You are on page 1of 20

Composieten – Tutorial

COMPOSIETEN
LABO – TUTORIAL / INSTRUCTION MANUAL

1
Bert Vuylsteke - 2023
Inhoud
Pre-mal maken / kiezen........................................................................................................................... 3
Mal maken ............................................................................................................................................... 3
Benodigdheden ................................................................................................................................... 4
Voorbereiding...................................................................................................................................... 5
Stappenplan ........................................................................................................................................ 5
Post-processing ................................................................................................................................... 6
Referenties .......................................................................................................................................... 6
Hand Lay-up............................................................................................................................................. 7
Benodigdheden ................................................................................................................................... 7
Voorbereiding...................................................................................................................................... 8
Stappenplan ........................................................................................................................................ 8
Post-processing ................................................................................................................................... 8
Referenties .......................................................................................................................................... 8
Hand Lay-up Braided Sleeves .................................................................................................................. 9
Benodigdheden ................................................................................................................................... 9
Voorbereiding.................................................................................................................................... 10
Stappenplan ...................................................................................................................................... 10
Post-processing ................................................................................................................................. 10
Referenties ........................................................................................................................................ 11
Vacuüm Bagging .................................................................................................................................... 12
Benodigdheden ................................................................................................................................. 13
Voorbereiding.................................................................................................................................... 14
Stappenplan ...................................................................................................................................... 14
Post-processing ................................................................................................................................. 15
Referenties ........................................................................................................................................ 15
Vacuüm / Resin Infusion........................................................................................................................ 16
Benodigdheden ................................................................................................................................. 17
Voorbereiding.................................................................................................................................... 18
Stappenplan ...................................................................................................................................... 18
Composieten – Tutorial

Post-processing ................................................................................................................................. 19
Referenties ........................................................................................................................................ 19
Bronnen ................................................................................................................................................. 20

2
Bert Vuylsteke - 2023
Pre-mal maken / kiezen
Een pre-mal is de vorm of het object waarvan je een duplicaat wilt maken in vezel versterkt materiaal
(fibre reinforced material). Het belangrijkste aan de pre-mal is dat het een gladde finish heeft,
waarop we gemakkelijk een “release agent” op kunnen aanbrengen, zodat we onze mal er
gemakkelijk van kunnen lossen. Wat het lossen betreft, mag de vorm in kwestie ook zeker geen
‘ondersnijding’ hebben. Ook is een bepaalde lossingshoek altijd handig en zelfs aangewezen! Je kan
dus bestaande objecten gebruiken die reeds een gladde finish hebben, maar ook prototypes in
schuim of hout die glad gemaakt zijn met plamuur en een finishing laag, kunnen worden gebruikt.

Mal maken

Composieten – Tutorial

3
Bert Vuylsteke - 2023
Benodigdheden
• Beschermmiddelen
o Labo-jas
o Beschermbril
o Mondmasker
o Rubber handschoenen
o Beschermhandschoenen
• Consumables
o Filleting wax
o Release agent (lossingswax)
o Glasvezel (licht / zwaar)
o Epoxy-compatible Polyester Gelcoat
o Polyester hars (resin)
o Mek-P harder (polyester / vinylester harder)
o Acetone (Cleaning)
• Gereedschap
o Vezel rolling cutter
o Schaar
o Weegschaal
o Meng bekers
o Filleting wax spatel
o Roerspatels
o Borstel / kwast – gelcoat
o Borstel / kwast – hars
o Roller
o Vacuümkast (hars ontluchting)
o Pre-mal (Schuimmodel / 3D print / glasmodel / spiegel / etc.)
o Wipzaag
o Schuurblok permagrid
o Papier tape
o Spie(ën)

