1

Compilation of Daily Answer

Writing Program
June 2023

Language

અનુક્રમણિકા
ક્રમ વિષય પેજ નં.
1 ગુજરાતી ભાષા : વર્ણનાત્મક 3
2 English Language: Descriptive 25

2
ગુજરાતી ભાષા :
વર્ણનાત્મક

3
પ્રશ્નઃ 1 નીચે આપેલ પંણિનો ણવચાર-ણવસ્તાર કરો. કુલ ગુિ
‘‘જે ઊગ્ું તે આથમે, ફૂલ્્ુ (ણિલ્્ુ)ં તે 10

કરમા્, એ ણન્મ અણવનાશનો, જે જો્ું તે જા્.’’

જવાબઃ ઉપરોક્ત પંક્તક્ત દ્વારા કક્તવશ્રી જર્ાવે છે કે જગતની તમામ વસ્તુઓ

નાશવંત છે. આપર્ા સમક્ષ ઇક્તતહાસની ક્તવક્તભન્ન ઘટનાઓ છે, જે આપર્ને સમજાવે છે કે
દુક્તનયાની દરેક વસ્તુ એક સમયે નષ્ટ થવાની જ છે. વસ્તુઓ નાશવંત હોવાથી તેનો મોહ
કરવો નક્તહ, સૂરજ જેમ સવાર પડતાં ઊગે છે તથા સાંજ પડતા આથમે છે, તે રીતે ફૂલ
પર્ ઊગે છે, પોતાની સુગંધ ચારે તરફ ફેલાવે છે અને અંતે તે કરમાઇ પર્ જાય છે.
આથી મનુષ્યએ કોઇપર્ વસ્તુનું અક્તભમાન કરવું નક્તહિં, કારર્ કે તે ગમે તેટલો ધનવાન
હશે, પરિંતુ તે તમામ વસ્તુઓ છોડી એક દદવસ તેના અસ્સ્તત્વનો અંત થવાનો જ છે.
જગતમાં પાલનહારનો આ જ ક્તનયમ છે કે દરેક પ્રાર્ી, દરેક વસ્તુ,
સજીવ કે નીજીવ, જડ કે ચેતનનો નાશ થઇને જ રહેશે. જે આજે સુદં ર દેખાય છે, તે સમય
સાથે પોતાની સુદં રતા ગુમાવે છે. તે સમય આવતાં નાશ પામે જ છે. જે સજાણયું છે, તે
નાશ પર્ પામવાનુ.ં આ સંસારમાં કઇં જ શાશ્વત નથી, બધું જ ક્ષર્ભંગરુ છે. ગુજરાતીમાં
કહેવત છે કે, “નામ તેનો નાશ છે.”
ભગવાન બુદ્ધે પર્ દદવ્ય જ્ઞાનના અનુભવથી કહ્યં છે તેમ, આ સંસાર
સાથેનો આપર્ો નાતો ક્ષક્તર્ક છે, માટે આપર્ે કોઈ વસ્તુ પ્રત્યેનો મોહ ન રાખવો જોઈએ.
આમ સંસાર પદરવતણનશીલ છે. પદરવતણન એ સંસારનો ક્તનયમ છે. અને
આ ક્તનયમને કોઇ બદલી શકવાનું નથી.

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્ન : 2 નીચે આપેલ પંણિનો ણવચાર-ણવસ્તાર કરો. કુલ ગુિ
નમ્રતા ણવિ પ્રવીિતા, 10
લૂિ ણવનાનું ભોજ,
સ્વપ્ન ણવનાની ણજંદગી, એ ણનષ્ફળ બોજ.
જવાબઃ ઉપયુણક્ત પંક્તક્તમાં જીવન-ક્તસક્તદ્ધને હાંસલ કરવા માટે ક્તવક્તવધ અનુભવો
દ્વારા સફળતાનો માગણ સમજાવવા પ્રયાસ કરાયો છે. અહીં પંક્તક્તને મુખ્ય ત્રર્ ક્તવધાનમાં
રજૂ કરવામાં આવી છે. પ્રથમ ક્તવધાન પ્રવીર્તા ક્તવશે છે, બીજું ક્તવધાન ભોજન ક્તવશે છે
અને ત્રીજું ક્તવધાન ક્તજંદગી ક્તવશે કહેવાયું છે.
ગમે તેટલી ક્તનપુર્તા, કૌશલ્ય, જ્ઞાન હોય, પરિંતુ નમ્રતા ક્તવના આ સવણ
અપૂર્ણ અને અથણહીન છે. નમ્રતા એ જ્ઞાનને વધુ પ્રભાવશાળી અને ધારદાર બનાવે છે.
ઉ.દા ગાંધીજીના નમ્રતાભયાણ સ્વભાવના કારર્ે જ લોકો તેમના પ્રશ્નો ક્તનિઃસંકોચપર્ે
ગાંધીજીને કહી શકતા અને ગાંધીજી પર્ તે પ્રશ્નોનો ખૂબ જ આદરપૂવણક ક્તનવારર્
લાવવા પ્રયાસ કરતા, તેથી જ આજે પર્ તેમનાં કાયોને લોકો યાદ કરી તેમનું સન્માન કરે
છે. ભોજન પૌસ્ષ્ટક હોય, પરિંતુ લૂર્ (મીઠા)ક્તવહોર્ું કે સ્વાદરક્તહત હોય તો તે સંતોષ આપી
શકતું નથી. તેવી જ રીતે જીવનમાં પર્ કોઈ લક્ષ્ય ન હોય તો તે અથણહીન અને
અંધકારમય લાગે છે. સેવેલાં સપનાં વ્યક્તક્તને જુસ્સા સાથે કયાણ કરવાની સતત પ્રેરર્ા
આપે છે. માટે કયાં પહોંચવું છે, તે મંક્તજલ ચોક્ક્સ હોવી જોઈએ. એ મંક્તજલે પહોંચવા
ભલેને કંટક માગણ પર ચાલવું પડે, તો પર્ તે સંઘષણ પર્ આંતદરક સુખ અને પ્રયાસ કયાણનો
સંતોષ આપે છે. બાકી તો મંક્તજલ ક્તવનાની મુસાફરી માત્ર રખડપટ્ટી છે, ફોગટનો ફેરો છે.
આમ, નમ્રતારક્તહત ક્તનપુર્તા, લવર્ ક્તવનાનું ભોજન અને મહત્ત્વાકાંક્ષા
કે સ્વપ્ન વગરની ક્તજંદગી એ વાસ્તવમાં બોજારૂપ જ છે.

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 3 નીચેના ગદ્યિંડનો ત્રીજા ભાગમાં સંક્ષેપ કરી તેને ્ોગ્ શીર્ષક આપો. કુલ ગુિ
જ્યારે આપર્ે ભૌક્તતક રીતે ભ્રષ્ટ થયેલા હોઈએ ત્યારે આપર્ે માયાથી 10
બદ્ધ થયેલા કહેવાઈએ છીએ. ‘હિં ભૌક્તતક પ્રકૃક્તિની પેદાશ છું’ એ છાપ હેઠળ ખોટી ચેતના
દેખાય છે. આને ખોટો અહિંભાવ કહે છે. જે મનુષ્ય ‘હિં એટલે શરી૨’ એવા ખોટા ખ્યાલમાં
રાચતો રહે છે તે પોતાના વાસ્તક્તવક સ્વરૂપને સમજી શકે નહીં. મનુષ્ય આવી દેહાત્મ બુક્તદ્ધથી
છુટે એ સારુ ભગવદ્દગીતા કહેવાઈ છે અને ભગવાન પાસેથી આ જ્ઞાન મેળવવા માટે (જ્ઞાની)
અજુણને પોતાની જાતને સ્સ્થક્તતમાં મૂકી હતી. મનુષ્ય દેહ એટલે આત્મા’ એ ખ્યાલ ખંખેરી
નાખવો જોઈએ. આત્માથી માટે આ પૂવણતૈયારીનું કામ છે. જે મનુષ્ય મુક્ત થવાની ઈચ્છા
રાખે છે તેર્ે સૌપ્રથમ જાર્ી લેવું જોઈએ કે પોતે આ ભૌક્તતક શરીર નથી. મુક્તક્ત એટલે
ભૌક્તતક ચેતનામાંથી છૂટકારો. શ્રીમદ્દ ભાગવત્ પ્રમાર્ે મુક્તક્ત એટલે આ ભૌક્તતક દુક્તનયાથી
ભ્રષ્ટ થયેલી ચેતનામાથી છૂટકારો થવો અને શુદ્ધ ચેતનામાં સ્સ્થર થવું તે. ભગવદ્દગીતાનો
સમગ્ર બોધ આ શુદ્ધ ચેતનાને જાગ્રત કરવા માટે છે, અને તેથી ગીતાબોધના અંતભાગમાં
શ્રીકૃષ્ર્ અજુણનને પૂછે છે : ‘હવે તું શુદ્ધ ચેતનામાં છે ને ?”

જવાબ ‘હિં’ની ભૌક્તતક પ્રકૃક્તતના અંશ તરીકે સ્વઓળખ આપવી એ ક્તમથ્યા છે,
તેથી જીવનનો વાસ્તક્તવક મમણ છેટો રહે. આ સંદભે જ ભગવદ્દગીતા રચાઈ. જીવ એ દેહથી
પર છે એવો ખ્યાલ મુક્તક્તઉત્સકો પાસેથી અપેક્તક્ષત છે. ભૌક્તતક દુક્તનયામાંથી છૂટકારો અને
શુદ્ધ ચેતનામાં સ્થાયી થવું એ જ મુક્તક્ત. શ્રીમદ્દ ભાગવત્ અને ગીતાનો અંતભાગનો
અજુણનનો પ્રસંગ આ જ પક્ષ મૂકે છે.
અથવા
માયાથી બંધાયેલા મનુષ્ય ખોટી ચેતના અને અહિંભાવમાં રાચે છે. મુક્ત
થવાની ઈચ્છા રાખનાર માટે અજુણનની રીતે દેહ એટલે આત્માના ક્તવચાર ખંખેરી આત્માથી
બનવું જરૂરી છે. ભ્રષ્ટ ચતેનામાંથી છૂટીને શુદ્ધ ચેતના અપનાવવી એ જ ગીતમાં કૃષ્ર્ને
પર્ અક્તભપ્રેત છે. શુદ્ધ ચેતનાની ચાવી ભગવદ્દગીતામાં સોદાહરર્ સમજાવી છે.

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 4 બે નજીકના ણમત્રો વચ્ચે તેમની વર્ોજૂની મૈત્રી પર સોણશ્લ ણમડી્ાની અસરો કુલ ગુિ
અંગે થ્ેલ સંવાદનું આલેિન કરો. 10
જવાબઃ (કોફી હાઉસમાં ટેબલ પર એક ક્તમત્ર બેસીને કોફી પી રહ્યો છે, ત્યારે બીજો ક્તમત્ર આવીને
બેસે છે.)

