Professional Documents
Culture Documents
План за одржлива урбана мобилност ПОУМ за Велес 2019 2030 - compressed
План за одржлива урбана мобилност ПОУМ за Велес 2019 2030 - compressed
УРБАНА МОБИЛНОСТ
ЗА ВЕЛЕС
2019-2030
Велес отсекогаш бил град на авангардата, новите идеи и напредокот. Без оглед
на изворот и комплексноста, знаењето и новите технологии секогаш го наоѓале
природниот пат до Велес.
Интеграраното планирање на
сообраќајот не ги отфрла, туку
напротив, ги надградува постоечките
практики на планирање и има
долгорочна и стратешка визија која се
стреми кон одржлива мобилност.
ШТО ПРЕТСТАВУВА ПЛАНОТ ЗА
ОДРЖЛИВА УРБАНА МОБИЛНОСТ
Планот за одржлива урбана мобилност е документ кој ги инкорпорира и
надоградува веќе постоечките стратегиски документи на самата општина.
Тоа е нов начин на размислување и планирање кој претставува чекор напред
кон поодржливо планирање на сообраќајот во регионот – во согласност со
современите упатства и препораки на Европската комисија. Подготвен е од страна
на интердисциплинарна група на експерти во полето на сообраќајот и просторното
планирање. Базиран е врз основа на документи на Европската унија како и
упатства утврдени од Европската комисија.
Општина Велес ќе го користи предложениот документ за надградба на
постоечките просторни акти и стратешки документи, што ќе доведе до
посеопфатно планирање и вклучување на одржливи стратегии во областа на
планирањето.
Одржлив развој
3
Со зголемување на практиката за одржливо сообраќајно планирање
сакаме да постигнеме баланс помеѓу социјалната еднаквост, здравата
животна средина и економскиот развој.
Финансиска одржливост
7
Сакаме да дадеме приоритет на решенијата кои се реални, практични,
достапни со расположливите ресурси, а притоа најисплатливи.
Со интегрирано планирање на сообраќајот, општината може да добие многу
придобивки:
НЕОДРЖЛИВИ НАВИКИ ЗА
ПАТУВАЊЕ
Во изработката на Планот за одржлива
урбана мобилност беше подготвен
анкентен прашалник за општата
популација на Велес, на кој одговорија
околу 4500 испитаници што преставува
импознатна бројка на граѓани
заинтересирани (и загрижени) за
решавање на транспортните проблеми
на градот. Истражувањето ги анализира
навиките за патување на граѓаните.
Поголемиот дел од населението (53%)
го користи автомобилот како основно
средство за транспорт. Другите
одржливи транспортни средства се
Начин на превоз во Општина Велес
користат од 47% од испитаниците, од
кои 39% се пешаци, 7% користат јавен
градски превоз на патници (ЈГПП) и
велосипедизмот со само 1%.
Да се преполови бројот на
4 сообраќајни несреќи со сериозни
повреди и да се постигне нула
смртност на улиците во општината.
Промоции на одржливите
5 сообраќајни методи за сите групи
на население, со посебен акцент на
младите во општината.
СЦЕНАРИЈА Сценариото број 3
Во случајот на Сценариото број 3, сообраќајниот модел ги обработува параметрите како
сообраќајниот ток ќе се редистрибуира до крајот на 2039, доколку покрај краткорочните
Во рамките на работната група беа дизајнирани три нови сценарија за развој и среднорочните мерки дополнително се превземат и имплементираат долгорочни
на сообраќајната мрежа во општината, покрај основното сценарио доколку инвестициски мерки:
сообраќајната мрежа остане иста. За секое сценарио, беа идентификувани мерките • Западна обиколница;
кои се интегрирани и потврдени со помош на алатки за моделирање на сообраќај. • Речани-нов мост преку реката Вардар;
Во согласност со методологијата, 20-годишниот плански период е земен во
предвид при транспортното моделирање. Сите сценарија се моделирани за 2039
година, со 1% годишен прираст на сообраќајот.
Сценариото број 1
Во случајот на Сценариото број 1, параметрите кои се обработуваат во сообраќајниот
модел се следни: доколку сообраќајната мрежа остане непроменета, а сообраќајните
токови се зголемуваат до 2039 година.
