Weihnachten in Deutschland

Boże Narodzenie w Niemczech

Inhaltsverzeichnis
I – Co to Boże Narodzenie
II – Skąd wzięło się Boże Narodzenie
III – Geneza powstania świąt
IV- Przygotowania do świąt
V – Der Advent – ważna część świąt
VI – Heilige Nikolaus
VII – Co to Wigilia
VIII – Wigilia w Niemczech
IX – Co jemy w Wigilię w Niemczech
X – Co to jest Pasterka
XI – Jak Niemcy obchodzą święto
XII – Choinka – Niemiecki symbol świąt
XIII – Słodycze w Niemczech
XIV – Kolędy w Niemczech
XV – Życzenia bożonarodzeniowe
XVI – Ciekawostki o Bożym Narodzeniu
XVII – Boże Narodzenie w wierszach
Boże Narodzenie
 Co to Boże Narodzenie
Boże Narodzenie – w tradycji chrześcijańskiej święto
upamiętniające narodzenie Jezusa Chrystusa. Jest to stała
uroczystość liturgiczna przypadająca na 25 grudnia. Boże
Narodzenie poprzedzone jest przez czas oczekiwania, czyli
Adwent. W Kościele katolickim jest to święto nakazane.
W Kościele juliańskim (wschodnim) Boże Narodzenie
przypada 25 grudnia kalendarza juliańskiego tzn. 7 stycznia
kalendarza gregoriańskiego.
 Skąd wzięło się Boże Narodzenie
Jak zresztą już wiemy Boże Narodzenie nie wzięło się znikąd.
Geneza Świąt Bożego Narodzenia nie jest nam w pełni
znana. Możliwe, że nigdy już się tego nie dowiemy, bowiem
należy ono do największych zagadek ludzkości.
Co ciekawe, żadne starożytne pismo nie opisuje dokładnie
powstania tych świąt.
 Geneza powstania świąt
Ścisłe określenie czasu powstania
liturgicznego święta narodzin
Chrystusa, podobnie jak i powód
umieszczenia go 25 grudnia jest
kwestią nadal kontrowersyjną.
Według dostępnych źródeł święto
wprowadzono najpierw w Rzymie
w IV lub pod koniec III wieku.
Z przekazów Klemensa
Aleksandryjskiego podawane są
różne daty: 19 kwietnia, 20 maja,
a sam Klemens wskazywał na 17
listopada. W II wieku n.e. w
Egipcie pojawiło się święto
Bożego Narodzenia obchodzone w
Pierwszym Peretcie dnia 6
stycznia – dokładnie jedenastego
dnia Tybi – dniu urodzin Boga
Słońca Ajona.
Kult Mitry był bardzo popularny w Rzymie oraz na
Bliskim Wschodzie. Gdy chrześcijaństwo stało się
religią państwową, chrześcijanie, aby osłabić kult
Mitry, przyjęli, że 25 grudnia, do tej pory
obchodzony jako dzień narodzin Mitry, stał się
odtąd dniem narodzin Chrystusa.
Święto Bożego Narodzenia zostało chętnie
zaakceptowane, ponieważ było wariantem
pogańskiego święta Ajona – dzień przesunięcia
Słońca. Celebracja święta dokonywała się w
podziemnym adytonie w nocy z 24 na 25 grudnia i
około północy rozpoczynano obrzędy
konsenkracyjne.
O świcie wierni uczestniczyli w procesji z miejsca
kultu, niosąc statuetkę dziecka jako symbol
urodzonego Boga-Słońca przez dziewicę nazywaną
Dea Caelestis (Tanit).
 Przygotowania do świąt
Przygotowania do świąt w niemieckich domach rozpoczynają
się z pierwszym dniem adwentu. To wówczas gospodynie
zaczynają myśleć o tym, jak należy wyszykować dom, jakie
potrawy pojawią się na stole, a także kto weźmie w nich
udział.
 Der Advent – ważna część świąt
Niektórzy Niemcy uważają, że to właśnie czas adwentu jest najważniejszym okresem
związanym ze Świętami Bożego Narodzenia. Jest to wszak okres oczekiwania na jedno z
najważniejszych wydarzeń w chrześcijańskim świecie.
Dlatego też pierwsza adwentowa niedziela jest świętem samym w sobie. Rodzina spotyka się,
by wspólnie przygotować bożonarodzeniowe ozdoby, wręczyć sobie adwentowe kalendarze,
które od tej chwili odliczać będą dni, jakie pozostały do wigilii.
W niektórych Niemieckich landach całe rodziny wyplatają w tym dniu adwentowe wianki. Są
one zrobione z gałązek jodłowych albo świerkowych. W tak przygotowane wianki wplata się
wstążki, najczęściej w kolorze fioletu, który symbolizuje pamięć o przeszłości, a zieleń gałązek
nadzieję na przyszłość.
Także dzieci otrzymują własne adwentowe kalendarze w postaci domu pełnego okien. W
małych okienkach lub woreczkach, symbolizujących kolejne dni adwentu, ukrywa się
czekoladki, które maluchy mogą bezkarnie zjadać każdego ranka.

