Chuyen de Quan He Vuong Goc Trong Khong Gian Toan 11 Le Minh Tam

Chương VIII.
QUAN HỆ VUÔNG GÓC
Mục lục
 Bài 01. HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC
A. Lý thuyết
1. Góc giữa 2 đường thẳng ...........................................................................................................3
2. Hai đường thẳng vuông góc trong không gian .................................................................3
B. Bài tập
 Bài 02. ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC MẶT PHẲNG
A. Lý thuyết
1. Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng ............................................................................. 6
2. Liên hệ giữa tính song song – vuông góc của đường thẳng & mặt phẳng ............... 8
3. Phép chiếu vuông góc .............................................................................................................. 9
4. Định lý ba đường vuông góc ................................................................................................. 9
5. Góc giữa đường thẳng & mặt phẳng.................................................................................. 10
6. Kiến thức bổ trợ ........................................................................................................................ 10
6.1. Một số mô hình thường gặp ........................................................................................... 10
6.2. Các hệ thức lượng trong tam giác ................................................................................ 11
6.3. Các chú ý khác .................................................................................................................. 12
B. Bài tập
 Dạng 1. Chứng minh đường thẳng vuông góc mặt phẳng .......................................... 13
 Dạng 2. Chứng minh hai đường thẳng vuông góc ......................................................... 15
C. Luyện tập
Dạng: Chứng minh vuông góc .................................................................................................. 16
Dạng: Góc giữa đường mặt ....................................................................................................... 18
 Bài 03. HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC
A. Lý thuyết
1. Góc giữa hai mặt phẳng ......................................................................................................... 21
2. Hai mặt phẳng vuông góc ..................................................................................................... 21
3. Tính chất cơ bản về hai mặt phẳng vuông góc.............................................................. 22
4. Hình lăng trụ đứng, hình hộp chữ nhật, hình lập phương ........................................... 23
 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 1

Chương VIII.
5. Hình chóp đều và hình chóp cụt đều ................................................................................. 24

B. Bài tập
 Dạng 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng bằng cách dùng định nghĩa ................. 26
 Dạng 2. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa trên giao tuyến .............................. 28
 Dạng 3. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa vào định lý hình chiếu .................... 31
 Dạng 4. Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc ........................................................... 33
 Dạng 5. Thiết diện.................................................................................................................. 34
C. Luyện tập
Dạng: Tính góc giữa hai mặt phẳng ...................................................................................... 36
Dạng: Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc .................................................................... 38
Dạng: Thiết diện .......................................................................................................................... 41
 Bài 04. KHOẢNG CÁCH
A. Lý thuyết
1. Khoảng cách từ 1 điểm tới 1 đường thẳng, đến 1 mặt phẳng ...................................... 43
1.1. Khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng ................................................... 43
1.2. Khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng ...................................................... 43
2. Khoảng cách giữa đường và mặt song song, hai mặt song song ........................... 44
2.1. Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng song song ................................ 44
2.2. Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song......................................................... 44
3. Đường vuông góc chung và khoảng cách hai đường chéo nhau ............................. 44
3.1. Định nghĩa ......................................................................................................................... 44
3.2. Cách dựng đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng chéo nhau .............. 44
B. Bài tập
 Dạng 1. Khoảng cách từ chân đường cao đến một mặt bên .....................................46
 Dạng 2. Khoảng cách từ điểm bất kỳ đến một mặt phẳng ...................................... 48
 Dạng 3. Khoảng cách hai đường chéo nhau ................................................................... 50
C. Luyện tập
Dạng: Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng ............................................................. 52
Dạng: Tính khoảng cách 2 đường chéo nhau ...................................................................... 53
Dạng: Tính khoảng cách liên quan nhỏ nhất...................................................................... 54
 Bài 05. ÔN TẬP CHƯƠNG

Chương VIII.
QUAN HỆ VUÔNG GÓC TRONG KHÔNG GIAN
HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC
A Lý thuyết
1. Góc giữa 2 đường thẳng
Định nghĩa:
Góc giữa hai đường thẳng trong không gian, kí hiệu , là góc giữa hai đường
thẳng và cùng đi qua một điểm và lần lượt song song hoặc trùng với và .
Nhận xét
⑴ Xác định góc giữa đường thẳng và ta có thể lấy điểm thuộc một trong hai đường
thẳng đó rồi vẽ một đường thẳng qua và song song với đường thẳng còn lại.
⑵ Với hai đường thẳng và bất kì: .
 Để tính số đo của góc giữa hai đường thẳng  d1  và  d2  ta có thể thực hiện tính thông qua
góc giữa hai đường thẳng cắt nhau lần lượt song song với hai đường thẳng đã cho.
 
 d ,d 
 Bước 1. Sử dụng tính chất sau:  1 2
    
 d1 , d2  d1 , d3 
d2 //d3
 Bước 2. Áp dụng định lí côsin trong tam giác để xác định góc.
2. Hai đường thẳng vuông góc trong không gian
Định nghĩa:
Hai đường thẳng và được gọi là vuông góc với nhau nếu góc giữa chúng bằng .
Kí hiệu .

Chương VIII.
B Bài tập
Bài 1. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi, SA  AB và SA  BC . Tính góc giữa hai
đường thẳng SD và BC .
Bài 2. Cho hình lập phương ABCD.ABCD . Tính góc giữa 2 đường thẳng.
⑴ AB và BC ⑵ AC và BC ⑶ AC và BC
Bài 3. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh bằng a và các cạnh bên đều
bằng a . Gọi M và N lần lượt là trung điểm của AD và SD . Số đo của góc  MN , SC 
bằng bao nhiêu?
Bài 4. Cho hình chóp S.ABCD, có đáy ABCD là hình vuông tâm O, cạnh bằng a; SA vuông góc
với đáy và SA  a 3 . Khi đó, cosin góc giữa SB và AC bằng
Bài 5. Cho hình lăng trụ đứng tam giác ABC.ABC có đáy ABC là tam giác cân,
AB  AC  a, BAC  120 và cạnh bên AA  a 2 . Tính góc giữa hai đường thẳng AB
và BC
Bài 6. Cho tứ diện đều ABCD có cạnh bằng a , M là trung điểm của cạnh BC . Gọi là góc
giữa hai đường thẳng AB và DM , khi đó cos bằng
Bài 7. Cho hình hộp ABCD.ABCD có độ dài tất cả các cạnh bằng a và các góc
BAD, DAA, AAB đều bằng 60 . Gọi M, N lần lượt là trung điểm của AA, CD . Gọi
là góc tạo bởi hai đường thẳng MN và BC , tính giá trị của cos .
4
Bài 8. Cho tứ diện ABCD có CD  AB . Gọi G , E, F lần lượt là trung điểm của BC , AC , DB ,
3
5
biết EF  AB . Tính góc giữa CD và AB.
6
Bài 9. Cho hình chóp S.ABC có BC  a 2 , các cạnh còn lại đều bằng a . Góc giữa hai đường
thẳng SB và AC bằng bao nhiêu?
Bài 10. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , độ dài cạnh
bên cũng bằng a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm của các cạnh SA và BC . Góc giữa
MN và SC bằng
Bài 11. Cho hình lập phương ABCD.ABCD , gọi I là trung điểm của cạnh AB . Tính côsin của
góc giữa hai đường thẳng AD và BI được kết quả là
Bài 12. Cho tứ diện ABCD có AB  CD  a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm AD và BC . Xác
định độ dài đoạn thẳng MN để góc giữa hai đường thẳng AB và MN bằng 30 .
Bài 13. Cho tứ diện ABCD có AB  AD  a và BAC  BAD  60, CAD  90 . Gọi M là trung
điểm của cạnh CD . Tính độ dài cạnh AC để côsin góc giữa hai đường thẳng AC và BM
1
bằng .
3
Bài 14. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi M là trung điểm của CD . Tính góc tạo bởi hai
đường thẳng AC và BM .

Chương VIII.
Bài 15. Cho tứ diện ABCD có AB  AC  AD  a , BAC  BAD  60 và CAD  90 . Gọi M là
trung điểm của BC . Tính góc tạo bởi hai đường thẳng AB và DM .
Bài 16. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thang vuông tại A và D , cạnh AB  2a ,
2a 3
AD  DC  a , SA  AB , SA  AD , SA  .
3
⑴ Tính góc giữa hai đường thẳng SB và DC .
⑵ Tính góc giữa hai đường thẳng SD và BC .
Bài 17. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi M , N , P là trung điểm các cạnh AC , BC và BD .
⑴ Xác định giao tuyến của hai mặt phẳng  MNP  và  ACD  .
⑵ Tính góc giữa hai đường thẳng AB và CD .
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT PHẲNG
A Lý thuyết
1. Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng
Định nghĩa:
Đường thẳng được gọi là vuông góc với mặt phẳng nếu
vuông góc với mọi đường thẳng nằm trong mặt phẳng .
Ký hiệu:
Nhận xét:
Định lý 1:
Nếu đường thẳng vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau
cùng thuộc một mặt phẳng thì vuông góc với mặt phẳng ấy.
Định lý 2:
Có duy nhất:
 Một mặt phẳng:
+ đi qua một điểm cho trước, và
+ vuông góc với đường thẳng cho trước.
 Một đường thẳng:
+ vuông góc với một mặt phẳng cho trước.

Chương VIII.
 Mặt phẳng trung trực của một đoạn thẳng
Định nghĩa:
Mặt phẳng đi qua trung điểm của đoạn thẳng và vuông
góc với đường thẳng là mặt phẳng trung trực của đoạn
thẳng .
Nhận xét: là mặt phẳng trung trực của đoạn thẳng
.
 Trục của đa giác
Định nghĩa:
Trục của đa giác là đường thẳng qua tâm của đường tròn ngoại tiếp đa giác và vuông
góc với mặt phẳng chứa đa giác đó. Nếu một điểm nằm trên trục của đa giác thì nó
cách đều các đỉnh của đa giác.
Tam giác thường Tam giác đều Tam giác vuông
Chứng minh:
Cho đa giác có n đỉnh A1 A2 An .
Gọi O là tâm đường tròn ngoại tiếp đa giác và d là trục của đa giác.
Lấy điểm I  d .
Khi đó: IOA1  IOA2   IOAn ( vuông có 2 cạnh bằng nhau)  IA1  IA2   IAn

Chương VIII.
2. Liên hệ giữa tính song song – vuông góc của đường thẳng & mặt phẳng
Định lý 3:
⑴ Cho hai đường thẳng song song, nếu mặt phẳng nào
vuông góc với đường thẳng này thì cũng vuông góc với
đường thẳng kia.
Tóm tắt:
⑵ Hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một
mặt phẳng thì chúng song song với nhau.
Tóm tắt:
Định lý 4:
⑴ Một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng thì nó
cũng vuông góc với bất kì mặt phẳng nào song song với
mặt phẳng ấy.
Tóm tắt:
⑵ Hai mặt phẳng phân biệt cùng vuông góc với một
đường thẳng thì song song với nhau.
Tóm tắt:

Chương VIII.
Định lý 5:
⑴ Một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng thì
nó vuông góc với bất kì đường thẳng nào song song
với mặt phẳng ấy.
Tóm tắt:
⑵ Nếu một đường thẳng và một mặt phẳng (không chứa

đường thẳng đó) cùng vuông góc với một đường
thẳng khác thì chúng song song với nhau.
Tóm tắt:
3. Phép chiếu vuông góc
Định nghĩa:
 Cho đường thẳng vuông góc với . Phép chiếu
song song theo phương của lên được gọi là
phép chiếu vuông góc lên .
 là hình chiếu vuông góc (gọi tắt là hình chiếu) của
lên nếu và .
4. Định lý ba đường vuông góc
Định lý 6 (định lý ba đường vuông góc):
 Cho nằm trong và không thuộc đồng thời

không vuông góc với .
 Gọi là hình chiếu vuông góc của trên .
 Khi đó .

Chương VIII.
5. Góc giữa đường thẳng & mặt phẳng
Nhận xét
⑴
⑵ với là hình chiếu
của đường thẳng lên

Chú ý: .
6. Kiến thức bổ trợ
6.1. Một số mô hình thường gặp
⑴. Hình chóp S.ABC có SA vuông góc với đáy.
 SA  BC
 SAB, SAC vuông tại A
 A là hình chiếu vuông góc của S lên  ABC  .
⑵. Hình chóp tam giác đều.
 Đáy ABC là tam giác đều.

 Mặt bên là các tam giác cân tại S . (hoặc là tam
giác đều nếu hình chóp là tứ diện đều).
 O là trọng tâm ABC .
 SO  ( ABC ) , SO là trục ABC .
 SA  SB  SC
⑶. Hình chóp tứ giác đều.
 Đáy ABCD là hình vuông, các mặt bên là các

tam giác cân tại S .
 Các tam giác SAC ,SBD cân tại S .
 O là hình chiếu của S lên ABCD .
 SO  ( ABC ) , SO là trục hình vuông ABCD .
 SA  SB  SC  SD .
⑷. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành, hình chữ nhật, hình vuông, hình thoi.

Chương VIII.
 A là hình chiếu của S lên ABCD .

 Các tam giác SAB,SAC ,SAD vuông tại A .
 Đặc biệt: Nếu ABCD là hình vuông hoặc hình
thoi thì AC vuông góc BD .
⑸. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang có góc A vuông và SA vuông với đáy.

 Đặc biệt: Nếu AD  2BC :
+ Gọi I là trung điểm AD thì CI  AD .
+ Trong trường hợp thêm AB  BC thì AC  CD .
6.2. Các hệ thức lượng trong tam giác

⑴. Tam giác ABC vuông tại A:
1 1
 S ABC

a  h  b.c
2 2
 a  b  c (định lý Pitago)
2 2 2
 b  b  a
2
 c  c  a
2
 h  b  c AC
2
 sin B  cos C 
 a  h  b.c BC
1 1 1 AB
 2  2  2  cos B  sin C 
h b c BC
b b2 AC
   tan B  cot C 
c c 2 AB
1 AB
 AM  BC với M là trung điểm BC .  cot B  cot C 
2 AC
⑵. Tam giác thường:
 Định lí côsin:
a 2  b 2  c 2  2bc  cos A
b 2  c 2  a 2  2ca  cos B
c 2  a 2  b 2  2ab  cos C
 Tính cosin 1 góc:
 Diện tích tam giác

Chương VIII.
b2  c 2  a2 1 1 1
cos A  S aha  bhb  chc
2bc 2 2 2
c  a2  b2
2 1 1 1
S  bc sin A  ca sin B  ab sin C
cos B 
2ca 2 2 2
a  b2  c 2
2
S
abc
cos C 
2ab 4R
 Độ dài trung tuyến: abc
S  pr ; p 
 
2 b2  c 2  a2 2
m  S  p  p  a  p  b  p  c 
2
a
4
mb2 
 2

2 a  c 2  b2 Với R , r lần lượt là bán kính đường tròn
ngoại tiếp, nội
4
mc2 
 
2 a  b2  c 2
2 tiếp tam giác ABC .
4
a b c
 Định lí sin:    2R
sin A sin B sin C
⑶. Tam giác đều:
Xét tam giác đều cạnh x.
3
Diện tích tam giác đều: S  x 2 .
4
3
Đường cao tam giác đều: h  x.
2
2 3
Với G là trọng tâm ABC : AG  .AH  x.
3 3
6.3. Các chú ý khác
– Độ dài đường chéo hình vuông cạnh bằng a là a 2 .
– Độ dài đường chéo hình chữ nhật có độ dài 2 cạnh là a và b là a2  b2 .
– Trong hình vuông và hình thoi, các đường chéo cắt nhau tại trung điểm mỗi đường và vuông
góc nhau.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Chứng minh đường thẳng vuông góc mặt phẳng
Phương pháp
 Cách 1.
Chứng minh vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau cùng chứa trong
 Cách 2.
Chứng minh song song với mà
 Cách 3.
Chứng minh và
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại và có cạnh vuông
góc với mặt phẳng .
⑴ Chứng minh .
⑵ Gọi là đường cao của . Chứng minh .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 1.2.
Cho tứ diện có đôi một vuông góc với nhau. Gọi là hình chiếu
vuông góc của trên mặt phẳng Chứng minh:
⑴
⑵ là trực tâm của
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 2. Chứng minh hai đường thẳng vuông góc
Phương pháp
 Chứng minh hai đường thẳng a và b vuông góc với nhau, ta làm như sau:
 Bước 1. Chọn chứa đường thẳng
 Bước 2. Chứng minh
Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông, cạnh bên vuông góc với
đáy. Gọi lần lượt là hình chiếu của lên . Chứng minh
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại và
. Chứng minh rằng
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Chứng minh vuông góc

Bài 18. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là hình tam giác vuông tại A và có SA   ABC  .
Chứng minh rằng AC  SB.
Bài 19. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O và SA vuông góc với đáy. Gọi H , I , K
lần lượt là hình chiếu vuông góc của A lên SB , SC , SD .
⑴ Chứng minh rằng CD  SAD  , BD  SAC  .
⑵ Chứng minh SC  HK .
⑶ Chứng minh rằng HK  AI .
Bài 20. Cho tứ diện S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại B và SA   ABC  .
⑴ Chứng minh BC  SAB .
⑵ Gọi AH và AK là đường cao của SAB, SAC . Chứng minh SC   AHK  .
⑶ HK cắt tia CB tại I. Chứng minh: AIC vuông.
Bài 21. Cho hình chóp tam giác S.ABC có đáy là tam giác vuông tại A , SB   ABC  .
⑴ Chứng minh rằng SAC vuông.
⑵ Gọi BH và BK lần lượt là đường cao của SAB , SBC . Chứng minh rằng BHK
vuông.
Bài 22. Cho tứ diện S.ABC có SA   ABC  và ABC vuông tại B . Trong mặt phẳng SAB  kẻ
AM  SB tại M , trên SC lấy N sao cho MN //BC . Chứng minh rằng:
⑴ AM  SBC  ⑵ SB  AN
Bài 23. Cho tứ diện ABCD có hai mặt ABC và BCD là hai tam giác cân có chung đáy. Gọi I
là trung điểm của cạnh BC .
⑴ Chứng minh: BC   ADI  .
⑵ Gọi AH là đường cao trong ADI . Chứng minh AH   BCD  .
Bài 24. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại A , SA   ABC  . Lấy D đối
xứng với B qua trung điểm O của AC . Chứng minh CD  SAC  .
Bài 25. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật có AD  2 AB , SA   ABCD  .
⑴ Gọi AH , AK lần lượt là các đường cao của SAB , SAD . Chứng minh SC  HK.
⑵ Gọi M , N lần lượt là trung điểm AD, BC . Kẻ AI  SM tại I . Chứng minh SN  HI
Bài 26. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O . Các cạnh bên của hình
chóp bằng nhau.

Chương VIII.
⑴ Chứng minh: SO  ( ABCD) .

⑵ Gọi M là trung điểm BC . Chứng minh: BC  SOM  .
⑶ Gọi H là hình chiếu của O trên SM . Chứng minh: OH  SBC  .
⑷ Chứng minh: SC  BD .
⑸ Gọi I , K lần lượt là trung điểm của SB, SD . Chứng minh: SC  IK .
Bài 27. Cho hình chóp S.ABCD có đáy hình vuông tâm O và SO   ABCD  . Gọi M , N và P
lần lượt là trung điểm các cạnh SA, SB, CD .
⑴ Chứng minh SA  SB  SC  SD
⑵ Chứng minh MN  SP
Bài 28. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và D . Cho
AB  2a; AD  DC  a và SA   ABCD  .
⑴ Chứng minh: SCD và SBC là các tam giác vuông.
⑵ Gọi M , N lần lượt là trung điểm SA và SB . Chứng minh DCMN là hình chữ nhật.
Bài 29. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông SM   ABCD  với M là trung
điểm của AD .
⑴ Chứng minh: các tam giác SAB và SCD vuông
⑵ Gọi N là trung điểm của CD . Chứng minh AN  SMB .
Bài 30. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a, SA  a . Hình chiếu của
AC
S trên  ABCD  là H nằm trên cạnh AC và AH  . Gọi CM là đường cao của tam
4
giác SAC . Chứng minh M là trung điểm của SA .
Bài 31. Cho hình chóp S.ABCD , có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAD là tam giác
đều, SB  a 2 . Gọi H , K lần lượt là trung điểm của AD , CD .
⑴ Chứng minh SH   ABCD 
⑵ Chứng minh BD  SK
Bài 32. Cho tứ diện OABC , có ba cạnh OA, OB, OC đôi một vuông góc. Gọi H là hình chiếu
của O lên mặt phẳng  ABC  . Chứng minh:
⑴ OA  BC , OB  AC , OC  AB . ⑵ BC  OAH 
1 1 1 1
⑶ H là trực tâm tam giác ABC . ⑷ 2
  
OH OA OB OC 2
2 2
Bài 33. Cho hình chóp S.ABCD , có đáy là hình vuông ABCD cạnh a . Mặt bên SAB là tam giác
đều, tam giác SDC vuông cân đỉnh S . Gọi I , J lần lượt là trung điểm AB và CD
⑴ Tính các cạnh của tam giác SIJ , chứng minh SI  SCD  , SJ  SAB  .

Chương VIII.
⑵ Gọi H là hình chiếu của S trên IJ . Chứng minh SH  AC .

⑶ Gọi M là điểm thuộc đường thẳng DC , sao cho BM  SA . Tính AM ?
Bài 34. Cho hình chóp S.ABCD , đáy ABCD là hình chữ nhật có AB  a , BC  a 3 , mặt bên SBC
vuông tại B , SCD vuông tại D có SD  a 5 .
⑴ Chứng minh SA   ABCD  và tính SA.
⑵ Đường thẳng qua A vuông góc với AC , cắt CB, CD tại I , J . Gọi H là hình chiếu
của A trên SC , K và L là giao điểm của SB, SD với  HIJ  . Chứng minh AK  SBC 
và AL  SCD  .
⑶ Tính diện tích tứ giác AKHL .
Bài 35. Cho lăng trụ ABC.A ' B' C ' có AA ' vuông góc với đáy, tam giác ABC đều cạnh a và
CC '  a .
⑴ Gọi I là trung điểm của BC . Chứng minh AI  BC ' .
⑵ Gọi M là trung điểm của BB ' . Chứng minh AM  BC ' .
a
⑶ Lấy điểm N thuộc A ' B ' sao cho NB '  và gọi J là trung điểm của B' C ' . Chứng
4
minh AM   MNJ  .
Dạng: Góc giữa đường mặt
Bài 36. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , SA vuông góc với mặt phẳng
 ABCD  . Tìm hình chiếu của:
⑴ SC , SB, SO lên mặt phẳng  ABCD  .
⑵ AC , SC , SD lên mặt phẳng SAB  .
⑶ SB, DC lên mặt phẳng SAC 
⑷ SA, AC lên mặt phẳng SCD  .
Bài 37. Cho hình chóp S.ABC có SA vuông góc với đáy, ABC là tam giác vuông cân tại B . Cho độ
dài các cạnh SA  AB  a . Xác định và tính:
⑴ Góc giữa SB và  ABC 
⑵ Góc giữa SC và SAB  .
Bài 38. Cho hình chóp S.ABC có SA   ABC  , SA  2a . ABC đều cạnh a . Tính
⑴ Góc giữa đường thẳng SB và  ABC 
⑵ Góc giữa đường thẳng SC và SAB 
Bài 39. Cho hình chóp S.ABC có ABC là tam giác vuông cân tại B , SA   ABC  ,
AB  a , SA  a 3 .

Chương VIII.
⑴ Tính góc giữa đường thẳng SC và  ABC  .

⑵ Gọi H , K lần lượt là đường cao của SAB, SAC . Tính góc giữa đường thẳng AK
và SBC  .
Bài 40. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật,
AB  a , AD  a 3 , SA   ABCD  và SA  a .Tính góc giữa đường thẳng và , đường thẳng
và .
⑴ Góc giữa đường thẳng SD và SAB 
Bài 41. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và D . AB  2a , ,
AD  CD  a , SA  a 2 , SA   ABCD 
⑴ Tính góc giữa đường thẳng SB và  ABCD  , đường thẳng SC và  ABCD 
⑵ Kẻ AH  SC tại H , AK  SD tại K . Tính góc giữa đường thẳng AH và SAD  ,
đường thẳng AC và SCD  .
⑶ Tính góc giữa đường thẳng SB và SAC  .
Bài 42. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi H là hình chiếu của A lên mặt phẳng  BCD  .
Tính
⑴ Góc giữa AB và  BCD 
⑵ Góc giữa AH và  ACD 
Bài 43. Cho tứ diện ABCD có ABC là tam giác vuông cân tại B, BA  BC  a . Gọi E, F lần lượt
là trung điểm của các cạnh AC và BC , DE   ABC  . Biết góc hợp bởi đường thẳng DA
và  DEF  bằng 30o . Tính DE .
Bài 44. Cho hình chóp SABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại
A, AB  AC  a, SA  SB  SC . Gọi I là trung điểm của BC , H là hình chiếu của I lên
mp SAB  .
⑴ Chứng minh SA  BC
⑵ Chứng minh H là trực tâm của tam giác SAB .
⑶ Giả sử góc giữa SI và SAB  bằng 45o . Tính độ dài cạnh SA .
⑷ Với độ dài vừa tìm được của SA , hãy tính góc giữa đường thẳng SA và  ABC  ,
đường thẳng SA và SBC  .
Bài 45. Cho hình lập phương ABCD.ABCD
⑴ Tính góc giữa hai đường thẳng AB và BC ; AC và CD .

Chương VIII.
⑵ Tính góc giữa IK và  ABCD  trong đó I , K lần lượt là trung điểm của BC , AD .
Bài 46. Cho hình lập phương ABCD.ABCD cạnh a . Tính góc giữa đường thẳng và mặt phẳng
⑴ BD và  AADD  ⑵ BD và  BAC  .
Bài 47. Cho lăng trụ ABC.ABC có AA vuông góc với đáy, tam giác ABC vuông tại B ,
AB  a, BC  2a . Góc giữa AC và mặt đáy bằng 300 .
⑴ Tính góc giữa AC và  ABBA .
⑵ Tính góc giữa AA và  ABC  .
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC
A Lý thuyết
1. Góc giữa hai mặt phẳng
Định nghĩa:
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng
lần lượt vuông góc với hai mặt phẳng đó.
Chú ý:
+ Nếu .
+ .
2. Hai mặt phẳng vuông góc
Định nghĩa:
Hai mặt phẳng vuông góc với nhau nếu góc giữa chúng bằng
Góc giữa hai mặt phẳng cắt nhau:

Cho mặt phẳng và cắt nhau theo giao tuyến

Chương VIII.
Cách xác định góc dùng cho hai mặt phẳng cắt nhau:
 Bước 1. Tìm giao tuyến d của  P  và  Q  .
 Bước 2. Chọn điểm O trên d , từ đó:
 Trong  P  dựng Ox  d.
 Trong  Q  dựng Oy  d.
Khi đó:  P  , Q  Ox, Oy .

Lưu ý
Việc xác định điểm có thể được thực hiện theo cách sau:
⑴ Chọn điểm trên sao cho dễ dàng xác định hình chiếu của nó trên .
⑵ Dựng thì khi đó
▶ Điều kiện hai mặt phẳng vuông góc:
Định lý 1:
Hai mặt phẳng vuông góc với nhau trong mặt phẳng này
có một đường thẳng vuông góc với mặt phẳng kia.
3. Tính chất cơ bản về hai mặt phẳng vuông góc
Định lý 2:
Nếu hai mặt phẳng và vuông góc với nhau thì bất cứ
đường thẳng nào nằm trong mà vuông góc với giao tuyến
của và đều vuông góc với mặt phẳng .

Chương VIII.
Nhận xét
Nếu hai mặt phẳng và vuông góc với nhau và thì
là một điểm trong thì đường thẳng đi qua và vuông
góc với sẽ nằm trong mặt phẳng .
Kí hiệu: .
Định lý 3:
Nếu hai mặt phẳng cắt nhau và cùng vuông góc với một mặt
phẳng thứ ba thì giao tuyến của chúng sẽ vuông góc với mặt
phẳng thứ ba đó.
4. Hình lăng trụ đứng, hình hộp chữ nhật, hình lập phương
Tên Hình vẽ Tính chất
Hình lăng trụ đứng là hình lăng trụ có các cạnh
bên vuông góc với hai mặt đáy.
 Các mặt bên là các hình chữ nhật.
Hình lăng trụ đứng  Các mặt bên vuông góc với hai đáy.
Hình lăng trụ đều là hình lăng trụ đứng có đáy là

đa giác đều.
Hình lăng trụ đều

Chương VIII.
Hình hộp đứng là hình lăng trụ đứng có đáy là

hình bình hành.
Hình hộp đứng
Hình hộp chữ nhật là hình hộp đứng có đáy là

hình chữ nhật.
Tất cả các mặt đều là hình chữ nhật.
Hình hộp chữ nhật
Đường chéo d  a 2  b2  c 2 với a, b, c là 3 kích
thước.
Hình lập phương là hình hộp chữ nhật có tất cả

các cạnh bằng nhau.
Hình lập phương
5. Hình chóp đều và hình chóp cụt đều
Định nghĩa hình chóp đều:

Một hình chóp được gọi là hình chóp đều nếu nó có đáy là
một đa giác đều và có chân đường cao trùng với tâm của
đa giác đáy.
Tính chất:
 Các cạnh bên của hình chóp đều tạo với đáy các góc
bằng nhau.
 Các mặt bên của hình chóp đều là các tam giác cân
bằng nhau.
 Các mặt bên của hình chóp đều tạo với đáy các góc
bằng nhau.

Chương VIII.
Định nghĩa hình chóp cụt đều:

Phần của hình chóp đều nằm giữa đáy và một mặt phẳng
song song với đáy cắt các cạnh bên của hình chóp đều
được gọi là hình chóp cụt đều.
▶ Trong hình chóp cụt đều , ta gọi:
+ Các điểm là các đỉnh.
+ Đa giác là đáy lớn, đa giác là
đáy nhỏ. Đáy lớn và đáy nhỏ nằm trên hai mặt phẳng
song song.
▶ Nhận xét:
 Cạnh của hai đa giác là cạnh đáy. Các cạnh đáy tương ứng song song từng đôi một
 Các hình thang cân AAEE, AABB, BBCC , CCDD, DDEE là các mặt bên.
 Cạnh bên của mặt bên gọi là cạnh bên của hình chóp cụt đều. Hình chóp cụt đều có các
cạnh bên bằng nhau, các mặt bên là những hình thang cân.
 Đoạn thẳng nối tâm hai đáy là đường cao. Độ dài đường cao là chiều cao.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng bằng cách dùng định nghĩa
Phương pháp
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng lần lượt vuông góc với hai mặt phẳng đó.
Chú ý:
+ Nếu .
+ .
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh bằng , vuông góc với mặt
phẳng và góc giữa hai mặt phẳng và bằng
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 1.2.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Côsin của góc hợp bởi hai mặt phẳng
và bằng  Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 2. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa trên giao tuyến
Phương pháp
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng cùng vuông góc với giao tuyến tại một điểm
 Bước 1. Tìm giao tuyến của và .
 Bước 2. Chọn điểm trên , từ đó:
 Trong dựng
 Trong dựng
Khi đó:
Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật cạnh bên vuông
góc với đáy và Góc giữa hai mặt phẳng và bằng
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông tâm , cạnh . Đường thẳng
vuông góc với mặt phẳng đáy và Góc giữa hai mặt phẳng
và bằng bao nhiêu?
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 2.3.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại
. Mặt bên hợp với mặt đáy góc bằng bao nhiêu?
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 2.4.
Cho hình lăng trụ đứng có đáy là tam giác vuông,
cạnh bên Gọi là góc hợp bởi . Khi đó, tính
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 3. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa vào định lý hình chiếu
Phương pháp
Gọi là diện tích của đa giác trong mặt phẳng và

là diện tích hình chiếu của của trên mặt phẳng
thì trong đó .
Ví dụ 3.1.
Cho hình chóp có vuông góc với đáy. Tam giác vuông cân tại , có
. Mặt phẳng hợp với đáy một góc . Tính diện tích tam giác .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 3.2.
Cho tứ diện có đôi một vuông góc và .
Tính góc giữa hai mặt phẳng và .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 4. Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc
Phương pháp
Để chứng minh hai mặt phẳng và vuông góc với nhau ta dùng một trong các cách sau:
▶ Cách 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng, rồi tính trực tiếp góc đó bằng .
.
▶ Cách 2. Chứng minh trong mặt này có một đường thẳng vuông góc với mặt kia.
Ví dụ 4.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông, vuông góc với đáy. Gọi , lần
lượt là hình chiếu của trên , . Chứng minh rằng .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 4.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại , là tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với . Chứng minh rằng .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 5. Thiết diện
Phương pháp
Mặt phẳng đi qua một điểm và vuông góc đường thẳng a cắt hình chóp theo thiết diện.
▶ Xác định mặt phẳng có tính chất gì?
Tìm đường thẳng song song với .
▶ Tìm các đoạn giao tuyến của và các mặt của hình chóp:
▶ Sử dụng tính chất về giao tuyến song song:
▶ Kết luận hình dạng của thiết diện và tính các yêu cầu liên quan.
Ví dụ 5.1.
Cho hình chóp tam giác đều có . Gọi là trung điểm của
cạnh , mặt phẳng qua và vuông góc với cắt hình chóp đã cho theo một
thiết diện. Tính diện tích thiết diện đó.
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 5.2.
Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại ;
. Tính diện tích thiết diện tạo bởi mặt phẳng
qua và .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 5.3.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , cạnh bên vuông góc với
mặt phẳng đáy và Mặt phẳng qua và vuông góc với . Tính diện
tích của thiết diện cắt bởi và hình chóp .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Tính góc giữa hai mặt phẳng

Bài 48. Cho hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật tâm O , AB  2a , AD  a ,
SA  3a và SA vuông góc với đáy. Xác định và tính góc giữa hai mặt phẳng:
⑴ SBC  và  ABCD 
⑵ SBD  và  ABCD 
⑶ SBC  và SAC 
Bài 49. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , và SA   ABCD  . Tính
cosin góc giữa mặt SBD  và  ABCD  .
Bài 50. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , SA  a và SA   ABC  ,
AB  BC  a . Tính góc giữa hai mặt phẳng SAC  ; SBC  .
Bài 51. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có độ dài đường chéo bằng a 2
và SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi là góc giữa hai mặt phẳng
SBD ;  ABCD . Biết tan  2 , tính góc giữa SAC  ; SBC  .

