Χίος, 25 Απριλίου 2023.

Αρ. Πρωτ.: 14
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΠΡΟΣ: Προϊστάμενες/ους, Δ/ντές/-ντριες και
Εκπαιδευτικούς
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Νηπιαγωγείων, Δημοτικών Σχολείων
Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ
και Γυμνασίων
Χίου & Σάμου
2ο ΠΕΚΕΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Έδρες τους
Δημοτικών Σχολείων
Ταχ. Δ/νση : Οινοπίωνος 1
ΚΟΙΝ: 1) κ. Αναπλ/τρια Περιφερειακή
821 31 ΧΙΟΣ
Δ/ντρια Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης
Πληροφορίες : Σ. Βούλγαρης
Β. Αιγαίου
Τηλέφωνο : 2271081803/6934442713
2) κ. Αναπλ/τη Διευθυντή
Fax : 22710-44233
Π/θμιας Εκπ/σης Χίου
E-Mail : gsschio@sch.gr
3) κ. Διευθύντρια
stamatisvoulgaris@hotmail.com
Π/θμιας Εκπ/σης Σάμου
Ιστοσελίδα : http://vaigaiou.pde.sch.gr/2pekes/site/
4) κ. Διευθύντρια
Δ/θμιας Εκπ/σης Χίου
5) κ. Διευθυντή
Δ/θμιας Εκπ/σης Σάμου

ΘΕΜΑ : «Διευκόλυνση Μετάβασης Μαθητών σε Επόμενη Βαθμίδα Εκπαίδευσης».

Αγαπητές/οί συνάδελφοι,
Όπως κάθε χρόνο, έχει ιδιαίτερη σημασία να προγραμματιστούν και να υλοποιηθούν,
δραστηριότητες διευκόλυνσης της ομαλής μετάβασης μαθητών/-τριών από το νηπιαγωγείο στο
δημοτικό και από το δημοτικό στο γυμνάσιο.
Κατά συνέπεια, προτείνουμε ενδεικτικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες μετάβασης των νηπίων
στο δημοτικό σχολείο και των τελειόφοιτων μαθητών δημοτικού στο γυμνάσιο.

Διευκόλυνση της Ομαλής Μετάβασης Μαθητών

από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο

Η μετάβαση των νηπίων στο Δημοτικό Σχολείο, που είναι από τις πλέον πρώιμες μεταβάσεις, από
το πλαίσιο της παιγνιώδους δραστηριότητας και των εικόνων στον εγγράμματο συμβολικό κόσμο
των γραμμάτων και των αριθμών, μπορεί να είναι μια πολύ καθοριστική εμπειρία στη ζωή του
παιδιού και να επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την επακόλουθη μαθησιακή του διαδρομή. Βασικό
συστατικό της επιτυχούς μετάβασης αποτελεί η συνέχεια και η συνέπεια των εκπαιδευτικών και
μαθησιακών επιλογών στις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης. Η έλλειψη συνέχειας και σταθερότητας
μεταξύ του προγράμματος του Νηπιαγωγείου και της Α΄ Δημοτικού στην οργάνωση του χώρου και
ο διαφορετικός τρόπος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας δημιουργούν προβλήματα στην

1/6
ομαλή μετάβαση των παιδιών. Η πιθανή ασυνέχεια προκαλεί ιδιαίτερο άγχος σε κάποια παιδιά
που πολλές φορές επιτείνεται από τους γονείς.

Στην προσπάθειά διευκόλυνσης της ομαλής μετάβασης των παιδιών από το Νηπιαγωγείο στο
Δημοτικό Σχολείο είναι σημαντικό όλοι/όλες οι εμπλεκόμενοι/-ες (εκπαιδευτικοί και γονείς) να
συνεργαστούν προς την επίτευξη του κοινού σκοπού, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας
δραστηριότητες που θα διευκολύνουν την όσο το δυνατόν πιο επιτυχημένη μετάβαση για τα
νήπια.

Ανάμεσα στις στρατηγικές-δραστηριότητες υλοποίησης ενός προγράμματος διευκόλυνσης της

ομαλής μετάβασης περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

1. Επίσκεψη γνωριμίας στο Δημοτικό Σχολείο.