Innym adwentowym zwyczajem pochodzącym z południa Niemiec jest

zapalanie świecy w każdą niedzielę adwentu. Gdy palą się cztery, jest
to znak, że Boże Narodzenie jest tuż-tuż.
W oknach domów zawiesza się świecące ozdoby, często wykonane
własnoręcznie z papieru i zielonych gałązek.
 Heilige Nikolaus
Podczas Świąt Bożego Narodzenia niemieckie domy odwiedza Święty Mikołaj. Co ważne, robi
to dwukrotnie, podobnie jak u nas.
Na pierwszą wizytę Mikołaja dzieci czekają 6 grudnia. Wydarzenie to nazywane
jest Nikolaustag. Mikołaj zakrada się nocą do domów grzecznych dzieci i wypycha ich buty
słodyczami. Do niegrzecznych wysyła swojego czeladnika o imieniu Knecht Ruprecht, który
zostawia w butach rózgi.
Zwyczaj ten opiera się na legendzie o świętym Mikołaju (Sankt Nikolaus), który żył w czwartym
wieku w Turcji. Był człowiekiem bardzo majętnym i szczodrym. Z czasem wszystko, co posiadał,
rozdał dzieciom i biednym.
Kolejna wizyta Mikołaja przypada na Wigilijny wieczór lub w pierwszy dzień świąt, w
zależności od landu. By było ciekawiej, w niektórych częściach Niemiec 25 grudnia prezenty
przynosi dzieciątko Jezus, podobnie jak u nas na Śląsku.

