ ng khoả ng khô ng gian câ y xanh cả nh quan…
Đến các giải pháp thiết kế kiến trúc tiết kiệm năng lượng đơn giản 8
1.  Khai thác, tận dụng điều kiện tự nhiên hợp lý để tiết kiệm năng lượng trong xây dựng.
Ngay từ khâ u thiết kế thì việc chọ n số liệu khí hậ u thích hợ p (về bứ c xạ mặ t trờ i, nhiệt độ khô ng khí,
độ ẩ m tương đố i, gió , điều kiện tiện nghi vi khí hậ u cô ng trình,…) để phá t triển cô ng trình xanh, tiết
kiệm nă ng lượ ng trên cơ sở tậ n dụ ng tố i đa điều kiện khí hậ u thiên nhiên và cả nh quan tự nhiên.
Nhấ t là trong vấ n đề tổ chứ c thô ng gió tự nhiên và tậ n dụ ng á nh sá ng tự nhiên.
Trong khâ u thiết kế, việc chọ n kiểu dá ng, hình khố i nhà cao tầ ng khô ng chỉ thuầ n tú y về phương
diện thẩ m mỹ kiến trú c mà cò n có tá c dụ ng TKNL trong quá trình xâ y dự ng và vậ n hà nh, sử dụ ng.
Chẳ ng hạ n, thứ tự ưu tiên lự a chọ n hình khố i nhà cao tầ ng để tiết kiệm nă ng lượ ng là khố i trụ trò n,
khố i đa diện đều, khố i trụ vuô ng, khố i trụ chữ nhậ t rồ i mớ i đến cá c khố i có hình thù lồ i lõ m phứ c
tạ p khá c.
Việc lự a chọ n hệ thố ng cử a sổ nhằ m tậ n dụ ng á nh sá ng tự nhiên để chiếu sá ng cho phò ng cũ ng là
mộ t biện phá p hữ u hiệu để tiết kiệm nă ng lượ ng trong xâ y dự ng. Chẳ ng hạ n, chọ n loạ i cử a sổ cao và
hẹp thì sẽ tố t hơn loạ i cử a thấ p mà rộ ng (so vớ i cù ng mộ t diện tích củ a cử a). Cử a dễ dà ng đó ng mở
nhưng cũ ng đả m bả o yêu cầ u che nắ ng. Việc á p dụ ng kinh nghiệm sử dụ ng cử a truyền thố ng (trong
kính, ngoà i chớ p) vẫ n là mộ t gợ i ý tố t bậ c nhấ t trong xâ y dự ng.
2. Sử dụng vật liệu xây dựng phù hợp với khí hậu nhiệt đới và thân thiện với  môi trường
Sử dụ ng gạ ch khô ng nung trong xâ y dự ng, đỡ tố n kém nhiên liệu nung, giả m khí thả i và ô nhiễm
nhiệt, tạ o loạ i vậ t liệu thâ n thiện vớ i mô i trườ ng. Trong điều kiện khí hậ u nhiệt đớ i nó ng ẩ m Việt
8
http://tietkiemnangluong.com/tin-tuc/155/tiet-kiem-nang-luong-trong-nganh-xay-dung.html
15
Nam, nếu vậ t liệu xâ y dự ng khô ng đả m bả o tố t cá c yếu tố : cá ch nhiệt, chố ng thấ m dộ t, ẩ m mố c, bền
vữ ng, khó bị hư hoạ i trướ c nhữ ng tá c độ ng khắ c nghiệt… thì trong quá trình vậ n hà nh cá c cô ng
trình xâ y dự ng sẽ phả i sử dụ ng thiết bị điều hò a, thô ng gió nhâ n tạ o, có thể hiệu quả , xong tố n nhiều
nă ng lượ ng.
Việc sử dụ ng loạ i sả n phẩ m cá ch nhiệt, có khả nă ng ngă n bứ c xạ mặ t trờ i hoặ c đượ c thiết kế vớ i hệ
thố ng thô ng gió tự nhiên tố t sẽ tạ o điều kiện cho cá c cô ng trình xâ y dự ng có thể khô ng dù ng nhiều
điện nă ng là m má t mà vẫ n đả m bả o khô ng bị nó ng. Đó là chưa kể cá c loạ i cấ u kiện tiền chế như tấ m
tườ ng, tấ m sà n có chiều dà y mỏ ng, vậ n chuyển dễ dà ng trong thi cô ng, tạ o điều kiện TKNL, chấ t đố t
cho xe cộ …
3.  Sử dụng cây xanh để làm giảm nhiệt độ mặt đệm và làm sạch không khí đối với công trình xây dựng
cũng là một biện pháp tiết kiệm năng lượng cần được nhắc đến.
Nếu khô ng gian xung quanh khu nhà ở đượ c “lụ c
hó a” thì sẽ tạ o mô i trườ ng khô ng khí trong khu
nhà ở thấ p hơn, sạ ch hơn, má t hơn, ít phả i sử
dụ ng má y điều hò a khô ng khí và tiết kiệm điện
nă ng mộ t cá ch rõ rệt.

2.2 NHÀ Ở THỤ ĐỘNG (Passive house/ Passivhaus)

2.2.1 Khái niệm về nhà ở thụ động

Mộ t trong giả i phá p TKNL và giả m tá c độ ng đến mô i trườ ng chính là “Nhà thụ độ ng”, mộ t
ngô i nhà khô ng yêu cầ u hoặ c yêu cầ u rấ t ít phả i sử dụ ng đến nă ng lượ ng cho sự hoạ t độ ng củ a cá c
thiết bị là m má t và sưở i ấ m. Nó i cá ch khá c, thiết kế thụ độ ng là biết sử dụ ng ưu thế củ a dò ng nă ng
lượ ng và vậ t liệu để duy trì sự dễ chịu về nhiệt độ . Do că n nhà tự sưở i hay tự là m má t nên gọ i là thụ
độ ng.
Kiến trú c thụ độ ng là kiến trú c tự hoạ t độ ng vớ i sự thay đổ i củ a khí hậ u, khô ng đò i hỏ i cô ng nghệ để
là m ấ m hay là m má t bên trong cô ng trình, nên là mộ t hình thứ c thiết kế dà nh cho nhữ ng ngô i nhà
siêu hiệu quả về mặ t sử dụ ng nă ng lượ ng.

16
Có 5 yếu tố cơ bả n trong mộ t thiết kế Passivhaus:
1 - Cá ch nhiệt cao cấ p;
2 - Giả m nhu cầ u nhiệt;
3 - Kín gió ;
4 - Cử a sổ “thu nhiệt”;
5 - Thô ng gió thu hồ i nhiệt.

