INTRO SA PAMAMAHAYAG
6. Magbigay ng pagsasanay sa organisasyon.
PAMAHAYAGAN
Ang pamamahayag ay isang aktibong gawain na kung saan ang
tao ay nagbabahagi ng mga impormasyon o ideya na maaring
batay sa mga pangyayari sa kanyang paligid, isyu, pananaw sa
buhay, kaalaman atbp.
Maaaring ipahayag niya ito sa paraang pasulat o pasalita.
Malaki man ang saklaw nito ngunit nagsisilbi itong pundasyon
dahil kung wala ito hindi mabubuo ang mga pamahayagan at
pahayagan. Kapag ito’y kanyang inihayag sa paraang pasulat
katulad ng nababasa natin sa magasin, aklat , polyeto,
pahayagn, pamplet atbp.
O kaya’y sa paraang pasalita tulad ng radyo, talumpati, debate,
maaari ring sa telebisyon,computer na gamit ang ating paningin.
Lahat ng mga ito ay nabibilang sa tinatawag na pamahayagan.
MGA TUNGKULIN NG PAMAHAYAGANG
PANGKAMPUS
✓ Ang pamahayagang pangkampus ay isang publikasyon na
maaaring nakamimyograp o inilimbag. Ang mga balita at
tinipon ng mga kasapi ng pamunuan na ang kanilang
pangalan ay makikita sa kahon ng editorial.
✓ Ang pamahayagang pangkampus ay may maraming
tungkulin. Ang tradisyong gawain ngpamahayagang
pangkampus ay tinalakay nina Harold Spears at C.H.
Lawskie Jr. sa kanilang aklat, “An Introduction to
Journalism”.
Sa mag-aaral
1. Paglalaan ng panahon para sa nagnanais na sumulat.
2. Binibigyan ang mga mag-aaral ng pagkakataon na matuto
ng tamang paraan sa pagbasa ng pahayagan.
3. Kumilos ng may kasiglahan tungo sa laong mabuting
paggawa.
4. Paglinang sa lakas ng mga mag-aaral sa pagmamasid
hinggil sa diskriminasyon nakaugnay sa kapaki-
pakinabangan ng artikulo sa balita.
5. Magsilbing lunsaran sa pagsusulat ng pamamahayag.
7. Paglinang ng katangian sa pagtutulungan, pakikiharap,
katumpakan, pagpapasensiya, liderato at resposibilidad.
Paaralan at Pamayanan
1. Ipabatid sa pamayanan ang hinggil sa mga gawain ng
paaralan.
2. Ilathala ang mga pampaaralang balita.
3. Lumikha at ipahayag ang pampaaralang opinion.
4. Maipabatid ang mga nagawa ng paaralan.
5. Tumulong na pag-isahin ang paaralan
6. Pasiglahin at pukawin tungo sa kapaki-pakinabang na
gawain
7. Linangin ang tamang pamantayan sa pag-uugali.
8. Maglaan ng lunsaran para sa mga mungkahing mag-aaral
tungo sa kagalingan ng paaralaan.
9. 9.Linangin ang mabuting pakikipag-ugnayan sakapwa
paaralan.
10. Linangin ang pampaaralang kasiglahan.
11. Linangin ang pagtutulungan sa pagitan ng paaralan at
magulang.
TUNGKULIN NG MAKABAGONG PAMAHAYAGANG
PANGKAMPUS
1. Impormasyong Tungkulin
Ipinababatid sa mga mambabasa ang mga panyayaring naganap
na, nagaganap o maaring maganap. Ang mga impormasyon ay
maaaring magmulat sa mga lathalain, editorial, at iba pang mga
seksyon ng pampaaralang pangkampus.
2. Opinyong Tungkulin
Sa pamagitan ng mga editorial at kolum ng editorial,
binibigyang kahulugan ng editor ang balita, at ibinibigay rin ang
kanyang opinion Sa mahalagang bagay o ang kabuluhan ng mga
pangyayari sa araw-araw.
3. Edukasyong Tungkulin
Isa sa mga pinakamahahalagang tungkulin ng pamahayagang
pangkampus ay maturuan hindi lamang ang mag-aaral kundi
pati na ang mga mamamayan sa komunidad. Noon, ang
pagtalakay sa paksa hinggil sa edukasyong panseks at
pagpaplano ng pamilya ay ipinagbabawal sa mga silid- aralan.
Ngunit sangayon, nagiging paksa na ng mga mag-aaral
namanunulat sa kanilang pampaaralang pahayagan.
4. Tagapagbantay na Tungkulin
Ang pamahayagang pangkampus ay gumaganap bilang taga-
pamatnubay sa Karapatan ng mga mag-aaral. Ito’y nagsisilbing
mata ng mga mambabasa.
5. Laboratoryong Tungkulin
Ito’y nagsisilbi bilang kagamitan sa pagtuturo tungo sa pag-
unlad ng isang mamamahayag. Matapos matutunan ang
wastong paraan sa pagsulat ng tuwirang balita, tinatalakay rin
ang mga gawaing pampaaralan at ang pagsulat ng balita para sa
publikasyon.
6. Dokumentaryong Tungkulin
Mahalagang mabatid ang mga pangyayari sa paaralan at ang
