TRƯỜNG CAO ĐẲNG BÁN CÔNG CÔNG NGHỆ

VÀ QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

KHOA CÔNG NGHỆ

GIA CÔNG CNC

Giảng viên: KS. Cao Thế Oanh
______

Gia công CNC là một giải pháp công nghệ hiện đại được thực hiện trong lĩnh
vực gia công cơ khí. Nhờ giải pháp công nghệ này mang lại cho doanh nghiệp
những tiện ích về việc tiết kiệm thời gian, chất lượng sản phẩm gia công,…
1. Gia công CNC là gì?
CNC ( Computer Numerical Control). Gia công CNC là một phương pháp
gia công ứng dụng công nghệ sản xuất hiện đại. Là việc tạo ra các thiết kế có hình
dạng tùy chỉnh từ phôi, thông qua các điều khiển máy tính. Bằng cách cắt vật liệu
từng lát nhỏ ra khỏi một phần ban đầu thay vì thêm vật liệu để tạo ra sản phẩm.
Gia công CNC có thể được mô tả như một quá trình sản xuất được thực hiện
bởi robot. Quá trình này có thể giúp tăng năng suất vì máy CNC có thể chạy tự
động mà không cần người vận hành có mặt liên tục.

Máy phay CNC đầu tiên được phát triển năm 1952

Phương pháp này cho phép người thiết kế có thể điều chỉnh bản thiết kế, điều
chỉnh phôi vật liệu phù hợp với định dạng thiết kế. Giúp người lập trình tính toán
việc sử dụng phôi nguyên liệu tránh việc gia công bị thiếu hoặc thừa nguyên liệu
khi đang thực hiện công việc, phải khắc phục khiến sản phẩm gia công không được
hoàn hảo.
 Hơn nữa một số phần mềm hỗ trợ lập trình được sử dụng khi lập trình CNC sẽ
giúp người dùng mô phỏng được quá trình gia công để họ có thể điều chỉnh mang
lại hiệu quả gia công chất lượng tốt nhất.
2. Ưu và nhược điểm của gia công CNC
Mỗi một phương pháp hay giải pháp công nghệ nào khi thực hiện cũng có
những ưu, nhược điểm nhất định nào đó. Gia công CNC cũng vậy, chứng có những
ưu nhược điểm mà khi thực hiện cần lưu ý dưới đây.
2.1. Ưu điểm
Một ưu điểm dễ thấy nhất khi thực hiện gia công CNC đó là tiết kiệm thời
gian gia công hơn so với phương pháp truyền thống. Chỉ cần thiết lập chương trình
cho máy CNC một chương trình theo thiết kế được dựng sẵn, máy sẽ gia công tự
động một cách chính xác theo thời gian nhanh nhất.