Na południu Niemiec w opowieściach

ludowych żyje istota będąca przeciwieństwem
Świętego Mikołaja. Nazywa się Krampus i
przedstawiany jest jako pół człowiek, a w
połowie kozioł. W legendach demon ten
skrada się za Świętym Mikołajem i
niepostrzeżenie porywa niegrzeczne dzieci do
noszonego na plecach worka.
 Co to Wigilia
Wigilia Bożego Narodzenia, wigilia świąt Bożego Narodzenia (wieczerza wigilijna, wieczór
wigilijny, niekiedy także Gwiazdka) (z łaciny vigilia – czuwanie, straż; vigilare – czuwać) – w
tradycji chrześcijańskiej dzień poprzedzający Boże narodzenie, kończący okres adwentu.
Początki tej tradycji sięgają prawdopodobnie obchodów Saturnaliów w starożytnym Rzymie,
gdzie rozwijało się chrześcijaństwo.
W Kościele rzymskokatolickim, starokatolickim jak i u protestantów wigilia Ziemiański model obchodzenia Wigilii z XIX wieku
Bożego Narodzenia jest obchodzona 24 grudnia, w Kościele zakładał przygotowanie prostych, tradycyjnych potraw z
greckokatolickim i prawosławnym – 6 stycznia (w związku z posługiwaniem łatwo dostępnych składników, skromne dekoracje,
się kalendarzem juliańskim), a w Kościele ormiańskokatolickim – 5 stycznia. wspólnie spędzony wieczór podczas którego kolędowano
Dzień wigilii Bożego Narodzenia bywał też przesuwany. Według tradycji i wspominano osoby zmarłe.
ludowej, wciąż żywej np. na Kielecczyźnie, w latach, gdy 24 grudnia wypada Obyczaje miejskie często różniły się od wiejskich. Julian
w niedzielę, wigilia nie mogła być obchodzona, ponieważ „niedziela nie Wieniawski w dziele Listy Jordana do Pana Jana ukazany
przyjmuje postu”. W takim przypadku wieczerzę wigilijną urządzano już w jest dobrobyt oraz obfite, bogate dekoracje oraz czystość
sobotę, a Boże Narodzenie świętowało się przez trzy dni. na stole wigilijnym w mieście. We wsi natomiast jadalnia
Zgodnie z tradycją w Polsce wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z była dekorowana ,,festonami choiny i świerku", na stole
„pierwszą gwiazdką na niebie”. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy stały domowe wybory spożywcze.
Betlejemskiej zwiastującej narodziny Jezusa, którą według Biblii na
wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie. Wieczerzę, jak każe
obyczaj, postną, rozpoczyna się modlitwą i czytaniem fragmentu Ewangelii
Mateusza, Łukasza lub Jana w części dotyczącej narodzin Jezusa. Potem
uczestnicy wieczerzy wzajemnie przełamują się opłatkiem, jednocześnie
składając sobie życzenia. Na stole przykrytym białym obrusem z wiązką sianka
pod spodem ustawia się o jedno nakrycie więcej, niż wynosi liczba
zgromadzonych osób. Dodatkowe miejsce przy stole wigilijnym przeznaczone
jest dla niezapowiedzianego gościa, a zwyczaj ten upowszechnił się w XIX
wieku. Ważnym zwyczajem towarzyszącym wigilii Bożego Narodzenia jest
śpiewanie kolęd. Często też pod choinką umieszczane są prezenty, które wedle
tradycji przynosić ma gwiazdor, św. Mikołaj, dzieciątko, aniołek lub gwiazdka.
 Wigilia w Niemczech
Czy w Niemcy obchodzą wigilię? Tak, Niemcy obchodzą
Wigilię, która jest nazywana „Heiligabend”. Tradycje mogą
się nieznacznie różnić w zależności od regionu. Główne
obchody odbywają się wieczorem 24 grudnia, podczas
którego rodziny gromadzą się na wspólnym posiłku i
wymianie prezentów.
 Co jemy w Wigilię w Niemczech
Na niemieckiej Wigilii dominuje sałatka ziemniaczana z
kiełbasą, chociaż w katolickiej Bawarii, podobnie jak w
Polsce, jada się dużo karpia.
 Co to jest Pasterka
Pasterka, Msza Pasterska – uroczysta msza odprawiana w
nocy (najczęściej o północy lub w godzinach wieczornych)
z 24 na 25 grudnia, jako druga z liturgicznej
uroczystości Bożego Narodzenia. Pasterka upamiętnia
oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem.
W Polsce jest jedną z najważniejszych świątecznych tradycji
Wedle zwyczajów ziemiańskich z XIX wieku po Pasterce
kończył się post mięsny. Po mszy siadano za stołem, gdzie
podawano swojskie wędliny i mięsa. Dla większości ludzi
świętowanie Bożego Narodzenia jest ważną tradycją
rodzinną. Około co czwarty Niemiec idzie w Boże Narodzenie
do kościoła i dla wielu osób uczestnictwo o północy w
wigilijnej pasterce jest rytuałem, którego nie chcą przegapić.
 Jak Niemcy obchodzą święto
Boże Narodzenie w Niemczech to święto obchodzone przez
dwa dni: 25 i 26 grudnia. W przeddzień świąt – 24 grudnia,
wieczorem odbywa się część świąteczna z choinką i
prezentami. Są tam także popularne jarmarki
bożonarodzeniowe. Niektóre tradycje w Niemczech różnią
się w zależności od regionu.
 Choinka – Niemiecki symbol świąt
Jak już pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów, zwyczaj strojenia świątecznej choinki
wywodzi się właśnie z Niemiec.
Uważa się, że niemiecka Nadrenia jest miejscem narodzin zwyczaju przystrajania
bożonarodzeniowego drzewka. Pierwsze wzmianki o tym wydarzeniu, pojawiają się w starych
zapiskach z XV wieku w jednym z tamtejszych klasztorów.

