A

AKULTURACJA

 Proces polegający na gwałtownym przeobrażaniu się jednej kultury pod wpływem innej kultury, a także pod wpływem zmienionych
warunków społecznych i środowiskowych.
 Akulturacja dotyczy jednostek i grup społecznych
 Akulturacja dotyczy zarówno przybyszy jak i gospodarzy

Asymilacja – jednostka odrzuca własną narodową kulturę i utrzymuje kontakt jedynie z nową kulturą

D
Dewiacje to zachowania, które są niezgodne ze standardami normatywnymi, składającymi się na wspólnotową, podzielaną wizję ładu.

Dystans władzy – zakres oczekiwań i akceptacji dla nierównego rozkładu władzy, wyrażany przez mniej wpływowych (podwładnych) członków
instytucji lub organizacji.

G
Gestykulacja to ogół ruchów głównie rąk, a także głowy i pozostałych części ciała wspomagających mowę i ułatwiających komunikowanie się ludzi,
nie rozumiejących wzajemnie swoich języków. Kiedy mówimy nieustannie poruszamy rękami, głową ale też całym ciałem. Ruchy te są
skoordynowane z mową i stanowią część całościowego procesu komunikowania się.
O znaczeniu tego elementu komunikacji niewerbalnej świadczyć może fakt, że liczba wykonywanych gestów może wpływać na postrzeganie danej
osoby jako bardziej lub mniej wiarygodnej. Im więcej gestów wykonuje osoba mówiąca, tym słuchacze bardziej są skłonni jej wierzyć. Jest tak
ponieważ im bardziej się zaangażujemy emocjonalnie tym więcej gestów wykonujemy.

GLOBALIZACJA
DEFINICJE:
Globalizacja to inaczej „intensyfikacja ogólnoświatowych relacji społecznych, które wiążą oddalone od siebie miejsca w taki sposób, że lokalne
wydarzenia są kształtowane przez wydarzenia występujące w innych oddalonych o wiele mil miejscach i wice versa”. Anthony Giddens

„Globalizacja jest procesem restratyfikacji świata, czyli ponownego jego, na innych niż dotąd zasadach (…)uwarstwienia (…), procesem budowania
nowej samoodtwarzajacej się hierarchii o ogólnoświatowym zasięgu”. Zygmunt Bauman

1fala - XV-XVI w. – odkrycia geograficzne – podbój nowych obszarów.

2fala II poł. XIX w. – rewolucja przemysłowa i początki industrializacji – potęgi przemysłowe i militarne tworzą imperia kolonialne.
3 fala – po II wojnie św. – rozwój organizacji międzynarodowych.

Grupa społeczna – zbiór osób, który możemy ujmować jako całość ze względu na jakiekolwiek godne uwagi stosunki (interakcje) zachodzące
pomiędzy jego członkami.

I
Indywidualizm – właściwy jest społeczeństwo, w których więzy między jednostkami są luźne i każdy ma na uwadze głównie siebie i swoją najbliższą
rodzinę.

Integracja – imigrant stara się łączyć w swoim życiu elementy dwóch kultur (własnej i nowej) – może np. dobrze władać dwoma językami, posiadać
przyjaciół z obu kultur, przekazywać dzieciom wartości każdej z kultur itd.

K
Kody niewerbalne służą odzwierciedlaniu stosunku człowieka do jego otoczenia społecznego, samoreprezentacji (wysyłanie komunikatów o swoim
statusie społecznym, ekonomicznym, osobowości, sympatiach politycznych itd.), odgrywają ważną rolę w rytuałach (powitanie, pożegnanie,
honorowe wręczanie nagród) oraz podtrzymują komunikację werbalną, czynią ją bardziej kompletną.

Kolektywizm – właściwy jest społeczeństwom, w których ludzie od momentu narodzin należą do silnych, spójnych grup. Grupy te przez całe życie
zapewniają im opiekę i ochronę.

konformizm ,dążeniE, aby zachowanie jednostki było zgodne z tym, czego grupa od niej oczekuje.
Konformizm To dostosowanie własnego zachowania i sposobu myślenia do zachowania i myślenia innych członków danej zbiorowości.
Dlaczego ludzie zachowują się jak inni?
Zachowania innych często nas informują jak należy postąpić aby poradzić sobie w różnych sytuacjach (np. podążamy za innymi w nowym budynku);
Obawa kary – strach przed karą za zachowania odmienne.
Akceptacja przez innych, zachowanie ich życzliwości, chęć uczestnictwa w zbiorowości, „bycia razem”.

M
Marginalizacja – jednostka żyje poza systemem społecznym (decyzja taka nie zawsze musi być własną decyzją)

MERYTOKRACJA
System, w którym pozycja społeczna jednostek zależy od ich indywidualnej wartości i osiągnięć, a nie od niezależnych od nich kryteriów, jak
odziedziczony majątek, płeć, pochodzenie społeczne.

