KISALTAN: ARİF EMRE AVCI

MADDE 39-Sebepsiz zenginleşme (seçim +)

Mevcut veya mevcut olduğu iddia edilen hukukî ilişkiye uygulanan h.t.

Diğer hâllerde gerçekleştiği ülke hukuku uygulanır.

MADDE 38- Rekabetin engellenmesi

Bu engellemeden doğrudan etkilenen piyasanın bulunduğu ülke h.t.

MADDE 37- Haksız rekabet

Piyasası doğrudan etkilenen ülke h.t.

Münhasıran işletmesine ilişkin menfaatleri ihlâl edilmişse n işyerinin bulunduğu ülke h.t.

MADDE 36- İmalâtçının sözleşme dışı sorumluluğu

Zarar verenin mutat meskeni veya işyeri hukuku ya da imal edilen şeyin iktisap edildiği ülke h.t
İktisap yeri hukukunun uygulanabilmesi için zarar verenin, mamulün o ülkeye rızası dışında sokulduğunu ispat edememiş
olması gerekir

MADDE 35 – Kişilik haklarının ihlâlinde sorumluluk

Zarar görenin seçimine göre;

Zarar görenin mutat meskeni hukuku,

Zarar verenin işyeri veya mutat meskeninin bulunduğu ülke

Zararın meydana geldiği ülke h.t.

MADDE 34- Haksız fiiller (seçim +)

Haksız fiilin işlendiği ülke

Fiilin işlendiği yer ile zararın meydana geldiği yerin farklı ise zararın meydana geldiği ülke

Başka bir ülke ile daha sıkı ilişkili olması hâlinde bu ülke h.t.

MADDE 33- İfanın gerçekleştirilme biçimi ve tedbirler

Fiillerin yapıldığı veya tedbirin alındığı ülke h.t.

MADDE 32- Sözleşmeden doğan ilişkinin varlığı ve maddî geçerliliği

Sözleşmenin geçerli olması hâlinde hangi hukuk uygulanacaksa o h.t.

Uygulanacak hukuka tâbi kılınmasının hakkaniyete uygun olmayacağı hâlin şartlarından anlaşılırsa, irade
beyanının varlığına, rızası olmadığını iddia eden tarafın mutat meskeninin bulunduğu ülke hukuku uygulanır .

MADDE 31 – Doğrudan uygulanan kurallar

Sözleşmeyle sıkı ilişkili olduğu takdirde üçüncü bir devletin hukukunun doğrudan uygulanan
kurallarına etki tanınabilir.

MADDE 30 – Temsil yetkisi

Aralarındaki sözleşmeden doğan ilişkiye uygulanan h.t.

Üçüncü kişiye karşı taahhüt altına sokabilmesi için aranan şartlara temsilcinin işyeri h.t.
İşyeri bulunmadığı veya üçüncü kişi tarafından bilinemediği veya yetkinin işyeri dışında
kullanıldığı durumlarda temsil yetkisi, yetkinin fiilen kullanıldığı ülke h.t.

Hizmet ilişkisi varsa ve temsilcinin bağımsız bir işyeri yoksa işyerinin bulunduğu ülke h.t.

MADDE 29 – Eşyanın taşınmasına ilişkin sözleşmeler (seçim +)

Tarafların seçtikleri h.t.

Sözleşmenin kuruluşu sırasında taşıyıcının esas işyerinin bulunduğu ülke aynı zamanda
yüklemenin veya boşaltmanın yapıldığı ülke veya gönderenin esas işyerinin bulunduğu ülke
ise bu ülkenin sözleşmeyle en sıkı ilişkili olduğu kabul edilir

Hâlin bütün şartlarına göre sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması hâlinde o h.t.

MADDE 28 – Fikrî mülkiyet haklarına ilişkin sözleşmeler (seçim +)

Tarafların seçtikleri h.t.

Hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde sözleşmeden doğan ilişkiye, fikrî mülkiyet hakkını
veya onun kullanımını devreden tarafın sözleşmenin kuruluşu sırasındaki işyeri, bulunmadığı
takdirde, mutat meskeni h.t.

İşçinin, işi kapsamında ve işinin ifası sırasında meydana getirdiği fikrî ürünler iş
sözleşmesinin tâbi olduğu h.t.

MADDE 27 – İş sözleşmeleri (seçim +)

İşçinin mutat işyeri hukukunun emredici hükümleri asgarî koruma saklı kalmak kaydıyla,
tarafların seçtikleri h.t.

Seçimi yapmamış olmaları hâlinde işçinin işini mutat olarak yaptığı işyeri h.t.
İşçinin işini geçici olarak başka bir ülkede yapması hâlinde, bu işyeri mutat işyeri sayılmaz.

Devamlı olarak birden fazla ülkede yapması hâlinde iş sözleşmesi, işverenin esas işyerinin
bulunduğu ülke h.t.

MADDE 26 – Tüketici sözleşmeleri (seçim +)

Tüketicinin mutat meskeni hukukunun emredici hükümleri asgarî koruma saklı kalmak
kaydıyla, tarafların seçtikleri h.t.

Seçimi yapmamış olması hâlinde, tüketicinin mutat meskeni h.t.

Tüketicinin mutat meskeni hukukunun uygulanabilesi için;
a) Sözleşme, tüketicinin mutat meskeninin bulunduğu ülkede, ona gönderilen özel bir davet üzerine veya ilân
sonucunda kurulmuş ve sözleşmenin kurulması için tüketici tarafından yapılması gerekli hukukî fiiller bu ülkede
yapılmış veya
b) Diğer taraf veya onun temsilcisi, tüketicinin siparişini bu ülkede almış veya
c) İlişkinin bir satım sözleşmesi olması hâlinde, satıcı tüketiciyi satın almaya ikna etmek amacıyla bir gezi
düzenlemiş ve tüketici de bu gezi ile bulunduğu ülkeden başka ülkeye gidip siparişini orada vermiş,
Olmalıdır.

MADDE 25 – Taşınmazlara ilişkin sözleşmeler

Taşınmazın bulunduğu ülke h.t.

MADDE 24 – Sözleşmeden doğan borç ilişkilerinde uygulanacak hukuk (seçim +)

Tarafların açık olarak seçtikleri h.t.

Sözleşme hükümlerinden veya hâlin şartlarından tereddüde yer vermeyecek biçimde
anlaşılabilen hukuk seçimi de geçerlidir.

Hukuk seçimi taraflarca her zaman yapılabilir veya değiştirilebilir.

Hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde

Sözleşmeyle en sıkı ilişkili olan
Edim borçlusunun, sözleşmenin kuruluşu sırasındaki mutat meskeni
ticarî veya meslekî faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun
işyeri bulunmadığı takdirde yerleşim yeri hukuku
Birden çok işyeri varsa söz konusu sözleşmeyle en sıkı ilişki içinde bulunan işyeri h.t.

MADDE 23 – Fikrî mülkiyete ilişkin haklara uygulanacak hukuk (seçim +)

Hangi ülkenin hukukuna göre koruma talep ediliyorsa o h.t.

MADDE 22 – Taşıma araçları

Menşe ülke h.t.

Menşe ülke, hava ve deniz taşıma araçlarında aynî hakların tescil edildiği sicil yeri, deniz taşıma
araçlarında bu sicil yeri yoksa bağlama limanı, raylı taşıma araçlarında ruhsat yeridir.

MADDE 21 – Aynî haklar

Mülkiyet hakkı ve diğer aynî haklar, işlem anında malların bulunduğu ülke h.t.

Taşınmakta olan mallar üzerindeki aynî haklara varma yeri

Yer değişikliği hâlinde henüz kazanılmamış aynî haklar malın son bulunduğu ülke
Taşınmazlar üzerindeki aynî haklara ilişkin hukukî işlemlere şekil yönünden bu malların
bulundukları ülke h.t.