વમત્ર 1 : સોરી! સોરી! યાર! ઇન્સ્ટાગ્રામ પર રીલ્સ જોવામાં ખબર જ ના પડી કયારે
પાંચ વાગી ગયા! ઘદડયાળમાં જોયું અને સીધો કીક મારીને અહીં આવ્યો.
વમત્ર 2 : આવ! આવ! તારા માટે મોડા હોવું કયાં નવી વાત છે લેટલતીફ! મોડું તું કરે
અને પાછો માછલાં ધોવે છે ક્તબચારા ઝુકરબગણ પર!
વમત્ર 1 : ના યાર! ખરેખર! થોડા દદવસ પહેલાં જ મેં છાપામાં એક લેખ વાંચ્યો હતો,
જેમાં સોક્તશયલ મીદડયાના વ્યસન જેવી લાક્ષક્તર્કતાઓ ક્તવષે લખ્યું હતું કે કેવી
રીતે ફેસબુક કે ઇન્સ્ટાગ્રામ દડઝાઇન જ એ રીતે કરવામાં આવ્યું છે, કે આપર્ે
કલાકો સુધી એની સામે જોઈને બેસી રહીએ અને સ્રોલ કયાણ કરીએ.
વમત્ર 2 : વાત તો સાચી છે યાર. રોજ નવુંનવું કઈંક ને કઇંક આવ્યા જ કરે! આપર્ી
પાસે બે દાયકાઓનો ઇક્તતહાસ હોવા છતાં કયારેક આપર્ી વાતો ખૂટી જાય
પર્ ઈન્ટરનેટ પાસે ન ખૂટે.
વમત્ર 1 : પર્ એની સામે સોક્તશયલ મીદડયાએ આપર્ને નવી વાતો કરવાનું પર્ શીખવ્યું
છે! આપર્ે પહેલા મળીને કામના તર્ાવ ક્તવષે વાતો કરતા કે પછી કોલેજની
જૂની વાતો વાગોળતાં, પર્ હવે આપર્ે રોજ એકબીજાને મીમ્સ મોકલીને
હસાવતા રહીએ છીએ કે મળીને કોલેજના ભૂતપૂવણ ક્તવદ્યાથીઓના વ્હોટ્સએપ
ગ્રુપની ગોક્તસપ કરી શકીએ છીએ!
વમત્ર ૨ : સાચી વાત! સોક્તશયલ મીદડયા આવ્યા પછી જ મને ખબર પડી કે તને લોકક્તપ્રય
થવામાં આટલી મજા પડે છે! બાકી કોર્ે ધાયુું હતું કે એક ભર્ેશરી ડોકટરના
સાત આઠ હજાર જેટલા ઇન્સ્ટાગ્રામ ફોલોઅસણ હોઈ શકે!
વમત્ર 1 : બસ બસ હવે, બહ કરી મારી મજાક. તારી વાતોમાં ખોવાઇ ગયો ને હજી મારી
કોફી પર્ નથી મંગાવી. મારા આઠ હજાર ફોલોઅસણ જાર્વા ઉત્સુક બેઠા છે કે
મેં મારા ક્તજગરી જોડે આજે કયા કેફેમાં કઈ કોફી પીધી!
વમત્ર 2 : હાહાહાહા..

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 5 “War settles nothing” ણવચારને ધ્્ાને લઈ તાજેતરમાં રણશ્ા- કુલ ગુિ
્ુક્રેનના ્ુદ્ધના પરરપ્રેક્ષ્્માં ગાંધીવાદી ણશક્ષક તથા સૈણનક વચ્ચેની ચચાષનો 10
સંવાદ તૈ્ાર કરો.

જવાબઃ પાત્રો - ગાંધીવાદી ક્તશક્ષક : અ

સૈક્તનક : બ
બ : નમસ્કાર સાહેબ! કેમ છો?
અ : નમસ્કાર! બસ મજામાં! કયારે આવ્યા બોડણર પરથી?
બ : સાહેબ! બસ હમર્ા થોડી રજા લઇને આવ્યો છું.
અ : સારું! તમે એક સૈક્તનક છો તો હાલમાં અમુક દેશોમાં યુદ્ધની સ્સ્થક્તત અંગેના સમાચારો
પર તમે કેવી પ્રક્તતક્તરયા આપશો? મને તો ક્તહિંસા, માનવ મૃત્યુના સમાચારો
હચમચાવી દે છે.
બ : તમારી વાત તો સાચી છે કે યુદ્ધની ક્તહિંસા અને અત્યાચારોના સમાચાર વ્યક્તક્તને
હચમચાવી દે છે, પરિંતુ ઘર્ા યુદ્ધ રાષ્ટ્ર સુરક્ષા માટે અને માતૃભૂક્તમ રક્ષા કાજ
અક્તનવાયણ બનતાં હોય છે.
અ : વાત સાચી, પરિંતુ ગાંધીજીના ક્તવચારો જોઇએ તો ક્તવશ્વ કલ્યાર્ માટે શાંક્તત તથા
અક્તહિંસાના માગણ જ શ્રેષ્ઠ છે. ક્તહિંસાથી કોઇનું ભલુ થવાનું નથી.
બ : અક્તહિંસાનો માગણ ક્તન:શંક શ્રેષ્ઠ હશે, પરિંતુ હિં એવી સ્સ્થક્તતની વાત કરું છુ,ં જ્યારે યુદ્ધ
જ કલ્યાર્ બને. અને તેનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરર્ મહાભારતનું યુદ્ધ છે.
અ : કદાચ યુદ્ધ અક્તનવાયણ બને ત્યારે તે સ્સ્થક્તત ઉક્તચત ગર્ાય, પરિંતુ મારા માટે સમાજ
અને દેશોમાં એ ક્ષમતા છે કે દરેક બાબતને અક્તનવાયણ યુદ્ધ સુધી ના પહોંચાડે.
બ : સાચી વાત સાહેબ! એ તો હિં પર્ માનું કે દરેક બાબત યુદ્ધ સુધી ન પહોંચે અને યુદ્ધ
એ અંક્તતમ ક્તવકલ્પ બને તે જરૂરી છે. યુદ્ધના જાનમાલનું મોટું નુકસાન થાય છે.
સૈક્તનકો કે સામાન્ય નાગદરકોનાં મૃત્યુથી તેમના પદરવાર ક્તનરાધાર બને છે. પરિંતુ
અમારે સૈક્તનકો માતૃભૂક્તમ રક્ષા કાજે દેશને સવોચ્ચ માની આગળ વધવું જ પડે છે.
અ : હિં તમારી વાતને સમજી શકુ છું, પરિંતુ દેશો વચ્ચે ભાઇચારા, શાંક્તતના સંબંધો સ્થાપવા
તથા અક્તહિંસાના માગે વાતચીતથી જ ક્તનરાકરર્ લાવવું જોઇએ.
બ : જી સાહેબ! તમારી વાત સાથે સહમત છું સાથે ક્તવશ્વ એક કુંટુંબની ભાવના સાથે બધા
દેશો ક્તમત્રતા – ભાઇચારા સંબંધોના તાંતર્ે બંધાવવું જોઇએ.
અ : શાંક્તત અને અક્તહસ
િં ાના ક્તવચારો-મૂલ્યોને ક્તવશ્વદશણન અભ્યાસો થકી લોકોમાં ફેલાવવા
અગત્યના બને છે, સાથે ક્તવશ્વકલ્યાર્ના સપનાં અક્તહિંસાથી જ પૂરાં થઇ શકે.
બ : એ વાતમાં તો હિં તમારો ક્તવરોધ નહીં કરું, પરિંતુ મારી વાત પર્ માન્ય રાખજો કે
કયારેક એવી સ્સ્થક્તત આવે ત્યારે યુદ્ધ એ જ કલ્યાર્ બને છે.

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 અ : એ વાતને તો હિં સમથણન આપીશ. પરિંતુ અક્તનવાયણ યુદ્ધ દ્વારા થતી જાન-માલની
ખુવારી રોકી શકાય અથવા ન્યૂનિમ કરી શકાય અને લોકોની હાલાકીનો સામનો ન
કરવો પડે તે માટે પ્રયાસો કરવા આવશ્યક છે.
બ : જરૂર આપની આ વાત એકદમ સાચી છે. ચાલો તમારી વાતને સમથણન સાથે ક્તવદાય
લઉિં હવે.
અ : ચોક્કસ. ફરી મળીશું.
બ : જરૂરથી મળીશું.

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 6 તમે આરદજાણત ણવકાસ અણધકારી છો. તમારા ઉપરી અણધકારીએ તમારી પાસેથી કુલ ગુિ
આરદજાણત ઉત્થાન માટે તમારા ણવસ્તારમાં થ્ેલા પ્ર્ત્નો તેમજ અન્્ કેવા પ્ર્ાસો 10
કરવા જોઇએ તે બાબતે સૂચનો માંગેલા છે. આ માટે ઉપરી અણધકારીને સંબોધીને
પત્ર તૈ્ાર કરો.
જવાબ જા-ક્રમાંક : સંરાવેક/ કખગ/ અબક/ 2022-23
અ. બ. ક
આદદજાક્તત ક્તવકાસ અક્તધકારી,
સરનામું – 1,
27 જૂન, 2022
પ્રક્તત,
કક્તમશનર શ્રી,
આદદજાક્તત ક્તવકાસ ક્તવભાગ,
સરનામું – 2
વિષય : આદદજાક્તત ઉત્થાનના પ્રયાસ તથા અન્ય આવશ્યક
પ્રયાસોના અગત્ય બાબત.
સંદર્ભ: સંરાવેક/ચછજ/ટઠડ/ જા – 275, તા: 24 જૂન, 2022
માનનીય સાહેબ શ્રી,
ઉપરોકત ક્તવષય અને સંદભણ અન્વયે સક્તવનય જર્ાવવાનું કે, આદદજાક્તત
ક્તવકાસ માટે આપર્ા ક્તવભાગ દ્વારા થયેલા પ્રયત્નોની યાદી સાથે હજુ કયા પ્રયાસો
આવશ્યક છે, તે સંબંક્તધત આપના સંદક્તભણ પત્રના અનુસંધાને આ પત્ર પાઠવું છું.
(ક) આદદજાવિ ઉત્થાન માટે પ્રયાસો :
1) આદદજાક્તતનાં બાળકોનાં ક્તશક્ષર્ માટે એકલવ્ય મોડલ રેસીડેન્સી શાળાઓ
સ્થાપવામાં આવી છે.
2) બાળકોના પોષર્ની જરૂદરયાતને ધ્યાને લઈને દૂધ સંજીવની યોજનાની
શરૂઆત કરેલી છે.
3) સગભાણ મક્તહલા અને ધાત્રી માતાઓને પોષર્ સુધા યોજના દ્વારા પોષર્યુક્ત
આહાર.
4) ઉચ્ચ સ્તર અધ્યયન માટે ક્તબરસા મુંડા ટ્રાઇબલ યુક્તનવક્તસણટીની સ્થાપના.
5) તેમના આક્તથણક સશક્તક્તકરર્ માટે વનબધું કલ્યાર્ યોજના અને વન – ધન
યોજનાની શરૂઆત કરવામાં આવેલી છે.

