MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO

Szt. Gen. 1648/2013

DOKTRYNA
ROZPOZNANIE WOJSKOWE
D/2

WARSZAWA

2013
 SZEF
SZTABU GENERALNEGO WP

ROZKAZ Nr 134/Szkol/P2
SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP
z dnia 7 lutego 2013 r.

w sprawie wprowadzenia do użytku w Siłach Zbrojnych RP dokumentu

„Doktryna Rozpoznanie Wojskowe D/2”

Na podstawie § 7 ust. 3 Regulaminu Organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej

stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 40/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia
22 listopada 2006 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej
(Dz. Urz. MON Nr 21, poz. 270 z późniejszymi zmianami)

rozkazuję:

1. Z dniem 1 maja 2013r. wprowadzić do użytku w Siłach Zbrojnych RP dokument

„Doktryna Rozpoznanie Wojskowe D/2”.
2. Traci moc rozkaz Nr 486/Sztab z 13 grudnia 2001 r. wprowadzający do użytku
w resorcie obrony narodowej instrukcję „Rozpoznanie Wojskowe” (sygn. Szt. Gen.
1531/2001).

generał Mieczysław CIENIUCH

2
ARKUSZ ZMIAN

Data
Nr zmiany Nr strony Treść zmiany
wprowadzenia

3
SPIS TREŚCI
WSTĘP ....................................................................................................................................... 5
Rozdział 1. CHARAKTERYSTYKA ROZPOZNANIA WOJSKOWEGO ............................. 8
1.1. Wiadomości ogólne ......................................................................................................... 8
1.2. Podział rozpoznania wojskowego ................................................................................. 10
Rozdział 2. INFORMACJE I WIADOMOŚCI ROZPOZNAWCZE ................................ 14
2.1. Informacja ..................................................................................................................... 14
2.2. Wiadomość rozpoznawcza ............................................................................................ 15
2.3. Klasyfikacja wiadomości rozpoznawczych .................................................................. 16
2.4. Źródła i instytucje .......................................................................................................... 17
2.5. Sposoby zdobywania informacji ................................................................................... 19
Rozdział 3. CYKL ROZPOZNAWCZY .............................................................................. 21
3.1. Zasady rozpoznania ....................................................................................................... 21
3.2. Fazy cyklu rozpoznawczego ......................................................................................... 22
3.3. Ukierunkowanie ............................................................................................................ 23
3.4. Gromadzenie ................................................................................................................. 27
3.5. Przetwarzanie ................................................................................................................ 27
3.6. Rozpowszechnianie ....................................................................................................... 29
3.7. Zbieranie, koordynowanie i zarządzanie wymaganiami informacyjnymi .................... 32
Rozdział 4. DZIAŁALNOŚĆ ROZPOZNAWCZA .......................................................... 34
4.1. Działalność rozpoznawcza w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych ....................... 34
4.2. ISTAR ........................................................................................................................... 35
4.3. System funkcjonalny rozpoznania SZ RP ..................................................................... 38
4.4. Działalność rozpoznawcza w operacjach reagowania kryzysowego ............................ 41
4.5. Działalność rozpoznawcza na rzecz operacji informacyjnych ...................................... 44
4.6. Działalność rozpoznawcza na rzecz targetingu. ............................................................ 44
SŁOWNIK TERMINÓW I DEFINICJI UŻYWANYCH W ROZPOZNANIU
WOJSKOWYM ....................................................................................................................... 46
WYKAZ SKRÓTÓW STOSOWANYCH W DOKUMENCIE .............................................. 53
ZAKOŃCZENIE ...................................................................................................................... 55

4
 WSTĘP
Skuteczne planowanie, organizowanie i prowadzenie rozpoznania wojskowego
wymaga jednoznacznie rozumianej oraz powszechnie akceptowanej doktryny. Jest to
szczególnie istotne w sytuacji, gdy SZ RP uczestniczą w sojuszniczych
i wielonarodowych operacjach połączonych.
W tym kontekście zasadniczym celem wydania „Doktryny Rozpoznanie Wojskowe
D/2” jest dostarczenie dokumentu umożliwiającego planowanie, organizowanie i prowadzenie
rozpoznania wojskowego samodzielnie (w układzie narodowym) lub w koalicji z państwami
NATO i innymi partnerami oraz organizacjami.
Niniejsza edycja doktryny odzwierciedla zmiany wprowadzone w Sojuszu w zakresie
szeroko rozumianego rozpoznania wojskowego, zawarte w AJP 2.0 (ang. Allied Joint
Intelligence, Counter Intelligence and Security Doctrine) wydanie grudzień 2003 oraz
wprowadza systemowe podejście i jednoznacznie porządkuje dotychczasowe definicje
i podziały systemu rozpoznania, które obowiązywały w SZ RP. W sposób kompleksowy
i systemowy ujmuje kwestie dotyczące problematyki planowania, organizowania
i prowadzenia rozpoznania, ukierunkowanej na zabezpieczenie potrzeb informacyjnych
dowódców poszczególnych szczebli dowodzenia w nowych uwarunkowaniach prowadzenia
działań.
Doktryna D/2, zwana dalej Doktryną, wpisuje się w hierarchię rozpoznawczych
dokumentów doktrynalnych NATO (rys. 1), a zarazem jest podstawą do opracowania
kolejnych, szczegółowych, narodowych dokumentów normujących teorię rozpoznania
wojskowego w SZ RP (rys.2).

5
 AJP 2.0
Allied Joint Intelligence,
Counter Intelligence and Security
Doctrine

AJP 2.1 AJP 2.2 AJP 2.3 AJP 2.5 AJP 2.7
Intelligence Counter - Allied Joint Captured Persons, Reconnaissance
Procedures Intelligence and Doctrine for Material and and Surveillance
Security Human Documents Support to Allied
Procedures Intelligence Joint Operations
(HUMINT)

Rys. 1. Hierarchia rozpoznawczych dokumentów NATO

D / 2 Doktryna Rozpoznanie

DD / 2.1 DD / 2.2 DD / 2.3 DD / 2.5 DD / 2.7

Procedury Procedury Rozpoznanie Postępowanie Patrolowanie
Rozpoznawcze. Kontrwywiadu Osobowe. z zatrzymanymi, i Dozorowanie.
zdobytym
i Bezpieczeństwa.
wyposażeniem
i dokumentami.

Rys. 2. Hierarchia narodowych dokumentów rozpoznawczych

Doktryna przeznaczona jest głównie dla dowództw i sztabów szczebla strategiczno –

– operacyjnego, jednakże, może być również wykorzystywana, jako literatura źródłowa,
na wszystkich innych poziomach dowodzenia w szkolnictwie wojskowym i w pozostałych
jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej.

6
 W stosunku do Sojuszniczej Doktryny Połączonej AJP 2.0 treści narodowego
odpowiednika zostały wzbogacone o podrozdziały, w których ujęto narodowe podejście
do strategii wojskowej oraz założeń i zasad funkcjonowania systemu rozpoznania.
Jednocześnie w dokumencie pominięto zagadnienia dotyczące działalności
kontrwywiadowcze i bezpieczeństwa, które zgodnie z obowiązującymi ograniczeniami
narodowymi są przypisane Służbie Kontrwywiadu Wojskowego.
W celu zapewnienia niezbędnej użyteczności Doktryny podlegać ona będzie
procesowi aktualizacji, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie ustaleniami
i stosownie do zmieniających się zapisów w sojuszniczym dokumencie źródłowym - AJP 2.0.
Proces ten będzie koordynowany przez Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych –
P2 (ZAWiR-P2) Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
W Doktrynie zastosowano akronimy i skróty angielskojęzyczne, które umożliwią
zapoznanie i przyswojenie terminologii stosowanej w NATO, ułatwiającej pracę
w środowisku międzynarodowym podczas przygotowania i prowadzenia działań.

7
 Rozdział 1. CHARAKTERYSTYKA ROZPOZNANIA WOJSKOWEGO

1.1.Wiadomości ogólne

1001. Rozpoznanie wojskowe to ogół przedsięwzięć, których głównym celem jest

zapewnienie powodzenia operacji i zwycięstwa w walce zbrojnej.
Stanowi podstawę planowania działań militarnych oraz niezbędne narzędzie
zapewniające optymalne wykorzystanie posiadanego potencjału militarnego.
1002. Rozpoznanie wojskowe zapewnia dowódcy informacje o sposobach działania
przeciwnika, jego zdolnościach, siłach, wyposażeniu, organizacji i prawdopodobnych
zamiarach. Przygotowuje także ocenę skutków oddziaływania warunków środowiska,
zarówno na siły własne jak i działanie przeciwnika. Pozyskiwane informacje
i wiadomości rozpoznawcze pozwalają dowódcy przeprowadzać krytyczną,
wariantową ocenę prawdopodobnych działań przeciwnika poprzez zastosowanie
metod symulacyjnych. Opierając się na tej wiedzy dowódca jest w stanie zaplanować
własne działania, minimalizujące ryzyko w walce, a tym samym zwiększyć szansę
osiągnięcia zakładanego stanu końcowego operacji.
1003. Pełna korzyść z posiadania informacji i wiadomości rozpoznawczych zostanie
osiągnięta, jeżeli będą one wiarygodne i prawdziwe oraz zostaną udostępnione
odpowiednim szczeblom dowodzenia w jak najkrótszym czasie.
1004. Rozpoznanie wojskowe w Siłach Zbrojnych RP należy postrzegać w dwóch
aspektach: rzeczowym i czynnościowym.
1005. Rozpoznanie wojskowe w ujęciu rzeczowym to potencjał rozpoznawczy,
przeznaczony do pozyskiwania, zdobywania i gromadzenia danych (faktów),
przetwarzania ich w informacje i wiadomości rozpoznawcze, a następnie ich
rozpowszechniania do zainteresowanych odbiorców.
1006. Siły i środki tworzą: sztabowe komórki rozpoznawcze, oddziały i pododdziały
rozpoznawcze, rozpoznawcze grupy zadaniowe oraz elementy rozpoznawcze,
określone więzi i procedury wsparte odpowiednimi informatycznymi narzędziami
analitycznymi i bazodanowymi.
1007. Sztabowa komórka rozpoznawcza stanowi element struktury organizacyjnej sztabu
i jest przeznaczona do:
1) gromadzenia danych (faktów), przetwarzania ich w informacje i wiadomości
rozpoznawcze, a także ich rozpowszechniania do zainteresowanych odbiorców;

8
 2) wspomagania działalności dowódcy w procesie dowodzenia wojskami.
1008. Oddziały i pododdziały rozpoznawcze to etatowy potencjał systemu rozpoznania
SZ RP, przeznaczony do prowadzenia działań rozpoznawczych. Ich zadaniem jest
pozyskiwanie, zdobywanie i dostarczanie informacji o przeciwniku, terenie, sytuacji
skażeń i warunkach meteorologicznych, niezbędnych dowódcy do planowania
i prowadzenia działań.
1009. Rozpoznawcze grupy zadaniowe to formowane doraźnie (adekwatnie do rodzaju
wykonywanych zadań) pododdziały różnych rodzajów rozpoznania, przekazywane
w dowodzenie operacyjne (ang. Operational Command - OPCOM) lub inne relacje
dowodzenia dowódcy operacyjnego (taktycznego) celem wzmocnienia lub budowy
jego systemu rozpoznania.
1010. Elementy rozpoznawcze to najmniejsze struktury wykonawcze (etatowe i nieetatowe)
przeznaczone do pozyskiwania i zdobywania informacji w przydzielonym rejonie
odpowiedzialności rozpoznawczej (rejonie działania).
1011. Rozpoznanie wojskowe w ujęciu czynnościowym (działalność rozpoznawcza,
w ramach Sojuszu zwana ISTAR) to ciągły proces zdobywania i gromadzenia danych
dotyczących możliwości prowadzenia walki przez aktualnego lub potencjalnego
przeciwnika, obszaru prowadzenia działań i warunków hydrometeorologicznych,
przetwarzania ich w informacje i wiadomości rozpoznawcze oraz ich
rozpowszechniania do sztabów i wojsk w układzie narodowym i sojuszniczym.
1012. Celem działalności rozpoznawczej na każdym szczeblu dowodzenia w czasie pokoju,
kryzysu i wojny jest zabezpieczenie potrzeb informacyjnych dowódców i innych osób
funkcyjnych, w zakresie wiedzy o aktualnym lub potencjalnym przeciwniku (lub
zagrożeniu), obszarze działań oraz warunkach klimatycznych i atmosferycznych.
1013. Elementami działalności rozpoznawczej są:
1) proces informacyjny;
2) działania rozpoznawcze.
1014. Proces informacyjny (ang. Intelligence) - to działania prowadzone przez sztabowe
komórki rozpoznawcze w wyniku których pozyskane lub zdobyte dane poddaje się
ocenie i analizie w celu ich interpretacji, a następnie ich rozpowszechnianiu do
zainteresowanych odbiorców w formie informacji i wiadomości rozpoznawczych.
1015. Działania rozpoznawcze wojsk, które obejmują:

9
 1) Dozorowanie obszaru (ang. Surveillance) – systematyczny, z reguły pasywny
nadzór (poprzez obserwowanie) przestrzeni powietrznej, obszaru lądowego
i morskiego działania, osób lub rzeczy, prowadzony przy wykorzystaniu
technicznych lub osobowych środków rozpoznania;
2) Wykrywanie celów (ang. Target Acquisition) – proces identyfikacji oraz
ustalenia położenia obiektów (celów) z wymaganą dokładnością pozwalającą na
efektywne użycie środków rażenia ogniowego (oddziaływania);
3) Patrolowanie (ang. Reconnaissance) – zadania realizowane przez element
rozpoznawczy z reguły w sposób aktywny i krótkotrwały, celem zdobycia
informacji o przeciwniku i obszarze, a także warunkach terenowych
i hydrometeorologicznych.