MADDE 20 – Miras

Ölenin millî h.t.

Türkiye'de bulunan taşınmazlar hakkında Türk h.t.
Mirasın açılması sebeplerine, iktisabına ve taksimine ilişkin hükümler terekenin bulunduğu
ülke h.t.
Ölenin millî hukukuna uygun şekilde yapılan ölüme bağlı tasarruflar da geçerlidir.
Ölüme bağlı tasarruf ehliyeti, tasarrufta bulunanın, tasarrufun yapıldığı andaki millî h.t.

MADDE 19 – Nafaka

Nafaka alacaklısının mutat meskeni h.t.

MADDE 18 – Evlât edinme

Taraflardan her birinin evlât edinme anındaki millî h.t.

Diğer eşin rızası konusunda eşlerin millî h.t.

MADDE 17 – Soy bağının hükümleri

Soy bağını kuran h.t.

Ancak ana, baba ve çocuğun müşterek millî hukuku bulunuyorsa, soy bağının hükümlerine o
hukuk, bulunmadığı takdirde müşterek mutat mesken h.t.

MADDE 16 – Soy bağının kurulması

Çocuğun doğum anındaki millî hukukuna, kurulamaması hâlinde çocuğun mutat meskeni h.t.
Kurulamıyorsa, ananın veya babanın, çocuğun doğumu anındaki millî
Kurulamaması hâlinde ana ve babanın, çocuğun doğumu anındaki müşterek mutat mesken
Buna göre de kurulamıyorsa çocuğun doğum yeri h.t.

Hangi hukuka göre kurulmuşsa iptali de o h.t.

MADDE 15 – Evlilik malları (seçim +)

Evlenme anındaki mutat mesken veya millî hukuklarından birini açık olarak seçebilirler.

Seçimin yapılmamış olması hâlinde evlilik malları hakkında eşlerin evlenme anındaki
müşterek millî
Bulunmaması hâlinde evlenme anındaki müşterek mutat mesken
Bulunmaması hâlinde Türk h.t.

MADDE 14 – Boşanma ve ayrılık

Eşlerin müşterek millî h.t.

Bulunmazsa müşterek mutat mesken hukuku,
Bulunmadığı takdirde Türk h.t.

MADDE 13 – Evlilik ve genel hükümleri

Ehliyeti ve şartları Evlenme anındaki millî h.t.

Genel hükümleri, eşlerin müşterek millî h.t.
Bulunmazsa müşterek mutat mesken hukuku,
Bulunmadığı takdirde Türk
Şekli yapıldığı ülke h.t.
MADDE 12 – Nişanlılık

Ehliyeti ve şartları taraflardan her birinin nişanlanma anındaki millî h.t.

Hükümlerine ve sonuçlarına müşterek millî hukuk, taraflar ayrı vatandaşlıkta iseler Türk h.t.

MADDE 11 – Gaiplik veya ölmüş sayılma

Kişinin millî h.t.

Millî hukukuna göre hakkında gaiplik veya ölmüş sayılma kararı verilemeyen kişinin mallarının Türkiye'de
bulunması veya eşinin veya mirasçılardan birinin Türk vatandaşı olması hâlinde, Türk hukukuna göre gaiplik
veya ölmüş sayılma kararı verilir.

MADDE 10 – Vesayet, kısıtlılık ve kayyımlık

Kişinin millî h.t.

MADDE 9 – Ehliyet

İlgilinin millî h.t.

Kişinin millî hukukuna göre kazandığı erginlik, vatandaşlığının değişmesi ile sona ermez.

Millî hukukuna göre ehliyetsiz olan bir kişi, işlemin yapıldığı ülke hukukuna göre ehil ise
yaptığı hukukî işlemle bağlıdır. Aile ve miras hukuku ile başka bir ülkedeki taşınmazlar
üzerindeki aynî haklara ilişkin işlemler bu hükmün dışındadır.

MADDE 8 – Zamanaşımı

Esasına uygulanan h.t.