53 batalion lekkiej piechoty

METODYKA SZKOLENIA WOJSKOWEGO

Działalność szkoleniowo - metodyczna

 53 batalion lekkiej piechoty

CELE KSZTAŁCENIA

1. ZNAJOMOŚĆ DEFINICJI DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO - METODYCZNEJ

2. ZNAJOMOŚĆ PODSTAWOWYCH ZASAD SZKOLENIA (KSZTAŁCENIA)

3. ZNAJOMOŚĆ FORM DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO – METODYCZNEJ DO SZCZEBLA

PLUTONU

4. UMIEJĘTNOŚC WSKAZANIA RÓŻNICY MIĘDZY ZAJĘCIAMI

INSTRUKTORSKO – METODYCZNYMI I INSTRUKTAŻÓWO – METODYCZNYMI.

5. UMIEJĘTNOŚĆ WSKAZANIA ZAKRESU ODPOWIEDIALNOŚCI

SZKOLENIOWO – METODYCZNEJ DOWÓDCY DRÓŻYNY.
 53 batalion lekkiej piechoty

ZAGADNIENIA

1. CELE, ISTOTA I TREŚĆ DZIAŁALNOSCI SZKOLENIOWO – METODYCZNEJ.

2. OGÓLNA CHARAKERYSTYKA FORM DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO – METODYCZNEJ

PROWADZONEJ NA SZCZEBLU PLUTONU.

3. ROLA INSTRUKTORA (DOWÓDCY DRUŻYNY) W REALIZACJI KURSU

SZKOLENIOWO – METODYCZNEGO.
 53 batalion lekkiej piechoty

ZAGADNIENIA

6. DOKUMENTACJA DOWÓDCY DRUŻYNY (INSTRUKTORA) DO PROWADZENIA

SZKOLENIA W PUNKCIE NAUCZANIA.
 53 batalion lekkiej piechoty

1. CELE, ISTOTA I TREŚĆ DZIAŁALNOŚCI SZKOL. –

METOD.
Działalność szkoleniowo-metodyczna jest zespołem przedsięwzięć organizacyjnych
i szkoleniowych, umożliwiających dowódcom wszystkich szczebli nabycie wiedzy oraz
praktycznych umiejętności metodycznych w zakresie prowadzenia szkolenia wojskowego.

Istotą działalności szkoleniowo-metodycznej jest przygotowanie i doskonalenie

bezpośrednio podległych dowódców, do prowadzenia działalności szkoleniowej z podległymi
komórkami organizacyjnymi (jednostkami, pododdziałami) poprzez precyzyjną analizę celu,
dobór treści szkolenia wynikających z zadań i przeznaczenia, właściwe zastosowanie form i
metod przy wykorzystaniu dostępnej bazy szkoleniowej i zabezpieczenia materiałowo-
technicznego.

Zasadniczym celem działalności szkoleniowo-metodycznej w SZ RP jest przygotowanie

dowódców wszystkich szczebli dowodzenia, wykładowców, instruktorów, kandydatów na
żołnierzy zawodowych w korpusie oficerów i podoficerów do kierowania i realizacji szkolenia
oraz wdrażanie najskuteczniejszych form i metod w realizacji przedsięwzięć szkoleniowych.

Za właściwy dobór celów prowadzenia działalności szkoleniowo-metodycznej na danym

szczeblu dowodzenia i kształcenia odpowiada dowódca.
 53 batalion lekkiej piechoty

Zasady szkolenia (kształcenia) wojskowego:

a) zasada świadomego i aktywnego udziału,

b) zasada wiązania teorii z praktyką,
c) zasada realizmu,
d) zasada poglądowości,
e) zasada jedności kształcenia indywidualnego i zespołowego,
f) zasada przystępności
g) zasada stopniowania trudności,
h) zasada systematyczności,
i) zasada operatywności,
j) zasada trwałości.
 53 batalion lekkiej piechoty

2. OGÓLNA CHARAKERYSTYKA FORM

DZIAŁALNOŚCI SZKOLENIOWO –
METODYCZNEJ PROWADZONEJ NA
SZCZEBLU PLUTONU.
Forma działalności szkoleniowo-metodycznej, to zewnętrzna, organizacyjna strona
przedsięwzięcia szkoleniowego realizowanego w ramach procesu szkolenia, określająca jego
charakter i warunki przebiegu.