10

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 6) આ ઉપરાંત TRIFEDની મદદની તેમના ઉત્પાદને બજાર સુધી પહોંચાડવાની
વ્યવસ્થા કરવામાં આવેલી છે.
(ખ) િધારાના પ્રયાસો :
1) મક્તહલા સશક્તક્તકરર્ માટે સેક્તમનાર આયોજન.
2) NGO ની મદદ દ્ધારા સ્વચ્છતા – સ્વાસ્થ્ય ક્તવશે જાગૃતતા.
3) 15 આદદજાક્તત ક્તજલ્લાઓમાં ફદરયાદ ક્તનવારર્ સેલની સ્થાપના.
4) તેમને મુખ્યધારામાં લાવવા માટે સામાક્તજક આક્તથણક, રાજકીય અક્તધકારો
સુક્તનક્તિત કરવા.
ઉપરોક્ત પ્રયાસો દ્ધારા તેમને સશક્ત કરીને તેની ભાગીદારી તમામ
ક્ષેત્રમાં વધારી શકાશે. હિં આશા રાખું છું. આપ આ સુચનોથી સંતુષ્ટ થશો.
ધન્યવાદ! ક્તલ.
(ક. ખ. ગ.)
આદદજાક્તત ક્તવકાસ અક્તધ.
વિડાણ : મહત્ત્વના ડેટા અને યોજનાની યાદી

11

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 7 એક જાગૃત નાગરરક તરીકે વતષમાનપત્રોમાં અંગત રાજનૈણતક ઝૂકાવના વધતા કુલ ગુિ
પ્રમાિ અંગે દલીલ કરતું ચચાષપત્ર સ્થાણનક વતષમાનપત્રના તંત્રીને સંબોધીને 10
લિો. (આશરે ૧૫૦ શબ્દો)

જવાબઃ અબક
સરનામું-1
તા.
પ્રક્તત,
તંત્રીશ્રી,
‘આપનું અખબાર’
વિષય : આપના િિભમાનપત્રમાં ચચાભપત્ર પ્રકાવિિ કરિા િાિિ
મહોદયશ્રી,
સક્તવનય જર્ાવવાનું કે, વતણમાનપત્રોમાં અંગત રાજનૈક્તતક ઝૂકાવના
વધતા પ્રમાર્ અંગે તૈયાર કરેલ ચચાણપત્ર આ પત્રમાં સાથે જોડેલ છે. જેને આપના
વતણમાનપત્રમાં સ્થાન આપી જનમાનસને આ અંગે વધુ જાગૃત કરવામાં ફાળો આપવા
ક્તવનંતી.
આપની ક્તવશ્વાસુ,
ક્તબડાર્: ચચાણપત્ર અબક

‘ િિભમાનપત્રોમાં અંગિ રાજનૈવિક ઝૂકાિનં િધિં પ્રમાણ’

પત્રકારત્વ એટલે લોકશાહીનો ચોથો સ્તંભ. માક્તહતીના અક્તતરેકના આ
સમયમાં સમાજ માટે માક્તહતી પ્રસારર્નું એક ભરોસાપાત્ર માધ્યમ બનવું એ
વતણમાનપત્રોનો મૂળભૂત હેતુ હોવો જોઈએ. પરિંત,ુ એકથી વધુ પ્રસંગે અનેક વતણમાનપત્રો
વગદાર રાજેનતાઓની હકીકત બહાર લાવતી ખબરો છાપતાં અચકાતા, સરકારની
જવાબદેહી નક્કી કરવાના પ્રયત્નો કરવામાં ક્તનષ્ફળ ક્તનવડતા કે હિંમેશા અમુક રાજનૈક્તતક
પક્ષોના બચાવમાં કે ક્તવરુદ્ધમાં જ કામ કરતા જોવા મળે છે. આદશણ રીતે વતણમાનપત્રોએ
ક્તનષ્પક્ષ અને ઝીર્વટભયાું સંશોધનના આધારે મેળવેલા તારર્ોને બહાર લાવવાનું કામ
કરવું જોઈએ. તેના બદલે છાપાનાં મોટાભાગનાં પાનાં પત્રકારો કે લેખકોનાં અંગત,
છીછરા અને એકતરફી મંતવ્યોથી જ ભરેલા જોવા મળે છે. આ પદરસ્સ્થક્તત માટે મુખ્યત્વે
સરકાર અને અન્ય વ્યવસ્થાઓને પડકાર આપનાર પત્રકારો માટે પૂરતી ગોપનીયતા અને
સુરક્ષાનો અભાવ જવાબદાર છે. તદુપરાંત, પત્રકારત્વના ક્ષેત્રે ક્તશક્ષર્ અને કાયણશૈલીમાં
મૂલ્યલક્ષી આદશોનું ક્ષીર્ થવું પર્ ક્તચંતાજનક છે.

12

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્ન : 8 ભારતમા વધતા જતા શહેરીકરિની સાથે-સાથે સમસ્્ાઓ પિ વધી રહી છે, કુલ ગુિ
ત્્ારે શહેરી ણવસ્તારોનું અણતક્રમિ અને આગામી સમસ્્ાઓના ણવર્્ પર 10
તમારા અણભપ્રા્ દશાષવતું ચચાષપત્ર સમાચારપત્રના તંત્રીશ્રીને સંબોધીને લિો.
જવાબઃ અ. ક. ગ.
સરનામું – લીટી 1,
સરનામું – લીટી 2,
19 જૂન, 2023
પ્રક્તત,
તંત્રીશ્રી,
ક.ચ.જ વતણમાનપત્ર,
સરનામુ.
વિષય : ચચાણપત્રને પ્રકાક્તશત કરવા બાબત
સાહેબશ્રી,
સક્તવનય જર્ાવવાનું કે શહેરીકરર્ સંબંક્તધત ચચાણપત્ર આપના દૈક્તનક માટે મોકલું
છું, તેને યોગ્ય સ્થાન આપવા ક્તવનંતી.
ક્તબડાર્ – ચચાણપત્ર ક્તલ.
અ.બ.ક

િહેરીકરણ અને સમસ્યા

જ્યારે એક દેશ ક્તવકાસશીલમાંથી ક્તવકક્તસત બનવા તરફ ગક્તત કરે છે,
ત્યારે શહેરીકરર્ એક સામાન્ય બાબત બની જાય છે. આ સ્થળાંતર ગામડામાંથી શહેર,
એક રાજ્ય કે દેશમાંથી અન્ય રાજ્ય કે દેશ તરફનું હોય છે. જ્યારે તીવ્ર ગક્તતથી
શહેરીકરર્ થાય છે, ત્યારે તે અક્તતરમર્ બની જાય છે. રોજગારી, સ્વાસ્થ્ય, ક્તશક્ષર્ જેવાં
અનેક પદરબળોના પદરર્ામે ગામડાનાં લોકો શહેર તરફ ગક્તત કરે છે. શહેરમાં વધતો
વસ્તી વધારો ઘર્ી વધી સમસ્યાઓ સજી શકે છે.
શહેરોમાં કુદરતી સંપક્તિનું અક્તતદોહન, ટ્રાદફકની સમસ્યા, ગંદકી,
પ્રદૂષર્, રોગચાળો ગુનાઓ, ક્તહસ
િં ાઓ જેવી અનેક સમસ્યાઓ જન્મ લે છે. આ સમસ્યાઓ
ક્તવક્તવધ આપક્તતઓને જન્મ આપે છે. જ્યારે બીજી તરફ તે બેરોજગારી, ઝૂપડપટ્ટી, ગરીબ
વસ્તીની સંખ્યામાં વધારો જેવી સમસ્યાઓ સજે છે.
આ કારર્થી શહેરોમા થતું અક્તતરમર્ અટકાવવું ખૂબ જરૂરી છે. આ
માટે ગામડાઓને પગભર બનાવવા, સ્વાસ્થ્ય, ક્તશક્ષર્, રોજગારીની તકો ઊભી કરવી
જોઈએ. આ ઉપરાંત શહેરોમાં આવાસની વ્યવસ્થા, રોજગારી, ટ્રાદફક ક્તનયંત્રર્ જેવા
ઉપાયો કરવા જોઈએ.
13

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 સરકાર દ્વારા સ્માટટ ક્તસટી, શહેરી આવાસ યોજના, હ્રદય પદરયોજના,
અમૃત યોજના વગેરે દ્વારા શહેરને સ્માટટ શહેર બનાવવાનાં પ્રયાસ કરે છે, આ પ્રયાસોનું
યોગ્ય અમલીકરર્ કરવુ.ં આ રીતે શહેરીકરર્ એક પ્રક્તરયા છે, તેનું મેનજ
ે મેન્ટ કરવું તે
સમયની માંગ છે.

14

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 9 આપેલ અંગ્રેજી ગદ્યંિંડનો ગુજરાતીમાં ભાવાત્મક અનુવાદ કરો. કુલ ગુિ
We must build world peace and we can not do so unless we 10
secure for it a truly moral foundation, we may hold different metaphysical
views, and adopt different modes of worship and there are millions who do not
desire to place their faith in any god at all. But every one of us will feel highly
offended if he is pronounced destitute of any moral sense if he is said to be
untruthful or unloving. All religions and systems of morality and justice. “Do
not unto others what you would not like to be done to you”. Even primitive
sages accept this principle. Only for them, its appreciation is limited to their
own tribe and race and those outside are not regarded as human beings. As our
horizon expands, as our moral sense depends, we feel that these moral precepts
are valid for all human beings. Today, the world is like a ship with no captain
heading for the rocks. It is swept by passing through birth pangs or death
throes. If we adopt the path of greed, hatred, and self-interest, we will become
something less than human. If we take the other path of fortitude, unclear
service, and sacrifice we will reach a height of splendor in body, mind, and
spirit of which we can hardly dream. Religion is our malady and religion as an
adventure of spirit as a radical transformation of human nature is the cure for
it.

જવાબ મારા મતે મારું જીવનકાયણ પ્રેમ અને કરુર્ાના પાયા પર રચાયેલું છે.
પ્રેમ પ્રકાક્તશત કરે છે અને જ્યારે હિં ઉશ્કેરર્ીજનક સામાક્તજક અને સાંસ્કૃક્તતક ટીકાઓ લખું
છું ત્યારે તે વાચકોને તેમના મન મોટા કરવા, નક્કી દાખલાઓથી આગળ જઇ ક્તવચારતા
કરે છે. આ કાયણમાં હિં પ્રેમને જીવતો થતો માનું છું. પ્રેમ વાચકોને પડકાર આપી શકે છે,
ખલેલ પહોંચાડી શકે છે, કેટલીક વાર ડરાવી કે ગુસ્સે કરી શકે છે, પર્ હિં હિંમેશા પ્રેમ થી
શરૂ અને સમાપ્ત થાઉિં છુ.ં 'All about love' ની કેન્રીય ક્તવષયવસ્તુ એ છે કે બાળપર્થી
પુખ્તાવસ્થા સુધી આપર્ને પ્રેમની પ્રકૃક્તત ક્તવશે ઘર્ી વાર ગેરમાગે દોરવામાં આવે છે અને
ખોટી ધારર્ાઓ શીખવવામાં આવે છે. પ્રેમ ક્તવશે કદાચ સૌથી સામાન્ય ખોટી ધારર્ા એ
છે કે તેમાં પ્રેમનો અથણ એ દશાણવાય છે કે આપર્ે કયારેય પડકાર કે બદલાવનો સામનો
નહીં કરીએ. ક્તન:શંક આ જ કારર્ છે કે જેનાથી લોકો રિંગભેદ, જાક્તતવાદ, હોમોફોક્તબયા,
ધમણ વગેરે ક્તવશેની તેઓની ધારર્ાઓને પડકારે તેવાં લખાર્ો વાંચે છે ત્યારે તેઓ તેને
પ્રેમાળને બદલે કઠોર તરીકે જુએ છે. છેવટે પ્રેમ પોતાના કે બીજાના આધ્યાસ્ત્મક ક્તવકાસને
ઊછેરવાના ઉદ્દેશ માટે પોતાની જાતને ક્તવસ્તારવાની ઇચ્છા નહીં તો બીજું શું છે?