mga kapaki-pakinabang na nagawa ng mga mag-aaral. Ang mga
natapos na gawain ay kailangang mailatlaha sa pampaaralang
pahayagan para sa kaunlaran. Ang pinakamainan na kasaysayan
na nasaliksik mula sa lumang tinipong pahayagan ay kabilang
din.
7. Panlibangang tungkulin
Ang pampaaralang publikasyon ay tulad din ng mahalagang
aklat, tinuturing na kasama ang mga mambabasa lao na kung
siya ay nag-iisa.
8. Pangkalinangang Tungkulin
Ang pampaaralang pahayagan ay katulad din ng komersiyal na
pamamahayag na nagkakaloob ng kahalagahan.
BAHAGI AT PANGKAT NG PAHAYAGANG PANG-ARAW-
ARAW
Pangmukhang Pahina
1. pangalan ng pampaaralang pahayagan o nameplate -
nakapaloob ang pangalan at lugar ng paaralan, tomo, bilang ng
isyu, saklaw na mga buwan at taon ng pagkakalimbag.
2. tainga o ears - kahanay ng pangalan ng pampaaralang
pahayagan na naglalaman ng logo ng paaralan, maaaring
kartun, kasabihan o mga nilalaman ng panloob na pahina.
3. ulo ng pinakapangunahing balita o banner headline -
pamagat ng pinakamahalaga o pinakatampok na balita na
nakasulat sa malalaking titik at mautim na tipo.
4. mga ulo ng balita o headline - mga iba pang balita na
nakasulat sa mas maliliit na tipo.
5. mga larawan o photos - mga larawang kuha na kalakip ang
mga ulo ng balita ng pinakatampok na balita o iba pang ulo ng
balita para magbigay ng mas malinaw na paglalarawan sa balita.
Pahinang Editoryal
1. polyo- naglalaman ng bilang ng pahina, pangalan ng
pahayagan, petsa ng pagkakalimbag,
2. editorial- naglalaman ng mga tampok na isyu na
binibigyan ng paliwanag o pagtatalakay batay sa
pansariling opinyon.
3. kartung editoryal - naiguhit na kartun na naglalarawan sa
nilalaman ng editoryal o maaaring iba pang isyung
napapanahon.
4. mga opinyon o kuro-kuro ng manunudling
5. kahon ng patnugutan - naglalaman ng pangalan ng
pahayagan, mga pangalan ng patnugot, tagapayo,
konsultant at mga kritiko.
Pahinang Lathalain
- naglalaman ng mga natatanging lathalain hinggil sa mga
pangyayari sa kapaligiran, mga pansariling karanasan, sa
buhay ng mga karaniwan o tanyag na may pambihirang
nagawa sa lipunan, at iba pa.
- naglalaman din ng mga bagong tuklas na imbensiyon o
kaya'y mga pag-unlad ng pamayanan o lipunan, gayundin
ang mga paksa na may kinalaman sa agham at teknolohiya.
Pahinang Pampalakasan
- naglalaman ito ng mga balita, editoryal, opinyon, lathalain,
mga larawan at kartun hinggil sa iba't ibang isports na
naganap sa loob at labas ng paaralan.
MGA SANGKAP NG BALITA
Ang isang balita ay magiging balita lamang kung ito ay
nakakapukaw ng interes ng mga tagapakinig o mambabasa.
Kaya maaaring sabihing ang anumang kaganapan na balita para
sa isa ay hindi balita para sa iba.
Narito ang mga sangkap ng balita na maaaring makapagbigay
ng interes sa mga tagapakinig at mambabasa.
1. Kapanahunan/Napapanahon (Immediacy or
Timelines)- Kailangang ang pangyayari ay kagaganap o
katutuklas lamang. Napapanahon pa rin ang balita kung
ang pangyayari ay matagal nang naganap ngunit ngayon
lamang nabunyag o natuklasan.
2. Kalapitan (Nearness or Proximity)- Higit na
kinagigiliwan ng mga mambabasa ang mga pangyayari sa
kanilang paligid kaysa sa mga pangyayaring nagaganap sa
malalayong pook. Ang kalapitan ay maaaring tumutukoy
rin sa kalagayang heograpiya (geographical nearness),
kaangkan (Kinship), kapakanan (interest),atbp
3. Katanyagan (Prominence)- Kung ang paksa ng balita ay
bantog o tanyag,ito ay nakaaakit at nakakatawag-pansin.
Maaaring ito’y ukol sa isang pinuno ng pamahalaan,lider
ng purok, mga taong kilala o dakila o tanyag sa lipunan.
4. Tunggalian (Conflict o Struggle)- Ano mang
pangyayaring naglalarawan ng paglalaban,
 pagpapaligsahan at pagsasapalaran ay balitang interesante.
Ito’y maaaring pagtutunggali ng katawang pisikal at
mental; tao laban sa kapwa tao; tao laban sa hayop;tao
laban sa kalikasan; tao laban sa kanyang sarili.
