Chuyên đề 1.

PHÉP BIẾN HÌNH PHẲNG

Bài 1. Phép biến hình và phép dời hình
1. Phép biến hình:
● Định nghĩa: Phép biến hình f trong mặt phẳng là một quy tắc cho tương ứng với mỗi điểm M , xác
định được duy nhất một điểm M  . Điểm M  được gọi là ảnh của điểm M qua phép biến hình f , kí
hiệu M   f (M ) .
Ví dụ: Các quy tắc nào sau đây là một phép biến hình?
a) Quy tắc đặt tương ứng điểm M với điểm M’ đối xứng với M qua trục Ox.
b) Quy tắc đặt tương ứng điểm M với điểm M’ thỏa mãn MM '  3 .
c) Quy tắc đặt tương ứng điểm M với điểm M’ đối xứng với M qua điểm A cho trước.
d) Quy tắc đặt tương ứng điểm M với chính điểm M.
e) Quy tắc đặt tương ứng mọi điểm M với điểm gốc tọa độ O.

f) Quy tắc đặt tương ứng điểm O với chính nó, điểm M khác O với điểm M’ sao cho M ' OM  45 .

Chú ý: a) Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép biến hình f thì ta nói phép biến hình f biến điểm
M thành điểm M  .
b) Nếu  là một hình bất kì thì hình   M  M   f ( M ), M   được gọi là ảnh của hình 
qua f . Ta nói phép biến hình f biến hình  thành hình   , kí hiệu là   f () .
c) Phép biến hình biến mỗi điểm M thành chính nó gọi là phép đồng nhất.

Ví dụ: a) Chứng minh phép chiếu vuông góc lên đường thẳng d là một phép biến hình.
b) Cho hai điểm A , B nằm cùng phía so với đường thẳng d sao cho đường thẳng AB không vuông
góc với d . Tìm ảnh của đoạn thẳng AB qua phép biến hình ở câu a).
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Phép dời hình:

● Định nghĩa: Phép dời hình là phép biến hình bảo toàn khoảng cách (không làm thay đổi khoảng
cách) giữa hai điểm bất kì.
 f ( A)  A

Tức là: Nếu f là phép dời hình và  thì AB  AB .


 f ( B )  B 
  
Ví dụ: Trong mặt phẳng, cho trước một vectơ u khác 0 . Ta định nghĩa một phép biến hình f như
 
sau: Với mỗi điểm M tuỳ ý, ta chọn M   f (M ) sao cho MM   u . Chứng minh f là một phép dời
hình.

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Chứng minh phép chiếu vuông góc không phải là một phép dời hình.
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Chú ý: Hai hình  và   được gọi là bằng nhau nếu tồn tại ít nhất một phép dời hình f biến 
thành   .
3. Tính chất của phép dời hình:
● Phép dời hình bảo toàn:
- Tính thẳng hàng của ba điểm và thứ tự của ba điểm thẳng hàng.
- Tính song song của hai đường thẳng.
- Độ lớn của một góc.
● Hệ quả: Phép dời hình có tính chất:
- Biến tia thành tia.
- Biến tam giác thành tam giác bằng nó.
- Biến đường tròn thành đường tròn có cùng bán kính, có tâm là ảnh của tâm.
Ví dụ: Gọi A B C D  là ảnh của tứ giác ABCD qua phép dời hình h. Hãy chứng minh:
a) Nếu O là giao điểm của hai đường chéo AC và BD thì O  h(O) là giao điểm của AC  và BD .
b) Nếu ABCD là hình thang vuông thì A B C D cũng là hình thang vuông.
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Gọi A B C D  là ảnh của hình chữ nhật ABCD qua phép biến hình được diễn tả trong. Hãy cho
biết A B C D  là hình gì. Giải thích.
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Bài 2. Phép tịnh tiến

1. Định nghĩa:
 
● Cho vectơ u , phép tịnh tiến theo vecto u là phép biến hình biến điểm M thành điểm M  sao cho
 
MM   u .

 
Phép tịnh tiến theo vectơ u được kí hiệu là Tu và u gọi là vectơ tịnh tiến.
Chú ý: Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép tịnh tiến Tu thì ta kí hiệu M   Tu ( M ) .
Ví dụ: Cho phép tịnh tiến Tu biến điểm M thành điểm M  . Tìm phép biến hình biến điểm M  thành
điểm M .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho phép biến hình f biến điểm
 x   x  a
M ( x; y ) thành điểm M ( x; y) thoả mãn:  với a, b là hai số
 y   y  b
không đổi cho trước. Chứng minh f là một phép tịnh tiến và tìm toạ độ của
vectơ tịnh tiến.
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 x   x  a
Chú ý: Người ta gọi  là biểu thức toạ độ của phép tịnh tiến biến điểm M ( x; y ) thành điểm
 y   y  b

M ( x; y) theo vectơ u  (a; b) .