15

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 10 નીચે આપેલા ગદ્યિંડની સઘન વાચના કરી પ્રશ્નોના ઉત્તર આપો. કુલ ગુિ
સત્યક્તનષ્ઠા એટલે શું એ દયાનંદજી પાસેથી જાર્વા મળે છે. એમર્ે કહ્યં 10
હતુ;ં સાંપ્રદાક્તયકતા માર્સને માર્સનો શત્રુ બનાવે છે, ગળાં કપાવે છે, ક્તહિંસા પ્રેરે છે.
મનુષ્યધમણ એ જ જગતધમણ, સંપ્રદાયો જ અનથણનું મૂળ છે. તે ક્તવષ છે, તેનાથી મૃત્યુ જ થાય
છે. એક સાધુએ દયાનંદજીને કહ્યં, તમારી જૂઠી માયાવી મુક્તક્ત અને મોક્ષ તમને મુબારક.
મને ખપે છે દીન, દક્તલત, શોક્તષત પીદડત બાંધવોની મુક્તક્ત. મારો મોક્ષ તો તેમની અંક્તતમ
મુક્તક્તમાં સમાયેલું છે. એક મહિંતે ટીકા કરી, દયાનંદ તો શુરવાસમાં બેઠો છે, તેથી તે પાપી,
ભ્રષ્ટ, અધમી કહેવાય. દયાનંદજીનો જવાબ હતો, ‘ભાઈ, હિં શુરવાસમાં રહિં છું પર્ તમે તો
અંગ્રેજોના રાજ્યમાં મલેચ્છોના રાજમાં રહો છો તેનું શુ?ં ક્તવદેશીઓના રાજમાં રહી કાં
અભડાઈ જતા નથી ? દયાનંદજી, અસ્ૃશ્યને જ્યાં જમ્યા, તેથી કોઈએ કહ્યં અભડાઈ ગયા,
દયાનંદજીએ કહ્યં : જે બીજાની મહેનત-મજૂરી પર તાગડક્તધન્ના કરે છે, બીજાના પરસેવા
ઉપર જ એશ કરે છે, મોજ કરે છે, બીજાનું શોષર્ કરીને પોતે મજા કરે છે તેનું અન્ન ત્યાજ્ય
હોય. ભાઈ, જે પરસેવો પાડી રોટલો રળે છે તેનું અન્ન, તેનો રોટલો તો સવોિમ.
ગજરાિની અસ્સ્મિા,
મારી નજરે : રચના નાગદરક

જવાબઃ પ્રશ્ન-1 : દયાનંદજીનો સાંપ્રદાવયકિા વિિેનો ખ્યાલ િં છે ?

જિાિ-1 : દયાનંદજી સાંપ્રદાક્તયકતા ક્તવશે કહે છે કે, “સંપ્રદાયો એક ક્તવષ છે, જે માર્સને જ
માર્સનો શત્રુ બનાવીને એકબીજા પ્રત્યે ક્તહસ િં ા કરવા માટે પ્રેરે છે. આ
સાપ્રદાક્તયકતા જ મનુષ્યધમણનાં મૃત્યુનું મૂળ છે.”

પ્રશ્ન-2 : દયાનંદજી અંવિમ મવિ િેમાં જએ છે ? િા માટે ?

જિાિ-2 : દયાનંદજી ‘વંક્તચતો’ની મુક્તક્તમાં જ અંક્તતમ મુક્તક્ત જુએ છે. કારર્ કે તેમના માટે
દીન, દક્તલત, શોક્તષત, પીદડત બાંધવોની મુક્તક્ત એ જ મનુષ્યધમણ અને જગતધમણ
છે.

પ્રશ્ન-3 : િદ્રિાસનાં રોકાણ અંગે અપાયેલી પ્રવિવક્રયાના દયાનંદજીએ આપેલા ઉત્તરનં

કયં અથભઘટન કરી િકાય ?
જિાિ-3 : શુરવાસમાં રોકાર્ અંગે અપાયેલી પ્રક્તતક્તરયા પકથી કહી શકાય કે, દયાનંદજીને
મલેચ્છોનાં રાજમાં રહેવા કરતાં આવા રાજમાં રહેલાં શોક્તષતોની મુક્તક્ત
કરવામાં વધારે ઈચ્છા છે.

16

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 પ્રશ્ન-4 : દયાનંદજી કેિી જીિનિૈલીને સ્િીકાયભ ગણે છે ? કુલ ગુિ
જિાિ-4 : દયાનંદજી મહેનત-મજૂરી દ્વારા પરસેવો પાડીને જીવવાનું સ્વીકાયણ ગર્ે છે. 10

પ્રશ્ન-5 : દયાનંદની િકકિવિ કેિી છે?

જિાિ-5 : દયાનંદજીની તકકશક્તક્ત પ્રમાર્ે તેઓને સામાક્તજક અવહેલના છતાં પર્ પોતાને
તાદકકક લાગતાં કાયો કરવામાં રસ છે. દયાનંદજીના ક્તવચારો અને વ્યવહારમાં
એકતાનાં દશણન થાય છે.

17

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્ન : 11 ‘આંતર રાષ્ટ્રી્ ણમલેટ્સ વર્ષ 2023’ ણનણમત્તે કેન્ર / રાજ્્ સરકાર દ્વારા િેડત
ૂ ો કુલ ગુિ
માટે લેવામાં આવેલા મહત્ત્વના ણનિષ્ો તેમજ તેના મહત્ત્વ અને પ્રજા અણભમુિ 10
સવલતોની જાહેરાત કરતું ભારત સરકારના કૃણર્ અને િેડૂત કલ્્ાિ મંત્રાલ્ના
કેન્રી્ મંત્રીશ્રીનું પ્રચાર માધ્્મો માટેનું ણનવેદન તૈ્ાર કરો.
જવાબ કૃવષ અને ખેડૂિ કલ્યાણ મંત્રાલય
ર્ારિ સરકાર
:: જાહેર વનિેદન ::
યુ.એન. 2023 ને આંતરરાષ્ટ્રીય ક્તમલેટ્સ વષણ તરીકે ઊજવી રહ્યં છે. આ
વષણની ઉજવર્ી કરવાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ક્તમલેટ્સને પ્રોત્સાહન અને તેના ફાયદા ક્તવશે ક્તવશ્વને
જાગૃત કરવાનો છે. આ ક્તનક્તમિે સરકારે ખેડૂતો માટે લીધેલા ક્તનર્ણયો તેમજ પ્રજા અક્તભમુખ
સવલતોની પ્રજાજોગ માક્તહતીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.
❖ ખેડૂિો માટે લેિામાં આિેલા મહત્ત્િના વનણભયો
1) MSP – સરકારે ક્તવક્તવધ બાજરીના પાકો માટે MSP ની જાહેરાત કરી છે.
આવક સુરક્ષા પૂરી પાડવાની સાથે ખેડૂતોને ક્તમલેટ્સની ખેતી કરવા પ્રોત્સાક્તહત
કરે છે.
2) સાિભજવનક ખરીદીનાં વમલેટ્સનો પ્રચાર – સરકારે જાહેર સંસ્થાઓને તેમની
ખાદ્ય ખરીદીમાં ક્તમલેટ્સનો સમાવેશ કરવાનો ક્તનદેશ આવ્યો છે.
- આ ઉપાય બાજરીની / ક્તમલેટ્સની સતત માંગ ઊભી કરે છે અને ખેડૂતોને
ટેકો આપે છે.
4) નેિનલ એગ્રી ફૂડ પોવલસી – આ નીક્તતનો હેતુ ક્તમલેટ્સના ઉત્પાદન,
પ્રોસેક્તસંગ, માકેદટિંગ અને વપરાશ માટે સમક્ષ વાતાવરર્ બનાવવાનો છે.
5) ક્ષમિા વનમાભણ અને િાલીમ : સરકાર ખેડૂતોને ક્તમલેટ્સની ખેતીની પદ્ધક્તતઓ,
આધુક્તનક તકનીકો અને શ્રેષ્ઠ વ્યવસ્થાપન પદ્ધક્તતઓ ક્તવશે ક્તશક્તક્ષત કરવા માટે
તાલીમ કાયણરમો, વકકશોપ અને જાગૃક્તત અક્તભયાનનું આયોજન કરે છે.
6) સંિોધન અને વિકાસ : સરકાર ક્તમલેટ્સ સંબંક્તધત સંશોધન અને ક્તવકાસ
પ્રવૃક્તિઓને સમથણન આપે છે. તેમાં સંશોધન સંસ્થાઓ, કૃક્તષ યુક્તનવક્તસટણ ીઓ
અને ક્તમલેટ્સ સુધારર્ા, પ્રોસેક્તસંગ અને મૂલ્ય વૃક્તદ્ધ પર કામ કરતી સંસ્થાઓને
ભંડોળ પૂરું પાડવાનો સમાવેશ થાય છે.
7) વમલેટ્સ આધાદરિ ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન : ખેડૂતો માટે ઉદ્યોગસાહક્તસકતા,
રોજગાર સજણન અને બજાર વૈક્તવધ્યકરર્ને પ્રોત્સાહન આપે છે.

18

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 ❖ પ્રજા અવર્મખ સિલિો :
1) પોષર્ અક્તભયાનો / કાયણરમો
2) ફૂડ ફોદટટદફકેશન
3) શાળાના માધ્યાહન ભોજનમાં જાડા ધાન્યનો સમાવેશ
4) ગ્રાહક જાગૃક્તત ઝુંબેશ
5) ખાદ્ય સુરક્ષા અને ગુર્વિા ક્તનયંત્રર્
6) ક્તમલેટ્સ મહોત્સવ, ક્તમલેટ્સ ફૂડ ફેસ્સ્ટવલ વગેરે
7) ભારતે SDG લક્ષ્યોમાં 2 નંબરના લક્ષ્ય ‘શૂન્ય ભૂખમરા’ને હાંસલ કરવા માટે
ક્તમલેટ્સને પ્રોત્સાહન આપી સવાુંગી ક્તવકાસ તરફનો ક્તનર્ણય લીધો છે.
જા. રમાંક : MoA & FW/145/2023 સહી/-
સ્થળ : નવી દદલ્હી કૃક્તષ સક્તચવ,
તા: 23/06/2023 ભારત સરકાર

19

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 12 શાળા પ્રવેશોત્સવ માટે ણજલ્લાકક્ષાએથી કરવાની થતી કામગીરી અંગેની કુલ ગુિ
માગષદશષક સૂચનાઓ આપતું ના્બ ણશક્ષિ ણન્ામકનું જાહેર ણનવેદન તૈ્ાર 10
કરો.
જવાબઃ વિક્ષણ વિર્ાગ
ગજરાિ રાજ્ય, ગાંધીનગર
જાહેર વનિેદન
િાળા પ્રિેિોત્સિ કાયભક્રમની કામગીરી
ઉપરોક્ત ક્તવષય પરત્વે જર્ાવવાનું કે, ક્તશક્ષર્ ક્તવભાગ દ્વારા શહેરી
ક્તવસ્તારનો તથા ગ્રામ્ય ક્તવસ્તારનો સંયુક્ત શાળા પ્રવેશોત્સવ કાયણરમ યોજવાનો ક્તનર્ણય
કરવામાં આવેલ છે. આ કાયણરમનું સુચારુ આયોજન થાય તે હેતુથી નીચે આપેલી
સૂચનાઓનું અનુસરર્ થાય તે સુક્તનક્તિત કરવાનું રહેશ.ે
1) રાજ્ય સરકારની તમામ પ્રાથક્તમક શાળાઓમા સૂચવેલ દદવસો દરમ્યાન પ્રવેશોત્સવ
કાયણરમનું આયોજન કરવાનું રહેશે.
2) રાજ્ય કક્ષાએથી જનાર પદાક્તધકારીશ્રી/અક્તધકારીશ્રીઓને એક તાલુકો ફાળવવાનો
રહશે. તથા તે તાલુકાની એક જ કલસ્ટરની ત્રર્ પ્રાથક્તમક શાળાનો રૂટ ફાળવવાનો
રહેશે.
3) પદાક્તધકારીશ્રીને આપવાની થતી દકટની ખરીદી ક્તજલ્લા પ્રાથક્તમક ક્તશક્ષર્ાક્તધકારીએ
કરવાની રહેશે.
4) ક્તશક્ષર્ને લગતી યોજનાઓની માક્તહતી તૈયાર કરી ક્તજલ્લા/નગરને સમગ્ર ક્તશક્ષા
કચેરી દ્વારા આપવામાં આવશે.
5) ક્તજલ્લાઓને કાયણરમની ઉજવર્ી તથા તેના પ્રચાર-પ્રસાર માટે ક્તજલ્લા પ્રાથક્તમક
ક્તશક્ષર્ાક્તધકારીને પ્રાથક્તમક ક્તશક્ષર્ ક્તનયામક કચેરી દ્વારા ગ્રાન્ટ ફાળવી આપવામાં
આવશે.
6) શાળા પ્રવેશોત્સવ માટે અમલીકરર્ સક્તમક્તત બનાવવામાં આવશે.
7) કાયણરમ અંગે રાજ્ય કક્ષાએથી માંગવામાં આવતી માક્તહતી તાત્કાક્તલક પૂરી
પાડવામાં આવે તે માટે એક અક્તધકારીની નોડલ અક્તધકારી તરીકે ક્તનમર્ૂક કરવાની
રહશે.
8) અન્ય માક્તહતી માટે www.gujedu.gov.in ની વેબસાઈટ પરથી મેળવી શકો અથવા
1800 XXXX XX હેલ્પલાઈન પર સંપકક કરવો.
રમાંક : 123/ખગમ/2022-23 સહી/-
સ્થળ : ગાંધીનગર નાયબ ક્તશક્ષર્ ક્તનયામક
તારીખ : 05/06/2023 (ક્તશક્ષર્ ક્તવભાગ.)