1.2. Podział rozpoznania wojskowego

1016. Rozpoznanie prowadzone na korzyść wspomagania procesu podejmowania decyzji,
nazywamy rozpoznaniem sytuacyjnym. Natomiast prowadzone na korzyść rażenia
ogniowego (innego oddziaływania) – rozpoznaniem celów.
1017. Ze względu na posiadany potencjał oraz sposób działania, rozpoznanie wojskowe Sił
Zbrojnych RP dzielimy na:
1) ogólnowojskowe;
2) obrazowe;
3) radioelektroniczne;
4) akustyczne;
5) radiotechniczne;
6) z dostępnych źródeł;
7) pomiarowo-badawcze;
8) geoprzestrzenne;
9) rodzajów wojsk.
1018. Rozpoznanie ogólnowojskowe to potencjał rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania /
zdobywania i przetwarzania informacji o przeciwniku, warunkach terenowych
i atmosferycznych będących w zasięgu bezpośrednich możliwości percepcyjnych
człowieka, wspomaganego podręcznymi środkami technicznymi. Dzieli się na:
rozpoznanie patrolowe, dalekie i osobowe.

10
 1) Rozpoznanie patrolowe (ang. Reconnaissance – RECCE) – to potencjał oddziałów
i pododdziałów rozpoznawczych oraz nieetatowych elementów rozpoznawczych
wojsk pancernych i zmechanizowanych, piechoty górskiej oraz wojsk
aeromobilnych, połączony z realizowanym przez nie procesem zdobywania
informacji o przeciwniku i środowisku realizowany na potrzeby działań (operacji)
w styczności, głównie poprzez aktywne przeszukiwanie terenu, połączone
z krótkotrwałym dozorowaniem, oraz wykonywaniem zasadzek i napadów.
2) Dalekie rozpoznanie (ang. Long Range Reconnaissance – LONG RECCE) – to
potencjał rozpoznawczy oraz proces zdobywania informacji o przeciwniku
i obiektach terenowych w strefie tylnej ugrupowania przeciwnika realizowany na
potrzeby działań (operacji) głębokich głównie, poprzez skryte dozorowanie
terenu, połączone z krótkotrwałym patrolowaniem oraz sporadycznie
wykonywanymi zasadzkami lub napadami.
3) Rozpoznanie osobowe (ang. Human Intelligence – HUMINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania i przetwarzania informacji
o zagrożeniach w tylnej strefie odpowiedzialności rozpoznawczej na
poszczególnych poziomach dowodzenia obszarze (pasie, rejonie) a w działaniach
pokojowych lub stabilizacyjnych w całej strefie działania, realizowany poprzez
działania agenturalne, rozmowy z ludnością cywilną, analizę wyposażenia,
wypytywanie jeńców, badanie zdobytych dokumentów itp.
1019. Rozpoznanie obrazowe (ang. Imagery Intelligence – IMINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces zdalnego pozyskiwania i przetwarzania informacji
w oparciu o metody teledetekcji, wykorzystujący dane emitowane i / lub odbijane
przez obiekty i tło naturalne, które są następnie transmitowane poprzez atmosferę
ziemską w różnych zakresach widma elektromagnetycznego (EM), głównie w paśmie
widzialnym, podczerwieni oraz częściowo w ultrafiolecie i zakresie radarowym.
Rozpoznanie obrazowe dzieli się na optoelektroniczne rozpoznanie obrazowe
i radarowe.
1) Optoelektroniczne rozpoznanie obrazowe (ang. Electrooptical IMINT – EO
IMINT) – to potencjał rozpoznawczy oraz proces zdalnego pozyskiwania danych
i informacji rozpoznawczych, realizowany metodami teledetekcji, wykorzystujący
promieniowanie własne ciał (emisję) oraz promieniowanie odbite/odbijane w celu
wykrycia kontrastu emisyjnego lub odbiciowego pomiędzy obiektem oraz tłem,

11
 dzięki czemu uzyskuje się dane transmitowane poprzez atmosferę ziemską
w pasmach: widzialnym, podczerwieni oraz ultrafiolecie;
2) Radarowe rozpoznanie obrazowe (ang. Synthetic Aperture Radar - SAR) – to
rodzaj rozpoznania wykorzystujący specjalne urządzenia radiolokacyjne oraz
proces zdalnego pozyskiwania danych i informacji rozpoznawczych, realizowany
metodami teledetekcji, wykorzystujący promieniowanie odbite/odbijane w celu
wykrycia kontrastu odbiciowego pomiędzy obiektem i tłem, dzięki czemu
uzyskuje się dane transmitowane poprzez atmosferę ziemską w zakresie
radarowym widma elektromagnetycznego.
1020. Rozpoznanie radioelektroniczne (ang. Signals Intelligence – SIGINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania danych i informacji rozpoznawczych
o obiektach elektronicznych przeciwnika promieniujących energię
elektromagnetyczną.
Dzieli się na rozpoznanie radiowe i rozpoznanie elektroniczne.
1) Rozpoznanie radiowe (ang. Communications Intelligence – COMINT) – to
potencjał rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania danych i informacji
rozpoznawczych z systemów komunikacyjnych (łączności i transmisji danych)
przechwyconych przez innych odbiorców niż tych, do których są one adresowane;
2) Rozpoznanie elektroniczne (ang. Electronic Intelligence – ELINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania danych i informacji rozpoznawczych
z systemów niekomunikacyjnych przechwyconych przez innych odbiorców niż
tych, do których są one adresowane.
Informacje rozpoznawcze pozyskiwane są w procesie analizy sygnałów takich jak:
sygnały wytwarzane przez radary, systemy naprowadzania rakiet, lasery, urządzenia
emitujące promieniowanie podczerwone i inne promieniujące energię
elektromagnetyczną.
1021. Rozpoznanie akustyczne (ang. Acoustic Intelligence – ACINT) – to potencjał
rozpoznawczy i proces pozyskiwania danych i informacji rozpoznawczych poprzez
rejestrowanie i analizę zjawisk akustycznych.
1022. Rozpoznanie radiotechniczne (ang. Radar Intelligence - RADINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces zdalnego zdobywania danych i informacji rozpoznawczych
o obiektach przeciwnika metodami aktywnymi poprzez analizę sygnałów
radiolokacyjnych odbitych przez te obiekty.

12
1023. Rozpoznanie z dostępnych źródeł (ang. Open Source Intelligence – OSINT) – to
potencjał rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania informacji z wykorzystaniem
wszelkich źródeł dostępnych opinii publicznej takich, jak: prasa, radio, telewizja,
Internet itp.
1024. Rozpoznanie pomiarowo-badawcze (ang. Measurement and Signature Intelligence –
MASINT) – to potencjał rozpoznawczy oraz proces pozyskiwania naukowych
i technicznych informacji poprzez ilościowe i jakościowe analizy danych (dane
metryczne, kąty, dane przestrzenne, długość fal, pomiar czasu, modulacja, itp.)
uzyskiwanych z przyrządów technicznych, w celu identyfikowania cech związanych
ze źródłem, nadajnikiem i urządzeniem promieniującym, pozwalającym ostatecznie
identyfikować obiekty i cele oraz wytwarzać wiadomości rozpoznawcze.
1025. Rozpoznanie geoprzestrzenne (ang. Geospacial Intelligence – GEOINT) – to potencjał
rozpoznawczy oraz proces analizy zobrazowań i informacji geoprzestrzennych w celu
opisu, oszacowania i wizualizacji fizycznych cech obiektów geograficznych i zjawisk
zachodzących na powierzchni Ziemi.
1026. Rozpoznanie rodzajów wojsk – to potencjał rozpoznawczy sił wsparcia bojowego oraz
proces pozyskiwania, zdobywania i przetwarzania informacji o przeciwniku,
warunkach środowiskowych i atmosferycznych realizowany głównie na potrzeby
danego rodzaju wojsk połączony z równoległą dystrybucją danych do sekcji, grup,
zespołów kierowania systemu rozpoznania celem dokonywania systemowej analizy
sytuacji, potwierdzania danych uzyskanych z innych źródeł, a także wypracowywania
zadań rozpoznawczych. Do rozpoznania rodzajów wojsk zaliczamy: rozpoznanie
specjalne1, artyleryjskie, inżynieryjne, przestrzeni powietrznej i skażeń oraz
rozpoznanie radiotechniczne.

1
Rozpoznanie specjalne rozumiane jako jeden z elementów działań specjalnych, realizowane przez sekcje,
grupy i zespoły bojowe, a nie rozpoznanie Wojsk Specjalnych (rodzaj Sił Zbrojnych), który tworzą takie
rodzaje rozpoznania (osobowe, elektroniczne, obrazowe).

13
Rozdział 2. INFORMACJE I WIADOMOŚCI ROZPOZNAWCZE

2.1.Informacja
2001. Informacja składa się z pojedynczego faktu lub grupy faktów (danych), które zostały
pozyskane (zdobyte) przez potencjał rozpoznawczy. Stanowi ona opis zaistniałego
stanu rzeczy w określonym czasie i przestrzeni. Jest definiowana, jako
nieprzetworzone fakty opisane w dowolny sposób i powiązane z innymi cząstkowymi
informacjami, które poddane analizie przez sztabowe komórki rozpoznawcze tworzą
wiadomości rozpoznawcze. Pozyskane (zdobyte) informacje powinny być
wartościowe z punktu widzenia ich użyteczności, wiarygodności, aktualności
i kompletności zawartych w sobie treści.
2002. W działaniach operacyjnych (bojowych) dowódca będzie miał dostęp do bardzo dużej
ilości informacji związanych z aspektami środowiska, w którym prowadzone będą te
działania. Pozyskane informacje obejmować będą szeroki zakres wiedzy, dotyczącej
zarówno wojsk własnych jak i sił przeciwnika, szczególnie ich wielkości, jakości,
wyposażenia, położenia, stanu zaopatrywania, liczby ofiar, możliwości wzmocnienia,
stanu amunicji i paliwa oraz wielu innych aspektów. Ponadto będzie on otrzymywał
dużą ilość informacji związanych z warunkami środowiska działań, w tym z klimatem,
pogodą, terenem, oddziaływaniem czynników socjologicznych, politycznych i innych
elementów obszaru operacji (działań).
2003. Podczas planowania (operacji) działań, w ramach analizy kluczowych czynników
wpływających na realizację zadania, dowódca musi określić, jakie informacje
związane z przeciwnikiem, siłami własnymi oraz obszarem działania będą niezbędne
do podjęcia decyzji i sporządzenia planu operacji (działania). Potrzeby te, zadawane
przez dowódcę w formie pytań nazywane są wymaganiami dowódcy w zakresie
zasadniczych informacji (ang. Commander’s Critical Information Requirement –
2
CCIR) .
2004. Część zasadniczych wymagań informacyjnych dowódcy uszczegółowionych przez
sztabowe komórki rozpoznawcze (CCIR) dotyczących przeciwnika, terenu
i warunków hydrometeorologicznych, niezbędnych do podjęcia decyzji i opracowania
planów operacji (działania), nazywana jest priorytetowymi wymaganiami
wywiadowczymi / rozpoznawczymi (ang. Priority Intelligence Requirement – PIR).

2
Doktryna Działań Połączonych, Sztab Generalny WP, Szkol 813/2009, s. 157.

14
2005. Priorytetowe wymagania wywiadowcze / rozpoznawcze to wymagania, dla których
dowódca ustalił priorytet w procesie planowania i podejmowania decyzji.
Są one później uszczegółowiane i szeregowane przez sztabową komórkę
rozpoznawczą w celu opracowania planu zbierania informacji.

2.2. Wiadomość rozpoznawcza

2006. Informacja staje się bardziej cenna, kiedy na jej podstawie, w wyniku dedukcji można
wyciągnąć określone wnioski. Suche fakty zebrane przez sensor mają niewielką
wartość. Dopiero, po zmianie ich formatu i po zestawieniu z innymi informacjami lub
porównaniu z wiedzą już nabytą w tym zakresie, przez odbiorcę, tworzą nowy obszar
wiedzy, zwany wiadomością rozpoznawczą. Relacje między faktami, informacją
a wiadomością rozpoznawczą przedstawia rys. nr 3.

WIADOMOŚCI
ROZPOZNAWCZE

PRZETWARZANIE,
PORÓWNANIE
Z POSIADANĄ
WIEDZĄ

INFORMACJE

ZBIERANIE
PRZETWARZANIE,
ZMIANA FORMATU

FAKTY, DANE
(dane wejściowe)

Rys. 3. Proces powstawania wiadomości rozpoznawczych

2007. Wiadomości rozpoznawcze zapewniają dowódcy ocenę prawdopodobnych zamiarów

przeciwnika i jego możliwości. Pozwala mu to na uzyskanie przewagi nad
przeciwnikiem poprzez możliwość wglądu w jego prawdopodobny zamiar działania.

15
 Wiadomości rozpoznawcze nigdy nie będą całkowicie gwarantowały wiarygodności
i dokładności, ale każdorazowa ocena ich prawdopodobieństwa ułatwi dowódcy
podjęcie decyzji. Jak również uzyskania wspólnego obrazu sytuacji (ang. Common
Operational Picture - COP).
2008. Wiadomość rozpoznawcza jest definiowana jako produkt uzyskany poprzez
przetwarzanie informacji rozpoznawczych o innych państwach, wrogich lub
potencjalnie wrogich siłach i elementach oraz o środowisku prowadzonych lub
planowanych działań.
2009. Wiadomości rozpoznawcze są odpowiednikiem terminu stosowanego w dokumentach
anglojęzycznych sojuszu „Intelligence”. Termin ten jest stosowany także
do określenia działania (procesu informacyjnego), którego wynikiem jest produkt
(wiadomość rozpoznawcza) oraz do struktur zaangażowanych w taką działalność
(sztabowych komórek rozpoznawczych). W przypadku konieczności interpretowania
pojęć narodowych w języku angielskim wszelkie osoby funkcyjne oraz komórki
organizacyjne zaangażowane w proces gromadzenia, przetwarzania i dystrybucji
informacji o przeciwniku i środowisku powinny być przedstawiane, jako:
(ang. Intelligence Officer) – oficer rozpoznania i (ang. Intelligence Cell) – sztabowa
komórka rozpoznawcza. Termin ten jest także stosowany do określenia działalności,
struktur i stanu osobowego (potencjału) wywiadu wojskowego.