 Στόχος της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι η επαφή των νηπίων με τους/τις
εκπαιδευτικούς, τον χώρο και τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου.
 Η επίσκεψη θα πρέπει να γίνει σε προκαθορισμένη ημερομηνία μετά από συνεννόηση με τη
Διεύθυνση του Δημοτικού Σχολείου, ενώ θα έχει συμφωνηθεί η διαδικασία της ξενάγησης
(κατά προτίμηση δια ζώσης ή εφόσον κρίνεται απαραίτητο, διαδικτυακά μέσω ψηφιακής
παρουσίασης και επικοινωνίας).

2. Παρατήρηση και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία της Α΄ Δημοτικού.

 Στόχος τη δραστηριότητας είναι τα νήπια να βιώσουν την πραγματικότητα της Α΄ τάξης μέσα
από την ασφάλεια που προσφέρει η συνοδεία της/του νηπιαγωγού, χωρίς να έχουν τις
αντίστοιχες μαθησιακές υποχρεώσεις.
 Σκοπός της δραστηριότητας είναι να αισθανθούν τη σιγουριά, ότι μπορούν να τα
καταφέρουν, ενισχύοντας την αυτοεκτίμησή τους.
 Η επιτυχία της συγκεκριμένης στρατηγικής στηρίζεται στον από κοινού σχεδιασμό των
δραστηριοτήτων από τη/τον δασκάλα/-ο και τη/τον νηπιαγωγό, ώστε να συμμετέχουν και τα
νήπια και να μην είναι παθητικοί θεατές. Είναι σημαντικό, επομένως, το περιεχόμενο του
μαθήματος που θα παρακολουθήσουν τα παιδιά του Νηπιαγωγείου να προσαρμοστεί, ώστε
να μπορούν να συμμετέχουν και τα ίδια.
 Πριν ξεκινήσει η εκπαιδευτική διαδικασία καλό είναι να γίνουν παιχνίδια γνωριμίας ανάμεσα
στα παιδιά.
 Μαθήματα που μπορούν να παρακολουθήσουν/συμμετάσχουν τα νήπια είναι η Γλώσσα
(επεξεργασία κειμένων Ανθολογίου, παιχνίδια φωνολογικής ενημερότητας κ.λπ.), η Μελέτη
Περιβάλλοντος (συζήτηση, παρουσίαση βιβλίων πληροφοριών κ.λπ.), η Αισθητική Αγωγή, η
Θεατρική Αγωγή, η Μουσική καθώς και η παρακολούθηση σχολικών εκδηλώσεων του
Δημοτικού Σχολείου ή του Νηπιαγωγείου.

3. Επίσκεψη της Α΄ Δημοτικού στο Νηπιαγωγείο.

 Στόχος της συγκεκριμένης στρατηγικής είναι να γνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί της ανώτερης
βαθμίδας τον τρόπο οργάνωσης του χώρου του Νηπιαγωγείου και να παρακολουθήσουν τη

2/6
 διεξαγωγή μιας οργανωμένης δραστηριότητας σε αυτό. Επιπλέον, θα γίνει σύσφιξη των
σχέσεων μεταξύ των νηπίων και των παιδιών της ανώτερης βαθμίδας, που θα αποτελέσουν
γι’ αυτά πρόσωπα αναφοράς κατά τη μετάβασή τους στο Δημοτικό Σχολείο.
 Η επιλογή της οργανωμένης δραστηριότητας θα γίνει από κοινού και από τις/τους δύο
εκπαιδευτικούς (π.χ. ψυχοκινητικά παιχνίδια για την εκμάθηση μαθηματικών εννοιών,
παιχνίδια φωνολογικής ενημερότητας, ανάγνωση μιας ιστορίας και δραματοποίησή της,
ανάγνωση ενός βιβλίου πληροφοριών και επεξεργασία του από τα παιδιά κατά τη διάρκεια
συζήτησης με όλη την ομάδα). Αντίστοιχα, η Α΄ Δημοτικού μπορεί να παρακολουθήσει μια
εκδήλωση του Νηπιαγωγείου.

4. Διαδικασίες έγκαιρης ενημέρωσης και εντοπισμού/διάγνωσης μαθησιακών

ιδιαιτεροτήτων/δυσκολιών καθώς και τον πρώιμο προγραμματισμό μέτρων στήριξης των
νηπίων με τη συνδρομή των εκπαιδευτικών των Τμημάτων Ένταξης σε συνεργασία με στελέχη
του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.
5. Συστηματική ενημέρωση και ενεργητική εμπλοκή των γονέων σε δράσεις διευκόλυνσης της
μετάβασης.

