Asia M.

16.12.2023 sobota mgr Martyna Jaworska-Osicka

Specyficzne zaburzenia w poszczególnych okresach rozwojowych

Rola rodziny w powstawaniu zaburzeń dziecięcych i terapii

Część II 14.15 - 15.45

1. Szeroka opieka w kontekście zaburzeń dzieci i młodzieży

a) w powiązaniu z uwarunkowaniami zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

b) należą do nich:
 wspieranie rodzin, nauczycieli, służb społecznych, prawnych, pediatrów, lekarzy
rodzinnych i jednostek opieki nad matką i niemowlęciem oraz innych agend
społecznych w procesie wychowywania dzieci
 rozwijanie systemów wczesnej interwencji
 dbałość o efektywność i bezpieczeństwo leczenia
 zwiększenie dostępności dla wszystkich dzieci po to, aby zredukować cierpienie,
ograniczyć niesprawność i pomagać w ujawnieniu potencjału rozwojowego

c) najbardziej kosztowne i zarezerwowane dla małej grupy potrzebujących pomocy dzieci

są wysokospecjalistyczne oddziały szpitalne

d) najbardziej potrzebne – środowiskowe formy pomocy to:

 poradnie
 oddziały dzienne
 oddziały opieki środowiskowej interwencji kryzysowej

2. Terapia rodzinna

a) Jest rozmową rodziny z terapeutą o ważnych sprawach i zazwyczaj odbywa się podczas
cyklu spotkań, dla rodziców jest to dobry sposób na poprawę kontaktu ze swoimi
dziećmi, poszukaniu lepszych rozwiązań kłopotów wychowawczych, a dla dzieci pomoc
w zrozumieniu intencji zachowań rodziców

b) W takich rozmowach może brać udział cała rodzina, ważna jest perspektywa każdego
członka rodziny lub innych osób zainteresowanych pomocą

c) Terapeuta pomaga rodzinie wzmocnić zasoby, a także dostrzec kierunki, w jakich

potrzebny jest rozwój

d) Terapeuta umożliwia zrozumienie przyczyn trudności oraz poszukiwanie najlepszych

a zarazem możliwych do wdrożenia rozwiązań w bezpiecznych dla klientów warunkach,
z poszanowaniem poufności, godności uczestników terapii

e) Rola rodziny w terapii dziecka

 terapia dziecięca nie dotyczy tylko dziecka!
 rodzina jest konieczna
 rodzice mają duży wpływ na wychowanie i rozwój emocjonalny dziecka i dlatego
terapia musi dotyczyć i ich
Asia M.

f) Zadania rodziny towarzyszącej dziecku w terapii

g) Zadania dla terapeuty

3. Ważne aspekty terapii dziecka – niezależnie od nurtu prowadzonych działań

a) praca z dzieckiem jest pracą z całym systemem

b) weryfikacja nierealnych oczekiwań z uwagi na ich negatywny wpływ – brak postępów
w terapii (np. dzici z autyzmem nastawiają się na terapię logopedyczną, a dziecko nie ma
potrzeby relacji więc i komunikacji, myślą, ze jak pojawi się mowa to autyzm zniknie)
c) osobiste problemy rodziców zaburzają proces zdrowienia dziecka

4. Aspekt rodziny w wybranych

a) samookaleczenia (aspekt braku wsparcia, jako czynnik stresogenny)

- poprzez samookaleczenie – radzenie sobie przy braku wsparcia
- rodzina może być czynnikiem wspomagającym szeroko rozumiane leczenie dziecka
samookaleczającego się, dlatego też kształtuje się kompetencje rodziców, które służą
budowaniu pozytywnej komunikacji z dzieckiem:
 nauczenie się rozpoznawać, kiedy dziecko mówi – słowami, tonem głosu, wyrazem
twarzy, postawą ciała – że doznaje dużego stresu
 mądrej empatii – wyczuwanie nastrojów dziecka
 zwrócenie uwagi, jak sobie radzą sami ze stresem, jakie zachowania modelują u
dzieci, jakich strategii używają, czy to dobre przykłady
 autoanaliza – kontakt ciała i umysłu (co czuje się, kiedy jest się zestresowanym i jak
się wtedy zachowuje)
 wyrozumiałość i współczucie dla dziecka i siebie

b) zaburzenia okresu dziecięcego

 zaburzenia zachowania, w których powstaniu lub utrzymywaniu się szczególnie
istotna jest rola rodziny:
Asia M.

- zaburzenia zachowania (CD conduct disorder)

- zaburzenia opozycyjno-buntownicze (ODD oppositional dewiant disorder)

 zaburzenia psychiczne, w których lęk odgrywa centralną rolę:

- lęk separacyjny
- mutyzm selektywny
- fobie
- lęk społeczny
- uogólnione zaburzenia lękowe
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
- zespół stresu pourazowego

 zaburzenia lękowe – ściśle związane z kontekstem rodziny w koncepcji systemowej

- dziecko może być delegowane do pewnych ról i zachowań, które – jeżeli są zbyt
trudne lub przeżywane przez dziecko w sposób konfliktowy – mogą stanowić
źródło pojawienia się objawów i problemów emocjonalnych
- w klasycznym rozumieniu lęk doświadczany przez dziecko jest objawem
dysfunkcjonalności w systemie rodzinnym i nie może być rozpatrywany bez
wglądu w jego relacje
- ważnym procesem jest analiza mechanizmów podtrzymujących objawy, czyli
takich sekwencji interakcji, które występują w odpowiedzi na pojawienie się
zachowań problemowych, np. spanie rodziców z dzieckiem przejawiającym lęk
separacyjny, mówienie za dziecko mierzące się z fobią społeczną, powtarzające się
uspakajanie dziecka z lekiem uogólnionym lub zaburzeniem obsesyjno-
kompulsyjnym (mówiąc nie ma się czego bać za każdym razem  odwrotna
reakcja dziecka)

5. Przykłady terapii

a) Terapia behawioralna
Asia M.

b) Terapia poznawczo-behawioralna

c) Terapia psychodynamiczna

d) Terapia systemowa

e) Terapia sztuki – sztuką, lubiana przez dzieci, często stosowana jako dodatek
Asia M.

f) Terapia grająca – gry zbliżają do rówieśników

g) Terapia pozytywna

h) KIDS SKILLS – metoda wykorzystująca rodzinę, jako wzmocnienie postępów

Asia M.

6. Narzędzia do diagnozy rodzin

a) genogram

b) test kompetencji rodzicielskich – licencjonowane

c) Skale Oceny Rodziny SOR

Asia M.

d) Test Relacji Rodzinnych TRR

e) Kwestionariusz Relacji z Rodzeństwem w okresie adolescencji KRR

f) Diagnoza Więzi Rodzinnych Dzieci i Młodzieży

Bez licencji scenariusze w książce – Mieczysław Plopa "Więzi w małżeństwie i rodzinie"

Asia M.

7. Literatura