2. Tính chất:
- Phép tịnh tiến là một phép dời hình.
- Phép tịnh tiến có đầy đủ các tính chất của phép dời hình.
- Phép tịnh tiến biến đường thẳng thành đường thẳng song song hoặc trùng với nó.
Cách xác định ảnh của đoạn thẳng, đường thẳng, tam giác, đường tròn qua phép tịnh tiến:
Hình  Cách xác định ảnh   của  qua phép tịnh tiến Tu
Đoạn thẳng MN

Đường thẳng d đi qua M

Tam giác ABC

Đường tròn tâm O , bán kính r


Chú ý: Nếu u có giá song song hoặc trùng với d thì phép tịnh tiến Tu biến d thành chính nó.
 
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho vectơ v  (1;2) . Tìm ảnh qua phép tịnh tiến Tv của
a) điểm A (2; 3) .
b) đường thẳng d : x  y  5  0 .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , xét phép tịnh tiến Tv với v  (3;2) .
a) Biết ảnh của điểm M qua Tv là điểm M (8;5) . Tìm tọa độ điểm M .
b) Tìm ảnh của đường tròn (C ) : ( x  2)2  ( y  3)2  4 qua Tv .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 Bài 3. Phép đối xứng trục
1. Định nghĩa:
● Cho đường thẳng d , phép biến hình biến mỗi điểm M không thuộc d thành điểm M sao cho d là
đường trung trực của MM  và biến mỗi điểm M thuộc d thành chính nó được gọi là phép đối xứng
qua đường thẳng d hay gọi tắt là phép đối xứng trục d , kí hiệu là Đd . Đường thẳng d được gọi là
trục đối xứng.

Chú ý: Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép đối xứng trục Đd thì ta kí hiệu M   Đd ( M ) .
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho ba điểm A(0;1), B(2;2) và C(3;0) . Tìm toạ độ các điểm
A  ĐOy ( A), B   ĐOy ( B), C   ĐOy (C ) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Tính chất:
Ví dụ: Giả sử Đ a là phép đối xứng trục qua đường thẳng a . Ta chọn hệ toạ
độ Oxy sao cho trục O x trùng với a . Lấy hai điểm tuỳ ý A( x A ; y A ) và
B( xB ; yB ) . Gọi A, B lần lượt là ảnh của A, B qua phép đối xứng trục a .
Xác định toạ độ của A  và B  rồi dùng công thức tính khoảng cách để so
sánh A  B  và AB .

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
- Phép đối xứng trục là một phép dời hình.
- Phép đối xứng trục có đầy đủ các tính chất của phép dời hình.

Cách xác định ảnh của đoạn thẳng, đường thẳng, tam giác, đường tròn qua phép đối xứng trục:
Hình  Cách xác định ảnh   của  qua phép đối xứng trục d
Đoạn thẳng M N

Đường thẳng a đi qua M và cắt d

tại P

Đường thẳng b đi qua M và song

song với d

Tam giác ABC

Đường tròn (C) tâm O , bán kính r

Chú ý:
- Ta có Đd ( M )  M khi và chỉ khi M  d .
- Nếu Đd (M )  M  thì Đd ( M )  M .
- Nếu Đd biến hình  thành hình   thì nó biến hình   thành hình  .

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho điểm M (x; y) .

a) Tìm toạ độ điểm M   ĐOx ( M ) .
b) Tìm toạ độ điểm M   ĐOy ( M ) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

 x   x  x   x
Chú ý: Biểu thức toạ độ của ĐOx là  , biểu thức toạ độ của ĐOy là  .
 y    y  y   y
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho đường tròn (C ) : ( x  2)2  ( y  3) 2  4 . Tìm ảnh của đường
tròn (C) qua ĐOy .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho đường thẳng d : x  y 3  0 và đường tròn
(C ) : ( x 1)2  ( y  2) 2  9 .
a) Tìm ảnh của đường thẳng d qua ĐOy .
b) Tìm ảnh của đường tròn (C) qua ĐOx .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Cho hai điểm A, B là vị trí của hai nhà máy nằm cùng một
phía bờ sông là đường thẳng d . Tìm trên bờ sông một địa điểm
M để xây dựng một trạm bơm sao cho tổng chiều dài đường ông
dẫn nước từ trạm bơm về hai nhà máy là ngắn nhất.

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

3. Trục đối xứng của một hình:

Ví dụ: Cho tam giác ABC cân tại A và M là trung điểm của BC . Tìm ảnh của tam giác ABC qua
phép đối xứng trục A M .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

● Đường thẳng d gọi là trục đối xứng của hình  nếu phép đối xứng trục qua d biến  thành chính
nó, tức là Đd ()   .

