JESSICA MONTIL

BSED FIL – 4

ANO ANG NOBELA? ELEMENTO, KAHULUGAN, URI AT HALIMBAWA.

Sa Pamamagitan Ano Ang Mga Pahina Ng Nobela, Tayo Ay Nahahatak Sa Mga Kahanga-Hangang
Kuwento Na May Kakayahang Ipakita Sa Atin Ang Iba’t Ibang Perspektibo At Realidad Ng Buhay. Ang
Mga Salitang Isinulat Ng Mga Mahuhusay Na Manunulat Ay Tulad Ng Mga Himig Na Umaawit Sa Ating
Mga Puso’t Isipan, Nagbibigay-Daan Sa Atin Upang Lubos Na Maunawaan Ang Mga Kahalagahan Ng
Pagkakaiba-Iba At Pagkakakilanlan. Ano Ang Nobela Ay Isang Masining Na Anyo Ng Sining Na Naglalahad
Ng Mga Kwento Ng Pag-Ibig, Pagsasakripisyo, Pakikibaka, At Paglalakbay. Sa Pamamagitan Nito, Tayo Ay
Nagiging Mga Saksi At Kasama Sa Mga Emosyon At Karanasan Ng Mga Tauhan, At Sa Proseso.

Sa Bawat Pahina Ng Nobela, Nagbubukas Ito Ng Mga Pintuan Patungo Sa Mga Kakaibang Karanasan At
Kalaliman Ng Tao. Ang Mga Tauhan Ay Nagiging Buhay Sa Harap Ng Ating Mga Mata, At Sa Bawat
Pangyayari, Tayo Ay Nakikisama Sa Kanilang Mga Tagumpay, Pagkabigo, Kalungkutan, At Ligaya. Sa
Bawat Pagsusumidhi Ng Salita, Nadarama Natin Ang Kanilang Mga Emosyon At Nadadama Anog Tunay
Na Kahulugan Ng Kanilang Mga Pakikibaka. Ito Ay Nagbubukas Ng Mga Posibilidad Ng Pag-Unawa At
Pagkakaugnay Sa Mga Taong Kabilang Sa Iba’t Ibang Mga Kultura, Paniniiwala, At Sitwasyon Sa Buhay.

Talaan ng Nilalaman

Ano ang Nobela

Halimbawa ng Nobela

Elemento ng Nobela

Uri ng Nobela

Katangian ng Nobela

Paraan Kung Paano Gumawa ng Magandang Nobela

Ang Nobela sa Panahon ng Teknolohiya

Epekto ng Nobela sa Lipunan at Indibidwal

Konklusyon

Ano ang Nobela -Ang nobela ay isang akdang pampanitikan na naglalahad ng serye ng mga kwento ng
buhay ng isang tao at ang kanilang pakikipag-ugnayan sa mga taong nakapaligid sa kanila, na nagbibigay-
diin sa iba’t ibang karakter at katangian ng bawat aktor. Kung ikukumpara sa iba pang akdang
pampanitikan, ang nobela ay may tatak nito bilang isang pinahabang akda.

Halimbawa ng Nobela Mula sa Pilipinas:

“Mga Ibong Mandaragit” ni Amado V. Hernandez

“Dekada ’80” ni Lualhati Bautista

“Bata, Bata… Pa’no Ka Ginawa?” ni Lualhati Bautista

“Noli Me Tangere” ni Dr. Jose Rizal

“El Filibusterismo” ni Dr. Jose Rizal

Mula sa mga Pambansang Nobelang Internasyonal:

“Harry Potter and the Sorcerer’s Stone” ni J.K. Rowling (Mula sa United Kingdom)

“The Alchemist” ni Paulo Coelho (Mula sa Brazil)

“The Catcher in the Rye” ni J.D. Salinger (Mula sa United States)

“Crime and Punishment” ni Fyodor Dostoevsky (Mula sa Russia)

“One Hundred Years of Solitude” ni Gabriel Garcia Marquez (Mula sa Colombia)

Elemento ng Nobela Ang mga sumusunod ay ang mga elemento ng nobela:

