Mir - Az Azerbacyan Dili 2 Mir - Az

https://t.
me/eSources
es
rc
ou
eS
:ı:
en
-■
en
@
Q)
ABİTİJRİYENT
,--ı-o--
https://t.me/eSources
C) K;rnd;,çaL~daax.5amüst~
Söz birlaşmalari. Sintaktik O) Qatar tansıyaya yaxınla~ı.
E) Ya.,amaqgöz;:ıl duyğudur.
alaqalar
11. Söz birl;ışm;:ıl;;rin:ı aid olnıaı·aıı ·· .
Söz bir/Jşnwl3ri va qıınılıışıma göra hansı_ dIL',, J xususı\-v;ıt
•-
növlôri A) ~n azı iki müstaqilsözd;mibaratolur

B) asas v;ı asılı sözl:ırd:m ibaraı ol •
• · ·· :ısas nitq hiss;ısind:ın ibar:ıı söz birl;:ı,şm;ısidir:
1. Bın uc .. k . I . C) Sözl;ır;ı nisb;ıt;ın konkretlikbild~r: nr.
A) :ıı~ c:ısar;ıtli oğullar B) ş~irin !ın_' şeır ;ın O) 8sas tor:ıfin ifad;:ı vasit;ıl;nin:ı oör . .
C) hamıya yax..şı olmaq D) dız.-:ı kuru qar birl;ısm:ıl:ır
. olur. c :ı ısmı v:ı feili
E) daha göz;ıl ;:ıs;:ır E) Bitmiş fikir ifad:ı edir.
2. Hansı nümun;ıd;ı h;ır iki t:ır;ıf eyni nitq hiss;ısi il:ı 12. Söz birl:ışmasi il;ı bağlı fikirlard:ın biri d ~ .
ifad::ı olunub? A) 8n azı iki müst;ıqil sözd;ın ibar:ıt olurogrudeyı/:
es
A) ev;ı g;ıl;ınd;ı B) oxumaqh;ıqsi B) 8sas v:ı asılı t;ır:ıfı olur. •
C) aşağı m;ırt;ıb;ı O) daş bina C) İntonasiya bitkinliyiyoxdur.
E) gül;ı-gül;ı ged;ın D) Tamfl:ırind:ın biri :ısas, dig:ıri is;ı köm:ık · .
3. Biri söz birl;ışm;ısi deyi/: hiss:ısindan ibar:ıt ola bil:ır. çı nıtq
A) s;ıfar t:ı;ıssüratı B}gö~l arzu E) İsmi v;ı feili olur.
C} d;ıniz m;ıbsullan O} İsa bulağı
13. Üç :ısas nitq hiss;ısindan ibar:ıt olan ismibiri
E) d;ıniz;ı q;ıd;ır işl;ınrniş cüml:ıni mü:ıyy:ın edin. :ışm;ı
rc 4. Biri söz birl:ışm:ısi deyi/:

A) cavablardanbiri
C}aldığım m;ıktub
E) v;ıt;m h;ısr;ıti
5. Biri söz birl;ışm;ısi deyi/:
A}Bab:ıkin andı
O) s;ıhv etmak
B) açıq söz C} qoca tarz:ın
E) s:ın gal:ınd;ı
B) sahil;ı t;ır:ıf
D) günl:ır ötdükc;ı
A) Uşaqlıqda adamın yaddaşı iti, zehniacıq
çox olur.
B) Körpanindodaqlanndanm;ısumluq tökülürd-
C) Bizim k:ındin m;ırbzind;ı bir çayxanavar. u.
. , maragı-
D) Bu hadis;ı Yav;ıri ayıltdı v;ı o, h;ıy;ıt;ı diqq:ıt

yetirm;ıy:ı başladı.
E) Aqil bildiyi m;ıs:ıl:ıl;ırd;ın danışdı.
~
ou
6. Biri quruluşca mür:ıkbbdir: 14. T:ırkibinda üç :ısas nitq hiss:ısi işl;ınmiş ismi
birl;ışm;ı);ıri mü;ıyy;ın edin.
A) v;ıt:ınin göz~It:ıbi:ıti B) ür:ıyin arzusu
C) köm:ık etm:ık arzusu A) onunt:ık çalışmaq, tez hitan hekay;ı, bizim
D) t:ıl:ıb:ıfard:ın :ın güdüsü E) ür:ıyi dağlı maraqh günl;ırimiz
B) dalğın baxışlarla seyr etmak,s;ınin kimioxumaq,
7. Nöqt;ıl:ırin yerind;:ı hansı ifad::ı yazılmalıdır? m:ıkt;ıb müdiri olmaq
... tarajlaribiitövliikdabir !eksikmana bildirir. C) m::ıkt:ıbin t:ız:ı müdiri, ev:ı ged;ın yol,;:ın dadlı
A) Sabit söz birl::ışm:ıl::ırinin xör:ık
eS
B) İst:ınil;ın söz birl:ışm::ıl::ırinin O) s:ırin su iç:ırk:ın, bizim ellarinqızı, s;ıyah;ıt etm;ık

C) H:ım ismi, ham feili birl::ışm::ıl::ırin h;w::,si
D) Feili birlaşm::ıl::ırin E) Şairin "İsbnd::,rnam:ı" :ıs:ıri, ş:ıh:ırin darküç;ısi,
E) İsmi birl:ışm;:ıl;:ırin mü:ıllimin sevimli şagirdi
8. Cümfal;:ırin birind:ı söz birl::ışm:ısi var: 15. Vatansözünü formaca d:ıyiş:ır:ık hansı sözl;ır;ı
A) Ulduzlar,doğrudan da, heç vaxt sönmür. qoşduqda söz birl:ışm:ısi yaranabilnıaz?
B) Yarış çoxdan qurtarmışdır.
1. namina
C) İstintaq davam edir.
@
D} M:ın ki bel:ı dem~mişdim.

E}Siz~z;:ıng ed;md:ı cavab verm:ızsiniz. 2. sevm;:ık
9. Hansılar s:ırb:ıst söz birl:ışm::ısi deyin
.1. arana g:ılm:ık •2. can almaq
3. uz.aqdang:ılm:ık • 4. xör:ık hazırlamaq
5. dil tölqn:ık. • 4. san
A)l,3 8)2,5 C)2,3 0)4,5 E) 1,4
•1O.Hansı nümun:ıd; söz birl~şn1:ısi yo;dur? . 5. mövzu
, A) Bu, tarixi ıibid::,dir. .. A}-3,4 . B) 2, 4, 5 C}l,2,3 D)4,5 E)l,4
B) Qeyr:ıtli oğul·v~t:ınp:ırv:ır olar. _____,.-_"
-, ' ,--,-~-~- ,_::_:
...:=.....:.:_·.
___:_· :.,_:
_:_·
..:,,.·
_. -,-,-'.::~~.::.::__~--.:___,,----,------:---_.:.-~-:-
:-·ı .. ~ -~ .
.-2-
-lillıiiiı .....ı.ı,;.;;.:·•.t;J,c' ,...... '
Sii: bir/,1şm,1/,1ri. Siııtal.ıik .1JaqJ/,1r

1.6.H.111:-1nünmn.xb Slil birb~m:ısiııd~n istifad:ı }. Bu cvJ:ı hı:ç bs ona "gözün ilstcfoq:ışın var" dcy,J
,,Ju,ımı1yıh'?
hilnı:ız.
A) :ı.::ı~ilia ı;~kdiyi ş.;,kill, r d:ıhliıi h,,z;ıvirdi. 4. :\r1.udcyinJi: "Üzilıı qara olsun, Naıııiq, nı:ıni x:ır
B .-\\~am R.:ısul m:ınt~~bn e\ :ı gec l!:ıldi. cl;,ıdin'".
C) Gt'c-t •z hiz qonşu bnd:ı kö\·ın:ıliyik. 5. Uşaqlardaıı öıru burnumuzunucu göyn:-ıyirJi.
D O. t;:ız.;, ç.:ıkm:ıbrini ~eyinih h:ıy.:ıt:ı dü~dil.
E) S:ım.'IJ :ıınisinin tıoğuq qışqırtısını cşitdi. 23. Hansı cünıl:ıl:ınbki frazcolojibirbşııı:,l;,r bir-biri il:ı
17, 1-tınsı ııümun;:ıd:ı söz birl;:ı~m;ısi işl.mnwııişdif! antonimlikyaradır'?

1. Balac:ı D:ıniz atasını gör;md:ı çiç:ıyi çırtladı.
A) ~~:ıy sanki lbruini dağlara. d.:ır.ıl;ır.:ı söyl:ıyirdi.
2. Heyratını Jinby:ınd:ı ağzımız açıla qalırdı.
B Gümüs lı.:ım.:ırli qız anasının qulağ.ına n:ıs:ı
pıçıld:ıdı. 3. MüharibJ sözünü cşic!Jnd:, anaların qanı qaralır.
4. Ağsaqqalların dediklorin:ı qulaq asmalıyıq.
C) G6y üzünd;:ık.i buludlar q:ır t;ıp:ıciyini xatırl:ıdırdı.
es
5. S::ılbrin qocalıqdan beli bükülmüşdü.
D) Da~lar. me.ş:ıbr. göll;:ır yı:r üzün;:,xüsusi göz;:ıllik
wnr.
24. Söz birl;ışnı;:ılJriıı:ı aid xlisusiyy;:ıtl.:ıri ınü::ıyy;:ın edin.
E) Toğnılun ümid dolu baxışlan insanların üzünd;:ı 1. M::ılumaıvenn;ı. sual. tJhrik ın:.-ıqsodib işlodilir,
gnirJi.
b.:ızon yüks;ık hiss-h;ıy::ıcaııı ifad:, edir.
18. Hansı nümun.:ıd;:ı söz birl.:ışm.:ısind.:ın istifad:ı 2. Quruluşuna gör;ı s:ı<l;ı v;ı mürokbb olur.
olımnıayıb? 3. M:ına v;ı intonasiyabitkinliyi il::ı sociyy;ıl::mir.
A} Uşaqla.r ağacın kölg.:ısind:ı rahat dinc:,lirdil.:ır. 4. ı3şyaları, hadis:,l;ıri, onların ;:ılam;ıtlorini sözl;:ır;ı
B) Yağışdın sonra otlar sür:ıtkı göy:ırirdi. nisb:ıt;ın daha konkret ifad:ı edir.
rc
C) O. m;,kt.:ıb~ g..:ıl:md;:ı artıq d:ırs başlamışdı.
D) .-\ğ köpüklü dalğ:ılar d:mizinsahilin:ı hücum
ç:ıkirdi.
E) Qu.şun bal:ılan yuvada analarını gözkıyirdi.
19. Cüml.:ıl:ırd;,ın birindJ ismi birkışm;,ınin t;,r:ıfl.:ıri
arasına söz daxil edilmişdir:
A) MJhs;nininövladlarından_ biri T:ıhsil Nazirliyinin
5. asas v;:ı asılı t;ır;ıfür olur.
25. Söz birl:ışm:ıbrin;ı aid olmayan xüsusiyy:,tl;:ır

hansılardır?
I. Qunıluşuna gör;:ı sad;ı v:ı mür:ıkbb olur.
2. M;ılumatvenn;ı, t;:ıhrik v::ı sual moqs;;,dil;:ı işl;:ıdilir.
3. M:ına v;ı intonasiyabitkinliyi il;:ı s;;ıciyy;;,l;ınir.
4. Söz;:ı nisb:ıt:ın daha konkret m;:ına bildirir.
ou
ap:mcı işçisidir. 5. Tor:ıfhri h:ımiş;ı birlikdobir cüml;ı üzvü olur.
B) Komit;:ınin işçil.:ıri gec;,ı-gündüz çalışırdılar.
C) ~-1;:ınim oğlum h;ıkimdir. 26. Söz birl:,şm;:ısinin t:,rkibind;ı ola bil:,n, lakin söz
O) T:xlbirin mükafatçısına maraqlı suallar verilirdi. birl:ışm;:ısinin yaranmasında iştirak etm;ıy::m
E} Stolun üstünd;,ıki ·'Türkün tarixi"dir. sözl;:ırdir:
20. CümlJl.:ırd.:ın birind;ı ismi birl;ışm:min t:ır.ıfüri 1. yalnız 2. son 3. g;:ıldikd;ı 4. ötrü
ara.sına söz daxil edilınişdir.
A) \ ;:ıt;:ın torpağı bizim üçün müq;ıdd:ısdir. 27. Hansı ;ılaq;ıl;ındirrn:ı doğru deyif?
~ 1. frazeolojibirl:ışm;ı
eS
B) ~le~ göz;:ıtçisi h;:ı);:ı ömrü.nd;:ı bel;ı n:ıh;mg ayı

Q;ıl;ıb;ı qazanınaq---... .
görrn;:ımişdi.
2. feili birloşm;:ı
C) T;ırt;ır rayonunun qocaman mü:ılliml;:ıri . ___.. 3. mür;ık.bb söz
qurultayın faxri qonaqları idil;:ır. lsa bulağı---...
O) Düşm;:ınl;:ırin arzusu ür;:ıkl;ırind:ı qalacaqdır. 4. mür;ıkk;ıb ad
E) Vahid bacanqlı idman ustasıdır. ___.. 5. söz birl;:ışm::>si
Xank:mdi
21. Mürcıkbb söz birl;ışm;ıl::>rini mü;ıyy;m edin. ---... 6. mür::>kk;ıb söz
1. ana üçün h:xliyy;ı
2. tüt;ık s;ısi 28. Hansı nümun;ıl::>rd::> h;:ım ismi, h;ım d;:ı feili
3. çiç;:ıyin bihuşedici ;:ıtri birl::ışm::ılor vardır?
@
4. çör.ık qabı 1. Maşın ş::>h::>rd;:ın çıxanda dan yeri yenic;ı ağarırdı.

5. tut ağacının yarpaqlan 2. Bu hadis;ı böyükl:ırin yaddaşında daha yaxşı
6. Babası t::>kfıkirl;ış;ın qalıb.
3. Özünü qayalara çırpan dalğaların s;;ısi ;:ıs;ıblorimi
22. Hansı cümJ;:ıl;:ırd;ıki frazeoloji birl:ışm;ıl;:ır bir-biri il;:ı sakitl;ışdirirdi.
antonimlik yaradır'? 4. C:ımilin sir-sifoticiddi bir sifat aldı.
l. Üzün ağ olsun, çoban. 5. Dan ulduzu üfüqd;:ın boylanandadov;:ı karvanı
Yerindağ olsun, çoban. ş;:ırq;ı doğnı yola düşdü.
2. Söhb;ıti eşid;ınd;ı ôsg;ırin qanı b;ırk qaraldı.
._3 -
.__::---::=--=---------
Stz t,irl,ı,ııı,ıl;,ri,.:,,
( :-ıtl:ıri olur. . ·
l. .:ısas v:ı a~ı ı ı.:ır,. ı~ bitkinliyiila sacıyyo 1;mır.
, ınona v::ı ıntomısı), . .· "r:, iki yem ayrılır.
-· ·r. b vasıt:,ı.ın.:ı go ' . .
, '.'lsas ıor::ıfın ııac. atikşakilçil;ır ıştırak
• • •fonııal.ışnıası ndaqraınm,
4.
etnıır.
9. ismi birldşm::ıni mü::ıyy::ın edin.
d müayy:,nedin.
30. Par/aqgiiııJş ifadasiosasm a A) meydandahün::ırlo döyüş:m
Yanlışdır 8) yoldan keçdn
es
~
Doğnıdur ~
3. Tarkibind;ıki sözl;ır ~am C) yaxınlaşıb baxınaq

1. esas nitq m;ına, homqrammatık O):}trafobaxdıqca
hiss;ıh:ırindan
cohotd:m;ılaqolanib. E) insanı düşündüran dsar
ibaratdir.
4. Mür;ıkbb söz
2. Mürokk;,baddır. 1O.Birlaşmdldrdan birininasılı tar::ıfi f; r .
birl;ışmasidir. hiss::ısidir: arqI nıtq
A) t:}ciliyardım B) insanla .
C) şirin meyvd D)zaldakı~~/ale?.
rc İsnıi bfrfaşnıafar
1. esas t;ır;ıfi isiml;ı ifadaolunmuş sözbirlaşmal;ırini
mü;,yyanedin.
A);ısg;ırlard:m üçü,onlardanb;ızilari
B)onunbaxışları, bizimgörüş
E) maraqlı asar
11. Biri ismi birldşmanin :}Sastarafı 0 ı,1111 ,.
A) avnlik
D) sifat
B) isim
E) say
C)fı l .
nguluşu
eı 1sıfat
12. Asılı tarafı ~ifotl::ı ifadaolunmuş ismibirl;ı .

ou
mü::ıyy;ın edın. şm;ını
C) onların hamısı, uşaqlarm çoxu A) meş:}d::ıki ahvalat
D)meyvanindadlısı, bizimharbirimiz B)yaxşı oxunıaq
C) neft fontanı
E)bizimözümüz,harşeyin yaxşısı D)neftistehsaledan
E) qızıl madani
2. Birincitarafı isiınl;ı ifadaolunmuş sözbirlaşmalari
hansı c;ırgadadir?
13. Ey ilhamparisi! Ey azadsalıar!
A)gümüş qaşıq, torpaqyol,damirbilak Na qadarbaxtiyargörüramsizi!
B)hartaraf,dair::ıvi stol,kitabrafi nümun::ısind::ı ismi birlaşmanin sintaktik
vazifasi
eS
C) qılınc yarası, dumaqatarı, mehribanbaxış nadir?

D)almaşirasi, vatanmahabbati,azadinsan A)mübtada B) xitab C)tamamlıq
E) yeddincisıra, gözalmanzara,azğın düşman D) t::ıyin E) zarflik
3. Birinddasılı tarnfsifatlaifadaolunub: 14. Asılı t::ırafı qeyri-müayyanav;ızlikla ifad;ı olunmuş
A)kitabın üzünüköçürmak B) çiskinlihava ismibirbşmani müayyanedin.
C) Suahncavabı yoxdur. D) bizlardanbirimiz A) h::ır sözündayari B)uşaqlann birisi
E) mahninı bastalamak C) g:'.lnclarin bir çoxu D)danışanların hamısı
4. İsmi birlaşmani müayyanedin. E) hdr kasinborcu
A)zirvadanen:'.ln B) vatanisevmak 15. Asılı tar::ıfı miqdarsayı ila ifadaolunmuş ismi
@
C) iradaligaiıclar D) ş;ıhardan çıxmaq birlaşmani mü::ıyyan edin.

E) oxumağa ged;ırk:m A) uşaqların yarısı B)birincisinif
• 5. T;ır;ıffari düzaltmasözd:mibarntolansözbirlaşmasi: C) on beş stul . D)sonuncu qaıar
. A)uşaqltq yoldaşı . B)günaş işığı E) beş almaq
C)qaldırıcı kran D)yaxşı oxuyan
E)yüksakamal 16. Asılı tarafı qeyri-müayyah
miqdarsay~i_l;ı ifadd
olunmuş ismibirlaşmani müayyanlaşdırın.
6. T~r::ı~~ri d~z;ıltma sözdanibar:ıt olansözbirl::ışmasi: A) şagirdl:ırin bir çoxu
• ) goz~llık vurğunu B)qoyunsürüsü B) arzularımızın çoxu
C) d:ırın quyu .· D) · . h C) beş kitab
.
E)yaxşı ·•
danışan .·
s:ırın ava
D) sonuncu::ıs::ır .
E) yüzlarlaşagird
-;----~~~~~~
....-·-·. ,._ _ Sc'l:fM,>şııı.ı/ııı-1. Slııııı~rik ,>/4111,ıl,ır_____________ _

17, 11:ııısı l,ıd,,~111.,l.,1 t,,:ısılı l,w,,l'i~iıııb ilıııl.) ıılıınıılı',' 24. 11:ır iki t;ır:ıl1 ilnıuıni i~inılrı iliıd;ı olıııımıış söz
1, ~aııp.,rıııiıı lı\'l,,ı~•.,si hirl,,şııPli'lrini ııı!l;ıyy:ııı ı:diıı,
~. ı.,s~ııııılıtı ~,,~l.ını;ı.ı A) "ı\ygilıı" ııocııuısı, "Konısonıol" po~nıası. idom
J. b, r~ıbıı d:ıı lırnıq lıı:v:ıti
·I. isd:'" i\.ıyıtııı:111 B) qı;yıı sııyıı. Nyııtmı qımıııııı. Ahşeron Uz!\mil
•_·~ı_ııı ııı.,s.,t. C) hı:ş nlnıııq nr:ı.ıısıı, oxıınıııq h:.w:ısi, Qazi
<ı. lııı\bıı ~ıntııı.,k IHlrlımı:ıddiıı divnnı
A) .ı, •I,:i B) .,•.,, •I C) 1. ~. -1 D) d('lnizlıııvıısı. istinılıoı pnrkı. ıncyv:-ı uğacı
D) •I,:i, (ı E) 1. -· (ı E) dıı~dıııı cn;md;-ı, kiıab oxunıaq. k:-ındd:ın g:-ıkııı
18. Asılı l;ır.,fi nıi\ı\1kblı sil~"I,ılnıı isıııi birl.ı~ııı.,ııi 25. 1l:ır iki t;-ır:,fi isimkı ifml;ı oluııımış ismi
111(1,,yy.,n ,•din, lıirl;ışııı::ıbrcli r:
1. ölk,-ıl,ınımsı nıılq:l\'ib A) çoxııı;-ırt:ıh;-ıl i bina. ç:ıtin sııallur, ine:>bel
es
-· s;ııı;ıtk:ırın ıti\dr,,ıi B}kiçikqnyıq, ınilyonlnrla ndam,sevimlidost
~. \'l.'Xlll,)t't;ılı,ıli \ıitıa C) i\r haclııııı. qnşsız Uzilk.döyüş:-ın ş:ıh:ır
,1.bııgilııki\ yıgıfü-:ııı O) duş ev. yt!ddiqıırdaş, qızıl üzük
:i. d\11.lıııl'llı\ lı ,·:ıbııd., E) g(lmUş bnı;ır, ::ııniın K;ırim. yun şal
fı. qalilıl.wi ,·:ı~ırnn
A) -t S. <ı B) :?.~. 6 C) 1. :?.~ 26. Aııı,ııısı: diişııı;ıııd,111 cıisas a/111111a.rn,
yaralı iiriJk/;,r
D) 1. J. 4 E) :!.3. 6 r,ıriıı ,ı·(l.~alar cüınl:ısinuoki ismi birl::ışmokırin asılı
ı:ır:ıfi n:ı il:ı ifi.ıd;ı olıınımışdur?
19. ı\sılt 1.ır-"11 sil:'ıı olnıı ismi birl;ışııı;-,1:ıri mil:ıyy;-ın A) sııyla B) isiıııb Ç) sifatl;:ı
rc
edin.
A) yııııııırtııııın s:ırısı. oı:ıığın köı.il
B) almıının qırnıızısı. tnl·yv.,ninı,,z:ısi
C) qırnıızıııın ,·ıılıın. ıığ.ıllıııın q,,rıırı
D) göz:ılliyin sin'i. silrilniltı hıışı;ısı
E) <laııışmı şngird. oynııynn u~ııq
20. Asılı t;ır.ıli nı;ısd,ır olnn söz birl:ışııı:ıkırini mü:ıyy:-ın

O) t;ıyini :ıv:ızlikb
A) ... böliişın:ık zövqvcricidir.

B) ... bir-biryadına satırdı.
C) ... unutınaq asan deyiidi.
O) ... q:ıl:ıın:ı alandakövr:-ılnıişdi.
E) ... hcç vaxt uııudulınayacaq.
E) fcili sifotb
27. Şiriıı xalir,J/,Jribirbşmosi hansı cüml:ıd:, işl:ıdils;:,,
xarir,ı/.Jri söziladlıq halda olar?
ou
,:din.
A}d:ırsi oxumnq.gUll;ıri sulumaq 28. Xoz,--ır c/,mizibirkışm:ısind:ıki usılı t:ır:ıfin
B) on1111 oxıımnğı, m:-ıniııı yaşnınağıın xüsusiyy:-ıtl:ıri ib bağlı salıvi mfüıyy:m edin.
C) oxumnqnrzıısu, yanı:ıq vurınaq A) Qunıluşuna gör:ı sad:ıdir.
O) oxumağın faydası. yıışnmağın m:ııuısı B) Xosusi isimdir.
E) uşağın bı:ıl:ı dt•nı;,si, onıııı ıırzıısu C) Adlıq haldadır.
O) Konkretisimdir.
21. ,\t:Jıı hahamcı lı.mıiş;ı yeni kirahlarc.la11 claııışardım
E) T:ıkdir. ,.,··· •
cüınl::ısiııd:ı işlonmiş söz birl:ışnı:ısiniıı asılı tor:ıfiııin
eS
ifod::ı vasiı:ısini mü::ıyy:ın edin. 29. ismi birkışm;ıl;ırl:ı bağlı likirlard:ın biri doğru°Jeyi/:
A) ::ıvJzlik B} z:ırf C) sifoı D) fcil E) isim A) T;ır:ıtl:ıri müst;ıqil !eksikm::ınaya malik olur.
B) Bitmiş fikir ifod:ı etmir.
22. Hansı söz birl:ışnı::ıl:ırind:-ı qeyri-nıü:ıyy:,ıı yiy:ılik C) Qraınmatik :ısası olmur.
holdu işl:mmiş sözlori ınil:ıyy;ın yiy:ılik hııln D) ı9sas va asılı tarolhri olur.
Çt!virın:ık o/ımır: E) Ancaq isimlarvasitosiloam=ıl:ı g;)lir.
A) ev avadanlığı, doniz hnvıısı
B) ;ıl nğncı, qol sanlı 30. Sü:iin açığı, miJıı öziim diJonıın kimin.> etdiyimi
C) ş::ıh;-ır m:mzoı~si. hcyvn :.,tri bilıııirdiııı cüml;:ısiııda ismi birl::ışmonin sintaktik
D) snnt :ıqr:,bi, alma qabığı vazifosinimfü,yyanedin.
A) ilımmıi];)şdirici söz B) mübtoda C) ;:ılav:ı
@
E) doni:ı. havası, kitah v:ırnqi

D) tamamltq E) ara söz
23. llansı sımdakı ismi birkışm:ılarin asılı t;mıfini
miloyyonyiy:ılik hnla çevirm::ık o/ııııır? 31. Ah, n;ı/;ır dııvıırcıın omm sasindamisrasında işl;:ınmiş
A} nlmnçiçoyi, dost sözil söz birbşm;sinin sintaktikvozifasinimü~yyanedin.
B) kdnd klubu, dağ havası A) xabor B) zartlik C) mübt.)da
C) idman zatı, dil qabiliyy:ıti O) tamamlıq E) tayin
D) gdnclik duy~usu,gül 1onıv::ıti
E) dilşm~n sözil, (lr:ık dostu
. 5.
CamScanner ile tarandı
" • Siııtaktil, ;,/aq;ı/ar
Söz hır• I;ışıııal--ri
• ında sJ/ıv fikirdir: 40. Kaşfıyyatçılarıınız indi düş,11 .
32 Sözbirl:ışmJl:m haqq .
•A) asas v::ı ası ı I t:ıro füırı göriirdü/Jr ci.iınlosind::, isnıi t'n 111 öıı9 e/ .
. olur.1 ed::,bilmir. •• ..dur.
uzvu .. ? ırıaş,ıı._ h a,.,,r
u an, ı~
B) Baş üzvl::ır v:ızifosınd~ çıx ş ,
• • • • • ıalik olmur. . A) mu··bt;:,da B) tanıanıı sı cu·ıııı <t,.
·,
C) Fikır bıtkın 1ıyın::ı n' d feill::ırl::ı ıfado D) t;:,yın
•
E) x:ıbar
. ıq
C)
a
D) T;ır::ıfüıri h::ım adlarla,ham :,
.. . ~;)rni~
olunur. .. klrnbolur. 41. Asılı t::ırafi feılı sıfatl::J ifada ol
E) Quruluşca sad;ı
v:, ınuro .. birl::ışmakırini mü::ıyy:m edin. UnanSöz
33. Qaldmcı kra11birl::ışın:ısı• ı·ı ::ı ba
• g11ı fıkirlord:ın hırı A) qala qapısı, daş divar, qalanın
B) yandırı lmış ocaq, görün;ın g·· 9apısı
s;ı/""lir:
A) Forınalaşımısında qramınatı'k ş ::ıkilçil:ırin rolu
C) qa1a qapı 1an, gün;,ş şüası 91un:ış ., '(:)0 0.. liit;ıs· .
·
O) qaçağan at, yanan dağ, dcy ' ·ı c.l'lJar 1
yoxdur. . ·· ı ·sdir 1 111;ı 1I. Sgun:ış
·· ış
8) Tabet::ır::ıfd::ı !ki lc~sikşakılçı ış :ınmı~ . E) yun parça, m;:,Jah:ıtli s;:ıs ag·a· b 0 z .,
es
C) ı3sas tarofı isıınl;ı ı fadaoll~nul!·. . , cın Uda\ı
D) Tabe tar::ıfı feild:ııı düzolınış sıfotdır. .. . k' . 42. Asılı t;ır;ıfi düz;,ltm;ı sifotl:,ifad g
I
E) Birlaşın:min t::ır::ıll:ıri ayn-ayrı cüınlo uzvl:m ıını birl;:,şın;ıl:,rı• mü;;ıyy;m edin. ;ı O una n ısnıi
·
işbn:ı bilir. A) duzlu xör;ık, istcdadlı şair, zara[
B) sarı köyn;ık, gözü yaşlı, altı qardatcıı adam
34, İsmi birbşın:'.l hansı misradadır? C) d::ırın• . aş
ın;,na, s:ınn su, göz:,Iqız
01111öldiirsaşu lll,Js11111
D) bulağın gözü, G;ılin qayası, dostölk:ı
;,/far,
Caıı çakişdikc;ı, inaıı, rıılııı giilar. .
E) Qoç qoruğu, Maral bulağı şehı,· ç
Azacıq bakla,hıılıır şimdi caza. (H. üıvı~) •• ;ını:ın
rc A) 1,11misralarda
C) 111misrada
E) II, Ill misralarda
A) insanın tübnmaz arzusu

B) c;ısarJtl;ı bütünolmuşları danışmaq
C) kiçikuşaqlara nağıl danışanda
D) d:ımiri isti-istidöymok
B) il n~ısrada
35. Hansı birl:ışm:min osasl:'.lr::ıli feil deyin

D) I mısrada
43. flişib qalınışaın q"m çalasıııda
44.
Bir göza/ ti/simin daş qalasınd,: ... (B y
Nümun::ıd;ı hansı söz ismi birl;ışnı;ıd;ı.h ahabzad~)
d;ı asılı t;:ır;ıf kimi işl::ınib?
A) galasında
D) goz;ı
.. 1
B) çalasında
E) daş
Nümun:ıd;ı hansı sözl:ır ismibirl;:ışm;ı varad,1

:ını :ısas, h~ın
C) •ı ..
tı sınıın
ou
1 2 3 4 51 ır.
E) müollimintapşırdıqlarını yerin::ı yetimıak Mansıır bıı hitki/,,riıı çoxıınıı tamınırdı.
36. Maıı 0111111kitabını diiııaıı oxııdıım cüınl:ısind;ı
(H. Abbaszad;ı)
işl:mmiş söz birlaşın::ısidir: A)l,5v:ı2.4 B)l,2v:ı2.3 C)2,3v;ı3 5
A) dün:ın oxuduın D) 2, 3 v:ı 3, 4 E) 2. 5 v:ı 1, 3 '
B) m:ın oxudum
C) kitabını oxudum 45. Baba 11,w,Jsiıı" oxııdıığıı kiıablardaıı daııışdı
D) onunoxudunı cümkısind;:ı hansı söz ismi birl:ışm;ınin asılı
t;)r:'.lfülir?
eS
E) onun kitabını
A) n:ıv;:ısin:ı B) baba
37. Biz iııdi kaııdiıı aşağısındaıı &~lirikcüml;,sincfo D) kitab C) oxuduğu
E) danışdı
işl:ııııniş söz birlaşm:.:ısidir:
A) indi g::ılirik 46. T:ır:ıllori vcril:ınl:-ır:ı uyğun g;ı/nı,1yJ11 söz
B) biz g;ılirik birkışın:'.lsini mibyy:m edin.
C) aşağısından g::ılirik sacb isim+dUz:ıhm;:ı isim: düzaltnı;ı sifoı+düzaltnı~
D) bndin aşağısından isim; clüzJltm;ı sifot+sad;ı isim; düz:ıltnınarf+lcili
E) bndin g:ılirik sifot
A) qiyabi fakült;_-ı
38. Hansı cümk,d::ı ismi birbşm:min :ısas t:ırnfi sifotdir? C) t,Lxtadöşam;:ı
B) dünankigöıiişl;ır
D) garginvaziyy;ıt
@
A) Rüfatuşaqlann ::ın savadlısıdır.

E) ucadan danışanlar
B) O t;ımfa yol yoxdur.
C) Dem::ıy::ı sözümçoxdur. 47. T:ır:ıfüıri veril:mkıra uyğun g;,lıııayt1ıı söz
D) S::ıid::ınin kitabı uğur qazandı. birbşımsini mü::J)ry:m edin. . .. ltın;ı
E) Ana dilini yaxşr bilnı::ık hamının borcudur. sad;:ı isim+düz;>ltm;:ı isim; düz:J)tm:,sifat+d.uzf~teili
isim; düz:;ıltm;:ı sifot+sad;:ı ısım;
39. Ana yıııı c~rabı oğluna toxıı)ıurdu cüml::ısind;:ı isn~i
• • d"uza)tına
· z:ır TJ'
..
i
birkış·m;:,nin t::ır;ıffari ifad;:,olunub: · sifat
A) çoxdan g;:ıl~mfar
.. ün baxışlar
B) SUZ~ i akl;ır
A) sifot;sif~t • B) sifat, isim C)'feilisifat isim
D)isiıi1, isim . E) isiın, .sifor · • ' C) d;:ıri döş;:,kc;:ı D) solgunç ç
E)_h~ndasi silsila
•:· .,. ,-_-:----~~--:---~,--..,.-.--:-----,..~..L_----:::--..:......---,--__:__:.._--
·•:.. :.
;
:~:.
f:_-':-:\-::·:,:r:
...
-6:.
----
CamScanneriletarandı
4S. l\t muı .•.~.1ıı hi.nnJ,'\birin'İ t;ıf:'f 54. T, r,,11:ıri n:rit.,ııl:ır.ı ,,:,>lm.,pıı
u~~\11\ :ı'.\l
.ı~tlı ~ ·:._Jur.:-ı:1~.1·.• hirl.,~nı.ı:-iııi nııtıyr.ınl. ~dinn.
~uın ııı;ı i.,inı • isim, :H(, •.iııı . . ır.ı:lıA-ı isim .. ,·if.,t •-ı:,'/ırı
.A.)~t. t, ~ırin,İ5İ ~ •.yllllli tifad.1L'1.ii!n • ,i A) yux:ın ııı.,h.ıll;-ı B) a::.fültd ·, ııı;ı
8 ıctın ym. ,h,,bi Birin,:iı., . ıin frill;ı ifod~ C) amıuJu ~ı,,~.ııı O) p:ıyl.ıırnsı y:ın!ıııı
l'ı.lilm ~i E) hansı m;ıs.ıb
C) ~ , n. r.1 1ı !-:öm.kçi 1iıq his_:ısiıııLn
i_:;ıifaJ;-ı t'\lilm;ısi 55. Niiımın.xb vcrilmi~isıııi birl.:ışm.)ııi v.ı 1;1rkihiııi
O) Yurdumn ~nim T:ırJl1,1rin ~·crı.byi~m.ı~i mü;ıyv;ın ('Uİn.
E) Qızıl fuük Birinci ı. r.ıfin isim!Jif::ıt.l;ı
·1 . l
.-\ğıllı ın~:ınlar flbrıııı·
. .'
çox4 ı;ıntl;,y:ııı
. (:ır~ ~ nı•1·r.ıt tı
olunma:sı l'Jir!.-ıl
49 . .\f.,ıı ()}Um gö=ıirfa tılı ma tnwı ... cüml;ısind;ı A) 2. 3 -4 İ:ioim+;ıv;"lzlik B) 1.2 -> sif;"ll+-isim
es
han. ı sözl.:ır isn~ibirl~m.:ınin t;ır.-ıthridir'. C) 4. 5 -► 7;,rf+frilisit:--ıı O) 6, 7 -·-► isim·!fril
A} onun. !!··zü\');ı E) 3. 5 -4 ;"lvnlik+lı:ili sif:ıı
B}m;ın. o-nun•
56. CümlJl;,nl;ıki ismi 1'irl.1şnı;ıl;ıriıı t:ır.ıfüri ifad:ı
C) onun. cabana
olumıb:
O) gözüyl;ı, bıxım
D,ı,:f/armır:ııı ~ii:.1//iı·i lıaıııını lıcrrmı cılir.
E) m n. bn.xım
O. Şıış,~rn sın;, /ıorı~ i/,1sıı ç,1kılirıııişıli.
50. Hansı sözl:ır is.mibirkışm:min ;ısas ı.:ır.ıfı kimi Q ıraha[;ıl,ı =,ı;:w b,~rramm,ı a: qalı/ı.
işbnib'! A) isim \·:ı :1":ızlikl:ır!J B) isim v:ı sif:ııl:ır!J
51. rc
Dağı. darasi Jıırdumım
Gö= oxşayır. kiiniil açır.
A) ox.şayır, açır
O) könül. d:,r;ısi
Hansı b:ındd;ı
B) göz. könül
E) dağı. d;ır;ısi
ismi birl:ışm;ı i~l;mm.1_rih'.
A) Hcyd:ırbaba, ildınmlar çaxanda
1
Sell;ır, sular şaqqıldayıb axanda.(~1.Ş:ıhriyar)

B) İslama hönnaıb azad n:ısill:ır.
C) dnğı. göz
C) aııcaq sifotl,ırl;ı
E) isim. sifat v,1:ıv;ızlikl;ırb
O) ancaq isiınl:ırl;ı
57. Hcç bir qr:ınınıatik ş:ıkilı;iııin köııı:ıyi olmadan

fonnalaşmış ismi birbşm:ıl:ıri ınü:ıyy:m edin.
1.şaird:ıki irad;ı
2. irad:ı sahibi
3. şair q::ıl;:ımi
ou
Baş :ıyir dünyanın xilask:ınna. (S. Vurğun)
4. d;:ımir iradzı
C) Bu sakit meydandanötüb keçdikc;ı. 5. d;ımir q;,lp:ısi
San yarpaqlaraq:ırq olur 1-..iiç:::ı. (M. Rahim) 6. polad lövh:ı
O) Bizim böyük dünyamızda müxt:ılifdir adamlar,
Bir çoxununöz ŞJklini ç;:ıkm;:ılidir 58. Tabe ı;ır;ıfi miqdarsayı ib ifad:.ı olunmuş ismi
birl;ışm:.ıbri mü:ıyy:.ın edin.
s::ınJtkar.(S. Vurğun)
E) Göz!Jrimgörm::ıs:.:ı, Göygölüverin, 1. birincisinif. bir milyon adam. xeyli kitab
!\fan onun gözüyl:ı cahanabaxıın. (N. Xazri) 2.•wv;:ılinci misra,sonuncukitab, bir blm:ı söz
3. qızıl saat, onlarla oxucu, birinci hiss:ı
eS
52. Hansı b:ındda ismi birfaşma iş/311m;ıyib? 4. bir q::ıd:ır m:ıhsul. bir çox hadis;:ıl:ır. ikida bir hiss;:ı
A) D:ıniz sevinirdigalişimizJ, 5. bir gün, üç bacı, minl;ırla adam
Dalğalar diblib hiza baxırdı. (N. KJsaın;mli)
B) Bu sonsuz d:'.!ral;:ır, qalın meş:ıl:ır. 59. Cüml;:ı üzvü kimi parçalanmayanismi birl;:ışm~min
Boynu bükük duran t;:ır b;:ınövşalar... işlandiyi nümun:ıl:ıri mü;:ıyy;ın edin.
(S. Vurğun) 1. Yaşıl yaınaclarda qoyun sürül:ıri görünürdü.
C) Çox keçıniş::ım bu dağlardan. 2. Oxuyanşagird;ı hamı höm1::ıt edir.
Duma gözlü bulaqlardan.(S.Vurğun) 3. HJr t:ır:ıf yaşıllığa bürünmüşdü.
D) 1',fanimkönül adlı bir yoldaşım var, 4. Q:ıdim dövrd;ı farsca yazmaq ::ın:ın::ısi geniş
Könülsüzbir h:ıyat bir viran:ıdir.(S. Vurğun) yayılmışdı.
@
E) Kimindir sabahdanaxşama q;:ıdar, 5. Bu bina yeni ild;:ı istifad;:ıy;;, verikıc;:ık.

