Struktura społeczna -------------

s t r u k t u r a s p o ł e c z n a

Struktura społeczna - zbiór elementów, z których składa się społeczeństwo oraz układ
zachodzących między nimi zależności. Jedną z najważniejszych cech struktury społecznej jest
hierarchiczność.

stratyfikacja społeczna (rozwarstwienie społeczne)

Podział społeczeństwa na zbiorowości znajdujące się w odmiennej sytuacji społecznej oraz

ekonomicznej, różniące się wykształceniem i stylem życia oraz zróżnicowanym dostępu do dóbr.

r o d z a j e s t r u k t u r y s p o ł e c z n e j

struktura klasowa - podział na wielkie zbiorowości ze względu na status społeczny i

położenie majątkowe

struktura warstwowa - podział na duże zbiorowości ze względu na styl życia i wpływ na

władzę.

struktura narodowościowa - podział ze względu na narodowość.

struktura wyznaniowa - podział ze względu na wyznawaną religię.

struktura demograficzna - podział ze względu na płeć, wiek.

struktura zawodowa - podział ze względu na źródło utrzymania.

c h a r a k t e r y s t y k a k l a s s p o ł e c z n y c h

Klasa społeczna to duża zbiorowość obejmująca część społeczeństwa, która składa się z ludzi o
podobnym położeniu społecznym i standardzie życia.

według Karola Marksa - wielki zbiór jednostek wyznaczony ze względu na jednakowy do

stosunek środków produkcji. Na podstawie tego kryterium wyodrębnił dwie klasy:

1. Burżuazję, czyli posiadaczy kapitału społecznego (kapitaliści)

2. Robotników, którzy nie posiadali dostępu do własnych środków produkcji.

według Maxa Webera - grupa ludzi posiadająca podobne szanse realizacji własnych celów,
znajdujących zbliżoną pozycję społeczną.
 p o d z i a ł s p o ł e c z e ń s t w a n a k l a s y

klasa wyższa Tworzą je osoby najbardziej zamożne i wpływowe. Należą

do niej m.in. właściciele dużych przedsiębiorstw oraz
przedstawiciele elit politycznych, artystycznych i
akademickich.

klasa średnia Obejmuje osoby średnio zamożne, wykonujące zawody

wymagające pewnych kwalifikacji. Należą do niej m.in.
prawnicy, lekarze, nauczyciele, specjaliści, średni
przedsiębiorcy.

klasa niższa Obejmuje osoby wykonujące niskopłatne zawody lub

utrzymujące się z prac dorywczych. Z reguły zalicza się do
niej pracowników niewykwalifikowanych, wykonujących
proste prace.

w a r s t w y s p o ł e c z n e w e d ł u g M a x a W e b e r a :

kategoria społeczno-zawodowa, wyodrębniona ze względu na miejsce i rolę w

społeczeństwie oraz posiadanie podobnych kwalifikacji i umiejętności zawodowych.

grupa ludzi żyjących w podobnych warunkach i tworzących wspólnotę obyczajów i stylu

życia.

r u c h l i w o ś ć s p o ł e c z n a

Mobilność społeczna - przemieszczanie się jednostek lub całych zbiorowości w układzie pozycji
społecznej.

ruchliwość pionowa - typy przemieszczeń, które powodują zmianę pozycji społecznej

jednostki (awans lub degradacja).

ruchliwość pozioma - przejście jednostki z jednej grupy społecznej do drugiej,

umieszczonej na tym samym poziomie stratyfikacji społecznej.

Ruchliwość społeczna może być oceniana według skali wewnątrzpokoleniowej lub

międzypokoleniowej.

Ze względu na podmiot ruchliwości wyróżnia się ruchliwość indywidualną i zbiorową.

Ruchliwość społeczna może mieć charakter wewnątrzgrupowy i międzygrupowy.

 p r z y c z y n y a w a n s u l u b d e g r a d a c j i

Awans społeczny Degradacja społeczna

wzrost zamożności utrata pracy

małżeństwo z osobą z wyższej klasy rozpad małżeństwa

społecznej

awans zawodowy pogorszenie się stanu zdrowia

wzrost prestiżu grupy społeczno zawodowej, konflikt z prawem

do której należy dana jednostka