1. Tema – Ang tema ay ang ideya o paksa sa gitna ng kwento. Ito ang pangunahing
mensahe o konsepto na nais iparating ng may-akda sa mambabasa. Halimbawa, ang
tema ng isang nobela ay maaaring tungkol sa pag-ibig, pakikibaka, pagkakaibigan, o
kahalagahan ng pag-unawa.
2. Tauhan at Tauhan – Ang mga tauhan ay mga tauhan o tauhan sa kwento. Ang karakter
ay isang paglalarawan ng kanilang personalidad, mga kagustuhan, pag-uugali, at iba
pang mga katangian na nagbibigay-buhay sa kanila. Nagkakaroon ng koneksyon ang
mga mambabasa sa mga tauhan dahil sa kanilang mga katangian at karanasan sa
kwento.
3. Background – Ito ang pangyayari o kondisyong nakapalibot sa tauhan, kung saan
nagaganap ang pangyayari. Kabilang dito ang pagbanggit ng lugar, oras, at mga
kondisyon sa kapaligiran, na nagbibigay ng konteksto at halaga ng kuwento.
4. Plot at Plot – Ang Plot ay ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kuwento,
habang ang plot ay ang balangkas o ang buong storyline. Ang balangkas ay nagsasabi
ng mga kaganapan at kaganapan na bumubuo sa kuwento, at naglalaman ng mga twist,
layunin, at kawili-wiling mga kaganapan.
5. Point of View – Ito ang punto de bista o pananaw sa isang kwento. Ito ay maaaring
mula sa pananaw ng karakter (pangalawang pananaw) o mula sa isang tagamasid sa
labas (ikatlong pananaw). Ang pagpili ng tamang pananaw ay makatutulong sa
pagpapahayag ng mga pangyayari at damdamin sa kwento.
6. Mandate – Ito ang mensahe o aral na nais iparating ng may-akda sa kanyang akda.
Binibigyang-diin ng mga takdang-aralin ang kahalagahan ng kuwento at makapagbukas
ng mga mata at pag-unawa ng mambabasa.
7. Estilo – Ito ang indibidwal na paraan ng paggamit ng wika ng manunulat at paglikha ng
mga talata. Ipinapakita ng istilong ito ang kaugnayan sa mambabasa, at maaaring may
iba’t ibang uri, gaya ng malambot, malikhain, pambata, o pormal. Ang pagpili ng tamang
wika ay nagbibigay sa nobela ng tatak at pagkakakilanlan.

Uri ng Nobela
May iba’t ibang uri ng nobela na nagpapakita ng iba’t ibang estilo, tema, at paggamit ng wika.
Narito ang ilan sa mga kilalang uri ng nobela:

1. Nobela ng Pag-ibig – Ang mga nobelang ito ay naglalaman ng mga kuwento ng pag-
ibig, pagtatalik, at mga relasyon ng mga tauhan. Ito ay maaaring mga romantikong
nobela, nobelang pampamilya, o nobelang pangkabataan na nagtatalakay ng mga
kwento ng pag-ibig at pagsasama.
2. Nobela ng Klasiko – Ang mga nobelang klasiko ay mga akdang nagmula sa mga
kilalang manunulat at may malaking impluwensya sa panitikan. Ito ay mga nobelang
sumasalamin sa mga karanasan, kultura, at mga isyung panlipunan ng kanilang
panahon. Halimbawa nito ay “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo” ni Jose Rizal.
3. Nobela ng Pagsusuri sa Lipunan – Ang mga nobelang ito ay tumatalakay sa mga isyu,
kahirapan, politika, korapsyon, at iba pang mga suliraning panlipunan. Ito ay
naglalayong manghimok sa mga mambabasa na mag-isip, magpasya, at magkilos
upang magkaroon ng pagbabago sa lipunan.
4. Nobela ng Kababalaghan – Ang mga nobelang ito ay naglalaman ng mga kuwento ng
misteryo, kababalaghan, at supernatural na mga pangyayari. Ito ay maaaring mga
nobelang panghorror, mga nobelang may elementong fantasy, o mga nobelang
naglalaman ng mga kakaibang mga pangyayari.
5. Nobela ng Bildungsroman – Ang mga nobelang ito ay naglalaman ng kwento ng
paglaki, pagkakamulat, at pag-unlad ng pangunahing tauhan. Ito ay nagtatalakay ng
mga karanasan ng pag-aaral, paglalakbay, at pagkakaroon ng personal na pagbabago
at pag-unawa.
6. Nobela ng Distopiya – Ang mga nobelang ito ay naglalarawan ng isang lipunan o
mundo na puno ng kahirapan, kontrol, at pagkakasupil sa kalayaan ng mga tao. Ito ay
nagpapakita ng mga posibleng negatibong kinabukasan at naglalayong magbunsod ng
kritisismo sa lipunan at pulitika.
7. Nobela ng Pambata – Ito ay mga nobelang isinulat para sa mga batang mambabasa.
Naglalaman ito ng mga kwento ng paglaki, pagkakaibigan, at pakikipagsapalaran ng
mga bata. Ang mga nobelang pambata ay karaniwang may mga makabuluhang aral na
maaring matutuhan ng mga bata.
Katangian ng Nobela
Ang nobela ay isang anyo ng panitikan na kadalasang mas mahaba at mas malawak kaysa sa
iba pang anyo ng panitikan tulad ng maikling kuwento o tula. Ito ay may mga sumusunod na
katangian:

