Leksion 11.

Identiteti dhe komunikimi nderkulturor

DR. Holta HEBA

Hyrje në komunikimin ndërkulturor, faqe 108-142.

 Si të kuptojmë identitetin
1.1 Identitetet krijohen nëpërmjet komunikimit.
1.2 Identitetet krijohen në procese intesive.
1.3 Identietet janë të shumëfishta
1.4 Indentitetet ndikohen nga shoqëria.
1.5 Identitetet zhvillohen në mënyra të ndryshme në kultura të ndryshme

Hyrje në komunikimin ndërkulturor, faqe 108-142.

 Leksion 4.
Identiteti dhe komunikimi nderkulturor
2. Identitetet kulturore dhe shoqërore
2.1 Identiteti gjinor,
2.2 identiteti seksual,
2.3 identiteti I moshes,
2.4 identiteti racial dhe etnik,
2.5 identiteti I aftësive fizike,
2.6 identiteti fetar,
2.7 Identiteti klasor,
2.8 identiteti kombëtar,
2.9 idnetiteti rajonal,
2.10 identiteti personal
Hyrje në komunikimin ndërkulturor, faqe 108-142.
 Leksion 4.
Identiteti dhe komunikimi nderkulturor
3. Zhvillimi I identiteteve
3.1 Zhvillimi I identiteteve të minoriteteve,
3.2 Zhvillimi I identitetit mazhoritar
3.3 Karakteristikat e racës së bardhë
 Leksion 4.
Identiteti dhe komunikimi nderkulturor
4. Identiteti multikulturor
4.1 Njerëz multiracialë
4.2 identiteti dhe përshtatja
4.3 Të jetosh në kufi
4.4 Postetniciteti

Hyrje në komunikimin ndërkulturor, faqe 108-142.

 Leksion 4.
Identiteti dhe komunikimi nderkulturor
5. Identiteti gjuha dhe komunikimi
ndërkulturor.
1.5 Identitetet zhvillohen në mënyra të
ndryshme në kultura të ndryshme

Shembull: Meksikanët që kanë përparësi familjen edhe

pas moshës 18 vjec. Amerikanët të pavarur sapo
mbushin 18.

Shembull: Indiani në leksionin e Adoleshentit ku profesori

u kërkoi studentëve shenjat e rebelizmit ndaj prindërve.
Indiani nuk kishte dhe si pasojë u ndje anormal.

Shembull: Në klasë
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore
2.1 Identiteti gjinor,
Jeta fillon me identiteti gjinor. Bebet qe mbështillen me
batanije me ngjyre roze dhe ngjyrë blu.

Kur ndryshon kultura, ndryshon dhe nocioni I identitetit gjinor:

Meshkujt me qime dikur, tani të lëmuar. Meshkujt elegantë
dikur, tani me muskuj.
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore

2.2 identiteti seksual

Identitetet tona seksuale nuk ngatërrohen me ato gjinore.
Eshtë kompleks se kultura të ndryshme e organizojnë
seksualitetin në mënyra të ndryshme. (heteroseksual,
biseksual, gei,)
Mënyra si organizohet seksualiteti është e rëndësishme për
zhvillimin e identiteteve seksuale. Pa (gei) nuk do të kish ( të
drejtat e meshkujve gei)
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore
2.3 identiteti I moshes,
Me kalimin e moshës përballemi me mënyrën se si duhet të sillemi.
Një nga gjërat e para që u mësohet fëmijëve është të tregojnë moshën
e tyre. Mbi 30 e kanë të veshtirë ta tregojnë
Mosha të caktuara kanë kuptim të vecantë për kultura të ndryshme.
Shembuj në klasë.
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore
2.4 identiteti racial dhe etnik
Debati mbi racën lindi në shekullin e 15-të kur eksploruesit amerikanë
takuan njerëz që dukeshin ndryshe nga ata.
Shkencëtarët sot kanë rënë dakort që ka më shumë ngjashmëri fizike
se sa ndryshime mbi të ashtuquajturën racë, duke braktisur kështu
grupet raciale.
Ekspertët e sotëm mendojnë se: të bardhët dhe të zinjtë janë ndërtuar
nga kontekstet sociale dhe historike.
Etni (kulturë, traditë, zakone, vlera, sjellje, histori të PERBASHKET.
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore
2.5 identiteti I aftësive fizike,
Të gjithë kanë shkallë të ndryshme të kapacitetit fizik, prandaj ekziston
dhe identiteti I aftësive fizike.
Aftësia dhe mosha fizike ndryshon me kalimin e kohës.
Njerëzit me aftësi të kufizuara e shohin veten e tyre si një grup kulturor
dhe ndajnë shumë modele komunikimi.
2.6 identiteti fetar
Komunikimi ndërkulturor midis grupeve fetare ka qenë problematike.
Dallimet fetare kanë qenë themel I konflikteve nga Lindja e esme në
Irlandën e Veriut.
Bashkëjetesa fetare në Shqipëri, shembull I mire për të gjithë
njerëzimin.
2.7 identiteti klasor
Njerezit kategorizohen nga shumë elementë nëpër klasa të ndryshme.
Paraja bën një kategorizim të njerëzve, (veshja, ushqimi) etj.
 2. Identitetet kulturore dhe shoqërore