2.2.2 Các nguyên tắc thiết kế thụ động tăng hiệu quả năng lượng 9

Thiết kế nă ng lượ ng mặ t trờ i thụ độ ng là giú p khắ c phụ c tình trạ ng nhiệt độ nó ng lạ nh trá i
ngượ c củ a că n phò ng trong cá c mù a, thự c ra khô ng tố n quá nhiều tiền khi dự a trên địa điểm và cá c
điều kiện khí hậ u củ a vù ng. Lấ y ví dụ nướ c Ú c, nướ c có 8 vù ng khí hậ u khá c nhau nên khô ng có mộ t
kiểu kiến trú c chung cho tấ t cả cá c tò a nhà trên cả nướ c mà mỗ i thiết kế lạ i phù hợ p vớ i đặ c điểm
riêng từ ng khu vự c. Trong bà i nà y, sẽ chia sẻ cá c nguyên tắ c cơ bả n khi thiết kế nă ng lượ ng mặ t trờ i
thụ độ ng và lý giả i cá ch chú ng tạ o sự khá c biệt cho sự tiện nghi trong nhà .
 Hướng công trình
Bướ c đầ u xem xét việc thiết kế nhà ở , quan tâ m hà ng đầ u củ a ngườ i kiến trú c sư là hướ ng nhà ,
hướ ng nhà và hướ ng nhà . Hã y xem xét địa thế ngô i nhà , tìm hiểu về đặ c trưng khí hậ u để từ đó tậ n
dụ ng lợ i thế củ a mặ t trờ i và hướ ng gió .
Khô ng gian ở lý tưở ng nhấ t củ a bạ n nên đượ c đặ t theo hướ ng
bắ c, ngoạ i trừ vù ng khí hậ u nhiệt đớ i. Thiết kế trong ả nh củ a
Melbourne Design Studios đượ c đá nh giá 10 sao mứ c thâ n
thiện sinh thá i theo cá c tiêu chí củ a Đề á n Đá nh giá Nă ng lượ ng
Cô ng trình Quố c gia Ú c, Ngô i nhà có hướ ng phía Bắ c vớ i cá c
khô ng gian ở (tầ ng mộ t) và cá c phò ng ngủ phía trên cho phép
tiếp xú c tố i đa vớ i mặ t trờ i và dễ dà ng che nắ ng cho tườ ng và
cử a sổ và o mù a hè. Cò n phò ng tắ m và phò ng giặ t là cá c khô ng Melbourne Design Studios (MDS)
gian khô ng cầ n đượ c sưở i ấ m nên đượ c đặ t ở hướ ng ngượ c lạ i.

9
Nguồ n http://www.houzz.com
17
  Sưởi ấm tự nhiên
Phầ n lớ n cá c nhà Ú c nằ m trong vù ng khí hậ u hưở ng lợ i từ hệ
thố ng sưở i nă ng lượ ng mặ t trờ i thụ độ ng. Đâ y là nơi bạ n có
thể đó n cá c tia mù a đô ng ấ m á p trong ngô i nhà củ a bạ n, sưở i
ấ m mộ t cá ch tự nhiên. Điều nà y có thể đạ t đượ c khi mặ t trờ i
ở vị trí hơn thấ p trên bầ u trờ i và o mù a đô ng, cho phép á nh
sá ng mặ t trờ i xâ m nhậ p sâ u và o nhà , đặ c biệt là trên mặ t
nhà hướ ng về phía Bắ c, như trườ ng hợ p ở că n nhà nà y. Ngô i
nhà có cử a sổ lớ n hướ ng về phía bắ c trong cá c phò ng nghỉ
và phò ng khá ch đã tậ n dụ ng triệt để nhiệt mặ t trờ i.
DE atelier Architects
 Che nắng
Á nh nắ ng mặ t trờ i trự c tiếp và o cử a sổ có thể là nguồ n nhiệt
thừ a thã i trong că n nhà và o mù a hè. Tuy nhiên, bằ ng cá ch
hiểu về gó c độ củ a á nh nắ ng mặ t trờ i, bạ n có thể giả m thiểu
nhiệt và o nhà củ a bạ n trong nhữ ng thá ng nó ng hơn. Hã y
xem xét ví dụ dướ i đâ y, ví trí má i hiên, má i đua và dà n câ y
pengola sẽ che nắ ng cho cử a sổ (và tườ ng) và o mù a hè
nhưng khô ng che trong mù a đô ng, từ đó tạ o ra mộ t nhiệt độ
tiện nghi và giả m nhu cầ u điều hò a khô ng khí. Luigi Rosselli Architects
 Thực vật
Bó ng câ y và thả m thự c vậ t cũ ng là mộ t phầ n tạ o ra thiết kế
nă ng lượ ng mặ t trờ i thụ độ ng. Hã y xem xét việc bố cụ c khu
vườ n củ a bạ n và trồ ng câ y cao có thể cả i thiện tính nă ng
cô ng trình. Trồ ng câ y rụ ng lá , có tá n lá xanh tươi trong mù a
hè, có thể tạ o ra bó ng đổ cho khô ng gian ngoà i trờ i và nhà
củ a bạ n. Sau đó , khi nhữ ng câ y rụ ng lá và o mù a đô ng, á nh
sá ng mặ t trờ i có thể xuyên và o và o khô ng gian số ng củ a bạ n. Luigi Rosselli Architects
Chỉ dẫ n: Trồ ng thả m thự c vậ t dà y ở phía tâ y củ a nhà bạ n để che nắ ng cho tườ ng và cử a sổ từ mặ t
trờ i lú c lặ n. Buổ i chiều là thờ i gian nó ng nhấ t trong ngà y và khô ng thể ngă n chặ n, trừ khi bạ n sử
dụ ng mộ t thiết bị thẳ ng đứ ng – câ y là mộ t giả i phá p tự nhiên.
 Kính
Kính là mộ t yếu tố khô ng thể tiết kiệm trong việc thiết kế mộ t ngô i nhà .
Chú ng ta nên sử dụ ng hệ thố ng kính tố t nhấ t trong khả nă ng tà i chính
củ a mình. Kính có tá c độ ng lớ n nhấ t đến truyền nhiệt và có thể chiếm
hơn 40% thấ t thoá t nhiệt ra bên ngoà i và lên đến 87% thu nhiệt. Cầ n
xem xét kĩ lưỡ ng cả kích thướ c và hướ ng củ a tấ t cả cá c cử a sổ cho vù ng
khí hậ u đặ c trưng mà bạ n đang số ng. Cá c cử a sổ trong phò ng khá ch
nà y là kính đô i uPVC, giú p cho că n nhà TKNL hơn và là mộ t lự a chọ n DE atelier Architects
tuyệt vờ i trong mộ t mô i trườ ng ven biển khắ c nghiệt như Victoria.

18
  Làm mát tự nhiên
Cá c kỹ thuậ t đượ c sử dụ ng để là m má t tự nhiên khá c nhau trên khắ p
nướ c Ú c, từ khí hậ u nhiệt đớ i về phía bắ c đến cá c mô i trườ ng ô n hoà
hơn ở khu vự c phía nam. Mô tả dướ i đâ y là mộ t ví dụ hoà n hả o củ a
mộ t ngô i nhà tậ n dụ ng lợ i thế củ a khô ng khí bên ngoà i – khô ng gian
số ng theo chiều đứ ng đượ c phâ n chia để đó n nhữ ng là n gió qua cá c
bề rộ ng ngắ n, từ nhữ ng khoả ng mở lớ n củ a cử a hai cá nh đến cá c cử a
sổ có má i hắ t cao đố i diện. Là m má t đượ c cả i thiện bằ ng cá ch cà i đặ t
mộ t quạ t trầ n tre Haiku để lưu thô ng khô ng khí nhẹ nhà ng.
Elaine McKendry Architect
 Nhiệt khối
Vậ t liệu có nhiệt khố i thườ ng dà y đặ c và có thể lưu trữ nhiệt bên trong
và , gồ m bê tô ng, gạ ch, đá và đấ t nện. Giữ nhiệt trong nhiệt khố i là phù
hợ p nhấ t vớ i khu vự c có nhữ ng ngà y nắ ng nó ng và đêm lạ nh. Nhiệt
khố i hoạ t độ ng như mộ t ngâ n hà ng nhiệt, lưu trữ sự ấ m á p từ mặ t trờ i
trong ngà y. Và o buổ i tố i, khi nhiệt độ giả m xuố ng, hơi nó ng tỏ a dầ n ra
ra duy trì mộ t nhiệt độ tiện nghi và giả m nhu cầ u sưở i ấ m cơ khí. Ngô i
nhà nà y đượ c thiết kế bở i Swell Homes, sử dụ ng gạ ch dá n ngượ c Swell Homes
(RBV) và mộ t tấ m bê tô ng tiếp xú c là m nhiệt khố i. RBV là nơi mà cá c
bứ c tườ ng bên trong là gạ ch và bên ngoà i đượ c phủ bằ ng vậ t liệu khá c
như xi mă ng, gỗ hoặ c render. RBV là mộ t hệ thố ng tườ ng nhiệt hiệu
quả rấ t hiệu quả khi kết hợ p vớ i cá ch nhiệt và ố p mặ t ngoà i thích hợ p.
 Gioăng cao su
Sử dụ ng Gioă ng cao su là mộ t trong nhiều cá ch có thể đượ c á p dụ ng
dễ dà ng cho cả cô ng trình có sẵ n giả m thiểu tá c độ ng củ a thờ i tiết
lên ngô i nhà . Bạ n có thể mấ t đến 20 phầ n tră m nhiệt lượ ng chỉ vì
cá c lỗ nhỏ xung quanh cử a ra và o và cử a sổ . Lắ p đặ t rèm cử a và
mà nh giú p giả m gió lù a khô ng mong muố n và giữ lạ i nhiệt trong
ngô i nhà củ a bạ n.
C.O.S Design
 Cách nhiệt
Cá ch nhiệt là mộ t hệ thố ng ngă n cá ch dò ng nhiệt và tạ o ra mộ t sự
khá c biệt lớ n trong vù ng tiện nghi và nhiệt độ ngô i nhà . Nếu bạ n
số ng trong mộ t ngô i nhà cũ , hã y lắ p đặ t trầ n và sà n cá ch nhiệt. Có
nhiều cô ng ty cung cấ p dịch vụ cả i tạ o cá ch nhiệt tườ ng trên mộ t
cô ng trình hiện hữ u bằ ng cá ch tạ o ra cá c lỗ nhỏ trên tấ m thạ ch cao
và chèn/thổ i cá ch nhiệt và o trong lỗ . Cá c tấ m ố p tườ ng đượ c sử
dụ ng trong cả i tạ o nhà tạ o ra rà o cả n chố ng thấ m nướ c bên ngoà i DE atelier Architects
và cá ch nhiệt trong cù ng mộ t hệ thố ng. Đượ c là m từ nhẹ bọ t