2.3. Klasyfikacja wiadomości rozpoznawczych

2010. W zależności od poziomu dowodzenia, dla którego przeznaczone są wiadomości
rozpoznawcze, można je podzielić na:
1) Strategiczne wiadomości rozpoznawcze. Są to wiadomości rozpoznawcze
niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Naczelnych Organów Państwa
i SZ RP w zakresie spraw politycznych, dyplomatycznych, ekonomiczno –
– gospodarczych i militarnych. W wielu obszarach gromadzenie
i rozpowszechnianie wiadomości wybiega poza możliwości i kompetencje
potencjału rozpoznania wojskowego SZ RP. W tym wypadku mówimy
o strategicznych wiadomościach wywiadowczych, które są niezbędne do
formułowania strategii oraz planów wojskowych odnoszących się do państwa
i środowiska międzynarodowego;
2) Operacyjne wiadomości rozpoznawcze. Są to wiadomości rozpoznawcze

16
 wymagane do planowania w ramach danego Teatru Działań na poziomie
połączonego dowództwa operacyjnego i sporządzane dla danego obszaru
geograficznego;
3) Taktyczne wiadomości rozpoznawcze. Są to wiadomości rozpoznawcze
wymagane przez dowódców do planowania oraz prowadzenia działań taktycznych.
Są one wytwarzane w ramach obszaru/pasa/rejonu odpowiedzialności
rozpoznawczej.
2011. W zależności od sposobu wykorzystania, wiadomości rozpoznawcze dzielą się na:
1) Podstawowe wiadomości rozpoznawcze (ang. Basic Intelligence). Jest to
wyjściowy materiał na dowolny temat, który może służyć do planowania działań
lub stanowić podstawę do oceny nowych informacji lub wiadomości
rozpoznawczych;
2) Bieżące wiadomości rozpoznawcze (ang. Current Intelligence). Są to wiadomości
przygotowane w odpowiedzi na zapotrzebowania na informacje
(ang. Request for Information – RFI), związane z bieżącą sytuacją
i odzwierciedlają wydarzenia, które zaistniały w trakcie prowadzenia działań;
3) Wiadomości rozpoznawcze o celach (ang. Target Intelligence). Są to wiadomości
przedstawiające lokalizację oraz elementy składowe celu lub systemu celów
i wskazują na ich znaczenie oraz słabe strony.

2.4. Źródła i instytucje

2012. Zgodnie z sojuszniczymi dokumentami doktrynalnymi źródła (ang. Sources)
pozyskują/zdobywają fakty (dane) i informacje rozpoznawcze, które następnie są
gromadzone, przetwarzane w wiadomości rozpoznawcze przez instytucje
(ang. Agencies). Źródła i agencje tworzą potencjał rozpoznawczy.
2013. Źródło to osoba lub rzecz, od której można pozyskiwać fakty i informacje.
W rozpoznaniu wojskowym źródłem mogą być sensory lub elementy rozpoznawcze.
Źródło gromadzi fakty, które po zarejestrowaniu stają się informacją, czyli opisem
zaistniałego stanu rzeczy. Stanowi ono początek systemu pozyskiwania informacji.
Może ono zdobywać/pozyskiwać informacje samodzielnie lub wskazywać,
że informacja istnieje. Źródło nie powinno przetwarzać informacji. Jedynym
oddziaływaniem jakie może wywierać na kształt informacji jest zamiana formatu
(tłumaczenie na inny język, przekształcenie obrazu w postać cyfrową).

17
2014. Instytucja to struktura organizacyjna zajmująca się gromadzeniem i przetwarzaniem
faktów i informacji. Instytucja może sama zbierać i przetwarzać informacje lub
przekazywać je innym instytucjom do przetworzenia.
2015. W SZ RP instytucjami są sztabowe komórki rozpoznawcze, począwszy od sekcji
rozpoznawczych samodzielnych pododdziałów, które zobowiązane są do oceny
przeciwnika i środowiska działań w swoim rejonie zainteresowania rozpoznawczego,
po końcowe elementy systemu na szczeblu strategicznym, które stanowią ZAWiR-P2
Sztabu Generalnego WP lub departamenty MON, otrzymujące informacje
i wiadomości rozpoznawcze z różnych źródeł oraz posiadające możliwości do ich
dalszego przetwarzania oraz tworzenia nowych wiadomości rozpoznawczych
(wywiadowczych) o znaczeniu strategicznym.
2016. Rozróżniamy trzy rodzaje źródeł lub instytucji, od których pozyskuje się informacje:
1) kierowane - to takie źródła i instytucje, którym specjaliści rozpoznania mogą
stawiać zadania np. elementy rozpoznawcze;
2) niekierowane - to takie źródła i instytucje, które dostarczają informacje, ale
oficerowie rozpoznania nie mają wpływu na ich działanie. Kategoria ta zawiera
prasę i inne publikacje takie jak mapy, instrukcje nawigacyjne, transmisje radiowe
i telewizyjne nadawane przez przeciwnika lub niezależne rządy. Można tu także
zaliczyć sojusznicze systemy rozpoznawcze, niebędące w podporządkowaniu
danego poziomu dowodzenia.
3) przypadkowe - to takie źródła i instytucje, które mogą dostarczać
nieoczekiwanych informacji np. uchodźcy, opozycjoniści itp. Jednak informacje
z tych źródeł muszą być potwierdzone z innych źródeł, gdyż mogą stanowić próbę
dezinformacji.
2017. Źródła rozpoznawcze klasyfikuje się zgodnie z obowiązującymi rodzajami
rozpoznania, które je zdobywa na: osobowe, obrazowe, elektroniczne, z otwartych
źródeł.
2018. Sztabowe komórki rozpoznawcze muszą posiadać pełną wiedzę na temat
podporządkowanych źródeł i instytucji, szczególnie w zakresie ich możliwości. Jest to
niezbędne do właściwego planowania operacji (działań) i stawiania zadań. Podczas
wyznaczania źródła lub instytucji do wykonania konkretnego zadania należy brać pod
uwagę następujące czynniki:
1) bezpieczeństwo – muszą mieć zapewniony odpowiedni poziom bezpieczeństwa;

18
 2) możliwości - stawianie zadań tym źródłom i instytucjom, które są w stanie je
zrealizować;
3) ryzyko – wykorzystanie określonych źródeł zdobywania informacji wiąże się
z możliwością utraty ludzi i sprzętu, a konsekwencje pewnych działań
rozpoznawczych mogą odnieść skutki polityczne;
4) środowisko pola walki – należy brać pod uwagę wpływ pogody
i terenu na możliwości pracy źródeł i instytucji.

2.5. Sposoby zdobywania informacji

2019. Zdobywanie informacji to sposoby postępowania źródła lub instytucji w celu zdobycia
informacji. Do zasadniczych sposobów zdobywania informacji zalicza się:
1) obserwowanie i podsłuchiwanie – realizowane przy pomocy środków aktywnych
i pasywnych (wzrokowe, optoelektroniczne, radiotechniczne, radiolokacyjne);
2) przesłuchiwanie – to jawna rozmowa z jeńcem lub zbiegiem polegająca na
umiejętnym zadawaniu pytań, w celu uzyskania posiadanych przez niego
informacji;
3) wypytywanie – to rozmowa z osobą (osobami) cywilną w celu uzyskania od niej,
często podświadomie i wbrew jej woli informacji, którymi może ona dysponować.
Rozmowę przeprowadza się z reguły w sposób skryty tak, aby nie zdradzać
rzeczywistego celu rozmowy oraz nie demaskować pytającego i dalszego jego
postępowania;
4) badanie wyposażenia, zdarzeń lub dokumentów należących do lub bezpośrednio
związanych z potencjalnym przeciwnikiem. Są to:
a) uzbrojenie, pojazdy, statki morskie i powietrzne oraz inne wyposażenie,
b) zdobyte dokumenty,
c) publikacje z dostępnych źródeł;
5) porównywanie danych biometrycznych;
6) analiza wielospektralnych danych obrazowych;
7) analiza sygnałów radiolokacyjnych odbitych od rozpoznawanych obiektów;
8) poszukiwanie, czyli realizacja czynności zmierzających do wykrycia obiektów
promieniujących energię EM przy pomocy urządzeń rozpoznania elektronicznego;
9) śledzenie, czyli okresowe sprawdzanie pracy rozpoznawanych obiektów
promieniujących energię EM;

19
 10) przechwytywanie polegające na ciągłym odbiorze nadawań wykrytych obiektów
promieniujących energię EM;
11) namierzanie czyli określenie położenia obiektów promieniujących energię EM;
12) analiza techniczna polegająca na szczegółowym studiowaniu danych
o przeciwniku, otrzymanych z poszukiwania, przechwytywania, śledzenia
i namierzania, w celu uzyskania wiadomości o składzie i ugrupowaniu wojsk,
stanie bojowym, rozmieszczeniu stanowisk dowodzenia, organizacji dowodzenia
i systemach łączności.

20
Rozdział 3. CYKL ROZPOZNAWCZY

3.1.Zasady rozpoznania
3001. Zasady rozpoznania wojskowego to obowiązujące normy postępowania w zakresie
przygotowania i prowadzenia działalności rozpoznawczej. Należą do nich:
1) Centralne kierowanie. Działalność rozpoznawcza musi być centralnie kierowana
i koordynowana przez sztabowe komórki rozpoznawcze w celu uniknięcia luk
w zbieraniu informacji i niepożądanego dublowania zadań oraz zapewnienia
wzajemnego wsparcia, skutecznego i ekonomicznego wykorzystania potencjału
rozpoznawczego;
2) Terminowość. Dokładne i wiarygodne informacje rozpoznawcze są
bezwartościowe, jeżeli zostaną dostarczone do użytkownika zbyt późno. Kolejność
stawiania zadań musi uwzględniać zmiany sytuacji tak, aby przepływ informacji,
wiadomości rozpoznawczych odbywał się bez opóźnień;
3) Efektywne wykorzystanie. System rozpoznania powinien być konfigurowany
w sposób modułowy, stosownie do rodzaju, miejsca i czasu trwania działań.
Potencjał rozpoznawczy musi być wykorzystywany zgodnie z ich przeznaczeniem.
Zadania dla elementów wykonawczych systemu powinny być zawsze adekwatne
do ich możliwości;
4) Obiektywność. Napływające informacje muszą być bezstronnie ocenione
i porównane tak by uniemożliwić próby dostosowywania wiadomości
rozpoznawczych do wcześniej podjętej koncepcji działań;
5) Dostępność. Informacje i wiadomości rozpoznawcze muszą być udostępnione
sztabowym komórkom rozpoznawczym i innym użytkownikom, zgodnie z ich
potrzebami w wymaganym czasie. Wiadomości rozpoznawcze są bezwartościowe,
jeżeli nie są dostarczone do tych osób funkcyjnych (komórek organizacyjnych),
które je wykorzystają;
6) Dyspozycyjność. Elementy systemu rozpoznania muszą prowadzić działalność
w sposób ciągły, zachowując zdolność do realizacji zadań stawianych przez
dowódcę;
7) Bezpieczeństwo. Źródła informacji oraz potencjał rozpoznawczy muszą być
właściwie chronione. Wymóg ten nabiera szczególnego znaczenia w stosunku do
elementów wykonawczych systemu działających w ugrupowaniu przeciwnika

21
 i elementów rozpoznania osobowego;
8) Systematyczność. Wiadomości rozpoznawcze muszą być weryfikowane
i uaktualniane w sposób ciągły. Należy uwzględniać przy tym nowe informacje
oraz porównywać je z już posiadaną wiedzą.

3.2. Fazy cyklu rozpoznawczego

3002. Postępowanie z dostępną informacją, w tym dokonywanie porównań, wyszukiwanie
brakujących fragmentów informacji i w końcu przetworzenie jej w wiadomości
rozpoznawcze jeszcze przed ich przesłaniem do użytkowników odbywa się w ramach
systematycznego cyklu działań – zwanego cyklem rozpoznawczym.
3003. Cykl rozpoznawczy – jest to szereg powtarzających się okresowo i wzajemnie ze sobą
powiązanych faz, etapów i czynności, dotyczących informacyjnego wspierania
procesu dowodzenia. Łączy w sobie procesy zdobywania/pozyskiwania
i gromadzenia informacji oraz przetwarzania ich w wiadomości rozpoznawcze, które
są przekazywane do wszystkich odpowiedzialnych za realizację woli dowódcy.
3004. Sekwencja ta jest cykliczna ponieważ informacje rozpoznawcze wymagają ciągłej
weryfikacji i uaktualnienia. Poszczególne fazy, etapy i czynności prowadzone
są równolegle, a nie w określonej z góry kolejności.
3005. Cykl rozpoznawczy podzielony jest na cztery zasadnicze fazy. Rys. nr 4:
1) ukierunkowanie;
2) gromadzenie;
3) przetwarzanie;
4) rozpowszechnianie.

UKIERUNKOWANIE

ROZPOWSZECHNIANIE GROMADZENIE

PRZETWARZANIE

Rys.4. Cykl rozpoznawczy

22
3006. W celu umożliwienia dowódcy i jego sztabowej komórce rozpoznawczej
skoncentrowania wysiłku w odpowiednich rejonach geograficznych i politycznych,
wyznacza się Rejon Odpowiedzialności oraz Zainteresowania Rozpoznawczego3.
Są one określane w stosunku do Obszaru/Pasa/Rejonu Odpowiedzialności dowódcy
danego szczebla dowodzenia, a zależność między nimi przedstawia Rys. nr 5.