Composieten – Tutorial

4
Bert Vuylsteke - 2023
Voorbereiding
1. Draag alle boven vermelde beschermingsmiddelen.
2. Leg alle gereedschap binnen handbereik.
3. Meet / Weeg alle consumables nauwkeurig af en plaats deze eveneens binnen hand
bereik.
4. Indien nog niet zeer zeker van het ganse proces, houdt de ‘Instruction manual’ / ‘tutorial’
bij de hand.
5. Leg de pre-mal klaar op een ‘base plate’ met dubbelzijdige tape. De base plate is een
vlak / plaat waarmee je de flensen van uw mal zult verkrijgen. Deze flensen zullen dienst
doen bij het gebruik van tacky tape wanneer je een vacuüm wilt maken.
6. Daar waar de pre-mal de base plate raakt, moeten de scherpe hoek overgangen
opgevuld worden met ‘filleting wax’, zodat we daar een rondere overgang verkrijgen.
Houdt hierbij zeker rekening dat je best de pre-mal wat hoger plaatst, zodat er nog wat
ruimte overschiet om die filleting wax aan te brengen. We willen natuurlijk die
afrondingen niet zien in ons finaal composietstuk. Het aanbrengen van de filleting wax
doe je met de hand, waarna je die mooi effen strijkt met een filleting spatel die een
bepaalde radius heeft.
7. Vervolgens gebruik je een ‘release agent’ om uw pre-mal met een doekje mee in te
wrijven. Breng en aantal lagen (5x) aan, waartussen je telkens een droogtijd van 15
minuten voorziet. Dit verhindert dat uw mal na het uitharden vast zit op uw pre-mal.

Stappenplan
8. Gelcoat
a. Weeg de correcte hoeveelheid gelcoat af op een weegschaal. Gebruik hiervoor een
beker om deze in te gieten. Voeg aan de gelcoat de correcte hoeveelheid harder toe.
Meng de gelcoat en harder goed dooreen in de beker met een spatel.
b. Eens de gelcoat klaar is, gebruik een kwast en brengen een even hoeveelheid gelcoat
aan op de pre-mal.
c. Reinig de kwast grondig en gebruik desnoods aceton.
9. Coupling lagen
a. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar een tweetal lagen lichtere glasvezel
(100g/m²) voor op maat.
b. Bereidt het mengsel van hars (polyester / vinylester hars) met harder voor in een
beker en met een mengspatel. (Deze lagen noemen de ‘coupling lagen’)
c. Wanneer de gelcoat “tacky” wordt. Dit betekent, het moment waarop de gelcoat
nog kleverig aanvoelt, maar niet langer blijft plakken aan uw vingers. Dan mag u de
eerste laag lichtere glasvezel aanbrengen.
d. Na de eerste laag glasvezel, wordt deze ingewreven met een eerste laag hars.
e. Breng een tweede laag glasvezel aan en wrijf deze opnieuw in met een laag hars.
f. Wrijf de luchtbellen uit het ganse oppervlak d.m.v. een roller.
g. Reinig de kwast grondig en gebruik desnoods aceton.
Composieten – Tutorial

10. Backing / Tooling lagen


a. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar een drie- à viertal lagen zwaarder
glasvezel (300-400g/m²) voor op maat.
b. Bereidt het mengsel van hars (polyester / vinylester hars) met harder voor in een
beker en met een mengspatel. (Deze lagen noemen de ‘backing of tooling lagen’).
Bij deze lagen kan je ook pigment toevoegen aan het hars.
c. Breng met de kwast een eerste laag hars aan op de coupling lagen.

5
Bert Vuylsteke - 2023
d. Vervolgens leg je een eerste laag zwaarder glasvezel erboven op. Herhaal dit tot alle
lagen zwaarder glasvezel werden aangebracht en eindig met een laatste laag hars.
e. Wrijf de luchtbellen uit het ganse oppervlak d.m.v. een roller.
f. Reinig de kwast grondig en gebruik desnoods aceton.

Post-processing
11. Laat de mal voldoende lang uitharden.
12. Na het uitharden van de mal, kan je de base-plate en pre-mal losmaken met spieën,
waarna je ook de filleting wax kunt verwijderen.
13. Kleef vervolgens op de flensen van de mal papier tape om met een wip-zaag de flensen
bij te trimmen. Zorg er echter voor dat je zoveel mogelijk ruimte van uw flensen
overhoudt om later te gebruiken voor uw tacky tape. Draag hierbij vooral ook
beschermhandschoenen om kunststofsplinters en snijwonden te vermijden.
14. Schuur de randen van de mal wat op met een schuurblok om scherpe randen te
vermijden.

