Edebiyat - 185

ISBN 975-363-695-4

Sabahattin Ali - İnsan ve Eser

Ramazan Korkmaz
1. baskı: 1500 adet, İstanbul, Mart 1997
Yayına Hazırlayan: Ömer Çendeoğlu
Kapak Tasanın: Pınar Kazma Çınar
Ofset Hazırlık: Akgül Yıldız
Düzelti: Ömer Çendeoğlu
Yayın Koordinatörü: Aslıhan Dinç
Baskı: Şefik Matbaası
A.Ş. 1997
·©Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi
Tilin yayın haklan saklıdır.
Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında
yayıncının yazılı izni olmaksızın
·\ hiçbir yolla çoğaltılamaz.
.. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve. Sanayi A.Ş.
"cİstiklal Caddesi, No: 285 Beyoğlu 80050 Istanbul
Telefon: (0-212) 293 08 24 Faks: (0-212) 293 07 23

B- İçimizdeki Şeytan
Sab ah attin Ali'nın romanları içinde t eknik bakımdan en olanı
İçimizdeki Şeytan'dır.
. ,..
Hakim b akış açısı ile kalem e alınan r9�anda; zam an ve mek a-
nı t akiben olay örgüsü d e ba şl amış olur: Iki genç arkada ş, Kadı­
köy'den Köprü'y e l�:arek et ed ep. vapurun güve rt esind� konuş1:':��­
tadırlar. O sırada Omer, karşı taraflarında oturan bır kız gorur.
Gözlerini ondan ayıram az. Hipnotize olmuş gibi kızla ko:p.uşmay a
nilarH aşk�' etmeye giderken , y anıbaşında birden bir ses duyar ve
t e sadüfen B alıke sir'den akrabası olan Emine t eyzeyi görür. Onu
büyüleyen kız M_�cide ise , Emine t eyzenin yanındadır. Tamştıkla-
. rında Macide ve Omer t esadüfen akrab a çıkarlar.
Emine t eyzenin tanıdık olması iki genç arasındaki duygusal
ilişkinin çok kısa sürede gelişme sine zemin h azırl�:·
.. .. . dam. (.. ) ama niçin? .. " (İŞ., s. 150)
Berab er ge zerler. Macide'nin o sırada babası olmuştur. Emme
t eyzeler, gerek b��asının ölümü ile B alıkesir' den gelen p aranın k:
silmesi, gerekse Omer'le gezm esinden dolayı eve geç �elen Macı­
_ maları; rom anın sonuna kadr h ep aynı gerilim frekansıyl a devam
de'ye t ers davranırlar. Yine böyle bir tartışmanın oldugu bır gece
Macide , gece y ansı b avulunu toplayarak sokağa fırlar. Ne yap�c�­
ğım, nereye gideceğini bilmemektedir. Şaş�ıştır _ye y a�dun a ��ti:
y acı vardır'. Işte tam bu ��ada , yine · t esadüf en Omer'ı k endısını
b ekliyor bulur ve birlikte Omer'in evi�e__giderler.
..
Omer'le Macide 'nin b eraberliklen uç ay k adar surer v e roma­
nın a sıl olay örgüsü, bu üç aylık t alihsiz, dengesiz se rgüzeşt üze ri-
ne kurulur.
Beraberliklerinde , iki ayrı düny anın ins anı olduklarım a nl a -.
yan Ömer v e Macide , çevrenin de etkisiyle k�?�dil�ri�n olmayan
_ Sönen Kandilin Hikay esi" v e "Köstence Güzellik Kraliçesi" gibi
bir h ayatı y aşarlar. Bütün h ay a�lan, �:; şey�en ıgre��d�r. B� ar��� -
- hikayeleri anımsatan bir yapıya sahiptir.
t esadüfen- Maci�'nin B alıkesir de ogrencıyken kuçuk bır gonul
252
mac erası yaşadığı müzik öğretmeni B edri karşılaşırlar.
yine tes adüfen Ömer'in d e yakın arkadaşıdır.
Ömer'in iradesiz ve zayıf k arakterine rağmen B edri, daha tu­
tarlı ve akılcıdır. Ma��de ile aralarındaki aşk zamanla .kediliğinden
su yüzüne çık ar ve Omer'in h apse düşme si ile Ma cide , B e dri'nin
evine taşınır. Birlikte yaşamay a b aşlarl ar.
Burada görüldüğü gibi v aka birimleri icad edilirken , uygun
ve m antıklı s ebeplere bağlanamazlar. Böylec e bütün öne mli olay­
lar, h ep "tes adüf eseri" görünümü kazanır ki, bu d a romanın de­
ğerini olun;ısuz yönde etkiler. İçimizdeki Şeytan, karşılıklı diyalog­
lar y erine:, daha çok .iç monologlardan oluşan bir anl atım t ekniği­
ne sahiptir. Bu yüzd en v ak amn g e rilimi ile rom
an k ahr am anları­
nın iç çatışmaları arasında doğrudan bir b ağl antı kurmak müm-
ı-kündür.
İçimizdeki Şeytan' da olay örgüsü, Macide ile Ömer arasındaki
aşktap. :iiyJ1<!e1��Ömer'in kendisi. ve-diş dünya ile . . . çatış­
ma üzerine kuruludur: Ömer'in kendini bulma sürecindeki. sorula­
nndaribirisfde; Macid e · aracılığı ile görm e ımka�1ı bulduğu kendi
k
iradeşJ�Y�Jğfeti işiliğine yönelikôeğerlenôirmel eri ihtiva etmek-
- · ·
t edir:
"Yahu, ben .ne halt ediyorum? (. .) Ben ne biçim insanım? Bugün ev­
lendim ve bugün evli olduğumu unutarak şunun bunun peşine takıl­
·
Ömerin bu k endini bulma sürecindeki iç bunalımları v e çatış­
ed er. Rom an sona erdiğind e bu "k endini bulma" süre ci hala ta­
mamlanamamıştır. Dolayısıyla olay örgüsündeki gerilim unsuru,
final kısmında , en yüksek noktasınd a asılı k alır.
C- Kürk Mantolu Madonna
Bu es er, tip, tema v e anlatım t ekniği bakımınd an , S ab ah attin
Ali'nin dah a önce y azdığı "Bir Delik anlının Hikay esi", "Bird enbire
Zaten y az ar, eserin ilk b askısınd aki k ap ağa Büyük Hikaye"lS
11
253