20

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 13 ‘મન કી બાત’ કા્ષક્રમના 100માં એણપસોડ માટે પ્રધાનમંત્રીશ્રીનું ઔપચારરક કુલ ગુિ
ભાર્િ તૈ્ાર કરો. 10
જવાબઃ મારાક્તપ્રય દેશવાસીઓ, નમસ્કાર. આજે ‘મન કી બાત’ ની 100મી
શ્રરંખલા છે. તમે મને ‘મન કી બાત’ના 100મી શંખલા માટે વધામર્ી આપી છે પરિંતુ હિં
સાચા હ્રદયથી કહિં છું કે વાસ્તવમાં વધામર્ીને પાત્ર તો આપ સહ શ્રોતા છો.
2014માં ‘મન કી બાત’ની શરૂઆત થઈ હતી. ‘મન કી બાત’માં સમગ્ર
દેશના ખૂર્ે-ખૂર્થે ી લોકો જોડાયા, દરેક આયુવગણના લોકો જોડાયા. ‘બેટી બચાઓ બેટી
પઢાઓ’ ની વાત હોય, સ્વચ્છ ભારત આંદોલન હોય, ખાદી પ્રત્યે પ્રેમ હોય કે પ્રકૃક્તતની
વાત, ‘મન કી બાત’ જે ક્તવષય સાથે જોડાઈ તે જન આંદોલન બની ગઇ.
‘મન કી બાત’ એ સામાન્ય માનવી સાથે જોડાવાનો માગણ આપ્યો.
પદભાર અને પ્રોટોકોલ, વ્યવસ્થા સુધી જ સીક્તમત રહ્યો અને જનભાવ, સામાન્ય જનોની
સાથે, મારો ભાવ ક્તવશ્વનો અતૂટ અંગ બની ગયો. દર મક્તહને દેશના લોકોને હજારો
સંદેશાઓ વાંચું છું, ત્યારે તમારી સાથે નજીકથી જોડાઉ છું.
‘મન કી બાત’માં આપર્ે દેશની નારીશક્તક્તની સેંકડો પ્રેરર્ાદાયક
ગાથાઓનો ઉલ્લેખ કયો છે. પછી તે આપર્ી સેના હોય કે પછી ખેલ જગતની હોય. આ
મક્તહલાઓ સ્વયં સહાયતા સમૂહો દ્વારા ગામના પાદર, સડકો અને મંદદરોની સફાઈ માટે
અક્તભયાન ચલાવે છે, હજારો Eco-friendly Terracotta cupsની ક્તનકાસ કરે છે, ઘર
વખરીના સાધનો બનાવે છે વગેરે બાબતોને ‘મન કી બાત’માં ઉિેજન મળે છે અને
તેમના પ્રયાસોને સામે લાવવાનો મંચ બનીને સામે આવ્યું છે.
‘મન કી બાત’ની એક બીજી ક્તવશેષતા રહી છે. ‘મન કી બાત’ દ્વારા
કેટલાય જન આંદોલનોએ જન્મ લીધો છે અને એમર્ે ગક્તત પર્ પકડી છે. જેમ કે આપર્ા
રમકડાં ઉદ્યોગને ફરીથી સ્થાક્તપત કરવાનું ક્તમશન અહીંથી જ શરૂ થયું હતુ.ં આપર્ા દેશમાં
પયણટન પૂર ઝડપે આગળ વધી રહ્યં છે. તેથી નદીઓ, પહાડ, તીથણસ્થાન વગેરેની સાથે
પ્રાકૃક્તતક સંસાધનોને સાફ રાખવા ખૂબ જ આવશ્યક છે.
ભારતના સામાક્તજક તાર્ાવાર્ાને મજબૂતી આપવામાં ‘મન કી બાત’
માળાના દોરાની જેમ છે. જે દરેકના મનને જોડી રાખે છે. મારા માટે ‘મન કી બાત’
જનતા સાથે સીધા જોડાવાનું માધ્યમ છે. આ સાથે જ ક્તવરામ લઈએ.
ખૂબ-ખૂબ ધન્યવાદ!

21

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્ન : 14 ગાંધીનગર િાતે આવેલી નેશનલ ફોરેન્ન્સક સા્ન્સ ્ુણનવણસષટી (NFSU) ની કુલ ગુિ
તમે લીધેલી મુલાકાતનો તમારો અનુભવ વિષવતો અહેવાલ તૈ્ાર કરો. 10
જવાબ ફોરેસ્સસક સાયસસ યવનિવસભટીની મલાકાિ
20 જૂન, 2023
ગાંધીનગર
અમારી કોલેજમાં એક પ્રોજેકટના ભાગરૂપે અમારી ટીમ દ્વારા તા. 18
જૂન, 2023ના રોજ ગાંધીનગર સ્સ્થત નેશનલ ફોરેસ્ન્સક સાયન્સ યુક્તનવક્તસટણ ીની મુલાકાત
લીધી. અમે સવારના નવ વાગ્યે યુક્તનવક્તસણટી ખાતે પહોચ્યા.
યુક્તનવક્તસણટીના એક પ્રોફેસરે અમારા માગણદશણક બનીને અમારું સ્વાગત
કયુ.ું તેમર્ે જર્ાવ્યું કે વષણ 2008માં યુક્તનવક્તસણટીની સ્થાપના થઈ. દેશમાં આવેલા 4
કેમ્પસમાં એક અહીં ગાંધીનગર ખાતે આવેલું છે.
સૌપ્રથમ તો અમે કેમ્પસનાં ક્તવક્તવધ કેન્રોની મુલાકાત લીધી. અત્રે
આવેલી ફોરેસ્ન્સક સાયન્સ યુક્તનવક્તસટણ ીમાં સમગ્ર ગુજરાતમાથી દડક્તજટલ અને ભૌક્તતક રીતે
થતા ગુના સ્થળના પુરાવાઓ ચકાસર્ી માટે આવે છે. ત્યારબાદ સંશોધન અને પરીક્ષર્
કેન્રની મુલાકાત લીધી, જેમાં આમી માટે બનાવેલા ટ્રક અને અન્ય વ્હીકલોનું ટેસ્સ્ટિંગ
કરવામાં આવે છે.
અહીં ઉચ્ચ ઇન્ટેલીજન્સ ક્તસકયોદરટી ક્તસસ્ટમ જોઈ, જેમાં ભારત દ્વારા
બનાવેલું સુપર કોમ્પ્યુટર રાખવામાં આવ્યું હતુ.ં આ ક્તસસ્ટમ દ્વારા ભારતમાં થતા સાયબર
હમલાને રોકવામાં આવે છે, તેવું જર્ાવવામાં આવ્યુ.ં
આ બાદ અમે આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધો માટેનું કેન્ર નાકોદટકસ, ડ્રગ્સ તથા
મનોવૈજ્ઞાક્તનક કેન્રની મૂલાકાત લીધી. પ્રોફેસર દ્વારા જર્ાવવામાં આવ્યું કે આ યુક્તનવક્તસણટી
ગુનાહો અને ગુનેગાહોને દડક્તજટલ અને ફોરેસ્ન્સક સાયન્સની મદદથી પકડી પાડતી તથા
ક્તનષ્ર્ાંતો પૂરી પાડતી સંસ્થા છે.
આ તમામ માક્તહતી અને પ્રોજેકટના ભાગરૂપે અમારી ડાયરીમાં નોંધી.
ઉપરાંત તેમની મંજૂરીથી થોડા ફોટોગ્રાફ્સ લીધા. બાદમાં ત્યાંની કેન્ટીનમાં ભોજન લીધું,
બાદમાં અન્ય પ્રોફેસરો સાથે ચચાણઓ કરીને માક્તહતી મેળવી. ખરેખર આ યુક્તનવક્તસણટી
દેશની ક્તસકયોરીટી માટે અત્યંત મહત્ત્વની સાક્તબત થઈ રહી છે. આ મુલાકાત બાદ અમને
ખૂબ ગવણની લાગર્ી થઈ. આ તમામ માક્તહતી બાદ અમે કોલેજ જવા રવાના થયા.