Referenties
MAT2Composites - Video1
MAT2Composites – Video2

Composieten – Tutorial

6
Bert Vuylsteke - 2023
Hand Lay-up

Benodigdheden
• Beschermmiddelen
o Labo-jas
o Beschermbril
o Mondmasker
o Rubber handschoenen
o Beschermhandschoenen
• Consumables
o Release Agent (lossingswax)
o Vezels (Carbon, Glasvezel, Kevlar, Vlas, Hennep, etc.)
o Peel ply
o Epoxy hars (resin)
o Epoxy harder
o Polyester hars (resin)
o Vinylester hars (resin)
o Mek-P harder (polyester / vinylester harder)
o Acetone (cleaning)
• Gereedschap
o Vezel rolling cutter
o Schaar
o Weegschaal
o Mengbekers
o Roerspatels
Composieten – Tutorial

o Borstel / kwast – hars


o Roller
o Vacuümkast (hars ontluchting)
o Mal (Glas / Spiegel / Composiet mal / etc.)
o Schuurblok permagrid
o Wipzaag

7
Bert Vuylsteke - 2023
Voorbereiding
1. Draag alle boven vermelde beschermingsmiddelen.
2. Leg alle gereedschap binnen handbereik.
3. Meet / Weeg alle consumables nauwkeurig af en plaats deze eveneens binnen hand
bereik.
4. Indien nog niet zeer zeker van het ganse proces, houdt de ‘Instruction manual’ / ‘tutorial’
bij de hand.
5. Leg de mal klaar.
6. Vervolgens gebruik je een ‘release agent’ om uw mal met een doekje mee in te wrijven.
Breng en aantal lagen (5x) aan, waartussen je telkens een droogtijd van 15 minuten
voorziet. Dit verhindert dat uw stuk na het uitharden vast zit op uw mal.

Stappenplan
7. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar eerst de benodigde hoeveelheid vezels voor
de hand lay-up.
8. Weeg daarna de afgesneden hoeveelheid vezels met een weegschaal.
9. Voor een hand lay-up nemen we over het algemeen een zelfde hoeveelheid (gewicht)
hars als de hoeveelheid (gewicht) vezels, dus 50/50. Bereidt het mengsel van hars
(expoxy / polyester / vinylester hars) met harder voor in een beker en met een
mengspatel.
10. Breng met een borstel een eerste laag hars aan op de mal
11. Leg daarna een eerste vezel laag daar bovenop en gebruik een kunststof plamuur tool
om de vezels uit te strijken over de eerste hars laag.
12. Breng vervolgens een nieuwe laag hars aan met de borstel en daarna terug een vezel
laag. Herhaal deze stappen tot alle gewenst lagen werden opgebouwd en het hars werd
opgebruikt.
13. Breng als laatst een peel ply laag aan, om bij het uitharden het overtollige hars op te
pakken en nogmaals een laatste keer alles mooi uit te strijken.

Post-processing
14. Laat het stuk voldoende lang uitharden.
15. Na het uitharden van het stuk, kan je het losmaken met spieën of perslucht uit de mal.
16. Verwijder de peel-ply plaag door er hard aan te trekken met beschermhandschoenen.
17. Kleef vervolgens op de flensen van het stuk papier tape om met een wip-zaag de flensen
bij te trimmen. Draag hierbij vooral ook beschermhandschoenen om kunststofsplinters
en snijwonden te vermijden.
18. Schuur de randen van het stuk wat op met een schuurblok om scherpe randen te
vermijden.

