Boże Narodzenie we Francji

-
zwyczaje, tradycje i ciekawostki
Szopki bożonarodzeniowe

Wśród tradycji bożonarodzeniowych

we Francji, szopki zajmują ważne
miejsce. Największą popularnością
cieszą się szopki w katedrze Notre-
Dame na Île de la Cité, ale w domach
często stawia się je pod choinką.
Popularne są także jasełka.

2
Jarmarki bożonarodzeniowe

Jarmarki bożonarodzeniowe we Francji to bardzo popularna

tradycja, która wprowadza Francuzów w świąteczną atmosferę
już od początku grudnia. Jarmarki te są otwierane zazwyczaj
już pierwszego dnia adwentu, a czasem nawet wcześniej. Wiele
miast we Francji organizuje jarmarki bożonarodzeniowe, a ulice
zdobione są na długo przed świętami. Do najsłynniejszych
należy alzacki Christkindelsmärik w Strasburgu, który jest
jednym z najstarszych i największych jarmarków
bożonarodzeniowych we Francji. W Strasburgu jarmark ten
powstał już w 1570 roku. Oprócz Strasburga, warto odwiedzić
jarmarki bożonarodzeniowe w Colmar, Mulhouse, Kaysersberg,
Lyon, Amiens, Lille, Arras, Metz i Paryżu. Na jarmarkach można
kupić wiele świątecznych dekoracji, rękodzieła, słodyczy, a
także spróbować różnych potraw i napojów.

3
Kolędy i piosenki świąteczne

Kolędy, czyli tzw.” Chants de Noël” stały się popularne we Francji na

początku XVI wieku. Najstarszą znaną kolędą jest “Entre le bœuf et
l’âne gris” czyli “Pomiędzy wołem a szarym osłem”. Wiele znanych i
śpiewanych dzisiaj francuskich kolęd powstało na przełomie XVIII i XIX
wieku. Podobnie jak w kulturze anglosaskiej, we Francji znane są
kolędy kościelne („les cantiques”) i kolędy o tematyce świątecznej
(świeckiej) – jak np. „Petit Papa Noël” czy „Mon Beau Sapin”.
Tradycyjnie “Les chansons de Noël” były piosenkami dla ludu.
Opisywały historię narodzin Jezusa Chrystusa, hołd składany przez
pasterzy i całą betlejemską epopeję. Oczywiście, wiele z kolęd, które
śpiewamy we Francji dzisiaj, miało inny tekst, który z czasem
ewoluował i stał się bardziej nowoczesny. Z kolei „Les cantiques”, czyli
kolędy bardziej uroczyste i śpiewane w kościele, miały za zadanie
budować wiarę i umacniać ducha wiernych.

4
Stół bożonarodzeniowy

W czasie Bożego Narodzenia we

Francji, obrus i świeczniki są ważnymi
elementami dekoracyjnymi.
Zazwyczaj na stole stoją trzy
świeczniki, które symbolizują Trójcę
Świętą. Obrusy są zwykle białe lub
czerwone, ale mogą być ozdobione
świątecznymi motywami, takimi jak
gwiazdki, renifery, choinki.
Ponadto, jak mówi tradycja, końce
obrusu należy związać, aby diabeł
dostał się pod stół.
5
Choinka

Wśród francuskich tradycji

świątecznych, choinka jest
jednym z najważniejszych
elementów dekoracyjnych.
Zazwyczaj drzewko jest
ubierane na początku
grudnia i zdobione w stylu
francuskim, gdzie dominują
biel, beż i złoto.

6
Pasterka

Wśród francuskich tradycji świątecznych,

Pasterka, czyli „Messe de minuit pour Noël”
jest jednym z najważniejszych wydarzeń. W
przeciwieństwie do polskiej Pasterki, która
odbywa się w kościołach w nocy z 24 na 25
grudnia, we Francji Pasterka jest odprawiana o
północy lub w godzinach wieczornych w wigilię
Bożego Narodzenia. Podobnie jak w Polsce,
Pasterka we Francji upamiętnia oczekiwanie i
modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem.
W wielu kościołach we Francji, Pasterka jest
odprawiana wraz z procesją, w której
uczestniczą wierni niosący zapalone świece.
7
Prezenty

We Francji, podobnie jak w innych krajach,

prezenty bożonarodzeniowe są ważnym
elementem świątecznych tradycji. W
przeciwieństwie do Polski, gdzie prezenty
zwykle wręcza się w Wigilię, we Francji
prezenty przynosi „Père Noël” w dniu 25
grudnia. W niektórych regionach kraju, „Père
Noëlowi” towarzyszy postać zwaną „Le Père
Fouettard”, która decyduje, czy dane dzieci
były grzeczne, czy też nie. Wśród popularnych
prezentów bożonarodzeniowych we Francji
znajdują się: kosmetyki, perfumy, wino,
czekoladki, książki, zabawki, itp..
8
Czas trwania Świąt Bożego Narodzenia

W przeciwieństwie do Polski,
gdzie Boże Narodzenie trwa 3 dni
(Wigilia, 25 i 26 grudnia), we
Francji świętuje się jedynie przez
dwa dni - Wigilię i Boże
Narodzenie.

