1) Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf ve şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf ne demektir?

Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf, önce iki ana türe ayrılır;
1) Vasiyetname; tek taraflı şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf,
a) El yazısı ile vasiyetname
b) Resmi vasiyetname
c) Sözlü vasiyetname
2)Miras mukavelesi; iki taraflı ölüme bağlı tasarruftur.
Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf türleri
Bunlardan dar anlamda “ölüme bağlı kazandırma” iki tanedir:
1.Mirasçı ataması
2.Belirli mal bırakma (vasiyet)
Mirasçı ataması, bir kişiyi külli halef olarak belirlemek demektir. Külli halef, borçlara halef olabilir. Bu
sebeple, mirası reddetme hakkına sahip olmalıdır.
Atanmış mirasçı da kanuni mirasçı gibi “külli halef” olduğu halde, “vasiyette” de cüz’i halefiyet söz
konusudur. Belirli bir mal varlığı > tereke değerini konu alır.
Bu iki “maddi anlamda ölüme bağlı tasarruf”; her iki türden şekli anlamda tasarrufun içeriğini oluşturabilir,
vasiyetname veya miras mukavelesinde yer alabilirler.

2) Ölüme bağlı tasarrufların şekli anlamda ayrımını yapınız ve her birinde fiil ehliyeti şartlarını belirtiniz.
Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar iki ana türe ayrılır;
1) Vasiyetname
Tek taraflı şekli anlamda ölüme bağlı tasarruftur. Vasiyetname yapabilmek için; mümeyyiz olmak ve on beş
yaşını bitirmiş olmak gerekir. Vasiyetname, tek taraflı hukuki muamele olduğu ve ölüm anında hüküm
doğuracağı, vasiyetçi sağlığında vasiyetnamesini geri alabileceği için, reşid olma şartı aranmamı, on beş
yaşını bitirmiş olmak yeterli görülmüş, ayırt eden kısıtlı için de vasiyetname ehliyeti tanınmıştır.
2) Miras mukavelesi
İki taraflı ölüme bağlı tasarruftur. Yeni Medeni kanunumuzda; “miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme
gücüne sahip ve ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekir” denmektedir.
Ehliyet
Vasiyetnamede: Miras mukavelesinde:
a-Temyiz kudreti a-Temyiz kudreti
b-On beş yaşın bitirilmiş olması b-Rüşd
c-Kısıtlı olmama

3) Ölüme bağlı tasarrufların emredici kanun kurallarına veya ahlaka aykırı olmasının yaptırımı nedir?
Medeni kanunda “kanuna ve ahlaka aykırılık” iptal sebebi sayılmıştır. Oysa kanuna ve ahlaka
aykırılığın mutlak olarak “iptal sebebi” sayılması doğru değildir. Aksine, kural olarak butlan sebebi
sayılmalıdır.
Ölüme bağlı tasarrufun dar anlamda konusu kanuna veya ahlaka aykırı ise, tasarruf batıl
sayılmalıdır. “Şart” olarak belirlenen eylem veya eylemsizlik de kanuna veya ahlaka aykırı ise yine tasarruf
batıl sayılmalıdır.
Buna karşılık; ölüme bağlı tasarrufun dar anlamda konusu değil de vasiyetnamede “işlem temeli”
olarak nitelendirilebilecek “saik” miras sözleşmesinde “ortak amaç” kanuna veya ahlaka aykırı ise MK 557/3
uygulanmalı ve “kanuna veya ahlaka aykırılık” iptal sebebi sayılmalıdır.
Şart ve mükellefiyet (yükleme) kanuna veya ahlaka aykırı değil de “anlamsız, yararsız, başkalarını
iz2aç edici” ise sadece şart veya mükellefiyet (yükleme) batıl sayılır ve ölüme bağlı kazandırma geçerli olur.

4) Vasiyet terimi ne anlama gelir?