19
polystyrene, nó là mộ t hình thứ c cá ch nhiệt hiệu suấ t cao vớ i trở
nhiệt tuyệt vờ i. Cá ch nhiệt bổ sung cũ ng có thể đượ c thêm và o
khoang củ a mộ t bứ c tườ ng khung đó ng đinh, tă ng gấ p đô i hiệu quả
hoạ t độ ng so vớ i mộ t ngô i nhà khung gỗ .
Mộ t thiết kế nă ng lượ ng mặ t trờ i thụ độ ng tuyệt vờ i sẽ xem xét tấ t cả trong số 9 nguyên tắ c
nó i trên để tạ o ra mộ t ngô i nhà độ c đá o phù hợ p vớ i cá c vù ng khí hậ u củ a nó . Nó cũ ng sẽ là m giả m
hoặ c loạ i bỏ sự phụ thuộ c củ a bạ n và o hệ thố ng sưở i và là m má t cơ khí, cũ ng là tố t hơn cho mô i
trườ ng và tú i tiền củ a bạ n.
2.2.3 Những ngôi nhà thụ động đầu tiên trên thế giới 10

Ngôi nhà Passivhaus đầu tiên ở Anh

Tậ p đoà n kiến trú c sư Bere vừ a qua đã ra mắ t tá c phẩ m nhà Passivhaus đầ u tiên ở Anh, đượ c gọ i là
“Larch House”. Khá i niệm về Passivhaus khô ng hẳ n là quá mớ i mẻ nhưng ứ ng dụ ng thự c tế cò n đếm
trên đầ u ngó n tay. Ngay cả ở nhữ ng nướ c tiên tiến nhấ t thế giớ i như Anh thì mớ i là ngô i nhà đầ u
tiên thuộ c thể loạ i nà y.

Đâ y là ngô i nhà có tính nă ng siêu tiết kiệm nă ng lượ ng, khô ng chỉ ứ ng dụ ng cô ng nghệ sả n xuấ t
nă ng lượ ng như cá c tấ m pin mặ t trờ i, mà cò n thể hiện ở nhữ ng chi tiết kỹ thuậ t xâ y dự ng như hệ
thố ng cá ch nhiệt, hệ thố ng thu hồ i nhiệt hiệu quả , hệ thố ng tá i sử dụ ng nguồ n nướ c… Giớ i thiệu tạ i
triển lã m Quố c gia Eisteddfod tạ i xứ Wales, ngô i nhà Passivhaus đầ u tiên ở Anh thu hú t đượ c nhiều
chú ý củ a cá c chuyên gia trong ngà nh xâ y dự ng về mộ t chiến lượ c xâ y dự ng xanh mớ i.

10
http://mag.ashui.com/index.php/congnghe/73-xuhuong/3822-nhung-ngoi-nha-passivhaus-dau-
tien-tren-the-gioi.html
20
Đâ y là ngô i nhà có 3 phò ng ngủ tính nă ng cá ch
nhiệt cao, tấ m quang điện và lớ n phía đố i diện
cử a sổ cho phép cá c phò ng trong nhà tiện lợ i và
thoả i má i trong cả mù a hè và mù a đô ng. Hộ i
đồ ng xâ y dự ng xanh Anh quố c đã rấ t tự hà o về
thà nh quả đầ u tiên nà y ở Anh quố c và hy vọ ng
sẽ có nhiều mô hình Passivhaus nữ a trên toà n
quố c.

Ngôi nhà Passivhaus đầu tiên ở Pháp

Cò n đâ y là mô hình nhà Passivhaus đầ u tiên ở Phá p. Vớ i sự ứ ng dụ ng hệ thố ng xâ y dự ng
Passivhaus, cô ng ty kiến trú c Karawitz đã thiết kế ngô i nhà Passivhaus đầ u tiên ở Phá p. Đâ y là mô
hình trang trạ i rấ t truyền thố ng ở nô ng thô n. Điều đầ u tiên có thể nhậ n thấ y đó là cấ u trú c tre ngoạ i
thấ t tạ o cả m giá c gầ n gũ i vớ i thiên nhiên. Hệ thố ng tấ m pin mặ t trờ i trên má i nhà để tạ o ra điện
nă ng phụ c vụ nhu cầ u củ a chính sinh hoạ t củ a gia đình. Đâ y là ngô i nhà đầ u tiên nhậ n đượ c chứ ng
nhậ n Passivhaus trong vù ng Ile de France – mộ t vù ng vố n có tiếng tă m về cá c cô ng trình kiến trú c
và đô thị bền vữ ng.

21
Cô ng trình xanh mớ i nà y có định hướ ng ngay từ ban đầ u vớ i mặ t tiền hướ ng về phía Bắ c và cá c cử a
sổ 3 lớ p hướ ng về phía nam. Lớ p tườ ng tre ngoà i cù ng bả o vệ ngô i nhà khỏ i á nh nắ ng mặ t trờ i trự c
tiếp cườ ng độ cao đồ ng thờ i cung cấ p mộ t hà ng hiên thoá ng má t.
Cá c cử a sổ và hệ thố ng tườ ng đú c sẵ n cá ch nhiệt vô cù ng hiệu quả và hệ thố ng thô ng gió thu hồ i
nhiệt tạ o khô ng khí trong là nh. Hình dạ ng cơ bả n củ a ngô i nhà khô ng chỉ là m hà i hò a, đan xen và o
nhữ ng cô ng trình đã có củ a khu vự c mà cò n giả m sự phơi nhiễm củ a cá c bứ c tườ ng vớ i bên ngoà i,
giả m cầ u nhiệt ở cá c gó c.
Điều quan trọ ng thự c sự nằ m ở bên trong tò a nhà vớ i nhữ ng lớ p trầ n phủ gỗ và cá c bứ c tườ ng cá ch
nhiệt, hệ thố ng á nh sá ng hiện đạ i. Sự đơn giả n nhưng rấ t tinh tế củ a cá c chấ t liệu trong ngô i nhà
như hệ thố ng sà n, tườ ng cũ ng như nộ i thấ t củ a ngô i nhà xứ ng đá ng đượ c gọ i là ngô i nhà Passivhaus
đầ u tiên ở Phá p vớ i tuyệt tá c xâ y dự ng củ a tương lai (Wonder of Green Design).

