2/18/24, 8:06 AM Kamu Yönetiminde Laikliğe, Toplumsal İlişkilerde Sekülerizme Dönüş İhtiyacı - Evrim Ağacı

Kamu Yönetiminde Laikliğe, Toplumsal İlişkilerde Sekülerizme Dönüş

İhtiyacı
İşlevsel Bir Toplum İstiyorsak, Laiklik ve Sekülerizm Şart!

Görsel Kaynağı: The Guardian (https://i.guim.co.uk/img/media/faf6821d5e816154d885c417a8aa4001f058bdad/138_0_4381_2630/master/4381.jpg?

width=1900&quality=85&fit=max&s=d5a39db75a8cb8e3e0f451d1f0b10587)

30 Temmuz 2022 3 dakika 179

Çağrı Mert Bakırcı (https://evrimagaci.org/cagrimertbakirci)

Blog Yazarı

İnsanların şahsi inançlar üzerinden yaptıkları siyasi manipülasyon ve propagandanın boyutları, fonksiyonel bir
toplumun kaldırabileceği düzeyin çok ötesine geçti. Bu nedenle kamu yönetiminde laikliğe, toplumsal ilişkilerde
(yani ailevi bağımız bulunmayan kişilerle yaşamak zorunda olduğumuz her türlü ikili ilişkide) sekülerizme
dönüşün şart olduğu kanısındayım.

Burada laiklik derken sadece "din ve devlet işlerini birbirinden ayırma" mefhumunu, sekülerizm derken de
sadece "ateist gibi davranmak" gibi bir mefhumu kastetmiyorum. Bunların daha modernize edilmiş ve
genişletilmiş tanımlarını kabullenmemiz gerektiğini ileri sürüyorum.

Laiklik ve sekülerizm, özünde, kamu hakkında veya genel olarak kişinin kendinden başkasını etkileyecek
herhangi bir karar verirken, objektif olarak ve bilimsel olarak makul düzeyde doğrulanamayacak ve/veya felsefi
olarak makul düzeyde geçerli bir şekilde temellendirilemeyecek/gerekçelendirilemeyecek faktörler ve
unsurların, bu karar sürecinde girdi veya çıktı olarak kullanılmamasını veya en azından bu kullanımın samimiyetle
minimize edilmesini öneren bir felsefi tutum olarak görülebilir.

Dolayısıyla bu tavırların söylediği şey şu: Başkasını veya başkalarını etkileyecek herhangi bir karar alırken dinler,
mitolojiler, süperkahramanlar, periler, yıldızların/gezegenlerin konumu, cinler, büyüler, şeyhler, hocalar, hayaletler,
melekler, rüyada gelen ak sakallı dedeler, tarot kartları, antik medeniyetlerin sözde bilgeliği, vahiy yoluyla

https://evrimagaci.org/blog/kamu-yonetiminde-laiklige-toplumsal-iliskilerde-sekulerizme-donus-ihtiyaci-12179 1/3
2/18/24, 8:06 AM Kamu Yönetiminde Laikliğe, Toplumsal İlişkilerde Sekülerizme Dönüş İhtiyacı - Evrim Ağacı

geldiğine inanılan sözde bilgiler, kahve fincanının kenarında biriken artıklar vs. kullanılmasın. Dikkat ediniz: Bu
"Bunlara kimse inanmasın." demek değil.

Laik/seküler tavır; bu tür kararlar alırken bilim, gözlem, veri, araştırma, bilimsel konsensüs, uzman görüşü,
rasyonel gerekçelendirme/temellendirme, halka açık münazara, risk yönetimi, denetimli deneyim, vs. kullanılsın
diyor. Dikkat ediniz: "Hiç kimse bunlardan başka hiçbir şeyle ilgilenmesin." demiyor.

Bu basit kuralı biraz daha hayatlarımıza entegre etsek çok daha doğru karar alacağız. Alacağımız bu kararlar
kusursuz kararlar olmayacak, eksiksiz kararlar da olmayacak. Bu tavır/yaklaşım, yanılamaz veya hata yapamaz da
değil. Ama ortalamada, şu anda olana göre çok daha "doğru" ve çok daha "etkili" kararlar olacağına ikna olmuş
hâldeyim.