1.Bir kimsenin sözlü veya yazılı olarak bildirdiği, ölümünden sonra arkasından yapılmasını istediği şey.
2.Nasihat, öğüt.
5) Ölüme bağlı tasarruflarda geçersizlik yaptırımının türünü ve hangi hallerde bu yaptırımın devreye
gireceğini kısaca yazınız.
Şekil eksikliği Ehliyetsizlik Hata, hile, ikrah Kanuna veya ahlaka
aykırılık
İmzada: Tarih ve Butlan hükmü ile doğan Butlan hükmü ile doğan -Dar anlamda konuda:
-İmza yok metinde: geçersizlik geçersizlik Butlan
ise: Yokluk Butlan (irade bozukluğu) (kesin hükümsüzlük)
-İmza, hükmü ile -İşlem temelinde:
murisin el doğan Butlan hükmü ile
yazısı ile geçersizlik geçersizlik
değil ise:
Butlan

1) El yazısı ile vasiyetname

El yazısı ile vasiyetnamede, tüm metnin vasiyetçinin el yazısı ile yazılmış olması gerektiği gibi, tarih
gösterilmesi ve tarihin de el yazısı ile yazılmış olması gerekir. Bu şartlara uyulmaması halinde şemadaki
yaptırım uygulanır.
2) Resmi vasiyetname
Resmi vasiyetnamenin sulh hâkimi, noter veya noter vazifesi gören memur tarafından düzenlenmesi,
resmiyet verilmesi gerekir. Medeni kanunda resmi vasiyetnamenin iki alt şekli düzenlenmektedir;
a) Vasiyetnamenin bizzat okunması ve imzalanması halinde resmi şekil:
Resmi vasiyetname düzenlenmesinde iki şahit bulunması şekil şartıdır. Bu konudaki eksiklik de iptal
sebebidir. Katılanlara veya katılanlar bizzat vasiyetname düzenlemiş olsa idiler yasaklık söz konusu
olacak yakınlarına kazandırma yapılamaz. Yapılırsa kısmi butlan yaptırımı söz konusu olur.
b) Okuyup yazamayan vasiyetçinin remi vasiyetnamesi:
Bu ihtimalde vasiyetçi vasiyetname metnini imzalamasa da vasiyetname geçerlidir. Esasen vasiyetçi
imza atamayacak durumda da olabilir. İmza atarsa vasiyetname geçersiz olmaz. Ancak; vasiyetçi
vasiyetnameyi bizzat okumamış ise, şahitlerin okuma sırasında hazır bulunmuş olmaları ve
şerhlerinde bu hususu da belirtmeleri sıhhat şartıdır.
3) Sözlü vasiyet
Sözlü vasiyet; ancak olağandışı şartlar içinde ve el yazısı ile yahut resmi vasiyetname yapabilmek için imkân
bulunmadığı takdirde olur. Bu imkân doğduktan sonra 1 ay içinde el yazılı veya resmi vasiyetname
yapılmamış ise, sözlü vasiyet -iptal hükmüne gerek olmaksızın- hükümden düşer. Olağandışı şartların
-resmi vasiyetname için- bulunması yeterli değildir. El yazısı ile vasiyetname yapma imkânı varken sözlü
vasiyetname yapılmış ise bu vasiyetname yine hükümsüz kılınabilir.

6) Belirli mal bırakma hangi ölüme bağlı tasarruftur? Maddi anlamda ölüme bağlı tasarrufları şema
üzerinde gösteriniz.
Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar
Bağımsız olanlar Bağımlı olanlar
Miras Vasiyetname veya Kural olarak vasiyetname ile Zorunlu bağımlı: Bağımlı
sözleşmesi ile miras sözleşmesi ile yapılabilen ve miras söz. “tek taraflı Şart koşma olmayabilen:
yapılması yapılabilen: içerik” olabilen: -Geciktirici -Mükellefiyet
zorunlu: -Belirli mal bırakma -Bozucu -Yükleme
-Feragat -Mirasçı atama İkame
-Adi (yedek mirasçı
atama)
-Fevkalade (ard
mirasçı atama)
Sağlıkta da Diğerleri:
yapılabilen: -Iskat
-Vakıf kurma -Vasiyeti yerine
-Tanıma getirme görevlisi
atama
7) Mirastan çıkarma (ıskat) ölüme balı tasarrufunun kaç türü vardır? Şartları nelerdir?
Iskatın iki türü vardır:
-Cezai ıskat -Koruyucu ıskat