Bài 52. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , SA   ABCD  , SA  a .
Tính góc giữa các mặt phẳng:
⑴ SBC  và  ABCD  ⑵ SBC  và SAD 
⑶ SAB  và SBD  ⑷ SBC  và SAC 
Bài 53. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thang vuông tại A và D có AB  2a ,
AD  DC  a , có SA   ABCD  và SA  a .
⑴ Chứng minh SAB  SAD  và SAC   SCB
⑵ Gọi là góc giữa hai mặt phẳng SBC  và  ABCD  . Tính tan
SA a 1
 tan  tan SCA    .
AC a 2 2
Bài 54. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , mặt bên hợp với mặt đáy góc
60 . Tính góc giữa các mặt phẳng:
⑴ SAB  và SCD  ⑵ SAB  và SBC 
Bài 55. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông cạnh a, SAB là tam giác đều và
SAB   ABCD .
⑴ SCD  và  ABCD  ⑵ SCD  và SAD 

Chương VIII.
a 3
Bài 56. Cho hình chóp S.ABCD có SA  SB  SD  , đáy là hình thoi cạnh a , A  60 .
2
⑴ Chứng minh SAC    ABCD  và SB  BC .
⑵ Tính góc giữa SBD  và  ABCD  .
Bài 57. Cho hình chóp S.ABCD có đáy hình chữ nhật với AB  a, AD  3a, SA  2a và
SA   ABCD  . Tính góc hợp bởi SC và  SBD  .
Bài 58. Lăng trụ đứng ABC.A ' B' C ' có đáy là tam giác đều cạnh a ; AA'  a . Tính góc giữa hai
mặt phẳng  ABC '  và  BCA '  .
Bài 59. Cho lăng trụ tam giác đều ABC.A ' B' C ' có các cạnh bằng 2a . M là trung điểm của CC '
⑴ Tính góc giữa hai đường thẳng BM và A ' B ' .
⑵ Tính góc giữa hai mặt phẳng  MAB  và  ABC  .
Bài 60. CCho lăng trụ ABCD.A' B' C ' D' có đáy ABCD là hình vuông tâm O , cạnh a , AA  a
và AO   ABCD  . Tính góc hợp bởi:
⑴ Cạnh bên và mặt đáy.
⑵ Cạnh bên và cạnh đáy.
⑶  BDB ' D '  và  ABCD  ,  ACC ' A '  và  ABCD 
Bài 61. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SAB là tam giác đều và
SAB vuông góc với  ABCD  . Gọi là góc tạo bởi SAC  ; SCD . Giá trị của cos
bằng
Bài 62. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , BC  a , cạnh SA vuông
góc với đáy, SA  a 3 . Gọi M là trung điểm của AC . Tính côsin góc giữa hai mặt
phẳng SBM  và SAB 
Bài 63. Cho hình lăng trụ tam giác đều ABC.ABC có AB  2 3 và AA  2 . Gọi M , N , P lần
lượt là trung điểm các cạnh AB , AC và BC . Côsin của góc tạo bởi hai mặt phẳng
 ABC và  MNP  bằng bao nhiêu?
a 2
Bài 64. Cho hình chóp S.ABCD có SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  , SA 
2
, đáy
ABCD là hình thang vuông tại A và D có AB  2AD  2DC  a . Góc giữa hai mặt phẳng
SBC  và  ABCD  bằng
Bài 65. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có cạnh bằng a , cạnh bên SA
vuông góc với mặt phẳng đáy và SA  a 2 (hình bên). Gọi H , K lần lượt là hình chiếu
vuông góc của A trên SB, SD . Số đo của góc tạo bởi mặt phẳng  AHK  và  ABCD  bằng

Chương VIII.
Bài 66. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và B , biết AD  2a ,
a 6
AB  BC  a , cạnh SA vuông góc với đáy và SA  . Gọi E là trung điểm của AD ,
2
tính góc giữa hai mặt phẳng  SBE  và  ABCD  .
Bài 67. Cho hình hộp chữ nhật ABCD.A' B' C ' D' có AB  AD  a, AA '  b . Gọi M là trung điểm
a
của CC ' . Tỉ số để hai mặt phẳng  A ' BD  và  MBD  vuông góc với nhau là
b
Bài 68. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a . Tính số đo góc giữa hai mặt
phẳng  BA ' C  và  DA ' C  .
Bài 69. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC có cạnh bên bằng 2a , cạnh đáy bằng a . Gọi là góc
giữa hai mặt bên của hình chóp đó. Hãy tính cos .
Bài 70. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi tâm O, cạnh AB  a, góc BAD  600 ,
SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  , SA  x. Tìm x để góc giữa SBC  và SCD  bằng
900 .
Bài 71. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại A , góc ABC bằng 600 , tam giác
SBC đều cạnh a , hình chiếu vuông góc của S lên  ABC  là trung điểm H của cạnh BC
. Gọi là góc giữa hai mặt phẳng SAB  và  ABC  . Khi đó
a 3
Bài 72. Cho hình chóp tứ giác đều, có cạnh đáy bằng a và chiều cao bằng . Số đo của góc
2
giữa mặt bên và mặt đáy bằng
Bài 73. Cho hình lập phương ABCD.ABCD . Tính cosin góc giữa hai mặt phẳng CBD  và
 ABCD  .
Bài 74. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành, BC  2 a và ACD vuông
cân tại C . Cạnh bên SA vuông góc với đáy và SA  a . Gọi H là hình chiếu vuông góc
của A lên SD và I là trung điểm SC . Tính tan của góc giữa hai mặt phẳng  AHI  và
 ABCD  .
Bài 75. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , cạnh bên SA  a và vuông góc với
mặt phẳng đáy. Gọi M , N lần lượt là trung điểm SB và SD . Sin của góc giữa hai mặt
phẳng  AMN  và SBD  bằng
Bài 76. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có đáy ABC là tam giác cân, với AB  AC  a và góc
BAC  120 , cạnh bên AA  a . Gọi I là trung điểm của CC . Cosin của góc tạo bởi hai
mặt phẳng  ABC  và  ABI  bằng
Bài 77. Cho hình lăng trụ đứng ABCD.ABCD có đáy ABCD là hình thoi. Biết AC  2,
AA '  3 . Tính góc giữa hai mặt phẳng  ABD  và CBD  .
Dạng: Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc

Chương VIII.
Bài 78. Cho hình chóp S.ABCD có cạnh SA  a , các cạnh còn lại bằng b . Chứng minh
SAC    ABCD và SAC   SBD  .
Bài 79. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông và SA vuông góc với đáy . Chứng
minh SAB  SAD  và SAC   SBD  .
⑴ Chứng minh: SAB  SAD  ⑵ Chứng minh: SAC   SBD 
⑴ Chứng minh: SBC   SAB .
⑵ Gọi AH và AK lần lượt là đường cao của hai tam giác SAB, SAC . Chứng minh
SBC    AHK  .
Bài 81. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có SA  SB  SC  SD .
⑴ Chứng minh: SBD    ABCD  ⑵ Chứng minh: SAC   SBD 
Bài 82. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông, SAB là tam giác đều và nằm trong mặt
phẳng vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi M là trung điểm AB .
⑴ Chứng minh SM vuông góc  ABCD  .
⑵ Chứng minh tam giác SBC vuông và SAD  vuông góc SAB  .
Bài 83. Cho tứ diện ABCD có ABC là tam giác vuông tại B và AD   ABC 
⑴ Chứng minh  ABD    BCD  .
⑵ Vẽ đường cao AH của ABD . Chứng minh: AH   BCD  .
Bài 84. Cho tứ diện SABC có ba đỉnh A, B, C tạo thành vuông cân đỉnh B và AC  2a , có
SA   ABC  và SA  a .
⑴ Chứng minh SAB  SBC 
⑵ Gọi AH là đường cao của SAB . Chứng minh AH  SBC  .
⑶ Tính độ dài đoạn AH .
⑷ Từ trung điểm O của đoạn AC vẽ OK  (SBC ) . Tính độ dài OK .
Bài 85. Cho hình chóp S.ABC có đáy là tam giác đều, SA   ABC  . Gọi H , K lần lượt là trực
tâm của ABC và SBC .
⑴ Chứng minh SAH   SBC  ⑵ Chứng minh CHK   SBC 
Bài 86. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a, SA   ABCD  . Gọi M , N là các
, DN  . Chứng minh: SAM   SMN  .

a 3a
điểm thuộc BC và CD sao cho BM 
2 4
Bài 87. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình chữ nhật, SAB đều và vuông góc với đáy. Gọi
H là trung điểm của AB . Chứng minh: SAD   SAB  .

Chương VIII.
Bài 88. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại C , SAC là tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với  ABC  . Gọi I là trung điểm của SC .
⑴ Chứng minh SAC   SBC  ⑵ Chứng minh  ABI   SBC 
Bài 89. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi cạnh a và SA  SB  SC  a .
⑴ Chứng minh AC   ABD  ⑵ Chứng minh  ABCD    BCDA 
Bài 90. Cho hình hộp chữ nhật ABCD.ABCD . Gọi O là giao điểm của AC và BD . Kẻ
CK  BD .
⑴ Chứng minh CK  DB .
⑵ Chứng minh CBD   CCK 
⑶ Kẻ CH  CK . Chứng minh CH  CBD  .
Bài 91. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật với AB  a, AD  a 2 , SA  a
và SA   ABCD  . Gọi M là trung điểm của AD . Chứng minh SAC   SMB .
Bài 92. Cho hình chóp đều S.ABC , có đọ dài cạnh đáy bằng a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm
của các cạnh SB, SC . Tính diện tích AMN biết rằng  AMN   SBC  .
Bài 93. Cho tứ diện ABCD có AB   BCD  . Trong  BCD vẽ các đường cao BE và DF cắt
nhau tại O . Trong  ACD  vẽ DK  AC . Gọi H là trực tâm của  ACD .
⑴ Chứng minh  ACD    ABE .
⑵ Chứng minh  ACD    DFK 
⑶ Chứng minh OH   ACD 
Bài 94. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh 2a ; BAD  60 , SA   ABCD 
và SA  a 6 .
⑴ Chứng minh SAC    ABCD  và SAC   SBD  .
⑵ Chứng minh SBC   SDC 

Chương VIII.
Dạng: Thiết diện

Bài 95. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật, SA vuông góc với mặt phẳng
đáy. Gọi   là mặt phẳng đi qua A và vuông góc với SB . Khi đó, mặt phẳng   cắt
hình chóp S.ABCD theo thiết diện là hình gì?
Bài 96. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại A , AB  AC  a ; cạnh bên
SA vuông góc với mặt đáy, SA  a . Gọi M là trung điểm của SC . Tính diện tích thiết
diện của hình chóp cắt bởi mặt phẳng  P  đi qua M và vuông góc với AC .
Bài 97. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại B với AB  a , BC  a 3 , cạnh
bên SA  a 3 và vuông góc với mặt phẳng  ABC  . Mặt phẳng  P  đi qua trung điểm
M của AB và vuông góc với SB cắt AC , SC , SB lần lượt tại N , P , Q . Diện tích của tứ giác
MNPQ bằng
Bài 98. Cho tứ diện ABCD có AB vuông góc với CD , AB  CD  8 , M là điểm thuộc cạnh BC
sao cho MC  x.BC  0  x  1 . Mặt phẳng qua M , song song với AB, CD và lần lượt cắt
DB, AD, AC tại N , P , Q . Diện tích lớn nhất của tứ giác MNPQ bằng bao nhiêu?
Bài 99. Cho hình chóp S.ABCD có SA vuông góc với đáy, ABCD là hình vuông cạnh a 2 ,
SA  2a . Gọi M là trung điểm SC ,   là mặt phẳng đi qua A, M và song song với
đường thẳng BD . Tính diện tích thiết diện của hình chóp S.ABCD bị cắt bởi  .
Bài 100. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a , SA  a và vuông góc với đáy.
Mặt phẳng   qua A và vuông góc với trung tuyến SI của tam giác SBC . Tính diện
tích S của thiết diện tạo bởi   với hình chóp đã cho.
Bài 101. Cho hình chóp S.ABCD với đáy ABCD là hình thang vuông tại A , đáy lớn AD  8 , đáy
nhỏ BC  6 , SA vuông góc với đáy, SA  6 . Gọi M là trung điểm AB ,  P  là mặt phẳng
qua M và vuông góc với AB . Thiết diện của hình chóp S.ABCD cắt bởi mặt phẳng  P 
có diện tích bằng bao nhiêu?
Bài 102. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O, AB  SA  a, SA vuông góc với
đáy  ABCD  . Gọi  P  là mặt phẳng qua A và vuông góc với SC ,  P  cắt SB, SC , SD
tại H , I , K.
⑴ Chứng minh HK // BD.
⑵ Chứng minh AH  SB, AK  SD.
⑶ Chứng minh tứ giác AHIK có hai đường chéo vuông góc. Tính diện tích AHIK
theo a.

Chương VIII.
Bài 103. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a, SA  2a, SA vuông góc với
mặt phẳng đáy. Gọi   là mặt phẳng qua điểm B và vuông góc với cạnh SC . Tìm thiết
diện của tứ diện bị cắt bởi   và tính diện tích của thiết diện đó.
Bài 104. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a . Gọi H là trung điểm BC ,
O là trung điểm AH và G là trọng tâm của tam giác ABC . Biết SO vuông góc mặt
phẳng  ABC  và SO  2a . Tính diện tích thiết diện với hình chóp S.ABC khi cắt bởi
mặt phẳng  P  đi qua G và vuông góc với AH .
Bài 105. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có đáy là tam giác vuông cân, AB  AC  a 2 . Ba
điểm I , K , M lần lượt là trung điểm của BC , CC và BI ; BB  2a .
⑴ Chứng minh BC   AKI 
⑵ Xác định thiết diện do mặt phẳng  P  qua M và vuông góc với BC cắt hình trụ.
Bài 106. Cho lăng trụ tứ giác đều ABCD.ABCD , cạnh đáy của lăng trụ bằng a. Một mặt phẳng
  hợp với mặt phẳng đáy  ABCD  một góc 45 và cắt các cạnh bên của lăng trụ tại
M , N , P , Q . Tính diện tích thiết diện.
Bài 107. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh A . Gọi H là trung điểm của
BC , O là trung điểm của AH và G là trọng tâm của ABC . Biết SO vuông góc mặt
phẳng  ABC  và SO  2a. Tính diện tích thiết diện với hình chóp S.ABC khi cắt bởi mặt
phẳng  P  đi qua G và vuông góc với AH .
Bài 108. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a. Cắt hình lập phương bởi mặt
phẳng trung trực của đoạn thẳng BD . Tính diện tích thiết diện.
Bài 109. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , cạnh bên SA  b và vuông
góc với mặt phẳng đáy  ABCD  . Gọi M là điểm trên cạnh AB sau cho
AM  x  0  x  a  . Gọi   là mặt phẳng qua M vuông góc với đường thẳng AC .
⑴ Xác định thiết diện của hình chóp đã cho với mặt phẳng  .
⑵ Tính diện tích S của thiết diện theo a, b, x .
⑶ Tìm x để diện tích của thiết diện lớn nhất.
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
KHOẢNG CÁCH
A Lý thuyết
1. Khoảng cách từ 1 điểm tới 1 đường thẳng, đến 1 mặt phẳng
1.1. Khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng
Định nghĩa:
Cho điểm và đường thẳng .
Trong mặt phẳng ,
 Khi đó khoảng cách giữa hai điểm và được
gọi là khoảng cách từ điểm đến đường thẳng .
Kí hiệu : .
Nhận xét


1.2. Khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng
Định nghĩa:
Cho điểm và mặt phẳng .
 Gọi là hcvg của trên mặt phẳng .
gọi là khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng .
Kí hiệu :
Nhận xét


Chương VIII.
2. Khoảng cách giữa đường và mặt song song, hai mặt song song
2.1. Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng song song
Định nghĩa:
Cho đường thẳng song song với mặt phẳng .

 Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng là
khoảng cách từ một điểm bất kì của đến mặt phẳng .
Kí hiệu :
2.2. Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song
Định nghĩa:
Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song là

khoảng cách từ một điểm bất kì thuộc mặt phẳng này đến
mặt phẳng kia
Kí hiệu : với điểm
3. Đường vuông góc chung và khoảng cách hai đường chéo nhau
3.1. Định nghĩa
Định nghĩa:
 Đường thẳng cắt hai đường thẳng chéo nhau và
và cùng vuông góc với mỗi đường ấy được gọi là đường
vuông góc chung của và
 Nếu đường vuông góc chung cắt hai đường thẳng chéo
nhau và tại thì độ dài đoạn thẳng gọi là
khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau và
Kí hiệu:
3.2. Cách dựng đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng chéo nhau
▶ Cách 1: Khi a vuông b
 Dựng một mặt phẳng    a,    b tại N

 Trong   dựng NM  a tại M
 Đoạn MN là đoạn vuông góc chung của a và b

Chương VIII.
▶ Cách 2: Khi a chéo b

 Dựng một mặt phẳng  P   b,  P  / / a .
 Dựng a ' là hình chiếu của a lên mặt phẳng  P  ,
bằng cách lấy M  a dựng đoạn MN   P  , lúc đó
a ' là đường thẳng đi qua N và song song với a
 Gọi H  a ' b , dựng HK / / MN  HK là đoạn
vuông góc chung của a và b
Nhận xét
⑴ Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa một trong hai
đường thẳng đó với mặt phẳng song song với nó và chứa thằng còn lại.
⑵ Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa hai mặt phẳng
song song lần lượt chứa hai đường thẳng đó.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Khoảng cách từ chân đường cao đến một mặt bên
Phương pháp
▶ Bước 1: Xác định giao tuyến .

▶ Bước 2: Từ hình chiếu vuông góc của đỉnh, dựng (với ).
▶ Bước 3: Dựng (với ). Khoảng cách cần tìm là .
Với là đỉnh, là hình chiếu vuông góc của đỉnh trên mặt đáy.
Ba bước dựng ở trên là sử dụng tính chất:
“Hai mặt phẳng vuông góc với nhau, nếu một đường thẳng nằm trên mặt này vuông
góc với giao tuyến thì sẽ vuông góc với mặt phẳng kia.”
Nhận xét:
Đây là bài toán cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong việc tính khoảng cách từ một điểm
đến một mặt phẳng. Hầu như tính khoảng cách từ một điểm bất kỳ đến mặt phẳng bên đều
thông qua điểm này.
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có vuông góc với đáy . Hãy xác định khoảng cách
từ điểm đến mặt bên .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
Ví dụ 1.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh , cạnh bên vuông góc
với đáy. Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng theo , biết
.
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 1.3.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông tâm , cạnh
và . Tính khoảng cách từ đến mặt phẳng .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 2. Khoảng cách từ điểm bất kỳ đến một mặt phẳng
Phương pháp
Từ các điểm yêu cầu, ta quy về chân đường cao:

Giả sử như hình vẽ.
Khi đó: với là hằng số.
Để tính được ta chỉ cần tính bằng các bước sau:

Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại với , . Goi
là trung điểm . Biết .
⑴ Tính chiều cao của hình chóp.
⑵ Tính khoảng cách từ đến .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại , , ; mặt
phẳng vuông góc với mặt phẳng . Biết và Tính
khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng theo .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
 Dạng 3. Khoảng cách hai đường chéo nhau
Phương pháp
Phương pháp chung: Ta phải chuyển khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau về
khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng hoặc khoảng cách
từ một điểm đến một mặt phẳng.
 Trường hợp 1:
♻ Nếu đường thẳng .
Khi đó chọn sao cho có thể tính là .
♻ Nếu không tìm được thì ta phải dựng
 Trường hợp 2: và lần lượt thuộc hai mặt phẳng song song nhau.
♻ Nếu đường thẳng
 Trường hợp 3: là cạnh bên còn là một cạnh đáy của hình chóp
♻ Ta làm như sau:
(+) Gọi (mặt đáy).
(+) Từ dựng đường thẳng song song với .
(+) Khi đó song song với chứa và .
(+) Chọn trên sao cho có thể tính là .


Chương VIII.
Ví dụ 3.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , . Gọi
lần lượt là trung điểm của . Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng
và theo .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ví dụ 3.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh . Hình chiếu vuông góc của
trên là điểm thuộc cạnh sao cho Góc giữa đường thẳng
và bằng . Tính khoảng cách giữa và theo .
 Lời giải
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng

Bài 110. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , AB  2a, SA vuông góc
với đáy và SB tạo với đáy một góc 60 . Tính khoảng cách từ:
⑴ Điểm S đến mặt phẳng  ABC  . ⑵ Điểm C đến mặt phẳng SAB  .
⑶ Điểm B đến mặt phẳng SAC  . ⑷ Điểm A đến mặt phẳng SBC  .
Bài 111. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , AB  2a ,
SA  4a .
⑴ Tính khoảng cách từ O đến SAB  .
⑵ Tính khoảng cách từ A đến SCD  .
Bài 112. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , cạnh bằng a , SA vuông
góc với đáy. Góc tạo bởi SC và mặt phẳng SAB  bằng 30
⑴ Tính khoảng cách từ điểm A đến mặt phẳng SBD  .
⑵ Tính khoảng cách từ điểm C đến mặt phẳng SBD  .
⑶ Tính khoảng cách từ trung điểm I của SC , trọng tâm G của SCD đến SBD  .
⑷ Tính khoảng cách từ O , I và G đến mặt phẳng SAB  .
Bài 113. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông tâm O cạnh a, SA   ABCD  , SA  2a
⑴ Tính theo a khoảng cách từ A đến SBC  .
⑵ Tính theo a khoảng cách từ A đến SBD  .
⑶ Tính theo a khoảng cách từ O đến SBC  .
Bài 114. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O cạnh a , SO vuông góc với mặt
phẳng đáy và SO  2a.
⑴ Tính theo a khoảng cách từ O đến  SBC  .
⑵ Tính theo a khoảng cách từ A đến  SBC  .
Bài 115. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có AB  SA  2a .
⑴ Tính khoảng cách từ đường thẳng AB đến SCD  .
⑵ Tính khoảng cách từ D đến mặt phẳng SAB  .
Bài 116. Cho tứ diện ABCD có AD vuông góc với  ABC  ; AB  AC  4cm ; AD  3cm ;
BC  5 cm.
⑴ Tính khoảng cách từ A đến  BCD  .

Chương VIII.
⑵ Gọi M là trung điểm AB , tính khoảng cách từ M đến  BCD  .

Bài 117. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh a . Tam giác ABC đều, hình
chiếu vuông góc H của đỉnh S trên  ABCD  trùng với trọng tâm của ABC . Đường
thẳng SD hợp với  ABCD  góc 300 . Tính khoảng cách d từ B đến SCD  theo a .
Bài 118. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuôn cạnh a , mặt bên SAD  vuông góc với đáy
 ABCD  và SAD là tam giác đều. Gọi M là trung điểm của AD.
⑴ Tính theo a khoảng cách từ S đến  ABCD  .
⑵ Tính theo a khoảng cách giữa SM và BD.
⑶ Tính theo a khoảng cách từ M đến  SBC  .
a 6
Bài 119. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC cạnh đáy bằng a , cạnh bên bằng , I là trung
2
điểm của BC , O là trọng tâm của ABC.
 
⑴ Tính d S ,  ABC  , d  O , SA  .
 
⑵ Chứng minh SBC   SAI  . Tính d O ,  SBC  .
Bài 120. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O cạnh a , mặt bên SAB  là
tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi I là
trung điểm AB. Tính

⑴ d A ,  SBC   
⑵ d I ,  SCD  
Bài 121. Cho hình lăng trụ ABC.ABC , ABC đều có cạnh bằng a , AA  a và đỉnh A cách
đều A, B, C . Gọi M , N lần lượt là trung điểm của cạnh BC và AB . Tính
⑴ Khoảng cách từ A đến  ABC  .
⑵ Khoảng cách từ C đến mặt phẳng  AMN  .
Bài 122. Cho hình lăng trụ ABC.ABC ,đáy ABC là AC  a 3 , ACB  30 . Cạnh bên hợp với
mặt phẳng đáy một góc 60 và mặt phẳng  ABC  vuông góc với mặt phẳng  ABC  .
Điểm H trên cạnh BC sao cho HC  3HB và mặt phẳng  AAH  vuông góc với mặt
phẳng  ABC  .
⑴ Tính khoảng cách từ A đến mặt phẳng  ABC 
⑵ Tính khoảng cách từ B đến mặt phẳng  AAC  .
Dạng: Tính khoảng cách 2 đường chéo nhau
Bài 123. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O cạnh 2a , SA   ABCD  , góc giữa
SB và mặt phẳng đáy bằng 600. Tính

Chương VIII.
⑴ d  AC , SB  .
⑵ Sin của góc giữa SB và mặt phẳng SAC  .
Bài 124. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và B , AD  2a ,
BC  AB  a , SA  2a và SA   ABCD  . Tính khoảng cách giữa 2 đường thẳng chéo
nhau:
⑴ d SA; BC  . ⑵ d SA; CD  .
⑶ d SD; BC  . ⑷ d SD; AB .
⑸ d SB; AD  .
Bài 125. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông cạnh 2a, SA   ABCD  , SB tạo với đáy một
góc 450 . Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng :
⑴ SA và BC ⑵ AB và SD
⑶ BD và SC ⑷ AC và SD
Bài 126. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a . Tính khoảng cách giữa hai
đường chéo nhau BC và CD .
Bài 127. Cho hình hộp đứng ABCD.ABCD có đáy là hình thoi cạnh a , A  60 . Góc giữa A' C
và đáy bằng 60 .
⑴ Tính độ dài đường cao của hình hộp.
⑵ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng A' C và BB ' .
Bài 128. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có AB  BC  a , AC  a 2 .
⑴ Chứng minh BC  AB .
⑵ Gọi M là trung điểm AC . Chứng minh  BCM    ACCA  .
⑶ Tính khoảng cách giữa BB và AC .
Dạng: Tính khoảng cách liên quan nhỏ nhất
Bài 129. Cho tứ diện ABCD có các cạnh AB, AC , AD vuông góc với nhau đôi một và
AD  2AC  3AB  a. Gọi là đường thẳng chứa trong mặt  BCD  sao cho có khoảng
cách từ điểm A đến là nhỏ nhất bằng
Bài 130. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , tam giác SAB đều và nằm trong
mặt phẳng vuông góc với đáy. Gọi là đường thẳng thay đổi nằm trong mặt phẳng
phẳng SAD  . Khoảng cách ngắn nhất giữa hai đường thẳng SA và bằng
Bài 131. Cho tứ diện S.ABC trong đó SA  SB  SC  a , các góc BSC  BSA  600 . Tìm giá trị
lớn nhất khoảng cách từ điểm A tới mặt phẳng SBC  ?

Chương VIII.
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
ÔN TẬP CHƯƠNG
Bài 132. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SA vuông góc với đáy,
SA  a 2 .
⑴ Chứng minh rằng các mặt bên của hình chóp là những tam giác vuông.
⑵ Chứng minh rằng SAC   SBD  .
⑶ Tính góc giữa SC và SAB  .
⑷ Tính góc giữa hai mặt phẳng SBD  và  ABCD  .
 
⑸ Tính d A ,  SCD  .
Bài 133. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại C và SB   ABC  , biết
AC  a 2 , BC  a, SB  3a
⑴ Chứng minh AC  SBC  .
⑵ Gọi BH là đường cao của SBC . Chứng minh SA  BH .
⑶ Tính góc giữa đường thẳng SA và mặt phẳng  ABC  .
Bài 134. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật tâm O cạnh AB  2BC  2a ,
hai mặt phẳng SAB  và SAD  cùng vuông góc với đáy  ABCD  . Góc giữa SO và mặt
phẳng đáy bằng 45 . M là trung điểm AB , H là hình chiếu vuông góc của A trên SB
⑴ Chứng minh ACH vuông.  
⑵ Tính d H ,  SCD  .

⑶ Tính d M ,  ACH  .  ⑷ Tính d SO, MC  .
Bài 135. Cho hình lăng trụ ABC.ABC có đáy ABC là tam giác đều tâm O cạnh a . Hình chiếu
vuông góc của A lên  ABC  là trung điểm H của OB . Biết góc giữa  ABC  và  ABC 
bằng 60 .
⑴ Tính góc giữa hai đường thẳng AA và BC .
⑵ Tính khoẳng cách giữa hai đường thẳng AA và BC .
⑶ Tính khoảng cách từ G đến  AAC  , với G là trọng tâm của BCC .
Bài 136. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành có AB  a , BC  2a ,
ABC  60 , SA vuông góc với đáy  ABCD  , góc giữa  SCD  và  ABCD  bằng 60 .

Chương VIII.
⑴ Tính khoảng cách từ A đến SCD  .

⑵ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng AB và SC , AC và SD .
Bài 137. Cho hình chóp S.ABCD , có đây ABCD là hình chữ nhật và AB  2a, BC  a, các cạnh
bên của hình chóp bằng nhau và bằng a 2 .
⑴ Tính khoảng cách từ S đến mặt phẳng  ABCD 
⑵ Gọi E và F lần lượt là trung điểm các cạnh AB và CD , gọi K là điểm bất kỳ thuộc
đoạn AD . Chứng minh khoảng cách giữa hai đường thẳng EF và SK không phụ thuộc
vào vị trí của K . Hãy tính khoảng cách này theo a ?
Bài 138. Cho hình lăng trụ tam giác ABC.ABC có tất cả các cạnh đáy đều bằng a , góc giữa
cạnh bên và mặt đáy bằng 600 . Hình chiếu vuông góc của A trên mặt phẳng  ABC 
là trung điểm H của cạnh BC .
⑴ Tính khoảng cách hai đáy.
⑵ Tính góc giữa BC và AC .
⑶ Tính góc giữa  ABBA và mặt đáy.
Bài 139. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a.
⑴ Chứng minh rằng khoảng cách từ các điểm B, C , D, A, B, D đến đường chéo AC
bằng nhau. Tính khoảng cách đó.
⑵ Chứng minh rằng BD   BAC .
⑶ Chứng minh BC   ABCD  .
⑷ Tính khoảng cách giữa hai mặt phẳng  BAC và  ACD .
⑸ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng BC và CD.
⑹ Xác định và tính độ dài đoạn vuông góc chung của AB và BC.
Bài 140. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAD  là tam
giác đều và vuông gcos với mặt phẳng đáy  ABCD  . Gọi I , M , F lần lượt là trung điểm
của AD, AB, SB và K là giao điểm của BI và CM .
⑴ Chứng minh CMF   SIB  .
⑵ Tính BK và KF .
⑶ Dựng và tính độ dài đoạn vuông góc chung của AB và SD .
⑷ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng CM và SA .
Bài 141. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi tâm O cạnh a , BAD  60 . Đường thẳng
3a
SO vuông góc với đáy và SO  . Gọi E, F lần lượt là trung điểm của BC và BE .
4
⑴ Chứng minh SOF   SBC  .

Chương VIII.
⑵ Tính khoảng cách từ O và A đến SBC  .

⑶ Gọi   là mặt phẳng đi qua AD và vuông góc với SBC  . Xác định thiết diện của
hình chóp với  . Tính diện tích của thiết diện này.
⑷ Tính góc giữa   và  ABCD  .
Bài 142. Cho tam giác đều SAB và hình vuông ABCD cạnh a nằm trong hai mặt phẳng vuông
góc với nhau. Gọi H , K lần lượt là trung điểm của AB, CD và E, F lần lượt là trung điểm
của SA, SB .
⑴ Tính khoảng cách từ A đến SCD  . Tính tan góc giữa SAB  và SCD  .
⑵ Gọi G  CE  DF . Chứng minh CE  SA, DF  SB . Tính tan góc giữa GEF  và
SAB .
⑶ Chứng minh G là trọng tâm của SHK . Tính khoảng cách từ G đến SCD  .
⑷ Gọi M là điểm di động trên đoạn SA . Tìm tập hợp những điểm là hình chiếu vuông
góc của S trên CDM  .
Bài 143. Hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , các cạnh bên đều bằng a 3
⑴ Tính khoảng cách từ S đến mặt phẳng  ABCD  .
⑵ Gọi   là mặt phẳng qua A và vuông góc với SC . Hãy xác định thiết diện của hình
chóp với mặt phẳng   . Tính diện tích của thiết diện này.
⑶ Gọi là góc giữa AB và mặt phẳng   . Tính sin .
Bài 144. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAB  là tam
giác đều. Gọi E, F lần lượt là trung điểm của AB, CD .
⑴ Cho biết SCD vuông cân tại S . Chứng minh: SE  SCD  và SF  SAB  .
⑵ Gọi H là hình chiếu vuông góc của S trên EF . Chứng minh: SH  AC .
⑶ Tính góc giữa đường thẳng BD và mặt phẳng SAD  .
Bài 145. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SA   ABCD  và SA  2a
⑴ Chứng minh SAC   SBD  ; SCD   SAD  .
⑵ Tính góc giữa SD và  ABCD  , SB và SAD  , SB và SAC  .
   
⑶ Tính d A ,  SCD  , d B ,  SAC  .
Bài 146. Cho hình chóp A.ABC có tam giác ABC vuông tại A , góc B  60o , AB  a , hai mặt bên
SAB và SBC  vuông góc với đáy, SB  2a . Hạ BH  SA  H  SA ; BK  SA  K  SC  .
⑴ Chứng minh SB   ABC  .

Chương VIII.
⑵ Chứng minh SB   ABC  .

⑶ Chứng minh SC   BHK  .
⑷ Tính côsin của góc tạo bởi SA và  BHK  .
a 5
Bài 147. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , cạnh bên bằng . Gọi O là
2
tâm của hình vuông ABCD và M là trung điểm của SC .
⑴ Chứng minh  MBD   SAC  .
⑵ Tính góc giữa SA và mặt phẳng  ABCD  .
⑶ Tính góc giữa hai mặt phẳng  MBD  và  ABCD  .
⑷ Tính góc giữa hai mặt phẳng SAB  và  ABCD  .
Bài 148. Cho hình lăng trụ ABC.ABC có AA   ABC  và AA  a , đáy ABC là tam giác vuông
tại A có BC  2a , AB  a 3 .
⑴ Tính khoảng cách từ AA đến mặt phẳng  BCCB  .
⑵ Tính khoảng cách từ A đến  ABC  .
⑶ Chứng minh rằng AB   ACCA và tính khoảng cách từ A đến  ABC .
Bài 149. Cho hình thang ABCD vuông tại A và B , có AD  2a , AB  BC  a . Trên đường thẳng Ax
vuông góc với mặt phẳng  ABCD  lấy điểm S . Gọi C  và D lần lượt là hình chiếu vuông góc
của đỉnh A trên SC và SD .
⑴ Chứng minh SBC  SCD  90 .
⑵ Chứng minh ba đường thẳng AD , AC , AB cùng nằm trên mặt phẳng. Từ đó chứng
minh CD luôn đi qua một điểm cố định khi S chạy trên Ax .
⑶ Xác định và tính độ dài đoạn vuông góc chung của AB và SC khi SA  a 2 .
là hình chiếu vuông góc của đỉnh A trên SC và SD .
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
Mục lục
 Bài 01. HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC
A. Lý thuyết
1. Góc giữa 2 đường thẳng ...........................................................................................................3
2. Hai đường thẳng vuông góc trong không gian .................................................................3
B. Bài tập
 Bài 02. ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC MẶT PHẲNG
A. Lý thuyết
1. Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng ............................................................................ 12
2. Liên hệ giữa tính song song – vuông góc của đường thẳng & mặt phẳng ............. 14
3. Phép chiếu vuông góc ............................................................................................................. 15
4. Định lý ba đường vuông góc ................................................................................................ 15
5. Góc giữa đường thẳng & mặt phẳng.................................................................................. 16
6. Kiến thức bổ trợ ........................................................................................................................ 16
6.1. Một số mô hình thường gặp ........................................................................................... 16
6.2. Các hệ thức lượng trong tam giác ............................................................................... 17
6.3. Các chú ý khác .................................................................................................................. 18
B. Bài tập
 Dạng 1. Chứng minh đường thẳng vuông góc mặt phẳng .......................................... 19
 Dạng 2. Chứng minh hai đường thẳng vuông góc ......................................................... 21
C. Luyện tập
Dạng: Chứng minh vuông góc ................................................................................................. 22
Dạng: Góc giữa đường mặt ...................................................................................................... 34
 Bài 03. HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC
A. Lý thuyết
1. Góc giữa hai mặt phẳng ........................................................................................................ 43
2. Hai mặt phẳng vuông góc .................................................................................................... 43
3. Tính chất cơ bản về hai mặt phẳng vuông góc............................................................. 44
4. Hình lăng trụ đứng, hình hộp chữ nhật, hình lập phương .......................................... 45

Chương VIII.
5. Hình chóp đều và hình chóp cụt đều .................................................................................46

B. Bài tập
 Dạng 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng bằng cách dùng định nghĩa ................ 48
 Dạng 2. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa trên giao tuyến .............................. 50
 Dạng 3. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa vào định lý hình chiếu ................... 52
 Dạng 4. Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc ........................................................... 53
 Dạng 5. Thiết diện................................................................................................................. 54
C. Luyện tập
Dạng: Tính góc giữa hai mặt phẳng ...................................................................................... 56
Dạng: Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc .................................................................... 77
Dạng: Thiết diện .......................................................................................................................... 87
 Bài 04. KHOẢNG CÁCH
A. Lý thuyết
1. Khoảng cách từ 1 điểm tới 1 đường thẳng, đến 1 mặt phẳng ...................................... 98
1.1. Khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng ................................................... 98
1.2. Khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng ...................................................... 98
2. Khoảng cách giữa đường và mặt song song, hai mặt song song ............................ 99
2.1. Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng song song ................................. 99
2.2. Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song.......................................................... 99
3. Đường vuông góc chung và khoảng cách hai đường chéo nhau .............................. 99
3.1. Định nghĩa .......................................................................................................................... 99
3.2. Cách dựng đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng chéo nhau ............... 99
B. Bài tập
 Dạng 1. Khoảng cách từ chân đường cao đến một mặt bên .................................... 101
 Dạng 2. Khoảng cách từ điểm bất kỳ đến một mặt phẳng ...................................... 103
 Dạng 3. Khoảng cách hai đường chéo nhau ................................................................. 105
C. Luyện tập
Dạng: Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng ........................................................... 108
Dạng: Tính khoảng cách 2 đường chéo nhau ......................................................................119
Dạng: Tính khoảng cách liên quan nhỏ nhất...................................................................... 125
 Bài 05. ÔN TẬP CHƯƠNG

Chương VIII.
HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC
A Lý thuyết
1. Góc giữa 2 đường thẳng
Định nghĩa:
Góc giữa hai đường thẳng trong không gian, kí hiệu , là góc giữa hai đường
thẳng và cùng đi qua một điểm và lần lượt song song hoặc trùng với và .
Nhận xét
⑴ Xác định góc giữa đường thẳng và ta có thể lấy điểm thuộc một trong hai đường
thẳng đó rồi vẽ một đường thẳng qua và song song với đường thẳng còn lại.
⑵ Với hai đường thẳng và bất kì: .
 Để tính số đo của góc giữa hai đường thẳng  d1  và  d2  ta có thể thực hiện tính thông qua
góc giữa hai đường thẳng cắt nhau lần lượt song song với hai đường thẳng đã cho.
 
 d ,d 
 Bước 1. Sử dụng tính chất sau:  1 2
    
 d1 , d2  d1 , d3 
d2 //d3
 Bước 2. Áp dụng định lí côsin trong tam giác để xác định góc.
2. Hai đường thẳng vuông góc trong không gian
Định nghĩa:
Hai đường thẳng và được gọi là vuông góc với nhau nếu góc giữa chúng bằng .
Kí hiệu .