Obszar/ Pas / Rejon

Odpowiedzialności
Obszar/Pas / Rejon

Rozpoznawczego
Zainteresowania
Rozpoznawczej
Obszar / Pas / Rejon
Odpowiedzialności

Rys. 5 Zależności pomiędzy Obszarem / Pasem / Rejonem Odpowiedzialności a Obszarem /

Pasem / Rejonem Odpowiedzialności Rozpoznawczej i Zainteresowania Rozpoznawczego

3007. Rejon Odpowiedzialności Rozpoznawczej (ang. Area of Intelligence Responsibility-

AIR). Jest to przestrzeń przydzielona dowódcy danego szczebla organizacyjnego,
w którym jest on zobowiązany do zdobywania informacji rozpoznawczych w ramach
potencjału rozpoznawczego będącego w jego dyspozycji.
3008. Rejon Zainteresowania Rozpoznawczego (ang. Area of Intelligence Interest-AII) jest
to przestrzeń przyległa do rejonu odpowiedzialności, w ramach którego dowódca jest
zobowiązany pozyskiwać informacje (od przełożonego, sąsiadów lub innych)
o czynnikach i elementach sytuacji, które prawdopodobnie będą wpływać na przebieg
bieżących i przyszłych działań.

3.3. Ukierunkowanie
3009. Ukierunkowanie jest to faza inicjująca funkcjonowanie systemu rozpoznania lub
nadająca funkcjonującemu systemowi rozpoznania nowy kierunek, zakres i cel.

3
Pojęcie Obszar / Pas / Rejon uzależnione jest od szczebla dowodzenia i odpowiada szczeblowi: komponentu
i korpusu / dywizji / brygady i batalionu.

23
3010. Należy rozróżnić dwa etapy ukierunkowania działalności rozpoznawczej:
1) Określenie wymagań informacyjnych. Dowódca precyzuje jakich informacji
(wiadomości rozpoznawczych) będzie potrzebował i określa czas na ich
pozyskanie i przygotowanie. Jego wymagania powinny być tak szczegółowe jak
to tylko możliwe oraz zgodne z priorytetami ważności;
2) Przygotowanie działań rozpoznawczych. Sztabowa komórka rozpoznawcza
w imieniu dowódcy uszczegóławia zadania w zakresie pozyskania informacji
podległym źródłom i instytucjom. Działanie to stanowi podstawę do sporządzenia
„Planu Zbierania Informacji” w formie tabelarycznej (zasadniczej) i graficznej
(uzupełniającej) i postawienia zadań wykonawcom. Polega ono na realizacji nw.
czynności:
a) określeniu sposobu realizacji wymagań wywiadowczych/rozpoznawczych
dowódcy i ustaleniu, jakie informacje oraz wiadomości rozpoznawcze będą do
tego potrzebne (sporządzenie „Planu Zbierania Informacji”),
b) formułowaniu i uszczegóławianiu zadań odpowiednim źródłom, lub
instytucjom do zbierania niezbędnych informacji i wiadomości
rozpoznawczych (opracowanie załącznika „Rozpoznanie” do rozkazu
operacyjnego / bojowego) oraz opracowanie zapotrzebowań na informacje
(ang. Request for Information - RFI),
c) utrzymaniu kontroli nad osiągnięciem gotowości przez elementy systemu do
realizacji zadań rozpoznawczych.
3011. Wymagania dowódcy dotyczące zasadniczych informacji (ang. Commander’s Critical
Information Requirement - CCIR). Prawidłowo opracowane wymagania informacyjne
powodują, że wysiłek podwładnych i sztabu jest ukierunkowany we właściwy sposób,
a decyzje mogą być podjęte w odpowiednim czasie. Analiza kluczowych czynników
wpływających na realizację zadania zwykle ujawnia luki w informacjach, których
posiadanie jest niezbędne do planowania i podjęcia decyzji przez dowódcę. W wyżej
wymienionych wymaganiach (CCIR) określa się zakres informacji dotyczących sił
własnych i przeciwnika oraz obszaru prowadzenia operacji, które według dowódcy są
niezbędne dla stworzenia pełnego obrazu sytuacji, planowania przyszłych działań oraz
terminowego i świadomego podejmowania decyzji. Dowódcy wykorzystują CCIR, do
potwierdzenia ich wizji dotyczącej obszaru operacji, oceny pożądanych efektów oraz
podjęcia decyzji w celu wykonania zadania lub zidentyfikowania znaczących

24
odstępstw od tej wizji. Dlatego też CCIR muszą być ukierunkowane na wsparcie
decyzji podejmowanych przez dowódcę. Ukierunkowują one również wysiłki
podległych dowódców i sztabu w zakresie planowania i zbierania informacji. Są
najważniejszym elementem w skutecznym zarządzaniu informacjami, które polega na
kierowaniu ich przetwarzaniem, dystrybucją i wykorzystaniem w całych siłach. CCIR
powinny być ograniczone co do ilości, aby zapewnić ich ukierunkowanie na
osiągnięcie zakładanego celu operacji oraz być stale przeglądane dla zapewnienia ich
aktualności. Komórka planowania operacyjnego stanowiska dowodzenia powinna
zarządzać pozyskiwaniem niezbędnych informacji planistycznych poprzez
uwzględnianie tych wymagań w zapotrzebowaniach na informacje (ang. Request for
Information - RFI) do wyższych sztabów i innych instytucji. Najważniejsze elementy
informacji, skupiające kolektywne wysiłki w ich pozyskiwaniu, powinny być
przedstawiane dowódcy do aprobaty dla każdej fazy operacji. CCIR są podzielone na
następujące kategorie:
1) Priorytetowe wymagania wywiadowcze/rozpoznawcze. Priorytetowe wymagania
wywiadowcze/rozpoznawcze (ang. Priority Intelligence Requirement - PIR) to
wymagania wywiadowcze/rozpoznawcze, dla których dowódca ustalił priorytet
w procesie swojego planowania i podejmowania decyzji, szczególnie podczas
wyboru wariantu działania (ang. Course of Action - COA), na przykład
prawdopodobny zamiar działania przeciwnika lub ocena jego zdolności
bojowych. Są one później uszczegóławiane i szeregowane w celu opracowania
„Planu Zbierania Informacji”;
2) Niezbędne elementy informacji własnej. Niezbędne elementy informacji własnej
(ang. Essential Elements of Friendly Information - EEFI) to najważniejsze
aspekty dotyczące problematyki przygotowania i prowadzenia operacji, które
w sytuacji ujawnienia przeciwnikowi, mogłyby doprowadzić do nie zrealizowania
zakładanego celu operacji. EEFI mogą być przedstawione w formie pytań, które
prawdopodobnie zostałyby postawione przez przeciwnika i jego system
wywiadowczy / rozpoznawczy w zakresie konkretnych zamiarów Sojuszu,
zdolności i działań krytycznych wpływających na wypełnienie przez niego misji.
EEFI określają, które działania muszą być chronione w ramach własnych
przedsięwzięć dotyczących bezpieczeństwa operacji (ang. Operations Security –
OPSEC);

25
 3) Wymagania informacyjne dotyczące sił własnych. Wymagania informacyjne
dotyczące sił własnych (ang. Friendly Forces Information Requirement - FFIR)
obejmują niezbędne dla dowódcy informacje o siłach własnych, które mogą
wpłynąć na zdolność do wykonania postawionego zadania. Obejmują one m.in.:
personel, obsługę techniczną, zaopatrzenie, zdolności przywódcze oraz
doświadczenie państwa gospodarza i kontyngentów narodowych, a także czas
osiągnięcia wstępnej i pełnej zdolności operacyjnej.
3012. Wymagania informacyjne, nie znajdujące się na liście priorytetów informacyjnych
dowódcy oraz formułowane przez pozostałe osoby funkcyjne stanowiska dowodzenia
(ang. Information Requirments - IR, Specific Information Requirments - SIR) są
również zamieszczane w „Planie Zbierania Informacji”. Uzyskane odpowiedzi posłużą
do uzupełnienia przyszłego obrazu sytuacji operacyjnej (taktycznej).
3013. Przed rozpoczęciem sporządzania „Planu Zbierania Informacji”, sztabowa komórka
rozpoznawcza musi określić wskaźniki charakterystyczne dla danego rodzaju operacji.
Wskaźniki za które odpowiada rozpoznanie, to składniki informacji, które
odzwierciedlają zamiar oraz możliwości potencjalnego przeciwnika, niezbędne do
potwierdzenia lub zaprzeczenia przyjętego wariantu jego działania. Dzielimy je na:
1) Wskaźniki alarmowania i ostrzegania. Są to informacje, które odzwierciedlają
stopień przygotowania strony przeciwnej do działań militarnych. Dają możliwość
wczesnego ostrzegania. Informacje tego typu powinny być opracowywane
w powiązaniu z sytuacją polityczną w innych państwach oraz czynnikami takimi
jak: mobilizacja, przedsięwzięcia obrony cywilnej, dane ekonomiczne oraz
przestawianie przemysłu (transportu) na system wojenny;
2) Wskaźniki bojowe i taktyczne. To informacje, które wskazują na rodzaj działań
jakie przeciwnik zamierza prowadzić. Każde działanie bojowe wymaga
specyficznych i charakterystycznych przygotowań np. natarcie poprzedzone
będzie intensyfikacją rozpoznania, zwiększeniem aktywności sił powietrznych,
morskich i przemieszczaniem kluczowych sił w strefę działań bezpośrednich.
Podczas operacji (działań), sposób i kierunek przemieszczania odwodów (drugich
rzutów) świadczył będzie o zamiarach ich wykorzystania;
3) Wskaźniki identyfikacyjne. To informacje, które pozwolą na określenie
charakteru zgrupowania, jednostek lub instytucji co pozwoli ocenić daną strukturę

26
 organizacyjną, wyposażenie czy też taktykę działania (dany rodzaj sprzętu może
być charakterystyczny dla określonego typu jednostek).
3014. Właściwy dobór wskaźników do danej sytuacji operacyjnej, zależeć będzie w dużym
stopniu od doświadczenia personelu sztabowej komórki rozpoznawczej i będzie miał
zasadniczy wpływ na wybór źródła lub instytucji, której powinno zostać postawione
zadanie w zakresie zbierania informacji.

3.4. Gromadzenie
3015. Jest drugą fazą cyklu rozpoznawczego. Jest to użycie elementów wykonawczych
systemu rozpoznania i wszystkich innych dostępnych źródeł przez sztabowe komórki
rozpoznawcze (instytucje) w celu pozyskania i dostarczenia informacji niezbędnych
do ich przetworzenia w wiadomości rozpoznawcze. Jest to proces, w ramach którego,
informacje i wiadomości rozpoznawcze są zbierane w celu zaspokojenia CCIR, w tym
priorytetowych wymagań wywiadowczych/rozpoznawczych, zdefiniowanych
w pierwszej fazie cyklu rozpoznawczego.
3016. Rozróżniamy dwa etapy procesu gromadzenia informacji:
1) pozyskiwanie, czyli użycie wszelkich dostępnych źródeł i sposobów pozyskiwania
informacji oraz ich wzajemne koordynowanie w aspekcie zaspokojenia CCIR;
2) zbieranie, czyli terminowe skupienie w jednym miejscu będących w stanie
rozproszenia zbiorów informacji pochodzących od różnych źródeł i ich
przekazanie komórkom analitycznym celem ich przetworzenia w wiadomości
rozpoznawcze.

3.5. Przetwarzanie
3017. Przetwarzanie jest to faza cyklu rozpoznawczego, w której zebrane zgodnie
z intencją dowódcy informacje, są przekształcane w wiadomości rozpoznawcze.
3018. Przetwarzanie jest to uporządkowany szereg działań, które mogą być realizowane
kolejno lub jednocześnie, w wyniku których powstaje jakościowo i strukturalnie nowa
treść informacyjna dostosowana do indywidualnego bądź zespołowego
zapotrzebowania użytkownika. Do zasadniczych etapów przetwarzania informacji
należy zaliczyć: zestawianie (ewidencję), ocenę (pewności źródła i wiarygodności),
analizę i integrację oraz interpretację.
3019. Przetwarzanie jest prowadzone na różnych szczeblach dowodzenia, począwszy od
poziomu taktycznego, aż do najwyższego szczebla dowodzenia (strategicznego).

27
3020. Zestawianie jest to etap fazy przetwarzania cyklu rozpoznawczego, w którym grupuje
się wszelkie związane ze sobą części informacji w celu otrzymania scenariusza
zdarzeń ułatwiającego dalsze przetwarzanie. Jest to procedura przyjmowania
i grupowania wszystkich informacji (meldunków, komunikatów i innych danych)
wpływających do sztabowej komórki rozpoznawczej.
3021. Ocena jest to etap fazy przetwarzania polegający na ocenie informacji pod względem
pewności źródła i wiarygodności informacji. Podczas oceny należy określić stopień
zaufania do źródła oraz prawdopodobieństwo, z którym dostarczona informacja jest
prawdziwa. Możliwość zastosowania dezinformacji sprawia, że informacja nie może
być wiarygodna lub całkowicie fałszywa. W tym aspekcie, ocena treści informacyjnej
polega na zastosowaniu odpowiedniej kombinacji literowo-cyfrowej.
3022. Stosowane są następujące, standardowe wartości oceny pewności źródła
i wiarygodności informacji:
Pewność źródła Wiarygodność informacji
A. Całkowicie pewne 1. Potwierdzona przez inne źródła
B. Zazwyczaj pewne 2. Prawdopodobna
C. Dostatecznie pewne 3. Możliwa
D. Nie zawsze pewne 4. Wątpliwa
E. Niepewne 5. Nieprawdopodobna
F. Pewność nie może być określona 6. Prawdziwość nie może być określona

Tab. 1. Wartości pewności źródła oraz wiarygodności informacji

3023. Analiza i integracja to proces myślowy fazy przetwarzania, podczas którego każda
informacja jest poddawana szczegółowemu przeglądowi w celu wyodrębnienia
istotnych faktów, które następnie podlegają interpretacji. Współcześnie proces ten
może być przeprowadzany przy udziale odpowiednich narzędzi informatycznych.
3024. Analiza polega na rozbiorze złożonej całości na składniki, elementy lub też myślowym
wyodrębnieniu właściwości lub elementów badanego zjawiska. Informacje poddane
analizie są następnie integrowane, czyli selekcjonowane i układane według
określonych algorytmów służących do opracowania wiadomości.
3025. W praktyce integracja jest następstwem analizy, dlatego też, te dwie czynności
traktowane są jako jeden etap fazy przetwarzania.