Yağışda, yağmurda çalışan allJr. (S. Vurğun)
1 2 3 4 -
53. T;,r;,ffariveri!Jnl;ır;:ı uyğun o/ıııayaıı söz 60. Mavi daniziıı köpiiklii dalğaları birbşm::ısind:ı hansı
birlaşmasini müayy;medin. sözl;,ryalnız asılı t;:ır;:ıf kiİni işl:ın;:ı bilir'?
isim+isim, zarf+isim, avazlik+isim. sifat+isim
A) gümüşü qaşıq B) torpaq yol 1 2 3 4
C) daşınası yük D) aşağı t::ıb::ıq::ı 61. Uca dağlarm qarlı zirvasi birl:ışın;ısinc.JJ hansı
E) neç;,kitab sözl:ır yalnız asılı t::ır:ıfhr. kimi işl;;ınib? .. • , _
-7-
CamScanner ile ıarandı
Sli:. lıir/,,~·ııı, 1 /,>ri.
Siııt11ktik .,J,111,ı/,,r
-----·---:·-·1·illi.-,-;:,:~;,lımıcavahvcr;ııı
62 .-\,ılı ,.,ı.)lt ya ııııı., • '.. .. 'i.
ismi MiirakkJb adlarvJ ~tl ·-.......___
',,, yn .. l ~
•t •·, ·ııP i,hıııııis dlnıl:ıl:ırı ımı:ıvy:ııı Cl ın. ., ..., r
ı.,ır \rııq
• ' •;wv:ılki
' • nig:ıraııçılıql
' 1aıı :ıs;ıh:ıhııı;:ıı
• • .. kk;ı ll au.ıd ır:
1. B.ırı. mur;ı, Şı
q:ılıııayıb. A) Gülp;ıri B) Şah lsmayıl X .
~-()filq qızılı r:ıng;ı boyaııim~dı. . . C) cvd;ın çıxaıı D) GUlııis;:ı E):ıt:ıı
\ Cilıı.:ı<.İn nıırhı ~iiaları goz qaımışdıı mlı. . rıayız S::ıiı, .
~: l;:ır a~şaııı l!ilnbataııdakı ıııcş:,ıfon malını s;ısı 2. Biri ınürdkbb addır: ,,r
1
\,,·ı•·.",'lı·ı·,tı·. A) ş;ıhord;ın qıraqda B) P ·ı
ll scyıı::ıı-1
.5.,·axıııdakı
"•"' , bııdd:ııı bir çoxları mahnı oxuyanı C) Qatran 1':,brızı
. . D) hov;ıskar .
ıapırnıq ii~iiıı nıcş:ıy;ı gcıdi. E) yaz gün:ışi stırucu
63. Hansı sözl:ır birincit:ır;ıfi qcyri-mü;:ıyy:ın yiy;ılik 3. Mür;ıkbb ad hansıdır?
tıald:ı işl:ııı:ın ismi birl;ışm:, yarada bil:ır? A) M;ıh;:ımm::ıdh;:ıs;:ın
1. cşq C) sarıköyn;:ık
es
2. torpaq E) Qız qalası
\l:,t:m
3.dey:ınd;ı 4. Mür:ıkbb adlar olan b;ındi mü;:ıyy;ın edin
A) çoxımnalı, h:ıy;:ıt-baca, hazırcavab ·
4. seçmJk B) d;:ı~~-dabanı, dördbucaqlı, quşUzüınu
C) :ıllı uç, otuz altı, dörd yUzon beş
D) Az;:ırbaycan Rcspublikası, S;:ımad y
1 2 3 4 5. 6 M;ıclis llrğun, Milli
64. S,Jkiıı,1 indi matbiJxd;ı ta=aıııeyvalan yııyurdıı
E) gün;:ıbaxan, 8 Mart, sözün doğrusu
rc cümldsind:ı yanaşı işlJn;ın hansı sözl;ır ismi
1
birl:ışm;min IJrJfüıridir?
65. Dos/11111
2 3 4 5 6
Elşan düııan biza bu kitab/arı gatirmişdi
cüınl:ısind;:ı hansı sözl:lrismibir!Jşm:ıl:ırin asılı
IJrJflJridir?
1 2 3
66. Qonşıımıız Rahmandiiııaıı ta=aköynayiııi geyinmişdi.
4 5 6
5. Mür:ıkkab ad hansıdır?
A) İstisu
D) Ağdam
B) Ç:ınlibel
E) Qızılağac
6. Biri mürakbb ad deyi/:
A}Milli Dirçaliş Günü
B) Bakı Dövl;ıt Universiteti C) N
C) Şah dağı
ou
D) V;ıt;ınin azadlıg~ ı E) Xovruzbayrarnı
cümlJsind;:ı hansı sözl::ır ismi birl::ışm;:ıl;:ırin ;:ısas JZ::ır d:ınizi
t;:ır;:ıfı kimi işl:mib? 7. Bunlardanbiri mür:ıkk;ıb adlara daxiledil::ı bil .
A) "ş··nı
o ;ı t" ordenı• m;ız.
67. Hansı cümlJl::ırdJ ismi birkışm::ınin ;:ısas t::ır;:ıfi B) Bakı Dövl;ıt Universiteti
tamamlıqdır?
C) Qurban bayramı
1. C::ısur M::ıliktac hücumedib ş;:ıh;:ıri aldı. D) Ağadadaş
2. M;:ın özümüböyük eşqim;:ı qurban verdim. E) Nil çayı
3. K;:ırb::ılayı Tapdığın bağında bir c;:ırg;:ı üzüm t;:ın;ıyi
eS
var idi. 8. Bunlardan biri mür::ıkk;ıb adlaradaxiledil:ı bilııı;ız:

4. Biz bela insanları unutmamalıyıq. A) Xarici İşl;ır Nazirliyi •.
B) füıs:ınağa
68. "Bağışlamağı bacarmayaninsanların an pisidir" C) "İstiqlal" ordeni
Q.Cekson)cüml:ısi asasında müa an edin.
O) Ramazan bayramı
Doğrudur Yanlışdır E) Ş;ıhidl:ır xiyabanı
1. T:ırkibinda ismi 3. T;nkibind;:ı h;:ır iki tar;:ıfı
birlaşm;ı var.
feill;:ı ifad;ı olunan feili 9. Hansı mür;;ıkbb adın ixtisanna ŞJkilçisi düzgün
2. Birfoşm;:ıl;:ırd;:ın bir);}şma var.
artırılınayıb?
birinin;}Sast;:ırafi A) DİN-in B) BDU-nin
4. Bir söz birl;:ışm;:ısinin h;:ır C) ATU-nun
@
m;ısd;:ırla ifad;:ı D) ATS-d;ı E) ADPU-nun

•· iki t;:ır;}fi isimla ifad;:ı
olunub.
olunub. 1O. Mür:ıkbb adlardan birinin yazılışı yanlışdır:
A) N;:ısimi rayon t:ıhsil şöb;:ısi
69. ~ansı_ nü~u-?~dai~mibiifaşmanin t;;ır;ıffari0·farqli
nıtq hıss;:ısıdır? · B) Dağüstü park
1. Yen~yada düşd~i bizim saııamfar. (M.P. Vaqif)
C) Az:ırbaycan Dövl;ıt mükafatı laureatı.
2. lndı ıısıafar rezınJ)orudan istifadaedirlar. · O) Az~rbaycanYazıçılar Birliyi
ı f. / • 3. fı!.ovrıız hay_ramı_a!J~nalari ilagözaldir: E) Abşeron yarımadası
4. Urkakbaxışları ona zil/anınişdi. •
·:ı
------..:,-----:-~..:.._~~_;__~-:--~--:--:-:----::-...,.....-;:--:-~--=--~---
. . ~-. - g -
i· : ' ~
·:.;i.. ', ...,. ,
--- .:/\r?!)~~\i::\~:~-:
-- "', -
•.
·•'
.
l
~----------- _ _:s~·ı~·;~:...'.'h~ir'....'../~,)~~·,ı~ı,J~/,:'..l'~'·~·\~'iı~ıı~uA~ıl~_~!!!!.'l·''•!!._ --·- .. '. __,,. ·,••·. . • ...-,

11. Mi!r.ık_b? ndl:ırdıın ncç:ısinin yıızılışıııclıı s,1/ıı•,1 ynl 18. M!lr;ıkk:ılı oıllnrıhııı luııısılıırııı yıızılı~ıııdıı ,v,1/11
1,l yol
,·crılmı~llıı·''
' • vı:rilıııişdir?
Bakı Döl'l1ı ııııiı·c,:·,·ı·ı,·tı· 2
71I, }'1111\'III', ; 1:,>/' Il/ll'i'/111 1. ı\vnıpıı Şıırıısı l':ırlıııııcııt Aı;ırnııılılı:yııııı
'
3
• • , •
• 2. M. Mııqoııınycv ı\dııııı ı\zmhııyı.:ıııı l>Ovlrı!
Re.,pııblikası tlııı/,Jr Akııdcıııiyası . .-1;:,,r/ııı_ı·ı·ıııı Filıırıııoııiyıısı
_ .
ReJp11b/ıkasıı111ı .4 . 5 3. Orlıı l'ıılı.:oliı dllvrll
Dııı.1kılar Alii,11/iıııi. Jyirıııi .,·,,!.ki;Mııı·, •I."Yl'tldi(ıl\z;ıl" lıulı.ııi
6 •
Aıııı!rika Birl,1şıııiş Ştııtlıırı 5. ~ııırnıxı Hııyon T:ılıı-ıil ~ııtı:ıı;j
A)l,4.5 B)l,2,5 C)2.3,4 0)4,6 E)2,3
12. Mürakbb adla ifad:ı olunımış ismi hiıbşm:ı işbıı:ııı 19. MUr:ıkk:ıh nıllnrııı yazılı~• hansı ı.:rırg:ılord:ı d0zl(OII
cüml:ıni ınü:ıyy::ın edin. vı:ri Iıni~d ir'!
A) Ça~!n.şırılıısı insandaxoş ovqatyaradır. 1.Qııı.1kılıır Elııı Xııtliıııi, Çıılılırıııı l>{lyll~II
es
B) Arıt tıtray:m :ılkıri ib üzllnilörldil. 2. Snkiı ııkı:nıı, Vaqifknı,::ısi
C) Kiçik bacım tal:ıb:ıdir. l ı\z:ırhııycıııı Düvbı ıı:ışriyynlı, Ş;:ılıiıll:ır Xiyulıııııı
D) Dahi Az:ırbaycan şairi M:ılı:ıınnı:ıd Fiizulion 4. "lsıiqlal" ordcııi, Orxoıı•Ycııiscy ıılııd:ılori
altıncı asnb yaşamışdır. 5. ı\z:ırhayctın MilliElnıl:ır Akııdı:ııılyuı,ı, M:ırk:ı:ı.i
E) O. b:ıhr:ısiz, boz çöll:ıri m:m:ı göst:ırdi. Sı:ı,:ki Koıııissiyası
13. Hansı mür;)kk.ıb adın yazılışı clüzgündUr?

20. M!ln:ıkk:ıb adlnrııı yazılışı hıııısı c:ırg::ıl:mb dOzgllrı
A) Ağstafa rayon T;:ıhsil Şöb:ısi vcrilmi~dir'!
6) Orta paleolitdövrü 1."Az:ırhaycaıı" q:ızcli, ı\z:ırhayc:ııı Dövl:ıı
rc
C) N:ısimi adına Dilçilikinstitutu
D) 31 Dekabr- DünyaAz:ırbaycanlılarının
h:ımr:ıylik günü
E) Az;:ırbaycan Respublikası Nazirl;ır Kahincıi
14. Hansı mür:ıkk:ıb adın yazılışı s;ı/ll't/ir?
A) Bakı Şah;:ır İcra Hakimiyy:ııi
B) AzarbaycanRespublikası MilliM:ıclisiııiıı
C) Az:ırbaycan TeleqrafAgentliyi
S;:ıdri
N:ı~riyyatı
2. Orxon-Ycnisı.:y Abid::ıl:ıri, Ş:ırq-Q:ırb ıı::ı~riyyaıı
3. N:ısiıni adına Dilçiliklııstituıu, Az:ırbaycmı
Rcspublikasıııın Prczidcııti
4. RcspublikaKlinikx:ıst:,xmıası, Oın::ıkdar Elııı
Xadimi
5. "Az:ırbaycan Bayrağı'' ordcni,Az:ıdlıq meydanı
ou
D) Orxon-Yeniseykitab:ıl:ıri 21. Mlir:ıkk:ıb udlardaıı lı.ııısıların birincit:ın:ıti dırnaq
E) Orta paleolitdövrü içind:ı yazılmalıdır'?
1.Az:ırbaycan q:ızcti 2. Şıı~a qalası
15. Cüml:ınin ortasında sıra sayı, yaxudsifotinbaş 4. S:ıttarxana şciri
3. Çaldının döyüşli
h:ırfinin böyük yazılmasının s:ıbobi?
5. Baharmağazası 6. Sakitokcan
A) Cüml:ınin baş üzvüdür.
B) Xüsusi isimdir.
C) İsmi birl:ışm:ınin t:ırkib hiss:ısidir. 22. Mür::ıkk:ıb adlardanhansılarııı birincit:ırafi dırnaq
içind:ı yazılmalıdır'!
D) Kim? sualına cavab verir.
eS
E) Mür:ıkk:ıb adın t:ırkib hiss:ısidir. 1. İstiqlul ordeni 2. 11:ıyat q:ızcti

3. MilliOrdu 4. Ş:ıhiclk,r xiyabanı
16. Bazi mürakkabadların ıarkibindJki biitiinsözlarin 5. Q::ıl:ıb:ı meydanı 6. Koroğlu operası
baş haıji böyiikyazılır fikrin:,uyğun g:ılm:ıy;:ın
nümun;:ıni mü:ıyy:ın edin.
/ 1. Respublikası 23. Codv::ıld:ı Hind-qarah:ırlforl:ı yazılmış sözl:,r
:ısasında mli:ıyy:ın edin.
Az:ırbaycan -2. T:ıbi::ıti
N:,c:,fb:,y Mirz:,ül:,kb:,r
'-........3, Xalqı Doı1nıdur Yanlısdır
__-4. Yaradıcılığı I. İkinci söziinbaş 3. Birincisöziinbaş h:ırfı
Nizami h::ırti kiçik kiçik yuzılınalıclır.
---.., 5. G:ınc:ıvi
@
yazılmalıdır. 4. Birincisözünbaş lı:,rfı

17. Mür;:ıkk:ıb adlardanhansılann yazılışında s;ı/ıv;ı yol 2. Birincisözünbaş höyükyazılmalıdır.
h:ırfi kiçik 5. Birincisöz özilnd:,n
verilmişdir?
yazılmalıdır. sonrakı söz:ı bitişik
1. İstiqlal Ordeni
yazılmalıdır.
2. "Uzaq Sahill;:ırd;:ı" filmi
3. Az.ırbaycan Milli Elml:ır Akademiyası
4. Ş;:ıhidfar Xiyabanı
5. Yeddiillikmüharib:ı
-9-
CamScarıner ile tarandı
- -------ı·,-lt-,ııı·ııti~n-_,siişl.:ıdilnı.ılıl ıı;
~--;
,o--,,,,....,...._______
.
t' .., 8 fı:ili birlJşmJbnıı t:ıb~ı:dici tJrJfi .
• A) ŞJXS ŞJkilçisi qJbul ctmis h--r111'.J ıb ifact;ı oı
~- • ı 1•ııı'-'ıı~ • • • v ,ıns 1 b· tı
:z.t Birl,ışııı. 1:ınıı • , •
1 hiss.:ısi ilJ ır ııit 111.lt?
L KlH\'flıı 01 ·•~•~: ııı:ınx·nıası 8) kilin bütün ŞJkilbri ifa q
~- ,·\.·,ırlı:1~·...-~ 111 ın~. 1 1 • • C) fciliıı x::ıbor şJkli il::ı
. c. ı ,r ••inıı~ı~tııo.:ı:- .
-'· .,_,ı. :- n'l'.ı•'ı D) isimYJ sıfotb
_. \:r'.'ldı-ın::ııı ıo.r,:, , ·n
• r_ • •1- t lltlııK I E) fdlııı t::ısn ::ınnıoyoıı fonııalan il
5. Kom~unm J
6. S.:ıh.:ır n1 ııı:ıııı 9. r>aı!ılaıı cıı:md:ı fcili birbşnıosind;:ı 1. b
7 fti\'u:t:ıt .1 •11nı:ılı ~ luss::ısı
nitq · • ı·1o ııa•r d::ı otıınmuşdnr? '1 e 1v,.,
" .....f lıaııs
8: v~rsıl sülhii A) qoşnı:ı ilo 8) zorflo C 1
D) sifotlJ E) isinıb ) J\'JZlikt;ı

25. i\ (ür:,kk~tı :ıdlanıı h:111sında ctını:ıq iş:ırJsı
1O.f";ıq;ıt s;ııul.111 gen dıışaııda,
işl.:ıdihn.:ılidir'! . l. A1.adlıq nıı:yd:1111 .-Jrn/ıq ma11d,m diJpııda,
ı. Çaşıo~lıı ıı.:ı~ny~_·:ıtı
S~ıçlarııııa d,m dilşmıdu
es
.ı. l\ lisri qılıııc
~-Üç;ıtıl:ııı poYı:Stı
6. Bakı ş::ılıJri Bo_iJararlar, il/;ır ııı;mi,
"· SöhrJI
~
ordcni ~-X::ız::ır d::ınizi o,;,mııa:,m el/ar 111;:mi.
,. L:ıb kafesi
Nünıııııodoki fcili birbşm;-ıloriıı növüni',
hansı cüınfo ÜZ\'Ü olduğunu ınü;:ıvvon e~~ J 0 ıtlanıı
A) fcili sifat torkibi;tanıaınlıq -• 111 •
1. Hansı söz birbşm::ısind::ı :ısılı tJrJf hJrJkJtinz:ım:ınını B) m;:ısd;:ır torkibi:xabor
C) feili sifot t;:ırkibi: tJyiıı
bildirir? B) sokırin soyuğu D) feili bağlama t;:ırkibi: zdrflik
rc A) ~lıJr qayıdarkon
C) ~ni gö1Joın;:ık
E) sonuncuqatar
bildirir?
A) günçıxanda
C) çoxbilarkan
B) c:,ldqaçan
D) k:md,t-xşamlan
2. HaI1Sı söz birfaşmasinda asılı t;:ırJf harJk::ıtin ı.amanını
D) şahordJn g::ıl:mdJ
E) mdsd;:ır t::ırkibi: mübt::ıda
11. Fcili birlJşmJ haıısıdır?
• A) ımşğul olmaq
C) qohumolmaq
E) könı::ık etm::ık aramı
B) köın::ık etmJk
D) bövüy::ı hönn::ıt
- etnıak
12. esas tarnfı t;:ısrifl::ının::ıy:m feillorl;;ı ifadJolunan..

ou
E) axşanı 0:\1.1yanda birlJşm::ıl::ıri: soz
J. Asılı tarJfifeilibağlanıa olansöz birlaşın;:ısini A) kövrnkaddım. binanı tikanl::ır
nıüayy:,n edin. B) qüıbJtdan g::ılJn. dağlarda döyüş
A) uşaqdan somşmaq C) s;:ıııin hayatın, d::ırsin sonu
B) nazlana-nazlana gazmak D) Qubanın alınası, elminqüdr.lti
C) YatJııi sevm::ık E) d::ırind;:ın düşün::ın, uzaqdangörün;m
D) de)ilonbrinıüzakirJ etmJk
E) lıayatda yaşanıaq 13. Ha~ısı cüml::ıd::ı feili bağlama t;:ırkibi işfaııımmıişdir?
eS
A) Işl::ırini tamamlayaraqeYdançıxdı.
4. FeilibirlJşnmıi ınü::ıyy::ııı edin. 8) Elxan utanaraqbaşını aşağı dikdi.
A) dair.wimeydan B) elıni ;:ıs;:ır C) Şahid ifad::ıl::ıri ib tanış olmadanheçn::ı dey;ı
C) tarixişaxsiyyot D) rJqsi bitim1;,,k bilm::ırnın.
E) 1-iitbvih;:ırnkat O) Siyahını köçürnndiqq::ıtli idi.
5. Feilibirl::ışın~mi müJyy::ın edin. E) Köhn;:ı dostumlarastlaşdıqda çoxşad oldum.
A)köın::ık etın;,,k B) etirazetm;:ık 14. Hansı cümfod::ı feili bağlama t::ırkibi işl;ınmişdir?
C)-dostolmaq D) kitabı o~ıımaq A) Nuru kişi qocalıb, daha ::ıvvalki t::ık işl::ıy::ı bilmir.
E) ):aratınaq havasi 8) İşl::ırini qurtaranlarged::ı bifarl::ır.
@
6. Biri feilibirl~şniadir: C) istirahat ed::ınd::ı ona maneolmayın.

. A) soyumuş hava - B) xoş SÖZ D) Daha görtüac::ık işl::ırimiz qalnıayıb.
• C) havasoyuduqca D) çiskinlidağl?f E) Onlar yağış k::ısmayinc::ı mağaradan çıxnıadılar.
E) dağlann dumanı
15. Hansılar s::ııb::ıst söz birl::ışmasi deyin
7. Feilibirlaşnıani mifayyanedin. 1. kitaba baxrnaq 2. h::ıyatı sevm;)k
•A)könt>k_ etıiı::ık B) şaharda yaşamaq 3. x::ıb::ır almaq 4. lı.iiç::ıy;;ı çıxnıaQ.
C) yazabilmak• D) oturub-durmaq- 5. başa g::ılmak E)ı,2
E) düşünüb-daşınrilaq • ,• • A) 3, 5 8) 1, 5 C) 2, 4 D)3, 4•
- 10-'
Siııtııklik ,1/uqal;>r
Sii: bir/,1~111a/.Jri.
16. 0sns ı;-ır;-ıli fcili bağlama il:-ı ifad;-ı olunan fcili O) Scminar işıir:.ık\·ılarını zala d:ıv:ıı etdikır.
biıfoşnı:1 hansı cüınl;-ıd;-ı işbııib? E) Onlar bahar ıı:1ğm:ıbrini şövqb tıxuyurdul:ır.
A) M:ın iç:-ıri gir;-ıııd:ı o, p;,ııc;-ır~xbn bnxmiı.
B) G:1bnı.b onıı gördüm. 25. Niimun;ıl;-ırd:ın biriııd:ı ;ısas t;:ır.ıli indiki 7Aıman
C) Biz yığışıb onu yaxşıca d:ınladıq. ın;ıııalı

l'"cilibirbşnı;ı mübt:ıJa. ;-ısas t:ır.ıti h-çmiş
O) O danışdıqca bcbrbnirdi. zaman ın:ınalı feili sil':ıtb ifüd:ı olunmuş birl:ışnı:ı is:ı
E) 1lamı susub dayanmışdı. x:ıh;ır v;-ızit:ısind:ıdir:
A) D:ıv;ıt cıdikbrimiz o biri ot:ıqd:ı otunuılardır.
17. Hansı ciimbd;-ı ;,sas t:ır:ıfi fcili sifotb ifnlb olunan B) O:rnynnbizim qonşunıın uşağıdır.
fcili birl:ışm;-ı işbnib? C) Jurnaldad;ırc olunan s;ınin yazdıqlanndır.
A) Ağlay.ııı uşaqlanlaıı xoşum g;:ılmir. D) QJzctd;ı ~:apolunmalı 111:ıtcriallar bn:ır.1
B) Şagird kitaba baxınıu.laıı şciri nb;-ır dedi. qoyuldu.
C) Oxuyan şaginlbr bizim omıncıılanlır.
es
E) S;-ıniıı dcdikbrin qneıd:ı yazılanlardır.
D) Ililın;:ıy:ınbr bil;:ınbrd;-ın öyr:ınsin.
E) Ş::ıgirdbri dinby;-ın mü::ılliın n;ıd;ım;-ı çox narahut 26. T:ırkib hiss:ıbri \'eril;ın(;ır.ı uyğun g,1/m,1y,wsöz
görünürdü. birl:ışm:ısini nıü;ıyy;ın edin.
fcili bağlaıııa+fc:ili sifot
18. Hansı cüınl:ıd:ı ;:ısas t;:ır;-ıli foili sif:ıtl;ı ifmb olıınımış düz;ıltnı::ı z;ırf+fcili bağl:ım:ı
fcili birbşın;:ı var? sad;ı isiın+feili sif:ıı
A) K;-ındd;ı kcçirdiyinı günl;-ıri ıınuda bilınir;:ıın. mür:ıkbb z;ırf+fcili bağlama
B) Qoçanı qovınazlar. A) v;ıt;ıni sev;ın 8) yuxarı qalx:ında
C) Yaxşı oxumağın bizi sevindirir.
rc
C) d:ılb:ıd:ıl diizül<lükc:ı D) gül:ı-gül:ı danışan
D) M:ılı:ımnml qaçaraq g;:ıldi. E) b;ırkd::ın qışqıranda
E) Yetişm;-ımiş mcyv;mid;ırm:ı.
27. T:ırkib hiss;ıkıri ,·eril;ınl::ır.ı uyğun g;ı/mjy,m söz
19. Mii;,/liııı löl'lı.1ıb ya=a-ya:a i=alıat verirdi birl;ışm;ısini ınü:ıy) ;:ın edin.
clinılosimb fcili birloşm:ınin sintaktikv:ızifosini fcili bağlaına+fcili sifat
mü;:ıyy;:ın edin. düz:ıltm:, z;ırf+fcili b:ığl:ım:ı
A) t;:ırLi-h;ır:ıbt z;ırfliyi B) zaman z;:ırfliyi s:ıd;:ı isiın+feili sif;ıı
C) s;:ıb:ıb z:ırfliyi D) tam:mılıq E) t;ıyin mür:ıkbb z;ırf+fcili bağlama
ou
A) t;ıl;ıs;ı-t;ıl;ıs:, danışan 8) bndd:ı yaşayan
20. Yalı,:ııı. qıışqonına: qayaların döşiiııa sığmmış qala C) aşağı en:ınd;ı D) ilb::ıil :ırtdıqca
ıı:aqdaıı giiriiniinlii cüml;ısind;:ı feili birl::ışın:ı hansı
E) ucadanoxuyarbıı
cüınb üzvii v;ızifosind;:ıdir?
A) x:ıb:ır B) ınübt:ıda C) tamamlıq 28. Hansı cümbd::ı feili sifot t;ırkibi m:ısd:ır t;ırkibinin
D) tayin E) z:ırflik kimi işkınmişdir?
asılı 1;:ır;ıfı
A) Bulaqdansu içnıJk ist;ıy;ın uşaql:ın bir gurultu
21. Hansı birl:ışm:ı<l;:ı asılı t;ır;,f fcildir?
diksindirdi.
A) T:ıbrizin küç:ıl;:ıri B) duman ç:ıkikınd:ı B) Sizin uğur qazandığınızı cşitm.:ık bizim ii~•ünçox
C) yaşamaq yunğısı D) V:ıt:ın çağırır.
eS
xoşdur.
E) dağlarda olarbn C) Ara nınıb ev yıxnıaq C;ıhr.ı :ır,:ıdın çoxdankı
xasiyy::ıtidir.
22. l lansı feili birl;ışın:ınin tabc t:ır;:ıli adlıq halda olan
isiınl;ı ifad:ı olunınuşdur?
D) Uşağın gözl;:ırinin yaşardığını görüb q;ılbini
8) mcyv;-ı yeın:ık qırmaq ist:ım:ıdi.
A) gözl:ıri yaşarandıı
C) dağ çapan D) kitab oxuyarbn E) Qoyunlara~ıldan 1ı~ıxıb otl:ımaq üçün örüp t::ır.ıf
yön:ıldibr.
E) 111:ızlumlar susanda
23. l lansı cüml:ıdo fcili birl:ışnı;:ı var'! 29. Hansı cüml;:ıd;ı foilibirbşm;:ınin sintaktik \':ızifasi
dig:.ırl:ırind:ın forqlidir?
A) O. axır zamanlar çox naralıatdır.
8) Yeni beşnı:ırt:ıb;:ıli binalar çox göz:ıldir. A) Qohuml:ınrnız ş:ıh;ır.ı g;ıbnd;ı mütl;,qbiz;:ı qonaq
@
ol:ırdılar.
C) Biz yeni salınmış q;:ıs;:ıb:ıd;ı yaşaymhq.
D) Son günl;:ır s;ırh;:ıdd;;ı sakitlikdir. B) İlyas div:ıra söybnmiş silahı götür.ır.ık
damız.-ı) a ı;ı..ıf yön::ıldi.
E) Bu gün hamı yaxşı çıxış etm:ılidir.
C) Bir t::ır.ıfo atdığı rezin ı:ıbrl:ıri n:ız::ırd:ın keçir.m
24. Hansı dinıl:ıtfo feili birl;:ışnı:ı işl:ınınişdir? Saday n;ıd::ıns::ı fikr.)geıdi.
A) Oxumaq yalnız sizi yox, :ıtr:.ıfınızı da d;ıyipr. O) Balaca Ayşon atasım gör.mdasevindi.
8) K:.:ındd;ı kcçirdiyimgiinl:ıri unuda bilmil<lm. E) Bahar :ığ:ıcm başına çıxanda qadmın s;ıs-küyünü
C) "Kitabi-D:ıdJ Qorqud'"dastanı türkdilli_xalql:ınn eşitdi.
ortaq abid;:ısidir.
,., . - .11~
.. ;,•
CamSc:anneriletarandı
• tarkb'
31. Hansı cümlaların ı ıı 1daiki feili birkışm:ı
işlanib?
ı. K;ınarda dayanmış. Sonaxanını
· gör;md;ı
atas1111
R:-ısid mü;ıllimi xaıırladı. d
ı,ı nhim:-ı artır ı.
es
2. Alov~ırata yayı uıq~a. v, 'd ı'-'-- ko··ı·p::ı ag•ladı.
'' •
En;mt:ıyyar~mın • , k~föşdirdikc;ı . .s:.ınki

• s;ısını esı ;ıı u., '
43. T·ıınara xanım uşagı sn ı . bir göz
• q;rpımında kcçib-gcd:muşaqlıq ıll:ırını
xatırlnyırdı. dd
5. Qataryerind;:ın t;-ırp;m;:ır-t;:ırp;:ınnı;-ız S:ıın:ı ayı
vaqonnmindi.
32. asas tar:ıfın:ı gör:ı qruplaşdırın. .. . a. Qaranlıqda azar:"ı yoluıntı:t.ıı İtirdi
rc 1.asas l;}r;:ıfi m;:ısd;:ırb ifad;ı olunanfcı_Iı. ~ır~;:ışırn

2. asas t:mıfı feili sifatl;:ı ifada?lunan tcılı bır~a.şırn
3. asas t;:ır;:ıfi feilibağlama il;:ı ıfad;:ı olunanfeılı
birl;:ışm;ı
a. göylariseyred;:ınd;:ı
b. O da mı oxuyub?
c. qataraminm;:ık
d. sahild:ı g;:ızdikc;:ı
37.
b. K;)11<.bgcd;:,ıı cıgıra özUnıUztı . k.
c. M;:,nyuxudan • duranda- aııaın• suı· Yctırdik ·
d. Orda.. ıt;:,n gUII:ıri cviıniz:ı g:ıtir<lik.
b• •
c. Elm oyr;ınmok asandır. aınnıa ç· ı ..
r;,aç•,ır u1·
Cüml:ıl:ırd:ı işlanmiş fcili birl:ışın:ıl;ırj

gör;:ı müayy:ııı edin.
1. M:ısd:ır t::ırkibi
a ış, ııısaıı ol
11
.. . ·
0 v1Jrın~
ou
2. Fcili sifot t;:,rkibi
e. tapşırıqlan ycrin;:ı yetirmiş 3. Fcili bağlama t;ırkibi
a. On ~mr:ı, Ylizöınr;, d;:,yişnı;:,r:ını hcç,
33. Cüml;:ıl;:ırd;:ı işlanmiş söz birlaşm;:ıl;:ıri asasında Darın:, boy vcr:ın qısa bir ö111ru
uyğunlıığu mü:ıyy;:ın edin.
(8.Vahabzad:ı)
1.M:ısd;:ır tarkibi b. Yaradanuğrunda ölm;:ıy:, g;:,Idik.
2. Feilisifottarkibi c. Cahaııd.tr ağa faytonçuyagözaltı baxıb onun
3. Feilibağlama t;:ırkibi sözünü bsdi. (l.Şıxlı)
a. Qızım, ananax;:ıb;ırdarlıq ctın;,yi s;ın;:ı tapşırıram. d. Q:ılbim sızlardı bird:ın
eS
b. Başa düşand;-ı artıq gcc olacaq. S;ın d:ırs:ı g:ılmay;:,nd;:, (il Arif)
c. Ata oğlunun evcfongetmasin:ı dözm:ıdi. e. Axşanı olanda çnyın bnnrına g;ıbrdik.
d. Ev;:ı çatar-çatmaztelefonzong çaldı.
c. Saf-safyığılmış tayalargöz oxşayırdı.
38. Cüml;ıbrd;:, i~l:ınmiş feili birkışm:ıl:ıri növlJrİnJ
gör:ı mü:ıyy:ın edin.
1. M:ısd:ır t;ırkihi
a. kitaboxumaq
34. Cümlakırd;ı işkınmiş foili birl:ışm;:ıl;:ıri növbrin;:ı 2. Fcili sifat t:ırkibi
b. oxuınağııı faydası
gör;:ı mü;:ıyy;:ın edin. 3. Fcili bnğlama t:ırkibi c. güll::ırl;ı bn.ınmiş
1.esas t;:ır;:ıfi nı;:ısd:ırkı d. şeir dcy:rndJ
ifad;:ı olunan a. Çox imli getnı:ık t:ıhlilbli
@
idi. c. oxuyaııların çoxu

2. esas t;:ırnfı feili
sifatl;:ı ifad;:ı olunan b. 0nv;Jr gcc;)l;:,r göyd:ıki 39. Cüınl:ıl:ırd:ı ışl:ınmış
• • feı·ı·ı b.ır 1:>şm :>l:>ri nö\•l;ırinJ
J.i::>sastar;:ıft feili -· parlaq ulduzlan seyr edir. gör:ı mü;,y-y;)nedin.
'
•.
' bağlanıa il;:ı ifada c. Ona gönd:ırdiyinı moktub 1. esas t:ırafı ın;,sdarl:ı a kitabları almaq
_olunan vaxtında çatdı. ifad;ı olunan feiti b.• g::ıl:ınl:ırın• :ı~-)•aları
d. Qız işığı yandıranda qupı birl;ışınJ c. uzaqdagörünJ~a
açıldı. 2. esas t;)r;;,fı feili sifatl;) d mahnı oxuyan.
e. Bu qayğılar içind;)şeir ifad;>olunan feili -e.•getm:,yın • n:ııic~ı
yazmaq hün;)r~ir. • birl;)şm;ı ·
3. esas tarafi feili bağlama
il;ı ifad;) olunan feili .
birl~şm;)
- 12 -
Söz bir/;,şıı,;,/;,ri. Siııtaktik ;ı/aq;,/;ır

8. Uzlaşma ::ılaq;ısi hansı cüml::ı üzvl::ıri arasında olur? ,
Sözlar arasında sintaktik Jlaqaııiıı növfori. A) zamanz;:ırfliyi v-::ı xob;:ır
B) yer z::ırlliyi v;:ı x;ıb::ır C) t:,yinV:l tamamlıq
Tabesizlik va tabelilik alaqasi O) mübt-::ıda vo x::ıbor E) tamamlıq v:, x:>b'Jr
1. M:myeni öyrandiklarimisaııa da, Elxaııa da deyaranı
9. Uzlaşma :,laq::ısin:, aid edilmiş fıkirlard;:ın biri
cüınkısinda tabesizlikalaqasihansı sözl::ır
s;,/ıvdir:
arasındadır?
A) Mübt::ıda il;:ı x::ıb::ır arasında ş::ıxs-::ı v;:ı kamiyy::ıt::ı
A) öyr;ındiklorimi, deyar;ıın 8) nıan, deyoronı
göra uzlaşma olur.
C) t;ız:ı, öyrondikloriın O) s:mo,deyarom
8) K::ımiyy;:ıt:, gör::ı uzlaşma heç vaxt pozulmu~•.
E) s:mado, Elxanada
C) ikinci v:, üçüncünöv t:,yinisöz birl_::ışm:ıl::ırının
2. Hansı cümbdo tabesizlikoh:ıq;ısind;ı olan sözl;ır t::ır;:ıtl;ıri arasında da uzlaşma ::ılaq:ısı olur.
O) Mübt::ıda uzlaşma ::ılaqasinin ::ısas t;ırafıdir. ..
es
vardır?
A) Biz şohorin bnarında t;ızo ev tikdirdik. E) Ş;:ıxs v::ı x::ıb::ırlik şakilçil;:ıri uzlaşma :ılaq::ısının
B) Kolların dibiııdo çahrayı, ağ b:mövşol::ır bitmişdi. qramınatik göst::ırici l;ıridir.
C) Aşağıda - d;ıranin dibind;ı gurlayançay q:niba 10. "Atamlaııwn hamda dost ..." cüml:ısind;ı nöqt::ılarin
bir vahirn::ı yaradırdı. ycrinohansı x;ıb;ırlik ş;ıkilçisi yazılsa, uzlaşma
O) Şübhasiz, onun s;ısinda bir q;ıtiyy;ıt vardı. ;ılaq::ısi yaranarv;ı -la bağlayıcı olar?
E) Bacımın evdokitozapaltarlarından birini A) -sınız B) -durlar C) -uq
geyindim. D) -san E) -anı
rc
3. Hansı cüınbda
vardır?
A) Yuxarıdan -
axırdı.
tabesizlik;ılaq;ısind;ı olan sözbr
dağlardan başlanan çay gunıltu
8) Rahim b;ıy :ılind;ıki k:ıhr;ıba t;ısbelıi çevirirdi.

C) Onun kimi adamları, ;ılb;ıtt::ı, qonımaq lazımdır.
D) Man sözl;ıriıni el;ı-bekı demir;ım.
E) Düzl;ır m;ıxm;ır paltarmı geymiş, döşün:l çiç;ık
il;ı
11. Bacımla 111r111
12.
yaxın sirdaş .... cümbsind;ı nöqt::ılorin
yerina hansı x;ıb::ırlik şokilçisi yazılsa, uzlaşma
::ılaq:;,si yaranarv;:ı -la bağlayıcı olar?
A) -anı 8) -ıq C) -san O) -dırlar E) -sınız
Hansı
girmir?
cümb üzvl;:ıri bir-biri il::ı sintaktik;ı\aq:ıyo
A) tamamlıq, x::ıb::ır
C) tamamlıq, z;ırflik
B) t;ıyin, mübt;ıda
O) t;ıyin, x;:ıb;:ır
ou
taxmışdı.
E) .tayin,z;ırtlik
4. Hansı nümun;ıd;ı tabelilik;ılaqosinin asılı t;ır;:ıfinda 13. Qaraqaşm oxdıı, kiıpiyiıı almaz,
hal ş::ıkilçisi işlonınişdir? Haramdanoxlasaıı, yaram sağalmaz. (Sarı Aşıq)
A) Qadim Bakıdan. 8) Q:,füt:mgaldi. Nümun::ıda ::ılaq;ıy;:ı girmiş sözl:-ır arasında ::ısas va
C) Dayanmadanged;ırdi. O) Astadandill::ındi. asılı t;ır;:ıfür hansı b;ındd;ı doğru göstarilmişdir?
E) Sand:lndanışırdıq. A) qaşın -oxdu B) haraından-oxlasan
5. as;ır adlarının birind;ı tabcsizlik;:ılaq;ısi var: C) qara-qaşın O) yaram-sağalmaz
A) "Sevinm::ı, gülma, quzum"(H. Cavid) E) kirpiyin- almaz
eS
B) "S;ın h;ımiş;ı m;ınirnl;ısan" (İ. 8fandiycv) 14. Verilmiş cüml::ıd:ı hansı sözlorarasında sintaktik
C) "Yollara iz düşür" (B. Vahabzad;ı) :,laq:,yoxdıır? •
D) "Oxutmuram,::ıl ç;ıkin" (M.8. Sabir) 1 2 3 4 5 6
E) "M;ın kim;ım?" (Ö.F.Nemanzad::ı) Axşaın R;,sııl mantaqadaıı eva gec galdi.
6. Mr111 indi maktablidostlarımı tez-tezyada salıraııı A)3 - 5; 4 - 6 B) 1-6; 3 -6 C) 2 - 6; 4 - 6
cüınlasindaki sözlar arasında tabclilik;ılaq;ısi hansı
D) 2 - 3; 5 - 6; E) 1 - 2; 3 -4 •
b;ındda düzgüngöst;,ri/ı,ı;mıiştfir'? 1 2 3 4 5 6
asılı t::ıraf asas t;ıraf 15. "O, ağır ÇJkmJl.ırini taqqıldada-taqqıldada lıay;ıta eııdi"
A) tez-tez yada salıram (Q. İlkin) cüml::ısind;ı hansı sözl::ır arasında sintaktik
@
B) m;:ın indi ::ılaqa yoxdur?

C) mokt::ıbli dostlarımı A)4,6 8)2,3 C)3,6 0)5,6 E) 1,6
D) dostlarımı yada salı ram
16. Hansı cümkıd:, daha çox maqamdasintaktik ::ılaq::ı
E) indi yada salıram mövcuddur?
7. Tabesizlik;ılaqasi hansı cümfod::ıdir? • A) Biz ona yardım etdik. .
A) Kişi gah yeriyir, gah da dönüb geriy;,,baxırdı. B) Bu qoca dünyanın sirrini san öyr::ın. (O. Sanvalli)
B) lfazi boz r;ıngl.i qabı ·dayer;,,vurub sındırdı. C) Bibisi t;:ı::ıccübla dill::ındi. •
C) Olimpiadadauğur qazananlantahrik etdik. D) Qanadım çaylardan aldı hün;:ıri. (O. Sanv;)lli)
O) Galmiş::ım, dincalim.. E) Günlar ötdü, aylar keçdi. •
E) Yaxşı in_şa yazanlaramükafatverdilar.
- 13 -
CamScanrıeriletarandı
Siiz birlaşıııa/;,ri. Siııtaktik a/aq;,/;,r
17. Hansı cümbda sözlar arasında sintaktik alaqa 1 2 3 4 5 6

23. Maıı diinan dostumdan qiyınatli kitabı aldım
roxdıır'? cümkısinda sintaktik alaq;::ı baxımından yanlışdır:
A) ,3lb::ıtt:;ı, Anar, daha güclüs:;ın. A) kitabı aldım
B) Sad::ılik yaraşıqdır. .. B) dün:m aldım
C) Kitab bilik ınanb:;ıyıdır. C) dostumdan aldım
D) Çayın sahilind:;ıyik.
D) qiyırntli kitabı
E) Kitab da, dafür da lazımdır.
E) m;)n dostumdan
18. Tabesizlik alaqasinda olan cümla üzvlari işlan~m l .2 3 4 5 6
24. Mühandis !manav laza işçilari avval qabııl eldi
cüml;mi müayyan edin.
A) Göz yaşlan iztirabın sassiz tazahürüdür. cüml;'.)sinddsintaktik ;)laq;;ı baxımından yaıılışlığı
müayyan edin.
B) Bu gün galan tabriklar tanışlardan va
asılı t.ır;'.)f ;;ısas taraf
dostlardandır.
es
A) işçil;;ıri qdbul etdi
C) Barkdan danışmaq hamişa faydasız olmur.
B) taz;;ı işçilari
D) İndi xaricdan gal:m qonaqlar
C) mühandis İmanov
mehmanxanadadırlar.
E) Birdan böyük olmayan adadlar t:;ıkr:;ıq:;ımli ola D) avval q;;ıbul etdi
bil:;ır.
E) İmanov . qabul etdi
25. Yalnız tabelilik ;;ılaq;;ısi olan cüm!JJgrİ müayyan

19. Sintaktik :;ı]aq:;ınin h:;ır iki növünd:m istifad:;ı edin.
edilmişdir: 1. Danizin dalğaları sahili döygci;;ıyirdi.
rc A) Eb adamlar axtann ki, onlarla söhb:;ıt yaxşı

kitaba b.ırabar olsun. (,3bülhas:m Banırnnyar)
B) Bir vaxt galacakdir ki, elm xayalı qabaqlayacaq.
(Jül Vem)
C) Onun har zaman güv.ındiyi dostları biz idik.
O) Elm b:;ışariyyati haqiqata, adalata va xoşbaxtliya
apara bilar. (Emil Zolya)
E) Elm bütün nailiyyatlarina göra xayala borcludur.
2. Qızılgülü dast;;ı-d;;ısta dararam, yollarına düzaram.
3. Pianoçu sanki restoranda olduğunu unutmuşdu.
4. Sultan artisti çağırrnağı tapşırdı.
5. Redaktor yazdığı m;;ıqalani oxudu, düzalişlar
edarak redaksiyaya göndardi.
A)2,5
0)1,2,4
B)I,3,4
E)3,5
C)2,3,4
ou
(Emerson) 26. Sintaktik alaq;;ılarin har iki növünün olduğu
cümlakıri müayy;;ın edin.
20. ''Miihasib ......... " 1. Birdan su çalxalandı va yera dağıldı.
Nöqtalarin yerina ela söz seçin ki, "mülıasib" sözü 2. Zalda t;:ırp:miş ;;ım::ll;;ı galdi, kims::löskürdü.
sintaktik alaqalanmada asas taraf olsun. 3. H;;ıyat nigaran adamlarla dolu idi.
A) qardaşım B) Qurban C) dostum 4. Haqiqati açıb söyl::lmak,halka da, an son çara idi.
D) Hasanov E) işlayir 5. Vüqar yükü maşına qoydu, oradan kitabları
götürdü.
21. --~.~----= sxeminauyğun
eS
A) 2, 5 B) l, 4 C) 1,3,5
cümlada hansı üzvlar bir-biri ila tabesizlik D) 1, 2, 5 E) 2, 3, 4
alaqasindadir?
A) mübtada, xab::ır I 2 3 4 5
8) tayin, tamamlıq 27. Man torpağam, mani ataş yandırmaz ...
C) tayin, tayin (R. Rza)
D) tamamlıq, tamamlıq Nümun.ıd.ı hansı sözbr arasında uzlaşma ;;ılaq;;ısi
E) tamamlıq, xabar var?
22. Man sanin eşqinla daim yaşaram ... cüml.ısinda 28. Tabesizlik ;;ılaq::lsi olan cümfol;;ıri müayy;;ınlaşdirin.
sintaktik alaqa baxımından yanlışdır: 1. Baxtiyarla qardaşı Mehman peş;'.)kar
@
A) daim eşqinl.ı futbolçudurlar.

B) daim yaşaram 2. Şartimizi, q;;ıti sözümüzü indi dey;'.)cayik.
C) eşqinla yaşaram 3. Sah;;ırin alaqaranlığında bnd itlari sas-s;;ıs;;ı
D) s:min eşqinb
vermişdi. . ..
E) m~myaşaram 4. Azarbaycanın parlaq g;;ılacayi namına bılıkl.ır.ı
d;;ırind:m yiyal;;ınmaliyik.
5. Aytac, Eltac va Gültac bacıdırlar.
- 14 -
i :
Söz birlaşıııa/ari. Siııtaktik iJ/aq;,/;,r

29. Tabcsizlikolaqosiolan cümt:,lorhansılardır?
1. S;:ım:.)dkı dostu OsmanMoskvadaali tohsil
almışlar.
2. İştirakçılar t;ıdbirin sonunayaxın yavaş-yavaş
dağılışırdılar.
3. Azadlığımızı, milli milst;ıqilliyimizi qorunıaq
borcumuzdur..
4. aziz uşaqlar, imtahanböyük mosuliyyottolob
edir.
5. asgorlor nizanmamoyoamolctm;:ıli,
komandirlarinin;ımrkırin;:ı tabc olmalıdırlar.
es
30. Şagird VJıııJzuıılar imtalıaıılara ciddi lıazırlaşırlar
cümlosiil;:ı bağlı ııyğıııısıızlıığıı mü;:ıyy;m edin.
1. Tabesizlik::ılaqosindodir.
2. Tabelilik olaqosind;;ıdir.
a. şagird vo m;;ızunlar
b. imtahanlaraciddi
c. imtahanlarahazırlaşırlar
d. mozunlarhazırlaşırlar
rc e. ciddi hazırlaşırlar
ou
eS
@
- 15 - •
··' 1 · ... •
,.. ...........
::,,uııı. .
lııııt/,,. 8 Y·ı\nız intonasıy:ıııın köın;ıyj ih \ı•
• , . . . .. , J•lran,ı
d\ın\::ısını ıml;ıyy;ın ı:dın. ıış sıı:ıı
•·mıanin A) Ncç:ı :ıd:rn1 öldilrmü~ bir q:1<'aq
··
Cümla. Sada cu • • •
B) Toz:ı ışçının l ~.
:ll ı n:ıuır?
'" \lı:_:ı"
' ,ı:x:ı hiı
tasnifatı . C) Y:mi bunu d:ı hilmirs;ın? ;ıl'lı\İ'/
• .. ·;,ciiıııhıııııı D) S:cın :ıınin qızını hd:ı çox ist:ıyirı .