Επισημαίνεται πως η ομαλή μετάβαση δεν αποβλέπει μόνο στην ακαδημαϊκή επιτυχία του κάθε
παιδιού αλλά πρωτίστως στην καλλιέργεια συναισθημάτων κοινωνικής και συναισθηματικής
επάρκειας, ώστε να αναπτύξει θετική στάση για το Δημοτικό Σχολείο.

Είναι, κατά συνέπεια, πρωταρχικής σημασίας όλα τα σχολεία να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και
την υλοποίηση ανάλογων προγραμμάτων. Υπενθυμίζεται τέλος ότι η επιτυχία ενός τέτοιου
προγράμματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο συνεργασίας νηπιαγωγών - δασκάλων
και στον από κοινού σχεδιασμό των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Διευκόλυνση της Ομαλής Μετάβασης Μαθητών

από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο

Η μετάβαση μαθητών από το Δημοτικό Σχολείο στο Γυμνάσιο είναι ένα θέμα που απασχόλησε και
απασχολεί όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς).
Κάποιοι/-ες μαθητές/-τριες εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τον αριθμό και το
περιεχόμενο των μαθημάτων, την αντιμετώπιση που θα έχουν από τους εκπαιδευτικούς στο
Γυμνάσιο, τις νέες παρέες που θα κάνουν ή τις μορφές αξιολόγησης που εφαρμόζονται.
Παράλληλα με τους/τις μαθητές/-τριες και οι γονείς διατυπώνουν προβληματισμό με τον δικό τους
τρόπο, προβάλλοντας τις δικές τους σχολικές εμπειρίες. Πολλές φορές δέχονται τις απορίες των
παιδιών τους και καλούνται να απαντήσουν στις αγωνίες τους, δίχως να έχουν πρόσφατη
αντικειμενική ενημέρωση για τις νέες μαθησιακές - παιδαγωγικές συνθήκες που επικρατούν στο
Γυμνάσιο, ιδιαίτερα κατά την τρέχουσα περίοδο.
Η έρευνα έχει δείξει ότι η μετάβαση από το Δημοτικό Σχολείο στο Γυμνάσιο δεν επηρεάζει όλα τα
παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένοι/-ες μαθητές/-τριες βιώνουν τη μετάβαση με περισσότερο
οδυνηρό τρόπο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν, ιδιαίτερα κατά το πρώτο
τρίμηνο της νέας σχολικής χρονιάς, αφού ακόμη δεν γνωρίζουν ούτε τα πρόσωπα αλλά ούτε και τη

3/6
φιλοσοφία και τη λειτουργία του Γυμνασίου (αρχές - όρους λειτουργίας, μαθήματα, βαθμολόγηση,
ψυχολογικό κλίμα, σχέσεις κ.λ.π.).
Οι προσπάθειες όλων μας πρέπει να έχουν στόχο τη διαμόρφωση των προϋποθέσεων που θα
βοηθήσουν τα παιδιά να προσαρμοστούν όσο γίνεται πιο ομαλά στη νέα τους μαθησιακή πορεία,
ώστε να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητές τους.
Για τον σκοπό αυτό προτείνουμε το παρακάτω σχήμα ενεργειών που μπορεί να αποτελέσει οδηγό
καταγραφής των απόψεων των μαθητών/-τριών αλλά και αποτίμησης της αποτελεσματικότητάς
των δραστηριοτήτων διευκόλυνσης της ομαλής μετάβασης.

1η Φάση: Έκφραση/διατύπωση συναισθημάτων/προσδοκιών.

 Σκοπός: Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να αναστοχαστούν και να εκφράσουν τα πιθανά

συναισθήματα ανησυχίας και ανασφάλειας αλλά και τις προσδοκίες που δημιουργεί η
επερχόμενη μετάβαση.
 Στόχος: Παραγωγή επιχειρηματολογικού κειμένου στο μάθημα της Γλώσσας.
 Δραστηριότητα: Παραγωγή κειμένου από τους/τις μαθητές/-τριες της ΣΤ΄ τάξης με θέμα «Το νέο
ξεκίνημα στο Γυμνάσιο: Τι φοβάμαι, τι εύχομαι;»

2η Φάση: Διασχολικές/δραστηριότητες εξοικείωσης με το νέο σχολικό περιβάλλον.