Odpowiada ona na pytanie: kto, gdzie, kiedy, w jakim układzie ma szkolić, aby osiągnąć
zakładany cel.

Forma określa zewnętrzny model zajęcia, nie wyjaśniając jak szkolić.

 53 batalion lekkiej piechoty

SZCZEBEL DOWODZENIA
SZKOLNICTWO
LP. FORMA SG
RSZ ZT ODDZIAŁ BATALION KOMPANIA PLUTON DRUŻYNA WOJSKOWE
WP
Konferencja
1. X X
szkoleniowo-metodyczna
Narada
2. X X X X X
szkoleniowo-metodyczna
Opracowanie materiałów
3. X X X X X X
szkoleniowo-metodycznych
Kurs
4. X X X X
szkoleniowo-metodyczny
Kurs
5. X X
instruktorsko-metodyczny
Ćwiczenie
6. X X X
instruktażowo-metodyczne
Zajęcia
7. X X X X
instruktażowo-metodyczne
Zajęcia
8. X X X X X
instruktorsko-metodyczne
Metodyczne
9. X X X X X X X
zajęcia grupowe
Metodyczne
10. X X X X X X X
zajęcia pokazowe
11. Instruktaż X X X X X X X X X

12. Samokształcenie X X X X X X X X X
 53 batalion lekkiej piechoty

Kurs instruktorsko-metodyczny jest formą grupowego szkolenia (doskonalenia) dowódców

plutonów i drużyn (równorzędnych) oraz formą stosowaną w szkolnictwie wojskowym.
Organizowany jest w batalionie (równorzędnym). Jeżeli warunki na to pozwalają organizowany
jest jako oddzielne przedsięwzięcie dla każdego szczebla dowodzenia/korpusów osobowych
(w innym wypadku należy prowadzić zajęcia w ramach kursu w kilku jednolitych grupach
szkoleniowych, oddzielnie dla poszczególnych szczebli dowodzenia tj. dowódców plutonów,
dowódców drużyn).

Istotą jest realizacja w czasie Celem jest: Treścią jest:

jego trwania kilku zajęć w
różnych formach, np.
instruktorsko-metodycznych,
metodycznych zajęć
pokazowych, metodycznych
zajęć grupowych, instruktażu,
itp.
- przygotowanie instruktorów do
organizowania i prowadzenia zajęć
programowych, instruowania na punkcie
nauczania podczas zajęć;
- podniesienie poziomu wiedzy
instruktorów, utrwalenie umiejętności
instruktorskich, zapoznanie z właściwą
organizacją i metodyką szkolenia.
- udzielenie praktycznych wskazówek
metodycznych co do sposobów
planowania, organizacji i przygotowania
zajęć;
- uczenie określonych czynności oraz
postępowania dowódców w czasie realizacji
zajęć;
- pokazanie najlepszych form
organizacyjnych i metod szkolenia.
 53 batalion lekkiej piechoty

Zajęcia instruktorsko-metodyczne stanowią formę przygotowania metodycznego

instruktorów w pododdziałach i szkolnictwie wojskowym. Stosowane są przede wszystkim
w ramach kursu instruktorsko-metodycznego.

Istotą zajęcia jest występowanie
uczestników zajęcia w roli
instruktorów i szkolonych na
punkcie nauczania. W trakcie
zajęcia doskonalone są
umiejętności metodyczne
i praktyczne instruktorów.
Celem zajęć jest przygotowanie
oraz doskonalenie uczestników
w występowaniu w roli
instruktora na punkcie
nauczania.
Treścią zajęcia jest:
- udzielenie praktycznych wskazówek
metodycznych, co do sposobów przygotowania
i prowadzenia pracy na punkcie nauczania;
- nauka i doskonalenie określonych czynności
metodycznych;
- działanie instruktora w toku realizacji zagadnienia
szkoleniowego;
- doskonalenie i sprawdzenie umiejętności
prowadzenia nauczania.