. toıınsiyayn goı' E) B:ıs bu torp:ığın igidbri haradact~~'.! 8 ;:ıl\•J
M.ıqsad va ııı ııövlari 9. Yalııız intonasiyanın köm;:ıyi il;:ı ~ın~ı •
diml.:ısini mü:ıyy:cın edin. '· :ı g;:ılııliş s .
• i :ımr cünıl~sidir: . ' ·t iistünıüzd:ııı ... • • l ;ı ct·
A) S;ırlı::ıd 1:ırıınızl t·
. ınc ık o_lacaqnıı?
lla\
1. BN)'d kinıi keçın.1sın ,ax (S. Vurğun) B) B;:ıs ;:ıvv;ılcod::m nıy;:ı dcınırdin'?
• . tıarıı 1ara o:ıtirib
-· çıxartdı. C) Darslar snbah baş\ayır?
B) Görtalcbız~- ' d ya;adan:c,ll;:ır! D) •·B::ıxtiyar" filmin::ı ınusiqini kin b
C) Varolsunduııya a ..
: . fi ,aıa geıın:,Jıyık. E) Sofarimizharnyadır? 1 :ıSı;ıJ;_,ıtııis-ı·
D) Bız k:ış Y) . 1 in axırı n:ı oldu.1 \\llt'!
es
E) Gördünd:-ı. bu ış :ır 10 Sual ciiml::ılarind;-ın hansı sual :ıdaı
• ınııı k"
2• 0'"'nır cünıl:ısi hans_ıdır? 1 b yunca.(S. Vurğun) düz::ılib? 0 ııı;ıyi İ\;ı
A) Çay da yavaş ax·sın su ar od A) S::ın bu m;-ıs::ıl::ıy::ı ncc:ı baxırsan?
• ·ıd yaşayır ı. B) Az::ırbaycan Respublikası neç::ınc· .1
B)fatim:ı n:ın:ısı~ı :-ı__' ı · buradankeç;ml;:ır::ı • d' ., t ı d::ı n ..
C) Denı:-ık, N:ıbinın duşm;m :ırı ::ıld::ı etmış ır. 1Usı~ill
giilb atarmışlar. n t:ıl:ısmir;ım! (S. Vurğun) C) insanı_n illı_am m:mb::ıyi olan tıbiJt
D)Heçyana.heçyer::ı m:ı göz:.:ıllıkl::ırınd:m doymaq olanııı?
E) Sizbiziml:ı qalmalısınız. D) N::ıd;;ındir sözüm::ı cavab venn:ıın::ık?ı
rc 3 anır cüml:ısini müayy:medin. E) S::ın::ı haradan z::ıng edirdil::ır? ••

• A)Zamanın d"rdini
., zamanunutmuş.
B)H:ır şey insanabaxsın! 11. Sual adatının kömayi il::ı yaranansua\ .. .
mü::ıyy::ın edin. cuını;)Sıni
• ı b xmasın 1 (R. Rza)
insana :ı a _ 1• ht"yac içind:ı yaşamışlar. A) S::ın d::ı mi m::ın::ı yol göst;ır:ıc:ıks:ın?
C) Birzamanlarınsan ar e ı _ ..
D) İmtahana vaxtında g::ılm::ılısınız. B) Dinozavrların kökünün bsilm::ısinin s;ıb .
olmuşdur? ;)hı na
E) İzin ver,qolumusalım boynuna. .
C) M. Ş::ıhriyar neçanci ilda anadano\111 d
4. Nidanın köm:-ıyi il:ı :ım:ıl:ı g:ılmiş nida cüml;:ısı uş ur?
'. blar, darsl'kl
D) Kıta ı' ar d::ı d::ıyışdiri\:ıc;ık'J
·
ou
·
hansıdır? v - n) E) R::ıssamlıqda d::ıniz tablolan n;ı adlan·•J
A)Sağlıqla gey;ıs;ın, mehribanbala! (S. -urgu ır.
B) Ata h:ıbs etdil:ır yazıq Eldarı! (S. Vurgun) - 12. Hansı sual cüml::ısi cavab t::ılab etıııir?
C) Ah,'duyan,düşün:m n::ı b;:ıxtiya~dır! (S. Vurgun) A) N::ısiminin ::ıs::ırlarini oxumuşsan?
D)Az:ırbaycan ;:ısg:ırin:ı eşq ~lsun. _ B) Axşam t;ıdbir;ı g::ıl::ıc::ıksanmi?
1
E) Yaşasın Az:ırbaycan-Türkıy::ı qardaşlıgı. C) Tatili Şuşadamı keçir::ıc::ıksan?
5. Biri;ıınr cüınl;ısidir: D) Dostunu gör;ı bildinmi?
A) Sizd;:ı bizimb gedirsiniz. E) Kim öz ayranına turş deyar?
eS
B) Sizd:ı biziml;:ı gedin.

C) BJssiz niy:ı getmirsiniz? 13. Hansı sual cümlasi cavab t;ıl;ıb etıııir?
O) Qardaşın tezlikl;-ı qayıdacaq. A) Hansı r;:ısm ;:ısarldri natürmort adlanır?
E) Bu ilind;ı baharı bel:ı g;ıldi, bel::ı getdi. B) San dd mi tddbirn gal;}c;ıksan?
C) T::ıtilda rayona ged;}c:)kS;}nmi?
6. Sual;ıdatı il;ı yaranmış sual cüml;,sihansıdır?
D) Daliy;ı öyüdün n;:ı faydası var?
A)Na üzl;:ı m;ın geri dönümbu qürb;ıtdan?
B) Zahidinec::ı gör;,k? E) Doğnıdurmu, d::ıniz rasmbri ç::ıbn r;}ssaml:ıra
C) Saat5-d;ı hizag;ıl::ı bil;ırsan? "marinist" deyirlar?
D)Y::ıni onutapmaqçox çatindir? 14. Cüml;:ı haqqında verilmiş fikirlardanbiridoğru
@
E) Kimiinandırmalısan? deyi/:
7. Sualadatının köm;ıyi ila yaranmış sual cümfosi A) M;:ıqs;:ıd va intonasiyaya görd üç növüvar.
hansıdır? B) Bir sözd~n da ibar;:ıt ola bilir.
A) El;ı s:ın d;ı o cür düşünürdün? C) Qrammatik asası olur.
B) S;ın niy::ı narahatsan? D) Quruluşca sad;:ı v;:ı mürakkJb olur.
C) Sanda gedac;ıks::ın? E) Bitmiş fikir ifad~ edir.
.D) Kimca_vab verm;ık istayir?
E) Mag;ır ındiyadak heç n:ı öyr~m;ı bilm;nnisdn?
-----~~==~~::-:---:------:---,;_--_./
- 16-
·-...
- ·---- _ Ciiııı/,1. Sru/,1ciimbııiıı t,1.rnifııtı

15. ~u:ıl
. . 1diml:ıbrimhıı
. .. ' biri lı:-ıııı
, :-·ı ı,·ıl ,1 t Iaı ı, I·ı.1 111 l 1,-, sııa 1 21. O. ........
• i,ı- ı·olıl"sları /ı{l(ıq111dcı mxşı sr'i;:/.ır
,v ı~·ı ıl.1 \'ar:ının1'Jır-
,ı, . . .. • . ' . . •. .
A) , 101
. .. . . • 1. ' • ıle111ışdı cuınl.1sınd:ı nöqı:ıl:ırın ycrın:ı hansı süz
'-
ı:-ı :ı:-:ııı. llZ d:l ı:ıbh:ı olal"1iiı 11111'
. . . .. .. .. • .: ..' .: ı:, lı •1 .. · sonunefa sual ı~ar:ısı
yazı ı sa. l'tııııl,111111 • • lıokııı:ııı
•·
B)
N, dıı 1-:ur usııınd:ı -!!0rduyııııı bib·ıt''
ı,·· ..k 1 •
· ı •ı ı ?
C) ::\
ull \l\'ll • ı:-ıqıq:-ıt l1"1l~ıl·ı 1 -'l
·' • yai'ı ın.ı ıtır.
• . • • " :,; , re ıı. A) dıığnıd·ııı th B) olmaya
D) O ş_;ı~~llı giinl~_r '._ın'.~dulıırıııu·.ı D) y:ıqiıı ' ' E) dcy:ıs;:ın
E) B:-ı:,; ::-ız ııcl-.-, tlu~unursiiııüz'.1
qılıııc/arıııı::ı qıııdaıı rı.rnmı L'iiıııbsini
22. /!!,idl,>r,
16• Sual cüıııbl:ırirıd:-ın biri sual :ıv:ızlivinin köııı:ıvi il;:ı ın:ıqs:ıd v;:ı intonasiyayagör::ı hansı nüvd:ı i~l::ıtm:ık
yaranıh: • •
olmaz'!
A) Giir;:ı ·;ın, NaJirin halı ncc;ıdir'! A) n::ıqli v:ı sual B) n::ıqli v::ı nida
B) AnanJan x.-ıb:ır tuta hilıııirs:ııı·.• C) sual v:, nida D) :ıınr v::ı nida
C) Gör:ıs:ın. gcısin. !!Clnı:ısiıı?
es
E) :ınır v:ı sunl
D) Lütfizad:ıni ıanıy~rsınızıııı?
E) M:ıg:ır bunu bilıııirs:m? 23. l'aıılış fikri ınii:ıyy:m celin.
A) N;ıqli ciiınl;ıni inıonasiyasının d:ıyişnı::ısi il:,::,ınr
17. Sual cüml:-ıl:-ırind:ın biri sual :ıv:ızliyinin köm;:ıyi ikı cüml;ısiıı:ı çcvirm::ık olur.
yaranıb:
8) N:ıqli cümbııin sonundanöqt:ı qoyulur.
A) O. s:ınin yanına tez-tez g:ılib-gcdirmi? C) Gııır cüıııl::ısinin qunılınasında :ıınr ::ıdatları da
. . (M.S. Ordubadi) iştirak edir.
B) Kımın_g:ıldiyini özün gördünmü?(M. İsmayılov) D) Nida cüınl:ıl:ıri intonasiyav;:ı nidaların köın::ıyi ikı
C) O lııslı-paslı daxınada can sıxıntısından haşqa n:ı
rc
yaranır.
gör:ıc;:ıy::ıın? (A. Şaiq)
E) Sual cüınl:ıl:ırinin b::ızisin:ı söz-cüml:ı ila cavab
D) Otla Yusifkiıni bütün işl;:ıri korlaırnız ki? venn;:ık mümkündür.
(İ. ı3 fondivcv)
E) K;:ındiıı qırağında quzu oıaran uşaq s:ı,;in oğlun 24. Hansı :ımr ciimlasinisual cüml::ısiıı;:ı çevirm;ık
dcyiltlimi?(F. K::ırinıznd::ı) olmur?
A) Onlar da iç::ıri girsinl;ır.
18. _Cüınl;:ıl_;ırd:m birind:ı h:mı ;ıdnt, h;:ım d::ı :ıv::ızlik eyni
B) Ardımca galin.
ıntonasıyanın yaranmasına xidın;ıt edir:
C) M:ın d;:ı t:-ıdqiqatla maşğul olum.
A) N;ıtlir Kür üstüntl;ı görtlüyümbüsat?
ou
D) Biz d:ı g;:ıncl:-ıri dast:ıkby;:ık.
B) 13;:ıs Aydııı n:ı dü~ünür'!
E) Heç kim bizi görm::ısin.
C) ı3n böyük h:ıqiq:ıt n::ıdir?
D) O ş::ır:ıfli giinl:ır unudulumrn? 25. Klastcritamamlayabilııın
<_________
E) Gör:ıs;:ııı, onu tapa bil:ıc:ıy;ıınmi? qurulmasında amr ::ıdatları
19. Hansı b~ındlJrdaki sual cümlJl::ırind;:ı sual :ıv:ızliyi da iştirak ctlir.

işl;ınib? ı3mr climl:-ısi: .._
1. Az:ırbaycaıı dili q::ıd::ır ine;,,z:ırif dil vannı?
2. Arsız aşıq elsiz niya yaşadı? A) x::ıb::ıri :ıınr ş::ıklind;ı
olan bütün cüınl;ıl;:ır ::ımr
cüınl::ısi deyi1.
eS
3. M:ıg;ır g:ıl:ı bilırnzdi'?

4. Qatarlaşıb n::ı diyardang::ılirsiz? (Q. Zakir) B) mübt::ıdası bütün şaxsl;:ırd::ı ola bilmir.
5. llansı v::ızn "milli v::ızn'' adlanır? C) müxt:ılif m::ına çalarlan olur.
A) 3, 5 8) 1, 3 C) 2, 4, 5 O) sonundanöqt;ı qoyulur.
O) 1,4 E)2,3,4 E) x:ıb::ıri, bir gayda olaraq feilin ::ımr ş;:ıklind::ı olur.
20. Klasteri tamamlayannüınun;:ıl:ııi mü:ıyy:ın edin. 26. Ağıllı adaın dinbınayi l'n naticaçıxarmağı
hacarandır.
Sualciiml:ısin;ı 1. isı::ıklariniz:ı çalışmaqla
~ ı. c,nhhq qa,•:d '"'.
Nümun;:ı m:ıqs::ıd v:, intonasiyayagör::ı sad;ı
çe;;:::;;~~'. cüml;:ınin hansı növün:ı çevril:ı bilm:ız?
A) sual, nida B) naqli C) sual
3..............................................
.. D) nida E) ;:ımr
@
1. İdealınıza xas çalarlarlaxaraktcrinizi

z:mginl:ışdirin. 27. Hansı cüml;:ıdaki nöqt;:ıl::ırin yerin;:ı "Bütün" sözü
2. T:mb:ılliy:ı mübt:ıla olan m::ısuliyy:ıtin ön:ımini yazılsa, mühakim::ı doğru alınar?
d:ırk ctm::ıy::ındir. A) ... nida cüml:ıl::ıri nidaların köm;:ıyi il:ı yaranır.
3. S:mi ırndh cd::ınd:ın uzaqlaş v;:ı özünü ondan B) ... n::ıqli cümblar feili x;ıb;ırli olur. •
gözl:ı. C) ... :ımr cümblarinin x::ıb::ıri feilin ::ımr ş::ıklind::ı
4. Tamah z::ıncirl::ırini ancaq ağıl qıra bil:ır. olur.
5. Ona sirl:ıriınizi dcyil, ön::ımli olan sözl::ıri deyim. O) Sonundanöqt;:ı qoyulan ... cümbbr n::ıqli
A) 2, 3, 4 B) 1, 3 C) 3, 4, 5 cüml;ıl;ırdir
D) 1,5 E)2,4,5 E) ... sual cüml::ıl::ıri sual ::ıdatları il;:ı yaranır.
- 17 -
CamScarıneriletarandı
Ciiıııla. Sııda ciiııı/;min tasııifatı
28. Sa/ıv fikri ıni.iayy;m edin.

A) Bazi ;:ıclatlardan sonra vergi.il işarasi qoyulur.
B) İsmi x;:ıb;:ırli cüınl;:ıl;:ır da amr ci.imlasiola bilar. Müayyan şaxsli cümfafar
C) Dilimizd:ı n;ıqli ciimlal;:ır daha çox işlanir.
D) Bütün sual cüınl;ıl;ırinda sual intonasiyası olur. 1. Biri mü::ıyy:ın ş:,,xsli cüml:,, deyi/:
E) Nida ci.iınlalari nidaların iştirakı olmndan da A) Göz gördüyün:.:ı inanar.
formal.ı~a bil;,r, B) Bu m:,,s;ıl;ıd::ın az danışıldı.
C) Küçada toz qalxdı.
29. Sual ci.iml;:ılarina aid doğru fikirl;:ıri seçin. D) Ş;:ıharda gcdiş-galiş azalmışdı.
1. Sual cünılabri yeni malumat almaq, yaxud E) Sabah işda növb::ıtçiyam.
m;,luınatı d;ıqiql;ışdirmak üçün işl;:ıdilir.
2. Biri mü:ıyyan şaxsli sacla cümla deyi/:
2. Sual cüınl;,lari sual ;w;:ızliyi, sual ;:ıdatı v:ı sual
A) İşl;:ıri nizama salın.
es
intonasiyasının könı:ıyi il;ı düz;ılir.
B) İşlamayan dişlamaz.
3. Sual ;:ıvazliyi il;:ı yaranan ci.inıl;:ıl;:ır;:ı t;:ısdig v;:ı inkar
C) Uşaq olan yerda s;:ıs-küy;:ı fikir vermazl;ır.
bildiran .-üzlarl;:ı cavab verm:ık olar.
O) Ş;:ımsi xanımın dediklarindan razı qalmadı.
4. Sual ::ıdatı il::ı yaranan ciiml::ılara tasdiq va inkar
E) !-kır parıldayan qızıl deyi!.
adatları il::ı cavab verııı;:ık olmaz.
5. Sual cümlalari yaratınaq üçün ıı::ıgli ci.imlanin 3. Müayy;,n şaxsli cümlani müayy;:medin.
intonasiyasını sual intomısiyasına çevirmak A) Gec;:ıd;:ın xeyli keçmişdi.
lazımdır. B) Ehtimal ki, bumda onun tanışlarına rast galınak
A) 2, 4, 5 B) 1. 3 C) 1, 3, 5 olar.
rc
D) 1, 2, 5
1. Qaynanana zatım oldun,

Dilind::ın xabarin varnıı?
E) 3, 4
30. Sual av;:ızliyi vasit;:ısila yaranmış sual
mi.iayyan edin.
2. Nadir bu nı;:ınalı darin baxışlar?

3. Mag:,r san da mi getın;,lis;:ın?
4. Qatarlaşıb na diyardan g;:ılirsiz?
cüml;:ılarini
C) Oğlum, yıxılanı baltalamazlar.
D) M;ıg:ır Ramazanovu ş;ıh:ırda tanımırlar?
E) Galanl;ırin çoxu onun doğma qohumları idi.
4. Müayy~n ş;:ıxsli cüml:,, deyi/:
A) Vaxtsız ac;:ıl, mandan uzaq dolan, dur.
(S. Vurğun)
B) Biz bir xala gör;:ı oyunu uduzduq.
C) İmtahanın n::ıticalari açıqlandı.
ou
5. Yetmiş iki yolun hansı qadiındi? O) X:ıst::ıy;ı baş çakarlar.
E) Karim, işığı yandır.
31. Sual ;w;:ızliyi vasitasila yaranmış sual cüınlalarini
müayyaıı edin. 5. Yalnız baş üzvlard;ın ibar;:ıt mifayyan şaxsli cümla
I. Mag;:ır bunu da bilmirsan? hansı dır?
2. 8lım;:ıd haradadır? A) Tikintida işl;:ır gel-geda süratl::ınirdi.
3. Uşaqlar bizim tarafa galirıııi? B) Atam qışda qayıtdı.
4. Onlar na vaxt g;:ıl;:ıc;:ıkl;:ır? C) Qohumlarımın biri sah;:,r::ıisi idi.
5. Hansı işl::ırd;:ın xoşuıı g;:ılir? D) Sah;:ı h;:ıkimi Ramiz bizim qonşumuzdur.
eS
E) S:ırin melı asirdi.

32. Verilmiş söz birkışmolori hansı ş::ıkilçibrin iştirnkı
ib bitmiş fikir ifada cd::ır? 6. Biri yalnız baş üzvlard;:ın ibar::ıt mü:ıyy:ın ş::ıxsli cüınl::ı
deyi!:
/1.iıııiz
A) V;:ıt::ınin qeyratli övladları mübariza aparırdılar.
Man;:ıvi d:,,y:,,r-2. dir B) Yayın qızmar günaşi parlayırdı.
'-----...3. J;:ır C) Universitetin son kurs t;:ı);:ıbasi qalib galdi.
____,,.. 4. s::ın D) Sürücü C:}mil gecikirdi.
Sinif ni.imayand:,,si__ E) Mü::ıllimiınin kiçik oğlu damiryol mühandisi idi.
-...5_ dir
7. Biri yalnız baş üzvl;:ırd;:ın ibarat mü:ıyyan şaxsli
@
ci.iml::ıdir:
A) M;ınim işim indi çoxdur.
B) Göyl;:ır buludlarla örtülürdü.
C) H:,,Jad;ı qar yağır.
ı,
D) Gi.inaşin r;:ıngi sapsarıdır.
E) İlin ;:ıvvall;:ıri idi.
ıl
- 18 -
Ciiııı/;,. Sad;, ciim/;,ııiıı t;ısnifatı

8. Biri yalnız baş üzvbrdon ibar:ıt mü:ıyy:ın ş::ıxsli 15. il d:ır:ıc:ıli cüml;,üzvü işlonmiş müoyy:ın ş:ıxsli
cümkıdir: cüml;ıni mü:ıyy::m edin.
A) Qızılgülk,r yaz g:ıl:ınd:ı göz oxşayır. A) ösg;ır getm:ık m:ıs:ıl:ısin:ı baxılırdı.
B) S:ın:ı z:ıng ed;mm:ınim mü:ıllimim idi. B) Uşaqlar m:ıkfabd:ın çıxanda günortaidi.
C) M:ın:ı yaman soyuqdur. C) Baharın n:ıfasi duyulur. .
D) Orada kims:ı vardır. D) Şuşanın havasından ötrü burnumunucu göyn:ıyır.
E) Onun atası bndd:ı mü:ıllimdir. E) O, ev:ı h:ır gün yeni x:ıb:ırl:ı qayıdırdı.
9. Mii:ıyy;;m ş:ıxsli cüml:ıl:ıri mü;,yy:ın edin.
16. Biri mü:,yyanş:ıxsli cüml:ıdir: .
1. Ş:ıh:ırin geniş xiyabanlarını seyr etm:ıkd:ın h:ızz
alırdılar.
A) X:ız:ır d:mizininadaları, deyil:ınl:ır:ı gör:ı, bır çox
faci:ıl:ırin şahididir.
2. Nadir mü:ıllimin bu sözl:ıri üroyiınizco idi.
B) H:ır söz;ı gülm:ızl:ır, bala.
3. Ged;;ml:ırin uğur zıld:ı etm:ısi q:ıl:ıbzılzırimizin
es
başlanğıcı idi.
C) H:ıyatının ~mm:ınalı ill::ıri idi. . .
D) Füzulininqn::ıll:ırini azb:ırd:ın söyl::ıyırdıl:ır.
4. Havaların soyuq keçınasi Muradın xoşuna
g::ılınirdi.
E) Sankionu sehrl:ımişdil:ır.
5. Avtobusungecikm:ısin:ı alışmışdılar. 17. Biri mü:ıyy:m ş:ıxsli sad::ı cüml:ıdir:
A)2,5 8)2,3,4 C) 1,2 A) Qaçanı qovmazlar.
D) 1, 3, 5 E) 3, 4, 5 B) Ş:ıhidl:,rin intiqamı alınmalıdır.
1O.Mü:ıyy;:ın ş:ıxsli cüml:ıl:ıri mü:ıyy:ın edin. C) Soyuqqış gec:ıl:ırind::ın biri idi.
1. İmtahanların ş:ıffatlığına söz ola bilın:ızdi. D) Cavanlarmbir qis~i müxt:ılif sexl:ırd::ı çalışır~ı._
rc
2. Ananın öyüdünü eşitm:ıy:ın peşman olar. . E) Bitirikki, Mübarizlbrahimovxalqımızın faxndır.
3. Telefonun aramsız s:ısl;:,am:ısin:ı oyanmışdılar. 18. Biri ikincid:ır:ıc:ıli üzvün iştirak etdiyi mü:ıyy:ın
4. V:ıt:mi sevm:ım:ık mümkündeyi!. ş:ıxsli cüml:ıdir:
5. Babalarımızın müdrik n:ısih:ıtl:ıri h:ıyat d:ırsi.dir. A) İnsanın dünyanın :ışr:ıfi olduğunu deyirl:ır.
A)2,4,5 B)l,3,4 C)2,3,5 B) Arzumhakim olmaqdır.
0)3,5 E)l,4 C) Nuriyy:ınin yegan:ı qızı hüquq işçisidir.
11. Hansılar mfüıyy:ın ş:ıxsli cümbl:ırdir? D) Bacı, s:ın gah gülürs:ın, gah ağlayırsan.
1. Ov üçün meş:ıni çox g:ızib yorulmuşdum. E) Qardaşının faci:ısi onu sarsıtmışdır.
ou
2. Gec:ınin bir vaxtı sanki m:ıni oyatdılar.
3. Bir azdan qaranlıq al:ımi bürüdü. 19. Ay qardaşım, ela o deyi/mi vat;,niınizi pindan-gün_a_
inkişaf etdiran?cüml;ısi haqqında deyıl:ınl:ırd:ın hırı
4. Ür:ıkaçan bir m:ınz::ır:ı idi.
düzgündür:
5. Kim daha yaxşı oynayır?
A) X::ıb::ır feili sifot t:ırkibi il:ı ifad::ı olunmuşdur.
A) 1,3,5 8)2,4 C) 1,2,5 0)2,3 E)3,4,5
B) Mübt:ıda ismi birl:ışm:ı il:ı ifad:ı olunmuşdur.
12. Hayat davam edir cüml:ısi n:ı üçün mü:ıyy:ın ş:ıxsli C) Mü:ıyy:ın ş::ıxsli cüml:ıdir.
cüml:ı sayılır? D) Söz sırasına :ım:ıl olunmuşdur.
A) mübt:ıda il:ı x:ıb.ır arasında uzlaşma olduğuna E) Feili x:ıb;ırli cüml::ıdir.
eS
gör:ı
8) x:ıb:ıri iştirak etdiyin:ı gör:ı ~ .. 20. Ay bacım, ela bu deyi/mi bayrağımızı biitiindünyada
C) bitm:ı inlonasiyası il~_t:ı~:ıff'ıiz o!u~dug~nagor:ı tanıtdıran cürnl:ısi haqqında deyil:ınl:ırd:ın biri
D) baş üzvbrin h:ır ikisı ıştırak etdıyın:ı gor:ı düzgündür:
E) müxt:ıs.ır fikir ifad:ı etdiyin:ı gör:ı A) Söz sırasına ;ım:ıl olunmuşdur. .
8) Mübt:ıda ismi birl;ışm:ı il:ı ifad::ı olunmuşdur.
13. Yalnız baş üzvl:ırd:ın ibar:ıt ismi x:ıb:ırli mü:ıyy:ın
C) Mü:ıyy;ın ş:ıxsli cüml:ıdir. •
ş:ıxsli cüml:ıni mü:ıyy:ın edin.
D) X:ıb:ır feili sifot t::ırkibi il;ı ifad:ı olunmuşdur.
A) Salur Qaianın evi yağmalanmışdı.
E) Feili x;ıb::ırli cüml:ıdir.
8) G:ıl:ın qonşumuz ali idi.
C) Qudyalçay tüğyan edirdi. 21. Mü:ıyy:ın ş:ıxsli cüml~mimü;ıyy::ın edin. · •. •
@
D) Hadis:ıd:ın x:ıb:ırin varını? . A) Rayon s:ıhiyy:ı şöb:ısinin müdiri indi cavan bır
E) S:ınin kitabın haradadır? h:ıkimdir.
14. Cüml:ıl:ırd::m biri mü:ıyy:m ş:ıxslidir: 8) Biz makt:ıbin h:ıyatina toplaşanda günorta idi,.
A) Uşaqların getm:ıyin:ı icaz:ı v~r~lm~r. C) M:ınim t::ız;ı kitabımı müzakirnetdil:ır.
B) İsmayılzad:ınin trestind:ı sakitlıkdıL ••• D) Müdirin qohumunahörm:ıt göst::ırildi. ·
• C} D:ımiri isti-isti döy:ırl:ır. . . .• E) Muradın kefi açılırdı.
D) Günün batan ~axtı idi._ .. ..
E) Onları m:ıktabın h:ıy:ıtınd:ı gordük.
;, ...
, - 19-
Ciim/:,. Sad;, ciiııı/,1ııi11 t,1.rn(/iıtı

C) l lcç z:ıng cb ctnı:-ıyib'!
22. I3iri ıııii:-ıyy:ııı ~:-ıxsli ciiıııl;-ıl;ırin c:-ırg:ısini pozur:
D) IJurada başımızın böyüyüdür.
A) Nis!-!ild:"1lı:ııııi~:-ı bcbr nıı..:lıi var.
E) Ycnic::, ın:ıluınat vcrdil::,r.
B) Saııki qıırlıağa güliiıı:"I daş aldılar.
C) C,üıı:-ış olıııaq ist0yir:,ııı. 5. Qcyri-ınü:-ıyy:m ş:ıxsli cüınl:mi ınü::,yy::ın edin.
O) Eraıııı:ı., gür:ııı. lı:-ılbniıı hansı gi.inünd:-ııı başlayır? A) Uşaq on:ı :-ıziyy:-ıı verirdi.
(0. V:-ılioğlu) B) J•:vl:ır:-ı su pkilirdi.
E) İxtiralar. bşlbr g:ıl::ın ıı:-ısill:ır ii<;lin yaxşı C) ı\ıı:ıııı lı:ığçada yaxşı qarşıladılar.
O) Ona gül bağışlayunlar öz şagirdl:-ıri idi.
h:1diyy:ıdir.
E) Qoııaqları anaıngil hörm:ıt!:J qarşt!adılar.
23. Biri ınii:1yy;111 ş:ıxsli sad:ı cliınl:ıdir:
6. IJiri qcyri-ınii:-ıyy:ın ş;-ıxsli dinıl::,Jir:
A) Bu güniiıı işini sabalıa qoyıııa.
A) 13izi gör:-ıııd:-ı uşaq lar çaşdı !ar.
B) Dostu dar güııd:ı taıııyarlar.
Alı kişi ilxını çöb arardı.
es
B)
C) ı\na, axı kcçmişi, bıı gCıııü, sabahı giirın:ını:ık
C) Glinl::ır adi qaydası i!::ı ölüb kcçirdi.
korluqdur.
D) Qonaqlar hünn:-ıtl::ı qarşılandılar.
D) Bacarırnıdığın işd:ııı yapışına.
E) ( icc:-ı saat ikid::ı bizi oyatdılar.
E) ı\rtıq işbııı:ıyirı vaxtıdır.
7. Qcyri-ınii:'lyy:ın ş:ıxsli clinıl::ıni mü::ıyy:rn edin.
24. l3iri ınü:ıyy;:ın ş:ıxsl i sad:ı dinıl:ıdir: A) Bizi oxucularla görüş:, J::ıv::ıt edirkır.
A) Biz ııı:ıkt::,b:ı çutanua gl'ıııorıu itli. B) ()unağı gübr lizl:ı qarşılayar!ar.
B) ! l:ır şcyd;:ııı öıri'ı dava salmazlar. C) İı,:::,rid:ıkibr g:ıl::ın qoııağı tanımadılar.
C) Mü:ı!!iınlik, lıaııııııın diral"ına gör::ı, olduqca D) Kims::, s:ıni b:ırk axtarırdı.
rc
25.
O)
giiz:-ıl s;ııı;-ıtdir.
Hamı ;ısg:::ıri t:ıbrik
yaxınlaşa bilıııirdi.
cdir,
E) Eb bil oııu tilsiml:ınıişdibr.

aııııııa
Mü:ıyy::ın ş;1xsli cüıııl:ıl:::ıri ınü:ıyy:ın

1. Uzun ill:ırin ayrılığından
tanı nıanı ışd ı nı.
o,
edin.
sonra onu
atasına
E) Sözün doğrusunu zarafatla dcy::ırl;:ır.
8. Qcyri-ınü:ıyy:-ın şJxsli ci.iml::ıni mü:-ıyy::ın edin.
A) Xaıııın anasının sözl:ırini eşidirdi, amma cavab
vcrınirdi.
B) Yay yaxııılaşanda el yaylağa köç::ırdi.
C) Baynım giınnaziyaııı bitirdi.
O) S;:ıkin:ıy::ı bu h;:,r;:,btin;:, göra h::ır yerd;:, hörın;:ıt
ed::ırcl i 1::ır.
ou
2. Cicc:ıniıı bir anı idi.
3. Güıı:ış qünıba L'.n;-ınd:ı r:ıııgi saralır. E) Qarı lı:ınıycrlil::ırinin ona olan lıörnı;:,tini scvincla
4. O v;ıxtdc:n xcyli kcçıııişdi. qarşıladı.
5. Dostum, indi yolçu yolda g:ır:ıkdir. 9. l laıısı cüınl;:ı qcyri-ınü:ıyy::ın ş::ıxslidir'!
6. l l;ıqqıııızda çox süz dcyirl:ır. A) Bu gün biz::ı xoş x::ıb::ır vcrdil:ır.
B) Yayın son gi.inl::ıri idi.
Qeyri-mii;nJ1pm şaxsli ciiınlalar C) Onlar yazıçıııııı h::ıyatı lıaqqında xeyli material
torladılar.
1. ()cyri-ıııü:ıyy:ııı Ş;')Xsli dinıbbr lıaıısı cüınb üzvii D) Bahar n::ı xoş g:ılir, ruha dad verir. (S. Vurğun)
eS
;.'\Sasıııda mü:ıyy:ıııl::ışir?
E) O hadis:,d::ın xeyli keçmiş<lir.
A) yalnız ııı:ıqs"d z::ırfliyiııiıı B) nıübt:-ıdanın 1O. Qı.;yri-nıü::ıyy;-ın ş::ıxsli cüml::ıni ınü;:ıyy;:ın edin.
C) yalnız taınanılığııı D) t:-ıyiniıı A) ~u günün işini sabaha qoymazlar.
E) x:ıb:ırin B) lnıtahanlara ci<ldi hazırlaşdıq.
C) Onun s::ııı:ıdl::ıri ıni.izakir;;ıy;:ı çıxarıl<lı.
2. Qcyri-nıü;:ıyy:ın ş:,xsli cünıl:ınin x:ıb;:ıri ncç::ınci
~:ıxsd:ı olur? D) Saııki S::ılim nğanın başına bir ı,:omaq vurdular.
E) Yayın isti gi.inl::ırind::ın biri idi.
A) 1~:ıxsin c;:ııııind::ı B) 1 v::ı il ş::ıxsin c:ııııind::ı
C) 111ş;:ıxsin c::,ınind:ı O) il v:ı 111ş:ıxsin t:ıkind:ı 11. Ni.iıııun:-ıbrd:,n biri qcyri-mü;;ıyy::ın ş;:ıxsl i cümladir:
E) il ş::ıxsin c::ıınind::ı A) Yaman günün ömrü az olur.
B) Şöhr;:ıtiıı vrır h::ır diyarda,
3. l3iri qcyri-ıni'ı:ıyy:ııı ş::ıxsli ciiınl::ı deyi/:
@
Göz:ıl Bakı, göz::ıl Bakı! (Z. Cabbarzad::ı)

A) Bizi r::ıisin otağına d:ıv::ır ctdibr.
C) ~üc::ıni payızda sayarlar.
B) ~nstu dar gümb tanıyarlar.
D) iş gününün qurtarınasmn az qalır.
C) işi bacarmadığına gör::ı onu v:ızifod;m
E) Döyi.işçübrimizi h::ır yerd::ı hönn::ıtl::ı qarşılayırlar.
uzaqlaşdmlı lar.
D) ! laın1111 toya d:ıv;"ıt ctnıişdil:ır. 12. Qcyri-mü;c,yy;m ş::ıxsli ci.iml;c,hansıdır?
E) lnıtahanda nı:ııı:ı <;oxsual verdikır. A) l3iz::ı ş:ılı::ırin nı:ırbziml;:ı t:ız::ı nı:ınzil verdil;-ır.
B) K:mdd;c,sakitlikdir.
4. Ocyri-ıııii:ıyy:ın şJxsli cünıl::ıni nıü:ıyy;rn edin.
A) Cicc g:ıl;ıc;ıyiııi siiybmişcli. C) Sözün Joğrusuııu zarafatla dey;c,rl::ır.
D) Hamı nanılıat idi.
B) Ma:ırifgüzl:ırin ziyasıdır.
E) Ail::ı ş::ır::ıfini qoruyarlar.
- 20 -
---..
Ciim/J.S{l{/,J c:iim/,111iıı t,1.miftıtı

13. Q-:yri-mü~~-y;;ın ş;:ıxsli cümb haıısıdır? 21. Qeyri-mü::ıyy::ın ş;:ıxsli cüml::ıni mü;ıyy;m edin.
A) MJcidin bu s:ıyaq zalımlığına dostları heç A) Yıxılana balta çalmazlar.
iıurmurdılar. B) Bali, indi sizi d;:ı çağıracaqlar ..
B) 1\bşmı daha rayon m:ırbzin;;ı sürdüm1:ıdim. C) Qaraıılıq yer;:ı daş atmazlar.
C) Guya qızılcaya qarşı mi.ibariz;-ı apannağı D) N;:ı bir gün::ı çatdıq, na kama yetdik ...
bacarırnrlar. E) Oğlum, adın düşüb bütün dill;-ır::ı.
D) Onlar bunu m;ınd;ın gizl;:ıdirlor.
E) Kims;;ı h:;ıy;;ıt;ı gimı;:ıd:ın hasarın dalından onu 22. Biri qeyri-rnü::ıyy;:ın şaxsli cüml:,,leyi/:
h:ımyladı.
A) Yazın g;:ılişini t;:ımt;ıraq la qarşılm!ı lar.
B) M::ıs:ıl;ıni müzakir::ı etdil::ır.
14. Nümun;ıl;:ırd;m biri qe)Tİ-mü:ıyy:ın Ş:.lxsli cümbdir: C) Ağılın çoxluğu yaşın böyük-kiçikliyiil:ı
A) Sinif Lıtaqlanmızı ı;ox zövql;;ı ı:ımir edibl;:ır. ölçülmn.
B) Bel;ıl;;ırin;:ı ı;ox az t;:ısadüf olunur. D) Bizi görüş:.:ı d;ıv::ıt etdil:ır.
es
C) Uzun qış geL-;Jl;:ırind;:ın biri idi. E) El::ı bil arxadanonu s;ısl::ıdibr.
O) Böyüy;;ı h;:ır yerd;_)hörm;:ıt ed:ırl:ır.
E) İşl;;ım;:ıy;;ın;:ı t;:ınb:ıl dey::ırl;:ır. 23. Qeyri-ınü;,yy:ın ş::ıxsli cüınl::ıni nıü:ıyy::ın e~i~.
A) Dağlarda yaradılınış özfoaliyy;:ıt d;:ırn::ıyının
15. Biri qeyri-mü;:ıyy:ın ş;:ıxsli cüml;:ıdir: şölır::ıti har yana yayıldı.
A) Son vax.tlark;:ındd:ı yalnız bu hadis::ı haqqında B) Yıxılana balta çalmazlar.
danışırdı lar. C) Mirz::ı S:.:ıf::ıri hamı tanıyırdı.
B) Onu qarşılamağa g;:ıl;ml;:ır dinm;:ızc::ı oturub O) Bu ırnktubu Gülş:ınd::ın başqa hcç kim ~xunıayıb.
gözl::ıyirdil;:ır. E) Axı, yoldaş briqadir,işi dayandırınağı bız;ı r;ısını
rc C) Atlılar qalanm aşağı

ir;;ılil:ı<lil;:ır.
t::ır;:ıfınd;:ın
D) Quşlar yen;:ı h;:ızin-h;:ızin ötürdül;:ır.

enib d::ır;-ıy:ı doğru
E) aşr;:ıfgil n;:ıfasl;:ırini d:ırm::ıd:.:m yol getdil::ır.

16. Qeyri-mföyy:mş::ıxsli cümbni mü;:ıyy;ın edin.
A) N::ıd;;ıns;;ı onlar ın;:ın;:ı t;:ır;:ıf baxırdılar.
B) Gec::ıd:m xeyli keçnıişdi.
sur::ıtd::ı ::ınır edibbr.
24. Hansılar qeyri-mü::ıyy::ın ş:ıxsli cüml:ıdir?

J. Bu uşağın qeyri-adig;ıl;:ıc;:ıyi olacağını deyırlar.
2. Dost yamangünd:-ı ıanınar.
3. Yem:.:ıy::ınin malını yeyarl:-ır.
4. Gec::ı saat 2-3 rad;:ıbrind;ı bizi oyatdılar.
5. Bu m::ıs:.:ıl::ıy::ı bir el:.:ı diqq;:ıt yetirmirl;:ır.
.
ou
C) İndi sizinkil;:ıri d;:ı g;:ıtir;:ıc;:ıkfar. 6. Dostları tez-tezona baş ç::ıkirbr.
D) H;:ısr;ıtli gözl;:ır. P::ırişan saçlar. Titr;:ık dodaqlar. A)l,4,5 8)3,5,6 C)l,3
E) M;:ın;:ı yaman soyuqdur. O) 1, 2, 6 E) 2, 4, 6
17. Qeyri-mü:.:ıyy;:ın ş;:ıxsli cümkmimü::ıyy;:ın edin.
25. Qeyri-mü:.:ıyy::ın ş::ıxsli cüml::ıl:.:ırl:.:ı bağlı doğru
A) Kims::ı qapını h::ıy::ıcanla döyürdü.
fıkirl::ıri mü:.:ıyy:.:ın edin.
B) Sizi telefona çağımlar. 1. Ş::ıxssiz cüml;:ıl;ırd;:ın f:.:ırqli olaraq, mübt;ıdasınf
C) Yıxılana balta çalmazlar. t;ıxmini ş;:ıkild::ı mü;:ıyy::ınl:.:ışdirırnk mümkündür.
D) Yanvar ayının 20-si idi. 2. Bu tipli cüml::ıl:.:ırin qunılma.sında b;ız:.:ın sanki, ela
eS
E) Biz dün;myola düşm::ıli idik. bil kimi sözl:.:ırd:.:ın istifad:.:ı edilir.

18. Qeyri-mü:.:ıyy;:ın ş:.:ıxsli cüml::ı_ni _mü::ıyy~n edin. 3. Bir qayda olaraq,atalar sözl:.:ıri ş::ıklind;;ı olur.
A) T::ıl::ıb;:ıl;:ır im::ıcilikd:.:ı faal ı~tırak ctdıl;:ır. 4. H:.:ım ismi, h;nnd;ı fcili x:.:ıb::ırli olur.
B) Babalar n::ıv::ıl;:ırini çox scvırl;ır.. 5. X:.:ıb::ıri mş:.:ıxsin c::ımind:.:ı olur.
C} B::ılb, bu yerl::ır:.:ı bir d::ı g;:ılm::ıdım. A) J. 4, 5 8) 1.2, 5 • C) 2, 3, 4
D) Qonaqları dün::ın gec;:ı yola saldılar. D) 3. 4. 5 E) 1, 3, 4
E) Sözün doğrusunu zarafatla dey;:ırl::ır.
26. Qeyri-mü::ıyy;m pxsli cüml;:ıl::ıri mii:.:ıyy:.:ın edin.·
19. Nümun;:ıl::ırd::ın biri qeyri-mü::ıyy::ın ş:-ıxsli cüml;:ıdir: J. İndi g:.:ılib s;:ıni apararlar.
A) Qonaqlar h::ır yeri qanş-qarış g~zdil::ır. • 2. H:.:ır::ı bir söz deyirdi.
B) Ş::ıkinin göz;,lliyibizi valeh etdı. 3. B:.:ızil::ıri initahanı vaxtından ::ıvv:.:ıl vermişdibr.
@
C} G::ınc;:ı qonaqları gül-çiç::ıkl::ı qarşıladı. .4. imtahanlarbar:.:ıd::ı çox yaxş1 fikir söyl:.:ıyirkır.
D) Bizi B::ısr;:ıd;:ın yola saldılar. 5. Yem:ıy::ınin payını yey::ırl:.:ır.
E) Paytaxt göz::ılliyi il::ı könül oxşayır.
•...20. Qeyri-mfüıyy::ın ş::ı~sli _cünıl::ıni mü::ıyy::ın edin•..
. A) Qonşuya ümid bağlayan şamsız qalar.
B) Bu günün işirii sabaha qoymazlar.
. C)alimizd::ın g::ıl:.:ıni etdi~. . • .
D) Onun s::ın::ıdl::ıri müzakır::ıy::ı çıxarıl~!: •.
E) El~.bil onun üsiün::ı soyuq su t.ökdül::ır,
•••
,:.,·-~ ===~~~--+----:-~~~~-.'·' -21 -
l ciiııı/,miıı t,1sıı~fiıtı -----......

