Κριτήριο Αξιολόγησης Λατινικών Γ΄Λυκείου

Ενότητες 33-35

Κείμενο Ι
Omnia sunt excitanda tibi uni, C. Caesar, quae iacēre sentis perculsa atque prostrāta impetu belli ipsīus, quod
necesse fuit: constituenda iudicia, revocanda fides, comprimendae libidines, propaganda suboles; omnia quae
dilapsa iam diffluxērunt, sevēris legibus vicienda sunt. In tanto civīli bello, in tanto ardōre animōrum et
armōrum, quassāta res publica multa perdidit et ornamenta dignitātis et praesidia stabilitātis suae;
multaque uterque dux fēcit armātus, quae idem togātus fieri prohibuisset. Quare subveniendum reipublicae
est et omnia nunc belli vulnera tibi sananda sunt, quibus praeter te medēri nemo potest.
[Lectio XXXIII]

Κείμενο ΙΙ
Cum Africānus in Literno esset, complūres praedōnum duces forte salutātum ad eum venērunt. Tum Scipio,
cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticōrum in tecto conlocāvit. Quod ut
praedōnes animadvertērunt, abiectis armis ianuae appropinquavērunt et clarā voce Scipiōni nuntiavērunt
(incredibile audītu!) virtūtem eius admirātum se venisse. Haec postquam domestici Scipiōni rettulērunt, is
fores reserāri eosque intromitti iussit. Praedōnes postes ianuae tamquam sanctum templum venerāti sunt et
cupide Scipiōnis dextram osculāti sunt. Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus
consecrāre solent, domum revertērunt.
[Lectio XXXIV]

Κείμενο ΙΙΙ
Unum fuisse Homēro servum, tres Platōni, nullum Zenōni tradunt. Nemo vero eos miserētur, quod infeliciter
vixerint. Menēnius Aggrippa, qui inter patres ac plēbem publicae gratiae sequester fuit, aere collāto funerātus
est. Atilius Rēgulus, cum Poenos in Africā funderet, ad senātum scripsit mercenarium suum discessisse et ab
eo desertum esse rus; id senātui publice curāri placuit, quoniam Rēgulus aberat. Scipiōnis filiae ex aerario
dotem accepērunt, quia nihil illis reliquerat pater. Aequum mehercule erat populum Rōmānum tribūtum
Scipiōni conferre, cum a Carthagine semper tribūtum ipse exigeret. O felīces viros puellārum, quibus populus
Rōmānus loco soceri fuit!
[Lectio XXXV]

Παρατηρήσεις
1. Να μεταφραστούν τα επιτονισμένα αποσπάσματα των παραπάνω κειμένων.
Μονάδες 20

Εισαγωγή-Λεξιλογικές παρατηρήσεις
2. Να επιλέξετε τη σωστή κάθε φορά απάντηση από τις προσφερόμενες.

1. Η λατινική υπερίσχυσε των υπολοίπων ιταλικών διαλέκτων εξαιτίας:

α. της πλαστικότητας της γλώσσας της
β. της ανάπτυξης πλούσιας λογοτεχνικής παραγωγής
γ. της πολιτικής κυριαρχίας των Ρωμαίων στην ιταλική χερσόνησο

2. Στο πρώτο μισό της κλασικής περιόδου κυριαρχεί:

α. η ποίηση του Καλλιμάχου
β. ο κικερώνειος λόγος
γ. η ποίηση του Βεργιλίου

3. Η Αινειάδα του Βεργιλίου:

α. μιμείται την Οδύσσεια του Ομήρου
β. μιμείται την Ιλιάδα του Ομήρου
γ. εμπεριέχει στοιχεία και από τα δύο έργα

4. Την έκρηξη του Βεζουβίου περιγράφει στο έργο του ο:

α. Πλίνιος ο Πρεσβύτερος
β. Πλίνιος ο Νεότερος
γ. Τάκιτος

5. Ο Κομμοδιανός γράφει:
α. Απολογητικό
β. βιβλικό έπος
γ. Βεργιλιοκέντρωνα
Μονάδες 10

3. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε μία ομόρριζή της λέξη της νεοελληνικής
γλώσσας: impetu, perdidit, conlocāvit, admirātum, filiae
Μονάδες 10

Γραμματικές παρατηρήσεις
4. α) Να μεταφερθούν τα παρακάτω αποσπάσματα στον άλλο αριθμό, αφού γίνουν όλες οι απαραίτητες
αλλαγές:
1. is fores reserāri eosque intromitti iussit
2. Praedōnes postes ianuae tamquam sanctum templum venerāti sunt
Μονάδες 6

β) Να γραφεί το τρίτο ενικό υποτακτικής μέλλοντα καθώς και το απαρέμφατο του ίδιου χρόνου των
αποθετικών ρημάτων που απαντούν στα κείμενα.
Μονάδες 8

5. α) Να γραφούν τα παραθετικά των επιθέτων στην πτώση, τον αριθμό και το γένος που βρίσκονται καθώς
και των επιρρημάτων τα οποία απαντούν στο δεύτερο κείμενο.
Μονάδες 8

β) Να αντιστοιχίσετε τους όρους της στήλης Α με τη γραμματική αναγνώριση στη στήλη Β. Δύο στοιχεία της
στήλης Β περισσεύουν.
Στήλη Α Στήλη Β
α) απαρέμφατο ενεστώτα
1) omnia
β) ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου
2) ipsīus
γ) αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου
3) fides
δ) ονομαστική ενικού
4) vixerint
ε) γ’ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου
5) fieri
στ) γ’ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα
6) deis
ζ) γενική ενικού ουδετέρου
7) solent
η) δοτική πληθυντικού
8) clarā
θ) γ’ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα
ι) αφαιρετική ενικού
Μονάδες 8
Συντακτικές παρατηρήσεις
6. α) Με βάση τη συντακτική λειτουργία των λέξεων στο κείμενο να επιλέξετε την ορθή απάντηση από τις
προτεινόμενες.

1. quod necesse fuit: Το necesse είναι:

α) επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
β) κατηγορούμενο στο quod

2. quae dilapsa iam diffluxerunt: Το dilapsa είναι:

α)επιρρηματική χρονική μετοχή
β) επιρρηματική αιτιολογική μετοχή

3. In tanto civili bello, in tanto ardore animorum et armorum, quassata res publica multa perdidit et ornamenta
dignitatis et praesidia stabilitatis suae: Το armorum είναι:
α)Γενική υποκειμενική στο ardore
β) Γενική αντικειμενική στο ardore

4. quae idem togatus fieri prohibuisset: Το togatus είναι:

α)επιθετικός προσδιορισμός στο idem
β) επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο idem

5. complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt: Το praedonum είναι:

α) γενική κτητική στο duces
β) γενική του περιεχομένου στο duces

6. cum se ipsum captum venisse eos existimasset: Το se είναι:

α) αντικείμενο του venisse
β) αντικείμενο του captum

7. id senatui publice curari placuit: Το senatui είναι:

α) αντικείμενο στο curare
β) δοτική προσωπική στο placuit

Μονάδες 7
β) Να μετατραπεί η σύνταξη στην αντίστροφη στις παρακάτω προτάσεις, αφού γίνουν οι απαραίτητες
αλλαγές:
1.
1. Omnia sunt excitanda tibi uni, C. Caesar
2. Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit.
3. Scipionis filiae ex aerario dotem acceperunt, quia nihil illis reliquerat pater.
Μονάδες 8

7. Να γίνει συντακτική αναγνώριση των παρακάτω προτάσεων (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος)
(μονάδες 12) και στη συνέχεια να συμπτυχθούν στις αντίστοιχες μετοχές (μονάδες 3).
1. Haec postaquam domestici Scipioni rettulerunt,
2. quoniam Regulus aberat
3. cum a Carthagine semper tributum ipse exigeret
Μονάδες 15