Chương VIII.
B Bài tập
Bài 1. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi, SA  AB và SA  BC . Tính góc giữa hai
đường thẳng SD và BC .
Lời giải
BC / / AD  
 Ta có:   SAD  90
SA  BC 
  
 SD , BC  SD , AD  SDA 
 SAD vuông tại A có:
tan SDA 
SA
AD

 1  SDA  45  SD, BC  45 . 
Bài 2. Cho hình lập phương ABCD.ABCD . Tính góc giữa 2 đường thẳng.
⑴ AB và BC ⑵ AC và BC ⑶ AC và BC
Lời giải
⑴ AB và BC
  
 Ta có AB//AB mà AB, BC   90 nên AB, BC   90 
⑵ AC và BC
 Vì tứ giác ABCD là hình vuông nên  AC , BC   45 .
 Ta có BC / / BC nên  AC , BC   45
⑶ AC và BC
 Ta có AC //AC và ACB là đều
 Do đó  AC, BC    AC , BC   60 .
Bài 3. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh bằng a và các cạnh bên đều
bằng a . Gọi M và N lần lượt là trung điểm của AD và SD . Số đo của góc  MN , SC 
bằng bao nhiêu?
Lời giải

Chương VIII.
 Ta có: MN / /SA   MN , SC   SA, SC  .

 Lại có: AC  a 2 .
 Xét SAC , nhận thấy: AC 2  SA2  SC 2 .
 Theo định lí Pitago đảo, SAC vuông tại S .
   
 ASC  900 hay MN , SC  SA , SC  900 . 
Bài 4. Cho hình chóp S.ABCD, có đáy ABCD là hình vuông tâm
O, cạnh bằng a; SA vuông góc với đáy và SA  a 3 . Khi
đó, cosin góc giữa SB và AC bằng
Lời giải
 Gọi I là trung điểm của SD
 OI là đường trung bình của SBD
OI / /SB

 SB SA 2  AB2 3a 2  a 2
OI    a
 2 2 2
 Vì OI / /SB  SB, AC   OI , AC   AOI
SD SA 2  AD 2 3a 2  a 2
 Ta có: AI    a
2 2 2
 AI  OI  AOI cân tại I.
OA AC a 2
 Gọi H là trung điểm của OA  IH  OA . Và OH   
2 4 4
 cos  SB, AC  
OH 2 2
 Xét OHI , ta có: cos HOI 
 
OI 4 4
Bài 5. Cho hình lăng trụ đứng tam giác ABC.ABC có đáy ABC là tam giác cân,
AB  AC  a, BAC  120 và cạnh bên AA  a 2 . Tính góc giữa hai đường thẳng AB
và BC
Lời giải
 Ta có BC //BC   AB, BC    AB, BC 
 Xét ABC có AB  AC  AB2  BB2  a 3

 Áp dụng định lý cosin cho ABC , ta có
BC 2  AB2  AC 2  2.AB.AC.cos BAC
 a2  a2  2.a.a.cos120  3a2  BC  BC  a 3
 ABC đều, do đó  AB, BC    AB, BC   ABC  60
Bài 6. Cho tứ diện đều ABCD có cạnh bằng a , M là trung điểm của cạnh BC . Gọi là góc
giữa hai đường thẳng AB và DM , khi đó cos bằng

Chương VIII.
Lời giải
 Gọi N là trung điểm của AC
 MN là đường trung bình của ABC
 MN / / AB

 1
 MN  2 AB

 Vì BCD và ACD là các tam giác đều cạnh a
a 3
 MD  ND  .
2
 Vì MN / / AB    AB, DM    MN , DM 
MN 2  MD 2  ND 2 1 3
 Xét MND : cos NMD    0
2 MN.MD 2 3 6
 NMD  90   MN , DM   NMD  cos

3
 cos NMD 
6
Bài 7. Cho hình hộp ABCD.ABCD có độ dài tất cả các cạnh bằng a và các góc
BAD, DAA, AAB đều bằng 60 . Gọi M, N lần lượt là trung điểm của AA, CD . Gọi
là góc tạo bởi hai đường thẳng MN và BC , tính giá trị của cos .
Lời giải
 AD / / BC
 Ta có  với P là trung điểm DC .
 MN / / AP
  MN , BC    AP , AD   DAP
 Vì BAD  DAA  AAB  60 và các cạnh hình hộp

bằng a.
 Do đó AD  a, CD  CA  a 3 .
AD2  AC2 DC2 5a
 AP    AP  .
2 4 2
AD2  AP 2  DP 2 3 5
 Áp dụng định lý cos ADP : cos  
2 AD.AP 10
4
Bài 8. Cho tứ diện ABCD có CD  AB . Gọi G , E, F lần lượt là trung điểm của BC , AC , DB ,
3
5
biết EF  AB . Tính góc giữa CD và AB.
6
Lời giải

Chương VIII.
 Gọi G là trung điểm của BC

AB a
 Đặt AB  a . Ta có GE 
 .
2 2
CD 2 2a 5 5a
GF   AB  ; EF  AB  .
2 3 3 6 6
a2 4a2 25a2
 Từ đó GE2  GF 2 
   EF 2
4 9 36
 GEF vuông tại G.
 Vì GE / / AB, GF / /CD nên  AB, CD   GE, GF   EGF  90 .
Bài 9. Cho hình chóp S.ABC có BC  a 2 , các cạnh còn lại đều bằng a . Góc giữa hai đường
thẳng SB và AC bằng bao nhiêu?
Lời giải
 Ta có AB  AC  2a  BC  ABC vuông tại A .
2 2 2 2
 Gọi H , M , N lần lượt là trung điểm BC , AB , SA .

 MN // SB

 MH // AC
  
nên SB; AC  MN ; MH . 
SB a AC a BC a 2
MN   , NH   , AH   .
2 2 2 2 2 2
 Xét SBC có SB  SC nên SH  BC
2a 2 a 2
 SH  SB2  HB2  a2   .
4 2
 Lại có H là tâm đường tròn ngoại tiếp ABC .
 Mà SA  SB  SC  a nên SH   ABC  .
 SAH vuông cân tại H .
SA a a
HN   . Do đó MHN đều cạnh . Góc cần tìm bằng 600 .
2 2 2
Bài 10. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , độ dài cạnh
bên cũng bằng a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm của các cạnh SA và BC . Góc giữa
MN và SC bằng
Lời giải

Chương VIII.
 Gọi P là trung điểm của SB ,

 Ta có SC // NP   MN , SC    MN , NP   MNP .
1 a 1 a
 Mà MP  AB  ; NP  SC  ;
2 2 2 2
MC 2 

2 SC  AC  SA
2 2 2

5a2
;
4 4
a 3
MB  .
2
MN 
2 
2 MC 2  MB2  BC 2 3a2


.
4 4
a 3
NP 2  MN 2  MP 2 MN 3
 Do đó cos MNP    2   MNP  30 .
2.NP.MN 2NP a 2
2.
2
Bài 11. Cho hình lập phương ABCD.ABCD , gọi I là trung điểm của cạnh AB . Tính côsin của
góc giữa hai đường thẳng AD và BI được kết quả là
Lời giải
 Gọi độ dài cạnh hình lập phương là a  0 .
  
 Ta có BC  D  AD , BI  BI , BC . 
2
a a 5
 Tính được IB  a    
2
 CI ; CB  a 2 .
2 2
 Trong  
IB2  CB2  IC 2
BCI : cos IBC  cos AD , BI 
2.IB.CB

10
5
Bài 12. Cho tứ diện ABCD có AB  CD  a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm AD và BC . Xác
định độ dài đoạn thẳng MN để góc giữa hai đường thẳng AB và MN bằng 30 .
Lời giải
 Gọi P là trung điểm AC .
a
 Ta có NP / / AB, MP / /CD à NP  MP 
2
  AB, MN    NP , MN  .
MN 2  NP 2  MP 2 MN
 cos MNP   .
2.MN.NP a
 MNP  30
 AB , MN   30  
 MNP  150
MN 3 a 3 MN 3
MNP  30    MN  hoặc MNP  150   (loại).
a 2 2 a 2

Chương VIII.
Bài 13. Cho tứ diện ABCD có AB  AD  a và BAC  BAD  60, CAD  90 . Gọi M là trung
điểm của cạnh CD . Tính độ dài cạnh AC để côsin góc giữa hai đường thẳng AC và BM
1
bằng .
3
Lời giải
 Gọi N là trung điểm của AD .
 Ta có  BM , AC    BM , MN  
 Đặt AC  2x  MN  x  0
a 3
 Ta có ABD đều cạnh a nên BD  a , BN  .
2
 ACD vuông tại A nên DC 2  AD2  AC 2  a2  4x2
 Xét ABC ta có BC 2  a2  4x2  2ax
a2  a2  4x 2  2ax a2  4x 2 3a 2  4x 2  4ax
 Do đó BM  2
 
2 4 4
3a 2  4x 2  4ax 3a 2
 x 2

BM 2  MN 2  BN 2 4 4
 Ta tính cos BMN  
2BM.MN 3a  4 x  4ax
2 2
2. .x
2
8x2  4ax 2x  a
 
4x. 3a  4x  4ax
2 2
3a  4x 2  4ax
2
2x  a 1 x  0
 Theo giả thiết ta có cos    8x 2  8ax  0  
3a2  4x 2  4ax 3 x  a
 Do x  0 nên x  a  AC  2x  2a
Bài 14. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi M là trung điểm của CD . Tính góc tạo bởi hai
đường thẳng AC và BM .
Lời giải
 Gọi N là trung điểm của AD
 MN là đường trung bình của ACD  MN // AC .
  
 BM , AC  BM , MN . 
 a 3
 BM  BN 
 Xét BMN :  2
 MN  a
 2
BM  MN 2  BN 2 MN
2
1
 Nên cos BMN    .
2 BM.MN 2BM 2 3

Chương VIII.
   
 Do đó BM , AC  BM , MN  BMN  arccos
1
2 3
Bài 15. Cho tứ diện ABCD có AB  AC  AD  a , BAC  BAD  60 và CAD  90 . Gọi M là
trung điểm của BC . Tính góc tạo bởi hai đường thẳng AB và DM .
Lời giải

 AB  AC  a
 ABC :   ABC là đều  BC  AB  a .

 BAC  60

 AB  AD  a
 BAD :   BAD là đều  BD  AB  a .
 BAD  60

 ACD vuông cân tại A : CD  AC 2  AD2  a 2 .
 Xét BCD có BC  BD  a, CD  a 2 , DM là trung tuyến:
DB2  DC 2 BC 2 a2  2a2 a2 5a2 5a

DM  2
     DM 
2 4 2 4 4 2
 Gọi N là trung điểm của AC
 MN // AB
 MN là đường trung bình ACB  

  
AB a  DM , AB  DM , MN .
 MN  2  2


 Xét ACD vuông tại A có DN là trung tuyến
AC 2 5a
Nên DN  AD2  AN 2  AD2   .
4 2
 5a
 DM  DN 
2  cos DMN  MD  MN  DN  MN  1
2 2 2
 Xét DMN : 
 MN  a 2.MD.MN 2.MD 2 5
 2
 DMN  arccos
1
2 5
  
 DM , MN  DM , AB . 
Bài 16. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thang vuông tại A và D , cạnh AB  2a ,
2a 3
AD  DC  a , SA  AB , SA  AD , SA  .
3
Lời giải

Chương VIII.
  
 AB//DC  SB, DC  SB, AB 
 Xét SAB : tan SBA 
SA

AB 3
3

 SBA  SB, DC  30 
 AB
 IB   a  IB  DC
 Gọi I là trung điểm AB   2 
 DC  a  IB//DC


 DCBI là hình bình hành  DI //BC  SD , BC  SD , DI   
a 21 a 21
 Ta có: SD  SA2  AD 2  . Tương tự: SI 
3 3
 Tứ giác AICD là hình vuông cạnh a  DI  a 2
 Xét SDI cos SDI 

SD 2  DI 2  SI 2
2SD  DI

3
42
 
 3 
 SD , BC  arccos  
 42 
Bài 17. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi M , N , P là trung điểm các cạnh AC , BC và BD .
Lời giải
 Ta có N , P lần lượt là trung điểm của BC , BD
Nên NP là đường trung bình BCD  NP // CD .
 BCD    MNP   M

    BCD    MNP   d qua M;

 NP // CD
d //CD

d  AD  Q
Vậy giao tuyến của hai mặt phẳng là MQ .
Gọi I là trung điểm CD .
 BCD có I là trung điểm CD nên BI  CD .
 ACD có I là trung điểm CD nên AI  CD .
 Suy ra CD   ABI  . Do đó CD  AB .
Vậy góc giữa hai đường thẳng AB và CD là 90 .
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT PHẲNG
A Lý thuyết
1. Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng
Định nghĩa:
Đường thẳng được gọi là vuông góc với mặt phẳng nếu
vuông góc với mọi đường thẳng nằm trong mặt phẳng .
Ký hiệu:
Nhận xét:
Định lý 1:
Nếu đường thẳng vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau
cùng thuộc một mặt phẳng thì vuông góc với mặt phẳng ấy.
Định lý 2:
Có duy nhất:
 Một mặt phẳng:
+ vuông góc với đường thẳng cho trước.
 Một đường thẳng:
+ vuông góc với một mặt phẳng cho trước.

Chương VIII.
 Mặt phẳng trung trực của một đoạn thẳng
Định nghĩa:
Mặt phẳng đi qua trung điểm của đoạn thẳng và vuông
góc với đường thẳng là mặt phẳng trung trực của đoạn
thẳng .
Nhận xét: là mặt phẳng trung trực của đoạn thẳng
.
 Trục của đa giác
Định nghĩa:
Trục của đa giác là đường thẳng qua tâm của đường tròn ngoại tiếp đa giác và vuông
góc với mặt phẳng chứa đa giác đó. Nếu một điểm nằm trên trục của đa giác thì nó
cách đều các đỉnh của đa giác.
Tam giác thường Tam giác đều Tam giác vuông
Chứng minh:
Cho đa giác có n đỉnh A1 A2 An .
Gọi O là tâm đường tròn ngoại tiếp đa giác và d là trục của đa giác.
Lấy điểm I  d .
Khi đó: IOA1  IOA2   IOAn ( vuông có 2 cạnh bằng nhau)  IA1  IA2   IAn

Chương VIII.
2. Liên hệ giữa tính song song – vuông góc của đường thẳng & mặt phẳng
Định lý 3:
⑴ Cho hai đường thẳng song song, nếu mặt phẳng nào
vuông góc với đường thẳng này thì cũng vuông góc với
đường thẳng kia.
Tóm tắt:
⑵ Hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một
mặt phẳng thì chúng song song với nhau.
Tóm tắt:
Định lý 4:
⑴ Một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng thì nó
cũng vuông góc với bất kì mặt phẳng nào song song với
mặt phẳng ấy.
Tóm tắt:
⑵ Hai mặt phẳng phân biệt cùng vuông góc với một
đường thẳng thì song song với nhau.
Tóm tắt:

Chương VIII.
Định lý 5:
⑴ Một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng thì
nó vuông góc với bất kì đường thẳng nào song song
với mặt phẳng ấy.
Tóm tắt:
⑵ Nếu một đường thẳng và một mặt phẳng (không chứa

đường thẳng đó) cùng vuông góc với một đường
thẳng khác thì chúng song song với nhau.
Tóm tắt:
3. Phép chiếu vuông góc
Định nghĩa:
 Cho đường thẳng vuông góc với . Phép chiếu
song song theo phương của lên được gọi là
phép chiếu vuông góc lên .
 là hình chiếu vuông góc (gọi tắt là hình chiếu) của
lên nếu và .
4. Định lý ba đường vuông góc
Định lý 6 (định lý ba đường vuông góc):
 Cho nằm trong và không thuộc đồng thời

không vuông góc với .
 Khi đó .

Chương VIII.
5. Góc giữa đường thẳng & mặt phẳng
Nhận xét
⑴
⑵ với là hình chiếu
của đường thẳng lên

Chú ý: .
6. Kiến thức bổ trợ
6.1. Một số mô hình thường gặp
⑴. Hình chóp S.ABC có SA vuông góc với đáy.
 SA  BC
 SAB, SAC vuông tại A
 A là hình chiếu vuông góc của S lên  ABC  .
⑵. Hình chóp tam giác đều.
 Đáy ABC là tam giác đều.

 Mặt bên là các tam giác cân tại S . (hoặc là tam
giác đều nếu hình chóp là tứ diện đều).
 O là trọng tâm ABC .
 SO  ( ABC ) , SO là trục ABC .
 SA  SB  SC
⑶. Hình chóp tứ giác đều.
 Đáy ABCD là hình vuông, các mặt bên là các

tam giác cân tại S .
 Các tam giác SAC ,SBD cân tại S .
 O là hình chiếu của S lên ABCD .
 SO  ( ABC ) , SO là trục hình vuông ABCD .
 SA  SB  SC  SD .
⑷. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành, hình chữ nhật, hình vuông, hình thoi.

Chương VIII.

 Đặc biệt: Nếu ABCD là hình vuông hoặc hình
thoi thì AC vuông góc BD .
⑸. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang có góc A vuông và SA vuông với đáy.

 Đặc biệt: Nếu AD  2BC :
+ Gọi I là trung điểm AD thì CI  AD .
+ Trong trường hợp thêm AB  BC thì AC  CD .
6.2. Các hệ thức lượng trong tam giác

⑴. Tam giác ABC vuông tại A:
1 1
 S ABC

a  h  b.c
2 2
 a  b  c (định lý Pitago)
2 2 2
 b  b  a
2
 c  c  a
2
 h  b  c AC
2
 sin B  cos C 
 a  h  b.c BC
1 1 1 AB
 2  2  2  cos B  sin C 
h b c BC
b b2 AC
   tan B  cot C 
c c 2 AB
1 AB
 AM  BC với M là trung điểm BC .  cot B  cot C 
2 AC
⑵. Tam giác thường:
 Định lí côsin:
a 2  b 2  c 2  2bc  cos A
b 2  c 2  a 2  2ca  cos B
c 2  a 2  b 2  2ab  cos C
 Tính cosin 1 góc:
 Diện tích tam giác

Chương VIII.
b2  c 2  a2 1 1 1
cos A  S aha  bhb  chc
2bc 2 2 2
c  a2  b2
2 1 1 1
S  bc sin A  ca sin B  ab sin C
cos B 
2ca 2 2 2
a  b2  c 2
2
S
abc
cos C 
2ab 4R
 Độ dài trung tuyến: abc
S  pr ; p 
 
2 b2  c 2  a2 2
m  S  p  p  a  p  b  p  c 
2
a
4
mb2 
 2

2 a  c 2  b2 Với R , r lần lượt là bán kính đường tròn
ngoại tiếp, nội
4
mc2 
 
2 a  b2  c 2
2 tiếp tam giác ABC .
4
a b c
 Định lí sin:    2R
sin A sin B sin C
⑶. Tam giác đều:
Xét tam giác đều cạnh x.
3
Diện tích tam giác đều: S  x 2 .
4
3
Đường cao tam giác đều: h  x.
2
2 3
Với G là trọng tâm ABC : AG  .AH  x.
3 3
6.3. Các chú ý khác
– Độ dài đường chéo hình vuông cạnh bằng a là a 2 .
– Độ dài đường chéo hình chữ nhật có độ dài 2 cạnh là a và b là a2  b2 .
– Trong hình vuông và hình thoi, các đường chéo cắt nhau tại trung điểm mỗi đường và vuông
góc nhau.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Chứng minh đường thẳng vuông góc mặt phẳng
Phương pháp
 Cách 1.
Chứng minh vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau cùng chứa trong
 Cách 2.
Chứng minh song song với mà
 Cách 3.
Chứng minh và
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại và có cạnh vuông
góc với mặt phẳng .
⑴ Chứng minh .
⑵ Gọi là đường cao của . Chứng minh .
 Lời giải
⑴ Chứng minh BC  SAB  .
 Ta có SA   ABC  mà BC   ABC   SA  BC 1 .
 ABC vuông tại B hay AB  BC  2  .
 Trong SAB  : SA  AB  A ,  3 .
 Từ 1 ,  2  và  3  BC  SAB  .
⑵ Chứng minh AH  SC .
 Theo câu ⑴, BC  SAB  mà AH  SAB nên AH  BC .
 Lại có AH là đường cao của SAB  AH  SB .
 Trong SBC , AH  BC và AH  SB  AH  SC .

Chương VIII.
Ví dụ 1.2.
Cho tứ diện có đôi một vuông góc với nhau. Gọi là hình chiếu
vuông góc của trên mặt phẳng Chứng minh:
⑴
⑵ là trực tâm của
 Lời giải
Gọi I là trung điểm BC
⑴ Chứng minh BC  OAH  . .
OA  OB
Ta có   OA   OBC   OA  BC.
OA  OC
OH   ABC 
Mà  nên OH  BC.
 BC   ABC 
Vậy BC  OAH  .
⑵ Chứng minh H là trực tâm của ABC .
Do OH   ABC  nên OH  AC 1 .
OB  OA
Ta có  nên OB  OAC   OB  AC  2 .
OB  OC
Từ 1 và  2   AC  OBH   AC  BH.
Mặt khác BC  OAH   AH  BC.
Vậy H là trực tâm của ABC

Chương VIII.
 Dạng 2. Chứng minh hai đường thẳng vuông góc
Phương pháp
 Chứng minh hai đường thẳng a và b vuông góc với nhau, ta làm như sau:
 Bước 1. Chọn chứa đường thẳng
 Bước 2. Chứng minh
Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông, cạnh bên vuông góc với
đáy. Gọi lần lượt là hình chiếu của lên . Chứng minh
 Lời giải
Chọn  AHK   HK  Chứng minh SC   AHK 
CD  AD
Ta có   CD  SAD   CD  AK
CD  SA
Mà AK  SD nên AK  SDC   AK  SC.
Mặt khác AH  SC nên SC   AHK  .
 HK  SC.
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại và
. Chứng minh rằng
 Lời giải
SA   ABCD  
Ta có:   SA  CD
CD   ABCD  
1 .
Gọi I là trung điểm AD.
Tứ giác ABCI là hình vuông  ACI  45
Mặt khác, CID là  vuông cân tại I nên DCI  45.
Suy ra ACD  90 hay AC  CD  2 .
Từ 1 và  2   CD  SAC   CD  SC.

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Chứng minh vuông góc

Bài 18. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là hình tam giác vuông tại A và có SA   ABC  .
Chứng minh rằng AC  SB.
Lời giải
Vì SA   ABC 
Nên AB là hình chiếu vuông góc của SB trên  ABC  .
Mặt khác theo giả thiết AC  AB.
Suy ra AC  SB (theo định lý ba đường vuông góc).
Bài 19. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O và SA vuông góc với đáy. Gọi H , I , K
lần lượt là hình chiếu vuông góc của A lên SB , SC , SD .
Lời giải
 Chứng minh CD  SAD 
 Theo ABCD là hình vuông nên CD  AD  SAD  1 .
 SA   ABCD   SA  CD  2  .
 Trong SAD  : SA  AD  A ,  3 .
 Từ 1 ,  2  và  3  CD  SAD  .
 Chứng minh BD  SAC 
 Theo ABCD là hình vuông nên BD  AC  4  .
 SA   ABCD  và BD   ABCD   SA  BD  5 .
 Trong SAC  : SA  AC  A ,  3 .
 Từ  4  ,  5 và  6   BD  SAC  .

Chương VIII.
 BC  AB

 Ta có:  BC  SA  BC   SAB  mà AH  SAB  AH  BC
 AB, SA   SAB 

 Lại có AH  SB nên theo hệ quả, ta được AH  SC .
 Theo câu ⑴, CD  SAD  mà AK  SAD  nên AK  CD .
 Lại có AK là đường cao của tam giác SAD  AK  SD .
Nên theo hệ quả AK  SC .
Trong AKH : AH  SC và AK  SC nên theo hệ quả HK  SC .
SAB  SAD  c  g  c  
SH SK
 Ta có   HK //BD  7  .
SB SD
 Theo câu ⑴, BD  SAC  mà AI  SAC   BD  AI 8 .
 Từ  7  và 8 , HK  AI .
⑵ Gọi AH và AK là đường cao của SAB, SAC . Chứng minh SC   AHK  .
Lời giải
 BC  SA
 Ta có:   BC  SAB  .
 BC  AB
⑵ Chứng minh SC   AHK  .
 AH  SB
 Ta có:   AH   SBC 

 AH  BC BC   SAB 
 AK  SC

 
 Ta có:  AH  SC AH   SBC   SC   AHK  .

 AH , AK   AHK 

 Ta có: 

 AI  SA SA   ABC   AI   SAC   AI  AC.

 AI  SC SC   AHK 
Vậy AIC vuông tại A.
Bài 21. Cho hình chóp tam giác S.ABC có đáy là tam giác vuông tại A , SB   ABC  .

Chương VIII.

⑵ Gọi BH và BK lần lượt là đường cao của SAB , SBC . Chứng minh rằng BHK
vuông.
Lời giải
 AB  AC
 Ta có: 

SB  AC SB   ABC 
 AC  SAB  AC  SA  SAC vuông tại A.
⑵ Chứng minh rằng BHK vuông.
 AC   SAB 
 Ta có:   BH  AC 1
 BH   SAB 
 Lại có BH  SA ( giả thiết)  2  .
 Từ 1 và  2   BH  SAC  , mà HK  SAC   BH  HK  BHK vuông tại H.
Bài 22. Cho tứ diện S.ABC có SA   ABC  và ABC vuông tại B . Trong mặt phẳng SAB  kẻ
AM  SB tại M , trên SC lấy N sao cho MN //BC . Chứng minh rằng:
⑴ AM  SBC  ⑵ SB  AN
Lời giải
⑴ AM  SBC 
 AB  BC
 Ta có: 

SA  BC SA   ABC 
 BC  SAB  , mà AM  SAB  BC  AM 1 ,
 Lại có AM  SB  2 
 Từ 1 và  2   AM  SBC  .
⑵ SB  AN
 BC  SAB 

 Ta có:   MN  SAB   MN  SB  3

 MN // BC
 Lại có AM  SB (giả thiết)  4  .
 Từ  3 và  4   SB   AMN  , mà AN   AMN   SB  AN .
Bài 23. Cho tứ diện ABCD có hai mặt ABC và BCD là hai tam giác cân có chung đáy. Gọi I
là trung điểm của cạnh BC .

Chương VIII.
⑵ Gọi AH là đường cao trong ADI . Chứng minh AH   BCD  .

Lời giải
 ABC cân tại A
và AI là đường trung tuyến và là đường cao  AI  BC (1).
 DBC cân tại D
và DI là đường trung tuyến và là đường cao  DI  BC (2).
 Từ (1) và (2) suy ra BC   ADI  .
⑵ Chứng minh AH   BCD 

 Theo câu ⑴, BC   ADI  , AH   ADI  .  BC  AH .
 Mặt khác, AH  DI , BC  DI  I , BC , DI   BCD  .
Vậy suy ra AH   BCD  .
Bài 24. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại A , SA   ABC  . Lấy D đối
xứng với B qua trung điểm O của AC . Chứng minh CD  SAC  .
Lời giải
 Ta có ABCD là hình bình hành (hai đường chéo cắt nhau
tại trung điểm mỗi đường)
 CD / / AB .
 Mà BA  AC  CD  AC (1).
 Mặt khác SA   ABC   SA  CD (2).
Từ (1) và (2) suy ra CD  SAC  .
Bài 25. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật có AD  2 AB , SA   ABCD  .
⑴ Gọi AH , AK lần lượt là các đường cao của SAB , SAD . Chứng minh SC  HK.
⑵ Gọi M , N lần lượt là trung điểm AD, BC . Kẻ AI  SM tại I . Chứng minh SN  HI
Lời giải
⑴ Chứng minh SC  HK.
BC  AB 
 Ta có 
 
BC  SA SA   ABCD  

 BC  SAB , AH  SAB  BC  AH .
AH  SB 
 Ta có   AH   SBC   AH  SC (1).
AH  BC 
 Tương tự CD  SAD  , AK  SAD   CD  AK .

Chương VIII.
AK  SD 
 Ta có   AK   SCD   AK  SC (2).
AK  SC 
⑵ Chứng minh SN  HI .
 Ta có ABNM là hình vuông.
 Ta có AH  SBC  , SN  SBC   AH  SN (3).
NM  AM 
 

NM  SA SA   ABCD  

 NM  SAM  , AI  SAM   NM  AI .
AI  SM 
   AI   SMN   AI  SN (4).
AI  NM 
Từ (3) và (4)  SN   AHI   SN  HI .
Bài 26. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O . Các cạnh bên của hình
chóp bằng nhau.
⑵ Gọi M là trung điểm BC . Chứng minh: BC  SOM  .
⑶ Gọi H là hình chiếu của O trên SM . Chứng minh: OH  SBC  .
⑸ Gọi I , K lần lượt là trung điểm của SB, SD . Chứng minh: SC  IK .
Lời giải
 Ta có SA  SB  SC  SD  SAC và SBD cân đỉnh S .
 Do đó SO  AC và SO  BD . Suy ra SO   ABCD  .
⑵ Chứng minh: BC  SOM  .
 Do ABCD là hình vuông nên OM  CB .
 Mặt khác SO   ABCD  nên CB  SO .
 Từ đó ta suy ra CB  SOM  .
⑶ Chứng minh: OH  SBC  .
 Do H là hình chiếu của O lên SM nên OM  SM .
 Theo trên ta có CB  SOM  nên OM  CB .
Vậy OM  SCB  .

Chương VIII.
 Do ABCD là hình vuông nên BD  AC .
 Theo trên ta có SO   ABCD  nên BD  SO .
 Suy ra BD  SAC  . Do đó BD  SC .
⑸ Chứng minh: SC  IK .
 Do I , K là trung điểm SB, SC nên IK BD .
 Theo trên thì BD  SC nên IK  SC .
Bài 27. Cho hình chóp S.ABCD có đáy hình vuông tâm O và SO   ABCD  . Gọi M , N và P
lần lượt là trung điểm các cạnh SA, SB, CD .
Lời giải
 Do ABCD là hình vuông tâm O và SO   ABCD 
Nên SO  AC và SO  BD .
 Mặt khác OA  OB  OC  OD nên SA  SB  SC  SD
(hình chiếu bằng nhau thì đường xiên bằng nhau)
 Do M , N là trung điểm SA và SB
Nên MN //AB//CD (đường trung bình.)
 Mặt khác P là trung điểm CD và SC  SD (chứng minh trên).
 Suy ra SP  CD , do đó SP  MN .
Bài 28. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và D . Cho
AB  2a; AD  DC  a và SA   ABCD  .
⑵ Gọi M , N lần lượt là trung điểm SA và SB . Chứng minh DCMN là hình chữ nhật.
Lời giải
CD  SA
 Ta có   CD  SD  SCD vuông tại D .
CD  AD
 Gọi I là trung điểm của AB ,
Suy ra CI  IA  IB nên ACB vuông tại C .
CB  SA
 Ta có   CB  SC  SCB vuông tại C .
CA  CB

Chương VIII.
⑵ Chứng minh tứ giác DCMN là hình chữ nhật.

 MN // AB

 Do MN là đường trung bình SAB nên  1
 MN  2 AB

 MN // CD

Suy ra  1  DCMN là hình bình hành.
 MN  2 CD


 Mặt khác CD  DM CD   SAD  
 Do đó DCMN là hình chữ nhật.
Bài 29. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông SM   ABCD  với M là trung
điểm của AD .
⑵ Gọi N là trung điểm của CD . Chứng minh AN  SMB .
Lời giải
 AD  AB
 Ta có   AB  SA  SAB vuông tại A .
SM  AB
 AD  CD
 Ta có   CD  SD  SCD vuông tại D .
SM  CD
⑵ Chứng minh AN  SMB .
 AMB  DNA, MAB  ADN  90 .
 AMB  ABM  90  AMB  DAN  90  AIM  90 .
 AN  BM
 Ta có   AN   SBM  .
SM  AN
Bài 30. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a, SA  a . Hình chiếu của
AC
S trên  ABCD  là H nằm trên cạnh AC và AH  . Gọi CM là đường cao của tam
4
giác SAC . Chứng minh M là trung điểm của SA .
Lời giải
a 14
 SAH vuông tại H nên SH  SA2  AH 2  .
4
SH.AC a 7
 Ta có CM   .
SA 2
a SA
 AMC vuông tại M nên AM  AC 2  CM 2  
2 2

Chương VIII.
Suy ra M là trung điểm của SA .

Bài 31. Cho hình chóp S.ABCD , có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAD là tam giác
đều, SB  a 2 . Gọi H , K lần lượt là trung điểm của AD , CD .
Lời giải
2
a a 5
 Ta có HB  AB  AH  a    
2 2 2
.
2 2
a 3
 SAD là đều cạnh a : SH  .
2
3 2 5 2
a  a  2a 2
HS2  HB2  SB2 4 4
 SHB : cos H   0
2.HS.HB a 3 a 5
2. .
2 2
 SHB  900  SH  HB .
SH  AD
 Khi đó:   SH   ABCD  .
SH  HB
 HK //AC
 Ta có   BD  HK .
 BD  AC
  ABCD   SH  BD  SH  BD  SHK   BD  SK .
Bài 32. Cho tứ diện OABC , có ba cạnh OA, OB, OC đôi một vuông góc. Gọi H là hình chiếu
của O lên mặt phẳng  ABC  . Chứng minh:
⑴ OA  BC , OB  AC , OC  AB . ⑵ BC  OAH 
1 1 1 1
⑶ H là trực tâm tam giác ABC . ⑷ 2
  
OH OA OB OC 2
2 2
Lời giải
⑴ OA  BC , OB  AC , OC  AB
OA  OB
 Xét OA & OBC :   OA  BC .
OA  OC
OA  OB
 Xét OB & OAC :   OB  AC .
OC  OB

Chương VIII.
OA  OC
 Xét OC & OAB :   OC  AB .
OB  OC
⑵ BC  OAH 
OH   ABC 
 Ta có:   OH  BC .
 H   ABC 
OBC   OA  BC  OA  BC   AOH 
⑶ H là trực tâm tam giác ABC
 Ta có: BC   AOH   BC  AH 1
 AC  OH
 Ta có   AC   BOH   AC  BH  2 
 AC  OB
Từ 1 ,  2  ta có H là trực tam của tam giác ABC .
1 1 1 1
⑷   
OH 2 OA2 OB2 OC 2
1 1 1
 Tam giác vuông AON có OH là đường cao nên: 2
  .
OH ON OA2
2
1 1 1
 Tam giác vuông OBC có ON là đường cao nên: 2
  .
ON OB OC 2
2
1 1 1 1
Suy ra 2
   .
OH OA OB OC 2
2 2
Bài 33. Cho hình chóp S.ABCD , có đáy là hình vuông ABCD cạnh a . Mặt bên SAB là tam giác
đều, tam giác SDC vuông cân đỉnh S . Gọi I , J lần lượt là trung điểm AB và CD
⑵ Gọi H là hình chiếu của S trên IJ . Chứng minh SH  AC .
⑶ Gọi M là điểm thuộc đường thẳng DC , sao cho BM  SA . Tính AM ?
Lời giải
a 3
 SAB là tam giác đều nên SI  .
2
 IJ / / AD, IA  IB  IJ  AD  a .
 SDC vuông cân đỉnh S , J là trung điểm của CD
CD a
Nên: SJ   .
2 2
⌘ Chứng minh SI  SCD  :
 Ta có SI  AB / /CD  SI  CD .