CiJm/,7• S""' 1 • . . . i s~xsli cüınkıdir: · --......_
8 Bırı llımıın ~ • • · 1 k 11kt' 1
ii1111111ıi şc1xsli ciimfofar • A) Nicatın soyi ıı:,tic;:ısınt o o c ıv:, os qiYnı:ıı
1. Cümbl;:ınl;:ın hansı ürnumiş;;ı.xslidir? verildi. . .
B)Ycy;;ırs., ..,11qrız _' görors:m l::ızz;:ıtını.
,,..,--tini
A) ikisi d~ qan-t;:ırJ batmışdı.
•• s;;ını• ış
• d;;ı 11çıxarn1az 1ar. C) Dost dosta t;;mg;;ıı ;;ık. . .
B) Bu m:ıs;;ıloy;:ı gor;;ı ''
G Crıvad xanın ımarotı ...
C) Bu işd;;ı biz;:ı çox lazımsan. D) ::ınc;;ı... ' . .., "k "
O) Har atılan daşın dalınca getm;;ızl;:ır. E) Miiğ::ınni "M;;ıhs::ıtı G;;ınc:lVı nıu aıatına layiq
E) ömrümüzün payız çağıdır. göıiildi.i. .
•• • --xslicümhmi mü::ıyy;rn cdın.
2. Biri ümumi şoxsli cüml;;ı deyi/: 9. Unıumı ş., I· , ..
A) Q ızın baxıslarında
~
qorxu v;;ı t::ı aş
. b'v,ııdı.
A) S;;ın;;ıt scç;;ınd::ı g;;ır;;ık t;;ıl;;ısm;;ıy;;ıs;;ın. 1
B) Müdirin otağına hündür, cüss;;ı ı ır kişi girdi,
B) Şübh;;ısiz ki, bel;;ılari il;;ı tez-tez rastlaşmalı
C) Qonağa hörrn::ıt ~<farl;:,r.
es
olursan. k tın D) Hamı ımıhbm::ı ıclasının başlanmasını
C) İnsanları öyr.ınm::ık üçün onları g;;ıra Ilaya
sınağından keçir;;ıs;;ın.
gözl;;ıyirdi. . .
D) Qaçanı qovmazlar. . . E) Zarafatla deyil::ın sözdon onlar ıncıınozlor.
E) H;;ır birimiz g;;ır;;ık el ad::ıtl;;ınna ehtıramla 10 N •• mn;;ıl;;ırd:m biri ümumi şoxsli cümlodir:
yanaşaq.
•A)unDorsliklori yenidon çap ed"bl ı ::ır.
B) Sözün doğrusunu zarafatla deyorlor.
3. Omumi ş::ıxsli cüml::ıni müayy:medin.
C) Dünyada z::ıngin muzeyl::ır_ ç?xdur.
A) fozilanin rangi açıldı.
D) Şirvan göz::ıllikbr m~sbnıdır. .
rc
B) Ela bil, Qamarinbaşına bir vedra qaynar su
tökdülar.
gatirdil;;ır.
D) Bizi h::ırbi hiss;;ıya gatirdil::ır.
E) Yaxşı igidin adını eşit, üzünü gönn::ı.
4. Ümumi şaxsli cürnl;;ıni müayyanedin.
A) ôvval danış, sonra gül.
~
C) Yatmış axundu yataqdanqaldırıb qapının agzına
E) Çaylar x;;ırit::ıda şax::ılı ağaclara b:mz::ıyır.
11. Biri ümumi ş::ıxsli cüml::ı deyi/:
A) Hayata ;;ıyl::ınc::ı gözü ila baxmazlar.
B) insanları öyrnnm;;ık üçün onları g::ır::ık hdyatın
sınağından keçirasan.
C) Hamı gar::lkel ad::ıtl::lrin::ı hörrn::ıtb yanaşsın.
D) S;;ın::lt seç::lnd::ı d::lg::lrnkt::ıl::ısm::ıyasan.
ou
B) İşi bacarana tapşırarsan ha! E) Dostu dar günda tanıyarlar.
C) Astagedan usta ged::ır. 12. Ümumi şaxsli cüml;:mimüoyy::ın edin.
D) İşin çatinind;;ın yapışdıq. A) Sani aşağıda gözlayirlar.
E) Bazilari suala konkret cavab vermakdan B) Ev sahibi qonağı layiqinco qarşıladı.
yayınırlar. C) Ağrımayan başa d::lsmalbağlamazlar.
5. Ümumi ş::lxsli cürnl::lnimü::lyy::ln
edin. D) Xazor d::ınizinda suitiya az tasadüf olunur.
E) Onu mark::ız::ı çağırdılar.
A) D::llidağda ildırım şaqqıldayanda m:mi vahima
13. Ümumi şaxsli cüml;mi müayyan edin.
eS
götürdü.
B) Şamxal ona güld::lnağır söz dem::ızdi. A) İşi vaxtında gör::ırlar.
C) Camaatadil veran S::lns::ın. B) Şaharin qonaqları televiziya ib çıxış etdilar.
D) İki atı bir ağaca bağlamazlar. C) Dağıdılmış obaları ahali abadlaşdırdı.
E) Quınrunu yuxudan oyatdılar. D) Komandalar qalab::ıya can atırlar.
6. Ümumi ş::ıxsli cüml::ıni mü::lyy::ın edin. E) G::ınc şairin yaradıcılıq gecasi keçirildi.
A) Onu nahaq yera gözdan satıhlar. 14. Ümumi ş::ıxsli cümkmi mü::ıyyan edin.
B) Dem::lli,bizim göıümüz baxa-baxa camaatı A) Özg;;ı bostanına daş atmazlar.
soyurlar. B) Kiçik bir daxmaya daxil oldular.
C) Yalançını evin::ld;;ık qovarlar. C} Yazılmayan tarix heç kas;:ı m::ılum deyildir.
@
D) Ağac bar veranda başını aşağı ayar. D) Aliml::ır d::ı öz sözl::ırini dedilar.
~ . E) Cafarin üstünd::ın sanki ağır bir yük götürdülar. E) O m::ın;:ı heç yalan dem::ızdi.
\ •.
i.' 7. Biri ümumi şaxsli cümladir: 15. Ümumi ş::ıxsli cüml::ı hansıdır?
ı' . A} Yol boyu ağaclar akdilar. A}X::ız::ır d::ınizi dünyanın ::ın göz::ıl gölüdür.
B) H::lrağac öz dibin::ı kölg;:ı salar. B) Çörayi ver çörakçiyo, birini d;:ı üstalik.
1
i
C) H::lroxuyan Molla Ponah olmaz. C) H::ır yerd;:ı q::ılob::ımizdon qürur v;:ı farahfo•
D) Sabahkı tamaşaya mütlaq galarsan. danışırdılar. . • • · · · · :ı
E) Har deyilan;:ı inanmazlar. D} Qızım, ::ıvv::ılc;:ı yeni layiİıalorl::ı tanış ol, sonraış
başla. . • . · · .
E) Çoxları m~s::ıl::ırıih mahiyy::ıtini hilmadan: ~kı~
-~-~-~7------:--:-------.;--:-----~-~~-~yu~·=·r_:ü:d:ür~fa=r~.- ··._·-~
~.·~ •
• . ·-22.:.
Ciiıııl3. Sad,1cıim/;miıı t,1sııifatı

16. Üımımi ş~xsli cüınla hansıdır? 3. H:;ır deyih:ın;:ı inanmazlar.
A) Hunu torpağın qe~T::ıtini ç.;ıkmJlidir. 4. Dünyanın dardini çakm;:ık birca ona qalmışdı.
B) Bir dJfo kdndda ha\'-küy oldu. 5. Bhn;ad b;:ıya Bakıdan m;:ıktub yazmışdılar.
C) Dost dar gündJ tan~nar."
D) Dostu dar günd~tanıyarlar.
E) Sabah yanıma g:.>lJrsan. 24. Ümumi ş;:ıxsli cümlalarimü:;ıyy;:ın edin.
l. İçarişahari dolaşanda sanki keçmişa qayıdırsan.
17. Ü mumi ş:.>xsli cüıub haqqındakı fıkir!Jrd;m biri 2. Qasab;minortasmda,asfalt yolun yaxmlığında
s,1/ırdir:
artezianquyusu var.
A) E~11izamanda hamıya aid olan işi bildirir. 3. Ağıllı düşman axmaq dostdan yaxşıdır.
B) SadJ cümlJnin şaxsJ göra nöYlarind~m biridir. 4. Bal tutan barmaqyalar.
C) X:-ıbJri daha çox gal::ıcJk zamandaolan fei!IJ 5. Bar ver;:ın ağacı bsmazl:;ır.
ifada edilir.
es
D) X::ıb;ıri U \":.>
III ŞJxsl;ırin camind::ı olur. Ş~xssiz ciimfafar
E) Çox Yaxtatalar sözl:.>ri,:.>hikmdtlisözlard::ın
ibarat olur. 1. Şaxssiz cümlanimü;:ıyy;m edin. .
A) Sargininan gözal ş:;ıkill;:ırdan ibar:;ıt albomunabır
18. Ümumi ş:.>xsli cümla haqqındakı fıkirlardan biri
s.1Jn
dir.
1
da n:;ızar saldıq.
B) Tapşırıqları özün başa düşm;ılis:;ın.
A) Atalar sözlJri ,.d aforizmlJr, :-ısas::ın. bela
cümfalarl:.>ifada olunur. C) İclasda, nadansa,bu m:;ıs:;ılaya toxunulmadı.
O)T:;ıntan:;ıli gec;:ı üçün gözal bir proqram
rc
B) Tark.ibindatamamlıq işlana bilir.
C) Mübt:.>dası olmur.
D) Bir qayda olaraq. feili xabarli olur.
E) Xabari yalnız üçüncü şaxsin camindaolur.
19. Cümlalardan biri ümumi şaxslidir:
A) Yemak yeyarbn danışmazlar.
B) S;mi orada çox saxlamazlar.
hazırlandı.
E) Bksariyyatazadlıq v:;ı demokratiyatarafdarıdır.
2. Ş:;ıxssiz cümlanimi.iayyanedin.
A) Dünan idaranins:;ın:;ıdlarini yoxladılar.
B) Sizin tapşınqlarınıza am:;ıl edildi.
C) Hayatın manası takca yeyib-içmakdeyil.
O) Dostu dar günda tanıyarlar.
ou
C) Burada sanad qabul edirlar. E) Sabalıkı toplantıya mütlaq gal:;ırsan.
D) f\.faktabdabizi yaxşı qarşıladılar.
E) Onu bela cazasız buraxmayacaqlar. 3. Ş:;ıxssiz cüml:;ınin xab:;ıri neçanci şaxsda olur?
A) il şaxsin c:;ımind:;ı
20. Biri ümumi şaxsli cümladir: B) l va 111şaxslarin takind:;ı
A) Uşaqlar qan-tafd batmışdılar. C) llI şaxsin t:;ıkinda
B) Sani işdan çıxarmazlar. D) I v:;ı II ş:;ıxsl:;ırin t:;ıkind:;ı
C) Bu işda hiza çox lazımsan. E) II va III ş:;ıxsl:;ırin camind:;ı
D) insana qarşı bela laqeyd olmazlar.
eS
E) Ömrümün payız çağı idi. 4. Şaxssiz cümlani müayy:;ın edin.

21. Ümumi şaxsli cüml:;ıni müayyan edin. A) Ağaclan sulamağa başlamışdılar.
A) .Maygecasi idi. B) Bel;;ı şey:;ı bir daha t:;ısadüf edilı~:;ız.
C) Yeni qonşumuz ınehriban adan1dır.
B) Fırtına davam edir.
C) Qapıya gabni qovmazlar. D) Abituriyentlaröz biliklarininümayiş etdirdilar.
D) Onlar h:;ıyatda çalışırdılar. E) S:;ıngarl:;ıri möhkam qoruyurlar. •
E) Daniz uğultusunu hamı eşidirdi. 5. Biri ikinci dar:;ıc:;ıli üzvlari olnıayaıı şaxssiz cümladir:
22. Ümumi ş:;ıxsli cüml:;ılar haqqında doğru fikirl:;ıri A) İclasda bu iş:;ı baxılmadı.
mü:;ıyy:;ın edin. B) Görünür,getm;:ık vaxtı idi.
@
l. Yalnız feili x:;ıbarli olur. C) İndi bel:;ıl:;ırin:;ı az t:;ısadüf edilir.

2. asasan, atalar sözl:;ıri v:;ı m:;ıs:;ıllard~n ibar:;ıtdir. D) İnsana yalan danışmaq yaraşmaz.
3. İsmi x:;ıb:;ırli olur. E) Hay-k.iiyedanl:;ırdan xoşum g:;ılmir.
4. Söz-cümfaş:;ıklind:;ı olan ümumi şaxsli cümla]:;ıfd 6. İkinci d:;ır:;ıcali üzvl:;ırin iştirak ehııadiyi şaxssiz
d;) t:;ısadüf edilir. cüml;mirnü:;ıyyan edin.
5. Hamıya aid olan iş v:;ı h:;ır:;ıkati bildirir. • A) Har deyilaİıa fikir.verm:;ızfor.
A) 1,3 B) l,2,5 C)2,3,4 . B) Qışın ortaları idi.
_0)4,5 . E) 1,.2,4 C) Haranın öz işi var.
23. Ümumi ş:;ıxsli c·ümfolari,·mü:;ıyy:;ın ediri.· D) Sarlı:;ıdd:;ı sakitlik idi.
• 1. M;)rdiqova~ova nam:;ırd etm:;ızl:;ır. . . E) İbrahimi orduya çağırdılar.
2. Vura bilm:}yandaşın böyüyünü götürar. •
.-23 -
https://t.me/eSources ....
Ciiıııfa Satl,1ciiııılimiıı tiJsııffatı
7. Biri ş;,xssiz cüml::ıdir: 15. Ş;-ıxssiz cünıl;-ı hansıdır?

A) Murovun zirv::ısind::ıki buludlar yavaş-yavaş A) Kims;:ı bura g~lir.
dağılırdı. B) D;;ııniri isti-isti döy;;ırl;:ır.
B) Eldar şamı yandırıb, N::ırgizin dediyi kitabı C) Qapını döylirl::ır.
axtarmağa başladı. O) imıalıana vaxtında hazırlaşarlar.
C) Güne! atasına köm::ık edirdi. E) Vaxta lap az qalır.
O) Q::ıfıld::ın Züınrüd müallim::ınin qapısı döyüldü.
16. Ş::,xssiz cümld lıansıdır?
E) Eldar şamına yalnız Az;ırbaycanda t::ısadüf edilir.
A) Ged~ınl;-ır qayıtdılar.
8. Hansı şaxssiz ci.iml::ıdir? B) Kitab oxundu, film göst;,rildi.
A) Bu gün aym üçüdür. C) Onları ııı;,kt;,bd;;ı gözbyiıfar.
B) Mahnı dağlarda qaldı. O) Anası qızını çağırdı.
C) Unuda bilmir:ıın.
es
E) Söhb;;ıtd;:ı bu ıms;,by;:ı toxunulnıadı.
O) Geriy;ı baxma, qoca!
E) San h:m1iş::ı m:miml;ıs;m. 17. Ş;;ıxssiz cümb lıansıdır?
A) Sabah Rüst;-ıınin ad günüdür.
9. Ş::ıxssiz cümb hansıdır? B) Hamımız oradn iştirak ed::,c;,yik.
A) İndi gecdir. B) Kinıd;:ın qorxursan? C) Onun x::ıtrini çox ist:1yirik.
C) Qorxma, burdayaın. D) Çoxu inanmırdı. D) Ona gör;}d;, xüsusi hazırlaşınışıq.
E) Allah xalqıınızı qorusun. E) Göz;:ıl bir h;:ıdiyy~ alıblar.
1O. Ş;ıxssiz cüml;ıni mü::ıyy;ın edin. 18. Biri ş;:ıxssiz cümb deyi/:
rc
A) İstirahat ::ııııri veribn kimi çoxlannı y,ıxu tutdu.
B) Başımı, beynimi ovub ycdil::ır.
C) N::ı ::ıbrs:m. onu biç;ırs::ın.
O) Kitabı aldım v;:ı oxudum.
E) X:ız::ırin sularında b;:ırq vurur ay işığı.
11. Ş;ıxssiz ci.iml::ıni mü::ıyy::ın edin.
A) Bu işi sabaha saxlamayın.
B) Ağacları budamaq vaxtı idi.
A) Tapşırığa vaxtında ;:ııml edildi.
B) Yola çıxmaq vaxtı idi.
C) Görüş vaxtı d;:ıqiqbşdirildi.
D) Düzü, ornı çox yazığım g;:ıldi.
E) Oııa bu cbfa d;:ı icaz::,vcrilm~di.
19. Şdxssiz cüınbııi mü::ıyy;:ııı edin.
A) Yorulduğu üçün qaça bilınirdi.
B) Ycıı;:ı sizi axtanrlar.
ou
C) Dağların zirv::ısi dumana büründü. C) Gözl:milın;:ız x;:ıb;:ırd::,n sarsılmışdıq.
D) Sah;ır;ı q;ıd;ır mi.izakir;-ı davam ctdirildi. D) Onu hcç cür razı sala bilın::ıdik.
E) Adam ayağını yorğanına gör;-ı uzadar. E) Payızın yağışlı, çiskinli bir günü idi.
12. Ş;ıxssiz cüml::ıni müayy;-ın edin. 20. Ş::ıxssiz cümbni mü::ıyy::ın edin.
A) "Q;-ıb;ıl;'J" ınchmanxanasında biz;ı çox yaxşı A) Bu işi sabaha saxlanıayın.
xidmat göst::ırildi. B) D.ığlarııı zirv::,sidumana büıiindü.
8) Aza da, çoxa da qane olarlar. C) Narahatlığa son qoyuldu.
C) Çaya çalmamış çırmalanma. D) S;,h;:ır::ı q;ıtl;:ır müzakir::,davam ctdirildi.
eS
D) Şahbaz, s::ın;'J arxayın ola bi1::ır;'Jmmi? E) Adam ayağını yorğanına gör::ı uzadar.
E) M::ıni kim axtarırdı? 21. Ş;:ıxssiz cüml;;ıni ıni.i::ıyy;:ın edin.
13. Ş::ıxssiz cüınl:mi ınüayy;'Jn edin. A) M;:ıs;:ıl;ı h;:ıll edildi.
A) Ü;'Jnİz t::ır;'Jfd;')n s::ırin ıneh ;:ısirdi. B) Cavab vcr;:ın uşaqdan hamı razı qaldı.
B) Bir şey;:ı qdrar ver::ınd::ı g;:ır::ık tal::ısm;ıy;'Js::ın. C) Yığıncaqda bu m;:ıs;;ı);:ıy;:ı xi.isusifikir verildi.
C) Qara, qıvrım saçları gözldrinin parıltısını daha da D) Qoy var olsun elin varı!
artırırdı. E) Camaat nec;:ı, s:.md;:ı cl;:ı.
D) Biz::ı m::ıktub gönd;'Jrdildr. 22. Ş::ıxssiz cüınl:ı hansıdır?
E) Möht::ır::ım hakim, artıq gecdir.
A) Fcvralın 25-d::ın 26-na keç;:ın gec;:ı idi.
14. Ş::ıxssiz cüml:mimü::ıyy:m edin.
@
B) Su kiçiyin, yol böyüyün<lür.

A) !l::ıngi q::ıfl::ıtan ağardı. C) Abituriyentl;:ır öz bilikl::ıriııi nümayiş etdirdil:cır.
B) lç::ırid::ı hay-küy idi. D) S;:ıng::ırl::ıri mölık;:ım qoruyurlar.
C) Bütün vücudu il;ı s::ıs g:Jl;'Jn far::ıfa döndü E) Ağacları sulanrnğa başlamışdılar.
D) Dönüb evlariningur işığma heyratl::ı bax.dı. 23. Biri ş::,xssiz cüml::ıdir:
E) gBo·~ru~·l::ı_~ad~-yolundakı ağaclarda çoxlu quş yuvaları A) Nahaq yer;:ı uşaqları danlaınışdım.
nur u.
B) Uşaq daha da ucadan ağlamağa başladı.
C) Ki.iç;:ıbri t;:ırt;:ımiz si.ipürmüşdi.il::ır.
D) Bakı Olimpiya Stadionunda q::ıl:;ıb;:ılikdir.
E) Çoxları t;:ı;'Jccübünddn donub qalmışdı.
- 24 -
-·-- - --·- ~- - (·-·- 'iiııı/,ı. Sıııl., cilııı/;,ıı/ıı 1,,.rnl/1111

·•- -~·-- -· ·- ____ r_ ·---..- __.,....--- ·---· ~----·------
24. Biri ~;,xs~ı, dlıııbdır:
32, ~;ıxssi:ı. dlınl;ıııi 111(1:-ıyy:ııı edin.
A) l..)ı: ım, :\llahııı lıiz:ı r:ıhıııi ı~.:ılsiıı. A) Nuvrııı. lı:ıyrnını idi.
8) Usuı i\khdi ın,,niın lı:ıb:ını:tır. B) 11:ır ı:ır:ır qıırrınlıq idi.
C) Firiduıı bu t:ıyfonın igid ıığullarıııd:ııı lıiri idi, C) Dnstıı qoyııb qnc;ınuzlnr.
D D:ıldnıı :ıtıbıı daş tııpııg:ı d:ıv.:ır. D) S;ıııi vııxdnıı güıfoyirdirn.
E) Ki.,q,.:ı ~:iilii~ii
... Ana sı:,·iıh·i ... E) llıı gilıı kiııoyıı gcd;ı-::ıyik.
25. $,ı.,ssiz diıııl., haıısıdır'!
33. ~;ıxssiı. ı.:ilıııbni ııı(i;ıyy:rn edin.
A) Cicı\;-ıni s:ı:\laııı:ıılar. A) Dili iiı;iiııı.:ii iliıı ıııartı idi.
B) D:ır:,;,, ,a \ tııııla g;ıl.:ırhr. B) Vilay;ıt ııı:ırbzind;ın g:ıkıııl:ıri s:ılı:-ır tczd;myola
C) !\bktub ,·axtıııd:ı ,:aıdırıldı. s:ıldıl:ır.
D) 5-.:ı 10 d.:ıqiq.:ı i~byilı. C) Fntoınüxhirl:ıriıı g:ıli~i lloraıılının tnrixind:-ı nadir
E) Ş:ıh:ırtb y:ı~anı:ıga iistiiııhik vcrirl.:ır.
es
lıitdis:-ı idi. (('. ı\ytınalov)
26. ~:ı,ssiz dinıbni ıııii,1~-y;-ııı edin. D) O, süzün diiı.üııü dcın:ıy:ı ç:-ıkinirdi.

A) lbr şcp ycııid:ııı baxdılar. E) NaymanAna yuvasından ürküdülrnüş quş kimi
diizd:ı vurnuxıırdu. (Ç. ı\yıınatov)
B) Aıwaq B.:ıhhıl bir dalı:ı göriinnı.:ıdi.
C) 0. i~iıı ,·üxlıığ.ııııd:ııı h:ı~ a\·ıb ıııcydaııı;aya g;ıb 34. Biri ş:ıxssiz ciiml:-ıdir:
hilnıirdi. • ~
A) Mart ayının axırlarıdır.
D) Havanın ço:-ı. xoş olııı:ısıııa h:ıxm:ıyaraq. payız idi. B) ı\ııa torpağımız s:ıxav;:ıtlidir.
E) NJ ıs;ı ıappı lıı ih ycr.:ı düşdü. C) Otaqlarııııızı göz;:ıl t;:ımir cdibbr.
rc
27. Ş:ıxssiz ı:iiıııl;mi ınü:ıyy;-ın edin.
A) Onu ucqar bir bııd:ı po\·ıulyon gönJ;ırdibr.
B) ôhıııJclin s:m;ıdbrina daha ı;ox diqq:ıı yetirildi.
C) Erı.1si günü araba qoşdular, uşaqları scıniııariyaya
yola saldılur.
D) H;ır dcyikın;ı inanmazlar.
E) Meş:ıy::ı boğuq bir gurultu yayıldı.
35.
D) 1311 giiııün i~inisabaha qoymazlar.
E) Qarnbağ. ~ıışa qalası. Xan sarayı.
Ş:ıxssiz cünıbni nıii:-ıyy;-ın
A) Onıı dircktonın yanına aparın.
B) Hamı ııarahat idi.
C) Adamaçox söz dcy:ırbr.
D) Oyununbaşlanmasına az qalıb.
edin.
ou
E) Bayaqdansizi gözl::ıyir:ım.
28. Ş;:ıxssiz cüml:.:mi müayy;ın edin.
A) Kitabları sıraya düzm:-ıyi biza tapşırdıhır. 36. Ş::ıxssiz cünıl;.ıni mü::ıyy;:m edin.
B) K;:ındd:-ıki ınadaniyyat saraylarına diqq:-ıt A) Adam yorğanına gör::ı ayağını uzadar.
yctirilirdi. B) Çaya çatmamış çırmalanmn!
C) Bizi t;ız;:ı iş yerimi:,yaxşı qarşıladılar. C) Şahbaz, s:ın::ı arxayın ola bil;ır::ımmi?
O) Cavan olanda m~g:ır söz::ı baxınazlar? D) Gec::ıd;;ın xeyli kcçmişdi.
E) indik.izamanda bııd;ı köırnk etm;:ıliyik. E) M;:ıni kim axıarırdı?
eS
29. Biri şaxssiz cüınbdir: 37. Ş:-ıxssiz cüınbni mü:.ıyy::ın edin.

A) Yaşamaq yanmaqdır. (B. Vahabzad;:ı) A) M:-ıclisckıkil;ır uğunub gctdil::ır.
B) Adamı adam arasında parı elınazl::ır. B) Sizinkikır sabah ged::ıcakl::ır.
C) Sizinl::ı görüşınak, d::ırdlaşın;ık ist;ıyirbr. C) V::ıdin::ı xilaf çıxmayanlardan xoşum g;ılir.
O) Sah;:ırin açılmağını gözl;ıyir<lik. D) Y;:ıqin, bu işi siz::ı lapşıracaqlar.
E) 8kinçinin z;ıhın::ıtin.'.l qiym::ıt verilırnlidir. E) Bağlar da baharı gözl::ıyirdi.
30. Şaxssiz cüml::ıni müayy;ın edin. 38. Ş;.ıxssiz cüml::ıni mü::ıyy::ın edin.
A) Qalibl:ıri mükafatlandırdılar. A) Sözü çox çcyn::ım::ızl::ır.
B) Üzümçül::ır xeyli ::ıziyy::ıl ç::ıkmişl:ır. B) Bel;ı hadis::ıy::ı Bakıda tez-tez rast g::ılinir.
C) Ramiza x::ıb;:ırdarlıq edildi. C) Kims::ı yerind::ın dill::ınm::ıdi.
@
D) Atası oğluna velosiped aldı. D) Qocalarahörmat ed::ırl::ır.

E) Yalideyıılarin çoxu mü;ıllimd;ın razı qaldı. E) Çox oxuyan çox bilar.
31. Şaxssiz cümlani mü;ıyy:m edin. 39. Ş::ıxssiz cürnlanimü;ıyyan edin.
A) Tahirzad;ı ondan razı qalmadı. A) Poçtalyonbir söz dem::ıdi.

B) Ağıllı adamlar sel g::ıldiyi zaman evd::ın B) Hamı bahar faslini sevir.
çıxmazlar. C) Çoxları cavab verm;ıli olacaq:
C) Bura, manca, çox s::ıliq::ılidir. - D) İndi bu m;ıs;ıl::ıy;ı müxt::ılif cür yanaşılır._-
D) Yazığı sabahdan axşamad::ık işl::ıdirdil::ır. E) Xcyir işi l::ıngitm;ızl::ır.
E) Ş::ıhard::ı at::ışfoşanlıqdır.
- 25 -
---------------~C~ı~'iı~ıı~/;,~.~S~a~,l~;,~c;!:iı~·,,~,l~;,!!.ıı'!.iı~ı!,i:f;,~s~11!,!.ifi~a~tı-:-------::-:--=~=-=:-----------
4a. Ş;:ıxssiz cüml::ıni mü::ıyy::ın edin.
40. Ş;:ıxssiz ci.iml;;ıni mi.i::ıyy;:ın edin.
A) Dost dar günd::ı tanınar.
A) Mütali::ı insanın dünyagörüşüni.i artırır.
B) Heç rast g;:ılinm::ıdi d;:ı?
B) Çobanyastığı ağ r;:ıngli göz.ıl bir çiç;:ıkdir.
C) Bizi bir az danladılar~
C) D::ımiri isti-isti döy;;ırl;:ır. D) Qurunıuş ağacları dogradılar.
D) M;;ıkt::ıbin d;:ıhlizind::ı sakitlikdir. E) Bu, hamının arzusudur.
E) Dan yeri qızarınışdı.
49. Biri ş;,xssiz ci.iml::ıdir:
41. Ş;Jxssiz cüınkmi mü;Jyy;;ın edin. A) Evin bütün oymalı qapıları ki.iknar ağacından
A) Bu bitkiy;;ı dağlıq rayonlarda t;;ısadüf olunur. bazı rlanııı ışdır.
B) Novruz bayramını yaxşı keçir;;ırbr. B) Uşaqlıqdan ona tanış olan yerbri t;:ıkrar g;:ızdikc~
C) Ömrü nı;:ınalı yaşanıaq lazımdır. qcılbind;, qcırib;:ı duyğular ?yanır~ı.- _
D) Karim susmağı lazım bildi. C) Ş;:ıh;,rin ::ın gö~cı_l, g~rm::ılı_ ~erl_~rını g;:ızı? dolaşdı
E) Ehtiyatlı igidin anası ağlamaz. D) İstanbul un tarıxı abıd::ıkırını gor;:ınd;:ı Arıfın ağzı
es
42. Ş;;ıxssiz cümb haqqıııdakı fikirbrd::ın biri s;,l~,,~lir: açıla qalınışdı. _
A) Sad;;ı cüınl::ınin ş;;ıxs;:ı gör;:ı növl::ırind;:ın bırıdır .. E) T;,];:ıb;,ni yoxlamaq üçün tapşırıq vcrdı.
B) Mübt;;ıdası olmıır v;, ı::ıs;Jvvür cdilımsi J::ı qeyrı- 50. Ş::ıxssiz cüml::ıni mü;:ıyyan edin.
mümkündür. A) Biz Fransaya yola düş;:ınd~ havalar soyumuşdu.
C) X::ıb::ıri yalnız ili ş::ıxsin t::ıkind;, olur. _ B) M::mimbar::ımd::ı artıq-askık danışmasınlar.
O) X;:ıb;:ıri söz birl::ışııı:.:ısi ib ifad.ı oluna bıl::ır. C) Yuxarılar da bu fikr;:ı etiraz ctmadil;:ır.
E) Yalnız ismi x::ıb:::ırli olur. D) Qaranlığa daş atmazlar.
43. Ş;:ıxssiz cüml;:ıni nıü;;ıyy:.:ın edin. E) Mart ayının ;:ıvvallari idi.
A) S;;ıh;;ırin gözü açılanda yola di.işdük.
rc
51. Biri ş::ıxssiz cümladir:
B) Oyunçuların kobud h;:ır;:ık;:ıtind.ın heç xoşunıuz A) Eldaniz karvana çatanda tamam ;:ıld;:ın düşmüşdü.
g::ılm;;ıdi. B) Yer d;-ı, göy da od tutub yanırdı.
C) Çölbr od ıutub yanırdı. C) Qullar istar-ist::mı:::ız yem;:ıya girişdilar.
D) İş;:ı başladılar. D) Yayın 011alarında tanış olnıuşduq.
E) K;:ıriın C;:ımil il;:ı rastlaşanda s;;ıhh;:ıti tamam E) Elııurun bu işind;:ın heç xoşum g;:ılmadi.
pozulnıuşdu.
52. Ş::ıxssiz cüml;:ıni ınü;:ıyy;m edin.
44. Ş;:ıxssiz cüml;:ı haqqıııdakı fikir(;Jrd;:ın biri salıvdir: A) Buna niy;-ı indiy;:ıd;:ık diqq;:ıt yetim1;:ıyibl;:ır?
A) X::ıb::ıri yalmz üçüncü şaxsin t;;ıkind;:ı olur. B) Qapı taybatay açıldı.
ou
8) X::ıb::ır ;;ısasında forınalaşan sad::ı cüml;:ınin bir C) S;-ın g;;ıl;;ınd:, gec;:ınin yansından keçmişdi.
ııövüdür. D) Q;;ıl:::ıt yağ küp;:ısind;:ıdir.
C) X;Jb::ıri yalnız feilla ifad;:ı olunur. E) V;;ıton;:ı sadaqat nümun;;ısi göstar;:ık!
O) Bu cüml;:ıl::ırin t::ırkibind;:ı ikinci d;,:ır;:ıc;:ıli üzvbr 53. Biri ş::ıxssiz cümladir:
iştirak eda bil;:ır. A) Gözal bir gi.ind;:ı tamaşanın premyerası oldu.
E) Mübtadası olmur v::ı t;,:ıs;;ıvvi.ir d;:ı c<lilmir. B) Doğrudan, heç sizinl;:ı marnqlanmadılar?
45. Biri şaxssiz cüınla deyi/: C) H;:ır şeyi i.iz;:ı vurmazlar.
A) Küç;:ıd;:ı tam sakitlikdir. D) Elxan, bizim fıkrimizc;:ı, artıq gecdir.
eS
B) Yola çıxınaq vaxtı idi. E) Piyada g~)Z)n;:ık xcyirlidir.

C) Tapşırığa vaxtında ;;ım;;ıl edildi. 54. Hansılar ş::ıxssiz cümbdir'?
D) Düzü, ona çox yazığım g;:ıldi. 1. I-bs;)nl!ilin m;:ıh;:ıll;:ısimfa b;:ırk vurhavurdur.
E) Respublikamızın günd;;ın-gün::ı göz;:ıll::ışm::ısi bizi 2. Südü a-parıb qonşumuz H;:ıs~m;:ı verdim.
çox sevindirir. 3. Şaxtalı. çovğunlu bir qış günü idi.
46. Biri şaxssiz cüınkı deyi/: 4. K;:ılı;:ır qulaqlarını ş;,:ıkl;mıişdi.
5. Adımı s;:ın;;ı qoyum, sani yana-yana qoyum.
A) Bu güld;:ın xoşum g;;ılir.
B) S::ırin bir bahar gec::ısi idi. 6. Onun bcb iş\;,:ırin;:ı hcç acığım tutmazdı.
A) 1.3, 5 B) 2, 4, 5 C) l, 3, 6
C) Mir C;:ılalın romanları çox oxunaqlıdır.
D) Bel;:ısin;:ı az tasadüf olunur. D) 2, 3, 6 E) 1, 4, 6
@
E) Sinifd;:ı tam sakitlikdir. 55. Ş;;ıxssiz cümla hesab etm;:ık olmaz:

l. Atamın beb tez g;,:ıl;;ıcoyini bilmirdim.
47. Ş~xssiz cüınl;:ı hansıdır?
2. Sanki gözi.in;:ı bir ovuc duz tökdül;:ır.
A) Odunu g~tirdil;:ır.
3. May ayının axırları idi.
B) Yaym isti günlarind;:ın biri idi.
4. S;:ıh;:ır;;ı az qalıb.
C) Qış gec::ıl;:ırind~n birind;:ı atam qayıtdı.
5. H;:ır ay oğluna x;:ırclik gönd;:ırnrdi.
D) Danışan qohumlardan biri idi.
6. R;;ıisin tapşınğına ;:ım;:ıl edildi.
E) Kanda getdil~r. C) l, 2, 5
A) 1.3,5 8)4,5
D)3, 5, 6 E)3, 4, 6 __,
-----------------------~
- 26 -
......
Ciiııı/;ı. Sad;, ciiııı/,1niıı t;ısııifatı

56. Ş;ıxssiz diınl:ıkıri ınü;ıyy:ın edin. 4. Söz-cüınb n;:ıib ifad.:ı olunnıuşdur?
1. Scvinciınd:ın qanad açıb uçınaq ist:,diyiın - 811harada.fikrin nödir, o bıı işi bacarar?
gi.inl:ırlbn biri idi. - Zanııimca, b;>/i.
2. Evd:ı oıunluğunıuz daha b:ısdir. A) nıodal söz v:ı nida ib
3. Ccyran xanım siirgünd:ın qayıdanda Novnız 8) nıodal söz V:) ::ıdatla
bayramı :ır:,losi idi. C) yalnız ::ıdat il.:ı
4. M:ınim s:ıııiıı bu inadkarlığından heç xosum D) nida V:) :)dat il.:ı
g~lınir. ' E) yal111znıodal söz il;:ı
5. Verilon söz;ı ;:ıın:,I ecbrbr.
5. Adlıq cümb lıaqqıııda s;ılıv fikir hansıdır?
57. Ş:ıxssiz cüınl;:ıl:ıri ınü::ıyy;:ın edin. A) Adlıq ci.inıkıl;ır insanın lı;ıy;ıcan v;ı düşi.inc:)l;ırini
1. Gı::cik<liyimiz;ı gör:ı biz;:ı d;;ı x;;ıb;:ınlarlıq edildi. yığcanı v::ı t.:ısirli ifad;ı etın;;ık üçün ;ın yaxşı
2. H:ıb ki u~aqlardan bir x:ıb:::ır yoxdur. vasit:::ıdir.
es
3. Qar yağmağa başlayanda artıq qaranlıq idi. 8) Adlıq cüml;;ıl;ır h:ım baş, h:ım d;ı ikinci d.:ıroc:ıl i
4. ~u gün Akifin ad günüdür. üzvl:ırin iştirak, i):)yarana bil;ır.
5. indi ş:ıh;:ırd;:ı hündür binalara tez-tez rast g;;ılirs:ın. C) Adlıq cüınl::ıl;ırd;ı x;ıb::ır isiml;ı, ismi birl;ışm;ıl;ırl;ı
ifad.:ı olunur.
58. Ş;:ıxssiz cümbl;:ıri mü;;ıyy:::ın edin. D) eşyanın, hadis;;ınin adını çokm:ıkb onun
1. Ayaq s;:ısl:ıri cşidilm;ız oldu. mövcudluğu haqqında malumat verir.
2. Martın ;:ıvv;;ıll:::ıridir. E) Adlıq cünıl;ıl.:ır ;ın çox dramatik ::ıs;ırl;ırin
3. Danışarıq. rcmarkalarında işl:mir.
59.
rc
4. Tamaşanın lı;;ıy;;ıcanlı anları idi.
5. Göz;;ıllik ondur.
Ş;;ıxssiz cüml;;ıl;ıri ınü;:ıyy;;ın

1. Toy evind;;ı qarışıqlıq idi.
edin.
2. Südü aparıb qonşumuz H;;ıs::ın;:ı verdim.

3. Şaxtanın qılınc kimi bsdiyi gecol;ırd;;ın biridir.
4. K:ıh:ır qulaqları111 ş:ıkl:mıişdi.
6. Adlıq cüml.:ı haqqında
edir.
siJfn,fikri ınüoyy;ın edin.
A) Yalnız baş üzvl:ml::ın ibar::ıt olur.
B) Fikrin, informasiyanın yığcam ifad;ısin::ı xidm;ıt
C) eşyanın, hadis::ınin adını ç;;ıkm;ıkl;ı onun

mövcudluğu haqqında malumat verir.
D) an çox dramatik ;ıs;ırl;ırin rcmarkalarında işl;;ınir.
E) Adlıq cüml::ıl;;ırd;;ı x;;ıb;;ır olmur.
ou
5. Adımı s;ın;ı qoyum, soni yana-yana qoyum.
6. Oğlumun bozi h;ır;ıbtl::ırin;ı acığım tuturdu. 7. Dialoqda söz-cümloni mü;ıyy;ın edin.
A) - Valideynl:ırin s;;ıni h::ıy;ıtd;;ı gözl::ıyir?
Adlıq ciimliJliJr.Söz-ciimliJlar - atb::ıtt;ı, gözl::ıyirlor.
8)- İmtahan qurtarandan sonra hara ged;ıc;ıks;ın?
1. Adlıq cünıl;ıl;ıri mü::ıyy::ın edin. -Ev.:ı.
A) Qışın son ayıdır. H;ıl;ı çox soyuqdur. C) - S::ın h;ıy;;ıcanlanmırsan ki?

B) Bir göz;ıl yaz gec::ısi. Xoz:::ır sahili. D;rnizbııarı -asla!
park. D) - Bu gün başqa planın var?
eS
C) Baharın ;ıtri golir. Quşlar oxuyur. -Bilmir::ım.