Сценариото број 2
Во случајот на Сценариото број 2, параметрите кои се обработуваат во сообраќајниот
модел се следни: како сообраќајните токови би се редистрибуирале доколку се превземат
следните краткорочни и среднорочни мерки: Сценариото број 4
• Реконструкција на центарот на
Сценариото број 4
градот; Во случајот на Сценариото број 4,
• Еднонасочен сообраќаен режим кон сообраќајниот модел ги обработува
црквата Св. Пантелејмон; параметрите како сообраќајниот тек
• Еднонасочен сообраќаен режим кон ќе се редистрибуира до крајот на
црквата Св. Спас; 2039, доколку покрај предложените
• Еднонасочен сообраќаен режим над мерки се имплементираат нови линии
железничкиот мост; на јавениот градски транспортен
• Еднонасочен сообраќаен режим сервис.
внатре во областа помеѓу
улиците „Благој Ѓорев“/ „Борис Ова сценарио вклучува 20%
Трајковски“/ „Андон Шурков“; редистрибуција на моторните возила
• Еднонасочен сообраќаен режим на и зголемување на јавниот градски
улица „Алексо Деминевски превоз (автобус, воз).
Бауман“/ „Васа Кошулчева“.
Сценариото број 2
ТРАНСПОРТЕН МОДЕЛ КАПАЦИТАТИВНА АНАЛИЗА НА ЦЕНТРАЛНОТО ГРАДСКО ПОДРАЧЈЕ
За целите на капацитативната анализа на централното градско подрачје (Сценарио број 2),
Како дел од изготвувањето на документот План за одржлива урбана мобилност (ПОУМ), според кое улицата „8-ми Септември“ ќе се намени само за возила на ЈГП, а улицата „Гоце
се изработува генерален сообраќаен план за транспортниот модел на Општина Велес. Делчев“ и улицата „Страшо Пинџур“ ќе бидат двонасочни, направена е микросимулација за
Транспортниот модел е математички модел, кој ги комбинира патната инфраструктура, утринските и попладневните часови во 2019 година. На тој начин центарот на градот ќе стане
сообраќајната мрежа и дневните или часовни патувања во однос на сообраќајната пешачка зона.
побарувачка. Може да биде макроскопска, покривајќи ја целата Општина Велес или
микроскопска, анализирање, прогнозирање на мерки во помали области, улици и • Микросимулацијата покажа дека сообраќајно решение, кое првенствено ќе
крстосници (микросимулации). постоечкиот кружен тек треба да се го унапреди пешачкиот и велосипедскиот
реконструира. Во зоната на крстосницата сообраќај.
Транспортниот модел е планиран е да ги и валидација на податоците врз основа потребно е да се додаде уште една
оцени предложените мерки, промените на меѓународно признати критериуми за сообраќајна лента од приодот на улицата
на сообраќајната мрежа и сообраќајниот валидирање на транспортните модели. За „Гоце Делчев“, со цел да се зголеми
режим, сообраќајните навики, просторниот плански период се одредени наредните капацитетот на кружниот тек. Треба да се
развој на градот, сообраќајното влијание 20 години. До крајот на планираниот направат дополнителни истражувања, со
врз животната средина како и анализите период од 2039 година, според утврдените цел да се одреди правилната геометрија
за трошоци. Покрај моменталната фактори за пораст на бројот на патничките на кружниот тек.
сообраќајна ситуација, макроскопскиот возила и транспортните возила, се зема
модел вообичаено вклучува и ситуација „без во предвид вкупниот раст на сообраќајот • Улиците Гоце Делчев и Страшо Пинџур
промена“ каде постоечкита сообраќајна од 1%. На крајот на планираниот период, треба да се реконструираат цел да се
ситуација останува непроменета и сценарија сообраќајните оптоварувања се зголемени зголеми сообраќајниот капацитет. Треба
кои вклучуваат нови сообраќајни стратегии за 22% во однос на актуелната ситуација да се преземат мерки да се забрани
и решенија. Транспортниот модел се 2019 година. Во рамките на транспортниот и намали непрописното паркирање и
користи за предвидување и споредување на модел беа проверени четири сценарија за влијанието врз сообраќајниот ток на овој
идните сценарија во квантитативни услови, развој на транспортната мрежа, согласно потег.
а сценаријата помагаат подобро да се предлозите. Резултатите од новиот
разберат можните комбинирани ефекти врз транспортен модел се покажани подолу. • За да се зголеми капацитетот на
мерките кои се предложени во ПОУМ. овој дел, неопходно е да се забрани
свртување во лево од улицата „Страшо
Транспортниот модел за Општина Пинџур“ кон ул. „Апостол Михаил“. За
Велес е составен од 33 внатрешни и 5 оваа цел потребно е на крстосницата
надворешни генерално хомогенизирани формирана од улиците „Благој Ѓорев“
просторни единки - зони. Во моделот / „8-ми Септември“ и „Алексо
се обработени 418 крстосници (јазли) Демниевски Бауман“ да се конструира
и 1096 конекции, со вкупна должина кружен тек (мини). На овој начин ќе се
од 243,0км. На основа на 16-часовно овозможи полукружно завртување (180
снимање на сообраќајните токови на 7 степени), а со тоа ќе се обезбеди пристап
карактеристични крстосници и 9-часовно до улицата „Архиепископ Михаил“.