Świerk, według jednej z niemieckich legend,

miał pojawić się na świecie wraz z
narodzinami Jezusa. Od tego czasu stał się on
symbolem życia i nadziei. W wigilijnej,
niemieckiej tradycji nie może zabraknąć pod
choinką szopki zwaną krippe, ze wszystkimi
biblijnymi postaciami.
 Słodycze w Niemczech
Na świąteczny stół trafiają również tradycyjne niemieckie ciasta i wypieki. Gospodynie
prześcigają się w przygotowaniu pierniczków lebkuchen o różnych kształtach, którymi
następnie wymieniają się dzieciaki z sąsiednich domów. Ci, których ciastka są najbardziej
chodliwe, uważają swoje mamy za prawdziwe, kuchenne czarodziejki.

Gdy podczas obiadów króluje mięso, tak desery zostały w całości

opanowane przez aromatyczne pierniki, ciężkie bakaliowe
wypieki, imbirowe ciastka die Plätzchen no i oczywiście przeróżne
drożdżowe strucle Weihnachtsstollen lub Baumkuchen, który
przypomina czeskie trdelniki.
Jarmark bożonarodzeniowy w Berlinie
Kolędy w Niemczech
Do najbardziej popularnych
niemieckich kolęd należą
•Stille Nacht,
•O Tannenbaum Kling,
•Glöckchen,
•Klingelingeling.
 Życzenia bożonarodzeniowe
1. Fröhliche Weihnachten und viel
Glück/alles Gute im neuen Jahr.
Wesołych świąt oraz dużo
szczęścia/wszystkiego dobrego w Nowym
2. Roku.
Weihnachtsgruß aus weiter Ferne.
Aber tröstlich ist dies Wort:
Ja, dieselben hohen Sterne
leuchten uns – so hier wie dort.
Świąteczne życzenia z oddali.
Ale pocieszające słowa:
Tak, te same wysokie gwiazdy
świecą dla nas – u Was jak i u nas.
Für jeden Tag ein bisschen Glück,
Gesundheit – ein ganz großes Stück –
und Lachen stündlich oder mehr,
das wünsch’ ich euch zu Weihnacht sehr.
Auch allzumal der Weihnachtsfrieden
euch vom Christkind sei beschieden,
und euren Liebsten schenkt die Zeit
der Freude und Besinnlichkeit.
Na każdy dzień trochę szczęścia,
zdrowia – ogromny kawałek –
i co godzinny śmiech lub więcej,
to życzę Wam na święta.Niech
dzieciątko Jezus
obdarzy was pokojem świątecznym
a Waszym najbliższym da czas
oraz radość refleksji.