D) Aydınlıqdır. Bir azdan ged;;ı bil;;ırik. E)- G;;ıl axşam görüşak.
E) I-fort:ır;;ıf işıqdır. Hava sakitdir. - Baxarıq.
2. Adlıq cüml;;ıni mü;ıyy;ın edin. 8. Hansı sözl.:ır söz-cüml;ı kimi işl::ın;ı bilıııiJz?
A) Yeni uğurlar qazanasan. A) şübhasiz ki, y;ıqin ki, xeyr
8) Döyüşçü qorxmaz olmalıdır. 8) ;;ılb;ıtt::ı, xeyr, ş;ıksiz
C) El hara, s;;ın d:::ı ora. C) b::ıli, ::ısla, xeyr
D) Yaz günü. Yol üstü. Ağac kölg;;ısi ... D) sözsüz, b.:ılb d.:ı, ;ısla
E) Üç oğlu, iki n;ıv;ısi alimdir. E) düzü, ümumiyy;ıtl.:ı, m;ıg.:ır
@
3. Söz-cüml::ı n.:ı il;ı ifad;ı olunmuşdur? 9. Hansı sözl;ır söz-cüml;ı kimi işl;ın;ı bi/ııı,1z?
- Sani da mi aparacaqlar? A) sözsüz, y;ıqin, xeyr

- Deyasan, h;ı. 8) b;ıli, xeyr, .:ısla
A) ;;ıv;ızlik v;ı ;;ıdatla C) deımık, g;;ır;ık, doğnısu
B) feil v.:ı ;;ıdatla D) yox, h:ı, .:ılbatt.:ı
C) moda! söz v.:ı nida il::ı E) ;ısla, bali, ş::ıksiz
D) nida il;ı
E) modal söz v.:ı ;ıdatla
-27 -
Ciiııı/,,. Sat!;, ciiııı/,111iıı tJsıı~/iıtı

.. . .. . 17. San im kiwbın 111iiallffı11in kim uldıığıınu bil;;;;;;--
10. ı\dlıq cuınkıbn ıııu:ıyy:ın
· s:ırınlıyı cdın.
· · · v;ı bu 1agın . .
, şırı ı tısı ı :ızz;ı t v·rırdı ,. vcıı-·ı ;ı b'l-:-c:ık
. , 1111<1
sud ı"',
hansı cavab söz-cünıl ;ılırı· •ı
1. Mcş:-ının c • • b·ı· 2 B,.,1 • 3 s·ı · •
. .. . .. , 1 ı. ı3lb;:ıtt:ı, ı ır:rnı. . • "' . 1
- . ı mır::ı 111 .
2. 1 :-ırl:ırçayııı_salıılımbkı bnt~. M:ııbzl ;ı 5. Yox, bilınir::Hn.
11 1 1 k Ik 4. Sözsüz.
uca~ı_ıı~ışıcın::ın ompc sı. ·.. . ) 5 C)l,3,4 0)1,5 E)
3. Musıqının oyn::ıq s;ıdaları altında r;ıqs cdııdıbı. A) 2, 4 8 3, 1,2,4
4. Enli v:ı d:ırin Xan arxı. İbr::ılıiınx;ılil xandan q::ılan 18. llansı sual cüınl:ısin;ı söz-diml;:ı ib cavab vcrın::ık
yadigar. mümkün deyi/?
A) 1,3 B) 1,4 C) 2, 3 D) 2, 4 E) 1, 2 A) Kiııoya gcd::ıc::ıyik?
11. Adlıq cümbbri ınü:ıyy:ın edin. B) "G::ıl:-ıc:ık gün" romanı oxuyacaqsan?
1. l3iş:rn xör:-ıkbriıı :-ıtri :ıtrafa yayılıııı~dı. C) N:ı vaxı qayıdacaqsan?
2. R:-ıssanıııı son r;:ısmbri. S;:ırginin uğurları. D) X::ıst::ıbnnıişs;:ın?
3. Anamın v:ısiyy:ııl;ıri. Övladııııııı t:ılısili. E) Yonılnıuşsuııuz?
es
4. Payızda keçiribn toylar ııı;,ıraqlı idi.
A)2.3,4 B) 1,4 C) 1.2,J 19. Biri adlıq cüıııl;:ıdir:
D) 2, 3 E) 1, 3, 4 A) K::ındiıı :ıyri-üyrü yolları uzandıqcn uzanırdı.
B) Qnğayıların tamt;:ıraqlı s::ısi h;:ır t;:ır;:ıti bürünıüşdü.
12. C'ünıl:ı iizvü olınur, 1::ıkiıı ycrin:ı gör;ı bitmiş fikir C) Dağın yaşıla q;ırq olmuş ::ıt:,yi göz oxşnyırdı.
ifod:ı ed::ı biIir: D) Ycııic:-ı t::ıınir olunmuş cbnizbnarı park. Göyl::ıra
1. ::ıf;ırin 3. xcyir S. ötrii baş vuran Qız qalnsı.
2. lazımdır 4. b::ıli 6. ;:ılb:ıtı;:ı E) Göy;:ız::ın dağı lı::ımiş;ı şairl:,rin ilhanı m~mb;;ıyidir.
rc
A) 3, 4, 6 B) 1, 4, 6 C) 2, 5
D) 3, 5 E) 1, 3, 4
Baş iizv/Jrin iştirakıııa görJ
13. il d;ır.ıcali
üzviin d;:ı iştirak etdiyi adlıq cümkıni sadJ ciim/Jnin növfori (iimumi)
mü:ıyy:ınedin.
A) Xocalı faciasi x::ılqınıızııı qan yaddaşıdır.
B) Bulaq başında ın:ıclis. Bol süfr;:ı. Ş:ın zarafatlar. 1. Avqııstun urtaları. Yaşıl ıııeşa/;Jr/;J ;ı/wt;;ya alınmış
C) Çay qırağı, suyun şırıltısı, söyüd ağacları ona xoş gözal bir bncl. Mark;ızd,) ııcalan yaraşıqlı bir ev
t;:ısir bağışlayırdı. cüml::ıbrinin ş;ıxsa gör:ı ııöv(inü mü:ıyy::ın edin.
ou
D) S:ıhra. Tikan kolları. Alaçıqlar. A) ş;;ıxssiz cüml;:ı B) adlıq cünıl;:ı
E) Uşaqların otağı. Onların kitabları. X;:ırit:ı. C) qcyri-mü;;ıyy.:ın ş;:ıxsli cüınla
D) ünıumi ş:,xsli cüınla E) söz-ci.imb
14. Adlıq cümb haqqında doğru fikri mü:ıyy;ın edin.
A) ı3şya va ya hadis:ınin adını ç;;ıkm:ıkl;:ı onun 2. N;,/ıang Pekin staclioııu. Azarkeşlarin gurulıulıı
haqqında malumat verilir, lakin h;;ımin aşya v;;ı alqışları. Elnıır Maıııııı;;d/iııin parlayan gözl,)rinı/;,
hadis::ı ib bağlı lıökın vcrilnıir. sevine yaşları ci.iml;:ıl;;ırinin ş;;ıxs;:ı gör::ı növünü
B) İsmi birlaşın::ılar ş;ıkliııd::ı olur, xab:ırlik şakilçisi nıüayy;-ııı edin.
q;;ıbul cdir va fikir bitkiniiyi il;;,seçilir. A) ndlıq cüml;ı

eS
C) Mübt;"ldası olımır v::ı t;;ıs::ıvvür edilnıir. 8) qcyri-ınüayyan ş;:ıxsli cümla

,. ., D) İş, h;:ırabt eyni zamanda hamıya aid olur. C) ş;-ıxssiz cüml;;ı
E) Adlıq cüınbnin t::ırkibind;:ı tayin iştirak ctmir. D) ümumi ş::ıxsli cümld
E) müayy;:ın ş;:ıxsli cüml.:ı
15. Adlıq cüml::ı haqqında yaıılış fikri mü;;ıyy;;ın edin.
A) Bir sözd;m ibar;:ıt olur, üzvl;;ınınir. 3. Ona yen;ı xabardar/ıq edildi cüml::ısinin növi.inü
B) Xab;;ırlik şakilçisiııd::ın istifada olunmur. mü::ıyyan edin.
C) ı3şya V;"i ya hadis;:ınin adını ç;:ıkm;:ıkl;ı onun A) i.iınumi ş:,xsli cüml;;ı

mövcudhığu haqqında malumat verilir. B) ş::ıxssiz cümla
O) Formaca ismi birl;:ışm:ıl;;ırn oxşasa da, intonasiya C) qeyri-mü;:ıyy;m ş;:ıxsli cüml;;ı
baxımmdan onlardan forql;:ınir. D) acllıq cüınl::ı
@
,._ E) Daha çox yazılı nitq faktıdır. E) mü::ıyy;;ın ş::ıxsli cüml::ı

16. Hansı suala söz-cüml;:ı il;:ı cavab verm;:ık mümkün 4. Düııaııdan ön cablıada sakit/ikdir cüml::ısinin şaxs;cı
deyi/? göra növünü mü;:ıyy;:ın edin.
A) ~inl;;ıdiyin musiqid;;ın zövq aldınmı? A) ınü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli cümla
B) ~stirahatctın::ık üçün vaxt ayırırsan? B) adlıq cümb
C) iş h::ıyatında uğur qazanınaq ist;;ıyirs;ın? C) şaxssiz cüml::ı
D) Böyüdükc:ı m::ısuliyy::ıtinin <l;;ı lmtarafli artması D) qeyri-mü;:ıyy;:ın ş.:ıxsli cüınl;:ı
sani narahat edirmi? E) üımımi ş;:ıxsli cümla
E) Tarixi ş::ıxsiyy;;ıtbrimizd::ın kiml::ıri tanıyırsan?
- 28 -
CiimltJ. SadtJciimltJ11intasııifatı
5. öli gülib çıxanda gecadan xeyli keçınişdi cüml;:ısinin A) qeyri-mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli B) pxssiz
ş;ıxs;ı gör;ı növünü mü;:,yy;ın edin. C) i.iınumi ş::ıxsli D) adlıq
A) ş::ıxssiz cüml;ı E) mi.i:,yy;:ın ş;:ıxsli
B) adlıq ciiml;:,
C) qcyri-mi.byy:,n ş;:ıxsli cüınl;:, 16. Sual işarosinin yeriııo yazıla bil;:ıc;:ık ifadoni
D) iimumi ş;:,xsli cüml;ı mü;:ıyyan edin.
E) mü;:ıyy::ııı ş;ıxsli cüml;ı c>şyanııı adı
Mübt;:ıda ;cısasmda ÇJkilnı;:ıkb onun
6. Ert,Jsi giin Ha.ı·;m bayijandarın idarasiıı,J çağırdılar yaraııır. lıaqqında 111::ılunıat
cümbsinin ş:,xs:, gör;:, növünü nıü;:ıyy::ın edin. verilir.

A) qeyri-mü;:,yy::ın ş::ıxsli B) ş::ıxssiz C) adlıq
D) i.iınumi ş;:,xsli E) mü;ıyy::ııı ş;:,xsli
es
7. Duıııaıılar dağlardan çakdi ç,Jfriııi cüml:,sinin ş;:ıxs;:ı
gör;ı növünü ınü;:ıyy;ın edin. B::ıdii üslubda daha
A) adlıq B) ş:,xssiz Şifahi nitq(fa çox dramatik növd;cı
C) qcyri-mü::ıyy:,ıı ş;:,xsli i~l::ııınıir. yazılmış ::ıs::ırl;:ırd;;ı
D) ünıumi ş:,xsli
istifoJ::ı olunur.
E) mü:-ıyy:ın ş;ıxsli
A) qeyri-nıü:,yyon şaxsli ci.imlo B) ş;ıxssiz ci.imb
8. Moşııı karvrını şalıara daxil olanda arııq geoycırısı C) ıııüoyy::ııı ş;ıxsli cüml;:ı
idi cüml;ısinin ş::ıxs;;ı gör;ı növünü mü:ıyy:ın edin. O) üınuıni ş;:ıxsli cüml;:ı E) adlıq cüıııb
A) mü;ıyy:,n ş:ıxsli B) qcyri-nıü;:,yy::m ş;ıxsli
rc
C) ş::ıxssiz
A) nıi.i;:,yy;:,n ş:ıxsli cünıb

D) adlıq
C) qeyri-mü::ıyy::ın ş:ıxsli cüınl:ı

D) üınumi ş;ıxsli cüml;ı
1O. Ehtiycıcı olan hiitiin
E) üımııni ş:,xsli
9. İki dosfıııı aras111agirma:::./arcümbsinin ş:,xs;ı gör;ı

növi.inü mi.i;::ıyy::m edin.
B) ş:ıxssiz cünıb
E) adlıq ci.imb
aila/ar;ı bayram ıöh/asi verdi/;Jr

17. Uyğuııluq hansı b:ıııdd::ı po.,ıılııııışdıır?
A) Gec:ıniıı yarısı bizi yuxudan oyatdılar - qeyri-
nıi.i;,yyon ş;;ıxsli cümb
B) Gor;:ık böyükbriıı hörnı::ıtini saxlayasan - i.iınumi
ş;;ıxsl i cüııı l;;ı
C) Ulduzlu bir yay gec::ısi idi - adlıq cüıııb
D) Dcy;:ıs;::ın, onun dedikbrin;:ı mohol qoyulınadı -
ş::ıxssiz ci.imb
ou
E) S:,yyar:rnin oyuncaqları lap t::ız::ıdir - mü;ıyy:m
cüınl;:ısinin ş;:ıxs;:ı
gör;, növünü nıü;:ıyy;-,n edin. şoxsli dimi:,
A) ümumi ş::ıxsli B) qeyri-mÜ;:ıyy;:,n ş::ıxsli
18. N,,batiııi elııı a/;Jmina ilk dufa laııııdıra11 Y11sifö/;,ı:i
C) ş;,xssiz O) nıi.i::ıyy;m ş;:ıxsli E) adlıq
0l11111şdıır cüınbsiııin ş::ıxs::ı gör;:, növüni.i mü::-ıyy::ın
11. Xeyri :::.iya11111dan
çox idi ci.iınl:,sinin ş;:ıxs;:ı gör;:ı edin.
növüni.i mi.i;:ıyy;:,n edin. A) ş;ıxssiz ci.imlo
A) i.imumi ş::ıxsli B) ş;ıxssiz B) i.inıunıi ş::ıxsli ci.iml;:ı
C) mü::ıyy::ın ş::ıxsli O) adlıq C) tabcsiz mi.ir::ıkbb cüml;;ı
E) qcyri-mii::ıyy;:ın ş::ıxsl i D) feili x;:ıb;-,rli mü::ıyy;:ın ş::ıxsli ci.iml::ı
eS
E) ismi x::ıb;ırli mü::ıyy;'.'ln ş;:ıxsli cüınb

12. Çox gazan çox bilar cüınl;:ısinin ş::ıxs:, gör;:ı növünü
mi.i::ıyy:m edin. 19. Bizim ıııeşalarda v,)/ışi lıeyvaıılara a:::.tasadiif edilir
A) mi.i::ıyy:ın ş;:ıxsli B) i.imumi ş::ıxsli C) adlıq cüml::ısinin növünü ınüoyy:,n edin.
O) ş:,xssiz E) qcyri-nıü::ıyy::ın ş::ıxsli A) yalnız baş i.izvl::ırin iştirak etdiyi mi.i:,yy::ın ş;ıxsli
cüml::ı
13. Atalar sözü v;:ı ın;:ıs:,11::ır, hikm:,tl i sözl::ır daha çox B) ikinci d::ır:,c::ıli i.izvl::ırin iştirak etdiyi mü::ıyy::ın
sad;:ı ci.iınbnin hansı növü il:, ifad;ı olunur? ş;ıxsli ci.imb
A) ş::ıxssiz B) i.imumi ş::ıxsli C) il (for::ıc;ıli üzvl:,rin iştirak ctdiyi ş;ıxssiz cüml;ı
C) qeyri-mü::ıyy;:ın ş::ıxsli D) adlıq D) qeyri-mü::ıyy;ın şoxsli cüml::ı
E) mü::ıyy::ın ş::ıxsli E) ismi x;:ıb::ırli ş::ıxssiz cümlo
@
14. HOl/q söz axar, suları saxlar cüml::ısinin şoxso göm 20. öli kişi kanda çatc.111da artıq axşam idi cüml:)sinin
növi.ini.i ıni.i:,yy;:ın edin. növünü mü;ıyy;ın edin.
A) adlıq B) şoxssiz C) ümuıni şoxsli A) ikinci d;;ır;ıcoli i.izvl;:ırin do iştirak etdiyi mi.i;ıyy:)n
D) qeyri-mi.ioyyon ş::ıxsli E) mü;ıyy::ın ş::ıxsli ş;ıxsli ci.iml;ı
B) qeyri-mi.i;:ıyy;;ın Ş:)XS!i ci.imla
15. Said dostııııa dedi: "Diiıwn müallimin mana yaman C) yalnız baş i.izvl;:ırddn ibar;:ıt olan mi.i;:ıyy;:ın ş::ıxsli
acığı tutdu ''. ci.inıl;ı
Nüınun;:ıd;ıki vasitzısiz nitq ş;,xs;ı gör::ı ciiml.ınin O) ş;ıxssiz cümld
hansı növi.inJ aiddir? E) i.iımııni ş:,xsli ci.iınb
- 29 -
Ciimlı1. Sadı1 ciiııılwin tı1s11ifatı ~

3 X. ımlar va ağalar, harabt etma~ vaxtıdır.
21. Söylayana baxma, söyladiyina bax cüınl;:ısinin • an . . . ., (~. Ibrahi~ov)
növünü müoyy;medin. 4. Tehranıların qış s~ıa~ında genış_ v;;ı z~ngın
A) qeyri-mü;:ıyy;;ın şoxsli cümb naxışlarla işlanmış bır zal. (M. I_~rah11nov)
B) ş;:ıxssız .. ı A) ş;:ıxssız B) ınuayy;:ın şaxsı ·
• cum;;,
C) ümuıni ş;;ıxsli cüml;:ı
•
C) üınumi şaxslı
.
. D) adlıq
1
D) ınü;;,yy;;,n şaxsli cümb E) qeyri-mifayyan şaxslı
E) tabesiz mi.ir;;ıkk;;,b
ci.imla 29 _Cümlalarin ŞJXS:l gör;:ı n?vlarinin düzgün
22. Hurayabit iş tapşırdılar ciiml;;,sininnövünü ardıcıllığını müayy;m edın.
mü;:ıyy;;,n edin. 1. Ehtiyatlı oğul un anası ağlamaz.
A) ümuıni şoxsli cüml;:ı 2 _H;:ır bir günahkarın cazasını garak vaxtında
B) qeyri-nıüoyy;;,n şoxsli cüml;:ı ver;:ıs::ın.
es
C) ş;:ıxssiz cümb 3 . Bu sözd:,n Calıan xanımın qanı ~araldı..
D) adlıq cüml;:ı A) nıü;:ıyy;:ın ş:>xsli,
müa~yan ş_axslı, ş~xssız
E) nıüayy,n şoxs\; ciimb B) ümunı; ş,xsh, ümuım şaxsiı_, şa~ssız .
23. Onıı nahaq yerc1gözdaıı salıblar cüınbsinin növünü C) ümumi ş:,xsli, ümumı ş:>xslı, ~u;,~y;:ın şaxslı
müayy::ın edin. ) mu:>y_yon
D) ümumi ş;;ıxsli, mü;,yyan_ş;;ıxsl_ı, şaxsli
A) ş;:ıxssiz cümla
E) mü;:ıyy:,n şaxsli, iimumı ş;:ıxs ı, ş;:ıxssız
B) ınüayy:m şoxsli cüml;:ı
C) qcyri-müayyanşaxsli cüml;:ı 30. CUnıbkırin şaxs:, gör;:ı
növlarinin düzgün
rc
D) adlıq cümla
E) üınumi ş::ıxsli cüınla
24. Geca bizi raisinyaıııııa çağırdılar nüınun;:ısi
cümbnin ş;;ıxso gör;;ı hansı növüno aiddir?
A) adlıq B) şaxssiz
D) qeyri-mü;ıyyan ş;ıxsli
C) üımımi şaxsli
E) mi.i;:ıyy;;ın ş::ıxsli
25. Darsa vaxtında lıazırlaşarlar cüınl;:ısinin növüni.i
ardıcıllığını ınüayyanedin.
1. El yıxanı heç bs tib bilmaz.
2. Sahilboyu addımbaşı balaca qazmalara rast
g;:ılirson.
3. Bu söhb;:ıtdan sonra direktorun da dodaqlan qaçdı.

A) ınüayyan şaxsli, mü;:ıyy;:ın şaxsli, şaxssiz
B) ümumi ş;:ıxsli, Umumi ş;:ıxsli, ş;:ıxssiz
C) ümumi ş;:ıxsli, üınumi ş;:ıxsli, mü;:ıyy;:ın ş;ıxsli
ou
mi.ioyy;:ın edin.
D) üımımi ş;:ıxsli, mü;:ıyy;;,n şaxsli, mü;:ıyyan şaxsli
A) mü;:ıyy;;,n şaxsli cüml;:ı E) ınü;:ıyy;:ın şaxsli, Umumi ş;;ıxsli, şaxssiz
B) qeyri-ınü;ıyy;:ın ş::ıxsli cüınl;:ı
C) şaxssiz cüml;:ı 31. Cüınl;:ıl;:ırin şaxs;:ı gör;) növl;:ırinin düzgün
D) adlıq cümfa ardıcıllığını mü;;ıyy;:ın edin.
E) üınumi şaxsli cüml;:ı 1. Böyük sözün;:ı baxmayan ağlaya-ağlaya qalar.
(Atalar sözü)
26. Umanyerdan kiisarlarnüımın;ısi cümlanin şaxso 2. Söyl;:ıy;:ın;;, baxma, söyl;:ıdiyin;:ı bax. (Atalar sözü)
gör;:ı hansı növün;ı aiddir?
3. Dün;;ıııdan b;;ıri S;:ıfiqulu bayin ağlı başına
eS
A) adlıq B) şaxssiz galmişdi. (M. İbrahimov)

C) ümuıni şaxsli D) qeyri-ınü;ıyy;:ın şaxsli
E) heç bir növüna aid deyil A) ümunıi şaxsli, müayy;:ııı şaxsli, mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli
B) ümunıi şaxsli, ümumi ş;:ıxsli, ş;:ıxssiz
27. Veril;:ın);:ır içarisind;:ı cüınlanin şaxs;:ı göra C) ümumi şaxsli, ümumi ş;:ıxsli, müayy;;ın ş;:ıxsli
növbrind;:ın hansı yoxdıır? D) mü;:ıyyan şaxsli, iimuıni şaxsli, ş;:ıxssiz
1. Özü yıxılan ağlamaz. E) mü;;,yy;:ın şaxsli, mü;ıyy;ın ş;:ıxsli, ş:;ıxssiz
2. Qadirin qalbinda, el;:ı bil, od qaladılar. (Mir C::ılal)
3. Nariınanın hayacandanrangi qaçınışdı. 32. Cüml;:ıiJrin ş;:ıxs;:ı gör;:ı növlarinin düzgün
4. Sol tor;:ıfd;:ı daniz. Sağda geniş meş;:ılik. ardıcıllığını mibyy;:ın edin.
A) qeyri-müayy::ın şaxsli 1. Dağ başından duman ;;ıs kik olmaz. (Atalar sözü)
@
B) ınü;:ıyy;;,n şaxsli 2. Ziyar;:ıt;:ı gal;:ın düşm;:ınd;:ın heyif almazlar.

C) şaxssiz
(F. Karirnzad;:ı)
D) adlıq 3. Fabrik söhbatind;:ın çoban V;:ılinin ağlı bir şey
E) ümumi ş::ıxsli bsnıadi. (M. İbrahimov)
28. Veril::ınl;:ır iç::ırisind;ı cümlanin şaxs;:ı gör;;, A) ümumi şaxsli, qeyri-nıüayy;m ş;:ıxsli, şaxssiz
növl;:ırindan hansı yoxdıır? B) müayy;ın şaxsli, ünıumi şaxsli, ş;:ıxssiz
1. Quyuya su tökm;:ıkJ;:ı quyu sulu olmaz. C) ümumi şaxsli, ümumi şaxsli, müayy;:ın ş;:ıxsli
2. Kiçik şaınla işıqlanan bir otaqda el;:ı bil elektrik D) ümumi şaxsli, müayy;:ın ş;:ıxsli, müayy;:ın şaxsli
lampası yandırdılar. E) mü;ıyy;:ın ş;:ıxsli, ınüayy:m şaxsli, şaxssiz
- 30 -
Ciim/;J.Saclaciimlanin t,1sııifiıtı
33. Hansı cüınb növün;) aid xüsusiyy:,t yoxılıır? B) Yalnız özünü düşün;)n);;ır heç vaxt kamil ola
1. X;)b;;ıri h:,ın II şaxsin t;)ki, hdm d:, III Ş;)XSİn bilırnzbr.
C;)minddolur. C) Çıxacağım yer;;,sJbri n;,rdivan ed;ır;ım.
2. X:ıbJri III Ş;)XSin C;)ınind:, olur, işin icraçısı bir vJ D) Bar vcr;;ın ağacı bsımzbr.
ya bir qnıp ş:ıxsdan ibar;;ıt olur. E) Mübariz::ı aparan adam üçün m:ığlubiyy:ıt ar
3. X;;ıb;)rİ III Ş;)XSin takind;, olur. deyi!.
4. X;:ıb;)ri olnıur, hadisa haqqında alavd nı;:ılumat v;:ı
ya hökm verilmir. 38. Doğru V;) yanlış fikirlari müayydnl:ışdirin.
A) ümunıi şaxsli B) söz-cünıb Mü::ıyy;ın şaxsli cüml;ılard;;ı
C) qeyri-müayy:,n ş;:ıxsli D) adlıq cüml;;ı nıübt;ıda buraxıla bil;;ır. e
E) şaxssiz
34. Hansı cüınb növün;;ı aid xüsusiyy;)\yoxdıır?

Qeyri-nıü::ıyy;;ın şaxsli
•I doğru ı
es
cümkı yalnız ismi x::ıbarli •
1. Mübt;;ıdası olmur va onun tas:,vvürü da qeyri- olur.
mümkündür.
2. Hamıya aid olan, bir qayda ş;;ıklinda tnahür ed:,n Ş;:ıxssiz cünıl;ıd;ı ikinci
yanlış ı
iş va har;;ıbti bildirir.
3. Xab;:ıri yalnız III ş;:ıxsin C;)mind;)olur.
d;:ır;)c;ıli üzvl;ırin hamısı
iştirak cd;ı bilmir. • • j
4. eşyanın, hadisanin adını ç;:ıkırnkl;:ı onun

Adlıq cüml;ıl;ırd;ı gerç;;ıklik
ınövcudluğu haqqında malumat verir.
A) adlıq cüınl;) B) ümumi ş;:ıxsli haqqında ırnlunıat verilmir. •
rc
C) qeyri-mü;;ıyy;,n ş;:ıxsli D) söz-cüml;:ı
E) ş;:ıxssiz
35. Mantiqa asas;;ın nöqt;;ılarin yerin:, uyğun galan cüml;;ı
növünü mü;;ıyy;;ın edin.
I. Mü;ıyy;ın ş;ıxsli cümla
2. Ş;;ıxssiz cümla
3................ ..
4. Adlıq cüınl;ı
39. Sual işarasinin yerin;ı lazım g;ıl;ın ifad;ıni
ou
nıü;ıyy::ınbşdirin.
5. Qeyri-mi.i;)yy;;ın Ş;)Xsli cüml:ı X:ıb;ıri yalnız
A) Xeyir işi yubatmazlar. Mübt;ıdası olmur. 3-cü ş;ıxsin
B) Sanki Baharı iyn;;ıli yorğana bürüdi.il;;ır. olur.
c;rnıind;ı
C) Çovğunlu boran yalquzaq kimi dişlarini ağardıb
quduzcasına s;ıslanirdi.
D) Narimanın hayacandan v;ı qorxudan r:ıngi
qaçmışdı.
E) Mahsati xanım! Ağıllı, azad ruhlu bir qadın! Qmulmasında
eS
sanki, ela bil

36. Mantiqa asasan nöqt;)l;ırin yerina uyğun galan cümla esas;;ın, feili
moda]sözl;ıri x;;ıb;ırli olur.
növünü müayyan edin. iştirak edir.
1. Adlıq cümb A) adlıq cüml;ı
2. Mü;ıyyan ş;;ıxsli cümla
B) müayy;ın ş;ıxsli cüml::ı
3................. . C) üımııni ş;ıxsli cümla
4. Ümumi ş;ıxsli cümla
D) qeyri-mü::ıyy;;ın şaxsli cümb
5. Qeyri-mü;)yyan ş;;ıxsli cümla
E) söz-cümkı
A) Qohum-qardaşı D;;ıd;;ı baya ür;ık-dirak verm;;ıy;;ı
yığılmışdı. 40. Hansı b;ındda yaıılışlıq var?
B) Tehranilarin qış sarayında geniş va z;;ıngin A) Yena o qumlu sahil, yen;ı dalğalı d;ıniz - adlıq
@
naxışlarla işl;;ınmiş bir zal. cümla

C) Ziyarnta g;ıbn düşmandan heyif almazlar. B) Onun skripkada çalmaqdan çox xoşu g:ıl;ırdi -
D) Mirz;) Safor bndda ibn qızı Hacı 8bdübzizin müayy;ın ş::ıxsli cüml::ı
oğluna verdilar. C) S::ınin baxışlann m:ınim m;;ıh:ıbbatimin qövsi-
E) Fabrik söhb:,tind;)nçoban Vdlinin ağlı bir şey quzehidir - mü;ıyy:ın ş;ıxsli cümla
bsmadi. • D) B;ıy ver;)n atın dişin::ı baxmazlar - ümumi ş:ıxsli
cüml;ı
37. Biri cüml;)nin şaXS;) gör;) növü baxımından
farql;mir: E) Yen:ı x:ıyallarımın qanad açdığı günlard:ın biri idi
A) Xudbinlik axmaqlığın :m bariz göstaricisidir. - ş:ıxssiz cüml::ı
- 31 -
, .. I ; ı ,rni/tıtı
Ciiııı/,,. Sııd,, cııııı,11111 , • • .. .. 1 l i
47 _Cliınl:ıl:)l'in ş;-ıxs:ı gür:ı ıwvu rnıısı )Jll( d::ı diiıgtın
41. Biri m:ıııti ıi :ınlıcıllı~ı da\':ıııı ı:tdir:ı lıibr: vı:rilıııişdir'!
ı. (i:ır:ık s:ıbalı:ı iiınidiııi iıirııı:ıy;ıs,111 • _ ı. ı br y:ında onun misilsiz ınöcüz::ıl;:ıriııdan
~. :\ğıllı ad:ıınııı tii\•si~·:ısiıı.1 ;ıııd ı:d.1rl:ıı. daııışılırdı.
1 2. 1-1:ır yanda onun misilsiz möciiz::ıbriııd::ııı
A).Z;ır:ıı\,)kıııi~iıı ~ikay;ıtiıı;ı b:ı.xıldı. daıı ışı rd ılar. .
B) ()lll·al:ında da ~:ır:ıtb qocalas:ııı. A) 1-1;:ır ikisi ş:ıxssiz cüınl::ıd_ır._ . . _ ..
C) 1\Qaclı bııdi sel hasıııaz. _ B) Birincisi ınii::ıyy:ın ş:,xslı, ıkıncısı umumi ş::ıxsli
- 1ıı-. ı•ııs.ııı.
D) Soyuq ın::-ız::ı rn da zın;ıtt .. (S , .' Vıırııun)
. e
ciiınbdir.
E) Biz Göyg.öb gcd:ıııd:ı iyulun ::ıxırı ıdı.
C) Birincisi üımımi ş;:ıxsli, i_kiı_~cisi ş~xssiz cüınl;ıdir.
42. Biri doQrıı deyi/: . . D) 1l::ır ikisi mi.i:ı~y::ıı_ı ~;:ıx~lı cuml_::ıdı~:-
A) On tl:ıqiq:ıd:ııı sonra n:ı olacağını bılmırs:ın - E) Birincisi ş;:ıxssız, ıkıncısı qeyrı-ınu::ıyy:,n ş::ıxsli
es
mü;,yy;)llş;,xsli cüml::ıdir.
B) Qul:ııngiliıı ad::ıınları hazır dayanınışdılar - 48. Cüml:rnin şaxs;1 gör::ı növl;:ırin::ı aid ~üınun::ıbri
ınii:ıyy:-ııı şaxsli sıralanma ardıcıllığı il::ı ıni.i::ıyy;:ııı edın.
C) Tarlaya çıxmaq ın:ıs:ıl:ısiııi bild!r:-ııı_~b. dcy;:ıs:ı_ıı,. ı. S::ın::ıdl::ıriıı düzgün doldurulmasına ciddi n::ızar;:ıı
ki<,iy:ı vay x:ıb:ıri verdibr - qeyrı-nıu;ıyy:ııı pxslı
edilir.
D) M::ıııinı haqqımda ağızlarına g::ıl:ıni daııışınasınlar 2. Küç::ınıiz;ı yeni asfalt örtük çakirl::ır.
- qeyri-mü:ıyy:rn ş::ıxsli _ _ 3. Son ili:'ır paytaxtımız tanınmaz d::ır::ıc::ıd::ı
E) Naııı;:ırd qabağıııdaıı qaçımızlar - üımınıı ş:ıxslı
oöz::ıll::ısmisdir
_,
' '
rc
ı:::,
43. Sad;:ı cüml::ınin ş:ıxs::ı gör::ı ııövü baxımıııdan vcril:ııı nıü~yy::ın ümumı ş::ıxssız qeyrı-
nüımıııay;:ı uyğun galan cüml;ıni nıü:ıyyaıı edin. ş;:ıxsli ş::ıxsli mü;:ıyyan

öxlaq hiitiininswıi d.warfarinıaııır1/idir. (Eynştcyıı) ş::ıxsli
A) Qoııağı hörnı::ıtb qarşı !ayarlar. _ 1 il III IV
B) H::ır ş;:ırd::ı bir xeyriıı olduğunu da deyırl::ır.
A) ili, iV, 1 B) il, iV, ili C) lll, il, 1
C) S:m torpağa ::ıyibııd::ı o s::ın;:ı yaxm g:;ıbr.
D) Mü::ıllinıin d::ırs;) gecibn şagirdbr;:ı acığı tutdu. D) 1, ili, iV E) 111,rv, ır
E) Dey::ıs::ın, bazarda bahalıqdır. 49. Ci.iml::ınin ş;:ıxs::ı gör;:ı növlarin;:ı aid nümun;:ıl::ıri
ou
sıralanma ardıcıllığı il::ı mi.i;:ıyy;:ın edin.
44. ömal edildi, barpa o/u11d11, istifada olwu/11tipli 1. Ot kökü üstünd::ı bit::ır.
fcill;ır hansı cünılanin x::ıb::ıri olur?
2. Qarabağ nı::ısal::ısinin sülh yolu il::ı hallin;ı
A) ünıumi ş::ıxsli cünıbniıı
çalışırlar.
B) müayy:mş::ıxsli cüınl;min 3. Sinif yığıncağında davamiyy::ıtin daha da
C) ş;:ıxssiz cüml::ınin
nıöhbml::ındirilm::ısi m;ıs;:ıl::ısin::ı d;ı toxunuldu.
D) qeyri-ınü::ıyy::ın ş;:ıxsli cüınl~min ınü;;ıyy::ın ümumi ş;-ıxssız qcyri-mü::ıyy::ın
E) adlıq cüınl::ınin
ş::ıxsli şaxsli ş;:ıxsli
45. Yenahiitiingiiııii hağçaı11 do/aşıb Nazlım do111şdırır, 1 il ili
eS
iV
qalbindakidarımi höhrandaıı rahatlıq tapmırdı A) iV, il, 1 B) 11.111.iV C) I, il, III
cüml::ısinin ş::ıxs::ı gör::ı növünü mü:;ıyy::ın edin.
D) 111,I, 11 E) I, lV, III
(Y.V. Ç::ımanz::ıminli)
A) mü;ıyy::ın ş::ıxsli cüınld 50. Cüml;ıl;ırin ş::ıxs::ı göra növlarini ardıcıllıqla
B) şdxssiz cüml::ı mü::ıyy::ın edin.
C) adlıq cüml::ı Ta/asan tandira diişar.
D) ümumi ş::ıxsli cüml;:ı Bizi çağırırlar.
E) qeyri-nıü::ıyyan şdxsli ci.iml::ı Bas böyiiya lıörmat etınazlar?
Sahar çağı. Qıışların sasi.
46. Ş;:ıxs;:ı gör;:ı sad::ı cüml;:ı növl;:ırinin ardıcıllığını Bağlara qııllııq edilir.
@
müayy;:ın edin.
A) ınü::ıyy;m ş::ıxsli, qeyri-müayy;:mş::ıxsli, ümumi
Kaııdin qırağındakı kiçik evdayaşayırdıq. Gözalyay ş::ıxsli, adlıq, ş::ıxssiz
giin/;Jrindanbiri idi. Yolun kanarında qızılgül kolları
B) mikıyy::ın ş;:ıxsli, ümumi ş::ıxsli, qeyri-mü::ıyy::ın
akmişdilar. Bu m;mzaraya baxıııcıqdan doyınursan.
ş;:ıxsli, ş::ıxssiz, adlıq
1. mü::ıyy;:ın ş::ıxsli
2. qcyri-mü;:ıyy;:ın ş;ıxsli C) ş;:ıxssiz, adlıq, müayy::ın ş::ıxsli, qeyri-mi.i::ıyyan
3. Umumiş:>xsli ş::ıxsli, ümumi ş::ıxsli
4. ş;ıxssiz D) ümumi ş::ıxsli, mü::ıyy~m ş::ıxsli, qeyri-ınü;:ıyy::ın
A)2, 3, 1, 4 ş::ıxsli, adlıq, ş::ıxssiz
B) 1, 3, 4, 2 C) 2, 4, 1, 3
D) 3, 1, 4, 2 E) 1, 4, 2, 3 E) qeyri-ınüayyan ş::ıxsli, ş;ıxssiz, üınuıni ş::ıxsli,
adlıq, mi.i;ıyy;m ş;:ıxsli
- 32 -
camScanneri1etamndı
Ciiııı/.J. Sada ciiıııl,miıı ı.,.,·ıı~frıtı
51. Cüınbnin ":ı:ı::::ı gör;ı növl:ıri baxımınd:ın ın:ıntiqi 56. Vcril::ınbr iç:ırisimb satb cüınbııin ş:,xs::ı gör:ı
ardıcıllığı ıaınaınlayın. ııö\'l::ırind::m lıaıısı yoxılıır'?
~ 'ı'ic,mi payı:clıı say ır/ar. Qoıın{:ı he/;>ııarşıl<~mrlcır. 1. Balaca olduğu üçün Mchnıaııa •·cırtdaıı"
indi Ş,?/ı.,riıııi:ı/,J ıJ~rd,J/,1ıı/.1ra ıe::-rc: mst galirsaıı. tkyirdibr.
2. Dağın :ıt:ıyind::ı göz:,! bir ev.
A) Ağır otur. batman g;,1. 3. S;:ılim b;ıyiıı ağlı başına g::ılm:,ınişdi.
B) Hamı g;,r:ık öz işinJ hörın;ıtl;ı yanaşsın. 4. Buralarda addııııbaşı qayığa rast g:,lirs;:ııı.
C) Töü:ı İÇJrisindJ ona bir künc vcrmişdibr. A) ş::ıxssiz B) üımımi ş:,xsli
D) S:ık_iy;:ı qalxan kimi onu yuxu apardı. C) mü;:ıyy;:ııı ş;ıxsli D) adlıq
E) Onun sözbrin:ı yen;ı dJ m;ıh;ıl qoyulmadı. E) qeyri-mü;;ıyy;:ııı ş;ıxsli
52. CümlJnin ş;ıxsJ gör;ı növlJri baxımından ırnntiqi 57. Cümbnin növkırind:,n hansı yoxdıır?
ardıcıllığı tamamlayın.
es
1. Qurddan goncan qoyun saxlamaz. (Atalar sözü)
Noını:::.1111 soıı çarşanh;ısi idi. Giinortadaıı iiç saat 2. Gec;ı saat ikid;:ı bizi oyatdılar. (İ. Şıxlı)
kcçınişdi. Qızm dili topııq vıırıırdıı . ... 3. Bird;:nı-bir:ı canıma i.işi.itııı::ı düşdü. (B. Bayramov)
A) Bütün bunlar Cahandar ağanı düşündürürdü. 4. Uca v::ı s;m;:ıtkarlıqla işl::ınıniş bir qala.
B) Bu ay da bnd;ı g;ılm:,dil;:ır. (S. Vurğun)
C) Milli M:,clisdJ bu m;:ıs;ıl;ıy;ı d;ı baxıldı. A) ş:ıxssiz B) mü;ıyy::ın ş;ıxsli
D) Biz dJ baxıb far:,hbndik. C) ümuıni ş;ıx li D) adlıq
E) Heyd;ırbaba, s::ıni v;:ıt:,n bilmişdirn. E) qeyri-mü;;ıyy;:ın ş;:ıxsli
rc
53. Cüml;ıl;:ırin ş;ıxs;ı gör;ı növl;ırini ardıcıllıqla 58. Ci.imbniıı ııövl::ırind::ın hansı yoxdıır?
ınü;ıyy;ın edin. 1. Yuxarı t;ır;ıfd;ı höyük bir kitab şkafı.
1. Yeniyetın;ıl;:ırin indi oxuyan vaxtıdır. (İ. ı3fandiyev)
2. Be];:ı söhb;ıti ayaqüstü el;ım;:ızl;:ır. 2. H;:ıy;ıcandan N;:ırimanın r;:ıngi qaçmışdı.
3. Anamı aldatmaq çox ç:,tindir. (M. İbrahimov)
A) mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli, qeyri-mü;ıyy;ın ş;:ıxsli. ınü;:ıyy;:ın 3. Bağ salan barın yey;ır. (Atalar sözü)
ş;:ıxsli 4. G;:ınc kadrları idar;:ımizd;:ı ;ıziz tuturlar. (Mir C;:ılal)
B) mü;:ıyy;:ın ş;ıxsli, ümumi ş;:ıxsli, ş:,xssiz A) ş;ıxssiz B) mü;ıyy;:ın ş;:ıxsli
ou
C) ş;ıxssiz, qeyri-mü;ıyy;ın ş;ıxsli, mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli C) ümumi ş::ıxsli D) adlıq
D) ş;:ıxssiz, ümurni ş;:ıxsli, mü;:ıyy;:ın ş::ıxsli E) qeyri-mü:,yy;ın ş;ıxsli
E) qeyri-mü;ıyy;:ın ş;ıxsli, ş;ıxssiz, qeyri-mü::ıyy;:ın
59. Cüml;ıl;:ırin növl::ırini ardıcıllıqla mü;:ıyy;ın
edin.
ş;:ıxsli
1. İşl;:ım;ıy;ın dişl;:ırn;:ız. (Atalar sözü)
54. Cüml::ıl::ırin ş;:ıxs;:ı gör;:ı növl;:ırini ardıcıllıqla 2. D;ımiri isti-isti döy;ırl;ır. (Atalar sözü)
mü;ıyy;:ın edin. 3. M;;ınim ah-nal;ı ed;ın adamdan xoşuın g;;ılm;ız.
I. Qafqazda nadir bitki növl;ırin;:ı t;:ısadüf olunur. (M. İbrahimov)
2. H;ır şeyi özün;:ı d;ırd el;:ım;;ız];:ır. A) üımımi ş;:ıxsli, i.imumiş;;ıxsli,
ş;ıxssiz
eS
3. İşl::ıri vaxtında tamamlamaq lazımdır. B) mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli, üınumi ş;:ıxsli, ş;;ıxssiz

A) mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli, qeyri-mü;ıyy;:ın ş;ıxsli, ümumi C) üınumi ş;:ıxsli, ümuıni ş;ıxsli, mü;:ıyy;ın ş;ıxsli
ş;:ıxsli D) i.imumiş;ıxsli, mi.i;ıyy;ın ş::ıxsli, mü;ıyy;ın ş;;ıxsli
B) ş;:ıxssiz, mü;ıyy;:ın ş;ıxsli, mü;ıyy;:ın ş;:ıxsli E) mü;ıyy;ın ş;ıxsli, mü;ıyy;ın ş:ıxsli, ş;ıxssiz
C) mü;:ıyy;ın ş;ıxsli, qeyri-mü;:ıyy;ın ş;:ıxsli, ş;ıxssiz
60. Aşağıdakı sad;ı cüml::ıl;ırin növl;ıri hansı b;ındd;ı
D) ş;ıxssiz, ümumi ş;ıxsli, mü;:ıyy;ın ş;ıxsli
ardıcıllıqladüzgün göst:,rilmişdir?
E) qeyri-mü;:ıyy;ın ş;:ıxsli, ümumi ş;ıxsli, mü;ıyy;:ın
ş;ıxsli
1. Fabrik söhb;ıtind;:ın V;;ılinin ağlı bir şey bsm;ıdi.
2. Oturub-duranda da bel;:ı adamla otunıb-durasan.
55. Veril;:ın);:ır iç;ırisind;:ı sad;:ı cüml;ınin ş;:ıxs;:ı gör;ı 3. Harada is;ı ocaq v;;ı ya t;:ındir qaladılar.
A) I ş;:ıxssiz, II ümuıni ş;:ıxsli, qeyri-mü;:ıyy;ın
@
növl;:ırind;;ın hansı yoxdıır? Ill

1. Yüz ölç, bir biç. ş::ıxsli cüml;:ıdir.
2. Onun dedikl;ırino m;ıh;ıl qoyulmadı. B) I ş;:ıxssiz, II ümumi ş;;ıxsli, IIl mü;:ıyy;ın ş;ıxsli
3. K:mdin bnarında sofalı bir yer. cümbdir.
4. Onu nahaq yer;:ı gözd;ın salıblar. C) I mifayy;;ın ş;ıxsli, II ümumi ş;;ıxsli, III mü;ıyy::m
A) qeyri-mü:,yy:,n şoxsli B) ümumi ş;ıxsli ş;:ıxsli cüml;ıdir.
C) şaxssiz D) adlıq E) mü:,yy;;ın şoxsli D) l ş::ıxssiz, 1I va 1II mü:ıyy;:ın ş;ıxsli ci.iml:ıdir.
E) I v;;ı II mü;:ıyy;:ın şoxsli, III qeyri-mü;:ıyy;ın
ş:,xslidir.
- 33 -
Ciiml,,. Sad;, ciimlmıiıı t,·wıifiıtı
61. Aşağıdakı sad::ı cüınl::ıbrin növbri hansı b::ındd:ı 3. Bütün qeyri-ınii::ıyy:m ş:ıxsli cümlal::ıri~
ardıcıllıqbdüzgün gö tarilınişdir? s::ıxsin
. c;;ıminda olur. arı IJ(
1. Başım qarışıq olduğu üçün qohurnlarııııdan x:,b;:ır 4. Söz-cüıı~bbl;:ır i.i~vl::ın::ın cümbkır;;, aiddir v;:ı bir
tutmarnışdıııı. sözd::ın ı •ar:-ıt o ur.
2. Vuruşa silahsız gcd~ınbr başlarını iıir::ı bibrl:ır. 5. Ş::ıxssiz cürnbl::ır ismi v:, feili x::ıb::ırli ola bilir
3. Sözünün yerini bilın:ıy::ınin g::ır::ık payını vcr::ıs::ın. A) 1, 3, 5 B) 3, 4 C) 2, 4, 5 •
A) 1 ş:ıxssiz, 11nıüayy;:ın ş:ıxsli, ili üımııni ş:ıxsli D) 1, 2, 5 E) l, 4
cüml::ıdir.
66. Nünıun:ıl::ırd::ı hansı cüml::ı növüyoxclıır?
B) 1 v;:ı il ınüayy~rn ş:ıxsli, ili üınunıi şaxsli
1. Bah::ırın xoş v:.:ı t:.:ımiz n::ıfrısi duyulurdu.
cünıbdir.
2. Bizi bu gün ıı::ıd::ınsJ tezd::ın oyatdılar.
C) I ş::ıxssiz, il v:ı llI ınü;ıyy;rn ş:ıxsli cüınl;,ıdir.
3. Yaxşı igidin adıııı eşit, üzünü görm;:ı.
D) I ş:ıx siz, 11qcyri-ınü:ıyy:ııı ş::ıxsli, ili üımııııi
4. K:ım.lin k::ınarıııda dir::ıkl:ıri çürümüş köhna bir
ş::ıxsli ciiınl:ıdir.
es
daxın::ı.
E) I nıüayy:ın ~::ıxsli, 11qeyri-ınü::ıyy:ın şaxsli, ili 5. Bu lıadis:ıd;:ın sonra xeyli düşünm:.:ıli oldum.
ümuıni ş::ıxsli cünıl::ıdir.
A) üınumi ş::ıxsli cüml:.:ı
62. Cünıl:ılarin ş:ıxsa göra növl:ırini ınüayyan edin. B) qeyri-nıü::ıyy:ın ş;ıxsli cüml;:ı
1. D::ınizk::ınarı park... Mavi d::ıniz ... Gz:ını::ıtli Qız C) mü:ıyy;ın ş;:ıxsli cümla
qalası. .. D) ş;:ıxssiz cüml;:ı
2. Uzun ill::ırin ayrılığından sonra alinin E) a<llıq cünıl;,
Almaniyadaıı galınak x:ıbarini eşitdik.
67. Söz-cüınl:ı il;:ı adlıq cüml;:ınin ortaq olmayan
3. Uman yerd:ın küsarbr.
63.
rc
A) ümumi şaxsli, mü::ıyy:ııı ş:ıxsli, ş::ıxssiz
B) qeyri-mü:ıyyan, adlıq, şaxssiz
C) adlıq, ş:ıxssiz, adlıq
D) adlıq, ıııüayyan ş:ıxsli, ümunıi şax li
E) adlıq, qeyri-nıi.i:ıyy:ın, şaxssiz
Cüml:ıl:ırin şaxs:ı gör;ı növl:ırini mü;ıyy:ın
I. Bakı şalıari ... Bayraq ıneyda111 ... Dalğalanan
edin.
c:ıh::ıllarini ınü;:ıyyan
ifad::ı edilir.
edin.
1. Bu cünıl;ıl:ır adlıq hallı söz v;:ı söz birl:ışm;:ıl;:ıri il:ı
2. H::ır ikisi üzvlanm;ıy;m cüml:ıdir.