Passivhaus đầu tiên tại Nhật Bản

Đâ y là ngô i nhà mang tính đơn giả n nhưng thanh lịch đượ c thiết kế bở i cô ng ty Key Architects là
mộ t ví dụ hấ p dẫ n củ a thiết kế Nhậ t bả n hiện đạ i. Đâ y chính là nhà thuộ c loạ i nhà thụ độ ng, siêu
hiệu quả nă ng lượ ng đầ u tiên tạ i Nhậ t bả n. Đơn giả n đến khiêm nhườ ng nhưng bao hà m mọ i tiêu

22
chuẩ n củ a Passivhaus đượ c tổ ng hợ p sự nhạ y cả m tinh tế củ a ngà nh xâ y dự ng Nhậ t bả n ở mộ t cấ p
độ mớ i.
Ngô i nhà siêu hiệu quả nà y khá c xa vớ i nhà truyền thố ng ở Nhậ t bả n bở i theo truyền thố ng xâ y
dự ng nhà Nhậ t thườ ng sử dụ ng hệ thố ng tườ ng mỏ ng và khung cử a sổ đơn mà cho đến tậ n hô m nay
vẫ n cò n điển hình.

Key Architects đã phả i tố n nhiều thờ i gian lự a chọ n và sử dụ ng vậ t liệu xâ y dự ng rấ t chi tiết, cù ng
vớ i ứ ng dụ ng kỹ thuậ t xâ y dự ng để bả o đả m tính nă ng cầ n thiết củ a mộ t ngô i nhà hiệu quả nă ng
lượ ng. Nhà nà y là mộ t ví dụ tuyệt vờ i về kỹ thuậ t xâ y dự ng tiêu chuẩ n củ a nhà thụ độ ng - nó có tính
nă ng cử a sổ 3 lớ p, độ dà y củ a tườ ng đả m bả o tính nă ng cá ch nhiệt, cá c khung cử a ra và o và cử a sổ
có chuẩ n mự c kín tố i đa, đả m bả o khô ng khí khô ng bị rò rỉ.
Điểm cố t lõ i là hệ thố ng thu hồ i nhiệt và hệ thố ng lưu thô ng cung cấ p khô ng khí trong là nh cho ngô i
nhà . Mộ t ngô i nhà có xá c nhậ n Passivhaus thể hiện nghiêm ngặ t khố i lượ ng điện nă ng tiêu thụ từ ng
thờ i điểm nhấ t định. Đâ y chính là ngô i nhà chuẩ n mự c đầ u tiên ở mộ t đấ t nướ c vố n có cô ng nghệ
cao và dư thừ a tà i chính.
2.3 NHÀ Ở THÔNG MINH ( IntelliHome, Smart house)
2.3.1 Tổng quan về Nhà thông minh
 Khái quát về Nhà thông minh

Nhà thô ng minh là kiểu nhà đượ c lắ p đặ t cá c thiết bị điện, điện tử có tá c dụ ng tự độ ng hoá hoà n
toà n hoặ c bá n tự độ ng, thay thế con ngườ i trong thự c hiện mộ t hoặ c mộ t số thao tá c quả n lý, điều
khiển.

Trong că n nhà thô ng minh (NTM), đồ dù ng trong nhà từ phò ng ngủ , phò ng khá ch đến toilet đều gắ n
cá c bộ điều khiển điện tử có thể kết nố i vớ i Internet và điện thoạ i di độ ng, cho phép chủ nhâ n điều
khiển vậ t dụ ng từ xa hoặ c lậ p trình cho thiết bị ở nhà hoạ t độ ng theo lịch. Thêm và o đó , cá c đồ gia
dụ ng có thể hiểu đượ c ngô n ngữ củ a nhau và có khả nă ng tương tá c vớ i nhau.
Cá c chứ c nă ng chính thườ ng sử dụ ng trong nhà thô ng minh:
1. Điều khiển chiếu sá ng (on/off, dimmer, scence, timer, logic,...)
2. Điều khiển mà nh, rèm, cử a cổ ng
3. HT An ninh, bá o độ ng, bá o chá y
4. ĐK Điều hò a, má y lạ nh
5. HT Â m thanh đa vù ng
23
 6. Camera, chuô ng hình
7. HT Bả o vệ nguồ n điện
8. Cá c tiện ích và ứ ng dụ ng khá c
 Toà nhà thông minh hiện nay có hai đặc điểm nổi bật sau:
Thứ nhất là tiết kiệm năng lượng. Ví dụ , hệ thố ng điều hoà nhiệt độ củ a toà nhà thô ng minh á p dụ ng
cá c biện phá p kiểm soá t trự c tiếp, khố ng chế sự bậ t tắ t tố i đa, đề ra cá c biện phá p kiểm soá t, điều
khiển tự độ ng trự c tiếp và cá c biện phá p tiết kiệm nă ng lượ ng ưu việt, mỗ i phò ng đều đượ c lắ p đặ t
má y cả m ứ ng điện tử và má y xử lí loạ i nhỏ , có thể tự độ ng điều tiết nhiệt độ , nguồ n á nh sá ng, độ
nó ng lạ nh và thô ng gió trong phò ng, so vớ i kiến trú c bình thườ ng có thể tiết kiệm đượ c trên 30%
nguồ n nă ng lượ ng.
Thứ hai là đặc điểm đàn hồi. Ý tưở ng thiết kế NTM vừ a có thể phả n á nh đượ c phương châ m, chiến
lượ c kinh doanh củ a cô ng ty, vừ a có thể chă m só c cá c nhu cầ u củ a nhâ n viên. Đầ u tiên là ''tính đà n
hồ i'' hó a về mặ t kiến trú c ở phầ n bên trong củ a tò a nhà , ví dụ kích cỡ to nhỏ củ a phò ng là m việc,
hình dá ng củ a vậ t dụ ng gia đình và vị trí củ a nó , đều có thể thay đổ i theo yêu cầ u củ a ngườ i sử dụ ng.
Tiếp đó là thiết kế dự a và o mụ c đích sử dụ ng và sắ p xếp củ a từ ng nhâ n viên để tạ o cho ngườ i là m
việc tạ i đó khô ng có cả m giá c bị tró i buộ c bở i bà n là m việc, phò ng là m việc, vị trí là m việc. Ví dụ như
mộ t cô ng trình kiến trú c do mộ t cô ng ty thiết kế kiến trú c thô ng minh củ a Anh thiết kế cho khá ch
hà ng, lấ y ''đơn vị cô ng tá c'' là m nền tả ng chứ khô ng dự a theo từ ng chứ c vụ cụ thể như phương phá p
truyền thố ng. Cá ch là m nà y khiến cho mộ t nhâ n viên thườ ng xuyên cô ng tá c bên ngoà i khi trở về
cô ng ty có thể sử dụ ng bấ t kì mộ t má y tính nà o để xử lí thư tín điện tử , cũ ng có thể sử dụ ng bà n là m
việc mà anh ta cả m thấ y thích hợ p để viết bá o cá o cô ng tá c hoặ c chuẩ n bị bà i phá t biểu trong hộ i
nghị; Và nhâ n viên quả n lí củ a cô ng ty có thể quả n lí, giá m sá t cá c hoạ t độ ng cô ng việc ở nhữ ng bộ
phậ n khá c nhau củ a tò a nhà ngay tạ i bà n là m việc củ a mình. Có thể thấ y, kiểu toà NTM hiện đạ i hoá
nà y vừ a có thể phá t huy đượ c tố i đa tiềm lự c củ a nhâ n viên, vừ a tiết kiệm đượ c khô ng ít nhâ n lự c và
tiền củ a cho nhữ ng ngườ i quả n lí.
2.3.2 Nhà thông minh không chỉ là những cỗ máy 11
Gầ n đâ y, ngườ i ta hay nó i đến khá i niệm “nhà thô ng minh”. Và khô ng cò n mơ hồ nữ a, khá i niệm nà y
đang hiện hữ u dầ n dầ n, cụ thể, đi và o đờ i số ng lĩnh vự c kiến trú c xâ y dự ng. Nhưng để thố ng nhấ t về
khá i niệm “nhà thô ng minh” có lẽ cò n phả i bà n nhiều. Trong bà i viết nà y, muố n đưa ra mộ t cá ch
nhìn tổ ng quan hơn để thấ y “nhà thô ng minh” khô ng chỉ đơn thuầ n là mộ t cỗ má y đượ c lậ p trình
hoà n hả o.
  Từ định nghĩa “Nhà thông minh”
Theo định nghĩa, nhà thô ng minh là mộ t ngô i nhà có mộ t hệ thố ng kỹ thuậ t hoà n hả o, đượ c lậ p trình
tố i ưu hoá cho việc điều khiển vậ n hà nh thiết bị, vậ t dụ ng trong nhà . Định nghĩa nà y mớ i chỉ có điều
kiện cầ n chứ chưa đủ . Bở i quan hệ giữ a yếu tố kiến trú c và yếu tố thô ng minh chưa rõ . Hệ thố ng kỹ
thuậ t điều khiển nà y gắ n bó hữ u cơ vớ i kiến trú c hay là mộ t cá thể rờ i đượ c cấ y thêm? Nếu chiếu