Ví dụ: Chứng minh đường thẳng d đi qua tâm O của một đường tròn (C) là trục đối xứng của (C) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Tìm trục đối xứng của một hình thang cân A B C D có hai đáy là AB và C D .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 Bài 4. Phép đối xứng tâm
1. Định nghĩa
● Cho điểm O, phép biến hình biến điểm O thành chính nó và biến mỗi điểm M khác O thành điểm
M  sao cho O là trung điểm của đoạn MM  được gọi là phép đối xứng tâm O, kí hiệu ĐO . Điểm O
gọi là tâm đối xứng.
Chú ý: Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép đối xứng tâm O thì ta kí hiệu M   ĐO ( M ) .
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho ba điểm A(0;1), B(2; 2) và C (3;0) . Tìm toạ độ các điểm
A  ĐO ( A), B   ĐO ( B), C   ĐO (C ) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Tính chất
- Phép đối xứng tâm là một phép dời hình.
- Phép đối xứng tâm có đầy đủ các tính chất của phép dời hình.
- Phép đối xứng tâm biến đường thẳng thành đường thẳng song song hoặc trùng với nó.

Cách xác định ảnh của đoạn thẳng, đường thẳng, tam giác, đường tròn qua phép đối xứng tâm:
Hình  Cách xác định ảnh  của  qua phép đối xứng tâm I
Đoạn thẳng MN

Đường thẳng d đi qua M

Tam giác ABC

Đường tròn (C ) tâm O, bán kính r

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho hai điểm A(5; 2) và B (4;3) .
a) Tìm ảnh của điểm A qua ĐB .
b) Tìm ảnh của đường thẳng d : 2 x  3 y  6  0 qua ĐO .
c) Tìm ảnh của đường tròn (C ) : ( x  2)2  ( y 1)2  4 qua ĐO .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , tìm ảnh qua ĐO của:
a) Điểm M (3; 4) ;
b) Đường thẳng d : x  3 y  6  0 ;
c) Đường tròn (C ) : ( x  2)2  ( y 1)2  4 .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
3. Tâm đối xứng của một hình:
● Định nghĩa: Điểm O được gọi là tâm đối xứng của hình  nếu phép đối xứng tâm O biến hình 
thành chính nó, tức là ĐO ()   .
Ví dụ: Trong hình sau, hình nào có tâm đối xứng? Tìm tâm đối xứng (nếu có).

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: a) Trong hình sau, hình nào có tâm đối xứng? Tìm tâm đối xứng (nếu có).

b) Nêu tên một hình có vô số tâm đối xứng.

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong hình sau, hình nào có tâm đối xứng? (Mỗi chữ cái là một hình.)

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 Bài 5. Phép quay
1. Định nghĩa:
● Trong mặt phẳng, cho điểm O cố định và góc lượng giác  không đổi. Phép biến hình biến điểm O
thành điểm O và biến mỗi điểm M khác O thành điểm M  sao cho OM  OM  và góc lượng giác
(OM , OM )   được gọi là phép quay tâm 0 với góc quay  , kí hiệu Q(O , ) . O gọi là tâm quay, 
gọi lại góc quay.
Chú ý: Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép quay tâm O với góc quay  thì ta kí hiệu
M   Q(O , ) ( M ) .

Ví dụ: Xét phép quay Q( O , ) biến mỗi điểm M thành điểm M  . Khi đó ba điểm M , M , O quan hệ
với nhau như thế nào?
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy , cho các điểm A(7; 4), B (2;3), C (5; 0), A(3; 2) , C (1;0) .
Tìm phép quay biến điểm A thành A và phép quay biến điểm C  thành C trong hình.
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Chú ý:
x   y
 x  y

+ Biểu thức tọa độ của Q(O;90) là  , biểu thức tọa độ của Q(O;90) là  .


 y   x 

 y    x
+ Q( I ;180 ) là phép đối xứng tâm I, Q( I ;360) là phép đồng nhất.
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , tìm tọa độ của các điểm là ảnh của điểm M ( 2; 2) lần lượt qua
các phép quay Q( O ,45 ) , Q( O ,90 ) , Q( O ,180 ) , Q( O ,360) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Tính chất
- Phép quay là một phép dời hình.
- Phép quay có đầy đủ các tính chất của phép dời hình.

Cách xác định ảnh của đoạn thẳng, đường thẳng, tam giác, đường tròn qua phép quay:
Hình  Cách xác định ảnh  của  qua phép quay Q( O , )
Đoạn thẳng MN

Đường thẳng d đi qua M

Tam giác ABC

Đường tròn (C ) tâm I , bán kính r

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , tìm ảnh của các đường sau đây qua phép quay Q(0,90)
a) Đường thẳng d : 3 x  2 y  6  0 .
b) Đường tròn (C ) : x 2  y 2  4 x  5  0 .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Cho hình vuông ABCD có cạnh bằng a và có tâm I , tìm ảnh qua phép quay Q( I ,90) của các
hình sau:
a) Tam giác IAB ;
b) Đường thẳng BC ;
c) Đường tròn ( B, a ) .