Prowadzenie zajęcia instruktorsko-metodycznego polega na praktycznej realizacji

zagadnień szkoleniowych przez wyznaczonych uczestników zajęć z pozostałymi
występującymi w roli szkolonych. Dopuszcza się do powtarzania zagadnienia przez kilku
szkolonych lub pokazanie osobiście przez prowadzącego zajęcie. Po zakończeniu każdego
zagadnienia (epizodu) prowadzący szkolenie wysłuchuje opinii uczestników zajęcia, po czym
udziela wytycznych, wskazówek oraz ustaleń organizacyjno-metodycznych odnośnie jego
przeprowadzenia.
 53 batalion lekkiej piechoty

Metodyczne zajęcia pokazowe są formą działalności szkoleniowo-metodycznej bazującą na

metodach poglądowych, których przedmiotem może być sprzęt, działanie (ćwiczenie
praktyczne), teren (np. jego analiza), dokumentacja (mapa, szkic itp.).

Istotą zajęć jest to, że wszystkie
czynności (działania) dowódców
(instruktorów) lub techniki bojowej są
przedstawione metodą poglądową,
wzbogaconą komentarzem
prowadzącego (organizatora) tych
zajęć. Zawarte w trakcie zajęcia treści
organizacyjno-metodyczne są wzorem
do twórczego wykorzystania w
procesie szkolenia.
Celem zajęć jest przedstawienie
optymalnych form organizacji i
prowadzenia zajęć, dotyczących
głównie zaprezentowania
sposobów wykorzystania walorów
uzbrojenia i sprzętu wojskowego
lub nowych elementów bazy
dydaktyczno-szkoleniowej.
Treścią metodycznych zajęć pokazowych
mogą być organizacyjne i metodyczne
aspekty przygotowania i prowadzenia
programowych zajęć szkoleniowych oraz
prezentacja sposobów optymalnego
wykorzystania wprowadzanego uzbrojenia
i sprzętu wojskowego, elementów bazy
szkoleniowej, a przede wszystkim
urządzeń wspomagających proces
szkolenia (symulatory, trenażery itp.).

Pododdział uczestniczący w metodycznych zajęciach pokazowych powinien zostać wcześniej odpowiednio

przygotowany (wyćwiczony) i prezentować w sposób wzorowy realizację czynności zarówno w aspekcie
indywidualnym, jak i zespołowym.

W zajęciach tego typu bardzo istotną rolę odgrywa komentator, który znając przebieg zajęć na podstawie
wcześniej przygotowanego opracowania (komentarza) w sposób komunikatywny wyjaśnia zasadnicze
problemy.

Instruktaż jest najprostszą formą działalności szkoleniowo-metodycznej, stosowaną
w szkoleniu dowództw, sztabów i wojsk, a szczególnie w procesie przygotowania zajęć
programowych.
Istotą instruktażu jest metodyczne
i merytoryczne przygotowanie
dowódców (instruktorów) do pracy
na punktach nauczania, wskazanie
ich roli w czasie konkretnego
zajęcia programowego. Udzielający
instruktażu jest jednocześnie
kierownikiem przyszłych zajęć.
Metody prowadzenia instruktażu:
- dyrektywna (rozkazodawcza),
- pokazowa,
- kolegialna (aktywizująca).
Celem instruktażu jest doskonalenie
umiejętności metodycznych
podwładnych dowódców
(instruktorów), uzgodnienie
(ustalenie) ich postępowania
podczas zajęć (ćwiczeń), a także
sprawdzenie przygotowania do
prowadzenia szkolenia oraz
umiejętności korzystania z obiektów
bazy szkoleniowej i sprzętu
technicznego.
53 batalion lekkiej piechoty
Treścią instruktażu jest:
- omówienie organizacji i przebiegu zajęć;
- omówienie warunków bezpieczeństwa;
- ustalenie sposobu przeprowadzenia
poszczególnych zagadnień, w tym na
punktach nauczania;
- pokazanie sposobu wykonania
ważniejszych/trudniejszych czynności
szkoleniowych;
- ustalenie sposobów wykorzystania
elementów bazy szkoleniowej oraz pomocy
szkoleniowych;
- sprawdzenie wiedzy i umiejętności
uczestników instruktażu.
 53 batalion lekkiej piechoty

3. ROLA INSTRUKTORA (DOWÓDCY

DRUŻYNY) W REALIZACJI KURSU
SZKOLENIOWO – METODYCZNEGO.

