WAT – WYDZIAŁ ELEKTRONIKI

INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH

Przedmiot: MIERNICTWO WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH I NIEELEKTRYCZNYCH

Ćwiczenie nr 9
TEORIA

POMIARY DRGAŃ

Celem ćwiczenia jest zapoznanie ze specyfiką wykonywania pomiarów drgań,

wykorzystywanym do tego celu oprzyrządowaniem pomiarowym oraz
procedurami sprawdzeń czujników przyspieszenia.

1
 o-

1. WPROWADZENIE
Drgania ( r-
2. P
wowanym w postaci oscylacji wykonywanych w stosunku do

k-
tro

i-
Rejestrowa-
ny
symptom ewentualnego uszkodzenia ob a-

pomiaru bez przerywania pracy maszyn jest obok analizy

h-

o- o-
wanie odpowiedniego rodzaju i wymaganej klasy przetwor- w-

o-
[3] o-
a-
miczne, piezoelektryczne, piezorezystancyjne, indukcyjne, e-
rdzo rzadko,
o-

[1][2]. itp.).
a ma charakter har-
e- moniczny:
zenia, popularnie zwanych
a a o sin t (A.1)

i-
ao
V adt cos t vo cos t , (A.2)
w badaniach diagnostycznych realizowanych nie tylko na

-2-
 ao o-
gdzie: vo . ry
2). Praktyczne zastosowanie
a-
ao l-
x Vdt 2
sin t x o sin t, (A.3)

ao
gdzie xo 2
. i-
[4][5].

3.2. Model mechaniczny przetwornika piezoelektrycznego

Schemat najprostszej konstrukcji akcelerometru przed-
stawia rys. A.2.

element piezoe-
lektryczny
masa
sejsmiczna
element
podstawa
akcelerometru

Rys. A.2. Uproszczony schemat akcelerometru piezoelektryczne-

cej. go.
u-
Dla drgania o pulsacji e-
15 ao, vo, xo men o-
metr poddany jest wibracjom, na element piezoelektryczny
159.2Hz jest specjalnie uprzywilejowana w pomiarach kali-
bracyjnych o- sejsmicznego i jego masy. Element piezoelektryczny generu-
tawie tylko pomiaru przyspie-
szenia.
zarazem proporcjonalny do jej przyspieszenia. Przyspieszenie
e-

struktury przedstawiony jest na rys. A.3.

3. C
PIEZOELEKTRYCZNYCH

F = k(xs xb L) (A.4)
3.1. Opis efektu piezoelektrycznego
k-
F Fe mb x b , (A.5)

kryszt
ms x s F (A.6)

o- o-

F F Fe
xs xb
ms mb
(A.7)
k Fe
Zjawisko piezoelektryczne k- ( xs xb L)
mb
k-

-2-
 o-
ms xs mb wzrasta i pulsacja
rezonansowa maleje. W przypadku idealnym, tzn. gdy mb
F

L (w spoczynku) 2 2 k
k n m . (A.12)
ms
F
xb m
mb
o-
0 mounted resonance frequency)
Fe = Fosin t o-

Rys A.3 Model mechaniczny akcelerometru. zamocowanie akcelerometru na strukturze o n

e-
Oznaczenia:
1
xs .
xb
ms masa sejsmiczna,
mb masa podstawy,
L i-
walentnego modelu inercyjnego, oferowanego przez producenta pasma przenoszenia akcele-
k ekwiwal k- e-
trycznego, a-
Fe wymuszenie harmoniczne, akcelerometr oraz zalecenia co do sposobu
n o-
metru, przeprowadzenia praktycznego testu rzeczywistego rezonan-
m
su zamocowania przez wykorzystanie odpowiedniej opcji

k-
lub: r kr Fo sin t ,
mb sejsmic n-
1 1 1 m s mb T trwania N
gdzie: lub , r x s xb L .
ms mb m s mb
jest wtedy efektem prostego ilorazu fmierz = N/T
r rys. A.4.
spoczynkowego.
akcelerometr

licznik
W wypadku braku oddzi u- F =76.6kHz
dzenia, tzn. Fe=0,
r kr . (A.8)
Rys. A.4. Schemat testu rezonansu zamocowania.

swobodnym r=Rsin nt

2
R n sin n t kR sin n t. (A.9)

2 k e-
n . (A.10).
uszkodzenia wbudowanego w czujnik przedwzmacniacza,
W postaci jawnej:

2 1 1
n k . (A.11)
ms mb
1

[3]

-3-
 3.3. Model elektryczny przetwornika akcelerometrycznego

j-

2 Fo Ca i
r r sin t 0 . (A.13)
n
mb o bar Ra

amplitudzie R i pulsacji otr

Ca albo idealnym
2 2 Fo Ca.
R sin t n R sin t sin t 0 . (A.14)
mb
m-
Cc przedstawia rysunek A.5.
2 2 Fo
R( n ) 0, (A.15)
mb idealne