28
3026. Podczas analizy każdej informacji należy wyodrębnić wszystkie istotne fakty, które
następnie muszą być porównane z innymi już znanymi faktami w celu wyciągnięcia
wniosków metodą dedukcji. Szczególnie ważna jest integracja danych pochodzących
z różnych źródeł, a dotyczących tych samych elementów ugrupowania bojowego
przeciwnika.
3027. Interpretacja jest końcowym etapem w przetwarzaniu informacji, w którym pozyskana
informacja musi być oceniona według posiadanego już stanu wiedzy. Interpretacja
umożliwia więc, ustalenie znaczenia, jakie posiadają zebrane treści informacyjne
w odniesieniu do rozpatrywanego problemu. Reasumując, interpretacja jest
połączeniem zdobytych treści w ciąg logiczny, tworzący scenariusz rozwoju sytuacji
(prawdopodobny wariant przebiegu wydarzeń).
3028. Analiza i integracja oraz interpretacja to złożone procesy myślowe. Zastosowanie
reguł logiki i ustalonej metodologii oraz wykorzystanie doświadczenia i głębokiej
wiedzy analityków o przeciwniku, jego taktyce, organizacji i uzbrojeniu, umożliwiają
takie przekształcenie i przetworzenie zebranych informacji, aby otrzymać określony
produkt – wiedzę. Umiejętności analitycznych nie można pozyskać jedynie w procesie
nauczania, a zdobywa się je w wyniku wieloletniej praktyki. Kluczem do
opracowywania trafnych informacji rozpoznawczych jest doświadczenie. Praca oficera
rozpoznania o charakterze prognostycznym wymaga dużej wiedzy i wyobraźni
taktyczno-operacyjnej oraz umiejętności, których nabywa się w toku wieloletnich
praktyk, ćwiczeń i treningów sztabowych.

3.6. Rozpowszechnianie
3029. Rozpowszechnianie jest to terminowe przesyłanie wiadomości rozpoznawczych
w odpowiedniej formie oraz za pomocą odpowiednich środków do użytkowników,
którzy jej potrzebują. Rozpowszechnianie charakteryzuje się następującymi cechami:
1) terminowość. Wyszczególniamy dwa aspekty terminowości:
a) wiadomości rozpoznawcze, które zostaną dostarczone zbyt późno do miejsca
przeznaczenia, są zazwyczaj mało wartościowe,
b) większość wiadomości na poziomie operacyjnym i taktycznym traci swoją
wartość wraz z upływem czasu,
Obydwa aspekty nakazują dostarczanie wiadomości rozpoznawczych do odbiorcy
tak szybko jak to tylko możliwe;

29
 2) celowość. Wiadomości rozpoznawcze muszą spełniać wymagania użytkownika
oraz muszą być przesłane w formatach odpowiednich do potrzeb użytkownika.
Wysyłanie wiadomości rozpoznawczych, które nie odpowiadają wymaganiom
użytkownika lub mogą być przez niego niezrozumiałe jest niecelowe. Niecelowe
jest również wykorzystywanie systemu, do którego użytkownik nie ma dostępu.
3030. Jako podstawową metodę rozpowszechniania należy przyjąć dystrybucję wiadomości
rozpoznawczych poprzez sieci teleinformatyczne lub nośniki elektromagnetyczne
w postaci sformalizowanych dokumentów tekstowych, graficznych lub innych
informacji zapisanych w formie cyfrowej. Ponadto wiadomości rozpoznawcze mogą
być dystrybuowane tradycyjnymi metodami (ustnie, pisemnie, graficznie).
1) rozpowszechnianie wiadomości w sposób elektroniczny. Do elektronicznego
rozpowszechniania wiadomości wykorzystuje się poniższe aplikacje:
a) pomiędzy bazami danych. W procesie przesyłania dane nie ulegają zmianom.
Poprzez zastosowanie sieci teleinformatycznych, wielodostępowości oraz
zbudowanie struktur baz danych spójnych na różnych poziomach dowodzenia,
zwiększa się szybkość rozpowszechniania wiadomości rozpoznawczych,
a także ich dostępność,
b) dane niestrukturalne. Pisemne informacje, wiadomości rozpoznawcze, a także
meldunki i komunikaty rozpoznawcze, mogą być wprowadzane do pamięci baz
danych jako plik tekstowy. Dodatkowo, mogą być umieszczane
w bazach danych multimedialne produkty rozpoznawcze takie jak zdjęcia,
wideo, przekazy sytuacyjne i meldunki graficzne;
2) rozpowszechnianie wiadomości pisemnie i graficznie. Wiadomości rozpoznawcze
są rozpowszechniane za pomocą dokumentów rozkazodawczych oraz
sprawozdawczo-informacyjnych.
a) dokumenty rozkazodawcze. Dokumenty te, nie stanowią oddzielnej grupy
specjalnie wyróżnianych dokumentów informacyjnych, są bowiem ściśle
związane z rozkazami operacyjnymi (bojowymi) dowódcy, w których
przedstawiony jest sposób realizacji operacji (walki) i zadania dla
podwładnych. Podstawowymi tego rodzaju dokumentami, opracowywanymi
przez sztabowe komórki rozpoznawcze są załączniki do rozkazu operacyjnego
(bojowego): Rozpoznanie, oraz Walka Elektroniczna wraz z niezbędnymi
dodatkami i uzupełnieniami,

30
b) dokumenty sprawozdawczo-informacyjne. W ramach tej kategorii stosuje się
trzy podstawowe rodzaje dokumentów:
 meldunek rozpoznawczy (ang. Intelligence Report - INTREP).
Wypracowywany na każdym poziomie dowodzenia i wysyłany doraźnie
bez względu na istniejące harmonogramy czasowe, kiedy zawarte w nim
informacje i wiadomości rozpoznawcze mogą wymagać natychmiastowej
reakcji dowódcy lub Sztabu, do którego jest wysyłana. Powinien zawierać
wszelkie oceny i wnioski, które mogą być sformułowane w dostępnym
czasie. Rozpowszechnianie meldunków rozpoznawczych odbywa się
zgodnie ze Standardowymi Procedurami Operacyjnymi (SOP). Jeżeli
wykonawca uzna to za niecelowe, nie powinno się bez potrzeby rozszerzać
kręgu dystrybucji meldunku. Format meldunku musi być zgodny
z ustalonymi standardami. Może być wysyłany jako dokument tekstowy
z uwzględnieniem nagłówków i stopek sprecyzowanych we wzorach
dokumentów lub jako wiadomość sformatowana na zasadach określonych
w dokumentach określających standard bazy danych,
 komunikat rozpoznawczy (ang. Intelligence Summary - INTSUM).
Zwięzłe, okresowe podsumowanie bieżącej sytuacji w jakiej znajduje się
rozpoznawany w Obszarze/ Pasie / Rejonie Odpowiedzialności
Rozpoznawczej przeciwnik. Powinien zawierać wszelkie informacje
i wiadomości rozpoznawcze niezbędne do zaspokojenia wymagań
informacyjnych dowódcy i sztabu do którego jest wysyłany. Powinien
także zawierać przypuszczenia i komentarze oparte na dostępnych
materiałach. Komunikat Rozpoznawczy jest rozsyłany do wyższego,
niższego i sąsiedniego poziomu dowodzenia, zgodnie z dekretacją
wysyłającego dowódcy lub zgodnie z otrzymanym zadaniem.
Rozpowszechnianie powinno być prowadzone tylko do tych organów, na
których zakres odpowiedzialności wskazuje treść danego komunikatu,
a jego format musi być zgodny z ustalonymi standardami,
 uzupełniający meldunek rozpoznawczy (ang. Supplementary
Intelligence Report - SUPINTREP). Meldunek, który może być
opracowywany okresowo, przeznaczony jest do dostarczenia
szczegółowych informacji i wiadomości rozpoznawczych, które były

31
 gromadzone na temat jednego lub więcej zagadnień przez pewien okres
czasu. Treść każdego Uzupełniającego Meldunku Rozpoznawczego
określa sposób jego rozpowszechniania.
Oprócz podstawowych dokumentów sprawozdawczo-informacyjnych
funkcjonuje szereg innych specjalistycznych dokumentów meldunkowych
dotyczących działalności rozpoznawczej takich jak meldunki Służb Wywiadu
i Kontrwywiadu Wojskowego, meldunki komórek rozpoznawczych Rodzajów Sił
Zbrojnych, meldunki elementów walki elektronicznej (np. EWSUM), meldunki
elementów rozpoznawczych rodzajów wojsk (inżynieryjnych, artyleryjskich,
chemicznych);
3) rozpowszechnianie ustne
a) podczas odpraw. Zagadnienia nie mogą być omawiane w sposób
chaotyczny, niejasny i niezrozumiały dla odbiorców. Prezentujący
wiadomości powinien uporządkować wystąpienie dostosowując
prezentowane treści do potrzeb odbiorców, pamiętając szczególnie
o zasadach, jasności zwięzłości i adekwatności. Wystąpienie należy
zakończyć wnioskami, z których powinna wynikać potrzeba podjęcia
działań lub ich zaniechania. Wystąpienie może być oprzyrządowane
środkami wizualnymi takimi jak: prezentacja komputerowa, mapy, szkice,
diagramy itp.).
b) poprzez sieci teleinformatyczne stosując przekaz foniczny lub
wideokonferencję. Wówczas również należy przestrzegać zasad
rozpowszechniania informacji tak jak w przypadku prezentowania treści
podczas odpraw.
3031. Do wspierania wszystkich aspektów cyklu rozpoznawczego niezbędny jest sprawny
i wydajny system łączności i transmisji danych. Aby zapewnić funkcjonowanie
systemu rozpoznania niezbędne jest wykorzystanie systemów łączności
i teleinformatycznych, umożliwiających przesyłanie odpowiednio dużej ilości
informacji w postaci cyfrowej w jak najkrótszym czasie.

3.7. Zbieranie, koordynowanie i zarządzanie wymaganiami informacyjnymi

3032. Koordynowanie zbierania informacji i zarządzanie wymaganiami informacyjnymi
(ang. Collection, Co-ordination and Information Requirements Management –

32
CCIRM) jest to termin określający czynności, których wykonanie warunkuje
efektywne i skuteczne zarządzanie informacjami i wiadomościami rozpoznawczymi
w celu spełnienia priorytetowych wymagań wywiadowczych/rozpoznawczych. Jest to
funkcja zarządzania, która umożliwia terminowy obieg informacji rozpoznawczych
poprzez koordynowanie wysiłku zmierzającego do gromadzenia, przetwarzania
oraz dystrybucji informacji i wiadomości rozpoznawczych. CCIRM składa się
z dwóch procesów:
1) zarządzania procesem formułowania wymagań wywiadowczych/
rozpoznawczych. Rozpoczyna się ono wraz ze sformułowaniem priorytetowych
wymagań rozpoznawczych dowódcy (PIR). Po ich określeniu precyzuje się szereg
pytań w formie wymagań informacyjnych (IR), a sposób poszukiwania
odpowiedzi odzwierciedlony zostanie w „Planie Zbierania Informacji”;
2) koordynowania zbierania informacji. Koordynowanie zbierania informacji polega
na opracowaniu, a następnie kierowaniu realizacją planu zbierania informacji.
Określa on formy i sposoby zbierania informacji i wiadomości rozpoznawczych
dla zaspokojenia wymagań informacyjnych (IR). Wymagania informacyjne są
przetwarzane na zadania w formie pytań stawianych etatowym źródłom
i instytucjom. W przypadku gdy brak jest odpowiednich, etatowych systemów
rozpoznania, formułowane są zapotrzebowania na informacje (RFI).
Zapotrzebowanie jest sporządzone zgodnie z formatem umożliwiającym
przekazywanie potrzeb rozpoznawczym komórkom koordynowania na wyższych,
niższych albo równych poziomach dowodzenia. Plan zbierania informacji jest
stale weryfikowany i uaktualniany. W miarę realizacji planu, sztabowe komórki
rozpoznawcze muszą dokładnie monitorować efektywność źródeł i instytucji.

33
Rozdział 4. DZIAŁALNOŚĆ ROZPOZNAWCZA

4.1.Działalność rozpoznawcza w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych

4001. Przygotowanie i prowadzenie działalności rozpoznawczej w operacjach sojuszniczych
i koalicyjnych realizowane jest zgodnie z procedurami zawartymi w doktrynie AJP-2
oraz w innych dokumentach doktrynalnych i publikacjach NATO dotyczących
rozpoznania (np. AJP-2.1; AInt P-0.5;AJP- 2.3; AJP -2.7).
4002. W celu realizacji działalności rozpoznawczej, adekwatnie do rodzaju, miejsca i czasu
trwania misji (operacji) oraz rodzaju wykonywanych zadań, formowana jest struktura
systemu rozpoznania (ang. Intelligence Architecture), która obejmuje wszystkie
elementy niezbędne do pozyskiwania, gromadzenia informacji, przetwarzania oraz
dystrybucji informacji i wiadomości rozpoznawczych.
4003. Struktura systemu rozpoznania w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych powinna
umożliwiać sprawne zarządzanie informacjami, włącznie z procesem obiegu
wiadomości rozpoznawczych oraz optymalizować prowadzenie działań
rozpoznawczych na każdym poziomie dowodzenia.
4004. Sojusz nie posiada autonomicznych sił oraz środków wywiadu i rozpoznania,
a w przypadku prowadzenia operacji korzysta, zarówno z wydzielonych, jak
i narodowych zdolności wywiadowczych i rozpoznawczych, dlatego też potencjał
rozpoznawczy NATO muszą tworzyć zintegrowane i kompatybilne ze sobą
podsystemy narodowe państw członkowskich (Rys. 6).
4005. W celu osiągnięcia współdziałania sojuszniczego, narodowe systemy i podsystemy
rozpoznawcze powinny pozyskać jednakowe zdolności operacyjne, które w NATO
określane są skrótem ISTAR (JISTAR). Zdolności te, zostały szczegółowo określone
w dokumentach doktrynalnych NATO oraz Celach Sił Zbrojnych NATO.