11
Nguồ n: slife.com.vn
24
theo định nghĩa ở trên, thì nhữ ng ngô i nhà khô ng có hệ thố ng điều khiển tự độ ng, chắ c là nhữ ng
ngô i nhà khô ng thô ng minh – hay tệ hơn là nhữ ng ngô i nhà … dố t?!
M-House (Thiên An, Huế) – cô ng trình giả i
ba Giả i thưở ng kiến trú c Quố c gia 2008, ứ ng
dụ ng nhiều cơ chế thô ng minh như bó ng đèn
cả m ứ ng, cử a cuố n tự độ ng, hệ thố ng già n
má i pin mặ t trờ i…

Như vậ y, chắ c chắ n yếu tố thô ng minh khô ng chỉ nằ m trong hệ thố ng điều khiển tự độ ng vớ i cô ng
nghệ cao. Nếu không, thì ngôi nhà đó sẽ trở thành một tổ hợp công nghệ mà xa rời bản chất kiến trúc
– là yếu tố cốt lõi để tạo nên cái gọi là ngôi nhà.
Từ xa xưa cho tớ i bâ y giờ , theo suố t chiều dà i lịch sử , kiến trú c phá t triển khô ng ngừ ng để đi tìm cá i
đẹp hoà n mỹ hơn và cũ ng là để đá p ứ ng đầ y đủ , thiết thự c hơn nhu cầ u củ a con ngườ i, đi tớ i sự tiện
lợ i nhấ t. Nhà thô ng minh khô ng nằ m trong ngoạ i lệ đó . Và như vậ y, để đượ c gọ i là mộ t ngô i nhà
thô ng minh, phả i cò n cầ n nhiều yếu tố khá c nữ a.
 Nhà thông minh bao gồm những yếu tố gì?
Như trên đã nó i, nhà thô ng minh khô ng chỉ là mộ t ngô i nhà
đượ c trang bị hệ thố ng điều khiển tự độ ng, trang thiết bị cô ng
nghệ cao, nhà thô ng minh cầ n cá c yếu tố khá c có quan hệ chặ t
chẽ vớ i nhau, tương hỗ nhau, phù hợ p trên cả phương diện
cô ng nă ng, kỹ thuậ t, thẩ m mỹ, kinh tế. Ở mộ t cá ch nhìn tổ ng
Yếu tố sinh thá i, tự nhiên là mộ t phầ n
quan, “nhà thô ng minh” cầ n nhữ ng yếu tố sau:
củ a NTM.
Giải pháp kiến trúc thông minh
Dù thô ng minh như thế nà o đi chă ng nữ a, mộ t ngô i nhà sẽ chỉ thự c sự tố t khi yếu tố đầ u tiên tạ o nên
ngô i nhà – kiến trú c – phả i tố t. Nhà thô ng minh phả i có giả i phá p kiến trú c thô ng minh. Sự phá t
triển củ a khoa họ c kỹ thuậ t và sự lạ m dụ ng cô ng nghệ nhiều khi là m mờ nhạ t vai trò củ a kiến trú c.
Mọ i thứ khô ng hợ p lý, chưa tố t ngườ i ta đều vin và o giả i phá p cô ng nghệ hỗ trợ . Cá c giả i phá p kỹ
thuậ t sẽ chỉ tố t và phá t huy hiệu quả trên nền mộ t kiến trú c thô ng minh, hợ p lý.
Kiến trú c là khở i đầ u và là tiền đề củ a mọ i yếu tố khá c. Giả i phá p kiến trú c thô ng minh là tậ n dụ ng
tố t yếu tố mô i trườ ng, cả nh quan, phá t huy ưu điểm, khắ c phụ c nhượ c điểm. Sẽ là khô ng thô ng
minh nếu như ngô i nhà quay hướ ng tâ y mà khô ng tính đến giả i phá p chắ n nắ ng, chố ng nó ng. Giả i
phá p kiến trú c thô ng minh là hợ p lý cô ng nă ng, thuậ n tiện cho con ngườ i, đá p ứ ng đượ c nhu cầ u
củ a ngườ i sử dụ ng trong cô ng trình đó . Giả i phá p kiến trú c thô ng minh cò n là sự hợ p lý giữ a nộ i tạ i
kiến trú c: hình thứ c và cô ng nă ng; hay mố i quan hệ kiến trú c và cá c yếu tố khá c như nộ i – ngoạ i
thấ t, kỹ thuậ t (kết cấ u, hệ thố ng điện, cấ p – thoá t nướ c, thô ng tin liên lạ c, hệ thố ng điều khiển tự
độ ng…).

25
Giả i phá p kiến trú c thô ng minh cò n là sự linh
hoạ t khi cầ n thay đổ i hay bổ sung hệ thố ng trang
thiết bị kỹ thuậ t. Chú ng ta có thể thấ y nhiều
cô ng trình cổ hà ng tră m nă m tuổ i ở châ u  u, vẫ n
khô ng hề lạ c hậ u khi đưa nhữ ng hệ thố ng kỹ
thuậ t hiện đạ i và o, khô ng là m phá vỡ cấ u trú c
ban đầ u, vậ n hà nh tố t, đá p ứ ng đượ c nhữ ng yêu Bả ng điều khiển cá c hệ thố ng trong mộ t nhà ở
cầ u củ a thờ i đạ i. tư nhâ n.