Referenties
EasyComposites Ltd – Video 1
Composieten – Tutorial

Bindingen

8
Bert Vuylsteke - 2023
Hand Lay-up Braided Sleeves

Benodigdheden
• Beschermmiddelen
o Labo-jas
o Beschermbril
o Mondmasker
o Rubber handschoenen
o Beschermhandschoenen
• Consumables
o Release Agent (lossingswax)
o Vezels – Sleeve ! (Carbon, Glasvezel, Kevlar, Vlas, Hennep, etc.)
o Shrink-Tape / Krimpkleefband
o Epoxy hars (resin)
o Epoxy harder
o Polyester hars (resin)
o Vinylester hars (resin)
o Mek-P harder (polyester / vinylester harder)
o Acetone (cleaning)
• Gereedschap
o Schaar
o Weegschaal
o Mengbekers
o Roerspatels
o Borstel / kwast – hars
Composieten – Tutorial

o Vacuümkast (hars ontluchting)


o Aluminium Buis – Gladde finish
o Wikkelmachine
o Schuurblok permagrid
o Wipzaag

9
Bert Vuylsteke - 2023
Voorbereiding
1. Draag alle boven vermelde beschermingsmiddelen.
2. Leg alle gereedschap binnen handbereik.
3. Meet / Weeg alle consumables nauwkeurig af en plaats deze eveneens binnen hand
bereik.
4. Indien nog niet zeer zeker van het ganse proces, houdt de ‘Instruction manual’ / ‘tutorial’
bij de hand.
5. Zet de wikkelmachine klaar met de Aluminiumbuis erin opgespannen tussen de twee
opstaande profielen.
6. Vervolgens gebruik je een ‘release agent’ om de gladde aluminium buis met een doekje
mee in te wrijven. Breng en aantal lagen (5x) aan, waartussen je telkens een droogtijd
van 15 minuten voorziet. Dit verhindert dat uw stuk na het uitharden vast zit op uw
aluminium buis.

Stappenplan
7. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar eerst de benodigde hoeveelheid vezels
sleeves.
8. Weeg daarna de afgesneden hoeveelheid vezels met een weegschaal.
9. Voor een hand lay-up nemen we over het algemeen een zelfde hoeveelheid (gewicht)
hars als de hoeveelheid (gewicht) vezels, dus 50/50. Bereidt het mengsel van hars
(expoxy / polyester / vinylester hars) met harder voor in een beker en met een
mengspatel.
10. Maak dat de wikkelmachine onderaan beschermd wordt door een plastic folie die het
ganse onderprofiel bedekt, zodat het overtollige hars niet in de machine terecht komt!
11. Breng met een borstel een eerste laag hars aan op de mal
12. Maak voorzichtig de aluminium buis los van de wikkelmachine aan 1 kan en schuif er
voorzichtig een eerste vezel sleeve overheen tot over het gedeelte dat reeds werd
ingesmeerd met het hars. U zult zien, wanneer u dergelijke sleeve uitrekt in zijn lengte,
zal hij in diameter krimpen en vice versa. Probeer dus de sleeve wat uit te rekken, zodat
hij mooi glad over de aluminium buis vast zit.
13. Breng vervolgens een nieuwe laag hars aan met een borstel en laat tegelijkertijd de buis
roteren rond zijn as door een tweede persoon die de wikkelmachine bedient. Daarna
schuif je terug een vezel sleeve over de buis. Herhaal deze stappen tot alle gewenst lagen
werden opgebouwd en het hars werd opgebruikt.
14. Breng als laatst de shrinking tape / krimpkleefband aan over het ganse composiet stuk.
Hiervoor dien je eerst een andere keer de shrinktape te wikkelen net voor het composiet
gedeelte, maar wel reeds rond de aluminium buis. Nu zal Eén persoon de wikkelmachine
bedienen en voorzichtig aan een constante snelheid draaien, de andere persoon zal de
shrinktape met zijn vingers gespannen en voorzichtig wikkelen en begeleiden langs de as
over het ganse composietstuk. Zo wordt er enerzijds een luchtdichte plastic laag
gecreëerd en anderzijds wordt ook het overtollige hars eruit geperst. Maak dat de
Composieten – Tutorial

wikkelmachine onderaan beschermd wordt door een plastic folie, zodat het overtollige
hars niet in de machine terecht komt!