Wir wünschen frohe Festtage, Zeit zur Entspannung, Besinnung auf die wirklich
wichtigen Dinge und viele Lichtblicke im kommenden Jahr.
Życzymy wesołych świąt, dużo czasu do odpoczynku, refleksji nad tym, co ważne
w życiu oraz dużo dobrych chwil w nadchodzącym roku.
 Ciekawostki o Bożym Narodzeniu
•Świąteczne obdarowanie (Wichteln) – W
Niemczech istnieje zwyczaj obdarowywania
przyjaciół i kolegów w okresie adwentu. Jest
to zabawne wydarzenie, gdyż prezentami są
rzeczy, stare i zapomniane, których już nie
potrzebujemy. Przy okazji jest to okazja do
pozbycia się tego, co zalega od dawna w
garażu lub na strychu.
•Jednym ze zwyczajów jest wieszanie na
choince ogórka. To z dzieci, które pierwsze go
odnajdzie, dostaje dodatkową porcję słodyczy.
•Wigilia w Niemczech nie jest uroczystym dniem. Często jest to ostatni
pracujący dzień przed świętami.
•Podczas Wigilii nie obowiązuje post no i ludzie nie łamią się
opłatkiem.
•Stawiane pod choinką szopki często są prawdziwymi dziełami sztuki.
Nie ma tu mowy o wyciętych z kartonu postaciach. Nierzadko cały
zestaw figurek kosztuje fortunę i przechodzi z pokolenia na pokolenie.
•Wigilijna kolacja rozpoczyna się od lampki szampana i prezentów.
•Niemieckie dzieci nie czekają na pierwszą gwiazdkę, by otworzyć
prezenty. Rodzicie lub rodzina kładą je na stole przed wigilijną kolacją.
•Najpopularniejszym daniem świątecznym w Niemczech jest sałatka
ziemniaczana.
•Najpopularniejsza Kolęda na świecie — Cicha noc, została
skomponowana w Niemczech w roku 1818 przez austriackiego księdza
i jego organistę.
•Obecnie ogromna część Niemców nie obchodzi świąt w sposób
religijny, a jedynie powielają dawne tradycje i zwyczaje.
Uroczystym dniem jest 25 grudnia. Drugi dzień świąt spędzany jest
aktywnie, lecz jakoś specjalnie się go nie celebruje.
•Z racji tego, że bardzo wielu rodaków mieszka w Niemczech, coraz
popularniejsze w czasie świąt stają się tam tradycyjne polskie
potrawy. Na niemieckich stołach coraz częściej goszczą pierogi,
krokiety, barszcz, śledzie i bigos.
•W czasie świąt Niemcy pieką gęś, indyka lub dziczyznę.
•W zasadzie każdy land w Niemczech celebruje święta na swój własny
sposób i nie ma jednej obowiązującej w całym kraju tradycji.
•Niemcy nie wyobrażają sobie świąt bez choinki. Nawet jeżeli są
niewierzący, stroją domy i ogrody w migające światła.
•Najpopularniejszym ciastem bożonarodzeniowym w Niemczech jest
strucla Weihnachtsstolle. Jest to ciasto drożdżowe z bakaliami.
•Wierzy się, że podczas kolacji wigilijnej nikt nie powinien wstawać od
stołu, nim ostatnia osoba nie skończy jeść. Przynosi to pecha i potrafi
obrazić gospodarza.
•Słynne jarmarki bożonarodzeniowe wywodzą się z Niemiec.
Największym z nich jest ten w Berlinie, Monachium oraz w Kolonii. W
Niemczech jarmarki takie rozstawiają się w każdym mieście, a ich
tradycja sięga XIV wieku. Dzisiaj podobne jarmarki odbywają się w
wielu miastach całej Europy.
•Jedynie w okresie świąt można w Niemczech skosztować słynnych
pierniczków lebkuchen.
•Najbardziej pachnącą rzeczą na niemieckich jarmarkach jest grzane
wino korzenne. Jego zapach potrafi nieść się w powietrzu całymi
kilometrami, przez co w dawnych czasach był swoistym
drogowskazem dla podróżujących w czasie świąt.
 Boże Narodzenie w wierszach
„Adwent” Rainera Marie Rilke
Rainer Marie Rilke (1875–1926) był przeznaczony do
wojska, ale przenikliwy wujek wyciągnął urodzonego w
Pradze studenta z akademii wojskowej i przygotował
go do kariery literackiej. Przed rozpoczęciem studiów
na Uniwersytecie Karola w Pradze Rilke wydał swój
pierwszy tom poezji zatytułowany "Leben i Lieder"
( Życie i pieśni ).
Rilke spędził lata podróżując po Europie,
poznał Tołstoja w Rosji i znalazł poezję liryczną w
Paryżu. Wśród jego najbardziej znanych dzieł były "Das
Stunden Buch" ( Księga godzin , 1905) i "Sonety
Orfeusza (1923). Płodny poeta był podziwiany przez
kolegów artystów, ale poza tym ogólnie nierozpoznany
przez publiczność.
Es treibt der Wind im Winterwalde
die Flockenherde wie ein Hirt,
und manche Tanne ahnt, wie balde
sie fromm und lichterheilig wird,
und lauscht hinaus. Den weißen Wegen
streckt sie die Zweige hin - bereit,
und wehrt dem Wind und wächst
entgegen
der einen Nacht der Herrlichkeit.
Tłumaczenie hasła "Adwent„
Wiatr w zimowym białym lesie
popycha płatki śniegu jak pasterz,
a niejeden świerk przeczuwa
, jak niedługo nastąpi jej święte i
uświęcone światło,
dlatego uważnie słucha. Rozciąga
swoje gałęzie
w kierunku białych ścieżek – zawsze
gotowa,
opiera się wiatrowi i rośnie w
tę wielką noc chwały.
„Vom Christkind” Anne Ritter
Anne Ritter (1865-1921) urodziła się jako Anne Nuhn w Coburgu w Bawarii. Jej rodzina przeniosła się do
Nowego Jorku, gdy była jeszcze młoda, ale wróciła do Europy, aby uczęszczać do szkół z
internatem. Ożeniony z Rudolfem Ritterem w 1884 r. Ritter osiadł w Niemczech.
Ritter jest znana ze swojej lirycznej poezji, a „Vom Christkind” jest jednym z jej najbardziej znanych
dzieł. Często przywołuje się go, używając pierwszego wiersza jako tytułu, powszechnie tłumaczonego jako
„Myślę, że widziałem Dzieciątko Jezus”. To bardzo popularny niemiecki wiersz, często recytowany w
okresie Bożego Narodzenia.
Denkt euch, ich habe das Christkind gesehen!
Es kam aus dem Walde, das Mützchen voll Schnee, mit rotgefrorenem Näschen.
Die kleinen Hände taten ihm weh,
denne es trug einen Sack, der war gar schwer,
schleppte und polterte hinter ihm her.
Czy wojna drinów, möchtet ihr wissen?
Ihr Naseweise, ihr Schelmenpackdenkt
ihr, er wäre offen, der Sack?
Zugebunden, bis oben hin!
Doch war gewiss etwas Schönes drin!
Es roch so nach Ępfeln und Nüssen!