Metoda szkolenia jest to sposób przekazywania wiedzy szkolonym w celu osiągnięcia

zakładanych rezultatów szkoleniowych, wyposażenia ich w wiadomości, wyrobienia
umiejętności oraz nawyków.

Metody nauczania odpowiadają na pytanie „jak uczyć”, czyli, w jaki sposób należy
przekazywać wiedzę, aby umożliwić jej opanowanie oraz zapewnić kształtowanie
odpowiednich umiejętności, pożądanych nawyków, postaw i cech charakteru.
 53 batalion lekkiej piechoty

Kurs szkoleniowo-metodyczny
Kurs szkoleniowo-metodyczny jest formą szkolenia (doskonalenia) dowódców ZT,
oddziałów, batalionów (równorzędnych) oraz personelu dydaktycznego w szkolnictwie
wojskowym. Organizowany jest od szczebla oddziału wzwyż oraz w szkolnictwie
wojskowym. Organizowany może być także w korpusie osobowym lub grupie
osobowej.
Istotą kursu szkoleniowo-metodycznego jest prowadzenie cyklu przedsięwzięć
szkoleniowych o zróżnicowanej formie.
Celem kursu jest ujednolicenie i ukierunkowanie szkolenia oraz działalności
szkoleniowo-metodycznej, proponowanie najlepszych form organizacyjnych i metod
doskonalenia dowództw i szkolenia wojsk.
 53 batalion lekkiej piechoty

Treścią kursu szkoleniowo-metodycznego jest:

- problematyka kierowania szkoleniem;
- upowszechnienie najlepszych doświadczeń metodycznych;
- przedstawianie problemów mających wpływ na wykonywanie zadań
szkoleniowych;
- zapoznanie z nowymi rodzajami sprzętu bojowego, jego możliwościami
oraz sposobami wykorzystania;
- zapoznanie uczestników z nowymi kierunkami w działalności
szkoleniowej;
- zapoznanie z wnioskami z działalności kontrolnej.
Liczba i skład osobowy uczestników kursu wynika z potrzeb oraz
rozpatrywanych problemów.
Kurs powinien przebiegać według wcześniej opracowanego planu, który jest
rozsyłany do zainteresowanych. Kurs może odbywać się również w ośrodkach
badawczych i szkoleniowych.
 53 batalion lekkiej piechoty

NORMY ORGANIZACYJNE ZAJĘĆ

Szkolenie blokowe polega na połączeniu kilku tematów, zagadnień z danego przedmiotu w bloki
szkoleniowe (tematyczne), realizowanych na specjalistycznym obiekcie szkoleniowym. Szkoleniem kieruje
dowódca pododdziału z udziałem instruktorów rodzajów wojsk lub służb.

Szkolenie potokowe polega na szkoleniu realizowanym na odpowiednio przygotowanym obiekcie

szkoleniowym (w oparciu o punkty nauczania), kolejno zmieniających się pododdziałów. Po zakończeniu
szkolenia na danym punkcie nauczania pododdział przechodzi na następny i kontynuuje szkolenie,
natomiast instruktorzy pozostają na punktach nauczania i realizują tą samą problematykę z kolejnym
pododdziałem.

Szkolenie zintegrowane polega na równoczesnym szkoleniu całości pododdziału, najczęściej

wzmocnionego batalionu (równorzędnego), z wykorzystaniem odpowiedniej bazy szkoleniowej. Integracja
szkolenia obejmuje szereg obszarów: przedmiotowy, tematyczny, uczestników szkolenia, tworzenia
niejednolitych pod względem specjalności/ funkcji zgrupowań szkoleniowych, wykorzystania bazy
szkoleniowej. Kierownikiem zajęć zintegrowanych jest zazwyczaj dowódca najwyższego (w strukturze
dowodzenia) szkolącego się pododdziału.