Post-processing
15. Maak de aluminium buis met composietstuk vrij van de wikkelmachine en plaats deze in
de oven. Bekijk de uithardings (curing) eigenschappen van het gebruikte hars in de
technische datasheet, zodat je de juiste temperatuur en tijd instelt.

10
Bert Vuylsteke - 2023
16. Nu zal onder deze hitte in de oven de aluminium buis gaan uitzetten en de shrinktape
gaan krimpen, waardoor ons composietstuk onder grote spanning komt te staan en zal
verharden voor een optimaal resultaat.
17. Haal de aluminium buis terug uit de oven en laat deze afkoelen. Nu zal de aluminium buis
terug krimpen, terwijl het composietstuk amper zal krimpen. Door dit proces zal het
composietstuk automatisch loskomen van de aluminium buis, mede ook door het
lossingsmiddel. Haal de aluminium buis uit het composietstuk.
18. Draag nu beschermhandschoenen.
19. Kleef vervolgens plaatsen waar je het composietstuk wilt doorzagen een stuk papier tape
om met een wip-zaag af te trimmen. Draag hierbij vooral ook beschermhandschoenen
om kunststofsplinters en snijwonden te vermijden.
20. Schuur de randen van het stuk wat op met een schuurblok om scherpe randen te
vermijden.

Referenties
Mat2Composites – Composite Tubes Winding Machine – Braided Sleeves Tutorial

Composieten – Tutorial

11
Bert Vuylsteke - 2023
Vacuüm Bagging

Composieten – Tutorial

12
Bert Vuylsteke - 2023
Benodigdheden
• Beschermmiddelen
o Labo-jas
o Beschermbril
o Mondmasker
o Rubber handschoenen
o Beschermhandschoenen
• Consumables
o Release agent (lossingswax)
o Vezels (Carbon, Glasvezel, Kevlar, Vlas, Hennep, etc.)
o Epoxy hars (resin)
o Epoxy harder
o Polyester hars (resin)
o Vinylester hars (resin)
o Mek-P harder (polyester / vinylester harder)
o Acetone (cleaning)
o Tacky tape
o Vacuüm pomp
o Vacuüm folie / film
o Peel ply
o Breather / Bleeder
o Release / Perforated film
o Core (kern materiaal – honeycomb, hout, etc.)
o Vacuüm hoses
• Gereedschap
o Vezel rolling cutter
o Schaar
o Weegschaal
o Mengbekers
o Roerspatels
o Borstel / kwast – hars
o Roller
o Mal (Glas / Spiegel / Composiet mal / etc.)
o Vacuümkast (hars ontluchting)
o Vacuümpomp
o Vacuüm tubing (hosing) klemmen
o Through bag connector / Resin infusion silicone connector
o Schuurblok permagrid
o Wipzaag
Composieten – Tutorial

13
Bert Vuylsteke - 2023
Voorbereiding
1. Draag alle boven vermelde beschermingsmiddelen.
2. Leg alle gereedschap binnen handbereik.
3. Meet / Weeg alle consumables nauwkeurig af en plaats deze eveneens binnen hand
bereik.
4. Indien nog niet zeer zeker van het ganse proces, houdt de ‘Instruction manual’ / ‘tutorial’
bij de hand.
5. Leg de mal klaar.
6. Vervolgens gebruik je een ‘release agent’ om uw mal met een doekje mee in te wrijven.
Breng en aantal lagen (5x) aan, waartussen je telkens een droogtijd van 15 minuten
voorziet. Dit verhindert dat uw stuk na het uitharden vast zit op uw mal.
7. Aan de uitersten van de flensen van de mal wordt rondom rond ‘tacky tape’
aangebracht. Deze tape zal later het vacuüm helpen vormen en borgen. Maak echter de
bovenkanten van de tape nog niet vrij van het ‘anti-stick papier’.