5. Kahulugan o Kalabasan (Significant or Consequence)-
kung ang isang pangyayari obagay ay may ibubungang
kabutihan o kasamaan ay nakakatawag pansin, ano ang
kahulugan o kalalabasan kung ang kumyunismo ay ating
tatangkilikin.
6. Di-karaniwan, Pambihira (Oddity, Unusualness)- Ano
mang bagay na di-karaniwan aylaging bago. Ito ang
dahilan kung kaya sinasabing “ano mang pangyayaring di-
karaniwan ay isang balita. Hal. Isang batang may dalawa at
kalahating taong gulang ang natagpuang buhay sa kanyang
libingan.
7. Pagbabago (Change)- ano mang pababago maging sa pag-
unlad o sa pagsama ay nakakatawag-pansin.
8. Pamukaw- Damdamim o Kawilihan (Human Interest)-
ito’y umaantig ng damdamin atkaukulang reaksyon ng
mambabasa upang siya ay paiyakin, patawanin,
pagalitan,pahangain, atb.
9. Romansa at Pakikipagsapalaran (Romance and
Adventure)- ang romansa ay hindinauukol sa pag-iibigan
lang isang halimbawa nito ay ang romansa ni hemingway
at ngkaragatan; mga astronauts at ng kalawakan
10. Hayop (Animals)- magandang paksa sa balita ang mga
hayop na may katalinuhan
11. Pangalan (Names)- Kung marami ang mga
pangalangnakalathala na nasasangkot sabalita, dumarami
rin ang mga mambabasa.
12. Drama (Drama)- ang daigdig ay isang dulaan at ang mga
tao ay nagsisiganap ng dula ngtunay na buhay. Ang
misteryo, pag-aalinlangan (suspense) o komedya ay
nagbibigay ngkulay sa isang kuwento
13. Kasarian (Sex)- Ito’y nagbibigay ng kawilian na
karaniwang natutunghayan sa romansa, pag-aasawa,
paghihiwalay at pagdidiborsiyo. Nailalarawan rin ang mga
kasarian, hal. Kung isang babae ang pinuno ng mga
bandido, kung ang naihalal na pangulo ng isang bansa ay
babae gaya ni Gloria M. Arroyo.
14. Pag-unlad o Pagsulong (Progress or Advancement)-
Magandang paksa ang mga ito sa balita.
15. Mga bilang (Number)- Marami ang mahilig magbasa ng
mga estatistiks tulad ng ulat sapananalapi, kinalabasan ng
eleksyon, panalong numero sa sweepstakes, vital statistics
ngdalaga, atb.
16. Kalamidad (Calamity)- Kapag nagkaroon ng malakas na
bagyo, lindol, pag-putok ngbulkan at iba pa, karaniwang
pinapaksa ng balita ang mga pinsalang dulot nito.
PAGLALAKBAY NG BALITA
1. Ang Pangyayari
a. Pagsulat ng balita
b. Pagdala ng kopya sa patnugot ng balita
1. Pagsulat ng pananda at tagubilin (printer’s direction) sa
kahista tungkol sa uri ng ulo ng balita na nais gamitin
2. Pagwawasto ng kopya o sipi at pag-uulo ng balita
(copyreading and headline writing)
3. Pagdadala ng kopya sa palimbagan ng
tagapangasiwangpatnugot
2. Sa Silid-Kamahan (Composing Room)
a. Paglinotipya ng balita
b. Pagwawasto ng mga mali (proofreading)
c. Pagbubuo ng pahina at ulo ng balita
d. Pagkuha ng larawan ng pahina sa isang karton sa
pamamagitan ng pagtubog ng buong pahina sa tingga
3. Silid-limbagan (Printing Room)
a. Paglilimbag
b. Pamamahagi ng mga pahayagan sa mga mambabasa
ANG PAMATNUBAY
Ang panimula ng balita ay tinatawag na pamatnubay sa wikang
ingles “Lead”.
Ito ay ang pinakamahalagang bahagi ng balita sa kabuuan
sapagkat ito ay ang unang binibigyan ng pansin at umakit sa
mambabasa. Ang simula ng balita ay nangangailangan ng higit
na atensyon mula sa mambabasa gayundin naman sa
manunulat.Sinusuri muna ng mambabasa ang mga balita at saka
magpapasya kung alin ang babasahin batay sa kanyang panlasa.
PANGKALAHATANG URI NG PAMATNUBAY
1.Batay sa Layunin
a. Kumbensyunal na pamatnubay
-Kung minsan ito ay tinatawag ding buod ng pamatnubay,
karaniwanang balita ay ginagamit ng ganitong pamamaraan na
tumatalakay sa naturang at tuwirang paraan. Ito ay ang
pinakaraniwang uri na sumasagot sa mga tanong na
Sino?,Ano?,Kailan?, Saan?, Bakit?, Paano?
b. Di-kumbensyonal na pamatnubay
Ang balitang lathalain ay gumagamit ng pamatnubay na ito.
Inilalahad dito ang intensyon ng pagpupunyagi ng manunulat sa
pagpapakilala ng kanyang balita sa paraang naiiba.
 F. Pamatnubay na Saan (Where Lead)-