Koruyucu ıskat
 Sadece hakkında aciz belgesi verilmiş füru için yapılır.
 Birinci zümreden olan bu mirasçı saklı payının tümünden yoksun kılınamaz.
 Yarısından yoksun bırakılabilir.
 Tamamından yoksun kılınması alacaklıların zararınadır. Hiç yoksun kılınmaması mirasın tamamının
alacaklılara gitmesi dolayısıyla altsoy için kötüdür. Bu yüzden kanun yarım ıskat düzenleyerek yarı saklı
payın da ıskat edilen altsoyun doğmuş ve doğacak çocuklarına tahsisini düzenlemiştir.
 Ölüm sırasında bu çocukların cenin halinde olmaları yeterlidir.
Miras açıldığı sırada;
 Bu belge hükümden düşmüş,
 Iskat edilen altsoy borçtan kurtulmuş,
 Borcun miktarı alacaklılara gidecek olan yarı payı aşmakta ise,
Altsoyun başvurusu ile ıskat yapılmamış sayılır.

Cezai ıskat
 Vasiyetçiye ya da yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi,
 Vasiyetçiye ya da yakınlarına karşı aile hukukundan doğan vazifelerini ağır bir şekilde ihlal etmesi.

8) Ölüme bağlı tasarrufun iptali davası hangi hallerde açılır? Diğer yaptırımlarla şemada gösteriniz.
Yokluk Butlan Başta mevcut olmayıp İptal eden ilamın
-Ölüme bağlı tasarruf a) Tasarruf şart veya sonradan tasarrufu kesinleşmesi ile ortaya
iradesini gösteren imza mükellefiyetinin dar hükümden düşüren çıkan butlan
dahi yoksa ölüme bağlı anlamda konusunun sebepler a) Şekle aykırılık
tasarrufu yok kanuna veya ahlaka b) Hata, hile, ikrah
sayabiliriz. aykırılığı c) Ehliyetsizlik
b) Kişiye bağlı işlem d) Dar anlamda değil
niteliğine aykırılık işlem temelinde ahlaka
(temsilci kullanılması) aykırılık
Tam (külli) Kısmi
butlan hükümsüzlük
TBK 27 TBK 27

9) Mirasın açılmasıyla külli halef olan mirasçılar mirasçılıkları açısından hangi seçimlik haklara sahiptir?
Mirasçıların elinde şu imkânlar vardır:
a) Red bozucu yenilik doğuran hakkı,
b) Defter tutma talebi sonucunda, tutulan defter gereğince kabul değiştirici yenilik doğuran hakkı,
c) Resmi tasfiye talebi değiştirici yenilik doğuran hakkı,
d) Red hakkını kullanmama veya red süresinin dolmasından önce red hakkını düşürme imkânı:
külli halefiyet ilkesi sonuçlarının kabulü
Red Külli halefiyetin kanuni Defter tutma talebi ve Resmi tasfiye talebi
sonuçlarını kabul tutulan defter gereğince
kabul
10) Miras intikalinde alacaklıların kendi yararlarını koruma imkânlarını açıklayınız.
TMK 603/2’ye göre: Mirası kayıtsız şartsız kabul eden mirasçının şahsi alacaklıları, murisin alacaklıları ile
aynı haklara sahiptir. Tereke mallarından ve değerlerinden mirasçıya intikal edenleri, alacağına karşılık
haczettirme paraya çevirme gibi takip hukuku hakları bakımından kural olarak eşit durumdadır.
Alacaklılar, mirasçının işlem veya eylemsizliklerine karşı 4 noktada korunmuştur:
a) Mirasçının ızrar kasdı (zarara uğratma kastı) ile mirası reddetmesi halinde redde itiraz edilebilir ve
red iptal edilebilir.
b) Mirasçı saklı paylı ise saklı payına tecavüz edilmiş olmasına rağmen dava açmaması halinde
alacaklıları tenkis davasını TMK 562/1’de düzenlenen şartlarla açabilirler.
c) Iskat edilmiş saklı paylı mirasçının ıskata itiraz davası açmamış olması durumunda da aynı
şartlarla bu dava alacaklılar tarafından açılabilir.
d) Tereke borçları karşılamıyor ve mirasçılar da murisin alacaklılarına tereke borcunu ödemiyorsa
ivazlı feragat eder. Mirasçının ölümünden önce son 5 yılda almış olduğu karşılık tereke alacaklısı tarafından
talep edilebilir. Ne var ki feragat eden mirasçı ancak zenginleşmesi tutarıyla sınırlı sorumlu olur.