снимање на таблици на возилата на 5
влезно-излезни точки на градот, добиени • Потребни се детални микросимулации за
се податоци за сообраќајните оптоварувања анализа на неколку различни варијантни
во и од градот. Направена е калибрација Сценарио 3 во 2039 год., 24 часа (сите возила) решенија за централното градско
подрачје, за добивање на најоптимално
МЕРКИ
Ревитализацијата на градскиот центар и редистрибуцијата на јавните површини
создава атрактивна и погодна урбана средина. Интегрираното планирање на
сообраќајната инфраструктура помага да се олеснат диспропорционалноста на
уличната мрежа и ја зголемува конкурентноста на јавниот транспорт, пешачењето
и возењето велосипед што пак, ја подобрува мултимодалноста и го намалува
загадувањето на урбаниот градски простор.
ЕФЕКТИВНО УПРАВУВАЊЕ
ПРОМОЦИЈА НА ПЕШАЧЕЊЕТО
КАКО ВАЖЕН НАЧИН НА
ПАТУВАЊЕ
УНАПРЕДУВАЊЕ НА
ВЕЛОСИПЕДИЗМОТ
ОПТИМИЗАЦИЈА НА МОТОРНИОТ
СООБРАЌАЈ
ЕФЕКТИВНО УПРАВУВАЊЕ (Г2) Обука на персонал во областа
на одржливата мобилност со цел за
нејзино поефикасно спроведување и
Интегрираното транспортно планирање не се практикуваше во Општина Велес. планирање
Поединечните проекти во секторот за урбанистичко планирање и сообраќај беа Општинската администрација ќе присуствува
вклучени одделно, а не беа вклучени во пошироката стратегија за развој. Со на обуки и работилници на тема одржлива
Планот за одржлива урбана мобилност на Општина Велес ќе се добие стратегија за мобилност и на тој начин ги надградува
промена на досегашната практика. своите знаења и искуства во интегрирано
и одржливо планирање и ќе разменува
Проблемите со планирањето се појавија Општината го препозна Планот за одржлива
искуства со други експерти од областа.
бидејќи планирањето на сообраќајот се урбана мобилност како важен дел од
разгледуваше само како засебен процес нејзиниот понатамошен развој. Овој план ќе (Г3) Подготовка на избалансиран буџет
и не постоеше стратегија за интеграција ги надгради актуелните плански практики и
Општината ќе го поддржи спроведувањето
на планирањето во сообраќајот. Доколку ќе помогне во усвојувањето на стратешките
на Планот за одржлива урбана мобилност
планирањето не ги вклучува главните насоки за интегрирано планирање на
преку изработка на избалансиран буџет
засегнати страни (сектори во општината) сообраќајот. Подготовката на ПОУМ ја
кој ќе вклучува инвестиции во сите клучни
и општата јавност, може да доведе до покажува подготвеноста на главните
делови од Планот и пропорционално ќе
конфликт на интереси и критики. засегнати сектори во градот да ја подобрат
ги поддржува сите форми на одржливата
состојбата во сообраќајот и транспортот,
мобилност. За проектите кои ќе бидат
За промовирање на вредностите на Планот како и јавната поддршка за спроведување
вклучени во буџетот се препорачува да се
за одржлива урбана мобилност потребна на визијата што беше поставена во овој
подготви анализа на трошоците, така што
е соработка со сите засегнати страни: план.
мерките ќе бидат оптимално избрани според
населението на градот, институциите,
нивната ефикасност.
организациите и другите учесници во Потребен е широк консензус на сите
секторот за планирање на сообраќајот. засегнати сектори и заинтересирани групи
(Г4) Периодично истражување на
Поради ова сите засегнати страни треба да за спроведување на одржливи принципи
навиките за патување
бидат вклучени во процесот на донесување и мерки утврдени во Планот за одржлива
одлуки. урбана мобилност. Годишно ќе се спроведе истражување
на навиките за патување на граѓаните.