Stappenplan
8. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar eerst de benodigde hoeveelheid vezels.
9. Weeg daarna de afgesneden hoeveelheid vezels met een weegschaal.
10. Voor een vacuüm bagging stuk nemen we over het algemeen een zelfde hoeveelheid
(gewicht) hars als de hoeveelheid (gewicht) vezels, dus 50/50. Bereidt het mengsel van
hars (expoxy / polyester / vinylester hars) met harder voor in een beker en met een
mengspatel.
11. Breng met een borstel een eerste laag hars aan op de mal
12. Leg daarna een eerste vezel laag daar bovenop en gebruik een kunststof plamuur tool
om de vezels uit te strijken over de eerste hars laag.
13. Breng vervolgens een nieuwe laag hars aan met de borstel en daarna terug een vezel
laag. Herhaal deze stappen tot alle gewenst lagen werden opgebouwd en het hars werd
opgebruikt.
14. Breng na alle vezellagen een peel ply laag aan en strijk nog eens alles mooi uit met de
borstel.
15. Hierna wordt een laag ‘perforated release film / folie’ aangebracht, dewelke toelaat hars
er laten door te vloeien, maar ook een barrière voorziet tussen de vezellagen en de
‘breather / bleeder laag’.
16. De laatste laag die wordt aangebracht is de ‘breather / bleeder laag’. Deze laag vangt het
overtollige hars op (werkt als een spons).
17. Nadat alle lagen in bovenstaande volgorde werden aangebracht, wordt het ‘anti-stick
papier’ van de tacky-tape verwijderd en wordt een groot vel ‘vacuüm folie’ over de
ganse mal gelegd. Op bepaalde strategische plaatsen (plaatsen waar de mal diep gaat)
wordt de vacuüm folie dubbel gevouwen met een laag tacky-tape tussenin. Dit zorgt
ervoor dat bij het creëren van het vacuüm de druk over de gehele mal mooi wordt
verdeeld.
Composieten – Tutorial

18. Tijdens het installeren van de vacuüm folie, wordt ook een gat gemaakt in deze folie en
wordt er gebruik gemaakt van een ‘through bag connector’. Op deze throug bag
connector wordt vervolgens een ‘vacuüm hose / tube’ aangesloten en terug met tacky-
tape goed afgedicht. Deze vacuüm hose / tube wordt dan aan de ‘vacuüm pomp’
aangesloten.

14
Bert Vuylsteke - 2023
19. Daarna wordt de ‘vacuüm pomp’ opgestart en verdwijnt de lucht uit de mal, waardoor
alles mooi wordt aangedrukt. Help desnoods met de vacuüm folie mooi in de hoeken te
trekken.
20. Eens de druk op de barometer van de pomp niet langer daalt, mag de ‘vacuüm hose /
tube klem’ op de vacuüm hose / tube worden geplaatst en volledig hard worden dicht
gedraaid. Dit voorkomt dat er nog lucht terug in de mal zou komen. We willen namelijk
dat het onderdeel volledig uithardt onder een vacuüm.

Post-processing
21. Laat het stuk voldoende lang uitharden onder de vacuüm.
22. Na het uitharden van het stuk, mag je de vacuüm bag openen en kan je het stuk
losmaken met spieën of perslucht uit de mal.
23. Verwijder de peel-ply laag, de breather/bleeder laag en de perforated release film door
er hard aan te trekken met beschermhandschoenen.
24. Kleef vervolgens op de flensen van het stuk papier tape om met een wip-zaag de flensen
bij te trimmen. Draag hierbij vooral ook beschermhandschoenen om kunststofsplinters
en snijwonden te vermijden.
25. Schuur de randen van het stuk wat op met een schuurblok om scherpe randen te
vermijden.