Chương VIII.
2
 a 3   a 2
 a 
2
   IJ 2  SI 2  SJ 2  SIJ vuông tại S SI  SJ  SI  SCD  .
 2   2 
 
⌘ Chứng minh: SJ  SAB  :
 Ta có SIJ vuông tại S  SJ  SI .
 Ta có SCD vuông cân tại S  SJ  CD / / AB  SJ  AB .
Suy ra SJ  SAB 
⑵ Chứng minh SH  AC .
 Ta có SH  IJ  H  IJ  .
CD  SJ
   
 CD   SIJ  , SH   SIJ   CD  SH .
CD  IJ
 
Suy ra SH   ABCD  H   ABCD   SH  AC .
⑶ Tính AM
 Kẻ BM  AH  P , AH  CB  K .
IH AI 1
 AIH BCM :    CM  2IH
CM BC 2
 Xét SHI : IH  SI 2  SH 2
2 2
a 3 a 3 3a
      .
 2   4  4
   
3a
 CM  2IH  .
2
 ADM : AM  AD2  MD2
2
5a2
 AD 2   CM  CD  
2 a 5
 AM  .
4 2
Bài 34. Cho hình chóp S.ABCD , đáy ABCD là hình chữ nhật có AB  a , BC  a 3 , mặt bên SBC
vuông tại B , SCD vuông tại D có SD  a 5 .
⑵ Đường thẳng qua A vuông góc với AC , cắt CB, CD tại I , J . Gọi H là hình chiếu
của A trên SC , K và L là giao điểm của SB, SD với  HIJ  . Chứng minh AK  SBC 
và AL  SCD  .
Lời giải
 Ta có: BC  AB (do ABCD là hình chữ nhật)

Chương VIII.
 BC  SB (do SBC vuông tại B )

 BC  SAB  . Mà SA  SAB  BC  SA .
 Ta có: DC  AD (do ABCD là hình chữ nhật)
 DC  SD (do SDC vuông tại D )
 DC  SAD  . Mà SA  SAD   DC  SA .
SA  BC 
 Ta có:   SA   ABCD  .
SA  CD 
 SA   ABCD  , AD   ABCD   SA  AD .
 SAD vuông tại A  SA  SD2  AD2  5a2  3a2  a 2 .

⑵ Chứng minh AK  SBC  và AL  SCD  .
 Vì SA   ABCD  , IJ   ABCD   SA  IJ .
IJ  AC 
 Ta có:   IJ  SAC  . Mà SC  SAC   IJ  SC .
IJ  SA 
 Mặt khác, AH  SC
 IJ  AH  A ; IJ , AH   IJH 
SC  AK 1
 SC   IJH    .
SC  AL  2 
 Ta có: BC  SAB  . Mà AK  SAB  BC  AK  3 .
 DC  SAD  . Mà AL  SAD   DC  AL  4 .
 Từ 1 và  3 suy ra AK  SBC  .
 Từ  2  và  4  suy ra AL  SDC  .
 Ta có AC  AD2  CD2  3a2  a2  2a .
1 1 1 2a 3
 SAC  2
 2
 2
 AH  .
AH AS AC 3
 Ta có: AK  SBC  . Mà SB  SDC   AK  SB
 AL  SDC  . Mà SD  SAD   AL  SD .
1 1 1 a 6
 SAB  2
 2
 2
 AK  .
AK AS AB 3
1 1 1 a 30
 SAD  2
 2
 2
 AL  .
AL AS AD 5
 Có: AK  SBC  .

Chương VIII.
a 6 a2
Mà KH  SBC   AK  KH  KH  AH 2  AK 2 
1
 SAKH  KH.KA  .
3 2 3
a 30
 AL  SDC  . Mà LH  SAD   AL  LH  LH  AH 2  AL2  .
15
1 a2 8a2
 SAHL  LH.LA  . Vậy SAKHL  SAKH  SAKL  .
2 5 15
Bài 35. Cho lăng trụ ABC.A ' B' C ' có AA ' vuông góc với đáy, tam giác ABC đều cạnh a và
CC '  a .
⑴ Gọi I là trung điểm của BC . Chứng minh AI  BC ' .
⑵ Gọi M là trung điểm của BB ' . Chứng minh AM  BC ' .
a
⑶ Lấy điểm N thuộc A ' B ' sao cho NB '  và gọi J là trung điểm của B' C ' . Chứng
4
minh AM   MNJ  .
Lời giải
⑴ Chứng minh AI  BC ' .
 Vì ABC đều, I là trung điểm BC  AI  BC .
 Ta có: AA '   ABC  mà AI   ABC   AA '  AI .
 Mặt khác, AA ' //BB '  BB '  AI .
AI  BC 
 Ta có:   AI   BCC B 
AI  BB
 Mà BC   BCCB  AI  BC .
⑵ Chứng minh AM  BC ' .
 Ta có: AA '   ABC  mà AA ' //BB ' //CC '  BB '   ABC  , CC '   ABC  .
B  C  900 

 Xét tứ giác BCCB có: 
BC  CC  BC  BB

 BCCB là hình vuông  BC  BC 1 .
 Vì I , M lần lượt là trung điểm BC , BB '
 IM là đường trung bình BCB  IM //BC  2 .
 Từ 1 và  2   BC '  IM .
BC  AI 
 Ta có:   BC    AMI  . Mà AM   AMI   AM  BC .
BC  MI 
⑶ Chứng minh AM   MNJ  .
 Gọi K là trung điểm AB  CK  AB (vì ABC đều)

Chương VIII.
CK  AA 
 Ta có:   CK   ABBA   3
CK  AB
 Vì N , J lần lượt là trung điểm của KB, BC
 NJ là đường trung bình KBC  NJ //KC  4 .
 Từ  3 và  4   NJ   ABBA  .
Mà AM   ABBA  NJ  AM .
 Vì M , J lần lượt là trung điểm BB; BC
 MJ là đường trung bình BBC  MJ //BC ' .
Mà BC   AMI   MJ   AMI   MJ  AM .
AM  MJ 
 Ta có   AM   MNJ  .
AM  NJ 
Dạng: Góc giữa đường mặt
Bài 36. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , SA vuông góc với mặt phẳng
 ABCD  . Tìm hình chiếu của:
Lời giải
 Có SA   ABCD   A là hình chiếu của S lên  ABCD 
 AC , AB, AO là hình chiếu của SC , SB, SO lên  ABCD  .

 Có SA   ABCD   SA  CB ;
 Đáy ABCD là hình vuông  AB  CB
 CB  SAB  B là hình chiếu của C lên SAB  .
 AB, SB lần lượt là hình chiếu của AC , SC lên SAB  .
CB  SAB 

 Có   AD  SAB   A là hình chiếu của D lên SAB  .

 AD / / CB
 Do đó SA là hình chiếu của SD lên SAB  .

Chương VIII.
 Có SA   ABCD   SA  BD ; đáy ABCD là hình vuông  AC  BD

 BD  SAC  mà BD  SAC   O .
 O là hình chiếu của B và D lên lên SAC  .
 Do đó SO, OC lần lượt là hình chiếu của SB, DC lên SAC  .
 Có SA   ABCD   SA  CD ; đáy ABCD là hình vuông  AD  CD
 CD  SAD  .
 Trong SAD  , kẻ AH  SD  AH  SCD   H là hình chiếu của A lên SCD  .
 Do đó SH , HC lần lượt là hình chiếu của SA, AC lên SCD  .
Bài 37. Cho hình chóp S.ABC có SA vuông góc với đáy, ABC là tam giác vuông cân tại B . Cho độ
dài các cạnh SA  AB  a . Xác định và tính:
Lời giải
 AB là hình chiếu vuông góc của SB lên  ABC  .
Suy ra góc giữa SB và  ABC  là SBA .
 Tam giác SAB vuông cân tại A suy ra SBA  45 .

CB  AB
 Ta có   CB   SAB 
CB  SA
 SB là hình chiếu vuông góc của SC lên SAB  .
 Góc giữa SC và SAB  là CSB .
 Ta có SB  SA2  AB2  a2  a2  2a
 Vì CB  SAB nên CB  SB .
BC a 1
 SBC vuông tại B có tan CSB     CSB  3515 .
SB 2a 2
Bài 38. Cho hình chóp S.ABC có SA   ABC  , SA  2a . ABC đều cạnh a . Tính
Lời giải

Chương VIII.
  
 SA   ABC   SB,  ABC   SB, AB  SBA 
SA 2a
 tan SBA    2  SBA  6326
AB a
 Gọi E là trung điểm AB .
 Ta có EC  AB và SA  EC
 Do đó EC  SAB 
  
Suy ra SC , SAB   SC , SE  CSE 
a 3
EC 57
 tan CSE   2   CSE  2356
SE a
2 17
4a 2   
2
Bài 39. Cho hình chóp S.ABC có ABC là tam giác vuông cân tại B , SA   ABC  ,
AB  a , SA  a 3 .
⑵ Gọi H , K lần lượt là đường cao của SAB, SAC . Tính góc giữa đường thẳng AK
và SBC  .
Lời giải
  
 SA   ABC   SC ,  ABC   SC , AC  SCA 
SA a 3 6
 tan SCA     SCA  5046 .
AC a 2 2
⑵ Tính góc giữa đường thẳng AK và SBC  .
 AH  SB
 Ta có   AH   SBC 
 AH  AB
  
 AK , SBC   AK , HK  AKH 
SA.AB
AH AB.SC 10
 sin AKH   SB    AKH  5214 .
AK SA.AC SB.AC 4
SC

Chương VIII.
Bài 40. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật,
AB  a , AD  a 3 , SA   ABCD  và SA  a .Tính góc giữa đường thẳng và , đường thẳng
và .
Lời giải
  
 Ta có AD  SAB   SD , SAB   SD , SA  ASD 
AD
tan ASD   3  ASD  60
SA
  
 Ta có BC  SAB   SC , SAB   SC , SB  BSC 
BC 3
tan BSC    ASD  5046
SB 2
Bài 41. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và D . AB  2a , ,
AD  CD  a , SA  a 2 , SA   ABCD 
⑵ Kẻ AH  SC tại H , AK  SD tại K . Tính góc giữa đường thẳng AH và SAD  ,
đường thẳng AC và SCD  .
Lời giải
   
 SA   ABCD   SB,  ABCD   SB, AB  SBA
SA a 2 2
 tan SBA     SBA  3515 .
AB 2a 2
  
 SA   ABCD   SC ,  ABCD   SC , AC  SCA
SA a 2
 tan SCA    1  SCA  45 .
AC a 2
⑵ Tính góc giữa đường thẳng AH và SAD  , đường thẳng AC và SCD  .

Chương VIII.
 AH  SC
 Ta có 
 AH  BC
  
 AH   SBC   AK , SBC   AK , HK  AKH 
SA.AC
AH SB.AC 3
 sin AKH   SC    AKH  60
AK SA.AB AB.SC 2
SB
   
 Ta có BC   SAC   SB,  SAC   SB, SC  BSC
BC a 2
 tan BSC    1  BSC  45 .
SC a 2
Bài 42. Cho tứ diện đều ABCD cạnh a . Gọi H là hình chiếu của A lên mặt phẳng  BCD  .
Tính
Lời giải
 Gọi M là trung điểm của CD .
 Vì tứ diện ABCD đều và H là hc của A lên  BCD 
 H là trọng tâm BCD .
 Hình chiếu của AB lên mặt phẳng  BCD  là BH .
 
 Do đó góc giữa AB;  BCD   ABH .
 Xét BCD :
a 3 2 a 3 1 a 3
BM   BH  BM  ; HM  BM  .
2 3 3 3 6
BH 3
 Xét ABH : cos ABH    ABH  54o 44 .
AB 3
 Kẻ HK  AM .
CD  BM
 Ta có:   CD  HK .
CD  AH
 Lại có: 
 HK  CD
 HK  AM   
 HK   ACD   AH ;  ACD   AH ; AK  HAK . 

Chương VIII.
a 6
Xét ABH : AH  AB2  BH 2  .
3
HM 2
 Xét AHM : tan HAM    HAM  19o 28 .
AH 4
Bài 43. Cho tứ diện ABCD có ABC là tam giác vuông cân tại B, BA  BC  a . Gọi E, F lần lượt
là trung điểm của các cạnh AC và BC , DE   ABC  . Biết góc hợp bởi đường thẳng DA
và  DEF  bằng 30o . Tính DE .
Lời giải
 Lấy điểm N sao cho ABFN là hình chữ nhật.
 Kẻ AH  DN .
 AN  NF
 Ta có:   AN   DNF 
 AN  DE
 góc giữa DA với  DEF  là ADN  30o .
a
 Ta có: AN  BF  .
2
AN AN
 Xét DAN : sin 30o   AD  a .
AD sin 30o
a 2
 ABC vuông cân tại B  AC  a 2  AE  .
2
a 2
 Xét DAE : DE  DA2  AE2  .
2
Bài 44. Cho hình chóp SABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại
A, AB  AC  a, SA  SB  SC . Gọi I là trung điểm của BC , H là hình chiếu của I lên
mp SAB  .
⑷ Với độ dài vừa tìm được của SA , hãy tính góc giữa đường thẳng SA và  ABC  ,
đường thẳng SA và SBC  .
Lời giải
SI  CB
 Ta có:   CB   SAI   CB  SA .
 AI  CB
 Gọi M là trung điểm của AB , BN  SA và H  SM  BN .

Chương VIII.
 AB  IM
 Ta có:   AB   SIM   AB  IH .
 AB  SM
SA  BC
 Ta có:   SA   BCN   SA  IH .
SA  BN
 IH  AB
   IH   SAB  .
 IH  SA
Vậy H là trực tâm của tam giác SAB
 
 Do IH  SAB nên góc giữa SI ; SAB   ISH  45o .
 Đặt SH  IH  x  SI  x 2 .
2 3x
 Do SAB cân tại S nên SH  SM  SM  .
3 2
a
 IM là đường trung bình của ABC  IM  .
2
 Xét SIM : IM2  SI 2  SM2  2SI.SM.cos ISM
a2 9 3 a 5 3a 5
  2x2  x2  2.x 2 . x.cos 45o  x   SM  .
4 4 2 5 10
2
 3a 5   a 2 a 70
 Xét SAM : SA  SM  AM  
2 2
   .
 10   2  10
 
⑷ Tính góc giữa đường thẳng SA và  ABC  , đường thẳng SA và SBC  .
 AB  IM
 Ta có:   AB  SI .
 AB  SM
SI  BC
 
SI  AB
 
 SI   ABC   SA;  ABC   SAI .
a 2
 Xét AIM : AI  AM 2  IM 2  .
2
SI 2
 Xét SAI : tan SAI    SAI  41o 4837 ,13 .
AI 5
 AI  BC
 Ta có: 
 AI  SI

 AI   SBC   SA;  SBC   ASI . 
IA 5
 Xét SAI : tan ISA   ISA  48o11 22, 87 .
SI 2
Bài 45. Cho hình lập phương ABCD.ABCD

Chương VIII.
⑵ Tính góc giữa IK và  ABCD  trong đó I , K lần lượt là trung điểm của BC , AD .
Lời giải
 Gọi a là độ dài cạnh của hình lập phương
 Có AD//BC   AB, BC    AB, AD 
 Xét ABD : AB  AD  BD  a 2  ABD đều
 BAD  600   AB, AD   600   AB, BC    600 .

 cos AC, CD   AC.CD
AC . CD
   
 Có AC.CD  AA  AB  AD AA  AB  AA.AA  AB.AB  0  AC , CD  900 . 
Vậy  AC, CD  900 .
⑵ Tính góc giữa IK và  ABCD 
 Gọi I  là trung điểm của BC  I  là hình chiếu của I lên  ABCD  .
   
 Có IK   ABCD   K  IK ,  ABCD   IK , I K  IKI  .
 
 Lại có IKI  vuông cân tại I   IKI   450  IK ,  ABCD   450 .
Bài 46. Cho hình lập phương ABCD.ABCD cạnh a . Tính góc giữa đường thẳng và mặt phẳng
⑴ BD và  AADD  ⑵ BD và  BAC  .
Lời giải
⑴ BD và  AADD 
BD   AADD   D

BA   AADD 

  BD,  AADD   BDA 

 Xét ABD có AB  a , AD  a 2 , BD  a 3
AD
 cos BDA   BDA  35, 30 .
BD
⑵ BD và  BAC  .
 Gọi O  AC  BD , gọi H là hc của B lên BO
BH  BO 
 Có   BH   BAC 
BH  AC 
 
 Mà BD   BAC   O  BD ,  BAC   BOH  BOB
BB
 tan BOB   2  BOB  54, 70 .
BO

Chương VIII.
Bài 47. Cho lăng trụ ABC.ABC có AA vuông góc với đáy, tam giác ABC vuông tại B ,
AB  a, BC  2a . Góc giữa AC và mặt đáy bằng 300 .
Lời giải
AC   ABBA   A

CB   ABBA 
 
  AC ,  ABBA   CAB .

 ABC vuông tại B có AB  a , BC  2a  AC  a 5
 Có góc giữa AC và mặt đáy bằng 300  ACA  300 .
a 15 AC 2a 15
 AA  AC.tan 300  , AC  0
 .
3 cos 30 3
BC
 Xét ABC : sin CAB   CAB  50, 770
AC
 Từ A hạ AH  AB  AH   ABC 
AA   ABC   A

AH   ABC 
 
  AA,  ABC   AAH  AAB

 tan AAB 
AB
AA

15
5

 AAB  37 , 760  AA,  ABC   37 , 760 
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC
A Lý thuyết
1. Góc giữa hai mặt phẳng
Định nghĩa:
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng
lần lượt vuông góc với hai mặt phẳng đó.
Chú ý:
+ Nếu .
+ .
2. Hai mặt phẳng vuông góc
Định nghĩa:
Hai mặt phẳng vuông góc với nhau nếu góc giữa chúng bằng
Góc giữa hai mặt phẳng cắt nhau:

Cho mặt phẳng và cắt nhau theo giao tuyến

Chương VIII.
 Bước 1. Tìm giao tuyến d của  P  và  Q  .
 Bước 2. Chọn điểm O trên d , từ đó:
 Trong  P  dựng Ox  d.
 Trong  Q  dựng Oy  d.
Khi đó:  P  , Q  Ox, Oy .

Lưu ý
Việc xác định điểm có thể được thực hiện theo cách sau:
⑴ Chọn điểm trên sao cho dễ dàng xác định hình chiếu của nó trên .
⑵ Dựng thì khi đó
▶ Điều kiện hai mặt phẳng vuông góc:
Định lý 1:
Hai mặt phẳng vuông góc với nhau trong mặt phẳng này
có một đường thẳng vuông góc với mặt phẳng kia.
3. Tính chất cơ bản về hai mặt phẳng vuông góc
Định lý 2:
Nếu hai mặt phẳng và vuông góc với nhau thì bất cứ
đường thẳng nào nằm trong mà vuông góc với giao tuyến
của và đều vuông góc với mặt phẳng .

Chương VIII.
Nhận xét
Nếu hai mặt phẳng và vuông góc với nhau và thì
là một điểm trong thì đường thẳng đi qua và vuông
góc với sẽ nằm trong mặt phẳng .
Kí hiệu: .
Định lý 3:
Nếu hai mặt phẳng cắt nhau và cùng vuông góc với một mặt
phẳng thứ ba thì giao tuyến của chúng sẽ vuông góc với mặt
phẳng thứ ba đó.
4. Hình lăng trụ đứng, hình hộp chữ nhật, hình lập phương
Tên Hình vẽ Tính chất
Hình lăng trụ đứng là hình lăng trụ có các cạnh
bên vuông góc với hai mặt đáy.
 Các mặt bên là các hình chữ nhật.
Hình lăng trụ đứng  Các mặt bên vuông góc với hai đáy.
Hình lăng trụ đều là hình lăng trụ đứng có đáy là

đa giác đều.
Hình lăng trụ đều

Chương VIII.
Hình hộp đứng là hình lăng trụ đứng có đáy là

hình bình hành.
Hình hộp đứng
Hình hộp chữ nhật là hình hộp đứng có đáy là

hình chữ nhật.
Tất cả các mặt đều là hình chữ nhật.
Hình hộp chữ nhật
Đường chéo d  a 2  b2  c 2 với a, b, c là 3 kích
thước.
Hình lập phương là hình hộp chữ nhật có tất cả

các cạnh bằng nhau.
Hình lập phương
5. Hình chóp đều và hình chóp cụt đều
Định nghĩa hình chóp đều:

Một hình chóp được gọi là hình chóp đều nếu nó có đáy là
một đa giác đều và có chân đường cao trùng với tâm của
đa giác đáy.
Tính chất:
 Các cạnh bên của hình chóp đều tạo với đáy các góc
bằng nhau.
 Các mặt bên của hình chóp đều là các tam giác cân
bằng nhau.
 Các mặt bên của hình chóp đều tạo với đáy các góc
bằng nhau.

Chương VIII.
Định nghĩa hình chóp cụt đều:

Phần của hình chóp đều nằm giữa đáy và một mặt phẳng
song song với đáy cắt các cạnh bên của hình chóp đều
được gọi là hình chóp cụt đều.
▶ Trong hình chóp cụt đều , ta gọi:
+ Các điểm là các đỉnh.
+ Đa giác là đáy lớn, đa giác là
đáy nhỏ. Đáy lớn và đáy nhỏ nằm trên hai mặt phẳng
song song.
▶ Nhận xét:
 Cạnh của hai đa giác là cạnh đáy. Các cạnh đáy tương ứng song song từng đôi một
 Các hình thang cân AAEE, AABB, BBCC , CCDD, DDEE là các mặt bên.
 Cạnh bên của mặt bên gọi là cạnh bên của hình chóp cụt đều. Hình chóp cụt đều có các
cạnh bên bằng nhau, các mặt bên là những hình thang cân.
 Đoạn thẳng nối tâm hai đáy là đường cao. Độ dài đường cao là chiều cao.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng bằng cách dùng định nghĩa
Phương pháp
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng lần lượt vuông góc với hai mặt phẳng đó.
Chú ý:
+ Nếu .
+ .
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh bằng , vuông góc với mặt
phẳng và góc giữa hai mặt phẳng và bằng
 Lời giải
 AB  AD
Ta có   AB   SAD  .
 AB  SA
Gọi E là hình chiếu của A lên SB , dễ thấy AE  SBC  .
 
Vậy SAD  ; SBC   AB; AE  BAE
 
Ta có SAB vuông cân tại A nên SBA  45o.  BAE  45o
Vậy góc giữa hai mặt phẳng SAD  và SBC  bằng 45°.
Ví dụ 1.2.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy. Côsin của góc hợp bởi hai mặt phẳng
và bằng  Lời giải
Gọi H , K là trung điểm của AB; CD .
Do SAB   ABCD  nên SH là đường cao của hình chóp.

Chương VIII.
Ta có HK  AB, HK  SH  HK  SAB 1

Dựng HI  SK  HI  SCD   2 .
 
Từ (1) và (2)   SAB  ;  SDC    HK , HI  IHK.
 
a 3
Ta có SH  ; HK  a.
2
a 3
.a
1 1 1 2 21
2
 2
  HI   .
HI SH HK 2 3 2 2 7
a a
4
HI 21
Vây cos IHK   .
HK 7

Chương VIII.
 Dạng 2. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa trên giao tuyến
Phương pháp
Góc giữa hai mặt phẳng là góc giữa hai đường thẳng cùng vuông góc với giao tuyến tại một điểm
 Bước 1. Tìm giao tuyến của và .
 Bước 2. Chọn điểm trên , từ đó:
 Trong dựng
 Trong dựng
Khi đó:
Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là hình chữ nhật cạnh bên vuông
góc với đáy và Góc giữa hai mặt phẳng và bằng
 Lời giải
Mặt phẳng SBC  và mặt phẳng SAD  cắt nhau theo giao
tuyến là đường thẳng d//BC //AD.
Vì SA  d, SB  d nên SBC  , SAD  SA,SB  ASB.
Vậy SAB vuông cân tại A nên ASB  45o.
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông tâm , cạnh . Đường thẳng
vuông góc với mặt phẳng đáy và Góc giữa hai mặt phẳng
và bằng bao nhiêu?
 Lời giải
Gọi Q là trung điểm BC  OQ  BC.
 BC  OQ
Ta có   
  SBC  ,  ABCD   SQ , OQ   SQO.
 BC  SO
SO
SOQ có tan SQO   3  SQO  60o.
OQ
Vậy SBC  hợp với  ABCD  một góc 60°.

Chương VIII.
Ví dụ 2.3.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại
. Mặt bên hợp với mặt đáy góc bằng bao nhiêu?
 Lời giải
Ta có SA   ABC  nên SA  BC mà AB  BC.
 BC  SAB  SB  BC.
 SBC    ABC   BC

 AB  BC  
  SBC  ,  ABC   SBA.
SB  BC

SA 3
tan SBA    3  SBA  60o.
AB 1
Vậy góc giữa SBC  và mặt đáy  ABC  bằng 600 .
Ví dụ 2.4.
Cho hình lăng trụ đứng có đáy là tam giác vuông,
cạnh bên Gọi là góc hợp bởi . Khi đó, tính
 Lời giải
 BC  BA
Ta có:   BC   AABB   BC  AB.
 BC  AA
 ABC    ABC   BC

Do  AB   ABC  ; AB  BC nên ABA  là góc hợp bởi

 AB   ABC  ; AB  BC
 ABC  ;  ABC  .
AA a 2
Xét ABC vuông tại A ta có tan    2.
BA a

Chương VIII.
 Dạng 3. Xác định góc giữa hai mặt phẳng dựa vào định lý hình chiếu
Phương pháp
Gọi là diện tích của đa giác trong mặt phẳng và

là diện tích hình chiếu của của trên mặt phẳng
thì trong đó .
Ví dụ 3.1.
Cho hình chóp có vuông góc với đáy. Tam giác vuông cân tại , có
. Mặt phẳng hợp với đáy một góc . Tính diện tích tam giác .
 Lời giải
1 a2
 Do SBC vuông cân tại S nên S SBC  SB.SC 
2 2
 SA   ABC  nên ABC là hcvg của SBC lên  ABC 
 Gọi là góc giữa SBC  và  ABC  ta có :  30
 Áp dụng tính chất diện tích hình chiếu của đa giác, ta có:
a2 a2 3 a2 3
S ABC
S SBC
. cos   cos 30  S ABC

2 4 4
Ví dụ 3.2.
Cho tứ diện có đôi một vuông góc và .
Tính góc giữa hai mặt phẳng và .
 Lời giải
Gọi I là trung điểm của BC  AI  BC mà OA  BC .
OBC    ABC   BC

Ta có: 
 
 
  OBC  ,  ABC   OI , AI   OIA .

 BC AI ; BC OI
1 1
Ta có: OI  BC  OB2  OC 2  a 3 .
2 2
OA 3
Xét OAI vuông tại A có tan OIA    OIA  300 .
OI 3
 
Vậy  ABC  ,  OBC   30 .
0

Chương VIII.
 Dạng 4. Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc
Phương pháp
Để chứng minh hai mặt phẳng và vuông góc với nhau ta dùng một trong các cách sau:
▶ Cách 1. Xác định góc giữa hai mặt phẳng, rồi tính trực tiếp góc đó bằng .
.
▶ Cách 2. Chứng minh trong mặt này có một đường thẳng vuông góc với mặt kia.
Ví dụ 4.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông, vuông góc với đáy. Gọi , lần
lượt là hình chiếu của trên , . Chứng minh rằng .
 Lời giải

SA  CD do SA   ABCD 
Ta có 

CD  AD
Suy ra CD  SAD   CD  AK.
Mà AK  SD nên AK  SCD   AK  SC .
Tương tự ta chứng minh được AH  SC.
Do đó SC   AHK  .
Mà SC  SAC  nên SAC    AHK  .
Ví dụ 4.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại , là tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với . Chứng minh rằng .
 Lời giải
 SAC    ABC   AC

Ta có  SAC    ABC   BC   SAC 

 BC   ABC  , BC  AC
Mà BC  SBC  nên SBC   SAC.

Chương VIII.
 Dạng 5. Thiết diện
Phương pháp
Mặt phẳng đi qua một điểm và vuông góc đường thẳng a cắt hình chóp theo thiết diện.
▶ Xác định mặt phẳng có tính chất gì?
Tìm đường thẳng song song với .
▶ Tìm các đoạn giao tuyến của và các mặt của hình chóp:
▶ Sử dụng tính chất về giao tuyến song song:
▶ Kết luận hình dạng của thiết diện và tính các yêu cầu liên quan.
Ví dụ 5.1.
Cho hình chóp tam giác đều có . Gọi là trung điểm của
cạnh , mặt phẳng qua và vuông góc với cắt hình chóp đã cho theo một
thiết diện. Tính diện tích thiết diện đó.
 Lời giải
Kẻ AH  SI  AH   P  .
 AI  BC
Ta có   BC  AH.
SI  BC
Mà  P   SI nên  P  // BC.
Lại có  P   SBC   d // BC  H  d.
Gọi E, F lần lượt là giao điểm của d và SB, SC .
 Thiết diện cần tìm là AEF .
a 3 a 3
Ta có SA  SB  SC  , AI  ,
2 2
3a2 a2 a 2
SI    .
4 4 2
5a2 a 10
SSAI   AH  .
8 4
EF SH a 1 1 a 10 a a2 10
Ta có   EF   SAEF  AH.FE  . .  .
BC SI 2 2 2 4 2 16

Chương VIII.
Ví dụ 5.2.
Cho hình chóp có đáy là hình thang vuông tại ;
. Tính diện tích thiết diện tạo bởi mặt phẳng
qua và .
 Lời giải
Gọi M là trung điểm AB .
Tứ giác ADCM là hình vuông  DM  AC.
Mà DM  SA
 DM  SAC   SDM   SAC      SDM  .
Suy ra thiết diện là SDM.
a 6
Ta có SO  SA2  OA2  , DM  a 2 .
2
SO.DM a2 3
Diện tích thiết diện là SSDM   .
2 2
Ví dụ 5.3.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , cạnh bên vuông góc với
mặt phẳng đáy và Mặt phẳng qua và vuông góc với . Tính diện
tích của thiết diện cắt bởi và hình chóp .
 Lời giải
Gọi M , N , P là giao điểm của  P  với các đường
thẳng SB, SC , SD .
Ta có SA   ABCD   SA  BC. Mà BC  AB.
BC  SAB  BC  AM.
Mặt khác SC   P   SC  AM nên
AM  SBC   AM  SB.
Tương tự AN  SC , AP  SD, MP // BD  MP  AN.
SM SP MP 4 4a 2
Ta có     MP  .
SB SD BD 5 5
AS. AC 2a 3
SAN vuông tại A nên AN   .
AS 2  AC 2 3
AN.MP 4a2 6
Suy ra SAMNP   .
2 15

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Tính góc giữa hai mặt phẳng

Bài 48. Cho hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật tâm O , AB  2a , AD  a ,
SA  3a và SA vuông góc với đáy. Xác định và tính góc giữa hai mặt phẳng:
 Lời giải
 SBC    ABCD   BC
 Do ABCD là hình chữ nhật và SA   ABCD 
 BC  AB
 Nên:   BC   SAB   BC  SB
 BC  SA
SB   SBC  , SB  BC
 Ta có 
 AB   ABCD  , AB  BC
 
 SBC  ,  ABCD    AB, SB   SBA
 Xét SAB A : tan SBA 

SA 2
AB 3
 
  SBA  33.69  SBC  ,  ABCD   33, 69 .
 Gọi H là hình chiếu của A trên BD ,
 BD  AH
Suy ra:   BD   SAH   BD  SH
 BD  SA
 SBD    ABCD  BD
SH   SAH  , SH  BD
 Ta có 
 AH   ABCD  , AH  BD
 
 SBD  ,  ABCD    AH , SH   AHS
 Xét ABD vuông tại A :
1 1 1 2 5
2
 2
 2
 AH  a
AH AD AB 5
 Xét SAH A : tan AHS 

SA 3 5
AH

2
 
 AHS  73, 4  SBD  ,  ABCD   73, 4

Chương VIII.
 Gọi I , J lần lượt là hình chiếu của A trên AC và AB .
Ta có: BC  SAB  (cmt) mà AJ  SAB  BC  AJ
 AJ  SB  AJ  IJ
   AJ   SBC  mà IJ  SBC   
 AJ  BC  AJ  SC
SC  AI
   SC   AIJ   SC  AI ; SC  IJ
SC  AJ
 IJ   SBC  , IJ  SC
 Ta có 
 AI   SAC  , AI  SC
 
 SBC  , SAC    AI , IJ   AIJ
1 1 1 1 1 14 45
 Xét SAC vuông tại A : 2
 2
 2
 2 2  2
 AI  a
AI SA AC 9a 5a 45a 14
1 1 1 1 1 13 36
 Xét SAB vuông tại A : 2
 2
 2
 2 2  2
 AJ  a
AJ SA AB 9a 4a 36a 13
AJ 56
 Xét AIJ vuông tại J : sin AIJ    AIJ  68,15
AI 65
 
 SBC  , SAC   AIJ  68,15
Bài 49. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , và SA   ABCD  . Tính
cosin góc giữa mặt SBD  và  ABCD  .
 Lời giải
Gọi O là tâm của hình vuông.
 SBD    ABCD   BD

Ta có: 
SO  BD; AO  BD

   
 SBD  ,  ABCD   SO , AO  SOA .
Xét SAO vuông tại A :

1
AC
AO 2 3
cos SOA    .
SO SA  AO
2 2 3
Bài 50. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , SA  a và SA   ABC  ,
AB  BC  a . Tính góc giữa hai mặt phẳng SAC  ; SBC  .
 Lời giải

Chương VIII.
Ta có SAC   SBC   SC.

Gọi F là trung điểm AC thì BF  SAC  .
Dựng BK  SC tại K  SC   BKF 
 
 SAC  , SBC    KB, KF   BKF
FK SA FC.SA a
Dễ thấy CFK CSA    FK   .
FC SC SC 6
FB
BFK vuông tại F có tan BKF   3  BKF  60o.
FK
Vậy góc giữa SAC  ; SBC  bằng 60°.
Bài 51. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có độ dài đường chéo bằng a 2
và SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi là góc giữa hai mặt phẳng
SBD ;  ABCD . Biết tan  2 , tính góc giữa SAC  ; SBC  .

 Lời giải
Gọi O là tâm đáy và K là hình chiếu của O trên SC .
 BD  AC
Do  nên BD  SAC   BD  SO.
 BD  SA
  SBD  ;  ABCD   SOA  .
 
SA
Ta có tan   2  SA  OA. 2  a.
OA
SC  BD
Do  nên SC  BK  SAC  ;  SBC   BKO.
SC  OK  
BO BO 2BO
Ta có tan BKO     3.
d  A , SC 
OK 1 SA.AC
2 SA2  AC 2
Suy ra BKO  60 o.
Bài 52. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , SA   ABCD  , SA  a .
Tính góc giữa các mặt phẳng:
⑴ SBC  và  ABCD  ⑵ SBC  và SAD 
⑶ SAB  và SBD  ⑷ SBC  và SAC 
 Lời giải
⑴ Góc giữa SBC  và  ABCD  .

Chương VIII.
 Ta có SBC    ABCD   BC .
SA  BC
 Ta có   BC   SAB   BC  SB .
 AB  BC
 SBC    ABCD   BC

 SB  BC  
  SBC  ;  ABCD   SBA
 AB  BC

 Tam giác SAB vuông cân tại A suy ra SBA  45 .
⑵ Góc giữa SBC  và SAD  .
 Kẻ Sx // AD // BC mà SA   ABCD  nên SA  Sx; SB  Sx
 Xét SAD  và SBC  có S là điểm chung và AD // BC
 Suy ra SAD   SBC   Sx // AD // BC và SA  Sx; SB  Sx
 Góc giữa SBC  và SAD  là ASB  45 (do tam giác SAB
vuông cân tại A ).
⑶ Góc giữa SAB  và SBD  .
 Kẻ AC  BD  O
 AC  BD
 Ta có:   BD   SAC    SBD   SAC  .
SA  BD
 Dựng AH  SO  AH  SBD  .
 Ta có AI  SBD  , AD  SAB 
 
 SBD  , SAB    AH , AD   DAH
1 1 1 3 a a 3
 SAO vuông tại A :     AH   .
AH 2 AS2 AO2 a2 3 3
AH  3
 Vì AH  SBD   AH  HD nên cos DAH 
3
  DAH  arc cos  .
AD 3  3 
 
⑷ Góc giữa SBC  và SAC  .
 Vẽ OK // SA ; OL // AB
 OK  BC , OL  BC  BC  OLK  .
 Vẽ OE  KL  BC  OE  OE  SBC 
Mà OB  SAC 
  SAC  ;  SBC   BOE .