Mimika to wszelkie zmiany to wszelkie zmiany, które można zaobserwować na ludzkiej twarzy. Mimika przesyła informacje dotyczące naszego stanu
emocjonalnego.
Szczegółowe badania nad ekspresją twarzy i jej interpretacją doprowadziły do stwierdzenia, że o ile można stosunkowo łatwo opanować postawę
swojego ciała i gestykulacje, a następnie wyrażać nimi świadomie wybrane emocje, o tyle kontrolowanie muskulatury twarzy jest bardzo trudne.

N
Nierówności społeczne – nierówny podział dóbr materialnych i niematerialnych w społeczeństwie.

Norma – wzór powinnego zachowania się

Rodzaje norm:
Prawne
Moralne
Religijne
Społeczne i obyczajowe

O
Orientacja długoterminowa skupia się na przyszłości.

Orientacja krótkoterminowa skupia się na teraźniejszości i przeszłości – ustatkowanie i równowaga – zachowanie „twarzy” – poszanowanie tradycji.

Osobowość społeczna
 Osobowość – całokształt względnie stałych (choć stale zmieniających się) cech jednostki – warunkujących jej ustosunkowanie się do
rzeczywistości.
 Struktura tych cech, ich wzajemne uporządkowanie stanowi dyspozycję jednostki do określonych zachowań.

P
Pauperyzacja na określenie procesu ubożenia klasy robotniczej.

Poczucie wspólnoty – podkreślanie „my”, wspólna identyfikacja;

POKREWIEŃSTWO – ma charakter biologiczny, ale częściej kładzie się nacisk na wymiar społeczny (kuzyni).

Postawa otwarta - polegająca na zwróceniu się całym ciałem na wprost, bez krzyżowania rąk i stóp - oznacza otwartość na kontakt i wymianę
informacji, a także zainteresowanie rozmówcą i pewność siebie. Taka postawa jest najbardziej dogodna w trakcie prowadzenia negocjacji, gdyż
eliminuje dominację, a wyraża partnerstwo między stronami rozmów.

Postawa zamknięta - przyjmują ją często osoby zdominowane. Może wyrażać niepokój, niechęć do rozmowy lub unikanie bezpośredniego kontaktu
lub konfrontacji. Charakteryzuje się np. pochylaniem całego ciała i skuleniem ramion, tak jakby ta osoba chciała ochronić się przed ciosem.

POWINOWACTWO – stosunek o charakterze prawno-społecznym a nie biologicznym (teściowie).

Pozycja społeczna to sposób usytuowania człowieka w zbiorowości, a w każdej z nich zajmuje się jakąś pozycję.
Rodzaje pozycji:
Przypisana – człowiek nie ma wpływu na zajmowaną pozycję.
Osiągana – pozycje, które jednostka sama zdobywa.

PROKSEMIKA
Nauka zajmująca się badaniem wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami oraz między osobami a otoczeniem
materialnym na sposób komunikacji oraz na relacje komunikacyjne. Zajmuje się również badaniem różnic pomiędzy tymi relacjami w różnych
kulturach.
R
RODZINA – mała pierwotna grupa społeczna; pomiędzy członkami występują więzy rodzinne.

ROLA SPOŁECZNA
Rola społeczna to:
a) zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją.
b) schemat zachowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji.
W jednym i drugim przypadku rola społeczna rozumiana jest jako wyznacznik sposobu zachowywania się osoby, która zajmuje daną pozycję.
Pozycja roli związana jest zatem z terminem pozycja społeczna (status).

S
Segregacja – polityka polegająca na rozdzieleniu poszczególnych kultur i ras (każdy żyje osobno)

Separacja – jednostka izoluje się od członków kultury przyjmującej utrzymując jednocześnie kontakty z osobami z własnego kręgu narodowego

SOCJOLOGIA
Peter Berger
Socjologia jest nauką społeczną, której głównym przedmiotem badań są instytucje społeczne zapoczątkowane przez przekształcenia przemysłowe w
ciągu ostatnich dwóch lub trzech stuleci.
Anthony Giddens
Socjologia mogła w pełni rozwinąć się jako nauka dopiero w takim społeczeństwie, w którym zaistniały pewne warunki, pociągające za sobą
konieczność posiadania wiedzy przez społeczeństwo o nim samym. Te warunki to demokracja i wolny rynek.

SOCJALIZACJA Ontogenetyczny proces, podczas którego jednostka staje się członkiem społeczeństwa. Jednostka uczy się określonego zachowania,
według przyjętych wzorców, uczy się rozumienia kultury, staje się zdolna do wykonywania określonych ról społecznych

Socjalizacja jest procesem pierwotnym.