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 Bài 6. Phép vị tự
1. Định nghĩa
● Cho điểm O cố định và một số thực k , k  0 . Phép biến hình biến mỗi điểm M thành điểm M  sao
 
cho OM   kOM được gọi là phép vị tự tâm O tỉ số k , kí hiệu V(O ,k ) . Điểm O được gọi là tâm vị tự,
k được gọi là tỉ số vị tự.
Chú ý:
a) Nếu M  là ảnh của điểm M qua phép vị tự tâm O , tỉ số k thì ta kí hiệu M   V(O ,k ) ( M ) .
b) V(O ,k ) (O)  O .
c) Phép vị tự còn được gọi là phép đồng dạng phối cảnh.

Ví dụ: Cho điểm O cố định và tam giác ABC . Tìm phép biến hình biến ba điểm A, B, C theo thứ tự
thành ba điểm A, B , C  trong hai trường hợp sau:
a) A, B, C lần lượt là trung điểm của các đoạn OA, OB , OC  .
 1 
b) Trên tia đối của các tia OA, OB, OC lấy các điểm A, B , C  sao cho OA   OA ,
2
 1   1 
OB    OB, OC    OC .
2 2

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Lưu ý:
- Nếu k  0 : M , M  cùng phía đối với O .
- Nếu k  0 : M , M  khác phía đối với O .
- Nếu k  1 : phép vị tự là phép đồng nhất.
- Nếu k  1 : phép vị tự là phép đối xứng tâm O .
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho điểm cố định I (a; b) và điểm tuỳ ý M ( x; y ) . Tìm toạ độ
điểm M ( x ; y ) là ảnh của M qua phép vị tự V( I ,k ) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

 x   kx  (1 k )a
Chú ý: Như vậy, biểu thức tọa độ của phép vị tự tâm I ( a; b) , tỉ số tỉ số k là:  .
 y   ky  (1 k )b
Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho điểm M (3;9) . Tìm toạ độ các điểm M 1 và M 2 lần lượt là
ảnh của M qua các phép vị tự V(O ,3) và V( O ,2) .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Tính chất

Ví dụ: Gọi M  và N  lần lượt là ảnh của M và N qua phép vị tự V(O ,k ) . Biểu thị vectơ M N  theo

vectơ MN .

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
● Tính chất 1: Nếu phép vị tự tỉ số k biến hai điểm M và N lần lượt thành hai điểm M  và N  thì:
 
M N   k MN và M N  | k | MN .
Ví dụ: Cho phép vị tự V(O ,2) biến ba điểm A, B, C không thẳng hàng theo thứ tự thành ba điểm
A , B  , C  .
 
a) Biểu thị vectơ A B theo vectơ AB .
b) Tính diện tích S  của tam giác A B C  theo diện tích S của tam giác ABC .

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

● Tính chất 2: Phép vị tự biến ba điểm thẳng hàng thành ba điểm thẳng hàng và không làm thay đổi
thứ tự của ba điểm thẳng hàng đó.

Hệ quả: Phép vị tự tỉ số k biến đường thẳng thành đường thẳng song song (hoặc trùng) với đường
thẳng đó, biến tia thành tia, biến đoạn thẳng thành đoạn thẳng mà độ dài được nhân lên với | k | , biến
tam giác thành tam giác đồng dạng với tỉ số đồng dạng là | k | , biến đường tròn bán kính r thành
đường tròn bán kính r  | k | r .
Chú ý: Qua phép V( O ,k ) đường thẳng d biến thành chính nó khi và chỉ khi đường thẳng d đi qua tâm
vị tự O .

Ví dụ: Cho tam giác ABC có trọng tâm G. Gọi A, B , C  lần lượt là trung điểm các cạnh BC , CA, AB .
Tìm phép vị tự biến tam giác ABC thành tam giác A B C  .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 Cách xác định ảnh của đoạn thẳng, đường thẳng, tam giác, đường tròn qua phép vị tự:
Hình  Cách xác định ảnh   của  qua phép vị tự V( o,k )
Đoạn thẳng MN

Đường thẳng d đi qua M

Tam giác ABC

Đường tròn (C ) tâm I , bán kính r

Ví dụ: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , cho điểm A(1; 2) . Viết phương trình của các đường là ảnh qua
phép vị tự V( A,2) của:
a) Đường thẳng d : x  5 y  3  0 .
b) Đường tròn (C ) : ( x  3) 2  ( y  4) 2  1 .
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Tìm ảnh của tứ giác ABCD qua phép vị tự V .

o , 1 
 2 
 Bài 7. Phép đồng dạng
1. Định nghĩa:
Ví dụ: Trong hình sau, tìm hai phép biến hình để biến tam giác ABC thành tam giác AB C  .

● Phép biến hình f gọi là phép đồng dạng tỉ số k ( k  0) nếu với hai điểm bất kì M , N có ảnh lần
lượt là M ΄, N΄ ta có: M N   kMN .
Nhận xét:
- Phép dời hình là phép đồng dạng với tỉ số k  1 .
- Phép vị tự tỉ số k là phép đồng dạng với tỉ số k .
- Nếu thực hiện liên tiếp phép đồng dạng tỉ số k và phép đồng dạng tỉ số p thì ta được phép đồng
dạng tỉ số kp .