Sinh thái – thân thiện môi trường

Kiến trú c sinh thá i hay cò n gọ i là kiến trú c xanh đượ c nhắ c tớ i nhiều trong nhữ ng nă m gầ n đâ y. Đó
là hệ quả tấ t yếu sau khi con ngườ i mả i miết kiếm tìm và phá t minh nhữ ng cô ng nghệ và vậ t liệu
mớ i nhưng lạ i xả “rá c” và o mô i trườ ng. Trá i đấ t đang nó ng lên, tầ ng ozone thủ ng, bă ng tan… đó là
nhữ ng hệ quả vĩ mô nhưng rõ nét củ a nền cô ng nghiệp phá t triển khô ng ngừ ng, trong đó có cô ng
nghiệp xâ y dự ng mang lạ i. Kiến trú c sinh thá i hướ ng tớ i sự bền vữ ng, thâ n thiện thiên nhiên, mô i
trườ ng. Có thể ở mộ t khía cạ nh nà o đó , vă n minh và thiên nhiên như hai cá thể đố i lậ p loạ i trừ lẫ n
nhau. Ở nơi thiên nhiên thì tính vă n minh kém và ngượ c lạ i. Tuy nhiên thự c tế thì vă n minh và thiên
nhiên luô n cù ng tồ n tạ i vớ i nhữ ng tỷ lệ tương quan khá c nhau. Nhưng mọ i hà nh độ ng củ a con
ngườ i, đặ c biệt là hoạ t độ ng xâ y dự ng đang tà n phá thiên nhiên ở nhiều phương diện: phá nú i, phá
rừ ng… Đó là việc lấ y nguyên vậ t liệu, lấ p ao hồ lấ y mặ t bằ ng xâ y dự ng, bê tô ng hoá bề mặ t đấ t tự
nhiên, thả i vô số cá c loạ i phế thả i xâ y dự ng độ c hạ i và khó phâ n huỷ và o mô i trườ ng…
Mộ t ngô i nhà thô ng minh hẳ n phả i có yếu tố sinh thá i. Khi mà kiến trú c hiện đạ i đượ c tạ o nên bở i bê
tô ng, kính, thép; khi mà đô thị chậ t chộ i vớ i nhữ ng toà nhà san sá t nhau; ngườ i ta mớ i hiểu và mớ i
thấ y cầ n giá trị củ a câ y xanh, mặ t nướ c, mô i trườ ng khô ng khí trong là nh. Đó khô ng chỉ là yếu tố vậ t
lý, khí hậ u thuầ n tuý cho sứ c khoẻ mà nó cò n tá c độ ng trự c tiếp đến thị giá c, tâ m hồ n củ a con ngườ i.
Để thiết kế mộ t ngô i nhà thô ng minh, bao gồ m yếu tố sinh thá i, kiến trú c sư phả i nắ m đượ c quan hệ
giữ a mô i trườ ng và tiến bộ xã hộ i. Và để thự c hiện tố t – hướ ng về thiên nhiên, đồ ng nghĩa vớ i việc
ngă n chặ n nhữ ng hoạ t độ ng củ a con ngườ i gâ y tá c độ ng tớ i thiên nhiên thì dườ ng như cũ ng đồ ng
nghĩa vớ i việc chấ p nhậ n nhữ ng “bướ c lù i” củ a sự phá t triển, tă ng trưở ng kinh tế. Điều đó quả thự c
là khó , gầ n như là thá ch thứ c.
Tiết kiệm năng lượng
Tiết kiệm nă ng lượ ng là mộ t tiêu chí củ a kiến trú c sinh thá i. Tiết kiệm nă ng lượ ng đồ ng nghĩa vớ i
việc giả m sự tà n phá thiên nhiên ở đầ u nguồ n (do khai thá c than, dầ u mỏ …) và giả m việc thả i khí
độ c hạ i và o mô i trườ ng. Rõ rà ng, để đạ t đượ c điều nà y, cô ng trình phả i có mộ t giả i phá p kiến trú c
cũ ng như kỹ thuậ t tố t như đã đề cậ p ở trên.

26
 Nhà bên hồ (Tâ y Hồ , Hà Nộ i) - cô ng trình
giả i ba Giả i thưở ng kiến trú c Quố c gia 2008,
sử dụ ng hệ thố ng mà nh chắ n nắ ng tự độ ng.

Mộ t ngô i nhà thô ng minh phả i “biết” tiết kiệm nă ng lượ ng. Đầ u tiên là phả i khai thá c cá c yếu tố tự nhiên
tố i đa như á nh sá ng, thô ng gió ; giả m thiểu việc khai thá c thiết bị tiêu hao nă ng lượ ng như chiếu sá ng, điều
hoà nhiệt độ , lò sưở i… Tiếp theo là phả i biết tậ n dụ ng cá c nguồ n nă ng lượ ng từ thiên nhiên để chuyển hoá
thà nh nă ng lượ ng hữ u ích. Đó là nhiệt nă ng củ a mặ t trờ i, sứ c gió , sứ c nướ c… Nhữ ng thiết bị nà y hiện nay
đã rấ t phổ biến như hệ thố ng đun nướ c nó ng dù ng nă ng lượ ng mặ t trờ i, pin mặ t trờ i…
Tấ t nhiên, để tiết kiệm nă ng lượ ng mộ t cá ch hiệu quả nhấ t phả i nhờ đến mộ t hệ thố ng điều khiển
hợ p lý, thô ng minh như trong định nghĩa đầ u tiên.
Hệ thống thiết bị điều khiển thông minh
Đâ y là yếu tố mà ngườ i ta hay nhắ c tớ i, và cho rằ ng nó là yếu tố quyết định để mộ t ngô i nhà trở
thà nh thô ng minh. Tấ t nhiên, theo mộ t cá ch nhìn có nhiều gó c độ , nó khô ng thể định đoạ t số phậ n
mộ t ngô i nhà nhưng cũ ng khô ng thể thiếu. Thự c tế, nó chỉ là điều kiện cầ n chứ khô ng thể là điều
kiện đủ . Nếu phâ n chia hệ thố ng điều khiển thô ng minh ra thì có lẽ có quá nhiều hệ thố ng, và mỗ i
nhà cung cấ p thiết bị, hệ thố ng điều khiển thô ng minh cũ ng có nhữ ng định nghĩa khá c nhau, sự
phâ n chia khá c nhau.
Làm chủ căn nhà thông minh
Để mộ t ngô i nhà đầ y đủ cá c yếu tố thô ng minh như trên quả thậ t là khó . Nhưng ngô i nhà vẫ n có thể
thô ng minh theo mộ t cá ch nà o đó . Xét cho cù ng, nhà thô ng minh đến đâ u cũ ng nhằ m phụ c vụ cho
ngườ i sử dụ ng mộ t cá ch thuậ n tiện nhấ t, an toà n và bền vữ ng nhấ t. Nhà thô ng minh phả i tạ o ra mộ t
mô i trườ ng tố t đẹp mà con ngườ i sinh số ng và là m việc trong đó có thể hưở ng thụ .
Vì lẽ đó , nhà thô ng minh cũ ng cầ n đến ngườ i chủ biết điều khiển nó . Mộ t ngườ i chủ biết tìm đến
kiến trú c sư có khả nă ng đá p ứ ng đượ c nhữ ng nhu cầ u chính đá ng củ a mình, tìm đượ c tiếng nó i
chung để đưa ra giả i phá p kiến trú c hợ p lý nhấ t. Mộ t ngườ i phả i biết yêu thiên nhiên, tô n trọ ng
nhữ ng giá trị củ a mô i trườ ng. Mộ t ngườ i phả i biết tiết kiệm, sử dụ ng nă ng lượ ng hợ p lý (kể cả khi
anh ta có nhiều tiền). Mộ t ngườ i chủ phả i biết sử dụ ng và vậ n hà nh thiết bị đú ng cá ch, đú ng chỗ để
tậ n hưở ng nhữ ng giá trị củ a cô ng nghệ mang lạ i chứ khô ng phả i là m nô lệ cho nó .
Và cuố i cù ng, mộ t ngườ i chủ phả i có ứ ng xử , biết thiết lậ p mố i quan hệ tố t đẹp giữ a con ngườ i vớ i
chính ngô i nhà , hiểu rõ lẫ n nhau – bở i ngô i nhà cũ ng là mộ t cơ thể số ng; cũ ng như tạ o lậ p mố i quan
hệ, mô i trườ ng tố t đẹp giữ a nhữ ng thà nh viên chung mộ t má i nhà .

