Etika dhe diversiteti

Java e nnt
ka sht diversiteti?
Diversitet do t thot vlersimi i dallimeve ndrmjet
njerzve dhe mnyrave n t cilat kto dallime mund t
kontribuojn te mjedisi m t larmishm, m kreativ dhe
m shum pun produktive.
Diversiteti sht m shum se sa vet tolerimi apo pranimi
i dallimeve. Kshtu, ai ka t bj edhe me respektimin dhe
pranimin e karakteristikave t ndryshme t individve.
 Diversiteti gjithashtu sht mnyra n t ciln ne dallojm
si individ ose organizata dhe ngjashmrit q i motivon
njerzit dhe entitetet e ndryshme, t punojn n
bashkpunim, n mnyr q t arrijn rezultate prfituese
t ndrsjella.
Diversiteti ka t bj me respektin ndaj:
Racs
Kulturs
Origjins etnike
Regionit
Religjionit
Gjinis
Shndetit
Prkatsis politike
Familjes, etj.
 Diversiteti dhe kultura
Diversiteti, pr m tepr, ka t bj me dallimet ndrmjet
njerzve, familjeve dhe komuniteteve duke u bazuar n
prkatsin e tyre kulturore dhe etnike, si dhe aftsit e tyre
fizike dhe t tjera.
N ann tjetr, kultura sht nj mnyr e transmetimit t
mendimeve, besimeve, ndjenjave dhe veprimeve brenda nj
grupi t njerzve, t gjitha ato t transmetuara nga nj
gjenerat n tjetrn.
 Kshtu, fmijt msohen si t mendojn, ndjejn, flasin
dhe si t silln prmes kulturs n t ciln ata jan rritur
dhe kan formuar personalitetin e tyre.
Kultura dhe shoqria
Gjithsecili ka nevoja t njjtat nevoja biologjike dhe
psikologjike, por mnyra n t ciln ne i arrijm kto nevoja
jan t determinuara nga aspekte kulturore.
Si dihet, kultura sht msuar, shprndahet, sht
dinamike dhe msohet prmes enculturation (transmetohet
prej gjenerats n gjeneratn tjetr.
 Identiteti etnik dhe racor

Etnia ka t bj me praktikat dhe botkuptimet kulturore q

dallojn nj komunitet t caktuar njerzish.
Ekziston nj definicion i prgjithshm q prcakton kuptimin
e racs dhe etnis, q jan t lidhura me fakor biologjik
dhe sociologjik.
Raca i referohet dukjes fizike (antropologjike) faktor
biologjik, ndrsa etnia, n ann tjetr lidhet me faktort
kulturor, t till si nacionaliteti, kultura, origjina, gjuha,
besimet dhe faktor tjer t ngjashm.
Identiteti gjinor
Cka sht gjinia dhe ka sex (seksi)?
Sex (seksi) eshte biologjik. Ai perfshin ndertimin tone gjenetik,
hormonal, pjeset tona te trupit, veanerisht organet riprodhuese.
Kshtu, kur lind nj bebe bebja njihet si djal apo vajz,
varsisht nga sekset e tyre. Dallimet gjenitale ndrmjet
mashkullit dhe femrs jan bazat pr kategorizime t tilla.
Ndersa, gjinia (gender) i referohet karakteristikave sociale dhe
psikologjike qe lidhen me te qenit mashkull apo femer. Pra, i
referohet ndjenjave subjektive mashkullore apo femrore. Lidhet
me nj gam t gjer t normave dhe vlerave t lidhura me at
se si grat dhe burrat, djemt dhe vajzat duhet t sillen.
 Diversiteti dhe arsimimi
Ka t bj me barazin dhe pabarazin, n kuptimin e
ndrlidhjes s racs, etnis, gjinin dhe klasn, meq ato
lidhen te individt dhe identitetin e grupit.
Statusi socio-ekonomik ka t bj me rrethanat ekonomike
t individve t bazuara n profesionin e tyre dhe arritjet n
arsim.
 Asimilimi
Asimilimi sht nj proces nga i cili nj imigrant ose nj grup
i ndryshm kulturor sht inkorporuar brenda kulturs
dominonte.
Hapi i par sht t msuarit modelet kulturore t grupit
dominant dhe faza finale asimilimi strukturor, duke
ndrvepruar me grupet dominonte t t gjitha niveleve,
prfshir dhe martesn.
 Asimilimi kulturor ka t bj me at kur antart e nj grupi
minoritar jan absorbuar nga kultura dominonte, duke marr
karakteristikat dhe tiparet e kulturs dominonte, pra t
shumics.
Pluralizmi
Pluralizmi e ka kuptimin e ruajtjes s kulturave n mnyr
paralele ose t barabart me kulturn dominante n nj
shoqri.
Shoqrit t cilat ruajn modele kulturore t ndryshme,
duke prfshir gjuht, vlerat dhe promovojn pluralizmin,
pra, njihen si shoqri plural.
Dita botrore e diversitetit kulturor
N vitin 2001 UNESCO ka adaptuar Deklaratn Universale
pr Diversitet Kulturor dhe n dhjetor t vitit 2002,
Asambleja e Prgjithshme e OKB ka vendosur q 21 maj
t jet Dita botrore e diversitetin kulturor.