9
Typowe potrawy bożonarodzeniowe we Francji

●
Ostrygi: są one jedzone żywe i zwykle podawane z cytryną lub octem
●
Kawior: najczęściej podaje się go z blinami lub tostami
●
Foie gras: to słynna gęsia wątróbka, która jest tradycyjnie typowo bożonarodzeniową
potrawą we Francji
●
Indyk nadziewany kasztanami
●
Wędzony łosoś: najczęściej podaje się go z kremowym serem lub tostami
●
Przegrzebki świętego Jakuba: najczęściej podaje się je z masłem czosnkowym lub z sosem
●
Ślimaki (escargots): najczęściej podaje się je z masłem czosnkowym lub z sosem
●
Gryczane naleśniki z kwaśną śmietaną: podaje się je z kawiorowymi jajkami lub z
kawiorowymi tostami
●
Pain surprise: to bochenek chleba z ukrytymi w środku kanapeczkami
●
Pasztet z gęsich wątróbek
●
Sałatka z krewetek
●
La Bûche de Noël: to rolada z kremem na bazie śmietany, ozdobiona tak, aby przypominała
kawałek drewna

10
Regionalne tradycje w poszczególnych
prowincjach Francji
Regionalne tradycje - Prowansja

W Prowansji na bożonarodzeniowych jarmarkach możemy

znaleźć „santons” czyli ręcznie malowane gliniane figurki („les
petites figurines en argile”). Przestawiają one Świętą Rodzinę
oraz zgromadzonych wokół niej mieszkańców wsi (rybaków,
piekarzy, rolników, pasterzy, handlarzy, młynarzy). Figurki
umieszcza się w szopce.
Zgodnie z tradycją, Prowansalczycy na swój wigilijny stół
przygotowują aż 13 deserów („les 13 desserts de Noël”).
Nawiązują one do Ostatniej Wieczerzy. Na talerzu ze
słodkościami znajdują się: „les calissons” (wafle z masą
migdałową i kandyzowanymi owocami), „la pompe à huile”
(chlebek w kształcie liścia ze skórką pomarańczową), „la pâte de
coing” (słodkie cukierki typu galaretka, z pigwy), nugat (biały i
czarny), a także orzechy, rodzynki, daktyle, figi i mandarynki.
12
Regionalne tradycje - Alzacja

Alzacja słynie z „couronnes de l’Avent” czyli wieńców adwentowych. Są one

ręcznie robione z gałązek jodłowych, suszonych pomarańczy, szyszek i gwiazdek
anyżu. W każdą niedzielę zapala się na wieńcu jedną ze świec.

Mieszkańcy Alzacji na czas świąteczny przygotowują specjalne wypieki, są to

między innymi:
●
– mannele („la brioche en forme de bonhomme”) – drożdżowe ludziki (bułeczki)
przygotowywane z okazji dnia św. Mikołaja, podawane często z gorącą czekoladą
●
– berewecke („le pain de Noël alsacien”) – słodki chlebek z suszonych i
kandyzowanych owoców oraz przypraw korzennych, który się kroi na cieniutki
plasterki
●
– bredele („les petits gâteaux confectionnés à l’occasion des fêtes de fin
d’année”) – małe ciasteczka na Nowy Rok, orzechowe, waniliowe, cynamonowe i
czekoladowe, w różnych kształtach i formach
●
– springerle („les biscuits blancs au léger parfum d’anis”) – ciasteczka anyżowe
wykrawane drewnianymi foremkami ze wzorami ludowymi

13
Regionalne tradycje - Normandia

W Normandii podczas Wigilii pali się

w kominku kłodę – „la bûche”.
Najstarsza osoba w rodzinie wrzuca
do kominka proch ze zeszłorocznego,
spalonego kawałka drewna. Gdy
kłoda się pali, dzieci wychodzą z
pokoju i modlą się z prośbą o
prezenty. W tym czasie rodzice
umieszczają przy kominku upominki.

14
Regionalne tradycje - Burgundia

Dawniej w Burgundii prezenty

przynosił dzieciom nie święty Mikołaj
(„Père Noël”), ale „le Père Janvier”
(„Ojciec Styczeń”).
Burgundzkimi specjałami podczas
Bożego Narodzenia są lokalne
potrawy takie jak: „les escargots
persillés” (ślimaki z pietruszką) oraz
„les œufs meurette” (jajka w koszulce
z sosem z czerwonego wina).

15
Regionalne tradycje - Szampania

W Szampanii tradycyjnie przed

udaniem się na Pasterkę zjada się gofry
(„les gaufres”).

Według zwyczaju rodzice chrzestni

ofiarowali dzieciom przed pasterką
długą, popękaną drożdżową brioszkę
(„la longue brioche”).

16