1. Malawak at Komprehensibo – Ang nobela ay naglalaman ng malalim at detalyadong

paglalarawan ng mga karakter, tagpuan, at mga pangyayari. Ito ay nagbibigay ng mas
malawak na larawan ng mundo sa loob ng kuwento at nagpapahintulot sa mambabasa
na mas lalim na umunawa sa mga tauhan at karanasan.
2. Pangunahing Tauhan – Ang nobela ay may pangunahing tauhan o mga tauhang
nagbibigay-buhay sa kuwento. Ang mga tauhang ito ay madalas na may komplikadong
pagkatao at nagdudulot ng mga kilos, desisyon, at pagbabago sa kuwento.
3. Pagkakasunud-sunod ng mga Pangyayari – Ang nobela ay may mahusay na
pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari na nagbibigay-buhay sa kuwento. Ito ay
maaaring umabot sa iba’t ibang mga yugto o kabanata na nagpapakita ng pag-unlad at
pagbabago ng mga tauhan at mga pangyayari sa kuwento.
4. Tagpuan – Ang nobela ay naglalarawan ng mga tagpuan na kung saan nagaganap ang
mga pangyayari sa kuwento. Ang mga tagpuang ito ay maaaring totoong lugar o mga
imbentadong lugar na nagpapahiwatig sa kultura, panahon, at kalagayan ng mga
tauhan.
5. Tema – Ang nobela ay naglalaman ng malalim na tema o mensahe na nais ipahayag ng
may-akda. Ito ay maaaring tumatalakay sa mga isyu ng lipunan, pag-ibig, pagkakaugnay
ng mga tao, kalayaan, at iba pang mga mahahalagang konsepto.
6. Estilo ng Pagsusulat – Ang nobela ay may kani-kanilang estilo ng pagsusulat na
nagpapahayag ng indibidwalidad ng may-akda. Ito ay maaaring maging detalyado,
malikhaing, patalinhaga, o malalim na pagsusuri.
7. Paggamit ng Wika – Ang nobela ay ginagamitan ng iba’t ibang uri ng wika na
nagpapahayag ng kultura, sosyo-kultural na konteksto, at personalidad ng mga tauhan.
8. Kapana-panabik na Plot – Ang nobela ay may kapana-panabik na plot na nagbibigay
sa mambabasa ng interes at pagkakasabik sa pagbabasa. Ito ay naglalaman ng mga
pangyayari, tensyon, mga suliranin, at pagbubuo ng resolusyon.

Paraan Kung Paano Gumawa ng Magandang Nobela

Ang pagsulat ng magandang nobela ay isang malalim at kahanga-hangang proseso na
nangangailangan ng pagsisikap, dedikasyon, at malasakit. Narito ang ilang mga paraan kung
paano maaari kang gumawa ng magandang nobela:

1. Pagpaplano ng Kwento:
o Simulan sa pagbuo ng isang malinaw at malikhain na konsepto o ideya para sa
iyong nobela.
o Gumawa ng talaan ng mga pangunahing pangyayari at mga kabanata na nais
mong isama sa kuwento.
2. Pagbuo ng Mga Karakter:
o Likhaan ng mga likas at kapani-paniwalang mga karakter na may iba’t ibang
katangian, saloobin, at pagkatao.
o Bigyan sila ng mga layunin, mga pangarap, at mga kahinaan upang makabuo ng
3. Pagpili ng Tagpuan:
o Piliin ang isang tagpuan na magbibigay ng kaukulang konteksto at ambience sa
iyong nobela.
o Isipin ang mga pagbabago sa tagpuan habang lumalaki ang kuwento at kung
paano ito magpapakilos sa mga karakter at pangyayari.
4. Paggamit ng Magandang Wika at Estilo:
o Gamitin ang mayamang bokabularyo at mabisang pagsulat upang
maihatid nang epektibo ang mga pangyayari at damdamin sa kuwento.
o Maghanap ng isang estilo ng pagsusulat na nagpapakita ng iyong indibidwalidad
bilang manunulat at nagbibigay ng buhay sa nobela.
5. Pag-unlad ng Plot:
o Lumikha ng isang mahusay na pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari na
magpapakilos ng kuwento patungo sa kanyang kahulugan o resolusyon.
o Iwasan ang mga plot hole o mga inconsistency sa kuwento.
6. Pagpapahayag ng Emosyon at Tema:
o Bigyang halaga ang pagpapahayag ng emosyon sa iyong nobela. Magtampok ng
malalim na damdamin na makakaapekto sa mambabasa.
 o Itatakda ng malinaw ang tema o mensahe na nais mong iparating sa iyong
nobela at ipakita ito sa buong kuwento.