Главната водечка идеја за подготовка на (Г1) Прифаќање, имплементирање, Резултатите ќе бидат основа за евалуација
ПОУМ за Општина Велес беше стратешка ревизија и унапредување на ПОУМ на постигнувањата на целите на Планот. Тие
локација на Велес како регионален центар Со усвојувањето на Планот за одржлива исто така ќе служат за да ја информираат
и важна крстосница која го поврзува урбана мобилност, Општина Велес го јавноста за промените во нивните навики за
централниот дел на Република Северна продолжува својот пат кон одржлива патување.
Македонија со другите региони во мобилност. Процесот ќе биде поддржан
земјата и претставува важен меѓународен со ревизија на стратегијата на секои две
транспортен коридор. години и обновување на секои пет години.
Годишната евалуација на целите ќе служи за
Ефективниот систем на управување следење на перформансите на стратегијата.
бара одржлива финансиска рамка Со усвојувањето на Планот за одржлива
која е предуслов за спроведување на урбана мобилност, Општина Велес го
предложените мерки. надградува планирањето на сообраќајот со
одржлива мобилност.
(Г5) Промотивни и едукативни кампањи за промовирање на одржливи
транспортни начини на превоз
Годишно ќе се спроведе истражување на навиките за патување на граѓаните. Резултатите
ќе бидат основа за евалуација на постигнувањата на целите на Планот. Тие исто така ќе
служат за да ја информираат јавноста за промените во нивните навики за патување.
случаи се непроодни, нивната површина безбедни патувања во училиште и Нови пешачки поврзувања
M2 Имплементирање на еднонасочен
сообраќај
Еднонасочните режими се поставени
на улиците кои поради просторните
ограничувања не дозволуваат безбеден
П+Р терминал
проток на сообраќај за сите учесници.
Предложени нови врски Други критериуми за воспоставување на
Предложени еднонасочни злици
еднонасочните режими се да обезбедат
дополнителни места за паркирање,
смирување на сообраќајот и обезбедување
M3 Имплементирање на P+R (паркирај нови опасни области и површини. Регистарот
и вози) системи на паркиралишта на ќе овозможи да се постават приоритети за
главните влезови во градот намалување на бројот на проблематични
Park and Ride (P+R) системи на области и површини, преку системски
паркиралиштата ќе бидат изградени пристап според стандардите за безбедност на
на главните влезни точки во градот сообраќајот. Со спроведување на разни мерки
(автобуска станица, железничка станица, ќе се зголеми безбедноста на сообраќајот,
Превалец, Долни Дуќани / Тополка). особено на ранливата категорија на учесници
Новите места за паркирање ќе бидат во сообраќајот, пешаците и велосипедистите.
во близина на комерцијалните зони и
ќе се поврзат со фреквентни линии на M5 Проширување на мрежата на
ЈГП. Дополнително, P+R системите на
електрични полначи
паркиралиштата ќе бидат опремени со Недостатокот на инфраструктура за
станица за споделување велосипеди, која поддршка на употребата на електрични
ќе понуди алтернативен одржлив начин на возила има негативно влијание и ги
транспорт. Воспоставувањето на овој P+R одвлекува купувачите од овие типови
систем со интегрирање на паркирањето возила. Поради должината на патување
за моторниот сообраќај и јавниот превоз што може да се направи со едно полнење,
на патници и велосипеди, ќе обезбеди корисниците често не се одлучуваат за
интермодална точка која го намалува долги патувања со електрични возила.
обемот на патниот сообраќај низ центарот Имплементацијата на погуста мрежа на
на градот и ја поттикнува употребата на станици за полнење ќе овозможи лесна
одржливи транспортни системи. На тој и удобна употреба на електрични возила.
начин ќе се воспостави интеграција со Новите полначи треба да се наоѓаат во
планот за воведување на зонско паркирање области со голема побарувачка, како што се
на јавните места во градот, а истовремено областите P+R, населени делови со висока
со намалувањето на сообраќајните застои густина, центарот на градот и туристичките
во градот ќе овозможи намалување на и рекреативните површини. Градот треба да
штетните емисии на гасови. биде опремен со најмалку 5 нови станици за
полнење, покрај постоечката на паркингот
M4 Анализа и регистрирање на црните пред Основен суд - Велес и планираната на
точки Езеро „Младост“.