Ví dụ: Cho điểm O cố định trong mặt phẳng. Gọi f là phép biến hình biến điểm M thành M  thoả
mãn M 1  Q(O ,90 ) ( M ) , M   V 1  ( M 1 ) . Chứng minh f là một phép đồng dạng.
O , 
 2

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Chú ý: Nếu thực hiện liên tiếp một phép dời hình và một phép vị tự ta được một phép đồng dạng.

Ví dụ: Cho trước ba số thực a, b, k . Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , xét phép biến hình g biến điểm
 x   kx  a
M ( x; y ) thành điểm M ( x ; y ) thoả mãn:  . Hãy chứng minh g là một phép đồng dạng.
 y   ky  b
Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

Ví dụ: Tìm phép đồng dạng biến hình ( A) thành hình (C ) .

2. Hai hình đồng dạng:

● Hai hình gọi là đồng dạng với nhau nếu có phép đồng dạng biến hình này thành hình kia.
Ví dụ: Cho hình chữ nhật ABCD, AC cắt BD tại I . Gọi H , K , L , J lần lượt là trung điểm của
AD, BC , KC , IC . Chứng minh hai hình thang JLKI và IHAB đồng dạng với nhau.

Giải
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Có bao nhiêu phép tịnh tiến biến một đường tròn cho trước thành chính nó?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 2: Có bao nhiêu phép tịnh tiến biến một hình vuông thành chính nó?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 3: Có bao nhiêu phép tịnh tiến biến một đường thẳng cho trước thành chính nó?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 4: 
Cho hai đường thẳng d và d song song với nhau. Có bao nhiêu phép tịnh tiến biến d
thành d ' ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. Vô số.
Câu 5: Cho hình bình hành ABCD . Có bao nhiêu phép tịnh tiến biến đường thẳng AB thành đường
thẳng CD và biến đường thẳng AD thành đường thẳng BC ?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 6: Mệnh đề nào sau đây là sai?
A. Phép tịnh tiến bảo toàn khoảng cách giữa hai điểm bất kì.
B. Phép tịnh tiến biến ba điểm thẳng hàng thành ba điểm thẳng hàng.
C. Phép tịnh tiến biến tam giác thành tam giác bằng tam giác đã cho.
D. Phép tịnh tiến biến đường thẳng thành đường thẳng song song với đường thẳng đã cho.
 
Câu 7: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho vectơ v  a; b. Giả sử phép tịnh tiến theo v biến điểm

M  x; y  thành M   x ; y  . Ta có biểu thức tọa độ của phép tịnh tiến theo vectơ v là:
 x   x  a  x  x   a  x   b  x  a  x   b  x  a
A.  . B.  . C.  . D.  .
 y   y  b  y  y   b  y   a  y  b  y   a  y  b

Câu 8: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm A2;5. Phép tịnh tiến theo vectơ v  1; 2 biến A
thành điểm A có tọa độ là:
A. A 3;1. B. A 1;6. C. A 3;7. D. A 4;7.
Câu 9: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm A 2;5. Hỏi A là ảnh của điểm nào trong các điểm

sau qua phép tịnh tiến theo vectơ v  1; 2 ?
A. M 1;3. B. N 1; 6. C. P 3; 7. D. Q 2; 4.
Câu 10: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho hai điểm M 10;1 và M  3;8. Phép tịnh tiến theo

vectơ v biến điểm M thành M  . Mệnh đề nào sau đây là đúng?
   
A. v  13; 7. B. v  13; 7. C. v  13;7. D. v  13; 7.
Câu 11: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng  có phương trình 4 x  y  3  0. Ảnh của

đường thẳng  qua phép tịnh tiến T theo vectơ v  2; 1 có phương trình là:
A. 4 x  y  5  0. B. 4 x  y  10  0. C. 4 x  y  6  0. D. x  4 y  6  0.
Câu 12: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy nếu phép tịnh tiến biến điểm A2; 1 thành điểm A '1; 2 thì
nó biến đường thẳng d có phương trình 2 x  y  1  0 thành đường thẳng d  có phương
trình nào sau đây?
A. d  : 2 x  y  0. B. d  : 2 x  y  1  0. C. d  : 2 x  y  6  0. D.
d  : 2 x  y 1  0.
Câu 13: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy , ảnh của đường tròn C  :  x  1   y  3  4 qua phép tịnh
2 2


tiến theo vectơ v  3; 2 là đường tròn có phương trình:
A.  x  2   y  5  4. B.  x  2   y  5  4.
2 2 2 2

C.  x 1   y  3  4. D.  x  4   y 1  4.
2 2 2 2

 
Câu 14: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho vectơ v  3; 2 . Phép tịnh tiến theo vectơ v biến
đường tròn nào sau đây thành đương tròn C  :  x  3   y  1  1 ?
2 2