3. Har ikisind;ı xabarlik ş;ıkilçilmi olmur.
4. Har ikisi b:ıdii üslubda istifada oluna bil:ır.
5. Bu cüml;ıl;ır bir sözd;:ın ibarat olur, cüml;ı
üzvl:ırin;:ı ayrıla bilmir.
ou
iiçrang/i bayraq ... 6. H:ır ikisind;:ı bitm;:ı intonasiyası mü;:ıyy;:ınl::ışdirici
2. Daldan atılan daş topuğa dayar. ;:ılaın;;ıtdir.
3. İnııahana ciddi hazır/aşarlar.
A) adlıq, mi.i;ıyy:ın şaxsli, qeyri-mü;ıyy:ın ş;:ıxsli 68. Uyğunluğu mü;:ıyy;;m edin.
B) adlıq, mü;ıyy;ın ş;:ıxsli, ş;:ıxssiz 1. Şaxssiz cüml:ı
C) şaxssiz, şaxssiz, mü;:ıyy;ın ş;:ıxsli 2. Ünıumi ş::ıxsli cüml;ı
D) ümumi ş:ıxsli, adlıq, qeyri-mü:ıyy:ın ş:ıxsli 3. Qeyri-müayy;:ın ş:ıxsli ci.imfa
E) adlıq, mü:ıyy;ın ş;ıxsli, ümumi ş;;ıxsli a. Ananın gözl:ıri yol ç:ıkirdi.
b. Qurddan qorxan qoyun saxlamaz.
eS
64. Eyler-Venn diaqramma ;ısas;ın doğru fıkirl:ıri

c. Ehtiyat igidin yaraşığıdır.
müayy;ın edin. d. Bizi hotela q:ıd;,r müşayi;;ıt etdilar.
Vataııiıı bir qışı qiirbatiıı Qaraıılıq yera daş atmazlar.
yiiz balıarından yaxşıdır. e. Söyl:.:ıy:Jn;:ı baxma, söybdiyin;:ı bax.
x;ıb;ır ;ısasında
69. Uyğunluğu müayy;:ın edin.
qurulmuşdur.
4. Tamamhq 1. Ş:.:ıxssiz cümla
işl;ınmişdir. üzv iştirak 2. Ümumi ş;:ıxsli cümkı
etmi di 3. Qeyri-mü;:ıyy;ın ş;:ıxsli cüml;:ı
A) 2, 3 B) I, 2 C) 3, 4 D) 4, 5 E) 1, 5 a. Daniza tamaşa etm;:ıkd:ın xoşum g;:ılir.
@
b. Bal tutan barmaq yalar.

65. Sad:ı cüml:ınin növl:ıri haqqında düzgün fikirbri c. 8t yey;:ın quş dimdiyind:m bilin;ır.
mü;ıyy;m edin. d. Ş;ıhard;:ı bizi s;:ımiıni qarşıladılar.
1. Yalnız x;:ıb;ırdan ibarat olan qeyri-mü;,yy;;ın şoxsli
e. ovval düşün, sonra danış.
cümlal:ır mür;ıkbb ci.iml;ınin t:ırkibind;:ı işl;ına
bilir.
2. Adlıq cüml;ıl;ırd:ı mübt;:ıda isimi;;,,m:ısd;ırl;, v;ı
ismi birfoşm;:ı il:ı ifad;ı olunur.
- 34 -
.....
Ciim/;ı. t;ısnifatı
Sad;, ciimfa11i11
70. Uyğunluğu mü;ıyy:::ın edin. 7 4. Xüsusiyy;-ıtl:ır;ı ;ısas;-ın cüml;ıl:ırin ş;ıxs;ı gör;ı
1. Mü;ıyy;ın ş;ıxsli cüml::ı növl::ırinin ardıcıllığını mü;ıyy;ın edin.
2. Qeyri-müayy;ın ş;ıxsli cümb - Mübt;ıda t;ıxmin edils;ı d:;ı, d:;ıqig olmur.
3. Ş;:ıxssiz cüml;ı - Üzvl:mm;ıy;ın cüml:ı<lir.
a. Kür qırağının ;ıc;ıb seyr;ıngahı var (M.P. Vaqi() - ı3şya, hadis:ı haqgında adı ç;ıkilm;ıkl;ı m;ılumat
b. Sanki onun qaşlarına düyün vuıımışlar. verilir.
c. Ayağı pill;ıbn:::ı bir-bir qoyarlar. - Hanııya aid olan, bir gayda ş;ıklind;ı t;-ızahür ed;ın
d. Hamı qanunlara ;ım;:ı) etm::ılidir. iş v::ı h;ır;ıbti bildirir.
e. Hirsind:::ın S;-ılim ağanın dişi bağırsağını bsirdi. 1. ünıumi ş::ıxsli
2. qeyri-mü;ıyy;m ş;ıxsli
71. Cüml;ıl::ırin ş;ıxs;-ı gör;-ı növl::ırinin ardıcıllığını 3. adlıq cüml::ı
mü;-ıyy:::ın edin.
4. söz-cüml;ı
es
Dolunu yeyib boşa ağız büzm::ızl;ır.
Uzaqda möht::ış;ım Şuşa qalası.
Fikri toplamağın zamanıdır. 75. Ardıcıllığı mü::ıyy;;ın edin.
Bizi toya d;-ıv:::ıt etmişdil;ır. Müayy;ın
------ Qeyri-s··
Adlıq Ş;ıxssiz mü:::ıyy;ın ..oz-
Ehtiyat igidin yaraşığıdır. şaxsli cum1::ı
1. ş::ıxssiz cüml;ı
cüml;ı cüınl;ı 1.
ş:ıxs ı
cüınl:ı
" 1
2. i.imumiş;ıxsli cüml;ı
3. mü;ıyy;ın ş;ıxsli cüml;ı 1. Qala r::ıisinin kabineti. Tiflisd::ın g;ılmiş canişin v;ı
Xurşidbanu.
4. qeyri-mü;ıyy;m ş;ıxsli cüm);ı
rc
5. adlıq cüınl;ı
72. Cüml;ıl;ırin ş:::ıxs;-ı göro növbrinin ardıcıllığım

mü:::ıyy:m edin.
Ovçuya dağı nişan ver;ırl;ır, ovu yox.
Günün qızınar vaxtı idi.
Bülbül;ı qızıl q;ıfasd;ın kol dibi xoş olar. 76.
2. G::ır;ık bu taxt-tacı xalqa layiq birin:;,tapşırsınlar.
3. Xam bir aktrisanı s;ıhn;ıy::ı buraxa bilm;ır;ım.
4 ....
- Sözün düzü, yox, ay Mövlam kişi.
5. Gün;ışin ;;,trafood ;ı];ıy;ın vaxtı idi.
Cüml;;ıl;;ırin növl;ırini ardıcıllıqla mü;ıyy;:m edin.

ou
Bakı;ıtrafı q;ıs;ıb;ıl;ır;ı yeni su x;ıtti ç;ıkirl;ır. Küs;ınin payını yey;ır);ır. (Atalar sözü)
Uzaq-uzaq ell;ır. ..Yad insanlar... Bu axşam X;ız;ır d;ınizi sahilind::ı at:ışfaşanlıqdır.
1. ümumi ş;ıxsli cüml;ı Böyüyünü tanımayan qibl::ısini d;ı tanımaz.
2. adlıq cüml;ı (Atalar sözü)
3. ş::ıxssiz cümlo Toplantıda şagirdl::ırin olimpiadada göst::ırdiyi
4. mü;ıyy;ın ş;ıxsli cüml;ı uğurlardan danışdılar.
5. qeyri-mü:ıyy::m ş:ıxsli cümlo 1. Ş;ıxssiz cüml;ı

2. Ümumi-ş;ıxsli cüml::ı
3. Mü:ıyy;ın ş::ıxsli cüml;-ı
eS
73. Xüsusiyy;ıtl;ır;ı ;ısas;ın cüml::ıl:ırin ş:ıxs;ı gör;ı

4. Qeyri-mü::ıyy;ın şaxsli cüml;ı
növl;ırinin ardıcıllığını mfüıyy::ın edin.
- X::ıb::ır yalnız III ş::ıxsinc;ımind::ı olur.
- Çox vaxt dialogda sual cüml;ıl;ırinin cavabı kimi
işl;ınir.
- X;ıb;ırolmur, mübt::ıda ::ısasmda formalaşır.
- X;ıb;ıri,bir gayda olarag, II ş;ıxsin t;ıki, yaxud Ul
ş::ıxsin c:ımind:ı olur.
1. ümumi ş;ıxsli
2. geyri-mü:ıyy:ın ş:ıxsli
@
3. adlıq cüml;ı
4. söz-cüml;ı
- 35 -
CamSCanrıeriletarandı
··https://t.me/eSources
( ,/1111ı,1 1•1·-,•/1,·1·
.. • • Ciiıııl,miıı ııraıııııııılil, ,,sası
-- --- 8. S,1/ıidi olıııay<ııı toıpmı ıııiist;ıııı/;ıkacliı- ..

·t·at1:-ı ohıııınuşdur?
ınıı"l11:ıt 1ası ıın ı·ı ::ı ı cuınl;:ıs· .
Cünıla üzvlari. Cümlanin , ırıın
A) sil~tl:-ı B) isiınl;, C) ı·,· .
qrammatik asası • • l. 1
D) ısını ·1
m :-ı~m:ı ı::,
E) · cılı s·ı-
lcili sifoı t;:ırkibi il~•;ıııa
9. / !aı.Jlariıı sımsıııı hilaııd.J liiğ;yı fizı-,ı i,·/;ı k
.\fiilıt.1ıi,11 , oıııııı ~{nri;ı vasit;,bri • • ..b d . ' ııı.--, (/\·
ciim 1::ısmın mu t::ı ası n;:ı ıb ifad::ı olunın . •'., 111rı/1
A) kili bağlama l::ırkibi ib uşı.tuı?
B) ırnsd::,r t::,rkibi ib C) m;,sddrb
,,it 1H
E) ismi birbşn-. .
·.)
D) fcili sifat t;xkibi ib
,\) ~-l'.'la B) sifıtb C) isimi:, • ıı;) 11;)
D), \ :ızlikl, E) z:ırll;:ı 1 O. Sel'l-/iyi111nağmadir, sö::.cliir,şeirdir,
Nağıldır, lıikm;;tdir, selırdir, siı-dir ...
2. :ı hil ı:ı 1:1::;ı ~öz birl:ışm;ısi iL.1ifad;:ı olunan cüml~mi
nümun::ısind::ı mübt::ıda n;:ı il::ı ifadd olunmusd ?
es
ınü;ı,·\·;ın l'din.
A) isimi:.) B) feili sifotl:.) C) ma'sti
A) İhli~in ıııonoloqu tanıaşaçıları yaman D) sifotl::ı E) z;:ırffo ar ;ı
lı;:ıy:-canla ndı rmı şd ı.
8) T;ıbi;:ıt xunıarlanırdı körp::ınin yuxudan ayılması 11. Trlbiatin biitiiıı sirlarini kaş/ edan insandır
kimi. cüml::ısind::ı mübt::ıda n::ı il::ı ifada olunınuşdur?
C) Qulağıma hnin bir s;,s g::ıldi. A) feili s_ifatl::, B) isı:n_i ~irl::ışm;-ı il;;ı C) isiml;ı
O) El;:ı bil quşcuğaz özünün m;:ıh::ıbb::ıt n;:ığm::ısini D) :w;:ızlıkl;:ı E) feılı sıfat t::ırkibi ild
oxuyurdu.
rc
E) ökin yeni suvarılınışdı.
3. Mübt::ıdası söz birl;:ışm::ısi il::ı ifad;ı olunan cüml::ıııi
nıü::ıyy:m edin.
A) Dalğalar sahili döy;.:ıcbyin.li.
B) Görüş yerini d;,yişırnk olmaz.
C) Musiqi s::ısi ;.:ıtrafı bürümüşdü.
O) Bu. çox büyük cimi nailiyy::ıtdir.
E) idmanla 111;.:ışğul olmağı unutmayın.
12. İııdi orada - Giilgazin hayaq dayandığı yerda
başqası daya11111ışdı ci.iml::,sind::ı mübt;)da nJ il::ı ifad
oluıımuşdur?
A) isiml::ı
O) ::ıvnlikl::ı
B) feili sifatl::ı
E) ismi birl::ışm;;ı il::ı
13. Maııavi lakaınüliin zirvasina çatmaq har insana
nasib olınur cüml;;ısinin mi.ibt::ıdası n::ı il;;ı ifadJ
olunmuşdur?
C) sifatl;ı
ou
A) ismi birlaşm::ı ib B) feili sifatl::ı
4. Mübt::ıdası sil;:ıtl;, ifadd olunan cünıl:::ıni mü::ıyydn C) nı::ısd::ırl;;ı
edin. O) ın;;ısd::ır t:::ırkibi il::ı
E) isiınl;,-ı
A) X::ırc üst;}çoxları düşdü bm::ınd;,. (Aşıq öl::ısg::ır)
B) Göz:ılbr scyr:ıngahısan, görüm sani var ol, 14. İyna ifa gor qcızanlar ad-san sahibi oldular
yaybq! (Aşıq Öl;}sg;,r) ci.iml::ısinin mübt;;ıdası n::ı il::ı ifad::ı olunmuşdur?
C) Hdr şey s:rnindüşündüyün q;}d;:ır d;}asan deyi!. A) m;,-ısd:,r tarkibi il;,-ı B) ismi birl::ışm::ı ila
D) insaflar azalıb, mi.irv;}tgöd::ılib. (Aşıq öl:::ısg;x) C) feili sifat t:::ırkibi il:::ı D) feili sifatl;;ı
E) ram::ırd dar gündd aradan çıxandır.
eS
E) sifatb
5. Su sıçranıılcırıııııı yııduğıı gövartada davaııanlar 15. Yemak zamanı danışınaq, adatimiza göriJ, diizgiiıı
gö::.lariııi qaraıılığa ::.illayib.ira/i bax11:d,!ar
sayılınır cüml;,sinin mübt::ıdası n::ı il;;ı ifad::ı
cümbsinin mübtadası n;:ı il::ı ifad;ı olunub? olunmuşdur?
A) is':1!b_irl::ışm::ı ib B) feili sifatla A) nıasdclr t::ırkibi ilcl B) mür;,-ıkbb isiml::ı
C) fcılı sıf;,t t;}rkibiib
C) ismi birbşmJ il::ı D) feili sifat t;)rkibiil;ı
D) feili bağlama t;')rkibiil;, E) isimla
E) feili bağlama tarkibi il:::ı
6. Do~rı11111 duııışun ııwğlııb olmaz cüml;,sinin 16 - Aşıq Blasgarin vatani Göyp ınaha/ıd11' cümlasinin
mubt:ıdası n;:ı il::ı ifad::ı olunmuşdur?
~) r~;:ı~d~rl;-ı B) sifotl::ı ınü?t_Jdası n:, ib ifad;,-ı olunmuşdur?
@
) fcılı ;.ıf::ıtl::ı D} feili sifot t::ı k'b• ·1 A) ı_sın~la B) mür::ıkk::ıb adl~-

E) isimb ' r 1 ı ı ;, C) ı_sı_n_ı ~irl::ışm;:ı ib D) m::ısdJr t:::ırkibı ıl:ı
E) feılı sıfot torkibi ilcl
7. Qrın~ııı~ıı y,;x İsf;>y;ın var ulınaz cüınl;,sinin ınüb d·
17 • Q~nşuya xor haxan heç vaxt artmaz cüml;:ısinin
n:-ı ıl:-ı ıfa<l;-ı olunmuşdur? t;, ası
A} feili ,;ifotl:ı ınubt::,c.Jası 11° il;, ifad;, olunımışdur? ...
C) f"eilisif:-ıı t:ırkibi il;, B) ismi birbşın::ı ila A) 1~ 0 Slfort::,rkibi il;,, B) feili sifot t:,rkı?ı ıl:ı
E) m:-ıı-.<l;:ır t:-ırkibi il:, D) isiml:ı
C) ~1'.~tl;, D) ismi biıfaşm:ı ıl:ı
E) lcılı sifotb
- 36 -
ıpurueıdıııduue::ıswe::ı
- lf. -
')j!JeJ!9 ZDlU!JZQ(3 C(! !q!)flCl JeJ!S![!;:JJ(3

'!P! nsnzsıı uızııuımrnı )fetwQıi C(! !q!)jJCl 1epseuı (O
@
!lLI!)j leJAQpJ!beJSDLll IU8:)ı\Bq1ezy J8[lX8ı\ Ü (0 eııeJ!S !I!~l (8
( 1 !q8 s ·e-w) ep euısep!q !11.1S! (8
jeues unsıo JBJe4leı.ı<.::ıb '!Jepwew 'up uııpıu'.§oa (8 C(ll'!S! (\;/
'l!Bll! euoı<npJQil '8U(ll8U! Cll!A!Pl!Sa ( 8 l.ınpsmuunıo
J!P,lCpa,<uep;ııi ıe[S!JAQP epı:ıJ! ep eu ısupeıqnm U!ll!Se[Ul\P )fe:Je.ı!pueıq!,ı:neeı
epunı'.§n bI[pıızu 'upun.ı~n ueJeı\ ıuepknu beuıs (\;/ ep !UeSıtıf.lef.3/lpm'a f.ıeq uepuell!JG •gz
l,mpsmuunıo
eı! !q!)fJC).ıepseuı (3
e
epBJ!eJ! ewsep!q !lllS! epe}q\1UIepe[lUD:)ISUUH"l'C
epepSClll (0 C(! etUSC(l!q!lUS! (:)
i1!Pıezqıi ep e::ı;ıu IUBAlll uıuıı\ems ıde6do.ı (3 C(lll!S! (8 e)! !9!)f1el !CJ!S!)!;:JJ(\;/
·ıp[Illl i,lll psnuıu il Io
8UUpA~Hll llltıpıı :ıue'iJ q:,uıpb qe 'ııqcb!ll nzn (a epPJ!ep ı:!U upeıqnıu epu!seıu.ın::ı .l!PJteuııa
S
·op1nun1gıi .mı:,et)ıı eA ıımxııp epeıep DjP.pıı'_lıısy (8 ıllfelll !Ufı(e:JeJefJ U/1UO
)feUl/!:lı(QCf ll!,l,(Q.y.ıe 19/Jsn ·gz
'!PS!Uu!le;'l )!!PLI!P cuıuu::ı unuo !A![ll!Jcs uı';jı.ıg (8
·ıpsıuuı~u:'ı nzg o upcp~us ıpumw ('i/ CijJCZ(3 epe_JlS(0 C(lll!S! (8
i,,l!PS!lll(!lC)SQ\ı C(! !9!>(1ClJCJ!S!(!;:JJ(8 C()CJ!S![!::ıJ (\;/
ıtlfe!ı' ıscpeıqn1u ll!UC(lll!P eppueq ısur.ı-ı ·cc i,mpsnuıunıo epım eı! eu
ISP.J)Cl9!1lll !P! .wı( ueıfelUJfq fS.ıep epflli!S •ı,z
ll!Ll!SC(UI!')::>
o
'[!Aap ::,;ı;'i JXnı\ :'ı:)q br.ııtn\'()
·1unpsııııqo ıımu~:ıd
Clll!ı\Clll[e'il u';jıııuııı ıbbııq ıeuıqez '11711f1111170S(o
(3
C(! !q!)!JC)JCJ!S![!;:>J(3
C(lU!S!(8 epeJ!S![!dJ (8
C[! CUISC[J!9!lllS! (0
ep !9!)f1Clıepseuı (\;/
l,mpsnwunıo
·ıppkıp (J
.ll?Uq eıeıı )!Clll:),I..,
·q!ACULIQ\ı UUı\12 Se)j :'ı;ıq UCp>(eUIC!Sf (8 CpllJ!C[! eu ısupcıqnuı ll!ll!SC(lll!P (ı\dA!PJ;:)ı\bCH ·e)
u
·!pcıs! )jettı.ı!ıaı< ·ıpı l/Ollll/e~ ııeıfeısı eıseı\el/ eıl eı.ye.ıt:ı bıJ.1/J ımpıuıoH ·ez
ımnısop nu\ıZQ ıı:'ıı.ıb-ıı:'ıııb '>ıcmı;ı;:; ııpeı<!d ·o ('i/
C[lll!S! (3 C(! ClllSC(.I!q!U.IS!(O epepsem (8
i,9llllll(0 epUJI cpepsı.:Lll ~pı..:1-t\1lll "ZC
epe[Ul\p ISLIBl--[
C[! !9!>(1CI1epsc1u(8 epCJ!S!(!::ıJ (\:/
eııeJIS !(l;:lj (O i,Jnpsnuıunıo epcJ! ep eu ısupeıqnw ll!ll!SC(lll!'!:ı
r
C(! ULµ8(~8q!(!;:)J(3
cpepseuı (8 eırnıs! (8 cıı 19!>(.leı .ıepseuı (V .ııpeq.ıe-::: .y/_lr(<!(f
IJJD}!_ı.t./eSeJ fSetıtypa[J UUOlfV[J"ZZ
,,1npsnwunıo cpuJ! eıı
C[Ul!S!(3 C!>(!(ZCı\e UCı\ı\C!}lll-!Jı\;:ıb (O
eu epeJql)lll epUISC[lU\'P,t!p,ıeqo.teq CUl!.lf9.yewff?t1e7"~C
cı ! !q!)jJC)ıcpscm (8
c
'!P! epu!:'ı! )jC:'ı!:'ı-ın'il rnp';jcsv (3 eı! !h!(Zeı\e sxes (8 eı! !,<!ızeAe eıBS! (\;/
·11pcpuı~quıxeı< UD(rnd- upırnxnı< zıuııqeı>[elAJ (O unpsnuıunıo
'JC(.l!lll(!9 CJ)llJ!C(! Cll ISUpe)q!1lllll!ll!SC(Lll!'):)(lll>(ll '()) !fJ,l!ılCJS!
ı:mcrnb ıeU!beJJCAl)lll epıuı<eıı 1c11eque.ı (8 .yeı.ıı.ıı:ıs !llle2 'boı.ıııo llOJ!dlJ.ytııİry ISVJVvp O • ~z
e
·ıpııxıub ı.mXllı\ up qc;:ı 'J!ll;:) ı';jcsıı qdı bcsn (8

·.ıeı!PSeı,ı;c e::ııın.ııu ııııbırnob uda>[ !Je:'ıJ (\;/ C[! ClllSC(J!q!lllS! (3
i,9111111(0
CpUJ!eu.ıez r.peJql)LIIepC[Lll\1:lISUU(( "QC C(! !9!)!.IC)JCJ)SCLll
(0 eııeJ!S !l!;:ıJ (8
epepseuı (8 C(! !9!)!.lCl )CJ!S![!;:JJ(\;/
CLJJCZ (3 C!lll!S1(O unpsmuunıo
s
C(>(l(ZCı\C (8 cıı(es ( 8 C[lCJ!S(\:/ cpııJ!C(! eu ısupcıqnLU ll!utseıuqp .t!fJq!:-ıoıı

i,.lllpsnunınıo .ıeıp.t!iios lll,IJ!,lqhmuııxo eııebbtp ıs.ıea ·oz
U/_i.'JI_I
eptıJ! eı! !SeSS!lfbJ!U ısuııq upcıq!}Lll epuıscıuqp
JCl!Pleıi q![ııb epuısuuı< uımıp! .ıııın:ıuııuo "6Z eıı '9!)!JCJıepsem (3
C[>(!(ZCı\C (0 U[pB9C>(>(C.l!)lll (8
CLJ.ICZ
(3 C[lCJ!S(O C(lll!S! (8 C[! !9!)!.IC))CJ!S!(!::lJ(\;/
C]>(!(ZCı\C (8 eııms! (8 epCJ!S!(!;ıj (\;/ i,mpnsnuıunıo epHJı cı! cu ısı~peıqnuı
l,.ıııpsnuıunıo epcJ! C(! ll!ll!SC!Lll!P ıpoı-ı'oq Cllf.ıfrıı llllll/lJU.lll(_.JVZl!l!,1.:J,,
CUcpeJql)tll epll!SC(lll\1:lıp.ıırfop/ IZH' 11Vpl.l?IJlfV-IIJ1{ '8Z cpıı!,ICI/Ctl,\C ll!,tSeXX epowı(ası_ıf[ ıteq ııe "6~
epeJıs (3 uıpc qq)jeJ!)ltı (3

C[lCJIS!f!;:ıj (O (:) eıuıısı C(! !9!>(.ICl)CJ!S!(!JJ (O C(I !91>(.ICl .ıepsem (8
CI! ClllSC!J!9ILUSI(8 C[! !9!')(Je))CJISl(!JJ (\:/ C[lll!S! ( 8 cp ClllSC[J!9!lllS! (\;/
i,JllpS11Ulllll!0epCJIeıı i,rnpsmuunıo cpuJı eıı cu ısupcıqnuı
Cll upc)qQUIepuıSC(lll!P .111prWlll!Zf;
/Vlll/J:) ll./0/.yrJ.II/J ll!ll!SC(lll!P i)JJIJ.IV.f l!V.td tf!./.}!,1JSJJIII//J /!Sif<!/
llfllfqeı.yew !fe.ıwr.ıı c U//llOıfo.ı uofoıvp e7ııızts •LZ llfllle.ıe)I lllllp.ıv.C eıfıtııv111 ııtııe.ıvııı ftlf!?C/~~,
ep.?f.1/JX ·s ~
IStJ!,'C·'f!JIJIIIIIIIJ.lb ll!IIC/111!,1:J·,.ıeı,ız!! C/111!,l:J
Ciiııı/;, iizv/;ıri. Ciiııı/;ıııiıı qramıııatik ;,sası
35. Ml..ıbtadası
•• ·r:ad;;ı O lunınus,
nıüc;:ırrdd manalı ısım 1a I
41. Mübtadası
. .
feild;rn düzalan
d' isimla ifa~ tış
cümldnı ımidyy;:m e ın.
cünılani nıüayyan edin. A) Kasici aparatlar lazımsız aşya kimi bir kü
A) Hor oxuyan Molla P;;,naholmaz. atılınışdı. nc;ı
B) Yaşamaq yanmaqdır, yanasan g;:ır;:ık. · · ı · ı bl
(B. Vahabzad;:ı) B) Böyükl;:ır bızım 1üquqı ta ;:ı driınizi n;:ız;ır;ı
aldılar.
C) Yaxşılıq insana bir sdnat olsun. (S. Vurğun )
Havanın ~oyuq!uğu da idmançıları inadtannd
O) Yaxşını pisddn ayırmaq 1azım d ır.. . C) döndard bılm;:ıdı.
E) Mdn sani h::mıişa sağlam görmak ıstardıın.
O) Bugünkü yarış fövqalada bir şaraitda keçiril'
36. Hansı cümldnin ınübt.ıdası feili sifot tarkibi ila ifad;;ı E) Görüş heç kimin gözlamadiyi qalnıaqalla ba;~
ç.ıtd ı.
olunmuşdur?
A) Bu işldri göran ş;:ıxs höyük m;:ısuliyyot daşıyır. 42. Cüml;:ıbrdan birinda mübtdda söz birlaşm;ısi il;ı
es
B) Milli teatrımızın dsasını yaradanlar ifadJ o/ıınıııamışdır:
unuduInı.ıyac.ıqlar. A) Koroğlu el qJhramanıdır.
C) Xeyirxah işlarla ımşğul olanları qoruınaq
8) V;:ıtaniınizin h::ır yeri ana qucağı q;-ıd;:ır doğma(
lazımdır.
C) ~u yerlarin göz;ılliyi qonağı heyrdta gdtirmişd
O) Öz işino sdhlankar yanaşanları utaııdırm.ıq
D) Urnk ağrısı onu rahat qoyrnurdu.
gorakdir.
E) Tikintid;:ı işl;:,y;:,nkır bizim briqadanın folıl;ıJ;ıri
E) Deyil:.:ınlar, tapşırılanlar yadınızdan çıxmasın.
43. Cümlalarin birinin mübtddası feili birlaşmd ib ifı
37.
rc
Hansı b;ınddaki cümlaniıı mübtadası
il;ı ifada olunmuşdur?
feili birl;:ışma
A) Adanın o tdrafınd;:ıki qamışlıqdan s;ıs galdi.

B) Buranı salamat ötmak evd çatmağa b;-ırabdr idi.
C) Bunu göran Çarkaz özünü saxlaya bilmadi.
D) Ağacların kölgdldri uzanıb çarpazlaşmış va
küçaya sarilıniş<li.
E) Salatının göz yaşlarına baxmayaraq, anası
olunmuşdur:
A) Bu gün hamı onun bardsinda danışır.
8) Dağ h.ıvası onun as;ıbl;;ırini sakitl;:,şdirdi.
C) Soliın qızına ad gününda qızıl saat bağışladı.
D) İrad:,si güclü olanlar sınağa dözi.irldr.
E) Onun şöhrnti dünyanın h:.:ır yerin;:ı yayılmışdır.
44. Cümlaldrin birinin mi.ibtadası feili birlaşm;ı il;ı ifa
olunmuşdur:
ou
inadından dönmadi.
A) Azarbaycan öz igid övladları ib foxr edir.
38. Cümlalardan birinda mübtada buraxılmışdır: B) Har t;:ır;:ıfda göz::ıl güll;,r akilmişdi.
A) Yıxılana balta çalan çox olar. C) Qızıl üzük onun barmağına çox yaraşırdı.
B) Gözal şairimiz Söhrab Tabirin anasının galişini D) Yaxşı oxuyanlar uğurlu natica göst;:ırdilar.
hamımız yaxşı xatırlayırıq.
E) Son günbr onu az-az görürnm.
C) Sizi do indic;:ı çağıracaqlar. 45. Hansı cüml;:ıda feili birlaşınd mübt~da vdzifasind
D) Dafalarla Bakı gdmi limanından kor-peşman geri işbnib?
qayıtmışdıq.
eS
-A) Gdnc naslin di.inyagörüşünü fonnalaşdırmaq lı

E) Bu yerlari özüm dd yaxşı tanımımın. birimizin borcudur.
B) "Kitabi-Dada Qorqud" dastam türkdilli xalqlaı
39. Biri mübtadası feili birbşma ila ifada olunmuş ortaq abidasidir.
cüml;:ıdir:
C) Dil-adabiyyat ddrsl;:ırind;;ı ''dqli-hücum"
A) Yarışda qalib galanlard;ın müsahib;ı aldılar. üsulundan istifadd etınayin faydası çoxdur.
B) M;ıkt;ıb;ı galan qonaqları hönnatld qarşıladılar. D) M.F. Axundzad;min hdyatını tddris edarkanon
C) Qdbul otağında gözlay:ml;ıri içari d;:ıvdt etdilar. s;ıyahatl;ıri barad;:ı da malumat veriram.
D) Yarışda yaxşı iştirak eddnldr;ı hadiyyalar verildi. E) Düşm::>n hücumundan müdafb olunmağı
E) Olimpiadada iştirak edanldr mükafat aldılar. bacannalıyıq.
@
40. Mübt;ıdaya aid edilmiş dlamatldrdanbiri salıvdir: 46. N;ı gözaldir dinlaınak suların nağmasini!
A) X:,bar mübtada ila şaxs;:ı vd k:,miyydta görd (M. Müşfiq) cümlasind;ı mübtada na ila ifada
uzlaşır. olunmuşdur?
B) İsmi birldşmd il;ı ifada oluna bilir. A) masddrl;ı
C) Cümbnin an müst;ıqil üzvüdür. B) isiınla
D) Ayrı-ayn nitq hiss;:ıl;ıri ila ifada olunur. C) m;ısdar t::ırkibi ila
E) Feili birl;ışmd ila ifadd oluna bilmir. D) feili sifatla
E) feili bağlama il;ı
- 38 -
Cümle, ii:;ıılari. Ciiııı/;ıııiıı qrammarik asası
47. Elıey, bari bat! İgida yaraşmaz aı:mdan, ıımıaq! 54. Hansı cümlanin mübt;:ıdası ismi birl;_:ışm::ı il;;ı ifalfa
(S. Vurğun) ci.imbsind;:ı mi.ibt;;ıda n;ı il;;ı ifad;;ı olunmuşdur?
olunmuşdur? A) Düşündi.ikbrini h;;ıyata keçim1;ık arzusu onu daha
A) isimi;:, B) ismi birl;;ışm;ı il;ı gargin işkım;:ıy;:ı sövq edirdi.
C) masd;:ırl;:ı D) feili sifatl;:ı B) Onun manalı gözl;:ıriııi yaxından görmak indi
E) feili birlaşm:'.l il;:ı m;:ınim üçün hayatın özü dcm;ık idi.
C) Xn;;ır;ı zill;ın;ın gözbr lı;ıl;;ı d;;ı nigaran idi.
48. M,m aşiqaııı mNd ola, D) Anasının xatir;ı);ırin;;ı qulaq asmaq omın yegan;:ı
Sevan garak mard ola ...
tasallisi idi.
il ınisradakı mi.ibt;:ıda n;:ı ila ifad;ı olunmuşdur? E) L;:ıtafotin uşaql::ırını da burada gördük.
A) ;;ıv;:ızlikl;;ı B) feili sifotla C) isiınl;;ı
D) sifatl;:ı E) ın;:ısdarla 55. Hansı cünılJl:ırd:, asılı t;ır:ıfi qcyri-mü;;ıyy;:ın yiy;;ılik
es
halda olan söz birl;;ışm:,si ınübt:ıda v:,zifasind;,dir?
49. Öz saadatiııi başqas111111 badb.Jxtliı·i ii::ariııda 1. Uşaqlıq xatir;:ıl;,ri yada düş:ınd;;ı onu bdJr
qııranlar lanatla yad 0!111111rlar
cü;nl;;ısind;:ı ınübt;:ıda bi.iıiiyürdü.
n;:ı il;:ı ifad;ı olunımışdur?
2. Lal suları yarıb şütüy;,n qayıq adanın arxasında
A) ismi birl;ışm;:ı il;_:ı B) feili sifat t;ırkibi il;, görünmaz oldu.
C) mür;:ıkk;:ıb adla D) ımsd;:,r t;:ırkibi ikı 3. Kand cavanları ona köın;:ık etdil:,r.
E) feili bağlama il;:ı 4. Ç;:ım;;ınl;:ırd;:ın g;:ı\;;ın biçilmiş ot qoxusu başını
gic;:ıll;:ındirirdi.
50. Mübt;:ıdası ismi birl;:ışm;:ı ila ifada olunan cüml;:ıni
rc
mü;:ıyy;m edin.
A) El;ı bil quşcuğaz özünün m;:ılı:,bb;:ıt nağmasini 56. Mübt;:ıdası isim, sifat, z:,rf\';ı fcili sifatl;:ı ifad;:ı
oxuyurdu. olunan cümfal;,:ırin ardıcıllığını müayy:>nedin.
B) Tabi;ıt yuxudan yenic;:ı ayılmış körp;:ı kimi 1. Burada avv;:ılki abid;:ınin yerin;, başqası
xuınarlanırdı. qoyulımışdu.
C) Qulağıına h;:ızin bir sas galdi. 2. Ortadakı evin p;;ınc;:ır;:ısind;:ın silahlı adam ;:ıtrafa
D) Aktyorun salm;:ı taleyi d;:ı keşm;:ıkeşli, ç;:ıtin göz qoyurdu.
olmuşdu.
3. Z;;ıhnı;;ıt ç;:ıbn b;ıhrasini gör;:ır.
E) 8kin yeri suvanlmadığı üçün taxıl yanırdı.
4. Deyirl;:ır, bir zamanlar bura dünyanın ;:ın hündür
ou
zirv;:ısi hesab edilib.
51. Mübtada haqqmda salıv fikri müayyan edin.
A) Cümlanin ;m müstaqil üzvüdür, qrammatik XcJbcJı· VcJ oıııııı ifad;ı vasitı1lari
cahatdan heç bir üzvdan asılı deyi!.
B) Kim?, na?, hazan da lıara? suallanndan birin;:ı 1. Hayatın işi belcıdir cümbsind;ı xab;:ır n;:ı ila ifada
cavab verir. olunub?
C) Bütün ismi va feili birlaşm;;ıl;:,r cüml;:ıd;;ı ınübtada A) zarfüı B) sifatl;:ı C) sayla
vazifasindd işldn;:ı bildr. D) ovnlikl;) E) feill;:ı
D) Haqqında danışılan pxsi, ;:ışyanı v;:ı anlayışı
eS
2. Feili x;:ıb;:ırli
cüml;;ıni müayy;:ın edin.
bildirir. A) Bizim asas vnifamiz yaxşı oxumaqdır.
E) Bütün ;;ısas nitq hiss;:ıl;:ıri ila ifado oluna bilir. B) Ümidimiz ın;ırd oğlanlaradır.
52. Mübt;:ıda haqqında doğru fikri mü;;ıyyan edin. C) İndi dövl;:ıtiınizin inkişafı naınin;:ı çalışmalıyıq.
A) Cüml;:ınin fikir ımnb;;ıyidir, müxtalif ;:ılamat v;:ı O) Dost gdlişi bayramdır.
xüsusiyy;;ıtl;;ır barad;;ı malumat onun vasit;;ısil;;ı E) Onun böyük ürayi var.
verilir. 3. İsmi x;;ıb;:ırli cürnldni müoyy;:ın edin.
B) Kim?, na?, baz;;ın d;:ı haraya? suallarmdan birin;;ı A) Ananın nigarançılığı ürayimizi kövraltdi.
cavab verir. B) Qanunun aliliyind hamımız hörmatl;')
C) Qrammatik c;;ıh;;ıtd;;ın yalnız x~b;:ı~d;:ın ~sılıdır •. yanaşmalıyıq.
@
D) İsmi birlaşın;;ıl;;ır mübt;:ıda vazıfasında ışl;:ın;:ı bıldr. C) X;;ıstdnin vaziyyati yaxşılaşırdı.

E) Bütün ;;ısas nitq hiss;;ıl;:ıri mübtddanın ifada D) Suyw1s:wiyy;:ısi artırdı.
vasitasi ola bilınir. • E) İndi biz;:ı yenilmaz ordu gar;:ıkdir.
53. Hansı cüml;:ıda farqlandirilmiş söz mübt;:ıdadır? 4. Feili X;)b;ırli cüml;:ıni mü;;ıyydn edin.
A) Ora çatınca çox vaxt itkisind yol verdik. A) Mü;:ıllim yeni darsi biz;;,izah etdi.
B) Bura g;;ıl;:ınd;:ı hamınızı gön11;:ıyi arzulayırdun. B) M;;ınim bacım hakimdir.
C) Bura bizim keçmişimizd;:ın yadigardır. . C) ata qiym;:ıtlarla oxurnaq mdnim arzumdur.
D) Bura g;:ıland;:ın sonra oxumaq h;:ıv;:ısim artmışdır. D) Man sana ;mıinam.
E) Ora getmak heç da göründüyü kimi asan deyi!. E) Onda maraqlı kitab var.
- 39 -
CiimliJ iizv/c1ri.Ciiıııl:miıı qraıııııuıtik ;,sası

14. Feili x;;ıb;;ırli cünılani nıü::ıyy::ın edin.
5. Feili X;)b:,rlicüınl::ıni ınüdyydn edin. A) M::ın burada növb::ıtçilik ed::ınd;:ı s;:ın harada i .
A) Göriindnhdmin ev bizimdir. ay uşag?.. dın,
B) G;:ıl;)n uşaq tarın anasıdır. B) indi tarixi ortaya ç::ıkm;:ık vaxtı deyil.
C) Müşfıq xalqunızın böyiik şairidir. (S. Riist;:ımxanlı)
D) !-farıdrdf (;)r!;)ıniz idi. C) Bu gün gülüıns;:ıyir dağ da, d;miz d::ı ... (A'a
E) Ananı dostumu öz balası kimi sevirdi. Aydın) g
81
6. Hansı cümldnin xdb;ıri yer Z;)t-fiild ifadd olunmuşdur? D) O, inc;:ı duyğularla sığal ç::ıkmayi bacaran ai .
A) Vüsal öz dostları il;, bdrab::ır G::ınc::ıdd idi.
(İlham M::ıınm::ıdov) ş rdır.
B) M;;ın 1967-ci ild:m Bakıdayam. E) Bu, Peterburqdan - bizimkil::ırd;:ın aldığıın
n,;)]umatdır. (S. Rüst::ımxanlı)
C) ôsas iş ir;:ılidddir.
D) Dünya bizim üınumi evimizdir. 15. Feili x::ıb::ırli ci.imlani mü::ıyy;m edin.
es
E) ôslinıiz Bağbanlardandır. A) Bu ell::ır, obalar, ah, na göz:,ldir!
7. Yalnız bir cünılddd x:,b;)radlıq hallı düz:,ltm::ı isiml;;ı B) Onu buralara g::ıtiran oxumaq h::ıv;:ısidir.
ifadd olunmuşdur: C) Yağış yağır, r;:ıqs eyl::ıyir gur damlalar.
A) İştirakçıların çoxu mükafatlandırıldı. (M. Müşfıq)
B) Bu gün idar::ıdd Eldar nnardtçidir. D) M::ın daha göz;;,!günl:,rin sorağındayam.
C) ön çox oxunan şair Sabirdir. E) Yazın i.içayıdır :,n gözal çağın. (Aşıq 81;,sg::ır)
O) "Ziya" q::ızetinin yaradıcısı S::ıid Ünsizad::ı böyük 16. Hansı cüml;;,ninx::ıb::ıri fei lin ;;ımr ş::ıklind;;ıdir?
v::ıt::mp::ırvdr idi. A) Orada çox şey öyrandim.
E) Yaxşı oxumaq da istedaddan asılıdır.
rc
8. Onu bu giina salan lovğalığıdır cümldsindd X;)b;:ır
vazifasind::ı işl;-ınan söz il;:ı bağlı scJlıvi mü::ıyy::ın edin.
A) T;-ısirlik haldadır. B) Düzaltma isimdir.
C) Ümumi isimdir, takdir. O) Müc::ırr::ıd isimdir.
E) -dır4 xab;-ırlik (şaxs) ş::ıkilçisidir.
9. Hansı cüml::ınin xabarinda cam ş;-ıkilçisi scJlıv
işladilmişdir?
B) T::ıkc::ı üstünü yazmağın qalıb.
C) H;;ııniş::ı Iı:,y;;ıcanlanan<la gözl;:ırim dolur.
D) Man d::ı g::ılimmi?
E) Xarici dil d::ırsl::ırind::ı ::ıyanilikd;;ın istifad:ı
edilm::ılidir.
17. Hansı cüml::ınin x::ıb:ıri keçmiş zamanda olan feill;ı
ifada olunmuşdur?
A) Mansur öz ail;;,v;;,ziyyatind::ın danışırdı.
ou
A) Örd::ıkl::ır gölda üzürdül::ır. B) Cığırın bnarında qoyun-quzu otlayırdı.
B) Akif va S::ırdar çaya t::ır::ıf yollandılar. C) Evin qabağında meyva ağacları ::ıkilirdi.
C) Sürül::ır yaylaqda bir-birin::ı qarışdılar. D) R:.,ıisin adına t;:ız;:ı :.,ıriza yazdırıldı.
D) Bu döy~da iki ::ısg::ırimiz yaralandılar. E) Ananın yaşla dolmuş gözlari oğluna zill:.,ın;:ırdi.
E) Futbolçularımız höyük havasla oynayırdılar.
18. X::ıb::ıri feilin vacib ş::ıkli i\;:ı ifad;:ı olunmuş cüınl::ıni
1O.X::ıb::ıri ismi bir);)şm::ı il::ı ifad::ı olunmuş cümlani mü::ıyy::ın edin.
mü::ıyy::ın edin. A) Yaman günün ömrü az olar.
A) S::ı~ ~11::ı~ toyusan, ellar bayramı! (S. Vurğun) B) Sabah saat s;;,kkizd::ı qatarla G::ınc::ıy::ı yola
eS
B) O, ıkincı növb::ıd::ı işl::ım::ıli idi. düşm::ıliyam.