Thiết kế được xây dựng hoàn chỉnh

Gia công CNC có một lợi thế chi phí đáng kể so với sản xuất truyền thống ở
chỗ nó giảm chi phí lao động. Nó làm giảm đáng kể biên độ sai sót trong sản xuất.
Hơn nữa, nó làm cho việc sản xuất hàng loạt trở thành một nhiệm vụ dễ dàng hơn
bao giờ hết do khả năng cung cấp đầu ra đồng đều một cách nhất quán.
CNC cũng cung cấp tính linh hoạt trong thiết kế cho phép phần mềm được lập
trình lại nhanh chóng để tạo ra các sản phẩm hoàn toàn mới hoặc sửa chữa những
sai sót.
2.2. Nhược điểm
Chi phí phải đầu tư cho công nghệ CNC ban đầu khá cao, nhiều doanh nghiệp
không đủ kinh phí để trang bị cho công nghệ CNC ban đầu. Tuy nhiên, nếu có thể
khắc phục tình trạng tài chính này thì đầu tư cho công nghệ CNC sẽ giúp doanh
nghiệp thu lại lợi nhuận cao so với những gì đã đầu tư lúc đầu. Đây là một khoản
đáng đầu tư đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực gia công cơ khí.
 Gia công CNC dựa trên giả định về tính không sai của máy tính. Điều này có
nghĩa là một số người sử dụng hệ thống gia công CNC có thể bỏ qua khả năng xảy
ra lỗi, khiến các lỗi dễ xảy ra mà không được chú ý. Tuy nhiên, với sự đào tạo bài
bản, điều này có thể được giảm thiểu.
Cuối cùng, bởi vì nó là một quá trình trừ (cắt gọt), gia công CNC tạo ra chất
thải (phoi), có thể có một số tác động xấu đến môi trường. Tuy nhiên, các quy trình
quản lý chất thải có thể được thực hiện để đảm bảo rằng chất thải được tạo ra từ
quá trình sản xuất trên máy CNC có thể được tái chế. Dẫu sao nó vẫn đang lãng phí
trung bình từ 70% của chi phí vật tư phôi.
3. Các thuật ngữ trong gia công CNC.
Một số thuật ngữ trong gia công CNC thường được sử dụng được thể hiện
trong bảng dưới đây:
Thuật ngữ Khái niệm
Là phương pháp gia công mà trong đó chỉ có trục X,Y của
máy CNC thực hiện di chuyển, còn trục X chỉ tác động vào
Gia công 2D
chiều cao của sản phẩm gia công, là phương pháp gia công
thực hiện theo biên dạng trên một mặt phẳng.
Là phương thức gia công các mặt phẳng và nghiêng của sản
Gia công 2.5D phẩm gia công, không thể thực hiện gia công được những
mặt cong của sản phẩm.
Là phương thức gia công thực hiện gia công với những chi
Gia công 3D tiết có độ lồi lõm, có mặt cong, thường được sử dụng nhất
hiện nay.
Là phương thức gia công có trục xoay, sử dụng khi gia công
trụ tròn. Máy CNC khi thực hiện gia công theo phương thức
Gia công 4D (4 trục) này thì 4 trục phải đồng thời di chuyển, nếu gắn thêm trục
xoay (phân độ) thì gọi là phương thức gia công CNC 3+1
hay gia công 4 trục không đồng thời.
Là phương thức gia công có trục xoay, sử dụng khi gia công
trụ tròn. Máy CNC khi thực hiện gia công theo phương thức
Gia công 5D (5 trục) này thì 5 trục phải đồng thời di chuyển, nếu gắn thêm cơ
cấu để máy có thể cắt chi tiết thì gọi là phương thức gia
công CNC 3+2 hay gia công 5 trục không đồng thời.
Mill-Turn CNC (Trung Là cụm từ dùng để gọi loại máy CNC thực hiện phay và tiện
tâm gia công CNC) CNC trên cùng một máy.
Là thuật ngữ để chỉ phương pháp gia công hiện kết hợp giữa
HSM-High Speed tốc độ trục chính cao, bề rộng cắt nhỏ, lượng chạy dao và
Machining (Gia công tốc chiều sâu cắt lớn. Máy phay CNC dùng để thực hiện
độ cao) phương pháp gia công này có tốc độ trục chính S lên tới
42.000 v/ph và tốc độ cắt F lên tới 40.000 mm/ph.
Hệ điều hành (hệ điều Mỗi loại máy CNC sẽ có 1 hệ điều hành riêng, có thể kể đến
khiển) như: Fanuc, Haidenhain, Siemens, Fagor, Mazatrol…Mỗi
phần mềm sẽ tương thích với một loại máy CNC tương ứng.
 VMC (Vertical Trung tâm gia công đứng là máy CNC có trục chính hướng
Machining Center) thẳng đứng vuông góc so với bàn máy.
HMC ( Horizontal Trung tâm gia công ngang là máy CNC có trục chính nằm
Machining Center) ngang song song so với bàn máy.
CNC programmer Là thuật ngữ dùng để chỉ người lập trình CNC
Là thuật ngữ dùng để chỉ người đứng máy hay thực hiện
CNC operator
việc vận hành máy CNC.
GD&T (Geometric
Là thuật ngữ nhằm thể hiện tất cả các kích thước hình học
Dimensioning &
và dung sai mà người thiết kế thể hiện trên bản vẽ.
Tolerancing)
Chuẩn lập trình hay chuẩn Thao tác này được thực hiện nhằm xác định vị trí tương
gia công quan giữa chi tiết đó với dụng cụ cắt của máy CNC.
Dầu tưới nguội hay dầu Là loại vật liệu dùng để làm mát, bôi trơn, tẩy rửa… cho
làm mát máy CNC trong quá trình gia công.
Đây là công cụ dùng để xác định vị trí của phôi nguyên liệu
Fixture (đồ gá) so với dụng cụ cắt, giúp giữ chặt phôi ở vị trí gia công dưới
tác dụng của lực cắt của dao.
CNC Mill (3 axis, 4 axis, Gia công phay CNC 3 trục đồng thời hoặc gia công phay
5 axis) CNC 4,5 trục đồng thời.
Workpiece Là thuật ngữ để chỉ phôi gia công hoặc chi tiết gia công
Là chế độ mô phỏng thực tế chạy máy CNC của phần mềm
Machine Simulation CNC. Chế độ này cho phép người dùng có thể hình dung
chuyển động cắt CNC giống y thực tế.
Là thuật ngữ chỉ những đường chạy dao nâng cao dành cho
Multiaxis
máy phay CNC chạy nhiều trục đồng thời.
Là phiếu được người lập trình sử dụng để tạo chi tiết gia
Setup Sheet công và được chuyển cho chuyên viên vận hành máy CNC
để họ có thể khai báo thông số trên máy CNC.
Là bảng được lập để quản lý tất cả các loại dao sẽ dùng để
Tool manager
gia công chi tiết, sản phẩm cụ thể nào đó.
Là công cụ được tích hợp trên phần mềm gia công để tập
Toolpaths
hợp các đường chạy dao 2D, 3D, multiaxis…
Là chế độ thử nghiệm chạy gia công sau khi được lập trình
Test Cut nhằm kiểm tra phôi nguyên liệu mới, dao mới hoặc kiểm tra
chế độ cắt mới mà hãng phần mềm CNC vừa cho ra mắt.
4. Các loại máy CNC
4.1. Máy phay
Máy phay CNC là loại máy CNC sử dụng cách thức kẹp phôi nguyên liệu trên
bàn máy, các dụng cụ dao sẽ tác động lên bề mặt phôi. Loại máy này có thể thực
hiện gia công nhiều sản phẩm cùng một lúc nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng
của sản phẩm.
Được ứng dụng trong ngành công nghiệp cơ khí,chế tạo ô tô, sản xuất gỗ, gia
công vật liệu, ngành hàng không vũ trụ,…
 4.2. Máy tiện
Máy tiện CNC được sử dụng để gia công CNC theo phương thức gia công dựa
vào chuyển động cắt gọt xoay tròn và độ tinh tiến của dao để gia công phôi vật liệu.
Máy tiện CNC cho phép thực hiện việc gia công nhiều chi tiết từ đơn giản đến phức
tạp như bề mặt ren, bề mặt tròn, gia công các mặt trục và côn,…