7. Pag-revisyon at Paghahanda:
o I-revise ang iyong nobela upang matiyak na ang bawat bahagi ay tumutugma sa
pangkalahatang istraktura at layunin ng kuwento.
o Humingi ng feedback mula sa iba pang mga tao, tulad ng mga beta reader o mga
editor, upang mapabuti ang iyong nobela.

Ang Nobela sa Panahon ng Teknolohiya

Ang nobela sa panahon ng teknolohiya ay patuloy na nagbabago at nag-aadapt upang maisama ang mga
aspeto ng teknolohiya sa mga kuwento at tema. Narito ang ilang mga aspekto ng nobela na nauugnay sa
panahon ng teknolohiya:

1. Tema ng Teknolohiya: Ang mga nobelang may temang teknolohiya ay naglalaman ng mga
kuwento na nauugnay sa mga modernong teknolohikal na pagbabago. Ito ay maaaring tumalakay
sa mga isyu tulad ng artificial intelligence, virtual reality, robotics, social media, cybersecurity, at
iba pa. Ang teknolohiya ay maaaring maging sentro ng kuwento o maaaring maging isang
instrumento sa pag-unlad ng plot at karakter.
2. Epekto ng Teknolohiya sa Lipunan: Ang mga nobela ay maaaring tatalakayin ang mga positibong
at negatibong epekto ng teknolohiya sa lipunan. Ito ay maaaring magpapakita ng mga
pagbabago sa komunikasyon, trabaho, edukasyon, at iba pang aspeto ng buhay na dulot ng
paglaganap ng teknolohiya. Maaaring magpapakita rin ito ng mga hamon at konsekwensya na
kaakibat ng mabilis na pag-unlad ng teknolohiya.
3. Estilo at Pamamaraan ng Pagsulat: Ang mga manunulat ng nobela ay maaaring gamitin ang mga
modernong pamamaraan ng pagsulat at paglalahad ng kuwento na bahagi ng teknolohiya. Ito ay
maaaring isama ang mga format tulad ng epistolary (pagsusulat ng liham o e-mail), chatlogs, blog
entries, at iba pang mga teknikal na paraan ng paglalahad ng kuwento. Ang mga ito ay
nagbibigay ng tunay na tugon sa mga modernong paraan ng komunikasyon at pagbabahagi ng
kuwento.
4. Karakter at Interaksiyon: Ang mga nobela ay maaaring magpapakita ng mga karakter na higit na
nakakaranas ng teknolohiya at ang impluwensiya nito sa kanilang mga personalidad at mga
relasyon. Ang mga kuwento ay maaaring magpapakita ng mga karakter na adik sa teknolohiya,
nag-aalala sa kanilang privacy online, o nagtutulak ng mga pagbabago sa lipunan gamit ang
teknolohiya. Ang mga interaksyon ng mga tauhan ay maaaring makabatay sa mga platform ng
social media, online dating, gaming, at iba pang mga online na pagkakakilanlan.
5. Pag-access sa Nobela: Ang teknolohiya ay nagdulot ng pagbabago sa pamamaraan ng pag-
access at pagbabasa ng nobela. Ang mga digital na platform tulad ng e-books, audiobooks, at
online publishing ay nagbigay-daan sa mas maraming tao na mabasa at ma-access ang mga
nobelang may kaugnayan sa teknolohiya. Ang mga manunulat ay maaaring maglathala ng
kanilang mga nobela sa mga online platforms, makipag-ugnayan sa mga mambabasa sa
pamamagitan ng social media, at gamitin ang mga teknolohiyang ito upang maipahayag ang
kanilang mga kuwento sa mas malawak na audience.