34
 NATO
NIC
CJTFHQ

Zadania
Narodowy Potrzeby
łańcuch Dostęp
dowodzenia Dystrybucja

NATO Deklarowane
zdolności
NIC COMPONENT Kierowanie
zbierania
HQ informacji

(Zadania) (Zadania) (Zadania) (Zadania) Potrzeby

Potrzeby Potrzeby Potrzeby Potrzeby Dostęp
Dostęp Dostęp Dostęp Dostęp

(Zadania) (Zadania)
Potrzeby Potrzeby Potrzeby
NATO NATO NATO NON-NATO
NATION „A” Dostęp NATION „B” Dostęp NATION „C” Dostęp ORGANIZATION
Dystrybucja Dystrybucja Dystrybucja

Zadania Zadania Zadania Zadania

Narodowe Narodowe Narodowe

Zdolności
zdolności zdolności zdolności
zbierania
zbierania zbierania zbierania
informacji
informacji informacji informacji

Rys. 6. Ogólna architektura systemu rozpoznania NATO

4.2. ISTAR

4006. ISTAR jest definiowany jako operacyjna działalność rozpoznawcza, która integruje
i synchronizuje planowanie oraz użycie potencjału rozpoznawczego z procesem
informacyjnym, czyli gromadzeniem, przetwarzaniem i rozpowszechnianiem
wiadomości rozpoznawczych.
4007. Celem ISTAR na wszystkich szczeblach dowodzenia jest dogłębne rozważenie
informacji i wiadomości rozpoznawczych niezbędnych do zaspokojenia wymagań
dowódcy dotyczących zasadniczych informacji (ang. Commender’s Critical
Information Requirements CCIR), wynikających z procesu planowania operacyjnego
(ang. Operation Planning Process - OPP) i wymaganej świadomości sytuacyjnej
dowódcy (ang. Commender Awareness - CA) poprzez jego wsparcie w szeregu
dziedzinach, takich jak:
1) proces planowania operacyjnego (ang. Operation Planning Process - OPP);
2) wspólny obraz operacyjny (ang. The Common Operational Picture - COP);
3) proces targetingu (ang. Targeting Process);
4) operacje informacyjne (ang. Information Operations – INFO-OPS);

35
 5) ochrona wojsk (ang. Force Protection FP).
4008. Termin ISTAR jest używany zarówno w odniesieniu do procesów operacyjnych, jak
również personelu, aktywów i architektury zaangażowanej w ten proces, dlatego też
należy go rozpatrywać w trzech kategoriach:
1) rzeczowej – potencjał rozpoznawczy;
2) czynnościowej – działalność rozpoznawcza.
4009. System ISTAR w NATO nazywany jest „systemem systemów”, który wywodzi się
z synergii, wynikającej z integracji wyników dozorowania obszaru, wskazywania
celów i patrolowania z procesem informacyjnym, powstałej w efekcie
scentralizowanej koordynacji działań.
4010. Kluczem do właściwego funkcjonowania ISTAR jest skuteczny system dowodzenia
i kierowania (ang. Command & Control - C2). A bowiem, tylko właściwa koordynacja
procesu określania wymagań informacyjnych (IR) ze stawianiem zadań
i rozmieszczeniem środków gromadzenia i przetwarzania informacji, generuje efekt
synergii, którego rezultatem jest dostarczenie do użytkownika precyzyjnych
wiadomości rozpoznawczych w najszybszy możliwy sposób.
4011. Zasady działalności (systemu) ISTAR pokrywają się z zasadami rozpoznania,
jednakże dodatkowo należy wyróżnić:
1) ukierunkowanie przez dowódcę. Ukierunkowanie wysiłku ISTAR musi być
realizowane przez dowódcę na każdym szczeblu dowodzenia. Jeśli dowódca nie
określi swoich wymagań dotyczących zasadniczych informacji, nie otrzyma
wiadomości rozpoznawczych niezbędnych do podjęcia decyzji i prowadzenia
operacji;
2) centralna koordynacja. ISTAR musi być centralnie koordynowany. Umożliwia to
wykorzystanie ograniczonych zasobów potencjału rozpoznawczego
w najbardziej ekonomiczny i efektywny sposób zgodnie z priorytetami dowódcy.
Koordynacja procesu informacyjnego i targetingu musi być jednak prowadzona
w sposób, który nie podważy podstawowej zasady dowodzenia, która zakłada jego
decentralizację w fazie wykonywania zadań (w toku operacji). Zapobiega to
niepotrzebnemu dublowaniu wysiłku i powstawaniu luk w zbieraniu informacji;
3) reagowanie i terminowość. ISTAR musi reagować na potrzeby dowódcy
i innych użytkowników zapewniając, że informacje i wiadomości rozpoznawcze są
do nich dostarczane w odpowiednim czasie. Pozwala to dowódcy wyprzedzać

36
 decyzje strony przeciwnej i utrzymywać tempo operacji (działań). Terminowe
informacje bojowe muszą być dostępne natychmiast na każdym, wymaganym
szczeblu dowodzenia;
4) wiarygodność. Pozyskane informacje muszą być poddane procesowi filtracji
i analizy w celu wytworzenia wartościowych wiadomości rozpoznawczych.
Wiadomość rozpoznawcza musi spełniać wymagania w zakresie odpowiedniego
poziomu wiarygodności zawartych w niej treści, analiz i ocen rozpoznawczych.
Nadrzędna potrzeba utrzymywania właściwego tempa operacji (działań) może
skutkować obniżeniem jakości wytwarzanych wiadomości rozpoznawczych.
Problem ten, może być rozwiązany jedynie poprzez wspólny wysiłek dowództwa
i sztabu polegający na właściwym definiowaniu wymagań informacyjnych oraz
świadomości, że zwiększenie tempa prowadzenia operacji (działań) nie może się
odbywać kosztem jakości realizacji procesu informacyjnego;
5) modułowa konfiguracja potencjału. Dostępność szerokiego spektrum zdolności
rozpoznawczych (potencjału rozpoznawczego) zapewnia dowódcy elastyczność
operacyjną w zakresie doboru odpowiednich środków dla pozyskania
wymaganych informacji. Ponadto umożliwia takie planowanie użycia potencjału
rozpoznawczego, które zapewni, zarówno wysoką efektywność procesu
pozyskiwania informacji, jak i utrzymanie odpowiedniego tempa operacji
(działań). System ISTAR powinien mieć modułową budowę, umożliwiającą
konfigurację jego elementów adekwatnie do potrzeb operacji (działań), czyli
rodzaju wykonywanych zadań oraz miejsca, czasu i rodzaju konfliktu;
6) ochrona źródeł. Potencjał rozpoznawczy musi być odpowiednio chroniony
w czasie realizacji zadań. Należy przyjąć, że w każdym przypadku wystąpi
fizyczne, polityczne lub militarne zagrożenie dla wykonującego zadania
rozpoznawcze elementu ISTAR. Dlatego też każdorazowo, w ramach procesu
planowania, należy przeprowadzić ocenę ryzyka użycia danego elementu
rozpoznawczego, zachowując kompromis pomiędzy znaczeniem informacji
możliwej do pozyskania, a ryzykiem utraty źródła (elementu rozpoznawczego).
W ocenie ryzyka należy również uwzględniać możliwość ujawnienia stronie
przeciwnej rejonów zainteresowania, a tym samym potencjalnego planu działania
wojsk własnych;

37
 7) sieciocentryczność. Do zabezpieczenia świadomości sytuacyjnej dowódcy
niezbędna jest zintegrowana i dopasowana do potrzeb, sieć zbierania informacji
i wiadomości rozpoznawczych. Żeby spełnić wymagania informacyjne
dowódcy, sieć ta powinna zapewniać dostęp nie tylko do informacji
i wiadomości rozpoznawczych pochodzących z własnych źródeł i instytucji, ale
także z innych, w tym strategicznych systemów zbierania informacji oraz źródeł
narodowych, wielonarodowych i sojuszniczych.
4012. ISTAR powinien być tak zorganizowany, aby zapewnić wsparcie rozpoznawcze
dowódcy we wszystkich fazach, etapach i czynnościach jego cyklu decyzyjnego,
procesu dowodzenia, ponieważ jest kluczowym czynnikiem umożliwiającym
osiągnięcie zakładanego stanu końcowego operacji. Funkcjonowanie ISTAR
w ramach cyklu rozpoznawczego przedstawia Rys. 7.

SIR
IR wnioski z IPB
i inne
szef sztabowej komórki
rozpoznawczej PLAN ZBIERANIA INFORMACJI
prośby
i zapotrzebowania
PIR wymagania bazy
podwładnych
informacyjne danych
i sąsiadów
CCIR
precyzowanie własne
DOWÓDCA i rozdział zadań źródła info.

stawianie
RFI
zadań
komunikaty
ukierunkowanie
rozpowszechnianie

rozpoznawcze DIRECTION
DISSEMINATION

gromadzenie
COLLECTION

ISTAR
JIC • dozorowanie obszaru;
• wykrywanie celów;
wiadomości • patrolowanie.
rozpoznawcze
przetwarzanie
CCIRM
PROCESSING
• zarządzanie wymaganiami;
INTELLIGENCE • koordynacja zbierania
• zestawienie; informacji.
• ocena;
• analiza
i integracja;
• interpretacja. terminowe
informacje o sytuacji bazy danych
przełożonych
i sąsiadów
Rys. 7. ISTAR a cykl rozpoznawczy

4.3. System funkcjonalny rozpoznania SZ RP

4013. System funkcjonalny Rozpoznania Wojskowego SZ RP to rozwinięty i ugrupowany

w przestrzeni potencjał rozpoznawczy sił zbrojnych wraz z jego komórkami
kierowania, powiązany więzami informacyjnymi i działający zgodnie z przyjętą

38
 KONCEPCJĄ/PLANEM operacji (działań walki), w celu pozyskiwania informacji
niezbędnych do skutecznego prowadzenia i planowania jej dalszego przebiegu.
4014. Organizatorem systemu rozpoznania, w skali Sił Zbrojnych RP, jest Szef ZAWiR – P2
Sztabu Generalnego WP, który odpowiedzialny jest za zorganizowanie, zgranie
i funkcjonowanie systemu na szczeblu strategicznym. Natomiast za zorganizowanie,
zgrywanie i funkcjonowanie systemu na poszczególnych szczeblach dowodzenia
odpowiadają właściwi dowódcy (szefowie sztabowych komórek rozpoznawczych).
4015. System rozpoznania jest przygotowywany i rozwijany z takim wyprzedzeniem
w stosunku do zasadniczych przedsięwzięć związanych z przygotowaniem działań
(operacji, walki), aby mógł dostarczyć dowódcom poszczególnych szczebli
dowodzenia informacji i wiadomości rozpoznawczych niezbędnych do podejmowania
przez nich decyzji.
4016. System rozpoznania SZ RP tworzą komórki kierowania i zarządzania informacją
rozpoznawczą (instytucje) oraz elementy wykonawcze (źródła) stanowiące
podsystemy:
1) rozpoznania ogólnowojskowego;
2) rozpoznania obrazowego;
3) walki elektronicznej;
4) zabezpieczenia geograficznego;
5) zabezpieczenia nawigacyjno-hydrograficznego;
6) zabezpieczenia meteorologiczno-oceanograficznego;
7) rozpoznania rodzajów wojsk.
4017. Zadania związane z kierowaniem systemem i zarządzaniem informacją rozpoznawczą
realizują sztabowe komórki rozpoznawcze na szczeblach: strategicznym, operacyjnym
i taktycznym.
4018. Podsystem rozpoznania ogólnowojskowego to rozwinięty i ugrupowany
w przestrzeni, potencjał oddziałów i pododdziałów rozpoznawczych
oraz ogólnowojskowych wraz z ich komórkami kierowania, odpowiednio
oprzyrządowany i wspomagany środkami technicznymi, przeznaczony
do pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji o przeciwniku i terenie
oraz dystrybucji informacji i wiadomości rozpoznawczych do planowania
i prowadzenia działań. Podsystem rozpoznania ogólnowojskowego SZ RP tworzą
obszary składowe:

39
 1) rozpoznania patrolowego;
2) dalekiego rozpoznania;
3) rozpoznania osobowego;
4) działań psychologicznych.
4019. Podsystem rozpoznania obrazowego to rozwinięty i ugrupowany w przestrzeni
potencjał oddziałów i pododdziałów rozpoznania obrazowego wraz z ich komórkami
kierowania, realizujący zadania pozyskiwania informacji z wykorzystaniem sensorów
obrazowych, ich gromadzenia i przetwarzania w wiadomości rozpoznawcze
oraz dystrybucji do zainteresowanych odbiorców. Podsystem rozpoznania obrazowego
SZ RP tworzą obszary składowe:
1) optoelektronicznego rozpoznania obrazowego;
2) radarowego rozpoznania obrazowego.
4020. Podsystem walki elektronicznej to rozwinięty i ugrupowany w przestrzeni potencjał
oddziałów, pododdziałów lub wydzielonych elementów walki elektronicznej
(rozpoznania i zakłóceń radioelektronicznych) wraz z ich komórkami kierowania,
realizujący zadania pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania informacji, których
nośnikami są fale elektromagnetyczne, a także dezorganizacji pracy systemów
elektronicznych przeciwnika. Podsystem walki elektronicznej SZ RP tworzą obszary:
1) rozpoznania radioelektronicznego – (ang. Signal Intelligence - SIGINT);
2) rażenia radioelektronicznego – (ang. Electronic Attack - EA);
3) obrony radioelektronicznej – (ang. Electronic Defence - ED).
4021. Podsystem zabezpieczenia geograficznego obejmuje rozwinięty, specjalistyczny
potencjał wraz komórkami kierowania przeznaczony do pozyskiwania, gromadzenia,
przetwarzania, wytwarzania oraz rozpowszechniania danych i informacji
geograficznych (geoprzestrzennych). Misją podsystemu jest dostarczanie do wojsk
aktualnej, dokładnej i terminowej informacji o terenie działań, niezbędnej
do planowania, kierowania, użycia sił i środków oraz szkolenia. Podsystem obejmuje
następujące obszary funkcjonalne:
1) pozyskiwania danych;
2) gromadzenia i przetwarzania danych oraz ich zarządzania;
3) opracowania oraz wytwarzania informacji i opracowań (produktów);
4) rozpowszechniania informacji.