2. Katanungang Pamatnubay Ginagamit kung ang mga naganap ay hindi sa pangkaraniwang

lugar.
Ang uring ito ng pamatnubay ay ang pinakamatanda sa lahat ng
uri na ginagamit ng mamamahayag tulad ng Sino, Ano, Bakit, Halimbawa: Sa Naga City ginanap ang 2009 National School
Paano, Kailan at Saan (5 W's and H). Press Conference na dinaluhan ng mga batang manunulat sa
buong bansa
A. Pamatnubay na Sino (Who Lead)
3.Batay sa kabuuan
Ang pangalan ay ang gumawa ng balita lalo na ang mga
kilala.Ang tao ay kilala sapagkat bantog o di kaya'y may a. Gramatikong panimula
kinalaman sa mga pangyayari sa balita. b. Di-pangkaraniwang pamatnubay

Halimbawa:

Binawi ni Nueva Vizcaya Rep. Rodolfo Agbayani, kasapi ng

LDP ang kaniyang pirma sa impeachment complain na inihain
ng oposisyon kahapon, matapos itong katayin sa komite.

B. Pamatnubay na Ano (What Lead)

Pinakamatuwid na pamatnubay na naghahayag ukol sa balita.

Halimbawa:

Isang lindol ang yumanig sa lalawigan ng Sorsogon at Masbate

na ikinamatay ng tatlong tao at ikinasira ng mga bahay at gusali
kahapon ng madaling araw.

C. Pamatnubay na Bakit (Why Lead)

Nagsasaad hinggil sa pinagmulan o sanhi ng itinampok na

pangyayari.

Halimbawa:

Upang mapalawak at madaling maipaabot sa mga mamamayan

ang mga serbisyong pamahalaan, inilunsad ng Sangguniang
Panlunsod ng Quezon sa pamumuno ni Mayor Sonny Belmonte
ang “City Hall sa Barangay”.

D. Pamatnubay na Paano (How)-

Karaniwang ginagamit sa hindi inaasahang mga pangyayari at

mga aksyon. Itinatampok dito ang pamamaraan ng mga
kaganapan.

Halimbawa:

Nagkunwaring naghahanap ng mapapasukan, isang babae ang

tumangay ng malaking halaga ng salapi at mga alahas ng isang
ginang sa Lungsod ng Baguio, pagkatapos itong tanggapin
bilang katulong

E. Pamatnubay na Kailan (When Lead)

Ginagamit kapag ang mga pangyayari ay naganap sa hindi

inaasahang panahon o ang panahon na kaganapan ay lalong
mahalaga.

Halimbawa:

Hanggang sa Abril 18 na lamang ang palugit na ibinigay ng BIR

para sa pagbabayad ng buwis sa taunang kita.