Epekto ng Nobela sa Lipunan at Indibidwal

Ang nobela ay may malalim at malawakang epekto sa lipunan at indibidwal. Narito ang ilan sa mga
epekto nito:

Epekto sa Lipunan:

1. Paghubog sa Kultura at Identidad: Ang mga nobela ay naglalaman ng mga kuwento at tradisyon
ng isang kultura. Ito ay nagpapalaganap at nagpapalalim sa pag-unawa ng mga tao sa kanilang
sariling kultura at identidad. Ang pagbabasa ng nobela mula sa iba’t ibang kultura ay
nagpapalawak din ng pang-unawa at pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga tao sa lipunan.

Epekto sa Indibidwal:

1. Pag-unlad ng Kaisipan at Imahinasyon: Ang pagbabasa ng nobela ay nagpapalawak ng

kaalaman at nagpapaunlad sa kaisipan ng mga indibidwal. Ito ay nagpapalakas sa kakayahan ng
pag-iisip at imahinasyon, na nagbibigay-daan sa mga tao na magkaroon ng mas malalim na pag-
unawa sa mga konsepto at ideya.

Konklusyon
Sa konklusyon, ang nobela ay may malalim at malawakang epekto sa lipunan at indibidwal. Sa lipunan,
ito ay nakapagpapalaganap ng kultura at identidad, nagpapalawak ng kaalaman at kamalayan,
nagpapukaw ng empathy, at nagpapalaganap ng mga ideya at pananaw. Sa indibidwal, ito ay
nagpapalawak ng kaisipan at imahinasyon, nagpapalakas ng emosyonal na intelehensiya, at nagbibigay
ng pag-asa at inspirasyon. Ang nobela ay isang mahalagang instrumento na nagdudulot ng positibong
pagbabago sa lipunan at nagpapalakas ng mga indibidwal. Ito ay isang mapagkukunan ng kaalaman,
emosyon, at pag-unawa na naglalayong hubugin ang ating lipunan tungo sa mas mabuting kinabukasan.

ANO ANG PAGKAKAIBA NG NOBELA NOON SA NGAYON?

Ang pinagkaiba nila ay ang nobela noon ay gumagamit ng matatalinghagang salita, sa ngayon naman ay
kakaunti nalamang

. • Ang kasaysayan ng nobela sa Pilipinas ay nagsimula noong Panahon ng Kastila na may paksain
tungkol sa relihiyon, kabutihang-asal, nasyonalismo, at pagbabago. Nagpapatuloy ito hanggang sa
kasalukuyang panahon.

. Layunin ng Mga Nobela • Gumising sa diwa at damdamin, Nananawagan sa guniguni at talino,

Mapukawang damdamin ng mambabasa, Magbigay ng aral tungkol sa pagunlad ng buhay at
lipunan,Nagsisilbing daan tungo a pagbabago sa sarili at lipunan.

Panahon ng Kastila • Ang Commission Permanente de Censura ang sumusuri ng mga akdang
pampanitikan na nilalathala upang siguraduhin na walang ano mang paglaban sa pamahalaang Kastila.

. Panahon ng Amerikano • Nahahati sa tatlong panahon ang kasaysayan ng nobela noong panahon ng
Amerikano, ang Panahon ng AklatanBayan (1900-1921), Panahon ng Ilaw at Panitik (1922-1934) at
Panahon ng MalasarilingPamahalaan (1934-1942). Noong Panahon ng Akalatan, naging maunlad ang
nobela na tumatalakay sa mga paksain tungkol sa pag-ibig, paghihimagsik, buhay lalawigan at karanasan.
Inilalathala sa mgapahayagan ang mga nobela na payugtu-yugto o hinahati sa parte ang nobela sa mga
kabanata. SiLope K. Santos, ama ng Balarilang Tagalog ang nagsimula ng ganitong paglalathala.

Panahon ng mga Hapon • Noong Panahon ng Hapon, hindi rin naging maunlad ang nobela dahil sa
kakulangan sa materyales (papel) at niliitan ang mga letra (sa Liwayway)

Mga Nobela sa panahon ng Hapon

Halimbawa ng nobela sa panahong ito: • Tatlong Maria - Jose Esperanza Cruz • Sa Lundo ng Pangarap -
Gervacio Santiago • Lumubog ang Bitwin - Isidro Castillo • Sa pula, sa puti ni Francisco Soc rodrigo

Panahon ng Republika • Noong panahon ng Ikatlong Repulika ng Pilipinas, walang pagbabago sa

sistema ng pagsulat ng nobela at naging tradisyunal. Tumatalakay ng mga paksain tungkol sa
nasyonalismo, isyung panlipunan at naglalayong mang- aliw ng mambabasa.