Referenties
Airtech Advanced Materials Group – Video1

Easy Composites – Video1

Bindingen

Composieten – Tutorial

15
Bert Vuylsteke - 2023
Vacuüm / Resin Infusion

Composieten – Tutorial

16
Bert Vuylsteke - 2023
Benodigdheden
• Beschermmiddelen
o Labo-jas
o Beschermbril
o Mondmasker
o Rubber handschoenen
o Beschermhandschoenen
• Consumables
o Release agent (lossingswax)
o Vezels (Carbon, Glasvezel, Kevlar, Vlas, Hennep, etc.)
o Epoxy hars (resin)
o Epoxy harder
o Polyester hars (resin)
o Vinylester hars (resin)
o Mek-P harder (polyester / vinylester harder)
o Acetone (cleaning)
o Tacky tape
o Vacuüm folie / film
o Peel ply
o Infusion mesh
o Core (kern materiaal – honeycomb, hout, etc.)
o Vacuüm hoses
o Fusion fix
• Gereedschap
o Vezel rolling cutter
o Schaar
o Weegschaal
o Mengbekers
o Roerspatels
o Borstel / kwast – hars
o Roller
o Mal (Glas / Spiegel / Composiet mal / etc.)
o Vacuümkast (hars ontluchting)
o Vacuümpomp
o Catchpot Resin (resin trap)
o Vacuüm tubing (hosing) klemmen
o Spiral tubing (hosing)
o Through bag connector / Resin infusion silicone connector
o Schuurblok permagrid
o Wipzaag
Composieten – Tutorial

17
Bert Vuylsteke - 2023
Voorbereiding
1. Draag alle boven vermelde beschermingsmiddelen.
2. Leg alle gereedschap binnen handbereik.
3. Meet / Weeg alle consumables nauwkeurig af en plaats deze eveneens binnen hand
bereik.
4. Indien nog niet zeer zeker van het ganse proces, houdt de ‘Instruction manual’ / ‘tutorial’
bij de hand.
5. Leg de mal klaar.
6. Vervolgens gebruik je een ‘release agent’ om uw mal met een doekje mee in te wrijven.
Breng en aantal lagen (5x) aan, waartussen je telkens een droogtijd van 15 minuten
voorziet. Dit verhindert dat uw stuk na het uitharden vast zit op uw mal.
7. Aan de uitersten van de flensen van de mal wordt rondom rond ‘tacky tape’
aangebracht. Deze tape zal later het vacuüm helpen vormen en borgen. Maak echter de
bovenkanten van de tape nog niet vrij van het ‘anti-stick papier’.

Stappenplan
8. Snijdt met een vezel rolling cutter of schaar eerst de benodigde hoeveelheid vezels.
9. Weeg daarna de afgesneden hoeveelheid vezels met een weegschaal.
10. Voor een vacuüm bagging stuk nemen we over het algemeen 40% hoeveelheid (gewicht)
hars t.o.v. 60% hoeveelheid (gewicht) vezels. Bereidt het mengsel van hars (expoxy /
polyester / vinylester hars) met harder voor in een beker en met een mengspatel.
11. Spuit met ‘fusion fix’ een klevende laag in de mal. Deze klevende laag spuitlijm, zal
ervoor zorgen dat de eerste vezel laag mooi in alle hoeken gedrapeerd blijft liggen.
12. Vervolgens drapeer je die eerste vezel laag in de mal, mooi in alle hoeken en kanten.
13. Daarna drapeer je alle daaropvolgende vezel lagen en kern lagen er bovenop.
14. Nadat alle vezel lagen werden aangebracht, wordt een peel-ply laag erop gelegd.
15. Daar bovenop wordt dan de ‘infusion mesh’ gelegd. De infusion mesh zorgt ervoor dat
het hars gemakkelijker door de vezellagen kan vloeien. Houdt hier rekening dat er een
‘resin break’ wordt gemaakt, daar waar het hars zal eindigen nadat het door alle vezels
liep. Dit kan je mogelijk maken door de infusion mesh iets vroeger te eindigen op de
flensen, net voor het gat waar het hars wordt afgezogen.
16. Daarna breng je ‘spiral hosing / tubing’ aan, aan de randen van de mal. Deze spiral
tubing garandeert dat het hars mooi egaal in de ganse mal wordt geïnfuseerd. Die spiral
tubing start vanaf een ‘through bag connector / resin infusion silicone connector’.
17. Nadat alle lagen werden aangebracht, wordt het ‘anti-stick papier’ van de tacky-tape
verwijderd en wordt een groot vel ‘vacuüm folie’ over de ganse mal gelegd. Op bepaalde
strategische plaatsen (plaatsen waar de mal diep gaat) wordt de vacuüm folie dubbel
gevouwen met een laag tacky-tape tussenin. Dit zorgt ervoor dat bij het creëren van het
vacuüm de druk over de gehele mal mooi wordt verdeeld.
18. Installeer de ‘through bag connectors’ doorheen de vacuüm folie. Namelijk een start
connector, waar de resin begint te vloeien, en een eind connector, waar de resin wordt
Composieten – Tutorial