Анализата на обемот на сообраќај,
безбедноста на сообраќајот и создавање M6 Проширување на патната мрежа
на регистар на сообраќајни незгоди и за Изградбата на нови патни површини кои ќе
опасни делови од улиците и патиштата го заобиколат центарот на градот Велес ќе
во општината ќе им овозможат на го намалат обемот на сообраќај на главните
администрацијата и на полицијата да ги улици во градот. Пренасочувањето на
имаат на увид и да ги согледаат опасните транзитниот сообраќај, особено товарниот,
сообраќајни области и површини во ќе ги намали негативните влијанија
Велес. Тековниот преглед ќе ги регистрира од моторниот сообраќај. Намаленото
постоечките и ќе овозможи откривање на оптоварување на сообраќајот на уличната
мрежа во централното градско подрачје ќе ја населените населени места кои се подложни транспортни компании можност да испорачаат стоки во специјализиран центар, наместо да ги
зголеми безбедноста на сите учесници и ќе на загадување. Помалите електрични испорачуваат директно до крајните потрошувачи во тешко пристапните и оптоварени делови
овозможи прераспределба на постоечката возила ќе работат на сервисни линии кои на градот. Со оглед на ограничувањата на приватните возила во овие области, има потреба
инфраструктура за другите учесници во ги поврзуваат црквите „Св. Спас“ и „Св. да се користат возила што се помали и одржливи. Дополнителна опција за високо населените
сообраќајот и ќе го зголеми квалитетот на Пантелејмон“ и ќе послужат како јавен станбени области се воведување на системи за испорака на роба во нивна непосредна
живот. На западната страна од градот се транспорт на повик, во станбени области близина. Системот предлага инсталација на платформи за урбан претовар – област (површина)
планира изведба на обиколница преку која со тешка достапност. Поголемите хибридни на уличен простор, која е наменета за товарните возила за утовар и истовар на стоки наменети
ќе се пренасочи транзитниот сообраќај од возила ќе опслужат автобуска линија за блиските продавници. Стоката е истоварена од товарните возила и се превзема од помали
Скопје, Битола, Гевгелија и Штип, при што до Општата болница Велес. Во иднина, поодржливи возила за крајна дистрибуција до корисниците. Овие платформи треба да работат
ќе се отстрани непотребниот сообраќај од општината и понатаму ќе инвестира во според постојните временски прописи за дотур на роба на подрачјето на градот.
станбените и сервисните улици. Новите набавка на дополнителни електрични
мостови преку реката Вардар (поврзување и хибридни возила кои ќе ги заменат Ниво на Одговорност / Извори на Временска
МЕРКА комплексност надлежност финансирање
Индикатори Трошоци
рамка
на Речани со железничката станица) ќе службените возила на администрацијата.
создадат нови врски со области кои сега Општина Велес со имплементација на овој Буџет на Општина
Велес
Имплементиран
функционален
Општина Велес,
се исклучени од главните градски зони на тип на еколошки возила, ќе стане водечка M1
Имплементирање на план за
Умерено
Јавно претпријатие
надлежно за Буџет на РСМ
систем за зонско
паркирање, Ниски Краткорочно
зонско паркирање
Број на паркинг
услуги и ќе овозможат избалансирана улична сила на одржлива мобилност на регионално паркирање
Приватни фирми места во зони за
и инвеститори паркирање
мрежа преку обезбедување алтернативен и национално ниво.
Јавно-приватно
пристап за локалниот сообраќај. На тој начин партнерство
Број на улици
Имплементирање на
ќе се направи намалување на сообраќајниот M8 Изведба на транспортен M2 еднонасочен сообраќај
Лесно Општина Велес Фондови на со воведен
еднонасочен
Ниски Краткорочно
ЕУ и други
терминал и платформи за урбан
сообраќај
метеж на двата постоечки моста што водат меѓународни
фондови
кон центарот на градот. Реконструкцијата претовар Општина Велес,
Министерство за Кредитирање
Број на
имплементирани
Имплементирање на P+R
на постојниот Железнички мост во M3
транспорт и врски, P+R системи
Високи долгорочно
Иако товарниот транспорт е клучен за системи на паркиралишта на
главните влезови во градот
Тешко Јавно претпријатие Донации и др.
за потребите на ЈГП и ќе работат во густо терминал им нуди на товарните Набавка на нови еколошки Број на нови
M7 возила Лесно Општина Велес еколошки возила
Умерени Краткорочно
Изведен
Општина Велес, функционален
Изведба на транспортен терминал и број на Високи среднорочно
M8 терминал
Тешко Министерство за
изведени платформи
транспорт и врски
за урбан претовар
Работна група на APPIA d.o.o. Работна група на Општина Велес
Давид Лаврич, дипл. град. инж. - Горан Коцевски, дипл. сообр. инж.
насока сообраќај
Роза Здравева, дипл. инж. Арх.
Урош Пуст, дипл. град. инж. - насока
сообраќај