Wyróżniamy:
a) Socjalizację pierwotną – jest to pierwsza socjalizacja, z jaką styka się człowiek, zaraz po urodzeniu. Charakteryzuje się silną więzią
emocjonalną ze „znaczącymi innymi”, tj. rodzicami, rodzeństwem, dziadkami.
b) Socjalizację wtórną – jest to każda kolejna socjalizacja występująca po pierwotnej. Jest całkowita i nigdy się nie kończy. Podstawowym jej
mechanizmem jest uczenie się i w przeciwieństwie do pierwotnej nie charakteryzuje się silną więzią.

Stratyfikacja społeczna

Stratyfikacja społeczna (uwarstwienie społeczne) – ustrukturowanie nierówności między grupami społecznymi dotyczące dostępu do korzyści
materialnych i symbolicznych.
-W każdym społeczeństwie istnieje jakiś rodzaj uwarstwienia, ale wielkie różnice pod względem majątku i władzy występują tylko w systemach
państwowych.
-Do najbardziej charakterystycznych form uwarstwienia w społeczeństwach nowoczesnych należy zróżnicowanie klasowe.

Struktura – pojęcie struktury odnosi się do budowy społeczeństwa, które składa się z grup i zbiorowości. Zbiorowości i grupy mogą być wyróżnione
ze względu na różne kryteria: wiek, płeć, itd.

Szok kulturowy – szok doświadczany przez migrantów po przybyciu na teren nowego państwa, ze względu na:
 zmiany w otoczeniu fizycznym,
 zmiany w otoczeniu społecznym,
 zmiany w funkcjonowaniu psychicznym.

System stosunków społecznych – wewnętrzna organizacja, określone wzory zachowań, instytucje kontroli;

T
Ton jest najbardziej związany z mową. Ton głosu, jakim zostało wypowiedziane słowo lub zdanie, ma decydujące znaczenie w interpretacji jego
znaczenia. Jeżeli ktoś powie „piękny samochód” z ironicznym tonem, to wypowiedź ta zostanie odebrana jako ocena negatywna.
Obok tonu znaczenie mają także akcent (mocniejsze wypowiedzenie jednego słowa w zdaniu może zmienić całe jego znaczenie) i dźwięki
paralingwistyczne (np.: odchrząknięcia, płacz, śmiech, pomrukiwania czy westchnienia).

TOŻSAMOŚĆ
-Tożsamość – zbiór autodefinicji aktora społecznego.
-Jest to wizja własnej osoby, jaką człowiek posiada (właściwości wyglądu, psychiki, zachowania się z punktu widzenia ich odrębności i
niepowtarzalności u innych ludzi).
-Tożsamość jest społecznie nadawana, społecznie potwierdzana i społecznie przekształcana.
-Tożsamość nie jest czymś trwałym. Jest procesem, ciągle kreowanym i odtwarzanym w każdej sytuacji społecznej.
Tygiel (melting pot) – dążenie do asymilacji wszystkich kultur w spójną całość

U
Uchodźcą jest osoba, która spełnia następujące warunki:
przebywa poza swoim krajem pochodzenia,
żywi uzasadnioną obawę przed prześladowaniem ze względu na rasę, religię, narodowość, przynależność do określonej grupy społecznej lub poglądy
polityczne,
z powodu tej obawy nie może lub nie chce korzystać z ochrony swojego kraju pochodzenia,
nie zachodzą wobec niej klauzule wyłączające: uchodźcą nie jest osoba, która popełniła zbrodnię przeciw pokojowi, zbrodnię wojenną, zbrodnie
przeciw ludzkości, poważne przestępstwo niepolityczne, albo czyn sprzeczny z celami i zasadami ONZ.

W
Wartości – idee, ideały, normy, symbole; są podstawą kształtowani odrębności grupowej;

Unikanie niepewności – stopień zagrożenia odczuwany przez członków danej kultury w obliczu sytuacji nowych, nieznanych lub niepewnych.

Wielokulturowość jest terminem stosowanym na określenie świadomego współwystępowania różnych grup ludzkich i kultur w tej samej przestrzeni.
Takie współwystępowanie różnych grup oznacza konieczność uruchomienia określonego procesu współpracy, a także opracowania przez władze
konkretnej polityki regulującej stosunki pomiędzy tymi osobami.
Wielokulturowość przyczynia się do wzajemnego dostrzegania odmienności pomiędzy grupami.

WIĘZY RODZINNE – związki ustanowione między jednostkami poprzez małżeństwo lub pokrewieństwo.

WYCHOWANIE Jest to intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między wychowawcą a
wychowankiem, według przyjętego w grupie ideału wychowawczego.

Wykluczenie – wspieranie marginalizacji grup mniejszościowych