Κείμενο Ι

In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae
ad concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego
clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil
miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut,
etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium
exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut
victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.

Κείμενο ΙΙ
Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen.
Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox
congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit
materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «Ego
libenter tibi mea sede cedo». Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est
Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit.

Κείμενο ΙΙΙ
Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut Caius Marius quam celerrime hostis
iudicaretur. Cuius voluntati nemo obviam ire audebat; solus Quintus Mucius Scaevola augur
de hac re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret,
dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti;
licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et
corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam
esse.

Παρατηρήσεις
1. Να μεταφραστούν τα επιτονισμένα αποσπάσματα των παραπάνω κειμένων.
Μονάδες 20
Εισαγωγή-Λεξιλογικές παρατηρήσεις
2. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες (Λ), σύμφωνα με
τις ιστορικές σας γνώσεις για τη λατινική γλώσσα.
1. Ο Οράτιος σπούδασε ποίηση στην Αλεξάνδρεια.
2. Ο Βάρρων ήταν πολυγραφότατος συγγραφέας.
3. Οι Μεταμορφώσεις του Οβιδίου έχουν έκταση 250 βιβλία.
4. Ο Μαρτιάλης έγραψε δεκαέξι εκτενείς σάτιρες.
 5. Στο έργο του Πλίνιου του Πρεσβύτερου αποτυπώνεται η αθλιότητα των κατοίκων της
Ρώμης.
6. Ο Αύλος Γέλλιος ήταν μαθητής του Λεύκιου Απουλήιου.
7. Ο Γάιος και ο Παπιανός έθεσαν μερικές από τις βάσεις της ιουστινιάνειας νομοθεσίας.
8. Το περιεχόμενο των μετακλασικών κειμένων είναι ιδεαλιστικό.
9. Ο χριστιανισμός αποτελεί τη νέα επίσημη θρησκεία του ρωμαϊκού κράτους κατά τη
μετακλασική εποχή.
10. Στην ύστερη αρχαιότητα το αλφαβητάριο και το αίνιγμα έχουν ευχάριστο και
ψυχαγωγικό περιεχόμενο.
Μονάδες 10
 3. Να αντιστοιχίσετε τις νεοελληνικές λέξεις της στήλης Α με τις ομόρριζές τους λατινικές
λέξεις της στήλης Β. (Δύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.)
 Α Β
α. ένδειξη 1. velit
β. νυκτόβιος 2. ostendas
γ. κάθισμα 3. cederet
δ. άβουλος 4. nocte
ε. έντονος 5. dicere
6. audebat
7. sede
Μονάδες 10
Γραμματικές παρατηρήσεις
4. α) In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere,
quae ad concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi
ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil
miserius quam ipsa victoria: όλες οι αντωνυμίες του παραπάνω αποσπάσματος να
μεταφερθούν στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού, όπου είναι δυνατόν.
Μονάδες 7
β) Να γραφούν οι άλλοι δύο βαθμοί των υπογραμμισμένων επιθέτων του πρώτου κειμένου
διατηρώντας γένος, τον αριθμό και την πτώση.
 Μονάδες 8
5. α) Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad
concordiam pertinerent; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent: Να γραφεί
το δεύτερο  ενικό προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα των απαρεμφάτων που απαντούν στο
απόσπασμα.
Μονάδες 8
β) Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να σημειώσετε τον τύπο που ζητείται:
locum: Αιτιατική πληθυντικού (να ληφθεί υπόψη το νόημα του χωρίου)
deus: Κλητική ενικού
casus: Γενική πληθυντικού
vox: Αφαιρετική ενικού
congruens: Γ’ ενικό υποτακτικής παρακειμένου ενεργ. φωνής
noluit: ο αντίστοιχος τύπος στην οριστική ενεστώτα
Μονάδες 6
Συντακτικές παρατηρήσεις
6. α) Να αντιστοιχίσετε τους κειμενικούς όρους ΣΤΗΛΗΣ Α την κατάλληλη συντακτική
λειτουργία της ΣΤΗΛΗΣ Β. Δύο στοιχεία της ΣΤΗΛΗΣ Β περισσεύουν.
Α Β
α. necessitate 1. δοτική προσωπική χαριστική
β. libenter 2. γενική της ύλης
γ. bello 3. επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου
δ. fessa 4. αφαιρετική εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου
ε. militum 5. αφαιρετική (οργανική) του τρόπου
στ. sibi 6. αφαιρετική συγκριτική
ζ. corpore 7. αφαιρετική κατηγορηματική της ιδιότητας
8. γενική περιεχομένου
9. επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
Μονάδες 7
β) Να γίνει συντακτική αναγνώριση των παρακάτω προτάσεων (είδος (μονάδα 1), εισαγωγή
(μονάδα 1), εκφορά (μονάδα 1), συντακτικός ρόλος (μονάδα 1))
1. etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius
2. ut Caius Marius quam celerrime hostis iudicaretur
Μονάδες 8
7. α) Να μεταγραφούν οι παρακάτω προτάσεις ώστε ο ευθύς λόγος να μετατραπεί σε πλάγιο:
1. Tum Caecilia puellae dixit: «Ego libenter tibi mea sede cedo».
2. dixit is Sullae: «licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo
Marium.
 Μονάδες 7
β) Να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στις παρακάτω προτάσεις ώστε να δηλώνουν κάθε φορά
τη ζητούμενη χρονική σχέση
1. ut veni ad urbem: παράλληλη διάρκεια (μονάδες 2) σε σχέση με την πρόταση
εξάρτησης.
2. dum vixit: προτερόχρονο (μονάδες 2) σε σχέση με την πρόταση εξάρτησης.
3. dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis: προτερόχρονο (μονάδες 2) και
σχέση αιτιατού – αιτίου (μονάδες 2) σε σχέση με την πρόταση εξάρτησης.
Μονάδες 8