C) Elçin yaxşı dostdur. C) Yüz ölç, bir biç.
D) Aşıq saz çalırdı. D) Sanadl;;,rinson variantı yazı\asıdır.
E) Bunlar sizi gözl::ıyirl::ır. E) G::ır;:ık bu kitabların hamısını oxuyasan.
11. ötraf mühitin qorıınması har bir şaxsin borcudur 19. Dilimin har kalmasi ıniicpddasdir cümlasinin
cüml::ısinin x::ıb::ıri na il::ı ifad::ı olunmuşdur?
x::ıbarind::ıki -dir n;:ı ş::ıkilçisidir?
A) isiml::ı B) feili birl::ışm::ı il::ı A) zaman ş::ıkilçisi
C) av::ızlikJ;:ı D) ismi birl::ışm::ı il::ı E) m::ısd::ırl::ı
B) \eksik ş::ıkilçi
12. Meyva/arin yenica yetişan vaxtı idi cüml::ısinin C) hal şakilçisi
@
x::ıb::ıri na il::ı ifada olunmuşdur? D) icbar növ ş;:ıkilçisi

A) isi_~l::ı B) feili sifat t::ırkibi il::ı E) x::ıb;:ırlik (ş;:ıxs) ş::ıkilçisi
C) !eıl~n ~::ıb::ır ş::ıkli il::ı D) feili sifatla 20. Vatanin qışı da bahardır cüml::ısinin x::ıbarind::ıki
E) ısını bırl::ışın::ı il::ı
-dır n;:ı şakilçisidir?
13. Onun ü~ü~ı ~vladl~rmm xoşbaxt galacayi hayatının A) icbar növün ş::ıkilçisi
manası zdı cumlasınd::ı x::ıb::ır n::ı il::ı ifad::ı B) leksik ş;:ıkilçi
olunmuşdur? C) çıxışlıq halın ş::ıkilçisi
A} m::ısd::ır t::ırkibi il::ı B) ismı· bı· 1 • ·ı D) x::ıb;:ırlik (ş::ıxs) ş::ıkilçisi
C} fı T 'f: r ::ışm::ı ı ::ı
. e_ı ı lsı ::ıt t::ırkibi ild D) müfrıkkab adla E) zaman ş;:ıkilçisi
E) ısım ::ı.
---'---___:_--1--;::---~----_____,-- 40 -
CamScanneri1etamndı
Ciim/iJ iizııliJrİ. Ciiııı/,miıı qrtıııııııatik ;,sası
21. X::ıb::ıri ismi birl::ışm::ı il::ı ifad::ı olunan cümlani C) H;:ıc::ır d::ı, Mehdi d::ı, M::ıharr::ım da q::ımli halda
müayy::ın edin. dayanınışdılar.
A) Qapını döyan poçtalyondur. D) Bu ın::ıs::ıl::ıy::ı çox da inanmayan Nadir idi.
B) M::ıni t::ı::ıccübl::ındir::ın bel::ı dünyagörüşüdür. E) M::ınirn bu işd::ın x::ıb::ıriın yoxdur.
C) Bu üzgüçül::ır d:mizin d::ırinliyina baş vuranlardır.
D) Tahir::ınin ::ıınisi m::ışhur h::ıkiındir. 29. X::ıbari sual (;'ll::ıb et111,1yiJ11
cüml::ıni nıü::ıyy::ın edin.
E) Bizi sevindir::ın Az::ırbaycanın uğurlu inkişafıdır. A) Namiq bu işd:ı bir növ t::ışkilatçı rolunu oynayır.
B) Onun çöhr::ısind::ı soyuq münasib::ıtin izl::ıri vardı.
22. İsmi x::ıb::ırli cüml::ıni mü;:ıyy::ın edin. C) Orxan n;:ıd::ıns::ı bu İŞ;) çox da ciddi yanaşmayıb.
A) Onun h::ır xırda şey üçün yuxarılara ağız D) Bahar bütün göz::ıllikl;:ıri il;:ı bizim ell::ıra g::ılirdi.
açanlardan z::ıhbsi ged::ırdi. E) T;)bi;)tinbu ::ısrar;:ıngiz lövh;:ısi hamını valeh eldi.
B) M.a. Sabir "Molla N::ısr::ıddin"i var::ıqlaımya
başladı.
30. X::ıb;:ıri keçnıiş zamanda olan cümbni mü;:ıyy;)n
C) O, anası kimi xeyirxahdır. edin.

D) Adam başqasmın sözünü yarımçıq bsmn. A) Möhsün ;;,miniheç kim indiki q::ıdar p::ırişan
görm;:ımişdir.
E) Qeybat, yalan v;, iftiradan ç::ıkinin.
B) Pas atmış ağıllar quylanır yera. (M. Araz)
23. Feili x::ıbarli cümlani ınü::ıyy::ın edin. C) Bir azdan sadr g;:ılib çıxacaq, hamı yola düş;:ıc;:ık.
A) Siz;:ı lüğ::ıt kitabı lazımdırmı? D) Kim bilir, neç;:ıdir dünyanın yaşı? (S. Vurğun)
B) Onun ::ın böyük arzusu qalibl;:ır sırasında E) Bir kişi çayın qırağında balıq tuturdu.
olmaqdır.
C) Onlar kims::ısiz uşaqlara yardım ed::ırdibr.
31. Xabari fcilin lazım ş::ıklind;:ı olan cüml;:ıni mü::ıyy;m
D) Bu güllarin na göz::ıl ::ıtri var!.. edin.

E) Ayın 3-i.iidi. A) Kaş bu gününıd::ı gal;:ısiniz.
B) G::ıl::ınd::ı bazarlıq etırnyi unutma.
24. Xabari frazeoloji birl::ışma il::ı ifada olunmuş C) aıbatt;:ı, Yüqar bel::ı danışmalı deyi!.
ci.iml::ıni nıü::ıyy::ın edin. D) Qızını, dey;:ıs::ın, m::ın galasi deyil::ım.
A) Güldan ::ılindan düşdüyü üçün çatlamışdı. E) Görül::ısi işl::ıri planlaşdırmışıq.
B) İndi qızıl payızdır.
C) O, çox işl;ıdiyi üçün aldan düşmüşdü. 32. Hansı cüml::ınin x::ıb::ıri frazeoloji birl::ışm::ı il;:ı ifad::ı
D) Köksünü ötürüb üzüma baxdı. olunmuşdur?
E) Şaxtadan burnunun ucu göyn::ıyirdi. A) Köksünü ötürüb üzüın::ı baxdı.

B) Kims;:ı sevinci;:,dill;mdi.
25. Mani bu ciir giimrah va qamsiz yaşadan sanin C) Hamı sakit dayanınışdı.
ına/ı;ıbbatindir cümlasinin xab::ıri n::ı il::ı ifad::ı
D) Bu gün d;;ı gözlari yol ç::ıkirdi.
olunmuşdur?
E) Onlar kanda yol ç;:ıkirdilar.
A) masd::ır tarkibi ita B) mür::ıkbb adla
C) masdarl::ı D) ismi birl::ışnıa ila 33. Cüml;:ıl::ırd;:ın hansının x;;ıb;:ırin;:ı sual vermak olııııır?
E) feili sifat tarkibi ila A) Bilik bütün sirbrin açarıdır.
B) C::ısar;:ıtli, m;:ırd r::ıftarı, düşm;:ınin üzün;:ı dik
26. Giml::ılard::ın birinin xabari ::ıvazlikla ifada
baxmağı onun çoxdankı V;)rdişi idi.
olunmuşdur:
C) Burada fürsati ald;:ın verm::ık cinayatdir.
A) Bu bina öz::ılbşdirilib.
D) Aqil düşırnnin pi yada d::ıst::ıl;:ıri il;:ı qabaqlaşan ilk
B) T::ıqsir özünüzdadir.
atlılardan idi.
C) O, kims::ısizdir.
E) Bu kitablar h;;ır vaxt siz;:ı lazımdır.
O) N::ı qad::ır baxtiyar bir insanam ırnn. (S. Vurğun)
E) D::ırd ::ıhliy::ım, r::ıınz anlaram 34. Hansı b::ındd::ıki cüml::ınin x;ıb;)ri siJ/ıv
Har şairin sözlarind:ın. (H. Cavid) göst::ırilmişdir?
27. Hansı cüml::ınin x:ıbarini feilin müxt::ılif ş::ıkill:ırind;:ı A) Guya avar ç;:ık;:ın qullar onu eşid::ı bil;:ırdi.
düşünm:ık olar? B) Şagirdbrini g::ıtirib yeni r::ınglar almaq üçün ela
A) Sözün düzünü zarafatda dey::ırl::ır. burada-t;:ıbi;:ıtin rnngar;)ngqoynunda t;)crüb;:ı
B) Ağıllı adam yanılar, yayınmaz. aparırdı.
C) Kitabı diqq:ıtl;ı oxudun. C) Bu heyvanlar uca dağlarda, qayalar arasında,

D) Yeni ilda g;:ır::ık yeni q:ıl:ıb:ıl::ır:ı imza ataq. mağarada yaşayırdılar.
E) Dolanın qürb::ıti, dönün V;)t;:ın::ı. D) Qardaşım d:ımir yol müh::ındisidir.

E) Onlar bu işi h;)yata keçirm:ık üçün t;:ıdbir
28. X::ıb::ıri sual t;)l::ıb etııwy;,ıı cümlani mü:ıyy:m edin. tökdül::ır.
A) 8şr::ıf onları qorxutmamaq üçün dayandı.
B) Bird::ın sin;)l;:ırd::ın yanıqlı, qorxunc bir faryad
qopdu.
- 41 -
C .. .liJiizvbri. Ciiııılaniıı qrmıımatik asası - ~

11111. • • 42. Oııım
ozizl,ya-,zizlay, qoxııtadıgı bıı _giillar,,,,,
35. Hansı cuın
•• 1;:ının
• xa • b;:ıri ismi birl;:ışrn;:ı ıl;:ı ıfad;:ı I oıpa,;ındaıı
o ? idi cüml::ısınd::ı x::ıb::ır n;:ı ıl;:ı ifada
olunınuşdur? olunınuşdur.
A) Qalib g::ılmak borcumuzdur. . . . kd. A) isiml;:ı
B) Borcumuz onu s;:ıhv yoldan ç~kındll m~ 11~· B) :::ıv;:ızlikl;:ı .
C) G::ıd::ıb::ıyin h:,-ır yerind;:ın baxanda Qan ı t ag C) ismi birbşın;:ı ıl;:ı
görünür. D) fei11::ı .
D) Ovçu bu yerbri yaxşı tanı~ırdı. E) feili birl;Jşın;:ı ıkı
E) Yer adları tarixin yaddaş kıtabıdır.
36. X;:ıb;:ıri insan anlayışı bildir::ın düz:ıltın;ı isiml:,-ı ifad;:ı 43. COınldl;;ırin birinin x::ıb::ıri frazeoloji birl;;ışın;;ı il;;ı
olunan cüml;:ıni rnü;:ıyy~n edin. ifada olunınuşdur:
A) Universitetin rektoru H~saı~lidi_r. A) Şcir azadlığım,_şcir h_~yatım, .
1
B) K;:ırim Qasımlı görbmlı alımdır. Omrüm, saad;:ıtıın, ınuq;:ıdd;,:ıratım. (M. Ş::ıhrıyar]
C) ömiın oğlu İstanbulda oxuyur. B) Gülnaz V;Jonuı_1 kiı~i qızlar kaş oxuya idibr.
D) N;:ın;:ımgilin bağı d;:ıniz;:ı yaxındır. C) Onun qızıl xasıyy;:ıtı va~.
E) Bura Qafqazdır, safalıdır bu torpaq!... D) Quş iki qanadla ~ıçar, yuksal;;ır,
Man ncc;:ı yüksalım t::ık qanadınıla?
37. Hansı cüml;:ıd;:ı x;:ıb;:ır ismi birl;;ışın;:ı ila ifad;:ı
olunmuşdur? (B. Vahabzad;;ı)
A) Mani t;:ıaccübl;:ındirnn bel;:ı dünyagörüşüdür. E) Onu gör;:ında hamiş;;ı bnd yadıma düşür.
B) Bu üzgüçül;:ır d;:ınizin darinliyin;:ı baş vuran~a~dır. 44. Cümlal;;ırd:,-ın birinin xabari frazeoloji birkışm::ı il;ı
C) Yeddincil;:ıri tariffoy;:ın m;:ıkt;;ıbin direktonı ıdı. ifada olunmuşdur:
D) Tahir;:ınin ;:ımisi m;:ışhur h;:ıkimdir. A) Cıdır düzü buradan açıq-aydın gör~nürdü.
E) Qapını döy;:ın bndimizd;:ıki poçtalyondur. B) Biz qahranıan ;:ısgarl::ırla c;,:ıbh;:ı xattınd;:ı tanış
38. Cüml;;ı);:ırd;:ın biri feili x;:ıb:ırlidir: olduq.
A) Biz ki bir m;:ıh;:ıfünin uşağıyıq. C) S.ıs da var ki,
B) Qanadlandım uçmağa, haqq qapısın açmağa. Sözün dey;:ı bilm:,-ıdiyi sözü deyir. (B. VahabzaM
C) Ş;:ıh;:ırd;:ın aynldığı iki ay idi. D) Vicdanın s;:ısina dam tutsun amal.
D) Düşm:m çox amansız idi. (B. Vahabzad;:ı)
E) insafsız bildikl;:ırimin içind;:ı insaflılar da varmış. E) Kiçik uşaqların suallarını hazan cavablandıra
bilmirsan.
39. Kosir yolları
Yayda bataqlıq. 45. Xabarn aid edilmiş ::ılamatlard;:ın biri salıvdir:
Bir addım atmaq A) B::ızi xdb;:ırl;;ır heç bir suala cavab vennir.
ası qoçaq/ıq! B) İsimla ifad;:ı oluna bilmir.
Nümun;:ınin hansı misrasında ismi x;:ıb;:ır işl;:ınmişdir? C) İfada vasit;:ısin;:ı gör;;ı ismi v;:ı feili olur.
A) dördüncü B) ikinci C) üçüncü D) Feili x.ıbar feilin t;:ısriffanan formaları il;:ı ifad;ı
D) birinci E) ikinci v;:ı dördüncü ınisralarda olunur.
40. X.ıb;:ıri g;:ıl;:ıc;:ık zamanda olan feilla ifad;:ı olunmuş E) Mübt;:,daita şaxs;:ı v;:ı bmiyyata gör:,-ı uzlaşır.
cüml:mimüayy:ın edin. 46. Hindistana daııiz yolu 1498-ci i/da portııqaliyalılar
A) Şamxal da, Gül;:ıs;;ır d;:ı dinmirdi. fcJrafind;mkaş/ edilmişdir cüml;:ısinin xab.ıri
B) Bu bnda g.ıl:m qonaq m;:ıniın evimd;:ı çörak haqqında fıkirlard;:ın biri salıvdir:
bsm;:ımiş geda bilm;:ız.
A) Mi.ibt;:ıda il::ı ş:,-ıxs:,-ı va bmiyyata göm uzlaşır.
C) Gatir, çakm;:ıl;:ırini soyundunım. B) III şaxsin t;:ıkindadir.
D) Burada başqa adam yoxdur, özümüzük. C) Feili x;:ıbardir.
E) S;-ınin mollaların heç vaxt maarif m.ış;:ıli yandırası D) Söz birl;:ışm;:ısi ila ifad;:ı olunmuşdur.
deyill;:ır.
E) Feilin machul növünda işl;:ınmişdir.
41. Hansı cüml.ıl;:ır ismi x.ıbarlidir?
1. Onun bu bar.ıd.ı fikri q.ıti idi.
47. Hansı cüml;:ınin x;:ıb;:ıri feili sifatl;:ı ifada
olunmuşdur?
2. Yen;:ı da dostlarının yanında idi.
A) Axşama q;:ıdar tadbir görülacakdir.
3. 9n~n ye~anaarzusu universitetd;:ı oxumaqdır.
4. lndı l;:ıngım.ık ölüma barab;:ırdir. B) Bu alma çox yem;:ılidir.
5. Mani heyr;:ıt.:, g.ıtir;:ın onun başına g;:ıl;:ınl;:ır C) Görünür;o çox çalışqandır.
haqqında çox sakit danışınağı idi. D) Kiçik bacı çox ağlağan idi.
A) 1,2,3 B) 1,2,S C) 2 4 E) Uşaq tezd.ın durub sıyıq yem;:ılidir.
5
D) 3, 4, 5 E) hamısı ' '
- 42 -
Ciiml;, iizv/;,ri.Ciim/;miıı qraııımatik ;,sası

48. X;;ıb;:ıri frazeoloji birbşm:ı il;ı ifacl;;ı olunan cüml;:ıl;:ıri 3. Onun xasiyy;ıti el:ıdir d:ı.
mü:ıyy;:ın edin. 4. Siz kimsiniz, müsyö Abel? (1-J.Abbaszad;ı)
1. Bahar yağışına tamaşa ed;:ın Salatını fikir götürdü. 5. O, biziınl;:ıdir.
2. Dava-dalaşın s;:ıh;;ıri günü Z;:ımigar xanınıın 6. Qardaşım haradadır?
yanına getmişdi.
3. K;:ındin üst t;ır;:ıfınd;:ıki t;ıp;;ıl;;ıri qara buludlar
bürünıü~dü. 54. X:;ıb:;ıri işar;;ı ;;ıv;ızliyi il;;ı ifad:;ı olunmuş cüml;;ıl;:ıri
4. Salatın qızın dalınca baxıb köksünü ölürdü. edin.
ınü;:ıyy;:ın
5. Çarıqlarım v;:ı iplik corablarını soyunub suya 1. Mü:ıllinılik ;:ın ş:;ır;;ıfli peş:;ıl;:ırd;:ın biridir.
girdi. 2. Oxuyan bülbüldür, dinby:ın gazdır.
A) 1, 4 8)2,3,5 C) 2, 3, 4 3. Ailanin ;ın kiçiyi idi.
D)l,4,5 E) 2, 5 4. A bala, qapını döy;ın budur.
5. Goranboydan g;;ıl;;ın r;:ıssam odur.
49. Hansı cüml;:ıl;ırin x;;ıb;:ıri düzgün göst;ıri/111,1111işclir'? 6. Bizim d;ı xasiyy:;ıtimiz bel;:ıdir.
1. Onun gözbrind;;ıki qaynarlıq İmranın n;:ız;:ırind;:ın
yayınmadı.
2. Ayna kimi parıldayan su onun gözl;:ırini oxsa<lı. 55. X;ıb;ır hansı cüml;;ıl;;ırd;:ı feilin x:;ıb;;ır ş;:ıkli il;;ı ifad;;ı
3. Bazi ocaglar h;;ıl:ı d;:ı yaıımaqd:ı v;;ı tüstübnm:ıkd;:ı olımıııaıııışdır?

idi. 1. Hacı Qaranın ;:ın böyük ın;:ıqs;ıdi kapitalını
artırınaq idi.
4. Atası onun göz yaşını yaylıgla silib sakitl:ısdirdi.
5. Sakitlik idi. 2. Müşkünaz göz;:ıl xalçalar toxuyardı.
6. S;:ıh;;ır-s;:ıh;:ır şehli otlar üz;:ırind;:ı g;:ızırny:ı ad;:ıt 3. Heç k;:ıs özünü öym;:ısin.
etnıis:ım. 4. O, har şeyi mür:;ıkbbl;:ışdir;:ındir.
A) 1, 2, 5 8)3,4,5 C) 1, 2, 6 5. Özümüzü bu yollarda qocaltdıg.
D) 2, 3, 5, 6 E) 2, 4, 6
50. İsmi x;:ıb;:ırli cüml;:ıl;ıri ınü;:ıyy;m edin. 56. X;;ıb:;ır hansı cüml;:ıl;:ırd;;ı feilin x;;ıb;:ır ş;;ıkli il:ı ifad;:ı
olunmuşdur?
1. Elm q;ılb;:ı güc ver:ır, mal is;;ı gaibi daşlaşdırar.
2. Elm sahibinin dostu çox olar, mal sahibinin is;;ı 1. Hacı Qaranın ın;ıqs;;ıdi bir az da kapitalını
düşm;:ıni. artımıaq idi.
3. Alimin yuxusu cahilin ibad;ıtind;;ın xeyirlidir. 2. O, bu sözlard;:ın sonra bura tez-tez g;:ıbc;:ıkdi.
4. Kitab bilik manbayidir. 3. Ş:ıh;:ırin :;ın göz:ıl yeri d:ınizbnarı parkdır.
5. Dağ-dağ dalğalarla dalğalandı çay. 4. Şagirdl;ır iki gün;;ı xeyli :ıs:ır oxumalıdırlar.
6. Elm ağılın çırağıdır. 5. Köhn;:ı yurdun q;:ıdrini t;;ız;:ı yurdda bil;:ırl;:ır.
51. İsmi x;;ıb;:ırli cüml:ıkıri müayyan edin. 57. X;;,b;:ırl;;ıri bir-biri ib sinonim frazeoloji birl:ışm;;ı il;:ı
1. Sabah yola düşürük. ifad;:ı edilmiş cüml;:ıl;:ıri mü;:ıyy;;ın
edin.
2. Arzusu ali m:ıkt;)bd;:ı t;:ıhsil almagdır. 1. Tanrıverdi Qurbanı gözüınçıxdıya salmışdı.
3. Uşağa yol verin. 2. Uşag onu da aparsınlar dey;:ı, iki ayağını bir
4. Onları layiqinc:ı garşılamaq lazım idi. başmağa dir;;ırnişdi.
5. Bu xab;:ıri yenic;:ı öyr;:ınrniş::ım. 3. M;;ıs;:ıl;;ıııin h:ıllinin an qısa yolunu uşağa başa
6. Bizim d;ı yolumuz ora q;:ıdardir. saldım.
4. Müdir n;;ıd:ıns;:ı H;;ıs;:ıni yola vermirdi.
5. Qoyunların aparıldığını eşid;:ınd;:ı lüstüsü
52. Hansı cüml;ıl;ırin x;:ıb;:ıri düzgün göst;,ri/111;,ıııişdir? t;ıp;:ısind;:ın çıxdı.
1. Bacılar analarına digg;;ıtl;:ı qulag asırdılar.
2. 8mimgil qonaqları hörm;:ıtl;;ı yola saldılar. 58. X;:ıb;;ır haqqında s;ı/11 1 fıkirl;:ıri mü;:ıyy;ml:ışdirin.
3. Q;:ıb;:ıl;;ınin V;;ındam bndi iri yaşayış 1. Var,yox sözl;;ıri bütün ş;;ıxsl;:ır üzr;:ı x;;ıb;:ır ola bilir.
m;;ısbnl::ırind;;ın biridir . 2. Feili x:ıb:nl;:ır h;;ım t;;ısrifl:ın;:ın, h;;ım d:ı
4. İbrahimx:ılil Ayb;:ıniz;;ı diqq;;ıtla baxırdı. t:ısrithnm;;ıy:m feill:ırl;;ı ifad;;ı olunur.
5. Mü;;ıllim h;ımiş;:ı s;:ıliq;:ıli geyinm;:ıli, m;:ıd;:ıni 3. İdi, imiş hiss;:ıcikl;;ıri h:ım ismi, h;;ım d:;ı feili x;;ıb;:ır;ı
davranmalıdır. qoşulur.
6. Eşidil:m yalnız bulağın şırıltısı idi. 4. anır ş:ıklind;:ı olan feill:ı i fad;;ı olunan x;;ıb;ırl;:ır
yalnız :ımr cüml;;ısind;;ı işl;:ınir.
53. X:;ıb;:ıri işar;ı ;:ıv;;ızliyi il;:ı ifad;;ı olunmuş cümbkıri 5. İsmi x;:ıb;;ır ismin bütün hallarında olan sözl;;ırl;:ı
mü;ıyy;;ın edin. ifad;:ı olunur.
l. S:ın;:ı göst:;ırdiyim yol budur.
2. G;:ıl;:ın m:;ınam.
- 43 -
ıpurueı.ıııJ.ıuue;ış:we:ı
- t,p -
·npııumo qqe
ns ımrz1ı:ı 'J!JZQPt?JB[qı:ıze nq nunzn Jeli! :ııeıew ·p

'lUDPlQlUS!JP
esBqnun?npıo ıeıt?q! uepeu u!pesbem
'ep meseıu!p epebb!p ıurs1urt?4 U!Jeıueı!kıa ·t:
'DPJUJQ l!P-ırP CU;Jı\ P!es ı:ı:mıea ·z
"!Pl!lll:'ı! ns !JZQfi:'J;:nı trnpurnpı:ı ııq U!UCU!tUJeN •ı
'll!Pd ueı\ı\C!')lll !JC(e[lll!P S!lll[!p:ı epBJ!epeıeuıseıı!q
!!O[OdZCJJ ll8(0 lll!LIOIUCep !J!q-ı!q !Jepeqex. ~9
·ıpsımıus uepıe nuo S! ns ·p

·npımuı\ob
ı:ızBŞoq l!P epueJQ~!Ueuı ureı\eu ı:ı:,ı:ııı:ıa
'(
"!JJS!tu)!dıe uepeıesem nq pt?At?J·z
•ıpuuıbı:,ı:ı emeues n:'Jbn11nb
Aeq UB![OSe,ç;ıp- jt?[(tJıb ıuız~ı:ı ues 'zıb ı\V ·ı
·uqxı ueUe!)l.ll !.ıeıeıtll!P S!lll(!P;ı epBJ!epeıemseıı!q
!!O(Od28.ljUU[Olll!llOjll8 C(I !-'!q-J!q !lepeqex "09
·.r![!q Bunıo .JCS!IX!ucıbnıuos

sxcs '!.repp:,esS!ll~·ııııı '!P! cp.repeqexSll!::>tueH·ç
·.rnııısob
e1cqex ! ı !;ıJ ep weq '!uısr uıetı uepf!::>eSS!ll.\'ıwı '!Pi ·p
'.l!UC[S!epuıSC[lll!P JlllC zıuıe~
1cpeqex uımnıo ept?J!eııı:ıJ uuıo epu![)fCSJure ·t:
'J!P9 r.ıo Jeqex eızu Jcısxcs unrnq !-'C[ZQS xol '.mıı ·z
·muıııo cpUJ!C[lC[l!;JJUCı\CUlllCLJ!JSCl
ep uıeq 'UCUCLJ!lSCI uıcq .ıepcqex !l!;;ı.:I • 1
·u!ı!pseıueUenw !ıcı.ı!)j!J n.r~opupurbbuıt .ıeqcx "6S
ısıJse "l!IIJIIIIIIIJJbıqııeıııı!.t:J ·ı.ıeı,ııı,ı eııııı.ı:J

Cüm/;miıı ikiııci d;ır;ıc;ı/i üz,ı/;ıri
9. Qırnıızı güllü palı ar onun gözalliyini daha da

Cümlanin ikinci daracali artırırdı cümbsind::,Lamaınlıq no ib ifada
olunmıışdur?
üzvlari A) sifotla B) isimi:;, C) :;ıvazliklo
D) feili birlaşm;:, ilo E) ismi birlaşın::ı ilo
Tamamlıq ViJonun ifadiJvasitJfori 1O.Cahbar Qaı~yağdı oğlıı maclisda oturanları diqqatla
silzdii cürnlosind;,Lamaınlıq m ifa ifad:,
1. Alan gürıııilpnı bu qiirbalin dadını cümbsindo olıınıııuşdur?
tamamlıq ııo ilo ifad:;ı olmumışdıır?
A) ismi birloşm:, il:;ı B) fcili sif;,ti;;,
A) isiınb B) ovozlikb C) isimb D) feili sifal Larkibiil:,
C) fcili birl:;ışım il::, D) ismi birbşım ib E) ınür;,kk:,b adla
E) sifotb
11. Cümblordon biriııdo tamamlıq na? sualına cavab
2. "Ayııı afsanasi"ııi maııv ııanaııı dmıışıııışdı cümbsind:, verir:
olan taınamlıqlar 11:;ı il:, ifad:, oluıumışdur? A) Gözl:ıriııiıı yaşı qurumaq bilınirdi.
A) ismi birbşm:, ih ovozlikfo B) Saıııiro xaııım, sizo mütl;,q kömok cdocoyom.
B) isimi:,. ov:,7Jikb C) K::,ııdlil;;ır ot biçirdilar.
C) fcili birl:;ışın:, il::ı, feilla D) S;;ıdi Kamal onun sözlarini eşitın;;ıdi.
D) ismi birlaşım ib. isimb E) Qara. ş:w::ı saçlan t:Jbi;;ıt venniş ırnm.
E) isimi:,. feili birlaşm:, ib (8. Vahabzado)
3. Sözlari bir ildırıı11 kiıııi iıısmıııı beyninv smıcılardı 12. Hansı cümlonin taınamJığı masd;,r t::,rkibiilo ifado
cüınbsind:, taınamlıq 11;:ı ib ifado oluıumışdur? olunımışdur?
A) feili birloşım ita B) isiınlo A) Arxalığının cibind:,n çaxınağı çıxanb qovu
C) qoşınalı isimfa D) sifotlo alışdırdı.
E) ismi birl;;ışmo il:, B) S;,ıı onJaraaz:,rbaycancayazmağı öyradorsan.
4. Biriııd:, taınaınlıq isiınbifad:, olunub: C) Nizami küsımyi bacannazdı.
D) Dinlam::,yibacarnıaq lazımdır.
A) M:,n bu kitabı bir neço d:,fa oxudum.
E) V;,tond::,nbura oxumağa g::,l:;ın h::,rk:,s m::,ııim
B) O bizi axşam qarşılayacaq.
üçün ;,zizdir.
C) Bunlan Eldann qardaşı göndorib.
D) R::ıhb:,rlik beşincibri mükafatlandırdı. 13. Babalarımız biza doğma vurdu iir;:ıkdan sevmavi
E) Mi.iğJıuıiııin oxuınağııu eşidirdik. vasiyyal edib cünıfasindo altından x:,tt çokilıniş
cümb ÜZ\'Ü m ib ifad::,ohınmuşdur?
5. Birindo tamaınJıq ovozlikb ifad:;ı olunub:
A) ismi birbşma ib
A) Birincibr:, yeni d:,rslikl;;ır paylaıımışdı.
B) nKısdar t;;ırkibi ila
B) M::ıkt:,blil;,r ağaclan c;;ırg::ı il;:ı akdil::ır.
C) m;;ısdorb
C) Natiq bitkibrin çoxunu tanmurdı. D) z;;ırfü
D) Bizi darvazanııı önündo qarşıladılar.
E) feili sifat tarkibi il;,
E) Yaxşııu pisdon seçm:;ıyi bacannalısan.
14. Böviiya lıörıııat etıııavi babalardan öyranmişik
6. Birind;;ı t:;ısirlik halda olan tamaınlıq işbnmişdir: cüınl;:ısind:;ı altından xott çokilmiş ci.imfaüzvü ıı.ı fö
A) Fikirl;;ıri çox maraqlı idi. . ifad:, ohınınuşdur?
B) M;;ınovi göz;:ıllik insanı daın1 u~aldır. A) 111:;ısdarl;:ı
C) Düşi.iııcobri biz;:ı maraqlı g;:,ldı. B) isimi:,
D) Dağlara s;;ıs salan bizik.. . C) ismi birbşıno il:,
E) Siz azadlıq yolunda keşikçı olun. D) ın::,sd::,r torkibi il;;ı
7. Bundan maıı da razıyam cüınfasindo tamaınlıq no ib E) sifotb
ifado edilmişdir? 15. TamaınJığı ismi birl;:ışm:, il:, ifad:, olunan cüınl::,ni
A) z;;ırffa B) si~:;ı~I~ C) ovozliklo müoyy;:,nedin.
D) isimJ:;ı E) feılı sıfotlo A) Quşlar yaşı! bağçada c:;ıh-coh vunırdu.
8. Ahırlı ;Ladostlı.ıq et, abırsızdaıı ıızaq ol cümfasinda B) Biz qarşıdakı otağı n;;ızard;;ın keçirdik.
tamamlıqlar n;;ı il;:,ifada olunmuşdıu? . C) Növb:;,tçilarsinif otağını t::ımizbdifar.
A) zodfa B) isi_n~~ C) sifatfa O) Makt;;ıb hay;;ıtind:;ı iın;;ıcilik keçirilirdi.
D) ;:,v:;ızlikla E) feılı sıfatla E) Divar saatı işl;;ımirdi.
-45 -
Ciimlaııin ikinci darac;,/lıızvıı1rı
2 5_ Hamı xalqa sadaqatla xir~m~telmaya çalışnıafıdı
16. Hansı cüml::ıd::ı söz birl::ışın::ısi il::ı ifad::ı otunımış
cüınl::ısind:::ı tamaınlıq n:::ı ıl:::ı ifad:::ı olunmuşdu ? r
111
A) :::ısd::,r torkibi il:::ı B) feili sifot torkibi\
taınamlıq işl::nunişdir?
A) M:)lltarixi vcrilişbr::ı ınar~qla baxmun.
. , C) ismi birl:::ışm:::ı il:::ı O) m:::ısd:::ırb ~~
E) ısını];}
B) Uzaqdan g:;ıl:;ml::ır tez_getdıl:,_r. •• . ı 26. Oırnıızı raııgli qalstuk ona çox yaraştrdı cümı •.
C) Bizim yerfarin t::ıbi:,tı yazm ılk ayında daha goz::ı t;ınamlığı n::ı il:::ı ifad;;ı olunmuşdur? ;)sııun
olur. A) ;::ıv;;ızlil<lo B) ismi birl:::ışıncl İ);)
D) Kitabın mü::ıllifıni alqışladılar. . • C) feili sifat t:::ırkibi ifa O) isim]::,
E) TarixilTI;:)llb::ıI:;ıri diqq::ıtfa öyr:;ının::ıd:,n Jı:;ıqıqı ::ıs::ır
E) fcili sifatlo
yazınaq ç:;ıtindir.
21. öv/adlarımız körpcJlil'.çağl~rından 1'atanisevnıayiJ
17. İlda bir dafa amisina baş çalaııayi Al'.if l~eçvaxt alışıııalıdırlar cümJosınd;ıki taınamlıq n;ı il;;ı ifad;)
unutıııazdı ciiınl::ısind:;ı taınamlıq n::ı ıl::ı ıfado
ohııumışdur?
olunmuşdur? B) ismi birbşm:;ı il:;ı A) mosd::,rlo B) ismi birl;ışmcl ifa
A) mür::ıkk::ıb adla C) m:::ısd::,r t:::ırkibi il:, D) isimi::,
D) ınosd:;ırl::ı
C) rn::ısd:;ır t::ırkibi il::ı E) feili sifot t:::ırkibi ib
E) feili sifat t:;ırkibi ifa
28. Dünan düz sandığımı bıı gün cJyrisanıraııı
18. Aylıq maaşı az olanlara hıımanitar yardım verildi
(B. Vahabwdo) cümlosiııin tamamlığı n:::ı it:, ifad;)
cümfosind::ı tamamlıq n::ı il;')ifad::ı olumnuşdur?
A) feili sifatl::ı B) m::ısd::ır torkibi ilo olunmuşdur?
A) feili sif:::ıt t;;ırkibi il::ı B) fcili sifal ild
C) feili sifat t::ırkibi il::ı D) isimlo
C) feili bağlama t::ırkibi ifa D) m;;ısd::,r t;;ırkibi il:}
E) ismi birl::ışm:;ı il::ı
E) ismi birl:::ışm:::ı il:::ı
19. O, Sojiııiıı maktubuııu bir neça daja diqqatla oxııdu
cüınl:;ısind::ı taınamlıq n:;ı il::ı ifad::ı oluıımuşdur? 29. Cabbar Qaıyağdıoğlıı xalq mahıusı oxudıı
A) feili sif::ıt t::ırkibi il::ı B) fcili sifatl:;ı cüm.I::ısinin tamamlığı n::,ilo ifado olunmıışdur?
C) isiml::ı D) ismi birl::ışın::ı il::ı A) isimlo B) feili sifat t::ırkibi il;)
E) ın::ısd::ır t::ırkibi il::ı
C) feili sifatla D) ismi birbşm::ı ilo
E) ınasdar t:::ırkibi il::ı
20. Cüınfa);:)rd::ın biriııd::ı t::ısirlik halın sua1ına cavab
ver::ın tamamlıq işl:mmişdir: 30. Hansı nüınun;;ıd;;ı ııa? sualına cavab yer::ın cümfo
A) Qoy m~ın yen::ı söhb::ıt açım öz ba1ıanmdan. üzvii tamamlıqdır?
B) Yox, biz onu unuda bilm::ırik. A) Şair şeir 0:\.1.1yurdu.
C) Ondan xob::ır g::ılm::ıyir, x::ıb::ır g::ılir öl~md::ın. B) Kölma q;;ıl::ım dostları görüşdül::ır.
D) O, xalqın ruhudur, ona toxwıma. C) Sahil:;,bir qayıq yaxınlaşırdı.
E) Elin t::ımiz duyğusuna toA1.ıruna. D) Qatar yola düşdü.
21. Feili sifat t::ırkibi il;')ifad::ı olunan tamam.lığın E) Bizd:::ın sonra qalanlara salam olsun!
işl::ındiyi cüınl::ıni ınü::ıyy::ın edin. 31. Azürbaycaıı tanımışdır vaxtsız qapı döyaıı/ari
A) Onun dedikl:uiniuşaqlar da t::ısdiqloyir.
(X.R. Ulııtürk) cüınl:::ısind;;ı tamaınlıq n::ı il::ı ifad::,
B) S::ılim::ırıin bu işd::ın x::ıb::ıri yoxdur.
C) Biz ~ıbaycanın xoşb::ıxt g::ıl::ıcoyino iııanınq. olunınuşdur?
A) sif::ıtfa B) ismi birl::ışıno il::,
D) Sabah yığıncaq kcçiribcak. D) :\iisusi isiml::ı
E) Daha hcç n::ı qorxulu deyil. C) feili sifaU::ı
E) feili sifat t::ırkibi il::ı
22. Heç kim bilmir bu dağların yaşım cümfosinin
tarnamlığı n::ı il::ı ifad::ı olunmuşdur? 32. O bizim imtahaıılarımızm naticasini nıaraqla
A) ;:ıv:}zliklJ B) ismi birl::ışma il::ı C) isimfa izlayirdi cüml::ısinin tamamlığı n;;ı il::ı ifad::ı
D) sifatl:} E) mür.>kkabsözl::ı olUiunuşdur?
A) masd::ır t::ırkibi il::ı 8) ismi birbşma il::ı
23. Qonaqlara kandda qalıııağı maslahatgördü/ar D) sifatfa E) isirrıJ::,
cüml::ısind::ıki taınamlıq nJ ifa ifad~olunınuşdur? C) :w::>zlikl::ı
A) isiml::ı B) m::ısd:;)rl::ı C) m:;,sd::ır t;')rkibiifa 33. T;:,sirlikhalın sualına cavab ve~n taınamlıqla bağlı
D) z::ırffo · E) ismi birfaşrn::ı il:::ı fıki!l::ırd:::ın biri yanlışdır:
24. Hoplıopım göy gımıltusıma bonzar sasini eşidan A) ismi birl::ışm;:, ifa ifad;:,olwm bilir.
lômi dünyaya yeni bir şairin galdivini anladılar B) İsmi x::ıb;:,rl::ı ;:,laq;:,fanir.
.· cü~~sind:l tamaınlıq na ifa ifada·olunmuşdur? • • C) Nitq hiss;:,I::ıri ifa ifada oluna bilir.
A) ısıınl::ı • B) feili sifatl::ı D) Feili birl::ışm;:, il::ı ifad::ı oluna bilir .
. C) ismi birlaşm::ı il::ı D) feili sifot t::,rki·
.b·.·1· E) Cüınfanin ::ıvv:::ılinda işfan:::ı bilir.
I I·ı J
11
E) ffi:lS d:}f• tarkib" :}
Ciiııılaniıı ikinci dariJciJIİ iizv/ari
34. Tamamlığa aid olıııayaıı xüsusiyy::ıti müayy;:ın edin. 41. Hansı cüml::ıd:ı tamanılıq feili birl;:ışm::ı il:ı ifad:ı
A) ön çox isim v::ı avazlikl;:ı ifad:ı olunur. olunub?
B) İsmin adlıq v::ı yiy::ılik hallarından başqa, qalan A) H::ıyatın q:ırib:ılikl::ırini hal::ı çox gör:.:ıc::ıyik.
halların suallarına cavab verir. B) ôsas m:ıs::ıbni unutmamalısan.
C) İsmi x;;ıb::ırl;;ı d;ı bağlı ola bilir. C) Kitab oxumaq hamı üçün faydalıdır.
D) X::ıb;ırb birlikd;ı cümbnin qrammatik ::ısasını D) Ona xeyirxahlığına gör::ı hörımıt ed::ırdilar.
t::ışkil edir. E) Ali m::ıkt::ıb::ı daxil olmağı qarşıma m::ıqs::ıd
E) ôşya bildirir. qoymuşam.
35. Maıı dostlarımla rayon markaziııdan qayıdırdım 42. Hansı cüml::ıd::ı tamamlıq feili birl::ışırn il;;ı ifad::ı
cüml;;ısinin tamanılığı n;:ı ib ifad;;ı olunmuşdur?
olunub?
A) m;;ısd::ırb B) ismi birl::ışım il;;ı C) isimi;;, A) Bu ill::ırd::ı onlara tez-tez gedib-g::ılm::ıy::ı ad:ıt
D) sifafü E) :ıvnlikla ctınişdiın.
36. Tamamlıq, osas::ın, hansı nitq hiss;;ıbri v;;ı foili B) Başlıca ş:ırt h:ır şeyin yerini bilm::ıkdir.
birl::ışnı::ıl;ırl::ı ifad;;ı oluna bibr? C) Adil::ınin yazıb-yaratmaq lı;;ıv;,sini alqışlayıram.
A) isim, :ıv::ızlik; ismi birbşm::ılnr, feili sif::ıt v:ı D) Onu xost;:ıliyin;;ı gör;:ı ev;:ı buraxdılar.
m:ısd::ır t:ırkibl;:ıri E) 1-fayatın dolanbac yollarını h;:ıl;:) çox gör::ıc::ıyik.
B) isim, :ıv::ızlik, feil; feili bağlama v::ı m:ısd::ır
tarkibl;;ıri
43. Söz birl::ışm::ısi il;:ı ifad::ı olunmuş tamamlıq hansı
cüııı l::ıd::ıd ir?
C) isim, feil, say; feili sifot v::,feili bağlama
A) Müst::ıntiq o bar;;ıd::ı n:ı q::ıd;ır sorğu-sual etdisa d;:ı,
tarkibl:ıri
müfass:ollcavab ala bilm::ıdi.
D) isim, feil, z;:ırf; feili sifot v;:ı m;:ısd::ır t;.ırkibbri
B) Boyun-boyuna verib mürgül;:ıy;:ın qayalıqlara
E) isim, say, ::ıv;:ızlik; feili bağlama t::ırkibl:ıri
baxdı.
37. Tamamlığı feili birl::ışm::ı il;;,ifad;:ı olunmuş cümb C) Kürün o tayında ::ıs;:)n q;ıfıl kül;;ık bndin arasında
hansı dır? dolaşdı.
A) Onlar sakitc;:ı dayanıb hörm::ıtli qonağı D) H:ımin g::ınc bu gün şeirimizin tanınmış
gözl::ıyirdibr. nümay;:ınd:ısidir.
B) Gördüyümüz iş n::ın::ımin xoşuna g;:ıldi. E) Repressiya qurbanlarına XX ::ısrin 50-ci ill::ırind:ın
C) Baxılmalı s::ın:,dbr h:ıl::ı çoxdur. soma b;;ıra::ıt verildi.
D) Tatila q:ıd::ır oxuyacağım kitablan ayrıca bir r;:)fa
44. Söz birl::ışm::ısi il::ı ifad::ı olunmuş tamamlıq hansı
yığdım.
cüml::ıd::ıdir?
E) Öz s::ıad:ıtini başqasının b::ıdb::ıxtliyi üz:ırind;:ı
A) Bizim yerl:ırin t::ıbi::ıti yazın ilk ayında daha göz::ıl
qurmaq ist;:ıy::ıni hamı bn:ıfüyir.
olur.
38. Hansı cüml;;ıd:ı ismi birl;:)şm;:ı il::ı ifad::ı olunmuş B) Uzaqdan g::ıl::ınl::ır tez getdil::ır.
tamamlıq işl::ınmişdir? C) Uşaqlıq ill;:ırini unuda bilmirdi.
A) O, kcçmişi yada salıb uşaqlığından danışmağa D) M:ın tarixi verilişl::ır;:ı ınaraqla baxıram.
başladı. E) Tarixi m:rnb;;ıl::ıri diqq::ıtb öyr:ının:old:m bel::,;:ıs::ır
B) M::ınim onları görm::ık arzum puça çıxdı. yazmaq ç::ıtindir.
C) Biz v::ıt::ın;ı vicdanla xidm::ıt etm::ıliyik.
45. Hansı cüml;:)d::ı tamamlıq söz birl;;ışm::ısi il::ı ifad:ı
D) Yaradıcı ;:ım;,k olan yerd::ı xoşb::ıxt l~::ıy~t da var.
olunmuşdur?
E) Ayş::ın n::ın;:ısinin nağıllarını çox sevırdı.
A) Biz kül::ışd;;ın v::ı samandan daxma tikdik.
39. T::ısirlik halda olan tamamlıq işbnmiş cümfani B) Sev::ır qardaşının köyn::ıyini ütiil::ıdi.
ınü::ıyy;;ın edin. . . , C) Qardaşları balaca T::ırlanı incidirdil:ır.
A) Qoy g:mcl::ırimiz sağlam düşünc_::ı sahıbı olsunlar. D) Mü::ıllim kitabı Kamrana verdi.
B) Gözl::ıri qarşısında doğma v::ıt;ını canl_anırdı. E) G;:ınc t::ıbi::ıtçil::ır ağaclara qulluq edirl::ır.
C) Müharib::ınin ağır v:ı ::ızablı d::ıhş::ıtl;ın yaddan 46. Feild::ın clüz::ıl::ın isiml::ı ifad::ı olunmuş tamamlıq
çıxmırdı. işl:m::ın cüml::ıl;:ıri mü:ıyy::ınedin.
D) Şamil hamıdan c;:ısar;;ıtli t::ırp::ındi. 1. S::ıfur::ı xala sevincini heç kimd::ın gizl;:ıd::ı bilmirdi.
E) Onlar boşqabları süfü)y::ı düzdül;:ır. 2. Tapşırığı yerin::ı yetir::ınd;m sonra q::ırargaha
40. T::ısirlik halda olan tamamlıq işl::ınmiş cümbni getdik.
mü::ıyy;:ın edin. . . 3. Yağıntı az olduğuna gör::ı m::ıhsulun bol
A) Biz Az::ırbaycanın xoşb::ıxt g::ıbc::ıyın::ı ınanırıq. olacağından söhb::ıt ged::ı bilmndi.
B) S:ollim::ınin bu işd;:ın x::ıb::ıri_ yox~u~. 4. Axtarışa ged::ınl::ır heç n::ı tapmayıb qayıtmışdılar.
C) Onun arzuladığını biz d;:ı ıst::ıyırdık. 5. Ssenari xoşuna g;:ılm::>diyi üçün ç:ıkiliş;;ı razılıq
verm;;ımişdi.
D) Sabah yığıncaq keçiril::ıc::>k.
E) Daha heç n::ı qorxulu deyi!. A)I,3 B)I,2,4 C)2,5 D)2,3,4 E)l,5
- 47 -
Ciim/,miıı ikinci t/Jr;,cJ/i iiıv/Jri . .. .
• bırın
47. CümlJl:mn . t1q ırnsdJrb
• • d;:ı tamam ifad;:ı 54 Hansı cüml;ıl;:ırd::ı söz bırl::ışm;ısı ıl;ı ıfad;:ı olun
--
• tanıamlıq
' • d.ır.?
işl::ınmış ll)uş
olunmuşdur: .. .. .b. du
A) Sonra çör:ıyin qalanını bukub cı ı~;:ı qoy . 1 H::ır adamla oturub-durmağı özün::ı yaraşdır
B) Bilet üçün ayırdığım pula d;ıym;ıdını. 2: Ağaqulunu hamin gün idar;:ıy;:ı çağırdılar. nıazct
C) İkinci d:::ıfa onları narahat ctırnk olmazdı._ 3_Kür qırağının ;:ıc;:ıb seyrangahı var.
D) Ev:ı tcleqram vurdum, naralıat ol~ı~sınlaı. , 4. Havayı söz danışanlardan xoşuın g:ılrrıir.
E) Adamlar ınütali:ıd:;m :ıl ç:ıbnd:, fıkırl;:ışımkd;:ın 5. o cür S:.)fa!ı bndi qoyub bura niy;;ı g;,)lınis;ın?
d;ı :ıl ç:ıkirl;ır. 6. Abşcron bağlarının havasına h;;ısr;;ıt;;ım,
48. Birind;ı tamamlıq feili sifat t:ırkibi il;ı ifacl;ı A) ı, 2, 4 B) 1, 4, 6 C) 3, 4, 6
olunmuşdur:
0)2,4,5 E)3,5
A) El yolunda çalışanları unutmazlar. 5 5_ Cüml;:ıl;:ırin hansında tamamlıq feili sifot t::ırkibi ild
B) Qalanlara salam olsun! ifad;ı olunmuşdur?
C) Keç::ın;ı güz;ışt dey;:ırl:ır. . A) Sürücü yorğunluqclan maşını idam etınakd;ı
D) Yaxınlıqdan keç:ın adam köırny;:ı g:ıldı. ç;ıtinlik ç;;ıkirdi.
E) Keç:ın gün;ı gün çatmaz, calasan günü gün:ı. B) Qönç;;ınin ürJyind;;ın keç;;ınlari hamıdan çoxana
49. Hansı cüml:ınin tamamlığı xüsusi isiml:ı ifad;:ı bilirdi.
olunmuşdur? C) Yol uzunu m;:ın çoxlu çiç:,k d;;ırdim.
A) Orxan S. B:ıhlulzad::ınin ::ıs;ırl:ırin:ı heyran D) M;:ın bu oyundan heç n::ı anlamıram.
olduğunu gizl:::ıtmirdi. E) Ata, h::ıbs etdil::ır yazıq Eldarı. (S. Vurğun)
B) Xiyabani azadlıq p;ırvan::ısi idi. 56. Hansı cüml::ıd;:ı müxt::ılif suallara cavab ver;ın
C) Camaat onun yeni çıxışını gözl::ıyirdi. tamamlıqlar var?
D) Qobustanı çox görmüşük.
A) O, ağır ç;ıkm:::ıl::ırini asfaltın üstünd;ı taqqıldada
E) Alim Abşeronun, Qobustanın kosmos üçün açıq, taqqıldada yeriyirdi.
faal sah:, olduğunu sübut etın;ık ist:ıyirdi.
B) K;ıkliklar bizim gözl;ınilm::ız g;;ılişiınizd::ın ürkü!
50. Hansı cüml;ıd;ı t;ısirlik halın sualına cavab ver;ın pırıltı il;;,havaya qalxdılar.
tamamlıq işl:mmişdir?
C) Axır zamanlar o, axşam gün batan kimi hazarı
A) Yazın n:ıfosi daşları da çiç;ıkl;ındirib. t:ırk edir, hara İs;;ı t::ıl::ısirdi.
B) M::ıktubu ona t:ıqdim ed;ın g;ıncd;:ı bir h::ıy:ıcan D) Demokrit demişdir: "İnsanlar toxuınağı
hiss olunurdu. hörümç;ıkd;;ın, oxuınağı bülbüld:ın, qurınağı isd
C) Yol yoldaşları at çapınağına narahatlıq la arılardan öyr;;ınmişl;;ır".
baxırdılar.
E) Qafar dayı xör;ıyini yedi, çayını içdi.
D) Odu söndürüb küll;:ı oynaınaq vaxtı keçib.
E) Ş:ırur düzü il;ı gedirdik. 57. Cüml;:ıl;:ırd;ın birind:ı gül sözü tamamlıqdır:
A) G::ılin bağlarımızdan gül d;;ır::ık, çipk d;ır;;ık.
51. T::ısirlik halın sualına cavab ver;ın tamamlıq işl::ınmiş B) Bu gül buradakıların Jn göz;;ılidir.
cüml::ıni müJyyJn edin.
C) Ür;;ıyind;;ı sevin bir az, giil bir az.
A) Şamil hamıdan c::ısar;ıtli t::ırp::ındi. D) Gül ::ıtri çobanı bihuş etdi.
B) Onun gözlJrind::ı müharib;ınin ağır v::ı ;ızablı
d;;ıhş;ıtl;ıri ;ıks olunmuşdur.
E) Gii/ yarpaqları indi saralıb-solurdu.
C) Bu adamların gözl;ıri qarşısında doğma VJt::ınin 58. Hansı cüml;ınin t;;ırkibind::ı taınamlıqlar müxt::ılif
ın::ınzJr;;,lJri canlanırdı. suala cavab verir?
D) Yorğun ovçu tüfangi çadırın yanına söyk;;ıdi. A) Vaqifbu adamların çoxunu tanımırdı.
E) Qoy g::ıncbrimiz müst;ıqil fikir, sağlam düşüncJ B) HJr;:ısi öz fikrinin doğm olduğunu sübut etm::ık
yiy::ısi olsunlar. ist::ıyirdi.
52. Hansı cüml;:ıd;ı söz birl::ışmJsi il;:ı ifad::ı olunmuş C) Bu bndlil;ırin hamısı M;;ıh;ınım:ıdh;:ıs;m ::ıminir
qonşusudur.
tamamlıq vardır?
A) Mü::ıllim kitabı Kaınrana verdi. D) Bel;:ı yerd::ı adama köm;ık etm;;ık lazımdır.
B) Qardaşları balaca Yusifı incidirdi!Jr. E) Bu Jhvalatdan sonra Sevil anasına m;ıktub yazc
C) Eldar qardaşının m::ıktubunu anasına verdi. 59. Hansı cüml;ıd;;ıki tamamlıq na? sualına cavabveriı
D) G;mct;ıbi::ıtçil;ır ağaclara qulluq edirl::ır. A) R::ıis hamı il::ı çox mehriban söhbJt edirdi.
E) Biz kül::ışdJn VJsamandandaxma tikdik. B) Şair şagirdl;ır;;ı öz q::ıhr::ımanının igidliyi haqqın,
danışdı.
53. Cümbl;ırin birindJ tamamlıq yer z;ırfı il::ı ifadJ
olunmuşdur: C) Ata c::ıbh;ıd::ıki oğlundan m;ıktub aldı.
A) Bu uşaqların çoxunu m::ın h::ıl;:ı yaxşı tanımırdım. D) Şagird üçün, h::ır şeyd;;ın ;ıvv;;ıl, kitab, d;ıfüır
B) T::ıl::ısm::ıyin, iç;ırini d::ı diqq::ıtlJ n::ız;ırd;;ın keçirin. lazımdır.
C) M::ın o dağları heç cür unuda bilmJrnm. E) O, şagirdl;ırl;ı film;;,baxır.
D) ~nutmaz bu oba, bu mahal m::ıni.
E) içim özümü yandırır, çölüın özg;ıni,
--------------~-------~--------. -48 -
Ciiııı/;miıı ikiııci daracali iizv/ari