Tłumaczenie hasła "Od Dzieciątka Jezus"

Czy możesz w to uwierzyć! Widziałem dziecko Chrystusa.
Wyszedł z lasu w kapeluszu pełnym śniegu,
Z czerwonym oszronionym nosem.
Jego małe rączki były obolałe,
Bo nosił ciężki worek,
Że ciągnął i taszczył za sobą,
Co było w środku, chcesz wiedzieć?
Więc myślisz, że worek był otwarty
, ty bezczelna, psotna banda?
Był związany, zawiązany u góry.
Ale na pewno było w nim coś dobrego
. Pachniało tak bardzo jak jabłka i orzechy.
„Der Stern” Wilhelma Buscha
Wilhelm Busch (1832–1908) urodził się w Widensahl w Hanowerze w Niemczech. Bardziej znany ze swoich
rysunków, był także poetą i połączenie tych dwóch doprowadziło do jego najsłynniejszego dzieła.
Busch jest uważany za „ojca chrzestnego komiksów niemieckich”. Jego sukces przyszedł po opracowaniu
krótkich i humorystycznych rysunków ozdobionych komediowymi tekstami. Jego debiutem był słynny
serial dla dzieci „Max i Moritz”, podobno prekursor współczesnego komiksu. Dziś jest
uhonorowany Niemieckim Muzeum Karykatury i Rysunku im. Wilhelma Buscha w Hanowerze.
Wiersz „Der Stern” pozostaje ulubioną recytacją w okresie świątecznym i ma wspaniały rytm w
oryginalnym języku niemieckim.
Hätt` einer auch fast mehr Verstand
als wie die drei Weisen aus dem Morgenland
und ließe sich dünken, er wäre wohl nie
dem Sternlein nachgereist, wie sie;
dennoch, wenn nun das Weihnachtsfest
seine Lichtlein wonniglich scheinen läßt, fällt
auf auf sein verständig Gesicht,
er mag es merken oder nicht,
ein freundlicher Strahl
des Wundersternes von dazumal.

Tłumaczenie angielskie: „Gwiazda”

Gdyby ktoś miał prawie więcej zrozumienia
niż trzej Mędrcy ze Wschodu
I rzeczywiście sądził, że nigdy nie szedłby za gwiazdą tak jak oni,
Jednak gdy Duch Bożego Narodzenia
pozwala błogo świecić swemu światłu,
Oświetlając w ten sposób jego inteligentną twarz,
może to zauważyć lub nie -
Przyjazny promień
Od cudownej gwiazdy dawno temu.
 Dziękuję za uwagę!
Koniec
Przygotował: Jakub Korpal – kl. 7