2.8 identiteti kombëtar,

Ka të bëjë me statusin ligjor të dikujt në lidhje me një shtet.
Çdo të thotë të jesh shqipëtar.

2.9 identiteti rajonal,

Dallimet midis Malësisë dhe zonës jugore të Shqipërisë.
Identitetet krahinore janë tepër të rëndesishme
Shembuj në klasë.

2.10 identiteti personal

Secili nga ne ka një identitet tepër personal.
Mendon se je Tmerrësisht tërheqës, por të tjerët jo.
Identiteti juaj personal përkufizohet gjërësisht nga të tjerët.
Mënyra se si sillemi dhe si përballemi me të tjerët, përcakton identitetin
personal
 3. Zhvillimi I identiteteve te minoriteteve

Bazohet në 4 faza:
Faza 1: Identiteti I pahulumtuar Anëtarët e minoritetit pranojnë në fillim vlerat
dhe kulturat e maxhoritarëve duke marrë dhe anët negative të tyre.
Faza 2: Konformizmi. Anëtarët e minoritetit kanë dëshirë të asimilohen nga
anëtarët dominues. Një cifute që rri larg grave cifute që të mos përcmohet
nga grupi dominues.
Faza 3: Rezistenca dhe separatizmi.
Një studente shqipëtare në Francë që I bashkohet grupit të shqipëtarëve për
të përforcuar vlerat e identitetit të saj.
Faza 4: Integrimi. Në këtë fazë anëtarët e kuptojnë se racizmi dhe format e
tjera të shtypjes ndodhin, por përpiqen ti devijojnë në cdo lloj mënyre.
 3.2 Zhvillimi I identitetit mazhoritar
4 faza

Faza 1: Identiteti I pahulumtuar. Njësoj si anëtarët e minoritetit. Unë dhe

shoqja ime afroamerikane luanim bashkë cdo ditë dhe nuk kishim probleme.

Faza 2 Pranimi : Në këtë fazë komunikimi me minoritetet është I shmangur ose

mbështetës.
Studenti që deri sa njohu një afroamerikan arriti të kuptojë se mëkot ka qenë
ndjerë jo komod nga njerëzit me ngjyrë.