22

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

પ્રશ્નઃ 15 ‘AI ટેક્નોલોજી અનેક રીતે ઉપ્ોગી પિ ણસક્કાની બીજી બાજુ િૂબ િતરનાક’ કુલ ગુિ
ણવર્્ ઉપર આશરે 300 શબ્દોમાં ણનબંધ લેિન કરો. 10
જવાબઃ AI શબ્દ મશીનો દ્વારા માનવ બુક્તદ્ધના અનુકરર્નો સંદભણ આપે છે.
આદટટદફક્તશયલ ઇન્ટેક્તલજન્સ (AI) એ અત્યાર સુધીની સૌથી રાંક્તતકારી તકનીકી પ્રગક્તત
સાક્તબત થઈ શકે તેમ છે. તેનો પ્રભાવ છેલ્લા થોડા સમયથી ક્તવક્તવધ ક્ષેત્રે ખૂબ વધી ગયો
છે. આમ તો AI નો ઉપયોગ પહેલાથી જ ક્તવક્તવધ ડોમેન્સ જેમ કે હેલ્થકેર, ટ્રાન્સપોટેશન,
મેન્યુફેક્ચદરિંગ અને ક્તમક્તલટરી એસ્પ્લકેશન્સમાં થઈ રહ્યો છે. આ ટેક્નોલોજીના મૂળમાં AI
એ એક સાધન છે, જે માનવ હસ્તક્ષેપ ક્તવના સ્વતંત્ર રીતે કાયો કરી શકે છે. આ ટેક્નોલોજી
સમાજને મોટા પ્રમાર્માં લાભ પહોંચાડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
કૃક્તત્રમ બુક્તદ્ધમિાએ કમ્પ્યુટર મશીનો ચલાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી
અને માનવ જીવનને સરળ બનાવવા માટે કાયણ કરવાની સીમાઓને આગળ ધપાવી છે.
AI એ સુપર કોમ્પ્યુટરનું એક ક્તવશાળ માળખું છે, જે મશીનોને એકીકૃત રીતે કાયણ કરવા
અને માનવ જેવા ઘર્ા કાયો કરવા માટે સુક્તવધા આપવામાં મદદ કરે છે. આમ, તેને
આગલી પેઢીના ક્તવકાસ અને પ્રગક્તતની ભવ્ય રચના તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે એન્ડ
ટુ એન્ડ ઓટોમેશન અને ક્તવક્તવધ જદટલ કામગીરીના ઓકેસ્ટ્રેશન તરફ દોરી જાય છે અને
આમ માનવીય ભૂલને ઘટાડે છે.
જો કે, AIની ક્તસક્કાની બીજી બાજુ ક્તચંતા કરવા મજબૂર કરે તેવી છે.
વતણમાન સમયમાં ક્તવશ્વ પર AIની વ્યાપક અસરોને સમજવા માટે સવણગ્રાહી અક્તભગમ
અપનાવવો જરૂરી છે. એક તરફ, AI તબીબી ક્તનદાનથી લઈને સ્વ-ચાક્તલત કાર,
ઉત્પાદકતા, કાયણક્ષમતા અને ચોકસાઈને સુધારવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ ઉપરાંત AI-
સંચાક્તલત ક્તસસ્ટમો મનુષ્યો કરતાં વધુ ઝડપી અને વધુ અસરકારક રીતે ડેટાના ક્તવશાળ
પ્રમાર્નું ક્તવશ્લેષર્ કરી શકે છે. તે વધુ ચોકસાઇ સાથે જદટલ કાયો કરી શકે છે અને
વાસ્તક્તવક સમયે ઉપલબ્ધ માક્તહતીના આધારે ક્તનર્ણયો પર્ લઈ શકે છે. AI જદટલ
સમસ્યાઓ ઉકેલવામાં પર્ મદદ કરી શકે છે. ખાસ કરીને જેમાં માક્તહતી પર ઝડપી
પ્રક્તરયાની જરૂર હોય, જેમ કે હવામાનની પેટનણની આગાહી કરવી, નવી દવાઓ દડઝાઇન
કરવી, અવકાશ ક્ષેત્રે વગેરે.
તદુપરાંત, AI પયાણવરર્ીય ટકાઉપર્ાની દૃસ્ષ્ટએ આમૂલ પદરવતણન
લાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. ઉ.દા INTERNET OF THINGSS: AI મોટી ઈમારતોમાં
ઉજાણનો વપરાશ ઘટાડવામાં, ખેતી માટે ક્તસચ ં ાઈ પ્રર્ાલીમાં સુધારો કરવામાં અને દદરયાઈ
ઇકોક્તસસ્ટમને વધુ સારી રીતે સુરક્તક્ષત કરવા, સમુરના પ્રવાહો અને તાપમાનની આગાહી
કરવામાં મદદ કરી શકે છે. AIની મદદથી આપર્ે આપર્ી દુક્તનયાને વધુ રહેવા યોગ્ય
અને ટકાઉ બનાવી શકીએ છીએ.

23

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 આમ આ ટેક્નોલોજી હજુ તો તેના ક્તવકાસના પ્રથમ ચરર્માં જ છે. જે કુલ ગુિ
આગળ જતાં વધુ ક્તવકક્તસત અને ક્તવસ્તૃત થશે. જે એક અક્તનવાયણ અક્તનષ્ટ બની જશે માટે 10
તેના પડકારો ક્તવશે જાગૃક્તત કેળવી અને તેના ક્તવવેકપૂર્ણ ઉપયોગ માટેના પગલાં લેવા
પડશે.
AI ની સંભક્તવત નકારાત્મક બાજુ ક્તવશે કેટલીક ગંભીર ક્તચતં ાઓ છે.
આવી જ એક ક્તચંતા એ ક્તવચાર છે કે AI નો ઉપયોગ એવા સ્વાયિ શસ્ત્રો બનાવવા માટે
થઈ શકે છે જે માનવ હસ્તક્ષેપ ક્તવના ઓળખી શકે, લક્ષ્ય ક્તનધાણદરત કરી શકે અને હમલો
કરી શકે. જો આ શસ્ત્રો ખોટા હાથમાં જાય અથવા હેક કરવામાં આવે, તો તેના ક્તવનાશક
પદરર્ામો આવી શકે છે.
બીજી ક્તચંતા એ જોબ દડસ્પ્લેસમેન્ટનો મુદ્દો છે: જેમ જેમ AI વધુ સમૃદ્ધ
બનતું જાય છે, તેમ તેમ ઘર્ી પરિંપરાગત નોકરીઓ ક્તનરથણક બની જવાની સંભાવનાઓ
વધી રહી છે. વલ્ડણ ઇકોનોક્તમક ફોરમે આગાહી કરી છે કે AIના ઉપયોગને કારર્ે 2022
સુધીમાં 75 ક્તમક્તલયન નોકરીઓ ક્તવસ્થાક્તપત થઈ શકે છે. આ ક્તવસ્થાપન ઓછી
કુશળતાવાળા કામદારોને અપ્રમાર્સર અસર કરશે અને અસમાનતામાં વધારો કરી શકે
છે.
તદુપરાંત, AIમાં સામાક્તજક અલગતા વધારવાની અને લોકોની
ગોપનીયતા માટે જોખમ ઊભું કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. AI પાસે અલ્ગોદરધમ દ્વારા
ડેટાનું ક્તવશ્લેષર્ કરી લોકોની ક્તનર્ણયશક્તક્તને પ્રભાક્તવત કરવાની ક્ષમતા છે. જેનો ઉપયોગ
એકતરફી અને ભેદભાવયુક્ત માકેદટિંગ અથવા રાજકીય હેતુઓ માટે લોકોને લક્ષ્ય
બનાવવા માટે પર્ થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત લોકોનું જ્ઞાનાત્મક હેદકંગ(cognitive
hacking) કરવામાં આવે છે જેની બહયાયમી અસરો ઊપજે છે.
ક્તનષ્કષણમાં, એ તો સ્પષ્ટ છે કે AI એ એક બેધારી તલવાર છે. જે કેટલાક
ગંભીર જોખમો પર્ ઊભાં કરવા સાથે ઘર્ો ફાયદા પહોંચાડવાની ક્ષમતા પર્ ધરાવે છે.
AIના લાભોને મહિમ કરવા માટે એક સવણગ્રાહી અક્તભગમ અપનાવવાની જરૂર છે. AI
ક્તસસ્ટમનો ક્તવકાસ અને ઉપયોગ જવાબદારીપૂવણકનું અને નૈક્તતક હોય તેની ખાતરી કરવા
માટે આને સાવચેતીપૂવણકની દેખરેખ અને પ્રભાવશાળી ક્તનયમનની જરૂર પડશે. AIના
યુગમાં કામના બદલાતા સ્વરૂપ સાથે અનુકૂલન કરવામાં મદદ કરવા માટે કામદારોના
ક્તશક્ષર્ અને તાલીમમાં વધુ રોકાર્ કરવું પર્ આવશ્યક બની રહે છે.
સંતુક્તલત, સવણગ્રાહી અક્તભગમ અપનાવીને બધા માટે વધુ સારું અને વધુ
ટકાઉ ક્તવશ્વ બનાવવા માટે AI ની શક્તક્તનો ઉપયોગ કરવા બધાના ક્તહતોનું ધ્યાન રાખી
ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ અને નીક્તત ઘડતર થવું જોઈએ.

24

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 ENGLISH
LANGUAGE

25

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 1 Write a precis of the following passage in about one- Total
third of its original length. Marks:
The impact of technology on modern society is undeniable. Over the past few 15
decades, technological advancements have revolutionized the way we live, work,
and communicate. From the advent of the internet and smartphones to the rise
of artificial intelligence and automation, technology has become an integral part
of our daily lives. One of the most significant changes brought about by
technology is the way we access and share information.
With just a few clicks, we can now access a vast amount of knowledge and
connect with people from all over the world. This has transformed education,
making it more accessible and interactive. Students can now take online courses,
participate in virtual classrooms, and access educational resources anytime,
anywhere. Furthermore, technology has revolutionized industries such as
healthcare, finance, and transportation.
Medical professionals can now use advanced diagnostic tools and telemedicine
to provide better care to patients, while financial institutions have streamlined
their services through online banking and mobile payment systems.
Transportation has become more efficient with the introduction of ride-sharing
services and electric vehicles. Technology has also impacted the way we work.
Remote work has become increasingly popular, allowing employees to work
from anywhere, resulting in improved work-life balance and increased
productivity. Moreover, automation has replaced manual labour in many
industries, leading to increased efficiency and reduced human error.
However, the widespread use of technology has also raised concerns. One of the
major concerns is the impact on jobs. With automation taking over certain tasks,
there is a fear of widespread unemployment. Additionally, technology has also
brought about new challenges such as privacy and cybersecurity. The rise of
social media has raised questions about the impact on mental health and the
spread of misinformation. Despite these challenges, the benefits of technology
cannot be ignored. It has improved our lives in numerous ways, making tasks
easier, faster, and more convenient. The key lies in the responsible and ethical
use of technology, with adequate measures in place to address the challenges it
brings. As technology continues to advance at a rapid pace, it is crucial for
society to adapt and embrace these changes while safeguarding the well-being of
individuals and the integrity of our communities.

26

Join GPSC Mains

Ans. https://t.me/gpsconlinemains
At the inauguration of the new parliament building, a sacred
Ans. Technology has transformed modern society in profound ways.
Its impact on various aspects of our lives, including education, healthcare,
finance, transportation, and work, is undeniable. Accessing and sharing
information has become incredibly convenient, enabling online education,
virtual classrooms, and global connectivity. Industries such as health care and
finance have improved their services through advanced diagnostic tools,
telemedicine, online banking, and mobile payment systems. Efficiency and
productivity have increased due to remote work and automation, although
concerns about job displacement and privacy remain. Responsible and ethical
use of technology, along with proper safeguards, is essential to maximize its
benefits while addressing these challenges. Adapting to technological
advancements while prioritizing individual well-being and community integrity
is crucial as we continue to embrace the rapid pace of change.