 Στόχος: Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να αμβλύνουν τα συναισθήματα φόβου και

ανασφάλειας που προκύπτουν από την επικείμενη μετάβαση στο νέο σχολικό περιβάλλον.
 Δραστηριότητες:
α) Ενημέρωση των μαθητών/-τριών της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού για θέματα μετάβασης από
απόφοιτους/-ες μαθητές/-τριες του ίδιου Δημοτικού που φοιτούν στο Γυμνάσιο και
εκπαιδευτικούς του Γυμνασίου υποδοχής (κατά προτίμηση δια ζώσης εφόσον είναι εφικτό ή
διαδικτυακά μέσω τηλεδιάσκεψης, εφόσον κρίνεται απαραίτητο).
β) Επίσκεψη των παιδιών της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού στο Γυμνάσιο υποδοχής και ξενάγησή
τους στους χώρους του διδακτηρίου (κατά προτίμηση δια ζώσης εφόσον είναι εφικτό ή
διαδικτυακά μέσω τηλεδιάσκεψης, εφόσον κρίνεται απαραίτητο).
γ) Παρατήρηση από τους/τις μαθητές/-τριες της ΣΤ΄ τάξης ωριαίας διδασκαλίας στην Α΄ τάξη
του Γυμνασίου υποδοχής (κατά προτίμηση δια ζώσης εφόσον είναι εφικτό ή διαδικτυακά
μέσω τηλεδιάσκεψης, εφόσον κρίνεται απαραίτητο)..
δ) Συμμετοχή των μαθητών/-τριών της ΣΤ΄ Δημοτικού σε διδασκαλία μαθήματος της Α΄ τάξης
του Γυμνασίου υποδοχής (κατά προτίμηση δια ζώσης εφόσον είναι εφικτό ή διαδικτυακά
μέσω τηλεδιάσκεψης, εφόσον κρίνεται απαραίτητο)..
ε) Συνεργασία - συμμετοχή των μαθητών/-τριών της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού με μαθητές/-τριες
της Α΄ τάξης του Γυμνασίου υποδοχής σε κοινές δραστηριότητες (κατά προτίμηση δια ζώσης
εφόσον είναι εφικτό ή διαδικτυακά μέσω τηλεδιάσκεψης, εφόσον κρίνεται απαραίτητο), σε
πολιτιστικές εκδηλώσεις, ή συνθετικά σχέδια εργασίας με χρήση ψηφιακών εφαρμογών.

3η Φάση: Αποτίμηση/Αναστοχασμός.

 Στόχος: Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μετά την πρώτη
γνωριμία με το νέο σχολείο αλλά και στους/στις εκπαιδευτικούς και τα μέλη της σχολικής
κοινότητας να αποτιμήσουν την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων ομαλής μετάβασης
που πραγματοποιήθηκαν.

4/6
 Δραστηριότητα: Παραγωγή κειμένου από τους/τις μαθητές/-τριες της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού
με θέμα «Πώς νιώθω μετά την πρώτη γνωριμία/επικοινωνία με το Γυμνάσιο».

Άλλες προτεινόμενες δραστηριότητες.

1. Συνάντηση εκπαιδευτικών του Δημοτικού και του Γυμνασίου.