Máy tiện CNC từ Mastercam

4.3. Máy mài
Máy mài CNC được sử dụng dùng để mài dao phay, các bit dao và các dao cụ
cắt khác. Máy này có thể hoạt động trên các bề mặt hình trụ hay hình dạng phức tạp
của phôi vật liệu. Loại máy này ngày càng được sử dụng phổ biến hơn bởi khả năng
đo lường và bù dao cụ trong máy, có thể kéo dài thời gian sản xuất tự động.
4.4. Máy Router
Là loại máy CNC thực hiện gia công với kim loại mềm bởi độ cứng không cao
cũng như đòi hỏi cao về độ chính xác lắp ghép các bộ phận. Tuy nhiên đây là loại
máy CNC sử dụng công nghệ tiến tiến nhất để điều khiển, tối ưu hóa chất lượng sản
phẩm với độ chính xác cao, giúp doanh nghiệp tiết kiệm được nhiều cho phí.
 Thiết bị CNC router
4.5. Máy cắt Plasma
Máy cắt CNC plasma là loại máy thực hiện gia công CNC bằng cách sử dụng
nguồn phát hồ quang làm nóng chảy các vật liệu bằng kim loại, sau đó sử dụng gió
để thổi bay các lớp xỉ. Máy cắt Plasma thường được sử dụng để gia công hoa văn
và bản mã.
4.6. Máy cắt laser
Máy cắt CNC laser là loại máy gia công CNC cao cấp nhất hiện nay, chúng
được sử dụng khi gia công các loại kim loại mỏng như inox, thép đen. Hơn nữa,
máy cắt laser có chi phí khá cao trên thị trường nên khi muốn đầu tư nên tìm hiểu
thật kỹ về loại máy này trước khi quyết định.
4.7. Máy cắt tia nước
 Máy cắt tia nước là loại máy CNC hoạt động bằng cách sử dụng tia nước áp
lực cao để đi xuyên qua các chi tiết, thường được sử dụng để gia công với các vật
liệu mềm như gỗ hoặc cao su.
5. Một số phần mềm gia công CNC phổ biến
Phần mềm gia công CNC được sử dụng nhằm phục vụ quá trình thiết thiết kế,
mô phỏng sản phẩm và lập trình gia công. Một số phần mềm được sử dụng phổ
biến có thể kể đến hiện nay như:
5.1. Mastercam
Phần mềm Mastercam được nhiều người chọn dùng hiện nay với tốc độ
nhanh và có giao diện dễ sử dụng. Có thể sử dụng phần mềm khi lập trình cho máy
CNC tiện và CNC phay từ đơn giản đến phức tạp, thực hiện lập trình CNC 5 trục
và bảo đảm an toàn cho quá trình gia công.