27

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 2 Write a precis of the following passage in about one- Total
third of its original length. Marks:
Climate change is a pressing global issue that demands 15
immediate attention and collective action. It refers to long-term shifts in
temperature patterns and weather conditions, primarily caused by human
activities such as burning fossil fuels and deforestation. The consequences of
climate change are far-reaching, including rising global temperatures, melting ice
caps, extreme weather events, and the threat to ecosystems and biodiversity.
Addressing climate change requires a multifaceted approach that encompasses
mitigation, adaptation, and international cooperation.
Mitigation strategies are aimed at reducing greenhouse gas
emissions, the primary driver of climate change. This involves transitioning
from fossil fuels to renewable energy sources, improving energy efficiency, and
implementing sustainable practices across industries. Governments and
policymakers play a crucial role in setting emission reduction targets,
implementing regulations, and incentivizing green technologies. The adoption of
renewable energy sources such as solar and wind power has seen significant
progress in recent years, but further efforts are needed to accelerate the
transition and make clean energy accessible and affordable for all.
In addition to mitigation, adaptation measures are essential to
cope with climate change's existing and future impacts. These measures involve
building resilience in vulnerable communities and ecosystems. This includes
developing robust infrastructure to withstand extreme weather events,
implementing early warning systems, and enhancing water resource
management. Investing in climate-resilient agriculture and promoting sustainable
land-use practices are also vital to ensure food security in the face of changing
climatic conditions.
International cooperation is crucial in addressing climate change
effectively. The United Nations Framework Convention on Climate Change
(UNFCCC) provides a platform for nations to collaborate and negotiate climate
agreements. The landmark Paris Agreement, signed by nearly every country,
aims to limit global warming well below 2 degrees Celsius above pre-industrial

28

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 levels and pursue efforts to limit the temperature increase to 1.5 degrees
Celsius. Cooperation among nations is essential for sharing knowledge,
technology, and financial resources to support climate action in developing
countries and vulnerable regions.
However, challenges persist in the fight against climate change.
Political will and commitment from all nations are necessary to implement
effective climate policies. The transition to a low-carbon economy may have
economic implications, and efforts must be made to ensure a just transition that
considers the needs of workers and communities affected by changes in
industries such as fossil fuels. Public awareness and education are also crucial
to drive individual and collective action in reducing carbon footprints and
embracing sustainable practices in daily life.
Ans. Climate change, caused by human activities, is a critical global
issue that necessitates urgent and collaborative action. It involves long-term
shifts in temperature patterns and weather conditions, leading to various
consequences such as rising temperatures, extreme weather events, and
ecological threats. Addressing climate change requires a multifaceted approach,
including mitigation, adaptation, and international cooperation. Mitigation
involves reducing greenhouse gas emissions through transitioning to renewable
energy and sustainable practices. Adaptation focuses on building resilience in
vulnerable communities and ecosystems. As seen through agreements like the
Paris Agreement, international cooperation is vital for sharing resources and
knowledge. Challenges include the need for political will, ensuring a just
transition, and raising public awareness. It is crucial to take immediate action
and work together to create a sustainable future and minimize the impacts of
climate change.

29

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 3 Write a Precis of the following passage in about one- Total
third of its original length. Marks:
Throughout history, storytelling has played a fundamental role in shaping and 15
preserving cultural identity. Literature, in its various forms, holds the power to
capture the essence of a community, its values, beliefs, and collective
experiences. Through storytelling, authors and poets have the ability to transcend
boundaries, connecting individuals across time and space, while illuminating the
unique aspects of their cultural heritage.
One significant aspect of storytelling is its ability to provide a window into
different cultures and broaden our understanding of the world. By immersing
ourselves in narratives from various cultures, we gain insights into the human
condition, ultimately recognizing the universal threads that bind us all together.
Moreover, literature serves as a repository of collective memory and historical
documentation. By reading these, we not only connect with the past but also
gain a deeper appreciation for the struggles and triumphs that have shaped our
present.
Furthermore, storytelling has the capacity to ignite imagination and foster a
sense of belonging. In this immersive experience, individuals can find solace,
inspiration, and a sense of connection to something greater than themselves.
Literature, in this sense, becomes a unifying force, transcending cultural
boundaries and fostering a shared human experience.

Ans. Storytelling in literature plays a vital role in shaping cultural identity by

capturing the essence of a community and connecting individuals across time
and space. It broadens our understanding of different cultures, fosters empathy,
and challenges stereotypes. Literature serves as a repository of collective
memory, amplifies marginalized voices, and inspires social change. Moreover, it
ignites the imagination, fosters a sense of belonging, and creates a shared human
experience. Through storytelling, literature celebrates diversity, cultivates
understanding, and preserves cultural heritage.

30

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 4 Reflect on the following picture with meaningful Total
observation in about 150 words. Marks:
15

Ans. The image captures a fascinating juxtaposition of two distinct

yet interconnected aspects of our rich cultural heritage.
On one side, we see the depiction of the ‘Dancing Girl’ of
Mohenjo-Daro, an iconic bronze sculpture from the ancient Indus Valley
Civilization, which takes us back in time, shedding light on the artistic and
cultural achievements of one of the world’s oldest civilization. The graceful
posture, intricate jewellery, and enigmatic expression of the ‘Dancing Girl’
evoke a sense of wonder and admiration for the artistic mastery of our
ancestors.
On the other side of the image, we are introduced to the mascot
of the National Museum Expo. In 2023. The mascot represents a symbol of
national pride and serves as a dynamic ambassador for promoting our cultural
heritage. It embodies the spirit of preservation, celebration and dissemination of
our diverse artistic traditions, historical artifacts and archaeological treasures.
The placement of these two elements side by side signifies the
continuity and relevance of our ancient cultural heritage in the modern era. It
reminds us that despite the passage of time, the artistic expressions, traditions,
and stories of our ancestors continue to inspire us it serves as a reminder that
our collective heritage is a source of pride, unity, and inspiration, and it is our
responsibility to protect, celebrate, and pass it on to generations yet to come.

31

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 5 Translate the following passage from Gujarati to Total
English. Marks:
રેમોએ મારી ઓદફસમાં મને ફોન કયો. એર્ે મને કહ્યં કે એર્ે મારા ક્તવશે 15
એક ક્તમત્રને વાત કરી હતી અને એ ક્તમત્રે રક્તવવારે એના અલ્જીયસણથી થોડેક જ દૂરના
દદરયાપરના બંગલામાં રહેવા આવવા આમંત્રર્ આપ્યું છે. મેં કહ્યં કે જરૂર મેં આનંદપૂવણક
સ્વીકાયુું હોત, પર્ વાંધો એટલો જ છે કે મેં એ રક્તવવાર એક છોકરી સાથે ગાળવાનું પહેલેથી
નક્કી કયુું છે. રેમૉએ તરત જવાબ વાળ્યો કે એને પર્ ખુશીથી સાથે લાવજે. ખરું જોતા તો
મારા ક્તમત્રની પત્ની આમ તો પુરુષોની મંડળીમાં એકલી પડી જાય છે. એટલે એના આવવાથી
મારા ક્તમત્રની પત્નીને પર્ આનંદ થશે.
મને તો તરત દરક્તસવર મૂકી દેવાનું મન થયું કારર્ કે મારા સાહેબને
ખાનગી કામ માટે કોઈ ઓદફસનો ટેક્તલફોન વાપરે તે ગમતું નથી. પર્ રેમોએ મને ફોન ચાલુ
રાખવાનું કહ્યં; એ મને કશું બીજું પર્ કહેવા માગતો હતો અને ખાસ તો એટલા માટે જ એર્ે
મને ફોન કયો હતો. કારર્ કે ક્તનમંત્રર્ તો એ સાંજે પર્ મને પહોંચાડી શકયો હોત.
“વાત આમ છે”, એર્ે કહ્યં, સવારથી કેટલાક લોકો મારી પર નજર નાખી
રહ્યા છે. એમાંનો એક મારે જેની જોડે ઝઘડો થયો હતો તે છોકરીનો ભાઈ છે. જો તું એને
ઓદફસેથી પાછા આવ્યા પછી આપર્ા મકાનની આજુબાજુ ફરતો જુએ તો મને સાવધ
કરજે.”
Ans.
Remo called me at my office. He told me that he had a word
with his friend about me and that friend had invited us on Sunday to stay at his
sea-facing bungalow which is near Algiers. I told him that I would have
definitely accepted this invitation with pleasure but I had already decided to
spend the Sunday with a girl. Remo instantly told me to bring her too. In fact,
in a male gathering, my friend’s wife would feel alone. My friend’s wife would
also feel good if she will come.
I thought to hang up instantly because my boss didn’t like
anyone using office phone for personal use. But Remo insisted I not hang up.
He wanted to share something else, too. In fact, he called me for that reason
specifically, because he would have sent the invitation in the evening.
“The matter is that since morning a few people have been
watching on me,” he said. “I fought with a girl whose brother was among them.
If you spot him near our house while returning home, then do let me know.”

32

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 6 Translate the following passage from Gujarati to Total
English. Marks:
લેન્ડ સ્લાઇડે ગંગાની ખીર્માં 3-4 માઈલ ઊંચો-પહોળો ટેકરો કરી દઈને 15
ગંગામૈયાને લાંબા વખત સુધી રુંધેલી. આવા નાનામોટા ક્તગદરપ્રપાતો આ ક્તહમાલયમાં દર
વરસે સેંકડોની સંખ્યામાં થતાં હોય. આસામના ધરતીકંપમાં જળ ત્યાં થળ, અને થળ ત્યાં જળ
થઈ ગયા! આખી ક્તગદરમાળાઓ ગેબ થઈ અને એવરેસ્ટની ઊંચાઈ 200 ફૂટ વધી ગઈ!
(ચડવા માગનારાઓની કમબખ્તી!) એકલી ગંગા નદી દર વરસે 96 કરોડ ટન કાંપ માટી
બંગાળના ઉપસાગરમાં તાર્ી જાય છે એમ મે કયાક વાંચેલ.ું ક્તબહાર બંગાળમાં ગંગા તેમજ
તેની બહેનપર્ીઓના માઈલો પહોળા પટ વરસોવરસ સહેજે બે-પાંચ માઈલ ડાબે-જમર્ે થતાં
હોય છે ને કાંઠાના અસંખ્ય ગામોને તારાજ કરે છે; કાં બીજા તેવા જ ગામડાઓની જમીનને
કાંપમાટીના ઠાર પાથરી દઈ ફળરુપ બનાવે છે.
હા, કુદરત સાચે જ ઉડાઉ છે. એને આંગર્ે સૃજનસંહારનો ક્તહસાબ નથી.
કુદરતની કળામાં એક જુઓ ને આગલી ભૂલો એવું છે અને છતાં એમાં કયાંયે રક્તત પૂર પ્રમાદ
કે ખામી નથી. સુંઘરાં ઝાડે માળા બાંધે છે. આંબાડાળે મક્તધયો પીવા થતાં લાલ મંકોડા
આંબાના પાનને કરોક્તળયાના જેવા સફેદ જાળાં જોડે ગૂથં ી લઈને ખાસ્સાં ફૂટબોલ જેવડા ગોળ
ઘર બાંધે છે. તે તેં કદી જોયાં છે? માનવી બુક્તદ્ધ દિંગ થઈ જાય એવી અજબ કારીગરીને
ક્તસફતથી એ ગૂંથ્યાં હોય છે. ક્તસંગાપુરી નાક્તળયેરીને થડે પડ ઉપર પડવાળાં છાલાં બાઝે છે,
તેની ગૂથં ર્ી પર્ તેવું જ ચમત્કારી હોય છે. ગામડાના લોક ચાળર્ીને બદલે એનો ઉપયોગ
કરે છે.
Ans. The landslide, having made a high and broad mound in the
valley of the Ganga, had obstructed the Ganga for a long time. Such
mountainous disasters -- big or small--take place in the Himalayas thousands of
times every year. The earthquake in Assam has rendered the water into dry land
and vice-versa! The whole mountain range disappeared and Mountain Everest
rose by 200 feet (hard luck for aspiring climbers! I had read somewhere that the
Ganga alone drags 96 crore tons of soil into the ocean of Bengal every year. In
Bihar or Bengal, the mile-long lands of the Ganga and other such rivers
naturally make movements of two to five miles on the left or on the right, they
destroy many villages on the shore, or lay the layers of soil on the grounds of
other such villages make it fertile.
Yes, nature is really prodigious. There is no account of
distraction or construction with it. It is like ‘look at one and forget the other’ in
the crafts of God. And there is not an ounce of laziness or lacking, though. The
weaver bird makes nests on trees; in order to drink honey, the red ants build

33

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 nests almost like a football by weaving the leaves of the mango tree with the
white web of spiders. Have you ever seen them? They are woven with such
charismatic artistry and seriousness as leave a man at his wit’s end. The layers
of skin at the base of Singapuri coconut are so miraculous. The people of
villages use it instead of a sieve.