27
 2.3.3 Công trình tham khảo
Ngôi Nhà Thông Minh của tỉ phú Bill Gates
Bill Gates là tỉ phú là ng cô ng nghệ trên thế giớ i. Ngô i nhà củ a ô ng bên cạ nh mộ t ngọ n đồ i, tạ i bang
Washington, Hoa Kỳ. Đó là ngô i nhà biệt thự đượ c thiết kế mộ t cá ch tỉ mỉ, nó đượ c mệnh danh là biệt
thự Thá i Bình Dương, Nó đượ c gọ i là "Nhà Thô ng Minh" đầ u tiên trong lịch sử loà i ngườ i cả về nghĩ
đen và nghĩa bó ng, do có nhữ ng hệ thố ng trang, thiết bị điện tử tinh vi, hiện đạ i và rấ t phứ c tạ p đượ c
bố trí ở nộ i thấ t bên trong
Tổ ng diện tích củ a ngô i nhà nà y là 66.000 bộ vuô ng (tương đương 6.100 mét vuô ng). Sau đâ y là 15
số liệu thự c về ngô i biệt thự tích hợ p cô ng nghệ cao nà y củ a tỷ phú Bill Gates. Dĩ nhiên, ngoà i 15 sự
thậ t nà y, chắ c chắ n ngô i biệt thự nà y cò n rấ t nhiều điều sẽ khiến mọ i ngườ i phả i kinh ngạ c.
1. Biệt thự củ a Bill Gates phả i mấ t tớ i 7 nă m mớ i xâ y xong và chi phí hết 63 triệu USD.
2. Bể bơi rộ ng 60 feet (hơn 18 mét) và có cả hệ thố ng â m nhạ c dướ i nướ c. Phò ng thay đồ có 4 vò i hoa
sen và 2 phò ng tắ m.
3. Phò ng tậ p thể dụ c rộ ng 2.500 bộ vuô ng (trên 230 mét vuô ng).
4. Phò ng ă n rộ ng 1.000 bộ vuô ng (92,9 mét vuô ng).
5. Khi khá ch đến nhà , họ sẽ đượ c phá t mộ t chiếc cặ p ghim tương tá c vớ i cá c cả m biến trong mỗ i că n
phò ng. Tuỳ thuộ c và o sở thích củ a họ , nhiệt độ , â m nhạ c và á nh sá ng trong cá c phò ng sẽ thay đổ i tạ i
bấ t cứ nơi nà o họ đến.
6. Ngô i biệt thự nà y cũ ng là mộ t "ngô i nhà Trá i đấ t", rấ t thâ n thiện vớ i mô i trườ ng, nghĩa là nó sử
dụ ng cá c vậ t liệu tự nhiên, trá nh thấ t thoá t nhiệt.
7. Bill Gates phả i trả 1 triệu USD/nă m tiền thuế cho ngô i biệt thự .
8. Ngô i nhà có mộ t că n phò ng lò xo vớ i trầ n nhà cao 20 foot (6 mét), có lẽ că n phò ng có bạ t lò xò bên
trong, nhưng điều nà y khô ng chắ c chắ n.
9. Đâ u đó trong ngô i nhà có mộ t chiếc má y notebook từ thế kỷ 17 củ a Leonardo da Vinci, chiếc Codex
Leicester mà Gates đã mua vớ i giá 30,8 triệu USD (650 tỷ đồ ng), do Gates rấ t hâ m mộ Leonardo da
Vinci.
10. Có 84 bậ c thềm từ lố i và o đến tầ ng trệt. Tấ t nhiên bạ n có thể dù ng thang má y để đi nếu lườ i biếng.
11. Sả nh đó n tiếp rộ ng 2.300 bộ vuô ng (213 mét vuô ng) có đủ chỗ cho 150 ngườ i dự tiệc ă n tố i hoặ c
200 ngườ i dự tiệc cocktail.
12. Ngô i nhà có tớ i 24 phò ng tắ m.
13. Hệ thố ng loa đượ c ẩ n dướ i lớ p giấ y dá n tườ ng và â m nhạ c luô n quấ t quýt theo bạ n từ phò ng nà y
sang phò ng khá c, tuỳ thuộ c và o bạ n đi đâ u và bạ n là ai.
14. Ngô i nhà có gara rộ ng có thể chứ a 23 xe hơi. Như vậ y, 23 ngườ i có thể lá i xe và o nhà củ a Bill Gates,
đỗ xe và sau đó mỗ i ngườ i sử dụ ng mộ t phò ng tắ m riêng. Vậ y tính ra vẫ n cò n thừ a mộ t phò ng tắ m!
15. Bấ t kỳ ai và o nhà đều có thể "yêu cầ u" mộ t bứ c tranh hoặ c ả nh yêu thích trên cá c mà n hình trị giá
80.000 USD kết hợ p TV-và -má y tính, hoạ t độ ng bở i mộ t số thiết bị lưu trữ má y tính trị giá 150.000
USD.

28
 Tham quan một số hình ảnh về các căn phòng
trong ngôi biệt thự tuyệt vời này của Bill Gates
theo đường link:
http://astecnhathongminh.vn/en/tin-tuc/ghe-
tham-ngoi-nha-thong-minh-cua-bill-
gates.html#.VL5wAlrp6fQ

Thăm nhà thông minh Honda tại Nhật Bản 12

Trong cô ng nghệ ứ ng dụ ng nă ng lượ ng thô ng minh, Honda cũ ng xâ y dự ng mộ t hệ thố ng giả i phá p
sả n xuấ t, quả n lý và bả o tồ n nă ng lượ ng sá ng tạ o. Thô ng qua mô hình nhà thô ng minh - Honda Smart
Home (HSHS) tạ i trườ ng đạ i họ c danh tiếng Saitama, Nhậ t Bả n.

Honda mớ i cô ng bố că n nhà thô ng minh kiểu mẫ u nhằ m giớ i thiệu mộ t giả i phá p sá ng tạ o có khả
nă ng tự cung tự cấ p nguồ n nă ng lượ ng "miễn phí" cho cá c nhu cầ u tiêu thụ điện từ sinh hoạ t hà ng
ngà y cho tớ i giao thô ng. Đặ c biệt giả i phá p nà y có khả nă ng cung cấ p cho con ngườ i mọ i nguồ n nă ng
lượ ng khi xả y ra thả m họ a. Đồ ng thờ i cũ ng giú p giả m lượ ng khí thả i CO2, bằ ng cá ch kết nố i mạ ng
tuầ n hoà n cả xe điện lẫ n cá c ứ ng dụ ng sinh hoạ t gia đình.
Cù ng vớ i triển lã m Tokyo Motor Show, trong loạ t sự kiện trình diễn cá c cô ng nghệ mớ i củ a Honda,
giớ i bá o chí Việt Nam đã đến thă m mô hình nhà thô ng minh tạ i Nhậ t Bả n. Đâ y là că n nhà đượ c thiết
kế vẫ n đú ng như truyền thố ng kiến trú c Nhậ t, nhẹ nhà ng và ngă n nắ p. Nhưng toà n bộ că n nhà đượ c
vậ n hà nh kết nố i bằ ng mộ t cơ cấ u tuầ n hoà n nă ng lượ ng rấ t độ c đá o và hiện đạ i. Dự a trên nền tả ng
ứ ng dụ ng hệ thố ng pin nă ng lượ ng mặ t trờ i, điện lướ i nhâ n tạ o, khí ga, pin dự trữ , cá c sả n phẩ m gia
dụ ng và phương tiện chạ y điện thô ng minh cù ng kết nố i internet.