afgezogen. De start connector heeft die spiral tubing bovenop de infusion mesh en de
eind connector staat gewoon bovenop de peel-ply en niet op de infusion mesh (resin
break dus). Op deze throug bag connectors wordt vervolgens een ‘vacuüm hose / tube’
aangesloten en terug met tacky-tape goed afgedicht.
19. De beker met hars, die eerder werd bereid, wordt nu in een ‘vacuümkast’ ontlucht. Zorg
er zeker voor dat de beker 5 maal zo hoog is als de hoeveelheid hars, zodat het tijdens

18
Bert Vuylsteke - 2023
het ontluchten niet overloopt. Eens alle luchtbellen eruit zijn en het hars niet langer stijgt
in de beker, mag de beker uit de vacuümkast worden gehaald.
20. De connector die op de infusion mesh staat en spiral tubing heeft, moet in de beker met
hars worden gestoken.
21. De connector die op de peel-ply staat (resin break) moet worden aangesloten op de
‘catch pot’, dewelke het overtollige hars opvangt.
22. De catch pot is op zijn beurt d.m.v. vacuüm hosing / tubing verbonden met de ‘vacuüm
pomp’.
23. Alvorens de infusie op te starten, testen we eerst indien alles goed afgedicht is, zodat er
geen lucht meer in de mal kan komen. Breng dus een ‘vacuüm hose / tube klem’ aan,
zowel aan de tube die in het hars zit, als de tube die is gekoppeld aan de catch pot. Zorg
ervoor dat enkel de klem op de tube die in het hars zit dicht gedraaid staat. Daarna mag
je de vacuüm pomp opstarten om de zak reeds luchtledig te maken, zonder dat er hars
vloeit. Controleer het vacuüm op enige lekken.
24. Daarna mag de klem op de tube die in het hars zit ook worden opengedraaid, zodat het
hars begint te vloeien door de vezel lagen.
25. Eens het hars er volledig door gevloeid is, mag de klem op de kant van de catch pot
worden dicht gedraaid. Daarna mag pas de vacuüm pomp uit. Laat echter de klem van de
tube die in het hars zit nog even open en draai die daarna ook dicht.

Post-processing
26. Laat het stuk voldoende lang uitharden onder de vacuüm. Je kan de uitharding van het
hars controleren door de tube met hars in te plooien. Als deze nog flexibel plooit is het
nog niet voldoende uitgehard. Als deze echter breekt, dan is deze uitgehard.
27. Na het uitharden van het stuk, mag je de vacuüm bag openen en kan je het stuk
losmaken met spieën of perslucht uit de mal.
28. Verwijder de peel-ply laag en de infusion mesh laag door er hard aan te trekken met
beschermhandschoenen.
29. Kleef vervolgens op de flensen van het stuk papier tape om met een wip-zaag de flensen
bij te trimmen. Draag hierbij vooral ook beschermhandschoenen om kunststofsplinters
en snijwonden te vermijden.
30. Schuur de randen van het stuk wat op met een schuurblok om scherpe randen te
vermijden.

Referenties
Easy Composites – Video1

Mat2Composites – Video1

Bindingen
Composieten – Tutorial

19
Bert Vuylsteke - 2023
Bronnen
• Easycomposites
• MAT2Composites
• DarkAero
• FibreGlast
• Poly-service
• CarbonWinkel
• CarbonWebshop
• Bindingen
• CarbonOnline.nl

Composieten – Tutorial

20
Bert Vuylsteke - 2023

You might also like