A. C  : x 2   y 1  1. B. C  : x 2   y  1  1.
2 2

C. C  :  x  3   y  1  1. D. C  :  x  3   y 1  1.
2 2 2 2

Câu 15: Tam giác đều có bao nhiêu trục đối xứng?
A. 0. B. 1. C. 3. D. Vô số.
Câu 16: Trong các hình sau đây, hình nào có bốn trục đối xứng?
A. Hình bình hành. B. Hình chữ nhật.
C. Hình thoi. D. Hình vuông.
Câu 17: Trong các hình dưới đây, hình nào có nhiều trục đối xứng nhất?
A. Đoạn thẳng. B. Đường tròn. C. Tam giác đều. D. Hình vuông.
Câu 18: Đồ thị của hàm số y  cos x có bao nhiêu trục đối xứng?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 19: Mệnh đề nào sau đây là sai?
A. Phép đối xứng trục bảo toàn khoảng cách giữa hai điểm bất kì.
B. Phép đối xứng trục biến một đường thẳng thành một đường thẳng song song hoặc trùng
với đường thẳng đã cho.
C. Phép đối xứng trục biến tam giác thành tam giác bằng tam giác đã cho.
D. Phép đối xứng trục biến đường tròn thành đường tròn bằng đường tròn đã cho.
Câu 20: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm M 2;3 . Hỏi trong bốn điểm sau điểm nào là ảnh
của M qua phép đối xứng trục Ox ?
A. M  3; 2. B. M  2; 3. C. M  3; 2. D. M  2;3.
Câu 21: Trong mặt phẳng tọa độ C   4;16. qua phép đối xứng trục Oy , điểm A 3;5 biến thành
điểm nào trong các điểm sau?
A. A 3;5. B. A 3;5. C. A 3; 5. D. A 3; 5.
Câu 22: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng d : x  y  2  0. Ảnh của đường thẳng d
qua phép đối xứng trục Ox có phương trình là:
A. x  y  2  0. B. x  y  2  0. C. x  y  2  0. D. x  y  2  0.
Câu 23: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng  có phương trình 5 x  y  3  0. Đường
thẳng đối xứng của  qua trục tung có phương trình là:
A. 5 x  y  3  0. B. 5 x  y  3  0. C. x  5 y  3  0. D. x  5 y  3  0.
Câu 24: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường tròn C  :  x 1   y  2  4 . Phép đối xứng
2 2

trục Ox biến đường tròn C  thành đường tròn C  có phương trình là:
A.  x  1   y  2  4. B.  x 1   y  2  4.
2 2 2 2

C.  x 1   y  2  4. D.  x  1   y  2  4.
2 2 2 2
Câu 25: Hình nào sau đây có tâm đối xứng?
A. Hình thang. B. Hình tròn. C. Parabol. D. Tam giác bất kì.
Câu 26: Hình nào sau đây không có tâm đối xứng?
A. Hình vuông. B. Hình tròn. C. Hình tam giác đều. D. Hình thoi.
Câu 27: Có bao nhiêu phép đối xứng tâm biến một đường thẳng a cho trước thành chính nó?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.

Câu 28: Cho hai đường thẳng song song d và d . Có bao nhiêu phép đối xứng tâm biến d thành
d?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 29: Trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào đúng?
A. Phép đối xứng tâm không có điểm nào biến thành chính nó.
B. Phép đối xứng tâm có đúng một điểm biến thành chính nó.
C. Có phép đối xứng tâm có hai điểm biến thành chính nó.
D. Có phép đối xứng tâm có vô số điểm biến thành chính nó.
Câu 30: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho phép đối xứng tâm I 1; 2 biến điểm M  x; y  thành
M   x ; y  . Mệnh đề nào sau đây là đúng?
 x   x  2
  x   x  2
  x   x  2
  x  x  2

A.  . B.  . C.  . D.  .

 y   y  2
 
 y  y  4
 
 y   y  4
 
 y  y  2

Câu 31: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho phép đối xứng tâm O 0;0 biến điểm M 2;3 thành
điểm M  có tọa độ là:
A. M  4; 2. B. M  2; 3. C. M  2;3. D. M  2;3.
Câu 32: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng d : 3 x  2 y 1  0. Ảnh của đường thẳng d
qua phép đối xứng tâm O có phương trình là:
A. 3x  2 y  1  0. B. 3x  2 y 1  0.
C. 3x  2 y 1  0. D. 3x  2 y 1  0.
Câu 33: Trong mặt phẳng tọa độ Ñ B cho đường thẳng d có phương trình x  2 . Trong bốn đường
thẳng cho bởi các phương trình sau đường thẳng nào là ảnh của d qua phép đối xứng tâm O
?
A. x  2. B. y  2. C. x  2. D. y  2.
Câu 34: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng d : x  y  2  0. Tìm phương trình đường
thẳng d  là ảnh của d qua phép đối xứng tâm I 1; 2.
A. x  y  4  0. B. x  y  4  0. C. x  y  4  0. D. x  y  4  0.
Câu 35: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, tìm phương trình đường tròn C  là ảnh của đường tròn C  :
 x  3   y  1  9 qua phép đối xứng tâm O 0;0 .
2 2