Fo Ca Ra Cc
R 2 2
. (A.16)
mb ( n )
Qa
Przy pulsacjach znacznie mniejszych od pulsacji rezonansu
<< n, amplituda przemieszczenia R=Ro
wynosi:
Fo Ca
Ro 2
. (A.17)
mb n idealne
A stosunek amplitudy przemieszczenia dla
dowolnych pulsacji do amplitudy Ro Ra Cc
Qa
Fo Ua
2 2
Ca Cc
R mb ( n ) 1
A . (A.18)
Ro Fo 2

2 1 Rys. A.5. Ekwiwalentne obw o-

mb n elektrycznego.
n

od rodzaju
go, amplituda prze- o-

Qa pC pC
S qa . (A.20)
1 jednostka przyspieszenia ms 2 g
A 2
, (A.19)
1
m
Ua mV mV
S va 2
. (A.21)
jednostka przyspieszenia ms g

e-
lektrycznego albo mniejszej masy sejsmicznej. Wobec raczej ie Ua o-
obem
poszerzenia zakresu pracy pozostaje redukcja masy sejsmicz-
d
ostatniej, spowodowana np. innym rodzajem kabla lub zmia-
efekcie spotykane na rynku akcelerometry przeznaczone do
o-
o

-4-
 dU c 1 dU o
e- Ic Cf 1 Cf , (A.26)
dt A dt
nia.

dU i 1 dU o
Ii Ct Ct (A.27)
4. CHARAKTERYSTYKA PRZEDWZMACNIACZY dt A dt

4.1.
dQa 1 dU o 1 dU o
a- 1 Cf Ct . (A.28)
dt A dt A dt
n-
wa-

o- ze wzmacniacza:
dzonego na kontak-
tach elementu piezoelektrycznego. Uproszczony schemat Qa
Uo , (A.29)
d- 1 1
1 Cf Ct
stawia rys. A.6. A A
Cf
5
A
postaci:
I Ic Uc
-A Qa
Uo . (A.30)
Ii Cf
Qa Uo
Ui A.6 jest
Ct
o-
o-
u-
ometr
Cf.
n-
4.2.
o-
Qa k-
Ct = Ca + Cc + Cp o-
Ca jest uzyskani z-
ze wzmacniaczem Cc
Cp,
I
Ii Ct, A.7.
Ic Cf, r-
Uc
U i, i U o
+
Qa Ca Cc
Uo A Ui , (A.22) Cp
Uo
gdzie A Ui
Kirchoffa
Uo 1
Uc Uo Ui Uo 1 Uo , (A.23) Ca
A A
akcelerometru, Cc Cp po-

I Ii Ic 0. (A.24)

Wykorzystu e- Ui a
Uo
dQa Qa
I , (A.25) Ui Ui . (A.31)
dt Ca Cc C p

-5-
 ci

Qa
Ua , (A.32)
Ca

U a Ca
Uo Ui . (A.33)
Ca Cc C p

U0 przez odpo-
a [ms-2], czyli:
Uo U a Ca .
Sv
a Ca Cc C p a
(A.34)
Ua Ca Ca
S va
a Ca Cc C p Ca Cc C p

Ua V
S va 2
a ms

Ca (i w zasadzie Cp przy

przewodu wymaga po

rys. A.9.
5. O OWYCH STOSOWANYCH W
3. ThetaShear Design
z-
Konstrukcje mechaniczne oraz elektroniczne wykorzy-
o-
a-
pewnego rodzaju kanon i w wielu katalogach ich s o-
a- a-
i- dunku rys. A.11.
4. Centre Mounted Compresion Design

1. DeltaSchear Design
e-
menty piezoelektryczne t
rys.A.8.
i-
nanie (ang. schear n-

a-
e-

zmiany temperatury.
2. PlanarSchear Design
DeltaSchear Compresion.

-6-
 j- a-
n-
y-

u-
ch i dylatacji temperatu- 6. LITERATURA

[1] h-
styki Technicz-
nej, Warszawa, 1992.
raz w konstrukcji akcelero- [2]
r- PWN, Warszawa, 1971.
e- [3]
temperaturowych (p. Standardowy Akcelerometr Odnie- Neaum-Dania, 1987.
sienia B&K 8305).
[4] Chwa l-
5. e-
k- Warszawskiej, Warszawa, 1993.
i- [5]
gentnym2 (ang. smart transducer
j-
nalne do przyspieszenia. Jest to [6] a-
wa, 1995.
zintegrowanego z czujnikiem przedwzmacniacza odby-
j-

e-

rys. A.11.

a-
a-

Wzmacniac

6.

3.16; 10 lub 31.6. Akcelerometr typ

siebie oddalone o 10dB, zmiana nawet typu akcelerome-

edynie wzmocnienia

2
P1451.4.

-7-