Szkolenie zgrywające jest specyficzną formą zajęć praktycznych stosowaną w szkoleniu bojowym,
zwłaszcza w taktyce. Poprzedza przejście od szkolenia indywidualnego do szkolenia w składzie pododdziału
wyższego szczebla. Szkolenie zgrywające jest realizowane od szczebla plutonu poprzez kompanię do
batalionu (równorzędnych) włącznie. Polega na praktycznym nauczeniu i doskonaleniu umiejętności
zespołowego działania w składzie pododdziału. Treścią szkolenia jest głównie przyjmowanie ugrupowania
bojowego (szyków) i ich zmiana, manewr na polu walki oraz kierowanie działaniem podwładnych.
 53 batalion lekkiej piechoty

FORMY SZKOLENIA WOJSK

Ćwiczenia taktyczne z wojskami to najwyższa forma praktycznego szkolenia dowództw, sztabów i wojsk,
w ramach której ćwiczący, dążąc do wykonania określonego zadania bojowego, na tle umownej sytuacji
taktycznej, uczą się rozwiązywania problemów z zakresu przygotowania i prowadzenia walki.

Zajęcia taktyczne (taktyczno - specjalne) są formą szkolenia wojsk składającą się z zagadnień
szkoleniowych obejmujących określony zakres tematyczny. Realizuje się je w ramach szkolenia
programowego na szczeblu drużyny i plutonu (równorzędnych) oraz na szczeblu kompanii i batalionu
(równorzędnych) z wyjątkiem tematów, które zostały zaklasyfikowane jako ćwiczenia.
W czasie zajęć taktycznych wykorzystywana jest już nabyta, w toku szkolenia programowego, wiedza
i umiejętności. Zajęcia taktyczne, jako forma szkolenia pododdziałów, integrują pozostałe przedmioty
szkolenia bojowego i prowadzą do kompleksowego przygotowania pododdziałów do działań bojowych
zgodnie z przeznaczeniem.

Zajęcia praktyczne są formą szkolenia wojsk skoncentrowaną na praktycznej realizacji zagadnień

szkolenia programowego. Istota zajęć praktycznych sprowadza się do realizowania tematyki szkolenia
programowego w terenie (na placach ćwiczeń, miejscach rozmieszczenia trenażerów, PST itp.). W zajęciach
praktycznych przygotowuje się szkolonych do realizacji zadań kompleksowo zgodnie z przeznaczeniem.

Musztra bojowa stanowi podstawową formę szkolenia bojowego wojsk w szkoleniu indywidualnym, sekcji,
drużyny, załogi oraz plutonu (równorzędnych). Istotą musztry bojowej jest wielokrotne ćwiczenie czynności
aż do pełnego ich opanowania. W sytuacji, gdy czas przeznaczony na wykonanie określonego zadania
skończył się a nie opanowano danego zagadnienia, należy zrezygnować z przerobienia innego - mniej
ważnego, a dążyć do pełnego opanowania zagadnienia zasadniczego.
 53 batalion lekkiej piechoty

FORMY SZKOLENIA WOJSK

Trening jest formą szkolenia żołnierzy i pododdziałów polegającą na systematycznym ćwiczeniu czynności
sensorycznych (umysłowych) lub motorycznych (praktycznych) dla uzyskania określonego poziomu
wyszkolenia indywidualnego lub zespołowego. Może odbywać się w terenie (ośrodkach szkolenia i placach
ćwiczeń) lub w pomieszczeniach szkoleniowych z wykorzystaniem symulatorów i trenażerów, a także UiSW.