Gia công CNC với phần mềm Mastercam

Khi sử dụng phần mềm Mastercam, nó sẽ cung cấp cho người dùng các công
cụ thiết kế và lập trình gia công đa dạng. Với Mastercam mà người dùng có thể tạo
ra mã code, thiết lập phôi, dao cắt, chu trình gia công, kiểu chạy dao, thiết kế mô
hình dưới dạng 2D và 3D một cách chi tiết….
5.2. Creo
Phần mềm Creo Parametric là phần mềm có khả năng tích hợp dữ liệu CAD
và CAM, tạo ra được những chương trình gia công chất lượng, nâng cao hiệu suất
hoạt động gia công, có khả năng kiểm soát được quá trình gia công. Tuy nhiên việc
sử dụng phần mềm này sẽ gây khó khăn cho những người không hiểu nhiều về
phần mềm này.
 Phần mềm Creo Parametric
5.3. SolidCAM
Phần mềm SolidCAM là cho phép người dùng khi sử dụng có thể mô phỏng
trước quá trình gia công trước khi đưa vào thực hiện trong thực tế. Phần mềm này
có khả năng tích hợp những tính năng mạnh mẽ của CA, và khả năng tùy biến sử
dụng dữ liệu. Với phần mềm này mà khi gia công CNC có thể tạo ra những chương
trình gia công nhanh chóng nhờ vào việc tự động nhận dạng biên dạng chạy dao,
tạo được khả năng chuẩn hóa và khớp với thực tiễn nhất.

Phần mềm SolidCAM

5.4. HyperMILL
Phần mềm HyperMILL là thường được sử dụng khi lập trình gia công CNC
5 trục, được sử dụng dụng nhằm phục vụ lập trình gia công những sản phẩm đặc
thù. Khi sử dụng phần mềm này cho phép lập trinhg những chi tiết có độ phức tạp
cao, hoạt động hiệu quả, thời gian thực hiện nhanh chóng. Bên cạnh đó phần mềm
còn có thể tự động kết nối trực tiếp từ máy tính đến máy CNC, thực hiện tính năng
cắt siêu âm dành cho vật liệu composite.
Những phần mềm trên được tạo ra nhằm mục đích hỗ trợ thực hiện các giai
đoạn của việc gia công CNC.
6. Lưu ý khi lựa chọn gia công CNC
6.1. Lưu ý đến vấn đề an toàn trong gia công CNC
Khi gia công CNC người vận hành máy cần tuân thủ một số nguyên tắc an
toàn như sau:

Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ máy CNC.

 Có thiết bị che chắn giữa máy và người vận hành máy
 Lưu ý về việc sử dụng máy, nhớ tắt máy khi không có nhu cầu sử dụng, sử
dụng đúng hướng dẫn sử dụng của thiết bị.
 Vật liệu gia công cần phải được cố định một cách chắc chắn.

6.2. Lưu ý khi vận hành máy gia công CNC

Thao tác kiểm tra trước khi vận hành máy như: Kiểm tra nguồn điện, phần
mềm, nội dung thi công, dụng cụ cắt, cố định vật liệu gia công,….
Trong quá trình vận hành máy CNC cần chú ý an toàn và tránh những sự cố
khi gia công.
6.3. Lưu ý khi chọn vật liệu để gia công CNC
Khi chọn vật liệu gia công thì cần lưu ý đến kích thước và khối lượng của vật
liệu với kích thước của sản phẩm cần gia công CNC. Kiểm tra kích thước về độ
cao, chiều dài, chiều rộng của vật liệu, khối lượng của vật liệu sao cho phù hợp với
máy và vị trí cố định vật liệu để chọn phôi phù hợp. Khi chọn phôi không tương
thích thường dẫn đến tình trạng lỗi gia công hoặc phôi bị dịch chuyển trong quá
trình gia công.
6.4. Kiểm tra thời gian và tốc độ gia công
Thời gian và tốc độ gia công CNC có thể tính toán dựa trên chất liệu phôi,
kích thước phôi và nội dung chi tiết gia công.
6.5. Lựa chọn máy CNC và phụ kiện phù hợp
Tùy vào tính chất của từng công việc gia công CNC khác nhau mà người dùng
máy sẽ có những chọn lựa về máy CNC và phụ kiện của máy để tương thích với vật
liệu và sản phẩm cần gia công.

Tham khao https://3d-smartsolutions.com