Permbledhje:

Estetika,filozofia e së bukurës dhe e artit

Kategoritë themelore të estetikës
E bukura dhe arti,realitete fizike apo mendësore

Estetika eshte disipline filozofike mbi te bukuren dhe mbi artin . Homeri e ka shkruajtue Iliada
dhe Odiseja zanafillat e letersis perendimore.Historia e mendimit estetik u nderhur me
interpretime filozofike qe sperkaten edhe per formen dhe harmonine e shprehjes dhe te
paraqitjes se mendimit.Filozofia lindi si rezultat i ekzistences se nje kulture,e cila parapriu
dhe bëri te mundur zhvillimin e saj.Pra filozofia u formua në vijimësi te kulturws dhe si fryt i
qytet-shtetit antik dhe i te gjitha elementeve te tij.Homeri-i cilesuar si ati i letersise
konsiderohet si burim i kultures se mbare botes helene .Dy kryeveprat e Homerit ."Iliada" dhe
"Odisea",kanë shenuar jo vetëm zanafillën historike të letersis perëndimore.por artistikisht
edhe arritjen e saj kulmore."Asnjeri prej mendjendriturve nuk e ka arritur lartesine e
Homerit."Keto dy poema përbejnë themelim mbi te cilin eshte ngritur dhe zhvilluar mbarë
letersia ,arti,mendimi dhe bota shpirterore. Estetika cilesohet edhe si disipline filozofike qe
merret me çeshtjet e së bukures dhe të artit.Panorama e zhvillimeve te estetikes si filozofi e
artit e të bukures filloj me Platonin qe e shpjegoi te bukuren si ide e se bukures qe nuk
manifesohet ne dicka trupore si nje gjë e njëtrajtshme dhe e
amshueshme.Pastaj ,Aristoteli,duke shpjeguar format e lumturise se njeriut synoi te
percaltonte ekuilibrin dhe persosjen morale te tij permes krijimit harmonik e artistik te
lumturisë.Plotini e quajti te bukuren si harmoni e brendshme hyjnore e sendeve qe merrte
drit nga pervoja unike e "Njëshit" me te cilin kuptonte Zotin. Nikoala Boalo -vleresim
artistik .Aleksander E quante shumellojshmeria e ndjenjave artistike. Kanti Ai e trajtoi
estetiken si kritike e shijes artistike qe buron nga ndijimet nga trupat tanë dhe nga bota e
brendshme . Xhorxh Hegel i cilesuar si femija legjitim i Romantizmit", e percaktoi estetiken si
'filozofi e artit'mirpo jo çfardo lloj arti por si 'filozofi e arteve te bukura'Benedeto Kroçe-
historian poltikan liberal dhe i nominuar 16 herë per çmimin 'Nobel'.e cilesoi estetiken si
'shkencë e shpirtit .Atë e klasifikuan edhe ne dy periudha ;parahistoria dhe historia e
estetikes.Zimermani i cilesoi zhvillimet estetike peroara mendimit kantian di pjes e
parahistoris .Si zanafille te historise se estetikes konsideroi filozofine e Kantit .Vepra e Kantit
'Kritika e Gjykimit"konsiderohet prej tij si bibla e formalizimit estetik .