Chương VIII.
1 a a
 Mà OK  SA  ; OL  .
2 2 2
1 1 1 2
 KOL vuông tại O có 2
 2 2
 OE  a.
OE OL OK 4
2
 OB  a
2
OE 1
 Vì OE  SBC   BE  EO  cos BOE    BOE  45 .
OB 2
Bài 53. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thang vuông tại A và D có AB  2a ,
AD  DC  a , có SA   ABCD  và SA  a .
⑴ Chứng minh SAB  SAD  và SAC   SCB
⑵ Gọi là góc giữa hai mặt phẳng SBC  và  ABCD  . Tính tan
 Lời giải
⑴ Chứng minh SAB  SAD  và SAC   SCB .
 AD  AB
 Ta có:   AD   SAB   SAD   SAB 
 AD  SA
 Gọi M là trung điểm AB  CM  MA  MB  a
 Suy ra ABC vuông tại C  BC  AC .
 Mà BC  SA  BC  SAC   SCB  SAC  .
⑵ Tính tan
 Gọi là góc giữa hai mặt phẳng SBC  và  ABCD  .
  SBC    ABCD   BC

  AC  BC  
 SBC  ;  ABCD   SCA 


SC  BC BC   SAC 
SA a 1
 tan  tan SCA    .
AC a 2 2
Bài 54. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , mặt bên hợp với mặt đáy góc
60 . Tính góc giữa các mặt phẳng:
⑴ SAB  và SCD  ⑵ SAB  và SBC 
 Lời giải
 Gọi O  AC  BD  SO  ( ABCD) . Gọi M là trung điểm CD suy ra:
 SCD    ABCD   CD

 Ta có OM  CD  
 SCD  ,  ABCD   SMO .
 SM  CD


Chương VIII.
Theo giả thiết ta được: SMO  60

⑴ SAB  và SCD 
 Gọi N là trung điểm AB  SMN cân tại S
Mà SMO  60
 SMN là tam giác đều.
 Kẻ Sx // AB // CD .
 Xét SAB  và SCD  có S là điểm chung và
AB // CD
 Suy ra giao tuyến SAD  và SBC  là Sx .
 SAB cân tại S có SN là trung tuyến và là đường cao  SN  AB
Mà Sx // AB  Sx  SN
 Tương tự Sx  SM .
  SAB    SCD   Sx

 Sx  SN  
 SAB  , SCD   MSN  60 (do SMN là tam giác đều)
Sx  SM

Vậy góc giữa mặt phẳng SAB  và SCD  bằng 60
⑵ SAB  và SBC 
 Kẻ OI  SB  SB  OI   IAC 
 Mặt khác dễ thấy AC  (SBD)  SB
 Suy ra: SB  AC  ( IAC )  SB  ( IAC )
 Do đó
 AIC khi AIC  90
 (SAB),(SBC )  
 IA , IC  
 .
180  AIC khi AIC  90
 Mà ta có AIC  2OIC
OC SO.OB
 Trong OIC : tan OIC  mà OI .SB  SO.OB  OI  .
OI SB
SO a a 3
 SMO vuông tại O : tan SMO   SO  OM.tan SMO  tan 60 
OM 2 2
a 3 a 2 3a2 a2 a 5
 Ta có: SO  , OB   SB  SO2  OB2    .
2 2 4 2 2
a 3 a 2 a 2

 Do đó: OI  2 2  a 30 ; OC  a 2  tan OIC  OC  2  15 .
a 5 10 2 OI a 30 3
2 10

Chương VIII.
 Do đó: OIC  52  AIC  104   IA , IC   76

Vậy góc giữa mặt phẳng SAB  và SBC  bằng 76 .
Bài 55. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông cạnh a, SAB là tam giác đều và
SAB   ABCD .
⑴ SCD  và  ABCD  ⑵ SCD  và SAD 
 Lời giải
⑴ Tính góc giữa SCD  và  ABCD  .
 Gọi I là trung điểm AB . SAB đều nên SI  AB .
 SAB    ABCD 

 Ta có  SAB    ABCD   SI  SI   ABCD  .
SI  AB

 Gọi J là trung điểm CD . Khi đó IJ  CD (1)
 SI   ABCD   SI  CD  SJ  CD (2).
 Từ (1) và (2), SCD  và  ABCD  là SJI .
a 3
SI 3
 tan SJI   2   SJI  4053 .
IJ a 2
⑵ Tính góc giữa SCD  và SAD  .
 Gọi M là trung điểm AD . Xét ADI và DMC , có
 AI  DM

 AD  CD  AID  DMC  CM  ID .

A  D
CM  ID 
   CM   SID   CM  SD .
CM  SI 
 Kẻ đường thẳng CK  SD, K  SD  SD  CMK  .
 Khi đó SCD ; SAD  CK; MK 

a 5
 Ta có CM  ;
2
3a2 5a2
SD  SI 2  ID2   a 2;
4 4
 MK  d  A; SD  
1 a 2 a 7
; SJ  SI 2  IJ 2  ;
2 4 2

Chương VIII.
SJ.CD a 14
CK.SD  SJ.CD  CK   .
SD 4
14a2 2a2 5a2 14a2 2a2 5a2
   
KC  KM  CM
2 2 2
16 16 4 16 16 4  1 .
 Ta có cos CKM   
2KC.KM a 14 a 2 a 14 a 2 7
2 . 2 .
4 4 4 4
Suy ra cos  KC ; KM     KC ; KM   6747 .
1
7
a 3
Bài 56. Cho hình chóp S.ABCD có SA  SB  SD  , đáy là hình thoi cạnh a , A  60 .
2
 Lời giải
* Chứng minh SAC    ABCD  .
 ABC đều cạnh a có A  60 nên ABC đều.
 Gọi H là trọng tâm ABC thì H cũng là tâm đường
tròn ngoại tiếp tam giác.
 Theo giả thiết, SA  SB  SD
Nên SH   ABCD   SAC    ABCD  .
* Chứng minh SB  BC .

 HB  AD
 Ta có 
SH   ABCD   SH  AD

 AD  SHB  AD  SB  BC  SB (vì AD //BC ).
 Gọi O là tâm của hình thoi.
 Vì BD  SHO  nên góc giữa SBD  và  ABCD  là SOH
SH
 Ta có tan SOH  ;
OH
1 a 3 a 3 2 a 3 a 3
 OH  .  ; AH  . 
3 2 6 3 2 3
3a2 a2 3a2 a2 5
 SH  SA2  AH 2     a .
4 3 4 3 12
SH
 tan SOH   5  SOH  6554
OH

Chương VIII.
Bài 57. Cho hình chóp S.ABCD có đáy hình chữ nhật với AB  a, AD  3a, SA  2a và
SA   ABCD  . Tính góc hợp bởi SC và  SBD  .
 Lời giải
 Vẽ AH  SBD  , CE  SBD  , O  AC  BD .
 AOH    SBD 

 CEO    SBD 
 Ta có   H , O , E thẳng hàng.
 AOH    SBD   HO
 CEO  SBD  EO
   
 Gọi là góc hợp bởi SC và  SBD  .
Khi đó   SC ; SE   ESC .
 AHO  CEO  g.c.g   CE  AH .
 Trong mặt phẳng SBD  gọi G  BH  SD .
AH   SBD   AH  SD 

 Do AB  SA    SD   ABH   SD  AG .
  AB  SD 
AB  AD  
1 1 1 1 1 13 6a 13
 Trong SAD , ta có 2
 2
 2
 2 2  2
 AG  .
AG SA AD 4a 9a 36a 13
1 1 1 1 1 49 6a
 Trong AGB , ta có 2
 2
 2
 2 2
 2
 AH   CE .
AH AB AG a 13a 36a 7
36
 Trong ABC , ta có AC  AB2  AD2  a 10
 Trong SAC , ta có SC  AC 2  AS2  a 14 .
6a
CE 3 14
 Ta có sin   7    1314 .
CS a 14 49
Bài 58. Lăng trụ đứng ABC.A ' B' C ' có đáy là tam giác đều cạnh a ; AA'  a . Tính góc giữa hai
mặt phẳng  ABC '  và  BCA '  .
 Lời giải
 Gọi K là trung điểm BC ,
a 3
 Do ABC đều nên AK  BC và AK  .
2
Mà AA'  BC .
 BC   AA ' K  . Kẻ AH  A ' K 1  AH  BC  2 ,

Chương VIII.
 1 ,  2   AH   A ' BC  .
 Giả sử I  A ' C  AC ' thì I là trung điểm của AC '
 Gọi góc giữa hai mặt phẳng  ABC '  và  BCA '  .
 BHI là ảnh của BAI qua phép chiếu vuông góc lên  A ' BC 
 SBHI  SBAI .cos  3 .
 Xét ABC ' có AB  a , BC '  AC '  a 2 , BI là trung tuyến nên
BI 
2  
2 AB2  BC '2  AC '2

 
2 a 2  2a 2  2a 2
 a2  BI  a .
4 4
a2 7
 Xét ABI có AI 
a 2
2
; AB  BI  a  SBAI 
16
 4 .
 Xét AA ' K vuông tại A có AH là đường cao nên
1 1 1 1 4 7 a 3
2
 2
 2
 2  2  2  AH  .
AH AA ' AK a 3a 3a 7
3a2 2a
 Xét BHI có BI  a , BH  AB2  AH 2  a2   .
7 7
a 2 3a 2 a
HI  AI 2  AH 2    .
2 7 14
IH 2  HB2  BI 2 5 2 14
 cos IHB    sin IHB  .
2IH.HB 8 8
a2 7
 SBHI 
1
2
HI .HB sin IHB 
56
 5 .
a2 7 a2 7
Từ  3 ,  4  ,  5 ta có
2
 cos  cos    73, 40 .
56 16 7
Bài 59. Cho lăng trụ tam giác đều ABC.A ' B' C ' có các cạnh bằng 2a . M là trung điểm của CC '
 Lời giải
 Ta có: A ' B ' //AB nên  BM ; A ' B '    BM ; AB  .
 Xét ABM có AB 2a , AM BM  4a2  a2  a 5 .

AB2  BM 2  AM 2 1 1
 cos ABM    ABM  arccos .
2.AB.BM 5 5
1
 Vậy góc giữa BM và A ' B ' là ABM  arccos .
5

Chương VIII.

 Ta có MC   ABC  nên ABC là hình chiếu của ABM trên  ABC  .
 Gọi là góc giữa mặt phẳng  MAB  và  ABC  ta có: SABC  SMAB .cos 1 .
 ABC đều cạnh 2a nên SABC  a2 3  2  .
 Xét ABM có AB 2a , AM BM  4a2  a2  a 5 .
 SABM  AM.BM.sin AMB  a 2 5  3 .

1 2 1
cos AMB   sin AMB 
5 5 2
Từ 1 ,  2  ,  3 ta có a2 3  a2 5 cos
3 3
 cos  .   arccos
5 5
Bài 60. CCho lăng trụ ABCD.A' B' C ' D' có đáy ABCD là hình vuông tâm O , cạnh a , AA  a
và AO   ABCD  . Tính góc hợp bởi:
⑶  BDB ' D '  và  ABCD  ,  ACC ' A '  và  ABCD 
 Lời giải
 
 Ta có: AA,  ABCD    AA, AO   AAO .
AC a 2
 AO   .
2 2
AO 2
 cos AAO    A ' AO  450 .
AA 2
 Ta có:
AD  AO2  OD2  AA2  AO2  OD2  AA  a
 Do đó AAD đều   A ' A, AD   600   AA, AC   450
⑶  BDB ' D '  và  ABCD  ,  ACC ' A '  và  ABCD  .

 AO  BD AO   ABCD 


 AC  BD
 Ta có:   BD   AAC 
 AO  AC  O
 AO , AC   AAC 

   ABCD  ,  BDD ' B '     AC , OO '    AC , AA '   45 .
0
 Ta có: BD   A ' AC    ABCD    ACC ' A '     ABCD  ,  ACC ' A '    90 0
.

Chương VIII.
Bài 61. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SAB là tam giác đều và
SAB vuông góc với  ABCD  . Gọi là góc tạo bởi SAC  ; SCD . Giá trị của cos
bằng
 Lời giải
Gọi H , M lần lượt là trung điểm của AB, CD .
Vì SAB là đều và SAB   ABCD 
Nên SH   ABCD  .
 AK  SC  K  SC 

Kẻ  và IP //AK  P  AC 

 DI  SC  I  SC 
Suy ra   IP , ID   PID
 a 5
 HC  HD 
 2
 SM.CD a 14
Ta có SC  SD  a 2  DI  
 SD 4
SM  a 7
 2
a 14
CSA  SCD  AK  DI  .
4
a 2 3a 2
CI  SK  CD 2  DI 2   CK 
4 4
CI a 14 KI 2a 2
CPI CAK  IP  .AK  , AP  .AC  .
CK 12 CK 3
a 5
APD có PD  AP 2  AD 2  2 AP.AD.cos 45o  .
3
IP 2  ID 2  DP 2 5 5
IPD có cos PID    cos 
2.IP.ID 7 7
Bài 62. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , BC  a , cạnh SA vuông
góc với đáy, SA  a 3 . Gọi M là trung điểm của AC . Tính côsin góc giữa hai mặt
phẳng SBM  và SAB 
 Lời giải
Ta có: SBM   SAB  SB .
Vì ABC vuông cân tại B , M là trung điểm AC
AC a 2
Nên MB  AC và MA  MB  MC   .
2 2
Gọi I là trung điểm AB .
Vì MAB cân tại M nên MI  AB 1

Chương VIII.
Hơn nữa MI  SA  2  .
Từ 1 và  2  suy ra MI  SB  *  .
Kẻ IH  SB . Suy ra MH  SB  * * 
 
Từ  *  và  * *    SBM  ; SAB   IH ; MH .
 
AB a
Ta có MI   .
2 2
 a 2
 MB 

Vì MB  SAC  nên SMB vuông tại M và có  2 ;
SM  SA 2  AM 2  a 14
 2
1 1 1 16 a 7
 2
 2
 2
 2  MH  .
MH SM MB 7a 4
Gọi K là chân đường cao kẻ từ A của tam giác SAB
1 1 1 4 a 3 AK a 3
Ta có 2
 2
 2
 2  AK   IH   .
AK SA AB 3a 2 2 4
HI 2  HM 2  MI 2 21
Trong MIH ta có cos MHI   .
2HI .HM 7
Vậy côsin góc giữa hai mặt phẳng SBM  và SAB  bằng
21
.
7
Bài 63. Cho hình lăng trụ tam giác đều ABC.ABC có AB  2 3 và AA  2 . Gọi M , N , P lần
lượt là trung điểm các cạnh AB , AC và BC . Côsin của góc tạo bởi hai mặt phẳng
 ABC và  MNP  bằng bao nhiêu?
 Lời giải
Gọi P là trung điểm của BC .
 MN  AD
Ta có   MN   APDA 
 MN  PD
  MNP    APDA .
 BC  AD
  BC   APDA    ABC     APDA  .
 BC  PD
 MNP    APDA   PE

Mặt khác:  .

  ABC     APDA    AD

  ABC  ;  MNP    PE; AD .
  
Gọi E  MN  AD , F  AD  PE .

Chương VIII.
FD EF ED 1
Ta có    .
FA FP AP 2
2 3    3  3
2 2
Ta có: AD  AB2  BD 2   3  ED  .
2
13
AD  AD2  AA2  32  22  13  FD  .
3
2
3 5 5
EP  ED  PD     22   EF  .
2 2
2 2 6
2
 5   13   3 
2 2
     
EF 2  FD 2  ED 2  6   3   2  13
Trong EDF có cos EFD    .
2 EF.FD 5 13 65
2. .
6 3
Do góc giữa hai mặt phẳng là góc nhỏ hơn hoặc bằng 90 nên Côsin của góc tạo bởi
hai mặt phẳng  ABC và  MNP  bằng

13
.
65
a 2
Bài 64. Cho hình chóp S.ABCD có SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  ,
2
, đáy SA 
ABCD là hình thang vuông tại A và D có AB  2AD  2DC  a . Góc giữa hai mặt phẳng
SBC  và  ABCD  bằng
 Lời giải
Ta có: SBC    ABCD   BC .
Vì ABCD là hình thang vuông tại A và D có
AB  2AD  2DC  a  AC  BC (1).
SA   ABCD   SA  BC (2).
Từ (1) và (2)  BC  SC nên  SBC  ;  ABCD    SCA .

 
a a 2
Trong DAC có AD  DC   AC  .
2 2
a 2
Trong ASC có SA  AC   SCA  45 .
2
Vậy góc giữa SBC  và  ABCD  bằng 45 .
Bài 65. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có cạnh bằng a , cạnh bên SA
vuông góc với mặt phẳng đáy và SA  a 2 (hình bên). Gọi H , K lần lượt là hình chiếu
vuông góc của A trên SB, SD . Số đo của góc tạo bởi mặt phẳng  AHK  và  ABCD  bằng
 Lời giải

Chương VIII.
 BC  AB
Ta có:   BC  SAB  . Suy ra AH  BC .
 BC  SA
 AH  BC
Lại có:   AH   SBC   AH  SC .
 AH  SB
Chứng minh tương tự ta có AK  SCD   AK  SC .
 AH  SC
Có   SC   AHK  .
 AK  SC
SC   AHK 
Do 
SA   ABCD 
 
  AHK  ,  ABCD   SC , SA   ASC
Có AC  a 2 , SA  a 2  ASC  45 .
Vậy  AHK  ,  ABCD    45 .
Bài 66. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và B , biết AD  2a ,
a 6
AB  BC  a , cạnh SA vuông góc với đáy và SA  . Gọi E là trung điểm của AD ,
2
tính góc giữa hai mặt phẳng  SBE  và  ABCD  .
 Lời giải
Ta có ABCE là hình vuông cạnh bằng a .
 SBE    ABCD   BE

Gọi I  AC  BE . Khi đó  AI  BE .
SI  BE

Do đó  SBE  ;  ABCD    SIA .
 
AC a 2 a 6
Lại có AI   , SA  .
2 2 2
Trong tam giác vuông SAI :
SA a 6 a 2
tan SIA   :  3  SIA  60 .
IA 2 2
Bài 67. Cho hình hộp chữ nhật ABCD.A' B' C ' D' có AB  AD  a, AA '  b . Gọi M là trung điểm
a
của CC ' . Tỉ số để hai mặt phẳng  A ' BD  và  MBD  vuông góc với nhau là
b
 Lời giải

Chương VIII.
Gọi I  AC  BD .
Ta có góc  A ' BD ,  MBD   IA ', IM  .
Để  ABD    MBD  thì IA  IM  AIM  90 .
a2 b2
Xét AIM có: AI 2  b2  ; AM 2  2a 2  ;
2 4
a2 b2
IM 2   .
2 4
Ta có: AM 2  AI 2  IM 2
b2 a2 a2 b2
 2a 2   b 2     a 2  b2  a  b .
4 2 2 4
a
Vậy  1 .
b
Bài 68. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a . Tính số đo góc giữa hai mặt
phẳng  BA ' C  và  DA ' C  .
 Lời giải
+ BAC vuông tại B (vì BC   ABBA   BC  AB ).
Kẻ BH  AC trong BAC .
BD   AAC  (vì BD  AC , BD  AA )  BD  AC .
Ta có BH  AC ;
BD  AC  AC   BHD   AC  HD .
+  BAC    DAC   AC .
AC   BHD 
 BHD   BAC   BH
 BHD   DAC   DH
  BAC  ;  DAC     BH ; DH  .
 
+ BH  DH  BAC  DAC  .
1 1 1 1 1 3 2a 2
BAC :     2  2  BH 
2
 DH 2 .
 
2 2 2 2
BH BA ' BC a 2 a 2a 3
2a 2 2a 2
 
2
  a 2
BH  DH  BD
2 2 2
1
BHD : cos BHD   3 3
2
   BHD  1200.
2 BH .DH 2a 2
2.
3
Vậy góc giữa hai mặt phẳng  BAC  và  DAC  bằng 1800 1200  600 .

Chương VIII.
Bài 69. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC có cạnh bên bằng 2a , cạnh đáy bằng a . Gọi là góc
giữa hai mặt bên của hình chóp đó. Hãy tính cos .
 Lời giải
Gọi M , N là chân đường cao hạ từ B, S của SBC .
H là hình chiếu của S trên mặt phẳng  ABC  .
Ta có: AB  SHC   AB  SC
Mặt khác SC  BM  SC   ABM   SC  AM
 AM   SAC 

 BM   SBC   
  SAC  ;  SBC    AM ; BM  .
SC  AM , SC  BM

Ta tính góc AMB .
SBC cân tại S nên N là trung điểm của BC .
a2 a 15
+) SN  SC  NC  4a  
2 2
. 2
4 2
SN.BC a 15.a a 15
+) BM    .
SC 2.2a 4
+) AM  AC 2  MC 2  BC 2  MC 2  BM .
15a 2 15a 2
  a2
AM  BM  AB
2 2 2
16 16 7
Ta có cos AMB   2
  0 , suy ra góc AMB nhọn.
2.MA.MB 15a 15
2.
16
 
Vậy  SAC  ; SBC    AM ; BM   AMB  cos  .
7
15
Bài 70. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi tâm O, cạnh AB  a, góc BAD  600 ,
SA vuông góc với mặt phẳng  ABCD  , SA  x. Tìm x để góc giữa SBC  và SCD  bằng
900 .
 Lời giải
Ta có SBC  SCD (c-c-c) và chung cạnh SC .
Kẻ BK  SC , DK  SC ,
khi đó góc giữa  ABC  và SCD  là góc DKB .
Nối OK , do SC   BDK   SC  OK  OKC vuông tại
K.
1 a
Khi DKB  900 , suy ra OK  BD  .
2 2
a 3
Ta có OC  , SC  x 2  3a2 mà SAC OKC
2

Chương VIII.
Suy ra
SA SC

OK OC
 SA2 .OC 2  SC 2 .OK 2 
3a2 x2
4

 x2  3a2
a2
4

x
a 6
2
.
Bài 71. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại A , góc ABC bằng 600 , tam giác
SBC đều cạnh a , hình chiếu vuông góc của S lên  ABC  là trung điểm H của cạnh BC
. Gọi là góc giữa hai mặt phẳng SAB  và  ABC  . Khi đó
 Lời giải
SBC đều cạnh a , H là trung điểm BC
a 3
Nên SH  BC và SH  .
2
Dựng HF / / AC  HF  AB .
HF a 3
Xét BHF có sin 600   HF  BH.sin 600 
BH 4
 AB  HF
Ta có   AB   SHF 
 AB  SH
Mà SF  SHF  nên SF  AB .
Khi đó  ABC  , SAB  SFH  .
SH 3
Trong SHF có tan   .
HF 2
a 3
Bài 72. Cho hình chóp tứ giác đều, có cạnh đáy bằng a và chiều cao bằng . Số đo của góc
2
giữa mặt bên và mặt đáy bằng
 Lời giải
Ta có SI   ABCD  nên chiều cao của hình chóp là

a 3
SI  .
2
Gọi M là trung điểm AB .
Vì IM là đường trung bình ABD  IM //AD .
Mặt khác AB  AD (do ABCD là hình vuông).
Do đó IM  AB .
S.ABCD là hình chóp tứ giác đều
Nên SAB cân tại S  SM  AB .
Ta có: SAB   ABCD   AB ; SM  SAB  ;
SM  AB ; IM   ABCD  ; IM  AB
Nên SAB ,  ABCD  SM, IM   SMI .

Chương VIII.
SI a 3 2
Xét SMI vuông tại I , ta có: tan SMI   .  3 . Suy ra SMI  60 .
MI 2 a
Vậy góc giữa mặt bên và mặt đáy bằng 60 .
Bài 73. Cho hình lập phương ABCD.ABCD . Tính cosin góc giữa hai mặt phẳng CBD  và
 ABCD  .
 Lời giải
Do  ABCD  / /  ABCD 
Nên  CBD  ;  ABCD    CBD  ;  ABCD 

   
Gọi O  AC  BD , ta chứng minh được
BD  COC   BD  CO ,
 
Nên  CBD  ;  ABCD    CO; CO  COC .
 
2 6
Đặt CC  1 thì ta có CO  ,  CO  ,
2 2
CO 3
 cos COC   .
CO 3
Bài 74. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành, BC  2 a và ACD vuông
cân tại C . Cạnh bên SA vuông góc với đáy và SA  a . Gọi H là hình chiếu vuông góc
của A lên SD và I là trung điểm SC . Tính tan của góc giữa hai mặt phẳng  AHI  và
 ABCD  .
 Lời giải
Ta có CD  AC  SA  a  AI  SC 1
Lại có CD  SA và CD  AC  CD  AI  2 
Từ 1 và  2   AI  (SCD)  AI  SD
SD  AI
  SD  ( AHI )
SD  AH
SA  ( ABCD)
Ta có: 
SD  ( AHI )
  ( ABCD);( AHI )    SA; SD   ASD ;
AD
tan ASD   2.
SA
Bài 75. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , cạnh bên SA  a và vuông góc với
mặt phẳng đáy. Gọi M , N lần lượt là trung điểm SB và SD . Sin của góc giữa hai mặt
phẳng  AMN  và SBD  bằng

Chương VIII.
 Lời giải
Có: SB  BD  SD  a 2  SBD đều.
a 2
AM  AN  MN   SM  SN  AMN đều.
2
Gọi E là trung điểm MN  AE  MN và SE  MN .
 AMN   SBD   MN

 AE  MN
 SE  MN
  
  AMN  , SBD   AE, SE . 

Tính sin SEA .
a 6
AE là đường cao tam giác đều AMN  AE  .
4
a 6
SE là đường cao tam giác đều SMN  SE  .
4
 SEA cân tại E  SEA  2SEI .
a a 2
Gọi I là trung điểm SA  SI   EI  SE2  SI 2  .
2 4
SI 6 EI 3
Xét SEI vuông tại I , ta có: sin SEI   và cos SEI   .
SE 3 SE 3
2 2
 sin SEA  2 sin SEI .cos SEI  .
3
Vậy sin của góc giữa hai mặt phẳng  AMN  và SBD  bằng
2 2
.
3
Chú ý: SEA là góc tù nên góc giữa hai mặt phẳng  AMN  và SBD  bằng 180o  SEA .
 
Ta vẫn có: sin 180o  SEA  sin SEA 
2 2
3
.
Bài 76. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có đáy ABC là tam giác cân, với AB  AC  a và góc
BAC  120 , cạnh bên AA  a . Gọi I là trung điểm của CC . Cosin của góc tạo bởi hai
mặt phẳng  ABC  và  ABI  bằng
 Lời giải
Ta có BC 2  AB2  AC 2  2AB.AC.cos BAC
 1
 a 2  a 2  2.a.a.     3a2  BC  a 3 .
 2
Xét BAB có AB  BB2  AB2  a2  a2  a 2 .
a2 a 5
Xét IAC có IA  IC 2  AC 2  a2   .
4 2

Chương VIII.
a2 a 13
Xét IBC có BI  BC2  CI 2  3a2   .
4 2
5a 2 13a2
Xét IBA có BA 2  IA 2  2a 2    BI 2  IBA vuông tại A
4 4
1 1 a 5 a2 10
 SIBA  AB.AI  .a 2 .  .
2 2 2 4
1 1 3 a2 3
Lại có SABC  AB.AC.sin BAC  a.a.  .
2 2 2 4
Gọi góc tạo bởi hai mặt phẳng  ABC  và  ABI  là .
Ta có ABC là hình chiếu vuông góc của ABI trên mặt phẳng  ABC  .
a2 3 a2 10 30
Do đó SABC  SIBA .cos   .cos  cos  .
4 4 10
Bài 77. Cho hình lăng trụ đứng ABCD.ABCD có đáy ABCD là hình thoi. Biết AC  2,
AA '  3 . Tính góc giữa hai mặt phẳng  ABD  và CBD  .
 Lời giải
Ta thấy :  ABD  CBD   BD
Gọi I là giao điểm của AC và BD .
Khi đó ta suy ra: AI   ABD , AI  BD ,
CI  CBD , CI  BD .
Suy ra :  ABD , CBD   AI ,CI .

Xét tam giác AIC có: AC  2,
CI  AI  AA2  A ' I 2  3  1  2 .
Do đó tam giác AIC đều  AIC  600 .
Suy ra:  ABD , CBD  60 .
0

Chương VIII.
Dạng: Chứng minh hai mặt phẳng vuông góc

Bài 78. Cho hình chóp S.ABCD có cạnh SA  a , các cạnh còn lại bằng b . Chứng minh
SAC    ABCD và SAC   SBD  .
 Lời giải
Gọi O  AC  BD.
Vì ABCD có tất cả các cạnh đều bằng b
Nên ABCD là một hình thoi.
Suy ra AC  BD nên O là trung điểm của BD .
Mặt khác SB  SD nên SBD cân tại S .
Do đó SO  BD.
 BD  AC
Vậy   BD   SAC 
 BD  SO
Suy ra SAC    ABCD  và SAC   SBD  .
Bài 79. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông và SA vuông góc với đáy . Chứng
minh SAB  SAD  và SAC   SBD  .
⑴ Chứng minh: SAB  SAD  ⑵ Chứng minh: SAC   SBD 
 Lời giải
⑴ Chứng minh: SAB  SAD  .
 Ta có SA   ABCD   SA  AB (1).
 Ta có AB  AD ( ABCD là hình vuông) (2).
  
   AB   SAD  , AB   SAB   SAB  SAD  .
1& 2
⑵ Chứng minh: SAC   SBD  .

 Ta có SA   ABCD   SA  BD (1).
 Ta có BD  AC ( ABCD là hình vuông) (2).
  BD  SAC  , BD  SBD   SBD   SAC  .
  
1& 2
⑴ Chứng minh: SBC   SAB .
⑵ Gọi AH và AK lần lượt là đường cao của hai tam giác SAB, SAC . Chứng minh
SBC    AHK  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Chứng minh SBC   SAB .

 Ta có SA   ABC   SA  BC (1).
 Ta có AB  BC ( ABC là tam giác vuông tại B (2).
 BC   SAB 
1&  2 
     SBC    SAB    SAB    SAD  .
 BC   SBC 
⑵ Chứng minh SBC    AHK  .
 Theo kết quả BC  SAB , AH  SAB  BC  AH (3).
 Mà AH  SB (4).
 AH   SBC 
3& 4
     AHK    SBC  .
 AH   AHK 
Bài 81. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông có SA  SB  SC  SD .
⑴ Chứng minh: SBD    ABCD  ⑵ Chứng minh: SAC   SBD 
 Lời giải
⑴ Chứng minh SBD    ABCD  .
 Ta có SA  SC  SAC cân tại S ,
SO là đường trung tuyến  SO  AC .
 Ta có SB  SD  SBD cân tại S ,
SO là đường trung tuyến  SO  BD .
 AC  BD  O
 SO   ABCD  , mà SO  SBD   SBD    ABCD 
⑵ Chứng minh SAC   SBD  .
 Theo chứng minh trên, ta có SO  BD .
 Ta có ABCD là hình vuông AC  BD .
 Mà SO  AC  O .
 Vậy BD  SAC  , BD  SBD   SBD   SAC  .
Bài 82. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông, SAB là tam giác đều và nằm trong mặt
phẳng vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi M là trung điểm AB .
⑵ Chứng minh tam giác SBC vuông và SAD  vuông góc SAB  .
 Lời giải

Chương VIII.

 Ta có SAB đều và M là trung điểm AB nên SM  AB
 SAB    ABCD 
 Mặt khác ta có  ,
 SAB    ABCD   AB
Suy ra SM   ABCD  .
⑵ Chứng minh SBC vuông và SAD  vuông góc SAB  .

 Theo trên ta có SM   ABCD   SM  BC .
 Mặt khác ABCD là hình vuông nên AB  BC .
 BC  AB
 Từ đó, ta có   BC   SAB   BC  SB .
 BC  SM
Nên tam giác SBC vuông tại B .
Do AD // BC nên AD  SAB  . Do đó SAD  vuông góc SAB  .
Bài 83. Cho tứ diện ABCD có ABC là tam giác vuông tại B và AD   ABC 
⑵ Vẽ đường cao AH của ABD . Chứng minh: AH   BCD  .
 Lời giải
 Ta có ABC là tam giác vuông tại B nên BC  AB .
 Mặt khác AD   ABC  nên AD  BC .
Suy ra BC   ABD  . Do đó  BCD    ABD  .
⑵ Chứng minh: AH   BCD  .
 Theo trên ta có BC   ABD  nên BC  AH .
 Theo giả thiết, ta có AH  BD . Do đó AH   BCD  .
Bài 84. Cho tứ diện SABC có ba đỉnh A, B, C tạo thành vuông cân đỉnh B và AC  2a , có
SA   ABC  và SA  a .
⑵ Gọi AH là đường cao của SAB . Chứng minh AH  SBC  .
⑷ Từ trung điểm O của đoạn AC vẽ OK  (SBC ) . Tính độ dài OK .
 Lời giải

Chương VIII.
 Ta có ABC là tam giác vuông tại B nên BC  AB .

 Mặt khác AS   ABC  nên AS  BC .
Suy ra BC  SAB  . Do đó SBC   SAB .
⑵ Chứng minh AH  SBC  .

 Theo trên ta có BC  SAB  nên BC  AH .
 Theo giả thiết, ta có AH  SB . Do đó AH  SBC  .

 ABC vuông cân đỉnh B và AC  2a  BA  BC  a 2 .
 Mặt khác SAB vuông tại S và AH là đường cao.
1 1 1 3 a 6
 2
 2
 2
 2  AH  .
AH AB AS 2a 3
⑷ Tính độ dài OK .
 Gọi D, E lần lượt là trung điểm BC , CS .
OD // AB 1 a 2
 Ta có   OD  AB  .
OA  OC 2 2
OE // SA 1 a
 Tương tự ta có   OE  SA  .
SE  EC 2 2
 Kẻ OK  ED,  K  ED  . Dễ thấy SAB // OED  nên CD  OED   CD  OK .
 Do đó OK  SBC  .
1 1 1 6 a 6
 Xét OED , đường cao OK , ta được: 2
 2
 2
 2  OK  .
OK OD OE a 6
Bài 85. Cho hình chóp S.ABC có đáy là tam giác đều, SA   ABC  . Gọi H , K lần lượt là trực
tâm của ABC và SBC .
⑴ Chứng minh SAH   SBC  ⑵ Chứng minh CHK   SBC 
 Lời giải
⑴ Chứng minh SAH   SBC  .
 Gọi I là trung điểm của BC  BC  AI .
 SA   ABC   SA  BC
 BC  SAI   BC  SAH   SAH   SBC  .
⑵ Chứng minh CHK   SBC  .

 Vì SA   ABC   SA  CH
 Vì H là trực tâm của tam giác ABC nên CH  AB

Chương VIII.
 Từ đó suy ra CH  SAB  CH  SB .
 Vì K là trực tâm của tam giác SBC nên CK  SB
 SB  CKH   SCB  CKH  .
Bài 86. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a, SA   ABCD  . Gọi M , N là các
, DN  . Chứng minh: SAM   SMN  .

a 3a
điểm thuộc BC và CD sao cho BM 
2 4
 Lời giải
 Ta có: SA   ABCD  nên SA  MN .
a2 5a2
 ABM nên AM 2  AB2  BM 2  a 2   .
4 4
a2 a2 5a2
 CMN nên MN  CM  CN   
2 2 2
.
4 16 16
9a2 25a2
 ADN nên AN 2  AD 2  DN 2  a2   .
16 16
5a2 5a2 25a2
 Vì AM 2  MN 2     AN 2
4 16 16
 AMN vuông tại M .
 AM  MN
 MN  SAM   SAM   SMN  .
Bài 87. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình chữ nhật, SAB đều và vuông góc với đáy. Gọi
H là trung điểm của AB . Chứng minh: SAD   SAB  .
 Lời giải
 Ta có SAB đều và H là trung điểm AB
Nên SH  AB .
 SAB    ABCD 
 Mặt khác ta có 
 SAB    ABCD   AB
 SH   ABCD   SH  AD .
 AD  SH
 Ta có   AD   SAB    SAD   SAB  .
 AD  AB
Bài 88. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại C , SAC là tam giác đều và
nằm trong mặt phẳng vuông góc với  ABC  . Gọi I là trung điểm của SC .
⑴ Chứng minh SAC   SBC  ⑵ Chứng minh  ABI   SBC 
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Chứng minh: SAC   SBC  .