40
4022. Podsystem zabezpieczenia nawigacyjno-hydrograficznego obejmuje specjalistyczny
potencjał oraz komórki służby hydrograficznej MW, rozwinięte i ugrupowane
w przestrzeni, realizujące zabezpieczenie nawigacyjne i hydrograficzne Sił Zbrojnych
RP, wykonujących zadania na polskich obszarach morskich. Misją podsystemu jest
zapewnienie siłom wiarygodnej i aktualnej morskiej informacji geoprzestrzennej,
niezbędnej do planowania. kierowania i użycia sił i środków, a także szkolenia.
4023. Podsystem zabezpieczenia meteorologiczno-oceanograficznego to specjalistyczny
potencjał realizujący zabezpieczenie hydrometeorologiczne Sił Zbrojnych RP
oraz sojuszniczych w dziedzinie meteorologii, klimatologii, hydrologii i oceanografii.
Misją podsystemu jest zapewnienie siłom, dowódcom i sztabom informacji o stanie
i przewidywanych zmianach warunków meteorologicznych, hydrologicznych
i oceanograficznych na obszarze kraju i w rejonach operacyjnego zainteresowania
SZ RP w czasie pokoju, kryzysu i wojny.
4024. Podsystem rozpoznania rodzajów wojsk to rozwinięty i ugrupowany
w przestrzeni, potencjał specjalistycznych oddziałów i pododdziałów rozpoznawczych
rodzajów wojsk wraz z ich komórkami kierowania, odpowiednio oprzyrządowany
i wspomagany środkami technicznymi. Podsystem rozpoznania rodzajów wojsk
SZ RP tworzą obszary składowe:
1) rozpoznania artyleryjskiego;
2) rozpoznania inżynieryjnego;
3) rozpoznania przestrzeni powietrznej i skażeń;
4) rozpoznania radiotechnicznego.
4025. Wydzielonym elementem systemu rozpoznania wojskowego SZ RP, pozyskującym
informacje w układzie narodowym, jest Podsystem Rozpoznania Elektronicznego
(PRE). Zapewnia on scentralizowane wykorzystanie potencjału rozpoznania
elektronicznego wszystkich Rodzajów Sił Zbrojnych w czasie pokoju, kryzysu
i wojny.

4.4. Działalność rozpoznawcza w operacjach reagowania kryzysowego

4026. Operacje reagowania kryzysowego charakteryzować się mogą odmienną specyfiką,
planowania, organizowania i prowadzenia rozpoznania. Wynikać to może
z charakterystycznych właściwości tego typu operacji. Ich specyfika w zakresie
działalności rozpoznawczej na ogół zawierać się będzie w:

41
 1) szerokim spektrum zagrożeń;
2) zaangażowaniu w kryzys/konflikt wielu stron o trudnych do zdefiniowania
intencjach, zamiarach i interesach;
3) ograniczonych możliwościach użycia potencjału rozpoznania.
4027. Charakter konfliktu, prowadzonych działań oraz ich dynamika będą wpływały na
wybór środków pozyskiwania informacji. W trakcie zarządzania procesem
informacyjnym komórka rozpoznawcza będzie musiała działać z maksymalną
elastycznością pozwalającą zapewnić dowódcy napływ informacji niezbędnych
do realizacji procesu planowania operacji (działań) i podejmowania decyzji.
4028. Najważniejszym źródłem pozyskiwania wiadomości rozpoznawczych w większości
operacji reagowania kryzysowego będzie rozpoznanie osobowe. Priorytetowo,
w ramach planowania operacyjnego, powinna być traktowana potrzeba rozwinięcia jak
największej liczby elementów rozpoznania osobowego, w odpowiednio wczesnej fazie
operacji.
4029. Wymagania dowódcy dotyczące zasadniczych informacji (CCIR), w ramach operacji
reagowania kryzysowego będą bardziej rozbudowane i bardziej złożone niż te, które
formułuje się w czasie konwencjonalnego konfliktu militarnego. Pozyskiwanie
i gromadzenie wiadomości będzie się odbywało wielokierunkowo. Wymagania
rozpoznawcze mogą być rozbudowane i będą wymagały od sztabowych komórek
rozpoznawczych (instytucji) właściwego sprecyzowania zadań dla elementów
wykonawczych (źródeł).
4030. Wskaźniki stosowane w sytuacjach konfliktu konwencjonalnego mogą być
nieadekwatne do charakteru prowadzonej operacji reagowania kryzysowego. Sytuacja
ta, spowoduje konieczność opracowania listy nowych, często niekonwencjonalnych
wskaźników. Dowódca sił zaangażowanych w operację będzie zainteresowany
otrzymaniem wiadomości rozpoznawczych w następujących obszarach tematycznych:
1) sytuacji geopolitycznej;
2) podłoża historycznego, etnicznego, religijnego, kulturowego oraz
prawdopodobnego wpływu tych czynników na rozwój sytuacji;
3) oceny zamiarów i nastawienia stron, które są zaangażowane w konflikt;
4) oceny nastawienia i wpływu zewnętrznych ugrupowań politycznych,
finansowych, religijnych oraz terytorialnych;
5) nastawienia mediów;

42
 6) uwarunkowań strategicznych;
7) spraw cywilnych;
8) gospodarki krajów znajdujących się w operacyjnej strefie działania.
4031. Sztabowe komórki rozpoznawcze, w ramach realizacji procesu informacyjnego w toku
wielonarodowych operacji reagowania kryzysowego, napotkać mogą wiele różnych
problemów, różnych od tych, które są rozstrzygane podczas planowania
konwencjonalnych operacji (działań) militarnych. Szerokie użycie rozpoznania
osobowego, bardzo zróżnicowane rodzaje wymagań rozpoznawczych
i nieprzewidywalna, ciągle zmieniająca się sytuacja operacyjna z jej geopolitycznym,
społecznym i ekonomicznym tłem, tworzą bardzo skomplikowane warunki, w których
należy przeprowadzić proces informacyjny.
4032. Należy zrozumieć, że proces informacyjny w ramach planowania wyprzedzającego
operacji reagowania kryzysowego, nabiera dużo większego znaczenia niż podczas
konwencjonalnych operacji militarnych. W trakcie prowadzenia operacji reagowania
kryzysowego, niespodziewany zwrot sytuacji może zawsze się zdarzyć, więc system
rozpoznania musi być zdolny i na tyle elastyczny, aby przewidzieć czy i kiedy
ewentualnie on nastąpi.

43
4.5. Działalność rozpoznawcza na rzecz operacji informacyjnych

4033. Operacje militarne prowadzone są w środowisku informacyjnym, na które składają się

zbiory osób, organizacji i systemów. Często pozostają one poza bezpośrednim
oddziaływaniem wojsk i muszą być szczegółowo przeanalizowane w aspekcie wpływu
na planowane i prowadzone operacje.
4034. Operacje informacyjne na ogół stanowią integralną część planu operacji militarnej.
W planowaniu operacji informacyjnych kluczową rolę stanowić będą wiadomości
(informacje) rozpoznawcze, zgromadzone i rozpowszechniane przez komórki
rozpoznawcze wszystkich szczebli.
4035. Na potrzeby planowania i realizacji operacji informacyjnych dowódca (szef komórki
rozpoznawczej) w zależności od przyjętych kryteriów w ramach zasadniczych
wymagań informacyjnych dowódcy CCIR (gdzie określa się zakres informacji
dotyczących sił własnych i przeciwnika oraz obszaru prowadzenia operacji, które
według dowódcy są niezbędne dla stworzenia pełnego obrazu sytuacji, planowania
przyszłych działań oraz terminowego i świadomego podejmowania decyzji) lub
priorytetowych wymagań rozpoznawczych PIR, może sprecyzować dodatkowe
potrzeby informacyjne, które zostaną włączone do planu zbierania informacji.
4036. Wymagania dowódcy dotyczące zasadniczych informacji nie powinny być zbyt
rozbudowane, co ma pozwolić na ich sprecyzowanie przez komórkę rozpoznawczą
i określenie Priorytetowych Potrzeb Rozpoznawczych (ang. PIR) niezbędnych do
wyznaczenia zadań rozpoznawczych umożliwiających osiągnięcie zakładanego celu
operacji. Zespół (Grupa) Planowania Operacyjnego powinien zarządzać
pozyskiwaniem niezbędnych informacji planistycznych poprzez uwzględnienie tych
wymagań w zapotrzebowaniach na informacje (ang. Request for Information – RFI)
do przełożonego lub innych instytucji partycypujących w wymianie informacji.
4037. Komórki Info-Ops nie posiadają dostatecznych możliwości gromadzenia i analizy
informacji i w tym zakresie ściśle współpracują z komórkami rozpoznawczymi
w ramach planowania i realizacji (zasilania informacyjnego) operacji informacyjnych.

4.6. Działalność rozpoznawcza na rzecz targetingu.

4038. W Operacjach Połączonych rozpoznanie pełni kluczową rolę wspierając proces
targetingu poprzez lokalizację, identyfikację i analizę potencjalnych celów i systemów
celów, tak aby określić ich wartość i znaczenie zarówno dla przeciwnika jak i własnej

44
 strony, oraz wskazać ich podatne na atak miejsca. Informacja (wiadomość)
rozpoznawcza jest podstawą do określenia znaczenia obiektu lub jego części w celu
wsparcia decyzji oraz procesu hierarchizacji celów.
4039. Rozpoznawcze wsparcie targetingu jest niezbędne do utrzymania ciągłości
informowania o sytuacji, nakierowania targetingu na następne zadania oraz
opracowania oceny rażenia celów.
4040. W ramach działań rozpoznawczych wsparcie cyklu targetingu realizowane jest
poprzez:
1) ocenę przeciwnika (prawdopodobny zamiar i cel działania, posiadane siły, słabe
strony, prawdopodobne warianty działania, najbardziej niebezpieczny wariant
działania lub najbardziej prawdopodobny oraz czynniki krytyczne);
2) Plan zbierania informacji, który jest zgodny z zapotrzebowaniami informacyjnymi
definiowanymi na wszystkich szczeblach dowodzenia;
3) wsparcie procesu planowaniu misji potwierdzając czy oceny i decyzje podjęte
w czasie zatwierdzania obiektów do uderzeń były właściwe;
4) zbieranie informacji umożliwiających:
a) ocenę mierników efektywności,
b) ocenę skutków rażenia celów,
c) podjęcie niezbędnych decyzji o ponownym rażeniu celów.

45
 SŁOWNIK TERMINÓW I DEFINICJI UŻYWANYCH W ROZPOZNANIU
WOJSKOWYM
Analiza Etap fazy przetwarzania danych w cyklu rozpoznawczym,
(ang. Analysis) w którym fakty poddawane są badaniu w celu określenia
istotnych faktów i późniejszej ich interpretacji.
Cykl rozpoznawczy Jest to szereg powtarzających się okresowo i wzajemnie
(ang. Intelligence Cycle) ze sobą powiązanych faz, etapów i czynności,
dotyczących informacyjnego wspierania procesu
dowodzenia. Łączy w sobie procesy
zdobywania/pozyskiwania i gromadzenia informacji oraz
przetwarzania ich w wiadomości rozpoznawcze, które są
przekazywane do wszystkich odpowiedzialnych za
realizację woli dowódcy.
Fazy cyklu rozpoznawczego:
1) Ukierunkowanie;
2) Gromadzenie;
3) Przetwarzanie
4) Rozpowszechnianie.
Dozorowanie/obserwacja Systematyczna obserwacja przestrzeni powietrznej,
i śledzenie powierzchni ziemi, morza, obszarów podwodnych, miejsc,
(ang. Surveillance) osób lub rzeczy za pomocą środków optycznych,
elektronicznych lub innych. Obszary mogą być
monitorowane przy użyciu urządzeń pasywnych lub
aktywnych.
Dywersja Akcja podejmowana w celu osłabienia siły wojskowej,
(ang. Subversion) ekonomicznej lub politycznej państwa poprzez obniżenie
morale, lojalności i solidności jego obywateli.
Działalność rozpoznawcza To zespół przedsięwzięć (działań) obejmujących
zdobywanie, gromadzenie, przetwarzanie
i rozpowszechnianie informacji o przeciwniku i obszarze
(pasie, rejonie) działań, niezbędnych do przygotowania
i prowadzenia walki lub innego rodzaju działań.