Faza 3 Rezistenca: vazja e bardhë që u lidh me një afroamerikan dhe deri sa

njohu kulturën e tij, filloi të perbuze kulturën prej nga vinte

Faza 4: Ripërkufizimi dhe riintegrimi

Në këtë fazë, anëtarët e grupeve maxhoritare e zhvillojnë identitetin duke e
rifokusuar energjinë në ripërkufizimin e të qenurit të bardhë në terma joraciste.
 4.Identiteti multikulturor
4.1 Njerëz multiracialë
Janë njerëz që jetojnë në kufij midis grupeve të ndryshme.
Ndihen të ndarë midis traditave të ndryshme, por edhe
zhvillojnë një identitet multikulturor.
Shkak mund të jetë lindja ose rritja në një shtëpi
multiraciale.
Shembull. Një vajzë me nënë koreane, babai
afroamerikan, shkon në shkollë me njerëz të bardhë dhe
jeton në një qytet të vogël të Neë Mexico.
Kuptova që isha I vetmi person ndryshe.
Qyteti kishte një popullatë të madhe
hispanike dhe indigjene amerikane.
Kuptova se isha ndryshe nga pjesa tjetër e
fëmijëve. Fëmijët hispanikë rrinin me
hispanikët. Të bardhët me të bardhët.
Indianët e Amerikës me indianët.
Aziatikët me aziatikët. Nuk kishte fëmijë
me ngjyrë që të rrinin me fëmijë me
ngjyrë. Unë isha shumë ndryshe nga të
gjithë. Ky konstatim më la konfuze dhe të
mërzitur.
Identiteti monoracial përparon drejt një gjendje
me një përfundim.
Identiteti multiracial mund të identifikohet me
një grup, me të dyja grupet ose me një grup të
ri.
Mund të ndodhw që fëmijët multiracialë të
ndihen të përjashtuar nga të dyja grupet.
Shembull: unë jam I bardhe dhe I zi. Po të mos them
këtë, është gënjeshtër.
Shembull: Nëna ime e bardhë më tha: unë të dua, por
bota do të të shohë si të zezë, se babai yt është me
ngjyrë. Mos e lejo atë etiketë të të përcaktojë ty.
 4.2 Identiteti dhe përshtatja

Familjet e misionarëve, punonjësit e bizneseve

ndërkombëtarë, diplomatët, personeli ushtarak
shpesh janë nomadë nëpër botë.

Njerëzit që mbajnë lidhje romantike me anëtarë

të një kulture tjetër etnike, ka tendencën për të
zhvilluar identitetin multikulturor.
 4.2 Identiteti dhe përshtatja
Në fazën e parë. Emigrantët përjetojnë me shpresë kur zhvendosen
vullnetarisht në një kulturë tjetër.
Në fazën e dytë pësojnë një shok kulturor nga mungesa e komoditetit
(psh studentet jashtë shtetit) si pasojë e mosfamiljaritetit me asaj që I
rrethon.
Shoku kulturor I një Studenteje në Francë.
Unë dua të jem në shtëpi. Do doja të isha në një autobuz,
telefon a teatër dhe të kuptoja cdo gjë që thonë. Më
mungojnë shoqet e mia. Më mungon familja ime. Ndihem e
vetmuar. Dua të flas. Thjesht të jem unë. Ndërsa shkruaj
mendoj se nuk është vetëm gjuha. Një jetë e tërë, një frymë
familjare mungon. Sa larg!
 4.3 Të jetosh në kufi
Personi multikulturor është dikush që arrin të kuptojë realitete
multikulturore.
Personi multikulturor bëhet ndërmjetësues I kulturave duke
lehtësuar ndërveprimin ndërkulturor.
Të qenurit multikulturor ka dhe strese duke ndjerë mungesën e
autencitetit.
Njerëzit që ia dalin mbanë multikulturalitetit, Ia dalin mbanë të
jetuarit në kufi dhe identifikohen si konstruktivë.
Njerëzit multikulturorë e njohin konceptin e të qenurit në mes.
 4.4 Postetniciteti
Post-etniciteti reflekton jo vetëm një gadishmëri në
rritje për të kaluar përmes kulturave, por dhe evoluimin
e një kombi në të cilin identiteti personal formohet më
shumë nga preferencat kulturore se sa nga ngjyra e
lëkurës apo trashëgimia etnike.

Sa larg jemi ne nga arritja reale post-etnike?

5. Identiteti gjuha dhe komunikimi ndërkulturor.

Ne I shprehim identitetet tona dhe të tjerëve nëpërmjet

simboleve kyçe.
Etiketimet janë një kategori e simboleve kyçe
Stuart Hall, shkrimtar indiano perëndimor përshkruan
varietetet e etiketave që I kanë dhënë identiteve:
me ngjyrë,
indiano perëndimor,
negër,
I zi,
emigrant.
Etiketimet: miqësore ndonjëherë dhe abuzive herë të
tjera.
 Gjuha dhe identiteti
Ne ndryshojmë kush jemi në varësi të njerëzve
me të cilët komunikojmë dhe nga mënyra e
komunikimimit tonë.
Faleminderit!
Dr. Holta HEBA