 SAC là tam giác đều và vuông góc với  ABC 
 Gọi H là trung điểm của AC  SH  AC
  ABC   SAC   AC  SH   ABC   SH  BC
 Tam giác ABC là tam giác vuông tại C  BC  AC
Suy ra BC  SAH   BC  SAC   SBC   SAC  .
⑵ Chứng minh:  ABI   SBC  .
 BC  SAC   BC  AI
 Và SC  AI nên AI  SBC  . Do đó  ABI   SBC  .
Bài 89. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi cạnh a và SA  SB  SC  a .
⑴ Chứng minh AC   ABD  ⑵ Chứng minh  ABCD    BCDA 
 Lời giải
⑴ Chứng minh: AC   ABD  .
 Ta có AD   AADD  ;
 HCVG của AC trên  AADD  là AD
 Do AD  AD  AC  AD 1 .
 Ta có BD   ABCD  ,
HCVG của AC trên  ABCD  là AC
 Do AC  DB  AC  BD  2  .
Từ 1 ,  2   AC   ABD  .
⑵ Chứng minh:  ABCD    BCDA  .
 Ta có AB  AB 1 vì ABBA là hình vuông.
 AD   ABBA  ,  ABBA   AB  AB  AD  2
Từ 1 và  2  suy ra AB   BCDA  ,
Mà AB   ABCD    ABCD    BCDA  .
Bài 90. Cho hình hộp chữ nhật ABCD.ABCD . Gọi O là giao điểm của AC và BD . Kẻ
CK  BD .
⑴ Chứng minh CK  DB .
⑶ Kẻ CH  CK . Chứng minh CH  CBD  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Chứng minh CK  DB

 Ta có CK là hcvg của CK trên  ABCD  ,
 CK   ABCD  , CK  BD
 CK  BD .
 BD  CK
 Ta có   BD  CCK   CBD   CCK  .
 BD  CC 
⑶ Chứng minh CH  CBD  .
 Ta có CH  CK .
 BD  CCK  , CH  CCK   BD  CH
 Suy ra CH  CBD  .
Bài 91. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật với AB  a, AD  a 2 , SA  a
và SA   ABCD  . Gọi M là trung điểm của AD . Chứng minh SAC   SMB .
 Lời giải
Gọi I là giao điểm của AC và MB .
Ta có MA  MD và AD // BC
1
Nên áp dụng định lý Talet, suy ra AI  IC.
2
1 a2
AC  AD  DC  3a , AI  AC  .
2 2 2 2 2 2
9 3
 2

1 1  a 2  2 a2
MI  MB  
2 2
 a  .
9 9  2   6
 
2
a2 a2  a 2 
Từ đó suy ra AI 2  MI 2       MA .
2
3 6  2 
Vậy AMI là tam giác vuông tại I . Suy ra MB  AC .(1)
Mặt khác SA   ABCD   SA  MB. (2)
Từ (1), (2) suy ra MB  SAC  .
Do MB  SMB nên SMB  SAC 
Bài 92. Cho hình chóp đều S.ABC , có đọ dài cạnh đáy bằng a . Gọi M , N lần lượt là trung điểm
của các cạnh SB, SC . Tính diện tích AMN biết rằng  AMN   SBC  .
 Lời giải

Chương VIII.
Gọi K là trung điểm của BC và I  SK  MN.

Từ giả thiết ta có
1 a
MN  BC  , MN // BC  I là trung điểm của SK
2 2
và MN .
Ta có SAB  SAC  AM  AN (hai trung tuyến
tương ứng).
 AMN cân tại A  AI  MN.
 SBC    AMN 

 SBC    AMN   MN
Ta có   AI   SBC  .
 AI   AMN 
 AI  MN

a 3
Suy ra AI  SK và SAK cân tại A; SA  AK  .
2
3a2 a2 a2
Ta có SK 2  SB2  BK 2    .
4 4 2
2
 SK  a 10
Suy ra AI  SA  SI  SA  
2 2 2
  .
 2  4
1 a2 10
Vậy SAMN  MN.AI  .
2 16
Bài 93. Cho tứ diện ABCD có AB   BCD  . Trong  BCD vẽ các đường cao BE và DF cắt
nhau tại O . Trong  ACD  vẽ DK  AC . Gọi H là trực tâm của  ACD .
⑴ Chứng minh  ACD    ABE .
 Lời giải
⑴ Chứng minh:  ACD    ABE
 Vì AB   BCD   AB  CD
 Vì BE là đường cao tam giác BCD  BE  CD .
CD  AB 
  CD   ABE  
 Ta có: CD  BE     ACD    ABE  .
CD   ACD  

Chương VIII.
 Vì AB   BCD   AB  DF
 Vì DF là đường cao tam giác BCD  DF  BC .
DF  AB 
  DF   ABC  
 Ta có: DF  BC    DF  AC
AC   ABC  
 Mặt khác, DK  AC  AC   DFK  .
 Lại có, AC   ACD    ACD    DFK  .
 Do CD   ABE  CD  AE .
 Mà DK  AC  H  AE  DK  H   ABE   DFK  .
 ACD    ABE  

 Ta có:  ACD    DFK    OH   ACD  .
 ABE    DFK   OH 
Bài 94. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh 2a ; BAD  60 , SA   ABCD 
và SA  a 6 .
⑴ Chứng minh SAC    ABCD  và SAC   SBD  .
⑵ Chứng minh SBC   SDC 
 Lời giải
⑴ Chứng minh: SAC    ABCD  và SAC   SBD  .
 Vì SA   ABCD  mà
SA  SAC   SAC    ABCD  .
 Vì ABCD là hình thoi  AC  BD .
 Vì SA   ABCD  , BD   ABCD   SA  BD .
BD  SA 
 Ta có:   BD   SAC  .
BD  AC 
 Mà BD  SBD   SBD   SAC  .
⑵ Chứng minh: SBC   SDC  .
 Kẻ BM  SC 1 .
 Vì BD  SAC  , SC  SAC   BD  SC  2  .
 Từ 1 ,  2  SC   BMD  .

Chương VIII.
SBC   SDC   SC 

 BMD   SBC   BM   SBC , SDC  BM , DM  BMD
    
 BMD   SDC   DM   
 Ta có:  .
SC   BMD  

 SAB vuông tại A  SB  SA2  AB2  6a2  4a2  a 10 .
AO
 ABO vuông tại O  cos BAO   AO  AB.cos BAO  2a.cos 30  a 3 .
AB
 AC  2 AO  2a 3  SC  AC 2  SA2  12a2  6a2  3a 2
 Ta có: SM  MC  3a 2  3
 Mặt khác, BM2  SB2  SM2  BC 2  CM2
 SM2  CM2  SB2  BC 2  10a2  4a2  6a2
 SM  MC SM  MC   6a2   SM  MC  .3a 2  6a2  SM  MC  a 2  4
SM  2a 2
 Từ  3 ,  4     BM  SB2  SM 2  a 2 ( SBM vuông tại M )
 MC  a 2
BO
  ABO vuông tại O  sin BAO   BO  AB.sin BAO  2a.sin 30  a .
AB
 Vì  BMD cân tại M , OM là đường trung tuyến  OM là đường cao.
BO a
  BMO vuông tại O  sin BMO    BMO  45  BMD  90 .
BM a 2
Vậy SBC   SDC  .

Chương VIII.
Dạng: Thiết diện

Bài 95. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật, SA vuông góc với mặt phẳng
đáy. Gọi   là mặt phẳng đi qua A và vuông góc với SB . Khi đó, mặt phẳng   cắt
hình chóp S.ABCD theo thiết diện là hình gì?
 Lời giải
 Gọi AH  SB tại H .
    SAB  AH .
 AD  SA
 Có   AD   SAB   AD  SB .
 AD  AB
     ABCD   AD .
 Có BC // AD  BC  SAB  BC  SB .
 Vẽ HI //BC  I  SC      SBC   HI .
Vậy    S.ABCD  AHID là hình thang vuông tại A, H .
Bài 96. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại A , AB  AC  a ; cạnh bên
SA vuông góc với mặt đáy, SA  a . Gọi M là trung điểm của SC . Tính diện tích thiết
diện của hình chóp cắt bởi mặt phẳng  P  đi qua M và vuông góc với AC .
 Lời giải
Gọi E , F lần lượt là trung điểm của AC , BC .
Do đó ME // SA , EF // AB .
Mà SA   ABC  (gt) nên ME   ABC  , suy ra ME  EF .
Dễ thấy  MEF    P  , thiết diện là MEF vuông tại E .
1 1 1 1 a2
Diện tích thiết diện là S  ME.EF  . SA. AB  .
2 2 2 2 8
Bài 97. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại B với AB  a , BC  a 3 , cạnh
bên SA  a 3 và vuông góc với mặt phẳng  ABC  . Mặt phẳng  P  đi qua trung điểm
M của AB và vuông góc với SB cắt AC , SC , SB lần lượt tại N , P , Q . Diện tích của tứ giác
MNPQ bằng
 Lời giải
BC  SAB   BC  SB
Do  P  đi qua trung điểm M của AB và vuông góc với SB cắt AC , SC , SB lần lượt tại
N , P , Q nên MN //PQ //BC ,
Do đó tứ giác MNPQ là hình thang vuông tại M , Q .

Chương VIII.
 MN  PQ  .MQ
1
SMNPQ 
2
1 a 3
+ ABC có MN //BC , MN  BC  ;
2 2
MQ SA
+ MQB SAB  
MB SB
SA.MB a 3.a a 3
 MQ    ;
SB 2a.2 4
a 7a
QB  MB2  MQ2   SQ  .
4 4
PQ SQ SQ.BC 7a 3
Có: MN //PQ //BC nên   PQ   .
BC SB SB 8
33a2
Vậy SMNPQ   MN  PQ  .MQ 
1
.
2 64
Bài 98. Cho tứ diện ABCD có AB vuông góc với CD , AB  CD  8 , M là điểm thuộc cạnh BC
sao cho MC  x.BC  0  x  1 . Mặt phẳng qua M , song song với AB, CD và lần lượt cắt
DB, AD, AC tại N , P , Q . Diện tích lớn nhất của tứ giác MNPQ bằng bao nhiêu?
 Lời giải
MQ // AB và NP // AB  MQ // PN ,
Tương tự PQ // NM (vì cùng //CD ), mà AB  CD
Tứ giác MNPQ là hình chữ nhật.
MQ MC BM MN MQ MN MQ  MN
  1  1   1 
AB BC BC CD AB CD 8
 MQ  MN  8 .
 MQ  MN 
2
SMNPQ  MQ.MN   16 .
4
Suy ra diện tích lớn nhất của tứ giác MNPQ bằng 16 .
Bài 99. Cho hình chóp S.ABCD có SA vuông góc với đáy, ABCD là hình vuông cạnh a 2 ,
SA  2a . Gọi M là trung điểm SC ,   là mặt phẳng đi qua A, M và song song với
đường thẳng BD . Tính diện tích thiết diện của hình chóp S.ABCD bị cắt bởi  .
 Lời giải
Trong  ABCD  , gọi O  AC  BD .
Trong SAC  , gọi E  SO  AI .
Trong SBD  kẻ đường thẳng qua E và song song với
BD lần lượt cắt SB, SD tại H , K .

Chương VIII.
Vậy thiết diện của hình chóp cắt bởi mặt phẳng   là tứ giác AIKH .
AC  BD 

Ta có:   BD  SAC   BD  AI  HK  AI .
SA   ABCD   SA  BD  
1 1 1
Ta có AI  SC  SA2  AC 2  .2 2a  a 2 .
2 2 2
HK SI 2 2 4
Và E là trọng tâm SAC nên    HK  BD  a .
BD SO 3 3 3
1 2 2 2
Vậy diện tích tứ giác AHIK là SAHIK  AI .HK  a .
2 3
Bài 100. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a , SA  a và vuông góc với đáy.
Mặt phẳng   qua A và vuông góc với trung tuyến SI của tam giác SBC . Tính diện
tích S của thiết diện tạo bởi   với hình chóp đã cho.
 Lời giải
Gọi H là hình chiếu vuông góc của A lên SI .
Kẻ đường thẳng MN qua H và song song với BC và cắt
SB , SC lần lượt tại M , N .
Ta có: SI  BC  SI  MN và SI  AH .
 SI   AMN  .
Dễ dàng ta chứng minh được
BC  SAI   AH  BC  AH  MN .
Ta dễ dàng chứng minh được tam giác AMN cân.
SA2 .AI 2 21
AH   a.
SA  AI
2 2
7
7
Ta có: SI  SA2  AI 2  a.
2
2
SA2  SI .SH  SH  a.
7
MN SH 4
Do MN // BC    MN  a .
BC SI 7
2
1 2a 21
SAMN  MN.AH  .
2 49
Bài 101. Cho hình chóp S.ABCD với đáy ABCD là hình thang vuông tại A , đáy lớn AD  8 , đáy
nhỏ BC  6 , SA vuông góc với đáy, SA  6 . Gọi M là trung điểm AB ,  P  là mặt phẳng
qua M và vuông góc với AB . Thiết diện của hình chóp S.ABCD cắt bởi mặt phẳng  P 
có diện tích bằng bao nhiêu?
 Lời giải

Chương VIII.
Gọi N , P và Q lần lượt là trung điểm CD , SC và SB .

 P    SAB   MQ

Ta có:  P    ABCD   MN

 P    SCD   NP
Do đó, thiết diện của hình chóp S.ABCD cắt bởi  P  là
tứ giác MNPQ .
Dễ thấy MNPQ là hình thang vuông tại M , Q và
MQ  PQ  3 , MN  7 .
Vậy diện tích hình thang MNPQ là:
MQ.  MN  PQ  3.  7  3
SMNPQ    15 .
2 2
Bài 102. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O, AB  SA  a, SA vuông góc với
đáy  ABCD  . Gọi  P  là mặt phẳng qua A và vuông góc với SC ,  P  cắt SB, SC , SD
tại H , I , K.
⑶ Chứng minh tứ giác AHIK có hai đường chéo vuông góc. Tính diện tích AHIK
theo a.
 Lời giải
 BD  AC
 Ta có:   BD  SC
 BD  SA
 Mà  P   SC nên BD //  P 
 P    SBD   HK
   HK // BD
 BD //  P 
 BC  AB
 Ta có:   BC   SAB   BC  AH (1)
 BC  SA
 Vì SC   P  mà AH   P  nên SC  AH ( 2)
 Từ (1) và (2) suy ra AH  SB

CD  AD
 Ta có:   CD   SAD   CD  AK (3)
CD  SA

Chương VIII.
 Vì SC   P  mà AK   P  nên SC  AK ( 4)
 Từ (3) và (4) suy ra AK  SD
⑶ Chứng minh tứ giác AHIK có hai đường chéo vuông góc. Tính diện tích AHIK theo a.

 HK // BD
 Ta có :   HK  SAC   HK  AI vì AI  SAC 
 BD  SAC 

Vậy tứ giác AHIK có hai đường chéo vuông góc
1 1 1 a 6
 Ta có: 2
 2
 2
 AI 
AI AS AC 3
2
SH HK a 2 a 2
   HK  SH  SA 2  AH 2  a 2    
SB BD  
 2  2
1 1 a 6 a 2 a2 3
 SAHIK  AI .HK  . . 
2 2 3 2 6
Bài 103. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a, SA  2a, SA vuông góc với
mặt phẳng đáy. Gọi   là mặt phẳng qua điểm B và vuông góc với cạnh SC . Tìm thiết
diện của tứ diện bị cắt bởi   và tính diện tích của thiết diện đó.
 Lời giải
 Kẻ AH  SC
 Mà    SC nên AH //  
 Gọi M là trung điểm của AC
 BM  AC
 Ta có   BM  SC  BM   
 BM  SA
 M      SAC 
 Mà 
 AH //   , AH  SAC 
    SAC   MK  MK // AH , K SC  .
 Vậy thiết diện của tứ diện là BKM  BM  MK 
1 1 1 2a 5
 2
 2
 2
 AH 
AH AS AC 5
1 1 1 1 2a 5 a 3 a2 15
 SBKM  .MK.MB  . AH.MB  . .  .
2 2 2 4 5 2 20
Bài 104. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a . Gọi H là trung điểm BC ,
O là trung điểm AH và G là trọng tâm của tam giác ABC . Biết SO vuông góc mặt
phẳng  ABC  và SO  2a . Tính diện tích thiết diện với hình chóp S.ABC khi cắt bởi
mặt phẳng  P  đi qua G và vuông góc với AH .
 Lời giải

Chương VIII.
 Gọi M , N lần lượt là trung điểm AB, AC .

1 1 a
 MO  MN  BC  .
2 4 4
 SO  MN và O là trung điểm MN  SMN cân tại S .
a 65
 SM  SN  SO2  MO2  .
4
 MN  AH  MN //BC 

 Ta có: SO  AH  AH   SMN  .
 MN , SO  SMN
  
  P  qua G và vuông góc với AH   P  là mặt phẳng
qua G và song song SMN  .
 G là điểm chung của  P  và SMN  , SMN  //  P 
 SMN    P   d qua G song song MN cắt AB, AC lần lượt tại E, F
EF AG AE AF 2 2 2a
 EF //BC       EF  BC  .
BC AH AB AC 3 3 3
 E là điểm chung của  P  và SAB  ,
 SAB   P   d qua E song song SM cắt SB tại J .
EJ BE 2 2 a 65
 EJ //SM     EJ  SM  .
SM BM 3 3 6
 F là điểm chung của  P  và SAC  ,
 SAC    P   d qua F song song SN cắt SC tại I .
IF FC CI 2 2 a 65
 IF //SN      IF  SN  .
SN CN CS 3 3 6
Suy ra thiết diện với hình chóp S.ABC khi cắt bởi mặt  P  là hình thang cân IJEF .
CI 2 SI 1 IJ a
 Ta có:      IJ  .
CS 3 SC 3 BC 3
 Gọi K là hình chiếu vuông góc của J lên EF .
 EF  IJ   ; JK  JE2  EK 2 
1 a 3a
 EK  .
2 6 4

Chương VIII.
3a2
JK  IJ  EF  
1
Vậy SIJEF  .
2 8
Bài 105. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có đáy là tam giác vuông cân, AB  AC  a 2 . Ba
điểm I , K , M lần lượt là trung điểm của BC , CC và BI ; BB  2a .
 Lời giải
 AB  AC  a 2  BC  AB2  AC 2  2a
 BCCB là hình vuông  BC  BC .
 AI  BB 
  AI   BCCB  
 Ta có  AI  BC   BC  AI
BC   BCCB 
Và BC  IK (vì BC//IK ).
 BC   AIK  .
 Mặt phẳng  P  qua M và vuông góc với BC và BC   AKI    P  là mặt phẳng đi
qua M và song song với  AIK  .
  BCCB   P   M .
 BCCB   AIK   IK .
  BCCB   P   d qua M , song song IK , cắt CC , BB lần lượt tại D, F .
  ACCA   P   D .
 ACCA   AIK   AK .

Chương VIII.
  ACCA   P   d qua D , song song AK , cắt AA tại E .

  ABBA    P   EF , EF  AB  G .
  ABC    P   GM .
Vậy thiết diện do  P  qua M và vuông góc BC cắt hình trụ là tứ giác DEGM .
Bài 106. Cho lăng trụ tứ giác đều ABCD.ABCD , cạnh đáy của lăng trụ bằng a. Một mặt phẳng
  hợp với mặt phẳng đáy  ABCD  một góc 45 và cắt các cạnh bên của lăng trụ tại
M , N , P , Q . Tính diện tích thiết diện.
 Lời giải
Gọi S là diện tích thiết diện MNPQ .
Ta có hình chiếu của MNPQ xuống  ABCD  chính là
hình vuông ABCD .
S  SABCD  a2 .
Gọi    ,  ABCD thì  45.
2
Do S  S.cos  S.  S  2S  2a2 .
2
Bài 107. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh A . Gọi H là trung điểm của
BC , O là trung điểm của AH và G là trọng tâm của ABC . Biết SO vuông góc mặt
phẳng  ABC  và SO  2a. Tính diện tích thiết diện với hình chóp S.ABC khi cắt bởi mặt
phẳng  P  đi qua G và vuông góc với AH .
 Lời giải
Qua G dựng MN  M  AB, N  AC  song song BC
thì MN  AH  MN   P  .
Qua G dựng GK  K  SH  song song SO thì
GK  AH.
 GK   P 
Qua K dựng PQ  P  SC , Q  SB song song BC
thì PQ  AH  PQ   P  .
Suy ra thiết diện là tứ giác MNPQ.
Ta có MN và PQ cùng song song BC
 G là trung điểm MN và K là trung điểm của
PQ . Tứ giác MNPQ là hình thang.
2 2
Vì G là trọng tâm ABC và MN // BC  MN  BC  a.
3 3

Chương VIII.
OH 1 HG 1 HG 2
Ta có  ,    .
AH 2 AH 3 OH 3
HG GK HK 2 4
Vì GK // SO nên     KG  a.
HO SO HS 3 3
HK 2 SK 1 PQ 1
Mặt khác PQ // BC ,      PQ  a.
HS 3 SH 3 BC 3
11 2  4
Vậy diện tích thiết diện cần tìm là S  .  PQ  MN  .GK   a  a  . a  a 2 .
1 2
2 23 3  3 3
Bài 108. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a. Cắt hình lập phương bởi mặt
phẳng trung trực của đoạn thẳng BD . Tính diện tích thiết diện.
 Lời giải
Thiết diện là hình chữ nhật MNPQ.
IB IH BH
Ta có IBH DBD suy ra   .
DB DD BD
a 3
.a 3
IB.BD 2 3a 2
Suy ra BH    và
DB a 2 4
a 3
.a
IB.DD 2 6a
IH    .
DB a 2 4
DH BD  BH 1 1 a 2
    MN  AC 
DO DO 2 2 2
a 6
Ta có NP  HK  2HI  .
2
a 2 a 6 3 2
Vậy SMNPQ  MN.NP  .  a.
2 2 2
Bài 109. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , cạnh bên SA  b và vuông
góc với mặt phẳng đáy  ABCD  . Gọi M là điểm trên cạnh AB sau cho
AM  x  0  x  a  . Gọi   là mặt phẳng qua M vuông góc với đường thẳng AC .
⑴ Xác định thiết diện của hình chóp đã cho với mặt phẳng  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Xác định thiết diện của hình chóp đã cho với  .

SA  AC
Ta có     // SA ,   // BD.
 BD  AC
  // SA
+)       SAB   m với m qua M và
SA   SAB 
m//SA
 .
m  SB  N
  // BD
+)       ABCD   n với n qua
 BD   ABCD 
n//BD

M và n  AD  L .
n  AC  I

  // SA  p //SA
+)       SAC   p qua I và  .
SA   SAC   p  SC  P
  // SA q //SA
+)       SAD   q qua L và  .
SA   SAD  q  SD  Q
Mặt phẳng   cắt các mặt của hình chóp S.ABCD theo năm đoạn giao tuyến MN ,
NP , PQ , QL , LM nên thiết diện là ngũ giác MNPQL .
Chú ý tính chất đối xứng ta có SMNPQL  2SMINP .
Trong đó tứ giác MINP là hình thang vuông tại I và M , gọi O là tâm hình vuông
ABCD
MN BM a  x b  a  x
Theo định lí Ta-lét:    MN  ;
SA BA a a
MI AM x x 2
   MI  .
BO AB a 2
IP CI CO  OI 1 OI 1 BM 1 a  x 2a  x b  2a  x 
          IP  .
SA CA 2OA 2 2OA 2 2BA 2 2a 2a 2a
 b  a  x  b  2a  x   x 2 2bx  4a  3x 
Ta có SMNPQL   MN  IP  MI      .
 a 2a  2 4a

Sử dụng bất đẳng thức Cô-si ta có

Chương VIII.
2 .bx  4a  3x 
2
2 .b  3x  4a  3x 
.3x  4a  3x  
2 .b 2ab
S     .
4a 12a 12a  2  3
2a
Dấu “=” xảy ra  3x  4a  3x  x  .
3
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
KHOẢNG CÁCH
A Lý thuyết
1. Khoảng cách từ 1 điểm tới 1 đường thẳng, đến 1 mặt phẳng
1.1. Khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng
Định nghĩa:
Cho điểm và đường thẳng .
Trong mặt phẳng ,
gọi là khoảng cách từ điểm đến đường thẳng .
Kí hiệu : .
Nhận xét


1.2. Khoảng cách từ một điểm đến một mặt phẳng
Định nghĩa:
Cho điểm và mặt phẳng .
 Gọi là hcvg của trên mặt phẳng .
gọi là khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng .
Kí hiệu :
Nhận xét


Chương VIII.
2. Khoảng cách giữa đường và mặt song song, hai mặt song song
2.1. Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng song song
Định nghĩa:
Cho đường thẳng song song với mặt phẳng .

 Khoảng cách giữa đường thẳng và mặt phẳng là
khoảng cách từ một điểm bất kì của đến mặt phẳng .
Kí hiệu :
2.2. Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song
Định nghĩa:
Khoảng cách giữa hai mặt phẳng song song là

khoảng cách từ một điểm bất kì thuộc mặt phẳng này đến
mặt phẳng kia
Kí hiệu : với điểm
3. Đường vuông góc chung và khoảng cách hai đường chéo nhau
3.1. Định nghĩa
Định nghĩa:
 Đường thẳng cắt hai đường thẳng chéo nhau và
và cùng vuông góc với mỗi đường ấy được gọi là đường
vuông góc chung của và
 Nếu đường vuông góc chung cắt hai đường thẳng chéo
nhau và tại thì độ dài đoạn thẳng gọi là
khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau và
Kí hiệu:
3.2. Cách dựng đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng chéo nhau
▶ Cách 1: Khi a vuông b
 Dựng một mặt phẳng    a,    b tại N

 Trong   dựng NM  a tại M
 Đoạn MN là đoạn vuông góc chung của a và b

Chương VIII.
▶ Cách 2: Khi a chéo b

 Dựng một mặt phẳng  P   b,  P  / / a .
 Dựng a ' là hình chiếu của a lên mặt phẳng  P  ,
bằng cách lấy M  a dựng đoạn MN   P  , lúc đó
a ' là đường thẳng đi qua N và song song với a
 Gọi H  a ' b , dựng HK / / MN  HK là đoạn
vuông góc chung của a và b
Nhận xét
⑴ Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa một trong hai
đường thẳng đó với mặt phẳng song song với nó và chứa thằng còn lại.
⑵ Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau bằng khoảng cách giữa hai mặt phẳng
song song lần lượt chứa hai đường thẳng đó.

Chương VIII.
B Bài tập
 Dạng 1. Khoảng cách từ chân đường cao đến một mặt bên
Phương pháp

Ba bước dựng ở trên là sử dụng tính chất:
“Hai mặt phẳng vuông góc với nhau, nếu một đường thẳng nằm trên mặt này vuông
góc với giao tuyến thì sẽ vuông góc với mặt phẳng kia.”
Nhận xét:
Đây là bài toán cơ bản nhưng vô cùng quan trọng trong việc tính khoảng cách từ một điểm
đến một mặt phẳng. Hầu như tính khoảng cách từ một điểm bất kỳ đến mặt phẳng bên đều
thông qua điểm này.
Ví dụ 1.1.
Cho hình chóp có vuông góc với đáy . Hãy xác định khoảng cách
từ điểm đến mặt bên .
 Lời giải
Ta có BC  SBC    ABC  .
Dựng AH  BC tại H .
Dựng AI  SH tại I .
 BC  SA
Vì   BC   SAH    SBC    SAH  .
 BC  AH
SBC   SAH   AH có AI  SH
 
Nên AI  SBC  . Vậy d A;  SBC   AI .
Ví dụ 1.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh , cạnh bên vuông góc
với đáy. Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng theo , biết
.
 Lời giải

Chương VIII.
Gọi E là trung điểm BC thì BC  AE (vì ABC đều).

Dựng AF  SE tại F .
 BC  SA
Có   BC  SAE 
 BC  AE
 SBC   SAE  SE  AF  SE
Suy ra AF  SBC  .
 
Vậy d A ,  SBC   AF .
1 1 1 2 4 2 a 2
Trong SAE :2
 2
 2
 2  2  2  AF 
AF AS AE 3a 3a a 2
 
Vậy d A,  SBC   AF 
a 2
2
.
Ví dụ 1.3.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông tâm , cạnh
và . Tính khoảng cách từ đến mặt phẳng .
 Lời giải
 BC  AB
Ta có:   BC  SAB   SBC   SAB  SB
 BC  SA
Kẻ AH  SB tại H  AH  SBC 
 
Vậy: d A ,  SBC   AH .
Trong SAB :
1 1 1 1 1 4 a 3
2
 2
 2
 2  2  2  AH 
AH AB SA a 3a 3a 2

Kết luận: d A, SBC    a 3
2
.

Chương VIII.
 Dạng 2. Khoảng cách từ điểm bất kỳ đến một mặt phẳng
Phương pháp
Từ các điểm yêu cầu, ta quy về chân đường cao:

Giả sử như hình vẽ.
Khi đó: với là hằng số.

Ví dụ 2.1.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại với , . Goi
là trung điểm . Biết .
⑵ Tính khoảng cách từ đến .
 Lời giải
Vì ABC vuông tại A , M là trung điểm của BC
Nên ta có MA  MB  MC . 1
Theo đề SA  SB  SC .  2
Từ 1 và  2   M là HCVG của S lên  ABC  .
 
Vậy d S ,  ABC   SM .
a 5   a
2
Trong SBM có SM  SB2  BM 2  2
 2a .

Chương VIII.
⑵ Tính khoảng cách từ M đến SAB  .

M là hình chiếu vuông góc của đỉnh S trên mặt phẳng  ABC  .
Kẻ MF  AB tại F . Kẻ MG  SF tại G  MG  SAB .
a 3
MAB là tam giác cân có góc 60 nên MAB đều  MF  .
2
1 1 1 1 1 2a 3
Trong SMF :      MG  .
 2a 
2 2 2 2 2
MG SM MF a 3 19
 
 2 
Ví dụ 2.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác vuông tại , , ; mặt
phẳng vuông góc với mặt phẳng . Biết và Tính
khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng theo .
 Lời giải
Gọi H là hình chiếu vuông góc của S lên BC .
Do SBC    ABC  nên SH   ABC  .
 
SH  SB  sin 30  a 3
Trong SBH :  
.

 BH  SB  cos 30  3a
Dựng HG  AC tại G . Dựng HK  SG tại K .
 AC  HG
Ta có   AC  mp  SHG  .
 AC  SH
 SAC   SHG  vì AC  SAC 
Và SAC   SGH   SG  HK  SAC  .
 
Vậy d H ,  SAC   HK .
GH CH a 3a
Ta có CGH ~ CBA    GH  .3a  .
BA CA 5a 5
1 1 1 25 1 28 3a 7
Trong SGH : 2
 2
 2
 2  2  2  HK  .
HK HG HS 9a 3a 9a 14
HB   SAC   C 

d B ,  SAC  

BC
4

d H ,  SAC   HC
  
Vậy d B, SAC   4 d H , SAC    6a 7
7
.

Chương VIII.
 Dạng 3. Khoảng cách hai đường chéo nhau
Phương pháp
Phương pháp chung: Ta phải chuyển khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau về
khoảng cách từ một điểm đến một đường thẳng hoặc khoảng cách
từ một điểm đến một mặt phẳng.
 Trường hợp 1:
♻ Nếu đường thẳng .
Khi đó chọn sao cho có thể tính là .
♻ Nếu không tìm được thì ta phải dựng
 Trường hợp 2: và lần lượt thuộc hai mặt phẳng song song nhau.
♻ Nếu đường thẳng
 Trường hợp 3: là cạnh bên còn là một cạnh đáy của hình chóp
♻ Ta làm như sau:
(+) Gọi (mặt đáy).
(+) Từ dựng đường thẳng song song với .
(+) Khi đó song song với chứa và .
(+) Chọn trên sao cho có thể tính là .


Chương VIII.
Ví dụ 3.1.
Cho hình chóp có đáy là hình vuông cạnh , . Gọi
lần lượt là trung điểm của . Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng
và theo .
 Lời giải
Gọi O là giao điểm của AC và BD .
Ta có AD//BC  AD// SBC 
  
Nên d  AD , SB   d AD ,  SBC   d I , SBC  . 
Gọi H là hình chiếu vuông góc của O trên SK
OH  SK
Nên 
OH  BC

 OH  SBC   d O , SBC   OH . 

a2 a 6
Trong SAO : SO  SA2  AO2  2a2   .
2 2
Trong SOK :
1 1 1 4 4 14a2 a 42
2
 2
 2
 2
 2
  OH  .
OH OS OK 6a a 3 14
OI  SBC   K 

d I ,  SBC 
IK
 2.

d O ,  SBC   OK
   
Vậy d  AD , SB   d I , SBC   2d O , SBC   2OH 
a 42
7
.
Ví dụ 3.2.
Cho hình chóp có đáy là tam giác đều cạnh . Hình chiếu vuông góc của
trên là điểm thuộc cạnh sao cho Góc giữa đường thẳng
và bằng . Tính khoảng cách giữa và theo .
 Lời giải
Áp dụng định lí Cô-sin trong AHC ta có :

Chương VIII.
CH 2  CA2  AH 2  2.CA.AH.cos CAH .

4a 2 2a 7a2 a 7
 a2   2.a. .cos 600   CH  .
9 3 9 3
Ta có HC là hình chiếu vuông góc của SC trên  ABC 
 
Nên SC ;  ABC   SCH  600 .
a 7 a 21
Trong SCH : SH  CH.tan 600  . 3 .
3 3
Từ A kẻ Ax//BC  BC // SAx 
  
Khi đó d  BC , SA   d BC ,  SAx   d B , SAx  . 
Dựng HI  Ax tại I .
Gọi K là hình chiếu vuông góc của H trên SI .
 Ax  HI
Vì   Ax   SHI    SAx    SHI   SI .
 Ax  SH

Mà HK  SI  HK  SAx  . Vậy d H ,  SAx   HK . 
2a 3 a 3
Trong AIH : HI  HA.cos 600  .  .
3 2 3
1 1 1 9 9 24a2 a 7
Trong SIH : 2
 2
 2
 2
 2
  HK  .
HK HS HI 21a 3a 7 24
BH  SAx   A 

d B ,  SAx    BA  3 .
d  H ,  SAx   HA 2
 3
2
 
Vậy d  BC , SA   d B, SAx   d H , SAx   HK 
3
2 8

a 42
.

Chương VIII.
C Luyện tập
Dạng: Tính khoảng cách từ điểm đến mặt phẳng

Bài 110. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông cân tại B , AB  2a, SA vuông góc
với đáy và SB tạo với đáy một góc 60 . Tính khoảng cách từ:
⑴ Điểm S đến mặt phẳng  ABC  . ⑵ Điểm C đến mặt phẳng SAB  .
⑶ Điểm B đến mặt phẳng SAC  . ⑷ Điểm A đến mặt phẳng SBC  .
 Lời giải
⑴ Khoảng cách từ điểm S đến mặt phẳng  ABC  .
 Ta có SA   ABC   SA  d  S;  ABC   .
 SB tạo với đáy một góc 60  SBA  60

 SAB : SA  AB.tan SBA  2a.tan 60  2 3a .
⑵ Khoảng cách từ điểm C đến mặt phẳng SAB  .
 BC  SA
 Ta có:   BC  SAB  .
 BC  AB
 
 Suy ra BC  d C ;  SAB  .
 ABC là tam giác vuông cân tại B , AB  2a  BC  AB  2a .
⑶ Khoảng cách từ điểm B đến mặt phẳng SAC  .
 Gọi G là trung điểm của AC
 BG  AC
 Ta có:   BG   SAC   BG là khoảng cách từ điểm B đến SAC  .
 BG  SA
AC 2 2a
 ABC là tam giác vuông cân tại B  BG   a 2.
2 2
⑷ Khoảng cách từ điểm A đến mặt phẳng SBC  .
 Gọi H là hình chiếu của A trên SB
 AH  SB
 Ta có   AH   SBC   AH là khoảng cách từ điểm A đến SBC  .
 AH  BC
2a 3
 Tam giác AHB vuông tại H nên AH  AB.sin 60   a 3.
2
Bài 111. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , AB  2a ,
SA  4a .
⑴ Tính khoảng cách từ O đến SAB  .
⑵ Tính khoảng cách từ A đến SCD  .