46
Działania rozpoznawcze Zadanie wykonywane w celu uzyskania informacji
(ang. Reconnaissance) o aktywności, siłach i środkach przeciwnika
(potencjalnego przeciwnika) i warunkach
meteorologicznych, hydrograficznych oraz geograficznych
w obszarach (pasach, rejonach) stanowiących przedmiot
zainteresowania.
Działania rozpoznawcze Działania mające na celu dostarczenie informacji
w strefie działań głębokich i określenie obiektów (celów) znajdujących się w strefie
działań głębokich.
Działania rozpoznawcze Działania mające na celu uzyskanie informacji
w strefie tylnej niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa własnych
wojsk.
Działania rozpoznawcze Działania mające na celu uzyskanie informacji i określenie
w strefie działań obiektów (celów) znajdujących się w strefie działań
bezpośrednich bezpośrednich.
Elementy rozpoznawcze Etatowe pododdziały rozpoznawcze lub doraźnie
(czasowo) wyznaczone siły i środki do prowadzenia
działań rozpoznawczych (zdobywania informacji)
bezpośrednio na polu bitwy (walki).
Fakty Dowolne, nieprzetworzone dane, które mogą być
wykorzystane do opracowania informacji
rozpoznawczych.
Informacja wartościowa To taka informacja, która z punktu widzenia odbiorcy
spełnia cechy użyteczności, wiarygodności, aktualności
i pełności zawartych w sobie treści.
Wartość informacji kształtują dwie podstawowe cechy:
 użyteczność (przydatność),
 jakość [jakość informacji determinują kolejne trzy
cechy: wiarygodność, aktualność i pełność (która
obejmuje również określenie położenia obiektów)].
Integrowanie Etap fazy przetwarzania danych, faktów, informacji
(ang. Integration) w cyklu rozpoznawczym, podlegających selekcji, analizie

47
 i łączeniu w celu wytworzenia kolejnych informacji,
wiadomości rozpoznawczych.
Interpretowanie Końcowy etap fazy przetwarzania informacji w cyklu
(ang. Interpretation) rozpoznawczym, w którym ocenia się znaczenie
informacji w porównaniu do obecnego stanu wiedzy.
Koncepcja użycia sił Możliwy wariant użycia sił i środków rozpoznania
i środków rozpoznania w konkretnej sytuacji operacyjnej (taktycznej)
i warunkach geograficznych oraz
hydrometeorologicznych.
Napad To niespodziewane uderzenie na obiekt rozmieszczony
w ugrupowaniu przeciwnika. Napad organizuje się w celu
obezwładnienia, zniszczenia bądź dezorganizacji pracy
(funkcjonowania) obiektu, zdobycia dokumentów,
materiałów, urządzeń, uzbrojenia, sprzętu, odbicia
więźnia, ujęcia jeńca lub uprowadzenia ważnej osobistości
itp.
Obserwacja Jest jednym z podstawowych i zasadniczych sposobów
prowadzenia działań rozpoznawczych w celu wykrycia,
identyfikacji, lokalizacji i śledzenia obiektów i celów
przeciwnika. Wyróżnia się obserwację: wzrokową oraz za
pomocą technicznych środków dozorowania pola walki.
Obserwator Odpowiednio przygotowany i przeszkolony żołnierz, który
z wyznaczonego miejsca, w określonym kierunku lub
w określonym sektorze, w sposób ciągły i systematyczny
prowadzi obserwację terenu, przestrzeni powietrznej lub
obiektu. Jego zadanie polega na:
 wykryciu obiektu;
 identyfikacji (rodzaj, położenie i sposób działania);
 ewidencji;
 przekazaniu danych, faktów.
Ocena Etap fazy przetwarzania informacji w cyklu
(ang. Evaluation) rozpoznawczym polegający na analizie informacji

48

Ocena rozpoznawcza/
wywiadowcza
(ang. Intelligence Estimate)
Organa rozpoznawcze
Patrol Rozpoznawczy (PR)
(ang. Recconaissance
Patrol)
Patrolowanie
Plan zbierania informacji
(ang. Intelligence Colletion)
Planowanie rozpoznania
Połączony Targeting
(ang. Joint Targeting).
w aspekcie pewności źródła i wiarygodności informacji.
Ocena rozpoznawcza/wywiadowcza – oszacowanie
wyrażone na piśmie lub ustnie, dostępnych danych
o konkretnej sytuacji lub warunkach, mające na celu
określenie wariantów działania przeciwnika lub
potencjalnego przeciwnika oraz prawdopodobieństwa
realizacji każdego z tych wariantów.
Wszystkie siły i środki rozpoznania (potencjał
rozpoznawczy) na danym szczeblu dowodzenia wraz
ze sztabowymi komórkami rozpoznawczymi (np.
kompania rozpoznawcza, pododdziały rozpoznawcze
rodzajów wojsk, sekcja rozpoznawcza brygady i
oficerowie rozpoznania dowództw i rodzajów wojsk).
Element rozpoznawczy organizowany i wysyłany w celu
zdobycia/pozyskania danych, informacji rozpoznawczych.
Sposób prowadzenia działań rozpoznawczych, polegający
na prowadzeniu obserwacji w ruchu po wyznaczonej trasie
i we wskazanym czasie.
Ustalona procedura zbierania informacji ze wszystkich
dostępnych źródeł, w celu zaspokojenia potrzeb
wywiadowczych i rozpoznawczych lub przekształcenia
ich w rozkazy i zapotrzebowania na informację do
właściwych struktur.
To zespół przedsięwzięć planistyczno – organizacyjnych,
określających przebieg i realizację całego cyklu
rozpoznawczego. Realizowane jest przez sztabowe
komórki wszystkich szczebli dowodzenia oraz oddziały
(pododdziały) rozpoznawcze.
Jest to proces określania efektów koniecznych do
osiągnięcia celów dowódcy, identyfikowania czynności
prowadzących do wywołania pożądanych skutków
49
 za pomocą dostępnych środków, selekcjonowania
obiektów działania i nadawania im priorytetów,
synchronizowania rażenia z innymi zdolnościami
operacyjnymi, a następnie oceniania ich efektywności
i w razie konieczności podejmowania działań zaradczych.
Połączony Targeting jest częścią procesu dowodzenia
realizowaną na poziomach operacyjnym i komponentów.
Potencjał rozpoznania To siły i środki przeznaczone do zdobywania
(pozyskiwania), gromadzenia danych, przetwarzania ich
w informacje rozpoznawcze oraz rozpowszechniania tych
informacji do zainteresowanych odbiorców. Tworzą je
sztabowe komórki rozpoznawcze, oddziały i pododdziały
rozpoznawcze oraz nieetatowe elementy rozpoznawcze.
Priorytetowe Potrzeby Potrzeby informacyjne, względem których dowódca
Informacyjne stosuje pierwszeństwo podczas stawiania zadań
(ang. Priority Information do planowania i podejmowania decyzji.
Requirements)
Przeciwnik Osoby, grupa osób (zorganizowana lub nie), wojska lub
siły paramilitarne, elementy narodowe lub sojusznicze,
które prowadzą w sposób zamierzony wrogie działania
wymierzone przeciwko stronie własnej i z którymi należy
walczyć.
Punkt decyzyjny Powiązany z czasem i miejscem w terenie punkt, gdzie
(ang. Decision Point) dowódca może i powinien podjąć określoną decyzję
odnośnie realizacji zadań uniemożliwiających lub
utrudniających dalsze działanie przeciwnika.
Punkt decydujący Punkt, z którego można zagrozić środkowi ciężkości
(ang. Decisive Point) przeciwnika lub własnemu. Taki punkt może istnieć
w czasie, przestrzeni lub w środowisku informatycznym.
Rejon odpowiedzialności Jest to ograniczony liniami koordynacyjnymi,
rozpoznawczej przydzielony dowódcy obszar (pas, rejon), w którym jest
(ang. Area of Intelligence on odpowiedzialny za dostarczanie informacji zdobytych /

50
Responsibility) pozyskanych za pomocą środków będących w jego
dyspozycji.
Rejon zainteresowania Jest to obszar przyległy do rejonu odpowiedzialności
rozpoznawczego rozpoznawczej, w ramach którego dowódca jest
(ang. Area of Intelligence zobowiązany pozyskiwać informacje (od przełożonego
Interes) i sąsiadów) o czynnikach i elementach sytuacji, które
prawdopodobnie będą wpływać na dalszy przebieg
bieżących i przyszłych działań.
Rozpoznanie walką Jeden z rodzajów natarcia, który ma na celu zmusić
przeciwnika do „odkrycia” swojego położenia, wielkości,
siły i zamiaru walki poprzez sprowokowanie jego reakcji
obronnej na działania zaczepne.
Potencjał rozpoznania To siły i środki przeznaczone do zdobywania
(pozyskiwania), gromadzenia danych, przetwarzania ich
w informacje rozpoznawcze oraz rozpowszechniania tych
informacji do zainteresowanych odbiorców. Tworzą je
sztabowe komórki rozpoznawcze, oddziały i pododdziały
rozpoznawcze oraz nieetatowe elementy rozpoznawcze.
Sposoby zdobywania Świadome, konsekwentne oraz systematycznie stosowane
informacji metody postępowania w celu zdobycia informacji.
Środek ciężkości Charakterystyczne cechy, możliwości lub położenie,
(ang. Center of Gravity) z których wojska (własne lub przeciwnika) czerpią
swobodę działania, siłę psychiczną lub wolę walki.
Możliwe jest istnienie więcej niż jednego środka
ciężkości. Środki ciężkości muszą być rozpoznane
zarówno dla wojsk własnych, jak i przeciwnika.
System Rozpoznania To rozwinięty i ugrupowany w przestrzeni potencjał
Wojskowego SZ RP rozpoznawczy sił zbrojnych wraz z jego komórkami
kierowania, powiązany więzami informacyjnymi
i działający zgodnie z przyjętą KONCEPCJĄ/PLANEM
operacji (działań walki), w celu pozyskiwania informacji
niezbędnych do skutecznego prowadzenia i planowania jej

51
 dalszego przebiegu.
Teren o kluczowym Każde miejsce lub obszar, których przejęcie lub
znaczeniu utrzymanie daje znaczącą przewagę jednej z walczących
stron.
Zarządzanie zbieraniem Proces polegający na przetworzeniu wymagań
informacji informacyjnych w rozporządzenia dotyczące gromadzenia
(ang. Collection informacji, określenia, stawiania zadań lub koordynacji
Management) źródeł informacji, monitorowania wyników i w razie
potrzeby stawiania nowych zadań.
Zestawienie Etap fazy przetwarzania cyklu rozpoznawczego, w którym
(ang. Collation) dokonuje się grupowania powiązanych ze sobą danych lub
informacji rozpoznawczych w celu opracowania rejestru
zdarzeń i ułatwienia dalszego przetwarzania.

52
WYKAZ SKRÓTÓW STOSOWANYCH W DOKUMENCIE
ACINT - Acoustic Intelligence
AII - Area of Intelligence Interest
AIR - Area of Intelligence Responsibility
AJP - Allied Joint Publication
C2 - Command & Control
CA - Commander Awareness
CCIR - Commander’s Critical Information Requirement
CCIRM - Collection, Co-ordination and Information Requirements
Management
COP - Common Operational Picture
COA - Course of Action
EA - Electronic Attack
ED - Electronic Defence
ELINT - Electronic Intelligence
EEFI - Essential Elements of Friendly Information
EM - Elektromagnetyczny
EWSUM - Electronic Warfare Summaries
FFIR - Friendly Forces Information Requirement
FP - Force Protection
ES - Electronic Surveillance
GEOINT - Geospatial Intelligence
IMINT - Imagery Intelligence
INFO-OPS - Information Operations
INTREP - Intelligence Report
INTSUM - Intelligence Summary
IR - Information Requirements
ISTAR - Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, Reconnaissance
JISTAR - Joint ISTAR
LONG RECCE - Long Range Reconnaissance
MASINT - Measurement and Signature Intelligence
OPCOM - Operational Command
OPP - Operation Planning Process

53
OSINT - Open Source Intelligence
PIR - Priority Intelligence Requirement
RADINT - Radar Intelligence
RECCE - Reconnaissance
RFI - Request for Information
SAR - Synthetic Aperture Radar
SIGINT - Signal Intelligence
SIR - Specific Information Requirements
SG WP - Sztab Generalny Wojska Polskiego
SUPINTREP - Supplementary Intelligence Report
ZAWiR-P2 - Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych – P2

54
ZAKOŃCZENIE
Dokument doktrynalny jakim jest „Doktryna Rozpoznanie Wojskowe D/2”
stanowi najwyższy poziom dokumentów rozpoznawczych i jednocześnie podstawę
do tworzenia kolejnych publikacji odzwierciedlających nową hierarchię dokumentów
NATO oraz potrzeby sztabowych komórek rozpoznawczych.
Intencją tego opracowania nie jest naruszenie zasad podziału kompetencji
pomiędzy rozpoznaniem a wywiadem i kontrwywiadem wojskowym. Z uwagi
na fakt, że wytyczenie linii podziału pomiędzy tymi obszarami działalności
w wymiarze stosowanych środków i metod jest stosunkowo łatwe pominięto zapisy,
które mogłyby nie dotyczyć środków rozpoznania wojskowego, a które występują
w doktrynie AJP – 2. W obszarach przetwarzania informacji oraz dystrybucji danych
występuje wiele cech wspólnych, odnoszących się zarówno do rozpoznania, jak
również wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. Z uwagi na przeznaczenie dokumentu
oraz grono odbiorców, zostały one zinterpretowane w taki sposób, aby
odzwierciedlały potrzeby rozpoznania wojskowego.
„Doktryna Rozpoznanie Wojskowe D/2” jest dokumentem doktrynalnym,
mającym dynamiczny charakter i w miarę możliwości uwzględniającym bieżące
zasady prowadzenia działań w układzie narodowym i sojuszniczym. Należy się liczyć
z częstymi zmianami w teorii działań rozpoznawczych. Mogą być one wynikiem
częstych zmian sytuacji politycznej i militarnej oraz gwałtownego rozwoju
technologii. Mając powyższe na uwadze kolejne wydania niniejszej publikacji
powinny się pojawiać w niezbyt długim okresie czasu.

55