34

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 7 Translate the following passage into English. Total
4567 વગણ દકલોમીટરમાં ફેલાયેલો કોઈ ક્તવસ્તારનો રાજકીય દરજ્જો એક Marks:
ક્તજલ્લા તરીકેનો હોય તે એક દસ્ષ્ટએ ગમતી બાબત છે, પરિંતુ એ ક્તવસ્તારની પ્રજાની 15
ભાવનાત્મક એકતા, હકોની લડત અને માળખાકીય સુક્તવધાઓના ઝડપી ક્તવકાસમાં મોટો
અવરોધ પેદા કરે છે. કચ્છનું ભૌગોક્તલક સ્થાન ક્તવક્તશષ્ટ છે સાથે સાથે ક્તવક્તચત્ર પર્ છે. બહ
ઓછા લોકોનું ધ્યાન ગયું છે કે કચ્છ અરેક્તબક અને ભારતીય સંસ્કૃક્તતની સીમારેખા પર આવેલું
છે. ન માત્ર સાંસ્કૃક્તતક, કચ્છ બે હવામાન પટ્ટા ધરાવે છે. ભાષાકીય રીતે પર્ બે ભાગ છે.
ગુજરાતી ભાષી પૂવણ કચ્છ અને કચ્છી ભાષી પક્તિમ કચ્છ. આ બેય ક્તવસ્તારોનું લોકજીવન પર્
જુદું છે. ત્યારે એક પ્રદેશ ક્તવશેષ તરીકે તેનું મૂલ્યાંકન કરવા જતાં ચૂકી જવાની પૂરી શકયતા
રહે છે.
કચ્છ જમીનમાગે ભારતમાં પ્રવેશવાનો સદીઓ પુરાર્ો માગણ રહ્યં હતો.
એટલે આ પ્રદેશ ઉપર કાળનાં અનેક પગલાંની છાપ ઊપસતી-ભુંસાતી રહી છે. કુદરતને
ગુસ્સો કરવા માટે આ ક્તપ્રય ક્તવસ્તાર રહ્યો છે. ઉપરાંત ક્તવષમ હવામાન, ઓછો વરસાદ અને
રોજગારીના અભાવ થકી બહધા વસ્તી સ્થળાંતર કરતી રહી છે. પદરર્ામે ભવ્ય ઇક્તતહાસ
ધરાવતા આ પ્રદેશનું દસ્તાવેજીકરર્ થયું નથી. વીતેલી બે સદીને બાદ કરતાં અગાઉની
માક્તહતીઓને સિાવાર સમથણન આપતાં ક્તવચાર કરવો પડે. કચ્છ ઉપર આઝાદી સુધી જાડેજા
વંશની રાજસિા હતી. ભારતના ઇક્તતહાસમાં સૌથી લાંબી રાજસિા ભોગવનાર જાડેજા વંશ
સંભવતિઃ પ્રથમ છે. આઠસો વષણ જેટલી લાંબી રાજસિા ભોગવ્યા છતાં જાડેજા રાજવીઓએ
આ પ્રદેશનો ઇક્તતહાસ આલેખવામાં રસ લીધો હોય તેવું જર્ાતું નથી. અંગ્રજો ે અને
કચ્છરાજમાં કારભારી તરીકે નાગર અને કાયસ્થ જ્ઞાક્તતના આગમન પછીનું આછું ક્તચત્ર મળે
છે.

Ans. The political status of an area spread over 4567 Sq. km as a

district is a matter of interest but it poses major obstacles to emotional unity,
the fight for rights and the rapid development of infrastructure. The
geographical location of Kutch is unique as well as exotic. Very few people
have noticed that Kutch is on the border of Arabic and Indian culture. Not only
culturally diverse, Kutch also has two climatic zones. Linguistically, there are
two parts. Gujarati speaking East Kutch and Kutchi speaking west Kutch. The
life of these two area is also different. There is the possibility of missing out on
evaluating it as a special region.
Kutch was a century-old land route to enter in India. That is
the reason why the imprints of time is being embossed and erased over a period
of time on this region. This area has been favorite to wrath of nature. In

35

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 addition, due to adverse climate, low rainfall, and lack of employment, most of
the population has been migrating. As a result, the region with glorious history
has not been documented well. Leave apart past two centuries, the information
of past requires a second thought before being given official confirmation.
Kutch was ruled by the Jadeja dynasty till independence. The Jadeja dynasty is
probably the first to enjoy the longest dynasty in the history of India. Despite
the rule of almost 800 years, the Jadeja dynasty does not seem to have taken
any interest in tracing the history of the region. This is the picture of British
and Kutch rulers after the arrival of Nagar and Kayastha casts in administration.

36

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 8 Indian Institute of Public Administration, Delhi is Total
organizing a local governance training program that Marks:
will train the Panchayat officers of every district of 15
Gujarat State. As the PRO of IIPA, draft a press
release in about 150 words.
Ans. PRESS RELEASE
IIPA to Launch Training for Panchayat Officers – Gujarat
Indian Institute of Public Administration, Delhi has decided to
launch a local governance training program for District Program Coordinators
(DPCs) and Young Fellows (YFs). The training will be on the Project for
Creating Model GP Clusters (PCMGPCs). All the districts will soon receive
notification regarding the details of the training. It is mandatory training for all
the districts.
There will be 4 phases of the training. The First phase is to be
held from 22nd to 26th February which would deal with 4 DPCs and 61 YFs.
During the duration of the training, various sessions will be taken by prominent
figures in local Governance.
The purpose of the training program is to mold the DPCs and
Yes to function as change makers and to take the challenge of transforming
commonplace GPs into “Beacon GPs”.
For further details and clarification of issues, you may visit the
official website of IIPA or call 12341234.

New Delhi Signed by/-

No. IIPA/2023/20 P.R.O
Date : IIPA

37

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 9 Write a letter as a Deputy Collector, describing your Total
senior about your pre-monsoon activity in your Marks:
district in about 150 words. 15
Ans. Outward No. CDC/121/2023
Deputy Collector,
A.B.C District.
Address line - 1
17th June, ‘23
To
Collector,
A.B.C District
Address line - 2
Sub: Reporting about pre-monsoon activity status
Respected Sir,
I hope this letter finds you in good health and high spirits. As
the monsoon season approaches, we have been diligently working to prepare our
district for the potential challenges and risks associated with heavy rainfall. Our
primary focus has been on proactive measures to ensure the safety and well-
being of our residents.
• We have initiated a comprehensive cleaning and desilting drive across the
district.
• This includes clearing drainage systems, removal of debris, and desilting
of water bodies to improve their capacity and prevent waterlogging during
the monsoon.
• We have been conducting regular inspections of vulnerable areas, such as
hilly regions and landslide-prone zones, to identify and address any
potential risks.
• We are collaborating closely with the Public Works Department and other
relevant agencies to strengthen infrastructure and ensure the stability of
roads, bridges, and retaining walls.
• Furthermore, we have been actively engaging with the local communities
to raise awareness about safety precautions and preparedness for the
monsoon season.

38

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

 • We have also established emergency response teams equipped with the
necessary resources and trained personnel to handle any unforeseen
situations.
I want to express my gratitude to our dedicated team of
officials, staff members, and volunteers who have been working relentlessly to
ensure the success of our pre-monsoon activities.
Thank you for your continued support.
With the highest regards.
Yours faithfully,
Dept. Collector
A.B.C district

39

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 10 You went on a cycling campaign raising awareness Total
on the ill effects of plastic on the environment. Write a Marks:
report about the campaign in 150 words. 15
Ans. Cycling Campaign for Plastic Awareness
17th June, 2023
Gandhinagar
A cycling campaign was organized with the objective of raising
awareness about the detrimental effects of plastic on the environment. The
campaign witnessed enthusiastic participation from individuals of all ages and
backgrounds. Some of the key highlights of the campaign are as follows:
• Route and Destinations:
 The campaign followed a designated route that passed through major
residential areas, educational institutions, markets, and public spaces.
This ensured maximum visibility and engagement with a diverse
audience.
• Awareness Activities:
 Participants actively engaged in distributing informational pamphlets,
conducting interactive sessions and sharing personal stories to educate
the public about the negative impacts of plastic pollution on ecosystems,
wildlife, and human health.
• Collaboration and Partnerships:
 The collaboration with local environmental organizations, schools,
businesses, and government agencies enabled the sharing of resources,
expertise, and a wider reach in disseminating the message of plastic
awareness.
• Social Media Engagement:
 A robust social media strategy was employed to amplify the campaign's
impact. Participants actively shared their experiences, photos, and videos
on various social media platforms, creating a ripple effect and inspiring
others to join the cause.
The cycling campaign proved to be an effective medium for
raising awareness about the ill effects of plastic on the environment. It
successfully mobilized individuals from diverse backgrounds to actively

40

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 11 You have recently been a part of the Rath-Yatra at Total
JagannathPuri Temple. Write a report of the event in Marks:
about 200 words. 15
Ans. Rath Yatra at Jagannath Puri Temple: A Divine Spectacle of Devotion
20th June, ’23
Odisha, India
The annual Rath Yatra at Jagannath Puri temple is renowned as
one of the grandest religious processions in India, thousands of devotees from
different parts of the world flock to this sacred city to witness and participate in
the awe-inspiring event and me with my friends were one of them.
The Rath Yatra commenced with great enthusiasm and devotion
as the ornate chariots of Lord Jagannath, his brother Balabhadra, and sister
Subhadra were prepared for the procession. Elaborately adorned with colourful
fabrics, flowers, and auspicious symbols, the three towering chariots stood as
magnificent symbols of divine grace.
The procession started from the Jagannath Temple, with
devotees pulling the chariots along the grand avenue. The rhythmic chanting of
sacred hymns, the beating of drums, and the sound of conch shells filled the air,
creating an atmosphere charged with spiritual energy. Devotees, both young and
old, united in their devotion, fervently seeking the blessings of Lord Jagannath.
The chariots advanced slowly through the streets of Puri,
drawing an ecstatic crowd who lined the route, eager to catch a glimpse of the
deities. The air resonated with cries of "Jai Jagannath!" (Hail Lord Jagannath) as
the procession moved forward.
We ended our journey of this year’s Rath-yatra with the
blessings of god Jagannath.

41

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains

Que. 12 Write down a speech to be delivered by Prime Total
Minister of India in the US parliament in about 150 Marks:
words 15
Ans. Honourable Speaker of the US House of representative and other Parliament
Members,
I am humbled and honoured to address this esteemed gathering. The
relationship between our two great nations has always been one of immense
significance, grounded in shared values of democracy, freedom, and justice.
Today, I extend my heartfelt gratitude for the warm welcome and
hospitality extended to me and my delegation.
India and the United States share a deep bond, not only as strategic
partners but as nations that embrace diversity and inclusivity. Our collaboration
spans various sectors, from trade and technology to defence and innovation.
Together, we have the potential to address global challenges, foster sustainable
development, and ensure peace and prosperity for our citizens and beyond.
As we stand in this new era, it is imperative that India and the United
States strengthen our partnership further. We must tackle the pressing issues of
climate change, promote clean energy initiatives, and jointly combat the threats
posed by terrorism and extremism. Our collaboration in science, technology, and
research can unlock unprecedented opportunities for growth and progress.
I believe that our nations can serve as beacons of hope, inspiring the
world through our shared commitment to democratic values and inclusive
societies. Let us work hand in hand to build a future that is rooted in peace,
justice, and economic prosperity for all.
Thank you, and God bless India and the United States of America.

42

Join GPSC Mains https://t.me/gpsconlinemains