Chương VIII.
 Lời giải
⑴ Khoảng cách từ O đến SAB  .
Theo đề bài thì SO   ABCD  .
Dựng OI  AB tại I thì AB  SIO  .
 SAB  SIO   SI
Dựng OH  SI tại H  OH  SAB
 
 d O ,  SAB   OH .
1
OI là đường trung bình BAD  OI  AD  a .
2
Trong SAO : SO  SA2  AO2  16a2  2a2  a 14 .
1 1 1 1 1 15 a 210
Trong SOI : 2
 2 2
 2 2
 2
 OH  .
OH OI OS a 14a 14a 15
⑵ Khoảng cách từ A đến SCD  .
Vì S.ABCD là hình chóp đều nên khoảng cách từ tâm O đến các mặt bên bằng nhau,
   
có d O , SAB   d O , SCD   OH 
a 210
15
.
d  A ,  SCD   AC
AO  SCD   C , nên có   2.
d  O ,  SCD   AO
  
Vậy d A,  SCD   2.d O , SCD    2a 210
15
.
Bài 112. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O , cạnh bằng a , SA vuông
góc với đáy. Góc tạo bởi SC và mặt phẳng SAB  bằng 30
 Lời giải

Chương VIII.

CB  AB
Vì   CB   SAB  .
CB  SA
Do đó SB là hình chiếu của SC lên mặt phẳng SAB  .
 
 SC , SAB   SC , SB   CSB  30 .
Trong SBC vuông tại B có SB  BC.cot 30  a 3 .

Trong SAB : SA  SB2  AB2  3a2  a2  a 2 .
SA  BD
Ta có   BD   SAC    SBD   SAC  .
 AC  BD
Trong SAC  , kẻ AH  SO  AH   SBD   d A ,  SBD   AH .  
1 1 1 1 1 5 a 10
Trong SAO : 2
 2
 2
 2  2  2  AH  .
AH SA AO 2a a 2a 5

Vậy d A, SBD    a 10
5
.
Vì AC  SBD   O nên

d C ,  SBD    CO  1 .
d  A ,  SBD   AO
  
Vậy d C , SBD   d A , SBD    a 10
5
.
Vì IC  SBD   S 

d I ,  SBD    IS  1 .
d  C ,  SBD   CS 2
 1
2

Do đó d I , SBD   d C , SBD   
a 10
10
.
d  G ,  SBD   GD 2
Vì IG  SBD   D    .
d  I ,  SBD   ID 3
 2
3
 
Do đó d G , SBD   d I , SBD  
a 10
15
. 

Chương VIII.

Theo câu ⑴ ta có BC   SAB   d C ,  SAB   BC  a .
Vì IC  SAB   S 

d I ,  SAB    IS  1 .
d  C ,  SAB   CS 2
 
 
Do đó d I , SAB   d C , SAB   .
1
2
a
2
d  O ,  SAB   OA 1
Vì OC  SAB  A    .
d  C ,  SAB   CA 2
  
Do đó d O, SAB   d C , SAB   .
1
2
a
2

Vì CE // AB nên d  C ,  SAB    d  E ,  SAB    a .
d  G ,  SAB   GS 2
Vì EG  SAB   S    .
d  E ,  SAB   ES 3
 2
3
 
Do đó d G , SAB   d E, SAB  
2a
3
. 
Bài 113. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông tâm O cạnh a, SA   ABCD  , SA  2a
 Lời giải
 Từ A kẻ AH  SB 1
BC  AB
   BC   SAB   BC  AH  2
BC  SA 

 Từ (1) và (2): AH   SBC   AH  d A ,  SBC  . 
1
AH 2

1
SA 2

1
AB 2
5
 2  AH 
4a
2a 5
5
 d A , SBC  
5

2a 5

 Từ A kẻ AG  SO  3
BD  AC 
   BD   SAC   BD  AG  4
BD  SA 

Chương VIII.

 Từ (3) và (4): AG   SBD   AG  d A ,  SBD  . 

AG
1
2

1
SA 2

1
AO 2
9
 2  AH 
4a
2a
3

 d A, SBD  
2a
3
. 

d O ,  SBC    OC  1  d O , SBC  1 d A , SBC  a 5 .
 Có AO   SBC   C 
d  A ,  SBC   AC 2
   2    5
Bài 114. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O cạnh a , SO vuông góc với mặt
phẳng đáy và SO  2a.
 Lời giải
 Gọi N là trung điểm của BC
BC  ON 
 Ta có:   BC   SON 
BC  SO 
 Kẻ OK  SN
BC   SON  

 Ta có OK  BC vì   OK   SBC 
OK   SON  

 
 d O,  SBC   OK

1
OK 2

1
2
SO ON

1
2
 OK 
2a
17

 d O, SBC  
2a
17

   
 Vì AC  2OC nên d A,  SBC   2d O, SBC   d A, SBC     4a 17
17
Bài 115. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có AB  SA  2a .
 Lời giải

Chương VIII.

 Gọi I , M là trung điểm AB ; CD
CD  IM
Thì   CD   SIM 
CD  SM
 Vẽ IH  SM tại H  SM thì IH  SCD 
 Mà AB // CD  SCD   AB // SCD 
   
 d AB ,  SCD   d I , SCD   IH 
SO. IM
SM
 SAB đều cạnh 2a  SI  a 3  SM  a 3
1
 Và OM  IM  a  SO  SM 2  OM 2  a 2
2

Vậy d AB ,  SCD    SO. IM a 2 . 2a 2a 6
SM

a 3

3
.
  
 Ta có DC // AB  DC //  SAB   d D , SAB   d M , SAB  
  
 Do S.ABCD hình chóp tứ giác đều nên d M , SAB   d I , SCD    2a 6
3
 
Vậy d D , SAB  
2a 6
3
.
Bài 116. Cho tứ diện ABCD có AD vuông góc với  ABC  ; AB  AC  4cm ; AD  3cm ;
BC  5 cm.
⑴ Tính khoảng cách từ A đến  BCD  .
⑵ Gọi M là trung điểm AB , tính khoảng cách từ M đến  BCD  .
 Lời giải
⑴ Tính khoảng cách từ A đến mp  BCD  .
 Gọi E là trung điểm của BC  AE  BC .
 AE  BC

 Ta có:  AD  BC  BC   ADE 
 AD , AE  ADE
  
 Mà BC   BCD    BCD    ADE
 Lại có:  BCD    ADE  DE .

 Kẻ AH  DE  AH   BCD   d A ,  BCD   AH . 

Chương VIII.
2
5 39
 AEC : AE  AC  EC  4    
2 2 2
2 2
1 1 1 AE. AD 3 13
 ADE : 2
 2
  AH   .
AH AE AD 2 AE  AD
2 2 5

Vậy d A ,  BCD   AH  
3 13
5
.
⑵ Tính khoảng cách từ M đến mp  BCD  .
 Ta có: AM   BCD   B 

   AB  2
d A ,  BCD 
d  M ,  BCD   AM
d  A,  BCD   3 13

 d M ,  BCD  
2

10
 .
Bài 117. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thoi cạnh a . Tam giác ABC đều, hình
chiếu vuông góc H của đỉnh S trên  ABCD  trùng với trọng tâm của ABC . Đường
thẳng SD hợp với  ABCD  góc 300 . Tính khoảng cách d từ B đến SCD  theo a .
 Lời giải
Xác định  
30  SD;  ABCD   SD; HD   SDH và S
2a
SH  HD.tan SDH  .
3

Ta có d B, SCD  
BD
HD
 
.d H , SCD   .d H , SCD  .
3
2
   K
Ta có HC  AB  HC  CD . A D

Kẻ HK  SC . Khi đó d H ,  SCD   HK .  O
SH .HC 2a 21 H
SHC , có HK   . B C
SH 2  HC 2 21

Vậy d B, SCD  
3
2

HK 
a 21
7
.
Bài 118. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuôn cạnh a , mặt bên SAD  vuông góc với đáy
 ABCD  và SAD là tam giác đều. Gọi M là trung điểm của AD.
⑴ Tính theo a khoảng cách từ S đến  ABCD  .
⑶ Tính theo a khoảng cách từ M đến  SBC  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Tính theo a khoảng cách từ S đến mặt phẳng  ABCD  .

 SAD là tam giác đều
 Mà M là trung điểm của AD nên SM  AD
 SAD    ABCD 

  SAD    ABCD   AD  SM   ABCD 

SM  AD , SM   SAD 
 
 d S,  ABCD   SM 
a 3
2
 Kẻ MH //AC
 AC  BD
 Ta có:   MH  BD (1)
 AC // MH
 Mà SM   ABCD   MH  SM (2)
 Từ 1 ,  2  suy ra d SM , BD   MH 

1 a 2
AC 
2 2
⑶ Tính theo a khoảng cách từ M đến mặt phẳng  SBC  .
 Gọi N là trung điểm của BC
 Ta có: BC  MN
 Mà BC  SM vì SM   ABCD 
 Nên BC  SMN 
 Kẻ MK  SN
 Ta có MK  BC vì BC  SMN  và MK  SMN  nên MK  SBC 
 
 d M,  SBC   MK

1
MK 2

1
SM 2

1
MN 2
 MK 
a 21
7

 d M , SBC  
a 21
7

a 6
Bài 119. Cho hình chóp tam giác đều S.ABC cạnh đáy bằng a , cạnh bên bằng , I là trung
2
điểm của BC , O là trọng tâm của ABC.
 
⑴ Tính d S ,  ABC  , d  O , SA  .

⑵ Chứng minh SBC   SAI  . Tính d O ,  SBC  . 
 Lời giải

Chương VIII.
 
⑴ Tính d S ,  ABC  , d  O , SA  .
 Vì S.ABC là hình chóp tam giác đều  SO   ABC  .

 Khi đó d S ,  ABC   SO.
AB 3 a 3
 Vì ABC đều nên AI  
2 2
2 2 a 3 a 3 a 3
Suy ra AO  AI  .  và OI  .
3 3 2 3 6
2 2
a 6 a 3 a 42
Suy ra SO  SA  AO   2
   
2
.
 2   3  6
   
 Kẻ OH  SA  d  O , SA   OH 
SO.OA a 21
 .
SO 2  OA 2 9

⑵ Chứng minh SBC   SAI  . Tính d O ,  SBC  . 
 Vì ABC đều có I là trung điểm BC nên BC  AI mà BC  SO (do SO   ABC  )
 BC  SAI  . Mà BC  SBC  nên SBC   SAI  .
 Trong SOI  , kẻ OK  SI ( K SI ).
 SBC    SAI 

 Ta có  SBC    SAI   SI  OK  SBC  tại K.

OK   SAI  , OK  SI
 
 Khi đó d O ,  SBC   OK 
SO.OI

a 70
.
SO 2  OI 2 30
Bài 120. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông tâm O cạnh a , mặt bên SAB  là
tam giác đều và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng  ABCD  . Gọi I là
trung điểm AB. Tính

⑴ d A ,  SBC   
⑵ d I ,  SCD  
 Lời giải

Chương VIII.

. d A ,  SBC  . 
 Vì SAB là tam giác đều nên SI  AB.
 SAB    ABCD 

 Ta có  SAB    ABCD   AB  SI   ABCD  .

SI   SAB  , SI  AB
 Trong  SAB  , vẽ AH  SB ( H  SB ).
 BC  AB
 Ta có   BC   SAB   BC  AH .
 BC  SI
 Mà SB  AH suy ra AH  SBC  tại H.
 
 Khi đó d A , SBC   AH 
a 3
2
.

. d I ,  SCD  
 Kẻ IJ  CD ( J  CD ), IK  SJ ( K  SJ ). Suy ra J là trung điểm CD.
CD  IJ
 Ta có   CD   SIJ   CD  IK (do IK   SIJ  ).
CD  SI

 Mà SJ  IK suy ra IK  SCD  tại K  d I ,  SCD   IK .
a 3
 Vì tam giác SAB đều nên SI  và IJ  BC  a.
2
 
Vậy d I ,  SCD   IK 
IJ.SI

a 21
.
IJ 2  SI 2 7
Bài 121. Cho hình lăng trụ ABC.ABC , ABC đều có cạnh bằng a , AA  a và đỉnh A cách
đều A, B, C . Gọi M , N lần lượt là trung điểm của cạnh BC và AB . Tính
 Lời giải

Chương VIII.

 Ta có: AA  AB  AC
Nên G là trọng tâm ABC đều
Và G là hình chiếu A lên ABC .
 
Nên d A;  ABC   AG .
a 6
 Ta có: AG  AA2  AG 2  .
3
 Lấy T là trung điểm BG
 NT //AG , NT   ACB  ,
 TF //BC với F là trung điểm GM .
 Kẻ TS  NF
 Ta có: TF  AM TF //BC  .
 
Mà NT  AM NT   ABC  nên AM   NTF  .
 AM  TS
 nên TS   AMN 
 NF  TS
    
 TS  d T ;  AMN   d B;  AMN   d C ;  AMN  .
1
2
1
2

 1 a 6
 NT  AG 
 Ta có:  2 6
TF  1 BM  a
 2 4
1 1 1 1 1 1 a 22
Nên   2  2  2  2  TF 
TS 2 2
NT TF TS a  a  22
   
 6   16 

Nên d C ;  AMN   a 22
11
Bài 122. Cho hình lăng trụ ABC.ABC ,đáy ABC là AC  a 3 , ACB  30 . Cạnh bên hợp với
mặt phẳng đáy một góc 60 và mặt phẳng  ABC  vuông góc với mặt phẳng  ABC  .
Điểm H trên cạnh BC sao cho HC  3HB và mặt phẳng  AAH  vuông góc với mặt
phẳng  ABC  .
 Lời giải

Chương VIII.

 Ta có:  AAH    ABC   AH .
 AAH    ABC 

 Có  nên A ' H   ABC  .

  A BC    ABC 
 AHC có: AH 2  AC 2  HC 2  2.AC.HC.cos 30
3
Suy ra AH 2  3a2  a2  2a 3.a.  a2  AH  a .
2
 AAH : AH  AH.tan 60  a 3 .
 
Nên d A;  ABC   AH  a 3 .

 Từ H kẻ HK  AC trong  ABC  .
 Kẻ đường cao HE của tam giác AHK .
 Ta có: HK  AC , AH  AC nên AC   A ' HK  .
Suy ra AC  HE , mà AK  HE
 
Nên HE   AAC   d H ;  AAC   HE .
1
 Ta có: HK  HC.sin 30  a.sin 30  a.
2
1 1 1 1 1 13 a 39
Suy ra:     3  2  HE  .
HE 2
HK 2
AH 2
1 2 3a 3a 13
a
4

d B;  AAC  
Với BC   AAC   C 
4
 
  d B;  A ' AC  
4a 39
.

d H ;  AAC  3  9
Dạng: Tính khoảng cách 2 đường chéo nhau
Bài 123. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông tâm O cạnh 2a , SA   ABCD  , góc giữa
SB và mặt phẳng đáy bằng 600. Tính
⑴ d  AC , SB  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ d  AC , SB  .
 Hình chiếu của SB lên  ABCD  là AB
 
 SB,  ABCD   SB, AB   SBA  600
 SA  AB.tan 600  2a 3
 Trong  ABCD  , qua B kẻ d song song với AC
 Kẻ AH  d
 Ta có d  SA vì SA   ABCD  và d   ABCD 
 Nên d  SAH 
 Kẻ AK  SH .
 Ta có: AK  d vì d  SAH  và AK  SAH 
Nên AK  SBH 
 Ta lại có d //AC nên AC // SBH 
   
 d  AC , SB   d AC ,  SBH   d A ,  SBH   AK
1
 Mà AH  BD  a 2
2
 d  AC , SB 
1 1 1 2a 21
2
 2
 2
 AK 
AK SA AH 7
 BO  AC
 Ta có   BO   SAC 
 BO  SA
 
 Hình chiếu của SB lên SAC  là SO  SB, SAC   SB, SO   BSO
 Ta có: SB  SA2  AB2  4a
 
 sin SB, SAC   sin BSO 
OB a 2
SB

4a

4
2

Chương VIII.
Bài 124. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang vuông tại A và B , AD  2a ,
BC  AB  a , SA  2a và SA   ABCD  . Tính khoảng cách giữa 2 đường thẳng chéo
nhau:
⑴ d SA; BC  . ⑵ d SA; CD  .
⑶ d SD; BC  . ⑷ d SD; AB .
⑸ d SB; AD  .
 Lời giải
⑴ SA và BC ,
 AB  SA
 Ta có   d  SA , BC   AB  a.
 AB  BC
⑵ SA và CD ,
 Kẻ CE  AD.
Khi đó ABCE là hình vuông và AC  CD.
 Mà AC  SA nên d  SA , CD   AC  a 2 .
⑶ SD và BC ,
 Vì BC // AD nên suy ra BC // SAD  .
  
 Khi đó d  SD , BC   d BC ,  SAD   d B , SAD  . 
 AB  AD
 Ta có   
 AB   SAD   d B,  SAD   AB  a  d SD , BC   a.
 AB  SA
⑷ SD và AB .
 Lấy điểm F sao cho DABF là hình bình hành  AB // DF  AB // SDF  .
  
 Khi đó d  SD , AB   d AB ,  SDF   d A , SDF  . 
 Trong SAD  , kẻ AH  SD  H  SD  .
DF  AD  AD // AB 

 Ta có   DF  SAD   DF  AH (do AH  SAD  ).

 DF  SA
 Mà SD  AH suy ra AH  SDF  tại H.
 
 Khi đó d A ,  SDF   AH 
SA. AD

2a.2a
 a 2  d  SD , AB   a 2 .
SA 2  AD 2  2a    2a 
2 2
⑸ SB và AD.
 Ta có AD // BC nên suy ra AD // SBC  .
  
 Khi đó d  SB , AD   d AD ,  SBC   d A , SBC  . 

Chương VIII.
 Trong  SAB  , kẻ AK  SB ( K  SB ).
 BC  AB
 Ta có   BC   SAB   BC  AK (do AK  SAB  ).
 BC  SA
 Mà SB  AK suy ra AK  SBC  tại K.

 Khi đó d A, SBC   AK  SA.AB

2a.a

2a 5
 d SB, AD  
2a 5
.
SA2  AB2  2a  5 5
2
 a2
Bài 125. Cho hình chóp S.ABCD đáy là hình vuông cạnh 2a, SA   ABCD  , SB tạo với đáy một
góc 450 . Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng :
⑴ SA và BC ⑵ AB và SD
⑶ BD và SC ⑷ AC và SD
 Lời giải
⑴ SA và BC
 AB  BC
   d  SA , BC   AB  2a
 AB  SA
⑵ AB và SD
Ta có AB// SCD 
  
 d  AB , SD   d AB ,  SCD   d A ,  SCD  
 Từ A hạ AI  SD
 
 AI   SCD   d A ,  SCD   AI
 Có SB tạo với đáy một góc 450  SBA  450

 SAB vuông cân tại A  SA  AB  2a
1
 Có SAD vuông cân tại A  AI  SD  a 2 .
2
⑶ BD và SC
 Gọi O là giao của AC và BD .
OH  BD
 Từ O hạ OH  SC    d  BD; SC   OH
OH  SC
OH OC
 Có OHC SAC   .
SA SC
1 OC 6
 Có OC  AC  a 2 , SC  SA2  AC 2  2a 3  
2 SC 6
 d  BD , SC  
OH 6 6 a 6 a 6
   OH  .2a  .
SA 6 6 3 3
⑷ AC và SD

Chương VIII.
 Dựng hình bình hành ACDJ

   
 AC / / DJ  AC / /  SDJ   d  AC , SD   d AC , SDJ   d A , SDJ 
 Từ A hạ AK  DJ , Từ A hạ AL  SK  AL   SDJ   d  A ,  SDJ    AL
 d  AC , SD  
1 1 1 1 3 2a 3 2a 3
 Có 2
 2
 2 2
 2  AL  .
AL SA AJ AD 4a 3 3
Bài 126. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a . Tính khoảng cách giữa hai
đường chéo nhau BC và CD .
 Lời giải
 Dựng  ACD  qua CD và song song với BC .
  
 Khi đó, d  BC ; CD   d BC ;  ACD   d C ;  ACD  . 
 Trong CDDC , gọi O  CD  DC .

d C ;  ACD    CO  1
d  D ;  ACD   DO
 d  C ;  ACD    d  D ;  ACD   1
 Dựng DH  AO  H  AO  .
CD  DO 
  CD   AOD  
 Ta có CD  AD   CD  DH
DH   AOD  
 DH  AO
 Ta có 
DH  CD

 DH   ACD   d D;  ACD   DH  2  

a 3
.  3
1 1 1
 Xét AOD : 2
 2
 2
 DH 
DH DO DA 3
Từ 1 ,  2  ,  3  d  BC; CD  

a 3
.
3
Bài 127. Cho hình hộp đứng ABCD.ABCD có đáy là hình thoi cạnh a , A  60 . Góc giữa A' C
và đáy bằng 60 .
⑵ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng A' C và BB ' .
 Lời giải

Chương VIII.

 Gọi O  AC  BD.
 ABD cân tại A có A  60 nên ABD đều.
a 3
 Ta có AO là trung tuyến  AO  .
2
 AC  2AO  a 3 .
 Xét AAC : AA  AC  tan 60  3a .
Vậy đường cao hình hộp là 3a .
⑵ Tính khoảng cách giữa A' C và BB ' .
 BB// AA

 Ta có   BB//  AAC  .

 BB '   AAC 
   
d  BB, AC   d BB,  AAC   d B ,  AAC  .
 BO  AC
 Ta có   BO   AAC  .
 BO  AA
 
 Vậy d B,  AAC   BO 
BD a
2
  d  BB, AC  
2
a
2
Bài 128. Cho hình lăng trụ đứng ABC.ABC có AB  BC  a , AC  a 2 .
⑴ Chứng minh BC  AB .
⑵ Gọi M là trung điểm AC . Chứng minh  BCM    ACCA  .
 Lời giải

Chương VIII.
⑴ Chứng minh BC  AB' .

 Có AC 2  AB2  BC 2 nên ABC vuông cân tại B .
 BC  BA
 Ta có   BC   ABBA  .
 BC  BB
 Mà AB   ABBA  BC  AB .
⑵ Chứng minh  BCM    ACCA  .

 BM  AC
 Ta có   BM   ACCA  .
 BM  CC
 Mà BM   BCM    BCM    ACCA  .
   
BB// AA  BB//  ACCA   d  BB, AC    d BB,  ACC A   d B ,  ACC A   BM .
 d  BB ', AC '  
AC a 2 a 2
 Ta có BM   .
2 2 2
Bài 129. Cho hình lăng trụ tứ giác đều ABCD.ABCD có cạnh đáy bằng a . Gọi M , N , P lần lượt
là trung điểm cạnh AD, DC , AD . Tính khoảng cách giữa  MNP  và  ACC .
 Lời giải
 Ta có: MN //AC  MN //  AAC 
 Mặt khác: do PM //AA  PM //  AAC  .
 Từ đó,  AAC  //  PMN  .
 Gọi O là tâm hình vuông ABCD, K  OD  MN
KO  AC
 Ta có:   KO   AAC 
KO  AA
   
 d  PMN  ;  AAC   d K ;  AAC   KO
 Do M, N là trung điểm nên
1 1 a 2 a 2
KO  OD  .  .
2 2 2 4
   
Vậy d  PMN  ;  AAC   d K ;  AAC   KO 
a 2
4
.
Dạng: Tính khoảng cách liên quan nhỏ nhất

Bài 130. Cho tứ diện ABCD có các cạnh AB, AC , AD vuông góc với nhau đôi một và
AD  2AC  3AB  a. Gọi là đường thẳng chứa trong mặt  BCD  sao cho có khoảng
cách từ điểm A đến là nhỏ nhất bằng
 Lời giải

Chương VIII.
Gọi H là hình chiếu vuông góc của A lên  BCD  .

Khi đó ta có H là trực tâm của BCD
Với mọi đường thẳng nằm trong  BCD thì
d( A; )  AH.
Do đó đường thẳng thỏa mãn phải đi qua điểm H.
Do đó min d( A; )  AH.
1 1 1 1 1 1 1 14
Ta có 2
 2
 2
 2
 2
 2
 2  2
AH AB AC AD a  a a a
3  2
   
a
 AH  .
14
Bài 131. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông cạnh a , tam giác SAB đều và nằm trong
mặt phẳng vuông góc với đáy. Gọi là đường thẳng thay đổi nằm trong mặt phẳng
phẳng SAD  . Khoảng cách ngắn nhất giữa hai đường thẳng SA và bằng
 Lời giải
Ta có  SAD  , SAD  // BC ,
 
Nên d  , BC   d  SAD  , BC  d  SA , BC  .
 SAB    ABCD 

Ta có  AB   SAB    ABCD   BC   SAB  1
 BC  AB

Trong mặt phẳng SAB  , dựng BK  SA tại K  2 
Từ 1 ,  2   BK là đoạn vuông góc chung SA và BC
Vậy d SA , BC   BK 
a 3
2
Bài 132. Cho tứ diện S.ABC trong đó SA  SB  SC  a , các góc BSC  BSA  600 . Tìm giá trị
lớn nhất khoảng cách từ điểm A tới mặt phẳng SBC  ?
 Lời giải

Chương VIII.
Ta chú ý rằng: AB  BC  a và độ dài cạnh AC thay đổi.

Giả sử AH  SBC  tại H . Ta gọi M là trung điểm SB .
Vì SAB là tam giác đều
Nên gọi M là trung điểm của SB thì AM  SB .
Do vậy khi AC thay đổi thì AH nằm trong mặt phẳng
trung trực của cạnh SB .
Do vậy AH  AM
a 3
 AH max  AM  khi SAB  SBC  .
2
--------------------Hết--------------------

Chương VIII.
ÔN TẬP CHƯƠNG
Bài 133. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SA vuông góc với đáy,
SA  a 2 .
 
⑸ Tính d A ,  SCD  .
 Lời giải
▶ Chứng minh SAB vuông
Ta có SA   ABCD   SA  AD , SA  AB
 SAD và SAB vuông tại A .
▶ Chứng minh SBC vuông
Ta có BC  AB (hai cạnh kề của hình vuông),
BC  SA (vì SA   ABCD  )
 BC  SAB  , mà SB  SAB  nên BC  SB
 SBC vuông tại B .
▶ Chứng minh SCD vuông.
Ta có CD  AD (hai cạnh kề của hình vuông),
CD  SA (vì SA   ABCD  )
 CD  SAD  , mà SD  SAD  nên CD  SD
 SCD vuông tại D .
BD  AC (Hai đường chéo của hình vuông);
BD  SA (Vì SA   ABCD  )
 BD  SAC  , mà BD  SBD   SAC   SBD 

Chương VIII.

Do BC  SAB  tại B nên hình chiếu của C lên SAB  là B

 Hình chiếu của SC lên SAB  là SB  SC , SAB   SC , SB   CSB
a 2   a
2
Trong SAB vuông tại A , ta có SB  SA2  AB2  2
a 3.
BC a 1
Trong SBC vuông tại B , ta có tan CSB     CSB  30
SB a 3 3
 
Vậy SC ,  SAB   30 .

Ta có SBD    ABCD   BD .
Gọi O là tâm cúa hình vuông  ABCD  , O  BD
Theo chứng minh ở câu 2. có BD  SAC  , mà SO  SAC   SO  BD .
Mặt khác, AO  BD .
Vậy SBD ,  ABCD   SO, AO   AOS (do AOS là góc nhọn).
a 2
AC  a 2  AO 
2
SA a 2
Trong SAO vuông tại A, ta có tan AOS    2  AOS  arctan 2
AO a 2
2
 
 SBD  ,  ABCD   AOS  arctan 2

⑸ Tính d A ,  SCD  . 
Gọi H là hình chiếu của A lên SD . Ta có AH  SD
CD  AD
  CD   SAD   CD  AH
CD  SA

Từ (1) và (2)  AH  SCD  tại H  d A ,  SCD   AH . 
Xét SAD vuông tại A có AH là đường cao.
1 1 1 1 1 3 a 6
Ta có      2  AH 
 
2 2 2 2 2
AH AS AD a 2 a 2a 3

Vậy d A ,  SCD   AH 
a 6
3

Bài 134. Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác vuông tại C và SB   ABC  , biết
AC  a 2 , BC  a, SB  3a

Chương VIII.

 Lời giải
 AC  BC  gt 
Ta có   AC   ABC 
 AC  SB 
vì SB   ABC  
Ta có BH  SC (gt)
Theo chứng minh trên, AC   ABC  . Mà
BH  SBC   BH  AC
Từ (1) và (2)  BH  SAC 
Mà SA  SAC   BH  SA
Do SB   ABC  tại B nên hình chiếu của S lên  ABC  là B .
 Hình chiếu của SA lên  ABC  là BA .
 
 SA,  ABC   SA, BA   SAB
Trong ABC : AB  BC 2  AC 2  a2  2a2  a 3.

SB 3a
Trong SBA vuông tai B , ta có tanSAB    3.
AB a 3
 
 SBA  60 . Vậy SA,  ABC   SBA  60
Bài 135. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật tâm O cạnh AB  2BC  2a ,
hai mặt phẳng SAB  và SAD  cùng vuông góc với đáy  ABCD  . Góc giữa SO và mặt
phẳng đáy bằng 45 . M là trung điểm AB , H là hình chiếu vuông góc của A trên SB
⑴ Chứng minh ACH vuông.  

⑶ Tính d M ,  ACH  .  ⑷ Tính d SO, MC  .
 Lời giải

Chương VIII.
a 5
Ta có AC  AB2  AD 2  a 5  AO  .
2
AO là hình chiếu vuông góc của SO trên  ABCD 
a 5
Góc giữa SO và  ABCD  là góc SOA  45  SA  AO.tan 45  .
2
⑴ Chứng minh ACH vuông.
 BC  AB
Ta có   BC   SAB   BC  AH , BC  SB .
 BC  SA
 AH  SB
Ta có  
 AH   SBC   AH  CH CH   SBC  . 
 AH  BC
Vậy tam giác ACH vuông tại H .
 
CD  AD
Vì  
nên CD   SAD    SCD    SAD  CD   SCD  . 
CD  SA
Dựng AJ  SD  J  SD   AJ  SCD  .
Vậy khoảng cách từ A đến SCD  là AJ .
a 5
a
AS.AD AS.AD 2 a 5
Trong SAD : AJ.SD  AS.AD  AJ     .
SD AD 2  AS2 5a 2 3
a 2
   
Vì AB//CD  d B, SCD   d A , SCD  
a 5
3
.

Chương VIII.
5a 2
SH .SB SA 2 SH SA 2 4 5
Trong SAB : SH .SB  SA 2      2  .
SB 2
SB 2
SB SA  AB
2 2
5a 21
 4a 2
4
5 5 a 21 5a 21 81 21
 SH  SB  .  , BH  SB  SH  .
21 21 2 42 21
BH  SCD   S nên ta có:

d H ,  SCD    SH  5  d H , SCD  5 d B, SCD  5 . a 5  5a 5 .
d  B ,  SCD   SB 21
    21     21 3 63

Vậy d H , SCD    5a 5
63
.

⑶ Tính d M ,  ACH  . 
Vì AH  SCD    ACH   SBC  . Dựng BN  CH  N  CH  thì BN   ACH  .
 
Vậy d B ,  ACH   BN .
1 1 1 21 1 85 8a
Trong HBC : 2
 2
 2
 2
 2  2
 BN  .
BN BH BC 64a a 64a 85
BM   ACH   A nên ta có:
 d M ,  ACH    MA  1  d M , ACH  1 d B, ACH  1 .

d  B ,  ACH   BA 2
   2    2 8a
85

4a
85
.
Vậy d  M ,  ACH   
4a
.
85
⑷ Tính d SO, MC  .
Qua O dựng đường thẳng song song với CM cắt đoạn AB tại E .
Dựng AK vuông góc OE tại K .
Ta có OE  AK , OE  SA  OE  SAK   SOE  SAK  theo giao tuyến SK .
Dựng AI  SK tại K .  AI  SOE 
Vậy khoảng cách từ A đến mặt phẳng SOE là AI .
Gọi P  CM  AK . Vì BM  BC  a nên CBM vuông cân tại B .
APM vuông cân tại P và AKE vuông cân tại E .
AE a
Trong AKE : AK  KE   .
2 2 2
1 1 1 8 4 44 a 55
Trong SAK vuông tại A có 2
 2
 2
 2  2  2  AI  .
AI AK AS a 5a 5a 22
   
Vì MC / /OE  d  MC , OE   d MC , SOE   d M , SOE  .

Chương VIII.
AM  SOE  E nên ta có:

d M ,  SOE    ME  1  d M , SOE  d A , SOE  a 55 .
d  A ,  SOE   AE
        22
Vậy d  MC , OE  
a 55
.
22
Bài 136. Cho hình lăng trụ ABC.ABC có đáy ABC là tam giác đều tâm O cạnh a . Hình chiếu
vuông góc của A lên  ABC  là trung điểm H của OB . Biết góc giữa  ABC  và  ABC 
bằng 60 .
 Lời giải

Gọi E, M , I lần lượt là trung điểm của CB, AC , EB .
Vì ABC đều có AE  BC , BM  AC .
HI là đường trung bình của BOE nên HI / /OE
1 1 1 a 3 a 3
 HI  BC và HI  OE  AE  .  .
2 6 6 2 12
 BC  HI
Ta có   BC   HIA  BC  IA .
 BC  HA
Từ đó suy ra  ABC  ,  ABC   HIA  60 .
a
Trong HIA có: HA  HI tan 60  .
4

Chương VIII.
  
Trong  ABC  , kẻ Ax / / BC . Khi đó AA, BC  AA, Ax . 
Dựng HK  Ax,  K  Ax   HK / / AE .
 Ax  HK
Ta có   Ax   HKA  Ax  AK .
 Ax  HA
a 3
Tam giác OHJ đều JH  OJ  .
6
a
Ta có AKIE là hình chữ nhật có HK  EI  .
4
a 3 a 3 a 3 5a 3
KI  AE   HK  KI  HI    .
2 2 12 12
2
 a   5a 3 
2
a 61
Trong   
HKA : KA  HA  HK     
2 2
  .

 4   12   6
AK a 21 2 21
Trong AKA : tan AAK    AAK  arctan .
AK 3 3
Kết luận  AA, BC   AAK  arctan

2 21
.
3
   
Vì Ax / / BC  d  BC , AA   d BC ,  AAx   d I ,  AAx  , vì  I  BC  .
Vì Ax   HKA   AAx    HKA  theo giao tuyến AK .

Dựng HK  AK ,  F  AK   HF   AAx   d H ,  AAx   HF . 
a 21 a 5a 13 5a 7
Trong AHK có HF.KA  HA.HK  HF.  .  HF  .
6 4 12 56
HI   AAx   K nên ta có:

d I ,  AAx    IK  5  d I , AAx  5 d H , AAx  3a 7 .
d  H ,  AAx   HK 6
   6    27
Vậy d  BC , AA  
3a 7
.
27
 AC  HM
Ta có   AC   HMA    ACCA   HMA theo giao tuyến AM .
 AC  HA

Dựng HN  AM  N  AM   HN   ACC A   d H ,  ACC A   HN . 
1 1 1 3 16 19 a
Trong HMA , có    2  2  2  HN  .
HN 2
HM 2
HA 2
a a a 19

Chương VIII.
HB   ACCA  M nên ta có:

d B ,  ACC A    BM  3  d B, ACCA  3 d H , ACCA  3a
d  H ,  ACC A   HM 2
   2   
2 19
BG   ACCA   C nên ta có:

d G ,  ACC A    GC  1  d G, ACCA  1 d B, ACCA  a .
d  B ,  ACC A   BC  3
   3   
2 19
Vậy d  G ,  ACCA   
a
.
2 19
Bài 137. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành có AB  a , BC  2a ,
ABC  60 , SA vuông góc với đáy  ABCD  , góc giữa  SCD  và  ABCD  bằng 60 .