. Bagong Lipunan (1972- kasalukuyan) • Noong panahon ng batas militar hanggang kasalukuyan,
tumatalakay ang mga nobela ng mga paksain tungkol sa reporma, pag-ibig, ugaling Pilipino, pamilya,
pangaraw- araw na pamumuhay. Nagbalik ang nobela sa romantisismo na nailalathala sa Liwayway at
nasa pamantayang komersyal.

Dekada 50 • Lumaganap sa panahong ito ang problema sa lupa at insureksiyon kung kaya, lumutang ang
mga paksang may kinalaman sa mga suliraning panlipunan at kakaibang larawan ng buhay sa mga
nobela.

Mga Nobela ng Dekada 50 • “Maganda pa ang Daigdig” ni Lazaro Francisco. • “Pagkamulat ni

Magdalena” nina Alejandro Abadilla at Elpidio Kapulong. • “Ang Tundo man ay may Langit din” Ni
Andres Kristobal Cruz • “Mga Ibong Mandaragit” ni Amado V. Hernandez

Mga Nobela Kasalukuyang panahon • “Kung paano Ko Inayos Ang buhok Matapos ang mahab- Haba
Ring Paglalakbay” ni Norman Wilwayco • “Unang Ulan ng Mayo” ni Eleen Sicat • “Gerilya” ni Norman
Wilwayco • “Ang Banal na Aklat ng mga Kumag” ni Allan Alberto Derain
ISKRIP. Basahing mabuti ang piling bahagi ng maikling kuwentong Bilanggo ni Wilfredo Virtucio.
Pagkatapos, gumawa ng isang iskrip ng isang dula mula rito.

Sa pambansang piitan, sinaplutan ni Mang Selo ang unipormeng kulay kahel, at ipinasok sa
isangmabaho, mainit, maisikip na seldo. Sa taya ni Mang Selo may tatlong daang preso silang
namamaluktot doon.Nakakasulasok ang singaw na nagmumula sa nadaraang palikuran (buyon ang
palasak na tawag doon ng mgabilanggo) at idagdag pa rito ang mailbag at magalis na katawan ng mga
preso. Ginagalis ang mga ito, napansinni Mang Selo, dahil sa kakulangan ng tubig sa selda.Marami
kaagad nakilala ni Mang Selo sa nga bilanggo. Si Ping Suhol, isang mayamang Intsik nanabilibid sa
panggagahasa; si Quintin, isang Bisayang magbubukid na nasangkot sa dalawang pagpatay; siLucio, isang
taga-Tondo na lagi nang hubad sa dibdib ay natatampukan ng humahalakhak hindi nalulumbay namukha
ni Kristo na wari bang lumilibak sa sinomang nagmamasid.; si Hitler, ang bastunero ng
selda nanakabilanggo sa pandurukot, panghahalay, pagpatay (binasag niya ng malaking tipak na bato
ang mukha ngbabaeng pinaslang) at naligtas lamang siya sa silya elektrika sa tulong ng pulitikong
pinaglilingkuran niyabilang badigard. Marami pang bilanggo tulad ni Hitler sa seldang iyon – mga taong
nakapagkalat na ng lagim atlason sa lipunan at kasalamuha nila ang iba pang mga taong ang tanging mga
pagkakasala’y katangahan okarukhaan, o kaya’t mga biktima ng pagkakamali ng mga alagad ng
katarungan, tulad ni Mang Selo.

Ang rasyon sa selda ay nakasilid sa mga pinutol na dram. Sa agahan: malabnaw na kape at kaputol
natinapay; sa tanghalian at hapunan, mapula at mabuhangin at kung hindi hilaw ay malatang kanin,
matabang omaalat na munggong gulay, dinarang na daing na kadalasa’y pinamumugaran na ng uod, at
kung magkaminsa’ypaksiw na tamban, galungong o tilapiang labas na ang tiyan at hasang. Hindi pa
nakatatapos kumain ang mgabilanggo ipasisilid na ni Hitler ang natirang pagkain nila sa mga lata ng gas
na nasa tabi ng mga dram narasyunan.“Para sa mga baboy ni Sarhento Damaso ‘yan,” paliwanag ni Lucio
kay Mang Selo nang mag-usisa angmatanda. Matataba raw ang mga baboy ni Sarhento dahil sa pagkain
natin, Tata.”