A. C  :  x  3   y  1  9. B. C  :  x  3   y  1  9.
2 2 2 2

C. C  :  x  3   y 1  9. D. C  :  x  3   y 1  9.
2 2 2 2

Câu 36: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, tìm phương trình đường tròn C  là ảnh của đường tròn
C  : x 2  y 2  1 qua phép đối xứng tâm I 1;0 .
A. C  :  x  2  y 2  1. B. C  :  x  2  y 2  1.
2 2

C. C  : x 2   y  2  1. D. C  : x 2   y  2  1.
2 2
Câu 37: Cho hình thoi ABCD có góc  ABC  60 (các đỉnh của hình thoi ghi theo chiều kim đồng
hồ). Ảnh của cạnh CD qua phép quay Q A,60 là:
A. AB. B. BC. C. CD. D. DA.
Câu 38: Cho tam giác đều tâm O. Hỏi có bao nhiêu phép quay tâm O góc  với 0    2 , biến
tam giác trên thành chính nó?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 39: Cho hình vuông tâm O. Hỏi có bao nhiêu phép quay tâm O góc  với 0    2 , biến
hình vuông trên thành chính nó?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Câu 40: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm A3;0 . Tìm tọa độ điểm A là ảnh của điểm A qua

phép quay tâm O 0;0 góc quay .
2
A. A 0; 3. B. A 0;3. C. A 3;0. 
D. A 2 3; 2 3 . 
Câu 41: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho điểm A3;0 . Tìm tọa độ điểm A là ảnh của điểm A qua

phép quay tâm O 0;0 góc quay  .
2
A. A 3;0. B. A 3;0. C. A 0; 3. 
D. A 2 3; 2 3 . 
Câu 42: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho phép quay tâm O biến điểm A 1;0 thành điểm A 0;1.
Khi đó nó biến điểm M 1; 1 thành điểm:
A. M  1; 1. B. M  1;1. C. M  1;1. D. M  1;0.
Câu 43: Trong mặt phẳng Oxy, cho đường thẳng  : x  y  2  0 . Viết phương trình đường thẳng
d  là ảnh của d qua phép quay tâm O góc quay 90 .
A. d  : x  y  2  0 . B. d  : x  y  2  0 . C. d  : x  y  2  0 . D. d  : x  y  4  0
.
Câu 44: Trong mặt phẳng Oxy, viết phương trình đường tròn (C ) biết
3
(C ) : x 2  y 2  4 x 10 y  4  0 là ảnh của (C ) qua phép quay tâm O góc quay .
2
A. (C ) : x 2  y 2 10 x  4 y  4  0 . B. (C ) : x 2  y 2 10 x  4 y  4  0 .
C. (C ) : x 2  y 2  10 x  4 y  4  0 . D. (C ) : x 2  y 2  10 x  4 y  4  0 .
Câu 45: Cho hai đường thẳng cắt nhau d và d  . Có bao nhiêu phép vị tự biến d thành d  ?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 46: Cho đường tròn O; R . Có bao nhiêu phép vị tự với tâm O biến O; R thành chính nó?
A. 0. B. 1. C. 2. D. Vô số.
Câu 47: Phép vị tự tâm O tỉ số k  1 là phép nào trong các phép sau đây?
A. Phép đối xứng tâm. B. Phép đối xứng trục.
C. Phép quay một góc khác k . D. Phép đồng nhất.
Câu 48: Phép vị tự tâm O tỉ số k  1 là phép nào trong các phép sau đây?
A. Phép đối xứng tâm. B. Phép đối xứng trục.
C. Phép quay một góc khác k . D. Phép đồng nhất.
Câu 49: Cho tam giác ABC với trọng tâm G , D là trung điểm BC . Gọi V là phép vị tự tâm G tỉ
số k biến điểm A thành điểm D . Tìm k .
3 3 1 1
A. k  . B. k   . C. k  . D. k   .
2 2 2 2
  