 Lời giải
Áp dụng định lí cô – sin cho ABC ta có:
1
AC 2  BA2  BC 2  2BA.BC.cos60  a2  4a2  2a.2a.  3a2
2
 AC  a 3 .
Ta có BC 2  AB2  AC 2  4a2 nên ABC vuông tại A .
CD  AC
Ta có   CD   SAC  , do đó CD  SC .
CD  SA
Vậy SCD ,  ABCD  SCA  60 .
Ta có SA  AC.tan SCA  3a .
Ta có CD  SAC   SCD   SAC  , (do CD  SCD  ).
Với nhau theo giao tuyến SC .
 
Trong SAC  , dựng AH  SC  AH  SCD  . Vậy d A ,  SCD   AH .
1 1 1 1 1 4 3a
Trong SAC , ta có : 2
 2
 2
 2  2  2  AH  .
AH AS AC 3a 9a 9a 2
 
Vậy d A, SCD   AH  .
3a
2
Ta có AB//CD  AB// SCD  .

Chương VIII.
  
Do đó d  AB, CD   d AB, SCD   d A, SCD   
3a
2
(vì SC  SCD  ).
+ Tính khoảng cách giữa hai đường thẳng AC và SD .

Kẻ Dx / / AC . Gọi E  Dx  AB  AB  Dx tại E .
 Dx  AB
Ta có   Dx  SAB   SD , Dx   SAB   SE .
 Dx  SA

Dựng AF  SE  AF  SD, Dx  . . Vậy d A ,  SD , Dx  AF . 
Đáy ABCD được vẽ ở hình dưới đây.
Ta có ACDE là hình chữ nhật, có AE  CD  a .
1 1 1 1 1 4 a 3
Trong SAE ta có 2
 2
 2
 2  2  2  AF 
AF AF AE 3a a 3a 2
Vì AC Dx  AC SD, Dx  .
   
Do đó d  AC , SD   d AC , SD , Dx   d A , SD , Dx  
a 3
2
Bài 138. Cho hình chóp S.ABCD , có đây ABCD là hình chữ nhật và AB  2a, BC  a, các cạnh
bên của hình chóp bằng nhau và bằng a 2 .
⑵ Gọi E và F lần lượt là trung điểm các cạnh AB và CD , gọi K là điểm bất kỳ thuộc
đoạn AD . Chứng minh khoảng cách giữa hai đường thẳng EF và SK không phụ thuộc
vào vị trí của K . Hãy tính khoảng cách này theo a ?
 Lời giải
Gọi O là tâm của đáy ABCD thì ta có
OA  OB  OC  OD .
Theo đề bài SA  SB  SC  SD .
Do đó, O là hình chiếu vuông góc của S trên  ABCD 
, ta có SO   ABCD 
Trong SAO vuông tại O , ta có

Chương VIII.
AC 2 5a2 a 3
SO  SA2  OA2  SA2   2a2  
4 4 2
⑵ Chứng minh khoảng cách giữa hai đường thẳng EF và SK không phụ thuộc vào vị trí của K .
Ta có SK  SAD  .
Mà EF AD  EF SAD   d  EF , SK   d  EF , SAD    d O , SAD  
Vì khoảng cách từ O đến mặt phẳng SAD  không đổi nên khoảng cách giữa hai
đường thẳng
EF và SK cũng không đổi, nghĩa là khoảng cách này không phụ thuộc vào điểm K .
Hãy tính khoảng cách giữa hai đường thẳng EF và SK theo a .?
Dựng OI  AD  I  AD  , ta có AD  SO và AD  OI  AD  SOI   SAD   SOI  :
Hai mặt phẳng này vuông góc nhau theo giao tuyến SI .
Dựng OH  SI  H  SI   OH  SAD  .
 
Vậy d O ,  SAD   OH . Trong SOI vuông tại O , ta có
1 1 1 4 1 7 a 21
2
 2
 2  2  2  2  OH 
OH OS OI 3a a 3a 7
Vậy d  EF , SK  
a 21
7
Bài 139. Cho hình lăng trụ tam giác ABC.ABC có tất cả các cạnh đáy đều bằng a , góc giữa
cạnh bên và mặt đáy bằng 600 . Hình chiếu vuông góc của A trên mặt phẳng  ABC 
là trung điểm H của cạnh BC .
⑴ Tính khoảng cách hai đáy.
⑵ Tính góc giữa BC và AC .
⑶ Tính góc giữa  ABBA và mặt đáy.
 Lời giải
⑴ Tính khoảng cách hai đáy
AH là hình chiếu vuông góc của AA trên  ABC 
Nên góc giữa AA và  ABC  là góc AAH  600 .
Trong AAH vuông tại H , ta có
a 3 3a2
AH  AH.tan 600  . 3
2 2
Vì AH   ABC  mà  ABC  //  ABC   AH   ABC  .
3a
Suy ra khoảng cách giữa hai mặt đáy là AH 
2
⑵ Tính góc giữa BC và AC '

Chương VIII.
Vì BC//BC nên góc giữa BC và AC bằng góc giữa BC và AC là góc ACH.
AH 3a a
Trong ACH vuông tại H , ta có tan ACH   :  3  0  ACH  arctan 3.
HC 2 2
⑶ Tính góc giữa  ABB ' A '  và mặt đáy
Dựng CD và HE cùng vuông góc với AB lần lượt tại D và E.
 AB  HE
Ta có   AB   AHE   AB  AE.
 AB  AH
Hai mặt phẳng  ABBA và  ABC  có giao tuyến AB cùng vuông góc với hai đường
thẳng AE và HE tại điểm E nên  ABBA ,  ABC   AE, HE  AEH.

1 a 3
Vì HE là đường trung bình của tam giác CDB nên HE  CD  .
2 4
AH 3a a 3
Trong AEH , ta có tan AEH   :  2 3  AEH  arctan 2 3.
EH 2 4
Bài 140. Cho hình lập phương ABCD.ABCD có cạnh bằng a.
⑴ Chứng minh rằng khoảng cách từ các điểm B, C , D, A, B, D đến đường chéo AC
bằng nhau. Tính khoảng cách đó.
 Lời giải
⑴ Chứng minh rằng khoảng cách từ các điểm B, C , D, A, B, D đến
đường chéo AC bằng nhau. Tính khoảng cách đó.
Vì ABCD.ABCD là hình lập phương nên các sau
là vuông bằng nhau và đều nhận AC làm cạnh
huyền:
ABC, AAC, ACC, ADC, ADC, ABC.
 Khoảng cách từ các điểm B, C , D, A, B, D đến
đường chéo AC bằng nhau.
Gọi khoảng cách từ B đến AC bằng h.
Trong ABC có
1 1 1 1 1 3 a 6
   2  2  2 h .
h 2
BA BC
2 2
a 2a 2a 3

Chương VIII.
 BB  BA  BC  a


Ta có  nên hình chóp B.BAC là hình chóp đều.

 AB   AC   C B  a 2
 BH   BAC  , với H là tâm của BAC. 1
Tương tự ta có D.BAC là hình chóp đều nên DH   BAC  .
Từ (1) và (2)  BD   BAC  .
Vì BCCB là hình vuông nên ta có BC  BC.
Ta có DC   BCCB nên DC  BC.
Vậy BC   ABCD  .
Gọi O và O lần lượt là tâm của hai đáy ABCD và ABCD .

Trong  BDDB  , gọi G1  DB  BO , do BO   BAC nên G1  DB   BAC  .
 
Vậy BG1   BAC    d B,  BAC    BG1 .
 
Hoàn toàn tương tự d D ,  ACD   DG2 .

Dễ dàng chứng minh được  ACD / /  BAC  G1G2  d  ACD  ,  BAC   .
1 a 3
Dễ thấy G1G2  BG1  GG2  DB  .
3 3
a 3
Vậy khoảng cách giữa hai mặt phẳng  ACD  và  BAC là .
3
Ta có BC và CD lần lượt thuộc hai mặt phẳng  BAC và  ACD  .
Theo ⑷ ta có  BAC / /  ACD .

Vậy d  BC, CD   d  ACD  ,  BAC  
a 3
3
. 
Gọi I và J lần lượt là tâm của hai hình vuông BCCB và ADDA .

Chương VIII.
Trong  ABCD  , dựng IK  JB, K  JB .

Trong  ABD  , dựng KP / / AD, P  AB , suy ra KP / / BC .
Trong  KP , BC  , dựng PQ / / IK , Q  BC  .
▶ Ta chứng minh PQ là đoạn vuông góc chung của BC và AB .

Ta có BC   ABCD  , IK   ABCD  nên IK  BC .
Mà BC / / AD  IK  AD . Ngoài ra ta có IK  JB nên IK   ABD   IK  AB .
 IK  BC 
Tóm lại  , mà PQ / / IK nên PQ vuông góc với BC và AB
 IK  AB
Vậy PQ là đoạn vuông góc chung của AB và BC .
Ta có IJ / / AB , mà AB   BCCB   IJ   BCCB   IJ  IB .
1 1 1 2 1 3 a 3
Xét BIJ có đường cao IK nên   2  2  2  2  IK 
IK 2
IB IJ
2
a a a 3
a 3
Theo cách dựng thì IKPQ là hình chữ nhật nên PQ  IK .
3
Bài 141. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAD  là tam
giác đều và vuông gcos với mặt phẳng đáy  ABCD  . Gọi I , M , F lần lượt là trung điểm
của AD, AB, SB và K là giao điểm của BI và CM .
 Lời giải

Chương VIII.
Ta có IAB  MBC  c  g  c   B1  C1 .
Từ C1  M1  900  B1  M1  900  MKB  900  CM  IB .
CM  IB


 
Ta có CM  SI SI   ABCD  nên CMF   SIB  .

CM   CMF 

a 5
CBM vuông tại B nên CM  .
2
a
.a
BM .BC a 5
Ta có BK.CM  BM.BC  BK   2  .
CM a 5 5
2
3a2 5a2 BI 10
SIB vuông tại I nên SB  SI 2  BI 2    a 2 và cos SBI   .
4 4 SB 4
a2 a2 a 5 a 2 10 a2
Trong BKF : FK 2  BK 2  BF 2  2.BK.BF.cos FBK    2. . .  .
5 2 5 2 4 5
a 5
Vậy FK  .
5
Ta có AB  AD và AB  SI nên AB  SAD  .
Trong SAD  , kẻ AE  SD .
Khi đó, AE là đoạn vuông góc chung của AB và SD .
Vậy d  AB, SD   AE 
a 3
(Vì AE là đường cao của tam giác đều SAD ).
2
Gọi N là trung điểm CD .
Ta có AN / /CM  CM / / SAN  .
   
 d  CM , SA   d CM ,  SAN   d K , SAN  (do K CM ).
Gọi P  AN  BI . Ta có BI  AN (vì AN / /CM ).
Do đó, AN  SIP  . Từ I kẻ IQ  SP , Q  SP .

Kết hợp với IQ  AN thì IQ  d I ,  SAN  . 
BM 2 a2 a 5 a 5
Ta có IAP  MBK  IP  MK   :  .
MC 4 2 10

Chương VIII.
1 1 1 4 20 64 a 3
SIP vuông tại I nên 2
 2  2  2  2  2  IQ  .
IQ IS IP 3a a 3a 8

d K ,  SAN    KP  2  d K , SAN  2d I , SAN  a 3 .
Ta có IK  SAN   P nên
d  I ,  SAN   IP
      4
Vậy d  CM , SA  
a 3
.
4
Bài 142. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình thoi tâm O cạnh a , BAD  60 . Đường thẳng
3a
SO vuông góc với đáy và SO  . Gọi E, F lần lượt là trung điểm của BC và BE .
4
⑶ Gọi   là mặt phẳng đi qua AD và vuông góc với SBC  . Xác định thiết diện của
hình chóp với  . Tính diện tích của thiết diện này.
 Lời giải
Vì BDC đều nên DE  BC  OF  BC ( OF là đường
trung bình của BDE ).
 BC  SO
Ta có   BC   SOF  .
 BC  OF
Mà BC  SBC  nên SOF   SBC  .
Trong mặt phẳng SOF  , dựng OH  SF , H  SF thì
OH  SBC  .
 
Do đó d O ,  SBC   OH .
1 1 1 16 16 64 3a
Trong SOF vuông tại O ta có 2
 2
 2
 2  2  2  OH  .
OH OS OF 9a 3a 9a 8
 
Vậy d O, SBC   OH 
3a
8
.
Gọi I  FO  AD .
Trong mặt phẳng SIF  dựng IK  SF tại K thì IK  SBC  (vì IK||OH ).
Ta có AD||BC nên AD||SBC  .

Chương VIII.
   
Do đó d A, SBC   d I , SBC   IK  2OH 
3a
4
(vì I  AD ).
⑶ Xác định thiết diện của hình chóp với   . Tính diện tích của thiết diện này.
Ta có IK  SBC  nên mặt phẳng   chính là  ADK  .
K  SBC    ADK 

Ta có   SBC    ADK   Kx , ( Kx|| AD||BC ).

 AD || BC
Gọi M  Kx  SB, N  Kx  SD . Vậy thiết diện là hình thang ADNM .
* Tính diện tích hình thang ADNM .
Ta có SADNM   AD  NM  .IK .
1
2
9a2 3a2 a 3
SOF vuông tại O nên SF  OS2  OF 2    .
16 16 2
2
3a 9a 2 a 3
SIK vuông tại K nên SK  SI  IK   
2
. 2
4 16 4
SK 1
Do đó,   K là trung điểm SF .
SF 2
BC a
Như thế, MN là đường trung bình SBC . Từ đó, MN   .
2 2
1 a  3a 9a 2
Vậy SADNM 
1
2
 AD  NM  .IK  
2
a  . 
2 4 16
.

    ABCD   AD

Ta có  FI  AD , KI  AD    ,  ABCD   FIK .
 FI  ABCD , KI 
    
IK 3a a 3 3
FIK vuông tại K , có cos FIK   :   FIK  30 .
IF 4 2 2
Vậy    ,  ABCD    30 .
Bài 143. Cho tam giác đều SAB và hình vuông ABCD cạnh a nằm trong hai mặt phẳng vuông
góc với nhau. Gọi H , K lần lượt là trung điểm của AB, CD và E, F lần lượt là trung điểm
của SA, SB .
⑵ Gọi G  CE  DF . Chứng minh CE  SA, DF  SB . Tính tan góc giữa GEF  và
SAB .

Chương VIII.
⑷ Gọi M là điểm di động trên đoạn SA . Tìm tập hợp những điểm là hình chiếu vuông
góc của S trên CDM  .
 Lời giải
 DC  HK
Ta có   DC  SHK   SCD   SHK  .
 DC  SH
Trong SHK  , dựng HQ  SK , Q  SK  . Khi đó,
HQ  SCD  .
 
Như thế, d H ,  SCD   HQ .
SHK vuông tại K nên
1 1 1 4 1 7
2
 2
 2
 2 2  2.
HQ HS HK 3a a 3a
Suy ra, HQ 
a 21
7

và d H ,  SCD  a 21
7
.
*) Tính tan góc giữa hai mặt phẳng SAB  và SCD  .

SH  AB, SK  CD
 SH  Sx
Ta có SAB SCD  Sx, Sx // AB // CD và SH  SAB  , SK  SCD   SK  Sx
Sx // AB // CD 

 
 SAB  , SCD   KSH .
HK a 2 3
SHK vuông tại H nên tan KSH    .
HS a 3 3
2
⑵ Gọi G  CE  DF . Chứng minh CE  SA, DF  SB . Tính tan góc giữa GEF  và SAB  .
a2 a 5
HBC vuông tại B nên HC  HB2  BC 2   a2  .
4 2
3a2 5a2
SHC vuông tại H nên SC  HS2  HC 2   a 2.
4 4
Xét  SAC có CA  CS  a 2 nên SAC cân tại C và có CE là đường trung tuyến,
 CE cũng là đường cao.
Vậy CE  SA .
Chứng minh tương tự thì DF  SB .
▶ Tính tan góc giữa hai mặt phẳng GEF  và SAB  .
Gọi I  SH EF . Khi đó, I là trung điểm của EF .

Chương VIII.
Ta có CDEF là hình thang cân và I , F lần lượt là trung điểm của hai đáy EF và CD
nên IK  EF .
 SAB   CDEF   EF

Như thế, SH  EF , KI  EF  
 SAB  , CDEF   HIK .
SH  SAB , KI  CDEF
    
HK a 4 3
HIK vuông tại H nên tan HIK    .
HI a 3 3
4
Vì CDEF là hình thang cân nên G  KI .
Trong hình thang cân CDEF ta có tỉ lệ đồng dạng
GF GE GI EF 1 1
    , (vì EF  AB, AB  CD ).
GD GC GK DC 2 2
2
Suy ra, GK  2GI  KG  KI .
3
Mà KI là đường trung tuyến của SHK .
Vậy G là trọng tâm của SHK
Trong SHK  , gọi L  HG SK .

d G ,  SCD    GL  1  d G , SCD  1 d H , SCD  a 21 .
Ta có,
d  H ,  SCD   HL 3
    3     21

Vậy d G ,  SCD  
a 21
21
.
⑷ Gọi M là điểm di động trên đoạn SA . Tìm tập hợp những điểm là hình chiếu vuông góc của S trên
CDM  .
Ta có CD  SHK   CDM   SHK  .

Dựng MN // CD, N  SH . Ta được, CDM  SHK   KN .
Dựng SP  KN  SP  CDM  .
Do đó, P là hình chiếu của S trên CDM  .

Chương VIII.
Ta có SPK  90 nên P thuộc đường tròn đường kính SK trong SHK  .
Mặt khác, M di động trên đoạn SA nên N di động trên đoạn SH .
Ta suy ra điểm P chạy trên cung SH của đường tròn đường kính SK .
Bài 144. Hình chóp S.ABCD có đáy là hình vuông ABCD cạnh a , các cạnh bên đều bằng a 3
⑵ Gọi   là mặt phẳng qua A và vuông góc với SC . Hãy xác định thiết diện của hình
chóp với mặt phẳng   . Tính diện tích của thiết diện này.
 Lời giải
Gọi O là tâm của hình vuông ABCD
Thì SO là khoảng cách từ S đến  ABCD  .
2a2 10a2 a 10
Ta có: SO2  SC 2  OC 2  3a2    SO 
4 4 2
⑵ Hãy xác định thiết diện của hình chóp với mặt phẳng   . Tính
diện tích của thiết diện này.
Vì BD  SAC  nên BD  SC .
Trong SAC  dựng AC  SC .
Gọi H là giao điểm của AC và SO .
Trong SBD  ,đường thẳng qua H và song song với BD cắt SB và SD lần lượt tại B
và D .
Ta có: BD  SC .
Vậy SC   ABCD  và   là  ABCD  .
BD  SAC   BD  AC  BD  AC .
1
Do đó: SABCD  AC.BD .
2
a 10
.a 2
SO.AC a 5 a 15
Ta có: AC    2   .
SC a 3 3 3
5a 2 4a 2 2a
SC 2  SA 2  AC 2  3a 2    SC   .
3 3 3

Chương VIII.
2a
.a 3
SC.SC 3 4a
Từ hai tam giác vuông đồng dạng SOC và SCH , ta có: SH    .
SO a 10 10
2
BD SH 4a 2 8 4 4
Vì BD BD nên   .    BD  a 2 .
BD SO 10 a 10 10 5 5
1 a 5 4 2a2 30
Vậy SABCD  . . a 2 .
2 3 5 15
Gọi 
là góc AB ,    . Ta có: CC  SC  SC  a 3
2a
3

a 3
3
.
a 3
Dựng OK CC  với K  AC , thì OK    và OK  2 CC 
1
.
6
a 3
Dựng BF  OK thì BF    và BF  .
6
a 3
 
Ta có: AB,    BAF  ; sin BAF 
BF
BA
 6 
a 6
3
 sin 
6
3
.
Bài 145. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , mặt bên SAB  là tam
giác đều. Gọi E, F lần lượt là trung điểm của AB, CD .
⑴ Cho biết SCD vuông cân tại S . Chứng minh: SE  SCD  và SF  SAB  .
⑵ Gọi H là hình chiếu vuông góc của S trên EF . Chứng minh: SH  AC .
 Lời giải
⑴ Chứng minh: SE  SCD  và SF  SAB  .
▶ Chứng minh SE  SCD  :
Do SCD cân tại S có F là trung điệm của
CD  CD  SF .
Mà CD  EF (theo tính chất của hình vuông)
 CD  SEF  .
Lại có SE  SEF   SE  CD 1 .
Ta chứng minh SEF vuông tại
SCD vuông tại S có SF là đường trung tuyến
1 a
nên SF  CD  .
2 2

Chương VIII.
a 3
SAB đều cạnh a có SE là đường trung tuyến nên SE  ; EF  a .
2
2
 a 3   a 2
Có SE  SF  
2 2
   a2  EF 2 .
 2   2 
 
Vậy SEF vuông tại S  SE  SF  2  .
Từ 1 ,  2  suy ra: SE  SCD  .
▶ Chứng minh SF  SAB  :
Ta có: CD  SEF  , mà AB CD  AB  SEF   SF  AB 3 .
Từ  2  và  3  SF  SAB .
⑵ Chứng minh: SH  AC .
Ta có CD  SEF  ( theo chứng minh trên), mà SH  SEF   SH  CD .
Hơn nữa, SH  EF (gt)  SH   ABCD  .
Mà AC   ABCD   SH  AC .

Gọi O là tâm của hình vuông  ABCD  .
Theo tính chất của hình vuông ABCD , ta có AC , BD, EF đồng quy tại O .
Vì SE  SF nên H thuộc đoạn OF .
Trong  ABCD  , qua H vẽ đường thẳng song song với CD cắt AD, OD lần lượt tại
M và K .
  
Vậy BD , SAD   KD , SAD  . 
 AD  MH
Ta có:   AD  SHM   SAD   SHM 
 AD  SH
Mà SAD   SHM   SM . Vẽ KP  SM  P  SM   KP  SAD  tại P .
 Hình chiếu của K lên SAD  là P  Hình chiếu của KD lên SAD  là PD .
 
 BD, SAD    KD , PD   KDP
Để tìm góc KDP , ta đi tìm KD và KP :

SEF vuông tại S có SH là đường cao nên ta có:
1 1 1 1 1 1 1 16 a 3
2
 2 2  2
 2
 2  2  2  SH  .
SH SE SF a 3 a 3a a 3a 4
   2  4 4
 2   

Chương VIII.
3a2 3a2 3a
SEH vuông tại H nên ta có EH  SE2  SH 2    .
4 16 4
3a a a a a a
OH  EH  OE     HF  OF  OH    .
4 2 4 2 4 4
 H là trung điểm của OF , mà HK / / DF nên HK là đường trung bình của FOD
1 1 a 2 a 2
 K là trung điểm của OD  KD  OD  .  (Do BD  a 2 )
2 2 2 4
1 1 a a a a a
HK  DF  .  ; MK  MK  HK   
2 2 2 4 2 4 4
 K là trung điểm của MH .
Trong SHM  , vẽ HQ  SM Q  SM  , mà KP  SM  KP / / HQ .
1
Mà K là trung điểm của MH nên KP là đường trung bình của MHQ  KP  HQ .
2
SHM vuông tại H có HQ là đường cao, ta có:
1 1 1 1 1 1 1 28 a 21
2
 2
 2
 2
 2
 2  2  2  HQ 
HQ HS HM a 3 a 3a a 3a 14
   2  16 4
 4   
1 a 21
 KP  HQ  .
2 28
a 3
KP 4 7 42 42
Trong KPD vuông tại P , ta có: sin KDP     KDP  arcsin .
KD a 2 14 14
4
 
Vậy BD ,  SAD   KDP  arcsin
42
14
.
Bài 146. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a , SA   ABCD  và SA  2a
   
⑶ Tính d A ,  SCD  , d B ,  SAC  .
 Lời giải

Chương VIII.

▶ Chứng minh SAC   SBD  .
Ta có: BD  AC (hai đường chéo của hình vuông ABCD );
BD  SA (do SA   ABCD  ).
 BD  SAC  , mà BD  SBD  .
 SAC   SBD  .
▶ Chứng minh SCD   SAD  .
Ta có: CD  AD (hai cạnh kề của hình vuông ABCD );
CD  SA (do SA   ABCD  ).
 CD  SAD  , mà CD  SCD  .
 SCD   SAD  .
▶ Tính góc giữa SB và SAD 
Ta có SA   ABCD  tại A nên hình chiếu của S lên  ABCD  là A .
 Hình chiếu của SD lên  ABCD  là AD .
 
 SD,  ABCD   SD , AD   SDA .
SA 2a
Trong SAD vuông tại A , tan SDA    2  SDA  arctan 2 .
AD a
 
Vậy SD,  ABCD   SDA  arctan 2 .
▶ Tính góc giữa SB và SAD 

 BA  SA
Ta có:   BA   SAD  tại A nên hình chiếu của B lên SAD  là A .
 BA  AD
 Hình chiếu của SB lên  ABCD  là SA .
 
 SB, SAD   SB, SA   BSA
AB a 1 1
Trong SAB vuông tai A , có tan BSA     BSA  arctan  
SA 2a 2 2
1
 
Vậy SB ,  SAD   BSA  arctan   .
2
▶ Tính góc giữa SB và SAC 
Gọi O là tâm của hình vuông ABCD
 
Theo chứng minh trên: BD  SAC  taị O  SB, SAC   SB, SO   BSO.

Chương VIII.
1 a 2
BD  a 2  BO  BD  .
2 2
 2a 
2
SAB vuông tại A nên SB  SA2  AD2   a2  a 5 .
a 2
BO 1  1 
Trong SOB vuông tai O , có sin BSO   2   BSO  arcsin  .
SB a 5 10  10 
 1 
 
Vậy SB,  SAC   BSO  arcsin  .
 10 
   
⑶ Tính d A ,  SCD  , d B ,  SAC  .
▶ Tính d  A ,  SCD   .
Gọi H là hình chiếu vuông góc của A trên SD
Ta có: AH  SD
Theo chứng minh ở câu ⑴, CD  SAD  .
Mà AH   SAD   AH  CD  AH   SCD   AH  d A ,  SCD   
1 1 1 1 1 2a
SAD vuông tại A : 2
 2
 2
 2  2  AH  .
AH AD AS a 4a 5
 
Vậy d A ,  SCD   AH 
2a
5

▶ Tính d B ,  SAC  . 
Theo chứng minh trên BD  SAC  tại O nên hình chiếu của B lên SAC  là O .
 
 d B, SAC   BO 
a 2
2
.
Bài 147. Cho hình chóp A.ABC có tam giác ABC vuông tại A , góc B  60o , AB  a , hai mặt bên
SAB và SBC  vuông góc với đáy, SB  2a . Hạ BH  SA  H  SA ; BK  SA  K  SC  .
 Lời giải

Chương VIII.

 SAB    SBC   SB
Ta có:   SB   ABC  .
 SAB    ABC  ;  SBC    ABC 
Ta có: AC  AB do ABC vuông tại A và AC  SB do
SB   ABC 
 AC  SAB  BH  AC do BH  SAB .
Mặt khác: BH  SA  BH  SAC   SC  BH do SC  SAC  .
Ta lại có: SC  BK  SC   BHK  .

Ta có: BH  SAC  , HK  SAC   BH  HK
Vậy tam giác BHK vuông tại H .
Ta có: SC   BHK  tại K nên HK là hình chiếu vuông góc của SH trên  BHK 
   
Do đó: SA,  BHK   SH ,  BHK    SH , HK   SHK
AC
Vì SHK  SCA nên cosSHK  cosSCA  .
SC
Ta có: ABC vuông tại A, AC  AB.tan 60o  a 3 , BC  a2  2a2  2a
SBC vuông tại B nên SC  SC 2  BC 2  2a 2 .

Suy ra: cos SA ,  BHK    AC a 3

SC 2a 2

4
6
a 5
Bài 148. Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , cạnh bên bằng . Gọi O là
2
tâm của hình vuông ABCD và M là trung điểm của SC .
 Lời giải

Chương VIII.

Vì hình chóp S.ABCD đều nên SO   ABCD  ,
Mà BD   ABCD  nên BD  SO .
Ta lại có BD  AC  BD  SAC  , mà BD   MBD  ,
suy ra  MBD   SAC  .
Vì SO   ABCD 
Nên OA là hình chiếu vuông góc của SA lên  ABCD  .
 
Suy ra SA ,  ABCD   SA , AO   SAO .
a 5 a 2
Ta có SA  , AC  a 2  AO  .
2 2
AO 10 10
Tam giác SAO vuông tại O có: cos SAO    SAO  arccos .
SA 5 5
Ta có  MBD    ABCD   BD . 1
Mà BD  SAC  , OM  SAC   OM  BD .  2
Và OC  BD .  3
Từ 1 ,  2  ,  3 suy ra  MBD ,  ABCD  OM ,OC   MOC (do MOC là góc nhọn).
1 1 a 5 a 5
SOC có OM là đường trung tuyến nên OM  CM  SC  .  .
2 2 2 4
Áp dụng định lý Cô-sin trong tam giác COM , ta có
2 2 2
a 5 a 2 a 5
     
OM 2  OC 2  CM 2  4   2   4  10
cos MOC    .
2OM.OC a 5 a 2 5
2. .
4 2
Vậy  MBD  ,  ABCD   COM  arccos 10

5
.

Ta có SAB   ABCD   AB .
Gọi E là trung điểm AB .
Khi đó OE  AB mà SO  AB  SE  AB .
Suy ra SAB ,  ABCD  SE ,OE  SEO (vì SEO nhọn).

Chương VIII.
2 2
a 5 a 2 a 3
SCO vuông tại O nên SO  SC  OC    
2
 
2
.
 2   2  2
   
SO a 3 a
SEO vuông tại O , ta có tan SEO   :  3  SEO  60 .
OE 2 2
Vậy  SAB  ,  ABCD    60 .
Bài 149. Cho hình lăng trụ ABC.ABC có AA   ABC  và AA  a , đáy ABC là tam giác vuông
tại A có BC  2a , AB  a 3 .
 Lời giải
Vì AA // BB  AA //  BCCB nên
  
d AA ,  BBC C   d A ,  BBC C  . 
Vì AA   ABC  nên  ABC    BCCB  BC .
Kẻ AH  BC tại H  AH   BCCB .
 
Do đó, d A ,  BBC C   AH .
Ta có AC  BC 2  AB2  4a2  3a2  a .

AB. AC a.a 3 a 3
ABC vuông tại A : AH    .
AB2  AC 2 2a 2

Vậy d AA ,  BBCC   
a 3
2
.

Cách 1.
Kẻ AK  AH tại K .
 AA  BC
Ta có    AAH   BC  AK  BC .
 AH  BC

Suy ra AK   ABC  . Do đó d A ,  ABC   AK . 
a 3
a.
AA.AH 2 a 21
AAH vuông tại A : AK    .
AA2  AH 2 3a 2 7
a2 
4

Chương VIII.

Vậy d A ,  ABC   a 21
7
.
Cách 2.
Vì AA , AB , AC đôi một vuông góc nên gọi d là khoảng cách từ A đến mặt phẳng
a 21
 ABC  , ta có
1 1 1 1 7
    2 d .
d 2
AA AB AC
2 2 2
3a 7
 AB  AC
Ta có   AB   ACC A  .
 AB  AA 
Gọi O là giao điểm của AC và AC .
Ta có AO  AC (do ACCA là hình vuông).
Mặt khác AO  AB (do AO   ACCA  và AB   ACCA ).
 AO   ABC  tại O .
AC a 2
 
Do đó d A ,  ABC   AO 
2

2
.
Bài 150. Cho hình thang ABCD vuông tại A và B , có AD  2a , AB  BC  a . Trên đường thẳng Ax
vuông góc với mặt phẳng  ABCD  lấy điểm S . Gọi C  và D lần lượt là hình chiếu vuông góc
của đỉnh A trên SC và SD .
⑵ Chứng minh ba đường thẳng AD , AC , AB cùng nằm trên mặt phẳng. Từ đó chứng
minh CD luôn đi qua một điểm cố định khi S chạy trên Ax .
 Lời giải
Ta có BC  BA, BC  SA (do SA   ABCD  )
 BC  SB .
Gọi I là trung điểm AD
 ABCI là hình vuông  IA  ID  IC  ACD
vuông tại C .
Ta có CD  AC , CD  SA ( do SA   ABCD  )
 CD  SC .
Vậy SBC  SCD  90 .
⑵ Chứng minh ba đường thẳng AD , AC , AB cùng nằm trên mặt phẳng.
Từ đó chứng minh CD luôn đi qua một điểm cố định khi S chạy trên Ax .

Chương VIII.
AB  AD, AB  SA ( do SA   ABCD  )  AB  SD 1 .

 AC   SC
  AC   SD  2 

 AC   CD doCD   SAC  , AC    SAC  
AD  SD (giả thiết)  3 .
Từ 1 ,  2  ,  3 AB, AC, AD cùng nằm trên  P  đi qua A và vuông góc với SD .
Do đó CD đi qua một điểm cố định là giao điểm I của AB và CD khi điểm S di
động trên đường thẳng Ax .
Ta có CI //AB  AB// SCI  .
Kẻ AH  SI tại H .

Ta có AH  SI , AH  CI do CI  SAD  
 AH  SCI  .
Kẻ HK //CI  K  SC  và lấy điểm E  AB : AE  HK .
Khi đó AHKE là hình bình hành  AH //KE .

Suy ra, KE  AB do AH   SAD   AB  AH 

và KE  SC do AH   SCI   AH  SC . 
Do đó, KE là đoạn vuông góc chung của AB và SC .
SA. AI a 2 .a a 6
Xét SAI : AH    .
SA 2  AI 2 2a 2  a 2 3
Vậy d  AB, SC   KE  AH 
a 6
.
3
--------------------Hết--------------------

Chuyen de Quan He Vuong Goc Trong Khong Gian Toan 11 Le Minh Tam

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuyen de Quan He Vuong Goc Trong Khong Gian Toan 11 Le Minh Tam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương VIII.

QUAN HỆ VUÔNG GÓC

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 1

5. Hình chóp đều và hình chóp cụt đều ................................................................................. 24

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 2

QUAN HỆ VUÔNG GÓC TRONG KHÔNG GIAN

HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 3

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 4

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 5

QUAN HỆ VUÔNG GÓC TRONG KHÔNG GIAN

ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC VỚI MẶT PHẲNG

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 6

 Mặt phẳng trung trực của một đoạn thẳng

 Trục của đa giác

Tam giác thường Tam giác đều Tam giác vuông

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 7

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 8

⑵ Nếu một đường thẳng và một mặt phẳng (không chứa

3. Phép chiếu vuông góc

Định lý 6 (định lý ba đường vuông góc):

 Cho nằm trong và không thuộc đồng thời

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 9

5. Góc giữa đường thẳng & mặt phẳng

⑵ với là hình chiếu

của đường thẳng lên

⑵. Hình chóp tam giác đều.

 Đáy ABC là tam giác đều.

⑶. Hình chóp tứ giác đều.

 Đáy ABCD là hình vuông, các mặt bên là các

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 10

 A là hình chiếu của S lên ABCD .

 A là hình chiếu của S lên ABCD .

6.2. Các hệ thức lượng trong tam giác

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 11

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 12

 Dạng 1. Chứng minh đường thẳng vuông góc mặt phẳng

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 13

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 14

 Dạng 2. Chứng minh hai đường thẳng vuông góc

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 15

Dạng: Chứng minh vuông góc

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 16

⑴ Chứng minh: SO  ( ABCD) .

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 17

⑵ Gọi H là hình chiếu của S trên IJ . Chứng minh SH  AC .

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 18

⑴ Tính góc giữa đường thẳng SC và  ABC  .

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 19

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 20

QUAN HỆ VUÔNG GÓC TRONG KHÔNG GIAN

HAI MẶT PHẲNG VUÔNG GÓC

2. Hai mặt phẳng vuông góc

Góc giữa hai mặt phẳng cắt nhau:

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 21

Khi đó:  P  , Q  Ox, Oy .

⑵ Dựng thì khi đó

▶ Điều kiện hai mặt phẳng vuông góc:

3. Tính chất cơ bản về hai mặt phẳng vuông góc

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 22

Hình lăng trụ đều là hình lăng trụ đứng có đáy là

Hình lăng trụ đều

 Biên soạn: LÊ MINH TÂM – 093.337.6281 23

Hình hộp đứng là hình lăng trụ đứng có đáy là