 Αλληλοενημέρωση για θέματα διδασκαλίας, μάθησης και αξιολόγησης.
 Παρακολούθηση διδασκαλίας μαθημάτων στην Α΄ Γυμνασίου από εκπαιδευτικούς ΠΕ70.
 Παρακολούθηση διδασκαλίας μαθημάτων στη ΣΤ΄ Δημοτικού από εκπαιδευτικούς του
Γυμνασίου.
2. Συνάντηση γονέων μαθητών/-τριών της ΣΤ΄ τάξης με Διευθύντρια/-ντή του Γυμνασίου και
παρουσίαση - συζήτηση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των παιδιών και των γονέων σε
συνάρτηση με θέματα - προβλήματα ανάπτυξης κατά την εφηβική ηλικία.
3. Τα παιδιά της ΣΤ΄ τάξης μπορούν να:
 Συζητήσουν με τον/τη δάσκαλό/-α τους για τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τους
φόβους τους σχετικά με το Γυμνάσιο.
 Προσδιορίσουν βασικά θέματα που θα ήθελαν να γνωρίζουν για το νέο σχολικό περιβάλλον.
 Παράγουν γραπτό κείμενο με αναφορά στην επικείμενη μετάβαση.
4. Επίσκεψη των μαθητών/-τριών της ΣΤ΄ Δημοτικού στο Γυμνάσιο:
 Ενημερωτική ομιλία/παρουσίαση από τη/τον Διευθύντρια/-ντή του Γυμνασίου και ξενάγηση
στους χώρους από μαθητές του Γυμνασίου.
 Ενημέρωση των παιδιών της ΣΤ΄ Δημοτικού από εκπαιδευτικούς του Γυμνασίου (ψηφιακή
παρουσίαση για θέματα όπως:

 Γνωριμία με τους χώρους και την υλικοτεχνική υποδομή του Γυμνασίου μετάβασης,
 Σχέσεις μεταξύ συμμαθητών,
 Σχέσεις μαθητών με εκπαιδευτικούς,
 Περιεχόμενο των διδακτικών αντικειμένων,
 Οργάνωση μαθησιακής διαδικασίας και σχολικής εργασίας.

 Παρακολούθηση ωριαίας διδασκαλίας της Α΄ τάξης του Γυμνασίου.

 Γνωριμία τελειόφοιτων του Δημοτικού με μαθητές/-τριες της Α΄ Γυμνασίου και συζήτηση, σε
μικτές ομάδες μαθητών Δημοτικού - Γυμνασίου, σχετικά με τις δυσκολίες που βίωσαν κατά
τον ερχομό τους στο Γυμνάσιο και τους τρόπους που τις αντιμετώπισαν (δημιουργία ομάδων
διαδικτυακής επικοινωνίας με αξιοποίηση προεπιλεγμένης πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης
(όπως webex meetings, η-τάξη, e-me) ή κλειστής ομάδας σε κοινωνικό δίκτυο όπως viber ή
messenger).
5. Συνεργασία τελειόφοιτων Δημοτικού και μαθητών/-τριών της Α΄ Γυμνασίου για από κοινού:
 Εκπόνηση σχεδίων εργασίας ή συνθετική εργασία ανάπτυξης ψηφιακής ιστορίας (για
παράδειγμα σε ψηφιακές εφαρμογές όπως https://www.storyjumper.com/).
 Επικοινωνία μέσω ψηφιακών εφαρμογών (πλατφόρμες όπως webex meetings, η-τάξη, e-
me ή/και εφαρμογές όπως https://el.padlet.com/ ή https://www.tricider.com/). Το
σχολείο προέλευσης (δημοτικό) αποστέλλει το σύνδεσμο επικοινωνίας και προσκαλεί
τους τελειόφοιτους μαθητές δημοτικού ή/και τους μαθητές του που τελείωσαν την Α΄
τάξη, σε συνεργασία με το γυμνάσιο μετάβασης, να διατυπώσουν και να ανταλλάξουν
απόψεις υπό την εποπτεία εκπαιδευτικών.

5/6
Τέλος, παρακαλούνται οι κκ. Προϊσταμένες/-νοι, οι κ.κ. Διευθύντριες/-ντές των Δημοτικών
Σχολείων να ενημερώσουν τον αρμόδιο Σύμβουλο Εκπαίδευσης (Σ.Ε. ΠΕ70) ανά περιοχή ευθύνης
αποστέλλοντας:
 Συνοπτική περιγραφή των δραστηριοτήτων διευκόλυνσης της ομαλής μετάβασης μαθητών από
το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο και από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο που εκπονήθηκαν.
 Αντίγραφα των κειμένων των τελειόφοιτων μαθητών/-τριών του Δημοτικού πριν και μετά την
ολοκλήρωση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων διευκόλυνσης της ομαλής μετάβασης από το
Δημοτικό στο Γυμνάσιο.

Για το 2ο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Β. Αιγαίου

Ο Οργ/κός Συντονιστής
Σύμβουλος Εκπαίδευσης
ΠΕ70 (Δασκάλων) Χίου

Σταμάτιος Βούλγαρης

6/6