Bu yaklaşımda;

• Sen Yunan mitolojisinde inanabilirsin.

• Ben Allah'a inanabilirim.

• Şu tarot falı bakabilir.

• Bu Merkür retrosunun seks hayatını bozacağına iman edebilir.

• Bu birey, kürtajın Hristiyan tanrısına hakaret ettiğine inanabilir.

• Öteki krem peynirin iyileştirici gücüne inanabilir.

• Beriki kahve tortusunun iş yerinde yükselmeyi öngöreceğine inanabilir.

Bunların doğru veya yanlış olması çok sorun değil. Elbette bunların doğru veya yanlış olması, entelektüel olarak
doğruluk peşinde olan insanlar için kıymetli ve önemli; bu ayrıca tartışılabilir. Fakat yukarıda sunduğum
laiklik/sekülerizm önermesi açısından çok da büyük bir sorun değil.

Ama bunlardan herhangi biriyle, diğerlerinin hayatını etkileyecek kararlar almaya, yasalar yapmaya, genel
çerçeveler oluşturmaya başladığımız anda, kısır hata döngüleri yarattık, yaratıyoruz ve yaratırız. Bir toplumu
yönlendiren şey bunların hiçbiri olamaz; çünkü bunların evrenselliği konusunda objektif olarak mutabık kalmamız
mümkün değil.

Bu nedenle bir toplum, akılla, mantıkla, rasyonel düşünceyle, açık diyalogla, sorunları görmezden gelmemeyle
problem çözümlerinin düzgün ve şeffaf bir şekilde gerekçelendirilmesiyle yönlendirilmeli. Bu tür konularda da
mutabakat mümkün olmayabilir ama en azından mutabakat ile sonuçlandığını bildiğimiz bir metodoloji inşa
etmemiz mümkün. Ve işlevsel bir metot yoksa, doğru bir rota da mümkün değil.

Her şeyden önemlisi, dönülecek olan bu laik/seküler tavrın en önemli gayesi, yukarıda birkaç örneğini verdiğim
bireysel inançların özgürce yaşayabileceği fakat başkalarının yaşam alanını sınırlayamayacağı bir habitatın
yaratılması olmalı. Tabii ki insanların şahsi inançları, başkalarının davranışlarının da kendi inançlarını etkilediği gibi
bir argümanı içerdiğinde bu demarkasyonu yapmak çok zor oluyor; fakat kolay olması gerekmiyor. Kolay değil
diye yapılmaması gerektiği anlamına da gelmiyor. Bir karar alırken, o kararın etki alanı ve motivasyonu dürüstçe

https://evrimagaci.org/blog/kamu-yonetiminde-laiklige-toplumsal-iliskilerde-sekulerizme-donus-ihtiyaci-12179 2/3
2/18/24, 8:06 AM Kamu Yönetiminde Laikliğe, Toplumsal İlişkilerde Sekülerizme Dönüş İhtiyacı - Evrim Ağacı

ve samimi bir şekilde sorgulanacak olursa, en azından bariz olan hatalara düşülmemiş olacaktır. Biz, hem siyasi
atmosfer dolayısıyla hem de sosyal medya gibi yeni iletişim araçlarının getirdiği düzen sebebiyle bu temel
kabiliyeti tamamen yitirmiş haldeyiz.

Dediğim gibi: Bu yöntem kusursuz veya hata yapamaz değil. Sanıyorum hiçbir yöntem bunu garanti edemez.
Ama şu anda gittiğimiz yönden çok daha iyi olacağına kuşkum yok.

35

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/02/2024 06:56:17 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı,
birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra
yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12179

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir,
kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve
değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve
Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin
diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

https://evrimagaci.org/blog/kamu-yonetiminde-laiklige-toplumsal-iliskilerde-sekulerizme-donus-ihtiyaci-12179 3/3