Câu 50: Cho tam giác ABC với trọng tâm G . Gọi A , B , C lần lượt là trụng điểm của các cạnh
BC , AC , AB của tam giác ABC . Khi đó, phép vị tự nào biến tam giác A B C  thành tam
giác ABC ?
A. Phép vị tự tâm G , tỉ số k  2. B. Phép vị tự tâm G , tỉ số k  2.
C. Phép vị tự tâm G , tỉ số k  3. D. Phép vị tự tâm G , tỉ số k  3.
Câu 51: Qua phép vị tự V I ,2 thì ảnh của một hình vuông có diện tích tăng gấp mấy lần diện tích của
hình vuông ban đầu?
1
A. . B. 2. C. 4. D. 8.
2
Câu 52: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho phép vị tự tâm I 2;3 tỉ số k  2 biến điểm M 7; 2
thành điểm M  có tọa độ là:
A. 10; 2. B. 20;5. C. 18; 2. D. 10;5.
Câu 53: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho hai điểm M  4;6 và M  3;5 . Phép vị tự tâm I , tỉ số
1
k biến điểm M thành M  . Tìm tọa độ tâm vị tự I .
2
A. I 4;10. B. I 11;1. C. I 1;11. D. I 10; 4.
Câu 54: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho ba điểm I 2; 1 , M 1;5 và M  1;1 . Phép vị tự tâm
I tỉ số k biến điểm M thành M  . Tìm k.
1 1
A. k  . B. k  . C. k  3. D. k  4.
3 4
Câu 55: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng d : 2 x  y  3  0. Phép vị tự tâm O, tỉ số
k  2 biến d thành đường thẳng nào trong các đường thẳng có phương trình sau?
A. 2 x  y  3  0. B. 2 x  y  6  0. C. 4 x  2 y  3  0. D. 4 x  2 y  5  0.
Câu 56: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng  : x  2 y 1  0 và điểm I 1;0 . Phép vị tự
tâm I tỉ số k biến đường thẳng  thành  có phương trình là:
A. x  2 y  3  0. B. x  2 y 1  0. C. 2 x  y  1  0. D. x  2 y  3  0.
Câu 57: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường tròn C :  x 1   y  5  4 và điểm I 2; 3 .
2 2

Gọi C  là ảnh của C  qua phép vị tự tâm I tỉ số k  2. Khi đó C  có phương trình
là:
A.  x  4   y  19  16. B.  x  6   y  9  16.
2 2 2 2

C.  x  4   y 19  16. D.  x  6   y  9  16.

2 2 2 2

Câu 58: Mệnh đề nào sau đây là sai?

A. Phép dời hình là phép đồng dạng.
C. Phép đồng dạng là phép dời hình.
Câu 59: Mệnh đề nào sau đây là sai?
A. Hai đường thẳng bất kì luôn đồng dạng.
C. Hai hình vuông bất kì luôn đồng dạng.
B. Phép vị tự là phép đồng dạng.
D. Phép vị tự không phải là phép dời hình.
B. Hai đường tròn bất kì luôn đồng dạng.
D. Hai hình chữ nhật bất kì luôn đồng dạng.
Câu 60: Mệnh đề nào sau đây là sai?
A. Phép dời hình là phép đồng dạng tỉ số k  1.
B. Phép đồng dạng biến đường thẳng thành đường thẳng song song hoặc trùng với nó.
C. Phép vị tự tỉ số k là phép đồng dạng tỉ số k .
D. Phép đồng dạng bảo toàn độ lớn góc.
Câu 61: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho hai điểm A 2;  3 và B  4;1. Phép đồng dạng tỉ số
1
k biến điểm A thành A, biến điểm B thành B . Tính độ dài AB .
2
52 50
A. AB   . B. A B  52. C. AB   . D. A B  50.
2 2
Câu 62: Ảnh của hình chữ nhật kích thước 6cm5cm qua phép đồng dạng tỉ số k  2 có diện tích
là:
A. 60cm 2 . B. 180cm 2 . C. 120cm 2 . D. 20cm 2 .
Câu 63: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường thẳng d có phương trình x  y  2  0. Viết
phương trình đường thẳng d  là ảnh của d qua phép đồng dạng có được bằng cách thực
1
hiện liên tiếp phép vị tự tâm I 1; 1 tỉ số k  và phép quay tâm O góc 45.
2
A. y  0. B. x  0. C. y  x. D. y  x.
Câu 64: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường tròn C  có phương trình  x  2   y  2  4.
2 2

1
Phép đồng dạng có được bằng cách thực hiện liên tiếp các phép vị tự có tâm O tỉ số k 
2
và phép quay tâm O góc 90 sẽ biến C  thành đường tròn nào trong các đường tròn sau?
A.  x  2   y  2  1. B.  x 1   y 1  1.
2 2 2 2

C.  x  2   y 1  1. D.  x  1   y 1  1.
2 2 2 2

Câu 65: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho đường tròn C  : x 2  y 2  9 . Gọi C  là ảnh của đường
1
tròn C  qua phép đồng dạng có được khi thực hiện liên tiếp phép vị tự tâm O tỉ số k  
3

và phép tịnh tiến theo vectơ v  1;  3 . Bán kính đường tròn C  là:
A. R   9 . B. R   3 . C. R   27 . D. R  1 .

BẢNG ĐÁP ÁN
1.B 2.B 3.D 4.D 5.B 6.D 7.A 8.C 9.A 10.C
11.C 12.C 13.B 14.A 15.C 16.D 17.B 18.D 19.B 20.B
21.B 22.A 23.B 24.C 25.B 26.C 27.D 28.D 29.B 30.B
31.B 32.B 33.A 34.B 35.D 36.A 37.B 38.C 39.D 40.B
41.C 42.B 43.A 44.B 45.A 46.C 47.D 48.A 49.D 50.B
51.C 52.B 53.D 54.A 55.B 56.B 57.A 58.C 59.D 60.B
61.A 62.C 63.B 64.D 65.D