12
http://autodaily.vn/2013/11/kham-pha-ngoi-nha-thong-minh-honda-tai-saitama-nhat-ban/
29
Hệ thố ng nhà thô ng minh – Honda Smart Home System (HSHS) có đặ c điểm nổ i bậ t đầ u tiên là thiết
kế vớ i phương thứ c lậ p trình và quả n lý từ xa thô ng qua cá c ứ ng dụ ng di độ ng. Mô hình nhà HSHS có
nhiều nguồ n nă ng lượ ng sử dụ ng và dự trữ cù ng lú c, hỗ trợ nhau liên tụ c để vậ n hà nh quá trình tiêu
thụ nă ng lượ ng hiệu quả cho sinh hoạ t. Toà n bộ chuỗ i liên kết nă ng lượ ng nà y đượ c quả n lý bở i thiết
bị điều phố i nă ng lượ ng thô ng minh - Smart e Mix.
Dự a trên nguồ n nă ng lượ ng cơ bả n là hệ thố ng pin mặ t trờ i mỏ ng nhẹ bền, gồ m nhữ ng vậ t liệu pin
thế hệ mớ i có hiệu suấ t cao (copper, indium, gallium, selenium). Nhữ ng tấ m pin điện nà y đượ c dù ng
kèm vớ i lớ p phủ má i nhà , sả n sinh ra nguồ n điện cung cấ p tớ i 60% nhu cầ u nă ng lượ ng chính củ a
nhà như hệ thố ng nướ c nó ng, sưở i ấ m, điều hoà khô ng khí, nấ u ă n.

Để tậ n dụ ng triệt để nguồ n nă ng lượ ng tá i tạ o nà y, HSHS đượ c điều phố i bằ ng hệ thố ng phầ n mềm
"Smart e Mix" kết hợ p vớ i mộ t má y lưu và phá t điện đặ c biệt đượ c gọ i là EXlink. Cá i "tủ điện" nà y có
hiệu suấ t cự c mạ nh, có khả nă ng sinh cô ng suấ t tố i đa kèm khả nă ng thu hồ i nhiệt lượ ng tớ i 92% để
tá i tạ o lạ i thà nh nă ng lượ ng mớ i.
Phầ n mềm "Smart e Mix" đượ c coi như trí nã o củ a că n nhà , nó điều phố i nă ng lượ ng tậ n thu và tá i tạ o
trong mộ t chu trình khép kín, cô ng suấ t khô ng kém gì nguồ n điện lướ i phổ thô ng. Că n nhà đượ c
kết hợ p vớ i EXlink, HSHS có thể tự duy trì điện sinh hoạ t ngay cả khi bị cắ t đứ t điện lướ i.
Đi kèm vớ i đó , mô hình HSHS cò n đượ c vậ n hà nh thô ng minh bằ ng cá c tính nă ng tự phâ n tích,thô ng
bá o và điều khiển mọ i hoạ t độ ng trong sinh hoạ t nhằ m đạ t đượ c hiệu suấ t và tính thuậ n tiện cao
nhấ t, mà vẫ n tiết kiệm điện ga, như tự độ ng nhắ c đó ng mở rèm lấ y sá ng, tự độ ng bậ t tắ t đèn khi có
hay khô ng có ngườ i dù ng, tự độ ng điều chỉnh hệ thố ng WC, chỉnh cô ng suấ t củ a đồ gia dụ ng. Nhấ t là
nó có thể cho ngườ i dù ng điều khiển cá c thiết bị gia dụ ng từ xa ngay trên xe hơi bằ ng giọ ng nó i,
qua hệ thố ng Internavi (mớ i có ở Nhậ t).
Mặ c dù  Honda vẫ n cò n trong quá trình hoà n thiện cô ng nghệ dù ng nă ng lượ ng "thô ng minh" ít
nhấ t cho tớ i 2018, cũ ng như chưa đặ t ra giá cả cho nhữ ng gó i giả i phá p nà y, nhưng dù sao đâ y cũ ng
là mộ t dự á n thể hiện tính hoà n thiện và tố i ưu hoá nă ng lượ ng cho cuộ c số ng trong tương lai. Hy
vọ ng rằ ng Honda sẽ á p dụ ng triết lý tố i ưu hoá nă ng lượ ng cho tấ t cả cá c sả n phẩ m ở mọ i thị trườ ng
khá c nhau, kể cả tạ i nhữ ng nướ c cò n lạ c hậ u trong tư duy nă ng lượ ng như Việt Nam. Điều đó sẽ gó p
phầ n là m thay đổ i chính sá ch nă ng lượ ng theo hướ ng tiến bộ hơn cho ngườ i dâ n.

30
 TẠM KẾT
Nhiều toà nhà đã xâ y dự ng hiện nay, đặ c biệt là nhà cao tầ ng, có cá c mặ t đứ ng phẳ ng, nhẵ n,
mặ t kính lớ n, kín gió và cử a má i lấ y á nh sá ng lớ n nằ m ngang là nhữ ng mẫ u toà nhà củ a xứ lạ nh,
hoà n toà n khô ng phù hợ p vớ i khí hậ u và tậ p quá n củ a cá c nướ c nó ng ẩ m Việt Nam, tiêu thụ nă ng
lượ ng lớ n, là m xấ u mô i trườ ng vi khí hậ u và á nh sá ng trong nhà . Mụ c tiêu theo đuổ i cao hơn củ a
Cô ng trình xanh thế giớ i là đến nă m 2030 cá c toà nhà mớ i sẽ “khô ng carbon”, khô ng phá t thả i khí
nhà kính khi vậ n hà nh. Nhiều KTS cho rằ ng, vớ i giá thà nh tă ng ít hoặ c tă ng khô ng đá ng kể, phầ n lớ n
cô ng trình có thể đạ t đượ c tiêu thụ nă ng lượ ng thấ p theo cá c hướ ng đi riêng, như lự a chọ n hình
dạ ng nhà , lự a chọ n và bố trí kính trong thiết kế, kết hợ p chặ t chẽ vớ i cá c chiến lượ c là m má t, thô ng
gió và chiếu sá ng tự nhiên. Nă ng lượ ng bổ sung cầ n thiết cho toà nhà hoạ t độ ng có thể cung cấ p bở i
cá c nguồ n nă ng lượ ng tá i tạ o và sinh họ c. Vậ y nên, khi lĩnh vự c xâ y dự ng phá t triển theo hướ ng
cô ng trình xanh, sẽ tạ o lậ p đượ c cô ng nghệ xâ y dự ng mớ i tiến bộ , hiệu quả , vă n minh và phù hợ p
vớ i đặ c điểm khí hậ u và cuộ c số ng ngườ i Việt, tạ o thà nh vă n hoá kiến trú c – xâ y dự ng Việt Nam.
Hơn nữ a, xâ y dự ng cô ng trình theo hướ ng xanh hó a, thích ứ ng vớ i BĐKH là mộ t giả i phá p để
giả m thiểu tá c độ ng củ a biến đổ i khí hậ u. Cô ng trình xanh khô ng mang tính biệt lậ p, mà liên quan
mậ t thiết đến tấ t cả cá c lĩnh vự c củ a đờ i số ng xã hộ i, từ nhữ ng vấ n đề mang tính toà n cầ u như biến
đổ i khí hậ u, an ninh nă ng lượ ng quố c gia, tớ i nhữ ng vấ n đề gầ n gũ i như kinh tế, vă n hó a, xã hộ i, sứ c
khỏ e và mô i trườ ng. Trong bố i cả nh biến đổ i khí hậ u và mô i trườ ng đang bị ả nh hưở ng ngà y cà ng
trầ m trọ ng như hiện nay, phá t triển cô ng trình xâ y dự ng xanh theo hướ ng ứ ng phó hay thích ứ ng
vớ i biến đổ i khí hậ u là mộ t xu hướ ng giả i quyết tình thế và tạ o lậ p nhữ ng vị thế mớ i củ a kiến trú c
đố i vớ i xã hộ i, khẳ ng định vị trí khô ng nhỏ củ a thiết kế kiến trú c cô ng trình nó i chung và nhà ở nó i
riêng trong sự phá t triển đô thị bền vữ ng.

31