Kurs szkoleniowy jest zorganizowaną formą szkolenia żołnierzy specjalistów w ośrodkach, centrach
szkolenia i jednostkach wojskowych. Kursy szkoleniowe można prowadzić w poszczególnych okresach
szkolenia pododdziałów (drużyna, pluton, kompania, batalion).
Celem kursu jest wyposażenie żołnierzy w nową wiedzę oraz doskonalenie umiejętności i nawyków
w ramach posiadanej lub dodatkowej specjalności.

Podróże szkoleniowe są formą szkolenia żołnierzy – kandydatów na dowódców w WSO, centrach,

ośrodkach szkolenia oraz formą szkolenia indywidualnego lub zespołowego dowództw polegająca na
porównaniu (analizie) prowadzonych w historii działań zbrojnych (walk) w danym terenie z podjętymi
decyzjami przez szkolonych.

Zajęcia teoretyczne są formą szkolenia ukierunkowaną na przekazanie szkolonym wiedzy teoretycznej

z danego obszaru, przez kierownika zajęć (wykładowcę), w sali wykładowej lub w terenie.
 53 batalion lekkiej piechoty

6. ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI
SZKOLENIOWO - METODYCZNEJ
Dowódcy na wszystkich poziomach dowodzenia mają obowiązek samokształcenia, doskonalenia
i podnoszenia swoich umiejętności w zakresie planowania, organizowania i prowadzenia działalności
metodyczno-szkoleniowej.

Na organizatorach szkolenia spoczywa obowiązek doskonalenia procesu nauczania poszczególnych

przedmiotów oraz dostosowania form i metod prowadzonej działalności szkoleniowo-metodycznej
do wymogów obowiązujących i charakteru przyszłych zadań szkoleniowych.
 53 batalion lekkiej piechoty

Dowódcy plutonów odpowiadają za:

• organizowanie i realizację działalności szkoleniowo-
metodycznej na szczeblu plutonu;
• poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć;
• metodyczne przygotowanie dowódców drużyn/instruktorów
do organizacji i prowadzenia szkolenia na punktach
nauczania;
• udzielanie pomocy w zakresie przygotowywania się
dowódców drużyn do zajęć oraz sprawdzanie poziomu tego
przygotowania.
 53 batalion lekkiej piechoty

Dowódcy drużyn/sekcji odpowiadają za:

• poziom merytoryczny i metodyczny prowadzonych zajęć;
• metodyczne przygotowanie podległych dowódców
sekcji/instruktorów do organizacji i prowadzenia szkolenia na
punktach nauczania;
• udzielanie pomocy w zakresie przygotowywania się
dowódców sekcji/instruktorów do zajęć oraz sprawdzanie
poziomu tego przygotowania.
 Załącznik nr 15 53 batalion lekkiej piechoty
WZÓR PLANU PRACY INSTRUKTORA NA PUNKCIE NAUCZANIA

……………………., dnia ..................

(Miejscowość) (data)
ZATWIERDZAM
.....................................
(pełna nazwa stanowiska służbowego)
..........................................................
6. DOKUMENTACJA
DOWÓDCY
(stopień, imię i nazwisko, podpis)

PLAN PRACY
DRÓŻYNY
INSTRUKTORA NA PUNKCIE NAUCZANIA (INSTRUKTORA) DO
I. ZAGADNIENIE :
……………………………………………………………………………………………………………
PROWADZENIA
……………………………………………………………………………………………………………
(treść zagadnienia)
SZKOLENIA W
II. CEL:
(podać jeden cel)
PUNKCIE
− Zapoznać:
− Uczyć:
NAUCZANIA.
− Doskonalić:
− Zgrywać:
− Sprawdzić:
III. CZAS: ……………………………………
IV. MIEJSCE: ……………………………………
V. LITERATURA:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
VI. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO – TECHNICZNE:
…………………………………………………………………………………………
VII. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 53 batalion lekkiej piechoty
rewers

PRZEBIEG ZAJĘĆ*:

Lp. CZYNNOŚCI INSTRUKTORA CZYNNOŚCI SZKOLONYCH

*- czynności instruktora mogą być przedstawione w formie opisowej (tabela) lub graficznej
(schemat postępowania)

OPRACOWAŁ

.................................
 53 batalion lekkiej piechoty

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