60. Hansı cüınl;:ıd;;ı tamamlıq ismi birl;;ışm;;ı ikı ifad;;ı 65. Cüml;;ıbrin birind;;ı tamamlıq m;;ısd;:ır t;;ırkibi il;:ı ifad;;ı
olunmuşdur? olunmuşdur:
A) Yaz g;.-ıl;;ır-galm;.-ız bnd ;;,halisitorpağı akrn;.-ıy;:ı A) ... O canavar yen;:ı ın;;ınim adıma ınin cür söz
başladı. çıxaracaq, m;;ıni kıbl;;ım;;ıy;_-ı çalışacaqdır.
B) Xan~:ınd;;ınin xoş avazını dinl;;ıdikc;;ı ruhumuz (C. Cabbarlı)
t;ız;.-ıl;;ınirdi. B) Sizin dediyiniz o adamlar Qalada yaşamaq
C) Akif ş;;ıh;:ırin m;ırbzi küç;:ıbrind;;ın keç;ır;;ık d;miz ist;:ıırnzl;;ır.
sahilin;;,t;;ır;:ıf addı miadı. C) Onun görk;:ımind::ın iyr;:ınm;;ıyin siz,
D) Balaca s;;ırç;;ı balası ağacdan asılı qalrnışdı. Bir bndli babadır, vicdanı t;.-ııniz. (S. Vurğun)
E) Qarnnquşlarm qayıtması yazın g;;ılişind;.-ın x;;ıb;.-ır D) Ay, n;:ı göz;:ıl qaydadı şal sallamaq, .
verirdi. B;:ıy şalına bayramlığın bağlamaq. (M. Ş;.-ıhnyar)
61. Hansı cüml;:ıd;ı na? sualına cavab ver;.-ın taınaınlıq E) M:ıqs:ıdi sizinl;:ı danışınaqdır.
işl;mınişdir?
66. Taınamlığı feili sifot t;;ırkibi il;ı ifad;;ı olunan cüml;ıni
A) Dedikl;ırimiz;ı heç bsin şübh::ısi olmasın. müayy;;ın edin.
B) Yaxınlıqdakı binanı söküb ycrind;ı idman zalı A) Komissiya üzvl;ıri qasırğanın dağıtdıqlarına
tibc;:ıkbr.
heyr:ıtb baxırdılar.
C) Dağların başını qışda qar öıtür. B) Eldar d;;ı<l;:ı-baba yolunu davam etdirm;ıy::ı
D) Sizin fıkirbriniz;ı elm adamlarının çox höyük çalışırdı.
ehtiyacı var.
C) Ev yiy::ısi onlan mehribanlıqla qarşıladı.
E) Ş;;ıh;ırl;ırarası ;;ılaq;ıd;ı n::ıqliyyatın çox böyük D) S;:,limovqapıdakıları saxlaınağa çalışırdı.
;ıh;ımiyy;;ıti var.
E) N::ız;:,r kişi m:ıs::ıbnin nec::ı n;ıtic:;,J;;ınm;:ısi il;;ı
62. Hansı cüml;ıd;ı feili birkışm;;ı tamamlıq v;:ızifosind;:ı ınaraqlanırdı.
işl;;ınib?
67. Hansı cüınl::ıl;ırd;) söz birl;ışm;ısi il;ı ifad;ı olunmuş
A) Onun cavabı özünü smamaq ist;;ıy;;ın şagirdl;:ıri
tamamlıq işl;ınmişdir?
çox maraqlandırırdı.
1. O, mazutlu :;,!iniüzün;ı vunıb, yanağını daha da
B) Öz S;)hvinibaşa düşüb üzr ist;;ım;ık böyüklük
qaraltdı.
;;ıJam;;ıtidir.
2. Oqtay b;;ım t;;ıtilin, h::ım d;;ı ::ıtrafında baş ver;ın
C) Mü;ıllim iç;:ıri gir;ın kimi uşaqlar ayağa qalxdılar.
dig::ır hadis;;ı];)rin m::ınasını d;;ırk ed;;ı bilmirdi.
O) Uşağın küsdüyünü görüb onun könlünü almaq
3. M;;ın onun gözl;ırind;ı m::ıh;ıbb;ıti d;ı, son sözümü
ist;:ıdi.
gözl;;ıy;;ın intizarı da görürdüm.
E) Ucqar dağ bnd];)rind;ı yaşayanları da n;ız;ır;ı
4. ôsg::ırl;ırin yaxşı m::ıqs;;ıdl;;ı g::ılm;:ıdiyini hamı
almaq lazımdır.
duyurdu.
63. Hansı cüml;ıl;ırd;;ı tamamlıq v;ızifasind;ı olan ismi 5. Yayda bu suyun h;:,rdamcısı bir qızıla b::ırab::ır
birl;ışm;:, işl;mib? olur.
J. Bayram b;ıy ist;;ıyirdi ki, qardaşının heyvanlan
başqalarından ::ıskik olmasın. 68. Cüml::ıl;ırd;)ki tamamlığın ifad;ı vasit;:,J;ırin::ı gör;;ı
2. O vaxtdan Fatmanın ür::ıyind;ı ;ırinin anasına qarşı işl;;ınm;ı ardıcıllığını mü;ıyy::ın edin.
bir kin düyünl;;ındi. Odunçıı oğlunun sasini hamı lıeyranlıqla
dinlayirdi.
3. Kasıb olanda n;ı olar, kasıbın Allahı, tannsı Vatan uğrunda canından keçanlari unutmaq olmaz.
yoxdur? Yaralını hospitala yerlaşdirdilar.
4. O el;ı sakit durmuşdu ki, sanki anasının Bax gör nayi ıınııtmıısan?
töhm;;ıtl::ırini eşitmirdi. Hayatımızın qarantı olan meşalarimizi qorııyaq.
A) 1,3 8)2,3 C)3,4 D) 2, 4 E) 1, 2 1. isim 2. feili sifat t;ırkibi 3. ::ıv;;ızlik
4. sifot 5. ismi birbşm::ı
64. Hansı cüml;;ıl;)rd;;ı asılı t;;ır::ıfı yiy;ılik halda işl::ınmiş
::ıv::ızlikl;;ı ifad::ı olunmuş ismi birlaşma tamamlıq
v::ızifasind::ıdir?
1. M;;ın bacım oğlunu stolun başına d::ıv;ıt etdim.
2. Onun iztirablarını öz iztirabım kimi yaşadım.
3. Bu adamlar son zamanlarda onların bağında tez-
tez görünürdülar.
4. Z::ırnigar xanım bunların heç birini görmürdü.
A}3,4 8)2,4 C)l,4 0)1,2 E)2,3
- 49 -
-- -~-------------------------------
Ciiııı/iJııiıı ikinci ,liJrın·iJ/i iiz,,/ari
A) isim B) ismi birldşm::ı C) fı ·ı· ,:---_

eı ı sıfot tarkibi
Tayin va onun ifada vasitalari D) sifot E) mür::ıkk::ıb ad
1. Adamları valıiınaycJ
salan xcJbiJrbir anda kcJnd;> 11. Cüml::ıd;ı t;ıyinin ifod;:ı
vasit;:lsinimü;:ıyy::ın edin.
ravı!dı cüml::ısindd tayin n::ı il:ı ifada olunınuşdur? ZDlııııaıi sevaıı adanı başqasına mölııac olıııaz
-A)feilin xabar pkli ita B) ismi birbşma il_a A) feili sifotla B) feili sifat t::ırkibi il;:ı •
C) feili birbşım il:ı D) isiınb E) sıfatla C) isiınl;ı D) sifatl;:ı E) i mi birl::ışnı;ı il;ı
2. Cüınlad;, t:>yinn::ı ila ifada olunmuşdur? 12. Hansı cürnl;:ıdd tdyin sayla ifad;;ı olunınuşdur?
Nazir 1111iversitetcla talı.sil alan ta!aba!ariqabıı! eldi. A) Qoca tarix bilir bu yerl;;ırin yaşmı.
A) ismi birlaşma ib B) feili sifutla B) Qız qalasmııı hi.indürlüyü 28 metrdir.
C) feili sifat tarkibi ila D) sifatla C) Allalıyarın aynalı tüfangi h;:ırl;:ıımsi il;;ı t::ıtiyi
E) masdar t:ırkibi il;:ı ç;:ıkın::ısi bir oldu.
3. Tayin hansı cüml::ıd::ıdir? D) Birincil:ıri hamı sevinci;, qarşıladı.
A) Gülnar el ınahnılarını gözal oxuyur. E) Beşinci otaq r:>isinidi.
B) D::ırs maraqlı idi.
C) Sevil ::ılaçı şagirddir. 13. Aşağıdakılardan biri cüml::ı üzvü kimi, :ısas::ın, t;:ıyir
D) Sadıq iclasda casaratla danışdı. olur:
E) Tamaşa müvaffaqiyyatlaoynanıldı. A) ş::ıxs ;;ıv:,zlikl;:ıri
B) quruluşca mür:,kk:ıb xüsusi isiml;ır
4. Birinci Azarbaycaıı operas111a qulacı cısıııağı çox bark C) feili bağlama t:ırkibi
arzzı!ayaıı Zardabi, afsııs ki, 01111görıııadi cüml::ısinin
D) m;ısd;;ır t::ırkibi
t:ıyini na ila ifada olunmuşdur?
E) feili sifot t::ırkibi
A) feili sifatla B) feili sifat tarkibi ila
C) sifatla D) ismi birlaşmasi ila 14. Sıo/ıın iislünda bir sıra hesabat varaqalari,şaxsi
E) mürakbb adla hesab!ar göriiııürdü cüml;;ısind:ı tayiııl;:ır n;:ı il::ı ifad;ı
olunmuşdur?
5. Nümunada tayin na ila ifada olunrnuşdur?
Xaritaya baxdıın. A) sifot B) isim; sifat C) z;;ırf
Qanad!arını garih yera qonmaq israyan
D) say; sifat E) say; isim
Qarıal kimidir Azarbaycanım!
15. Cüml::ıd;;ıki t;;ıyinl::ır haqqında fıkirl:ırd;m biri doğnı
A) feili sifot tarkibi ila B) isimla C) sifatla ,leyi/:
D) av::ızlikla E) feili sifatl::ı Çamanlikdanqalxan xırdaca ciiciilar, kiçik
6. T111pparahbari Mirzağa Bliyev iş/ar borada malumat kapanaklar, boz parvaııalar işığın başına dolanınağa
başladılar.
verdi cümlasinda tayin na ila ifada olunınuşdur?
A) ismi birl::ışma ila B) sifatb A) T;;ıyinl;ırd;ın biri söz birl:ışm;ısi il::ı ifad;:ı olunub.
C) feili sifat t::ırkibi il::ı D) isimla B) T;;ıyinl:ır ayrılıqda hamcins mübt;:ıdalara aiddir.
E) mürakbb adla C) İfad;:ı vasit;)fJrİ ınüxt;:ılifdir.
D) _Nümun;:ıd;ı h;:ıın söz, ham d;:ı söz birl;;ışınasi il;:ı
7. Azarbaycan azad olınaq üçiin uzun il/ar miibariza ıfad;;ı olunmuş t;:ıyin var.
apararaq ınüstaqil öfkaya çevrilmişdir cümlasind::ı E) Xırdaca, kiçik, hoz sözl;ıri h;:ımcins tayinl::ırdir.
tayin n::ı il::ı ifada olunub?
A) feili sifatla B) sifatl::ı 16. Cüml;:ıbrin birinin t:ıyini ismi birbşma il;:ı ifad;;ı
C) mürakbb adla olunmuşdur:
D) feili sifat t::ırkibi ila
E) ismi birlaşma ila A) Eyni d;:ımir parçasından iki kotan düz;:ıltdilar.
B) M:ımm;:ıd Araz görk::ımli Az;:ırbaycan şairidir.
8. Yazdığın nıaktubu t;,zacaalınışam cümkısind;;ı tayin C) H;:ımişa deyib-danışan Nuraddin indi m::ıyus
n;:ı ila ifada olunmuşdur? görünürdü.
A) feili sifot tarkibi il;:, B) feili sifatl;ı D) Hazırcavab adam söz tapmaqda ç;:ıtinlik ç:ıkm:,z.
C} feili bağlama ila D) sifatl;:ı E) z;:ırfl::ı E) Azarbaycan alimi v;:ı dövl;;ıt xadimi N;:ısir:ıddin
9. O,-~nası~ı sonsı~z bir mahabbatlasevan oğuldur Tusi dünyanm an höyük şaxsiyyatl::ırind;;ın biridir.
cuml;:ı s ınd;:ı tayın n : ı il;:ı ifad;;ı olunmuşdur?
A) feili sifatl::ı B) · · I
17. Hansı cüml;:ıda tayin feili sifatl::ı ifada olunmuşdur?
A) Ot 1
C) .fieıTı_ sbı_·r:
;)t t::ırkibi ila D) ısım a
sifütl::ı aq ar yüks;:ık zövqlJ, çox zangin va ala
döşanmişdi.
E)
ısını ırl::,şma il;;ı B) o
xuyan bülbüldür, dinlJy;:ın qazdır.
10, Xörakcbn so!}radöşakçanin üstiindauzanan C) Göll;;ır ölk::ısind;;ı ~n qorxulu hadis;;ı yağışdır.
•• c_~han1a~· aga _M_afay_i yanına çağırdı (İ. Şıxlı) D) !'J~ğaranın içarisi qaranlıq, rütub;;ıt[i idi.
cumlas ının tayını na ıl::ı ifada olunm d ? E) IShfadJ olunmuş kitabları qaytardılar.
-
------:-:------~-==uş=ur~.---~~------------~----- ~
- 50-
CiimliJııiıı ikiııc:i d;,r,1c,1/i

iizvlari
18. Cüml:,d;:ı t:ıyin no ib ifad::ı olunmuşdur? E) Bayaqdan bnarda sakitc::ı dayanan S::ılim döz:,
Yarışdaıı ıığıırla qayıdaıı qalib/;:ıri bilm::ıdi.
ıııiikafatlandırdılar.
A) m::ısd;:ır t;:ırkibi il::ı B) fcili sifotl;-ı 27. Hansı cüml::ınin t;;ıyini feili sifot t::ırkibi il;:ı ifad;;ı
C) sifatb D) feili sifot t::ırkibi ib olunımışdur?
E) ismi birl::ışm::ı il;:ı A) O, ağzını açmağamacal tapmaınış Molla Sadığın
yanındakı kişi qabağa ycridi.
19. rlz da11ışmağ111 gö::al!iyiııi c/,)1-kediJıı adam ıııaclisda 8) Kişi sözünü deyib qurtaran kimi h::ır::ı bir t;;ır;;ıfcl;:ın
niifıızdaıı diişmaz cüml;:ısind;:ı t::ıyin n;:ı il;:ı ifad;:ı danışmağa başladı.
olunınuşdur?
C) Qonaq beli x;;ınc;,rli kişil::ırin z;:ıhmli üzl;:ırin;:ı
A) m::ısd;:ırl::ı B) feili sifatl;:ı C) sifotJ;:ı baxdı.
D) ismi birl::ışrna il:::ı E) feili sifot t::ırkibi il::ı D) Molla Sadığın toınkinl::ı söyl;;ıdiyi bu sözl;,r
20. Hansı cüınl::ıd::ı t::ıyin vardır? adamları yerind::ın oynatdı.
A) Müğ::ınni mahnını göz:ıl ifa etdi. E) K::ınJl::ırin bir çoxunda yeni m:ıkt;,bl:,r açılıbdır.
B) Uşaqlar dohlizd:, yavaş-yavaş söhb;:ıt edirbr. 28. Hansı cüınbd::ı feili birkışın;ı t::ıyiıı v;ızif::ısind;ı
C) D:::ırs ilinin sonunda m::ıktob;,-ı iki komissiya g::ıldi. işl:mib?
D) Suyun i.izi.iayna kimi parıldayırdı. A) M::ıniın yaxşı oxumağım özüm;ı xcyirdir.
E) insanların simasında sevine hiss olunurdu. B) T;:ırcüm;ıçinin Vaqifın sözl::ırini t;,rci.im;ı etm;:ıyi
21. Hansı cüml::ıd;:ı t:;ıyin işar;:ı avozliyi ib ifada lap yerin::ı düşdü.
olunmuşdur? C) Uşağın vaxtında iç;;ıri girmasi ananı sevindirdi.
A) O, mahir kamançaçı idi. D) Mehmandarın t::ıl::ısik g;:ıtirdiyi x;:ıb::ır Vaqifı çox
B) Bu gün son g;mcliy;:ı baxsan, tanımazsan. narahat eldi.
C) Ela ın:;ın d;:ı son deyani deyiroın. E) Ged:ml::ırin vaxtında qayıtması çox yaxşı oldu.
D) Bu di.işünc:ılar şairi lap üzürdü. 29. Hansı cüml::ıd::ı söz birl::ışm;ısi il::ı ifad::ı olunmuş
E) Bunlar hamısı sanin işindir. t;:ıyin var?
A) Körp;:ı yuxudan oyananda tez idi.
22. Pis giinlari görmayan insan lıayatm qadriııi bilmaz
B) İş::ı yeni g::ıl::ın oğlan 111;:ıkt;ıb yoldaşım idi.
cüml;:ısind:ıki t:ıyin n;:ı il::ı ifad;:ı olunmuşdur?
C) Göst::ıril::ın bütün iradlar n::ız::ır;:ı alındı.
A) feili sifat t::ırkibi ila B) feili sifatl::ı
D) 8srarangiz t;:ıbi;:ıt adamı valeh edirdi.
C) feili bağlama t::ırkibi il::ı D) sifatl::ı
E) D;:ırsl;ırin;:ı h::ımiş:ı yaxşı hazırlaşırdı.
E) ismi birlaşın::ı il::ı
30. Sabah döyiişçiilariıniz, çox giiman ki, qarşıdakı
23. Hansı cüml::ıd::ı t::ıyin işl;mmişdir? dağın zirvasini tııtacaqlar cüml;:ısind;:ı t::ıyin
A) İstirah;:)t evind;:)h::ır il yüzl::ırl::ı adam dinc;:ı]ir. v;:ızifosind::ı çıxış ed;:ın söz işl;ınib:
B) Körp::ı mışıl-mışıl yatırdı. A) frazeoloji birl:-ışm:min t::ırkib hiss;ısi kimi
C) Oxuduqlarımı yenid::ın nn;:ırd::ın keçirdim. B) ismi birl::ışm::ınin ::ısas t::ırafı kimi
D) Sona yüyür::ı-yüyür::ı qardaşının yanına g::ıldi. C) feili birl:-ışm::ınin asılı t::ır:ıfı kimi
E) 8hırnd d;:ırsl::ırini yaxşı oxuyur. D) feili birl;:ışmonin ;:ısas t::ır::ıfı kimi
24. T::ıyininfeili sifat t::ırkibi il::ı ifad;ı olunduğu cüml::ıni E) ismi birl::ışm::ınin asılı tor::ıfı kimi
mü;:ıyy;,nedin. 31. Feili birlaşm::ınin t::ıyin v::ızifasind::ı işl::ındiyi cüml::ıni
A) Çox oxuyan t::ıl::ıb::ı m::ılumatlı olar. mü;;ıyy::ın edin.
B) Bal tutan barmaq yalar. A) Adil d;ırsl;:ırini p;:ınc;:ır;:ıl::ıri d::ıhliz::ı açılan bu
C) Keçilm:;ız dağ kimi bsdik yolunu. otaqda hazırlayırdı.
O) Bizim d;, gönn:;ıli işlorimiz var imiş. B) Görül;,c;,kişl::ır az deyildi.
E) M::ımm::ıd dey::ıc;,yi m::ıtl::ıbi çox ıızadırdı. C) Ağır v::ı yoğun borular möhbm bağlanaraq
aşağıya endirildi.
25. Adamlar uzaqdan galan gamiya baxırdılar
D) Duma uçaraq havaya qalxdı.
cüml;:ısind;:ı t;:ıyin m il;:ı ifad;ı olunmuşdur?
E) Elgün::ı öz qeydl;,rimi dey::ınd::ı bir q::ıd::ır narahat
A) sifatl::ı B) z::ırfüı. C) n~;ısd;ırl::ı
oldu.
D) feili sifat t;:ırkibi il;:ı E) ismi bırl;:ışm;:ı ıl;:)
32. Hansı cüml::ıd::ı t::ıyin feili sifatl::ı ifad::ı olunmuşdur?
26. Hansı cüml::ınin t::ıyini feili sifat t::ırkibi ib ifad::ı A) Soyuq d;:ıniz kül;:ıyi insanı üşüdürdü.
olunmuşdur? B) Qara tüstü zolaqlan göy::ı qalxırdı.
A) Otağa gur v::ı z:ıhmli bir s;:ıs yayıldı. C) T::ıyyar::ıl;ır düşm:ın mövqeyini bombalayıb geri
B) Qıc olan bannaqlarını ovuşdurmağa başladı. qayıdarbn lap alçaqdan uçurdular.
C) H::ır bs bu dünyada ;:ıkdiyini biç::ır. . D) Bunun iki s::ıb::ıbi var.
D) O, sehrl::ınmiş kimi yerind;:ın t::ırp:;ınmır, bu E) H;ıkim müayin::ı etdiyi x::ıst;ı üçün resept yazdı.
adamdan gözünü ç::ıkmirdi.
- 51 -
Ciiıııl,111iıı ikiııd ,1,ır,10/i ii:.1•/,1ri . . . ' ..
ili. Yax~ı kit:ıb lıaııııııııı xoşun'.ı g::ılıı.
. · • ·1· ·ı--ıı ı:-ırkibi il:-ı ifad:-ı iV. J\lııı:ız Yax~ıya küııı::ık ctclı.
33. 11:m~ı cüınl:-ınin ı:ıyını tı.:ı ısı •••
\!. Y.ıx~ı. s:ın dcy::ıııb razılnşıranı.
,ıunınu~ı.hır"?
A) O !_:.:ıbııl.~ri hiimı.ıtl:ı qarşıhdı. A) 1, ili B) il. ili C) 1,iV
B) Cfü,ı qızılı r.ıng:ı boyanmışdı.. ,vili D) iV, V E) il. V
C) ·ıJuzbr ayı dön.:ıy:-ı alan kımı, qızlar da S-:
40 _ }'ıı:wrı süzü diınl::ıl::ırd::ın birind::ı t:ıyin kimi
J,ivr.:ı:ı·,ı aldılar. .. .. . .
D}Göyiin üzün:ı s.:ıp:ıl:-ınmiş ulduzlar sonuk b11 işl;:ınnıişdir: . .
A) o, C::ımild::ın cavab almamış pıll::ıbnl::ı yuxarı
parıltı il.:ı titr;ışirdi. .. .. . .,
E} Yuyulmuş s.:ıkibr \":> asfalt kuçdl;:ır gun;ış ışıgında qalxdı.
b;ırq vururdu.
B) Onların evi bizd::ın yu~arıc!adır. ..
C) Biz yuxarılara lı::ıl? ımıracı::ıt ctm::ımışık
34. T:ıyini işar;ı ;ı\':ızliyi ib ifad::ı olunmuş n:ıqli cüml:ıni D) Kişi )ı:,min araba ıl::ı_yux~ı_rı bnd::ı su daşıyırını:
mü.:ıyy.:ın edin. E) Yuxarı - bu yüks::ıklık ınolıt::ış;:ım qalaya
A) Biz o kitabı oxumamışdıq. b::ınz::ıyirdi.
B) Sözünü biz:;,yox, o ş:ıxsl:ır:ı de.
C) Bunların hamısı elm ;:ıhlidir. 41. Hansı nümun::ıl::ırd::ı t::ıyinl::ır söz birl::ışnı::ısi il;:ı ifad
O) O gün s;:ınin n::ı vaxt gctdiyini bilm:ııniş;:ım. olunnıuşdur?
E) Siz bunu bird:;ıfolik bilm;:ılisiniz. ı. Biz c::ıblı::ı boyu uzanan möht::ış::ım şanı
''' ıncş:ısincl::ıyi k.
ı
1
. 35. T::ıyini ismi birbşm:ı il:ı ifad:, olunmuş cüml:;ıııi
müoyy:ın edin.
2. Müzakir;-Jcdibn m;:ıs;:ıbl:ır çoxumuz üçün yeni iı
l A) Ata, bu köm:ık ctdiyim adamdır.
3. Martda tikil::ıc:ık böyük körpünün planı inditbn
' ' müzakir:ı edilirdi.
B) Q:,J;:ıb:, t:,lim m:ışql::ırind;:ın asılıdır.
C) K::ınd işl::ırind::ın göz açınıram. 4. Qışdakı hadis::ı lıeç vaxt yadımdan çıxmaz.
D) M:,ndün:,nkikitabı h;:ıl:, oxumamışam. 5. Hcybl kimi h::ır::ıbtsiz dayanmış qara çadr::ılı qı;
E) Yol roisi Adil S;ıriyy:min g::ılmddiyini görüb ona ilan vurmuş kimi ycrind::ın sıçradı.
teleqram vurdurdu. (İ. ı3fondiyev) A}l,2 B)2,3,4 C)l,3,5
D) 4, 5 E) 2, 5
36. Nümunol;ırd;ın birindo fcili birl::ışın;:ı t;:ıyindir:
A) Azar qapını açıb iç;ıri
girdi. 42. Hansı cüml;:ıl::ırin t::ıyini fcili sifot t::ırkibi il::ı ifada
B} Xaricd;ı t;ıhsil alan t;ıl::ıb::ıl:ır v;ıt;m::ı qayıtdılar. olunmuşdur?
C) Olimpiadada qalib g:1l:ınl;ır;ı mükafat verildi. 1. Evl::ırind::ı qalan kitabları tapıb g;:ıtirdil;:ır.
D) an höyük arzum torpağımızın düşm;ın 2. Özün::ı qıymayan özg;:ıy:, d;:ı qıyınaz.
tapdağından azad olunmasını görmJk<lir. 3. Dün:,n sexcloyığılıb qalınış detalları apardılar.
E) Yalan söyl;ım;ık günahdır. 4. an axırda g:ıbni dindirm;:ıy;:ı başladılar.
37. Hansı cümfadJ t;ıyin söz birl;ışm:ısi i);ı ifad;ı
5. Gec::ıd;:ın başlayan yağış S;)h;:ır;:ı yaxın ara verdi.
olunmuşdur? A) 1, 2, 5 B) 1, 2, 4 C) 3, 4, 5
A) Evin üstü qırmızı kir;ımitl;:ı örtülmüşdü. 0)2,3,4 E)l,3,5
B) Onun qara, uzun hörükl:ıri var idi. 43. Hansı cüml;:ıl;:ırd;:ı t;:ıyin söz birl;-Jşm::ısi il::ı ifada
C) Dağın döşünd;:, bit;ın çiç;:,kl;ır min bir d;ırdin olunmuşdur?
d;:,rmanıdır.
1. Bld;:ın galan dili il qalar.
D) Şidd;ıtli kül;:,k;:,s;:,nd;ı bağdakı ağaclar yırğalanır, 2. V;:,t,ni qoruyan oğulları hamı sevir.
bir-birin;:,d;:ıyirdi.
3. Bfsan::ıvi xalq qdhr::ımanı S::ıttarxan bu cvd::ı
E) Ür;:ıyiaçıq insanlar qonağın g;:,lişin;ı h::ımişd yaşamışdır.
sevin;:,rl:ır.
4. Ağsaçlı qoca t::ımkinl;:ı suallara cavab verirdi.
38. BirindJ t:>yinsayla ifad;:,olunmuşdur? 5. O, duzlu-m;:ız;:ıli söhb::ıtl::ıri il;:ı hamını ::ıyl::ındiıirdi.
A) Birinci bölük sıraya düzülmüşdü. 6. Hamıya qayğı göst;;ır;:ın Niyaz bu gün n::ıd;ınsa
B) Allah)'.arın tüfangi h::ırfam;:,si ik) t;ıtiyi ç;:,krn;:,si
bir kefsiz görünürdü.
oldu. (I. Şıxlı) A) 3, 4, 5 B) 2, 3, 4 C) 1,2
C) Ayazlı-şaxtalı bir qış axşamı D}2,3,6 E)5,6
_Yeddiyold~ş olub yola düz::ıldik.(S. Vurğun)
O) Bırd:ın meş:mın 44 - Hansı cümfod;:ı t::ıyinkır bir-birin;:, antonim olan fei!İ
__, . _,,. . d;:ırinliyind;m qoca palıd ın m • d'ıy:,
q.ıu;,r cşıtm.ıuıyı s:>sg:>ldi. sifotl;:ırl;:ı ifad;:ı olunmuşdur?
E) Qız qalasının hündürlüyü28 metrdir. A) Xatir;ınin acısı da şirindir.
39. Yaxşı sözünün t:>yinyerind:, işl:>ndiy· ü 1 1 . B) Sevine zirv;:ısi il;:ı k::ıd::ır zirv;:ısi üz-üz;ıdir!
mü;;ıyy:m edin. 1 c m :J ::ırı
C) Açılan qapıda layla sevinci, örtül::ın qapıda ağı
L R:>sulyaxşı oxuyur. faryadı var.
il. Bu, yaxşı kitabdır. D) Biz;;,çördk vemn d;:ı torpaqdır, qoynuna alan da
E) N:, g;:ıl~m var, n;:ı gcd:m
- 52 -
CarnScanoer ile tarandı
Ciim/;miıı ikinci darac;,/i iizvlari

45. Hansı cümfal:,rd:ı toyin işl:ınınişdir? 2. Birindo z:,rflikişbıımiJmişdir:
l. Beşincilori bayram ınünasib:ıtib t;:,briketdil:ır A) Dün:,n hamin oğlan yen:ı bağda n:ırd oynayırdı.
2. Şagirdl;ır bağçada xeyli işl:,dil;;ır. • B) Axşam gün batanda biz ş:,h:,r;:, çaldıq.
3 • Bakı göz;ıl ş;;ılı:,rdir. C) Nüınayoııd:,l;ır 'T:,briz" mehmanxanasıııda
4. M;;ıniın uzun söhbotim s:.miyonnasın. yerlaşdil:ır.
5. Mağazaya bir ton un g:,tirdilar. O) Bir qarıal xeyli yüksokd;;ı dövra vunırdu.
46. T;Jyiıı lıaqqında sa/ıv fikirl;:ıri müoyyan edin. E) Abdulla forasotliv;;ı zir;;ık bir oğlan idi
J. Çox hallarda asılı t:,r;;ıf olur. 3. Zorflik cüıııfad;ı hansı üzvü izah edir?
2. T_;Jyini v;ı işar;ı ;;ıvnliklorind;;ın başqa, ;;ıv;;ızliyin A) h::mı ıııübt::ıdanı, lı:ım d:, x:ıb::ıri B) mübt::ıdaıu
dıgar m:ıııa nö\'l;;ıri toyin ola bilınir. C) t::ıyini D) tamaınlığı
3. Digor cüınfa üzvl:,ri kimi, toyinin d:ı ;;ılavosi olur. E) xobori
4. Tayin aid olduğu üzvdon h:,m ovv;;ıl, h:,m d;;ı sonra
g;;ıl:, bibr. 4. O yiiııgilllaşıııak, lirayiııi boşaltmaq iiçilndcırdini
daınşdı cümfasindazarfliyin hansı nıona ııövü
5. Toyin t:ısrüfaımı:,y:,ıı feillarl:ı ifad;:ı olun;ı bilıııir.
işl:mmişdir?
47. T;;ıyiniıı söz birl:ışın;;ısi ila ifad:, olunduğu cümfabri A) zaman B) m::ıqs:ıd C) yer
müayyan edin. D) s::ıbab E) t::ırzi-harabt
1. Bu, İtqapan kandinin sakini Novnızoli idi.
5. Meşaniıı iistünaela bil sıı çilaıımişdi cüml::ısind;;ı yer
2. Bu dünya bir qızıl kı.ız::,y:;ı b:;ııız:;ır.
z::ırfliyi n::ı il:, ifada ohmub?
3. aırafa mır saçan güıı:,ş dağlann arxasından
A) m::ısd::ır t::ırkibi il:;ı 8) isiınla
aramla qalxırdı. E) sifatb
C) ismi birlaşma il:ı D) zarfb
4. Çınnamb çayı keçan bizi göranda dayandı.
5. Ötkün sözüm, bskin ba'Xtım olaydı. 6. Yaydabııraya ölkaninharyeril1llandiııca/111ak iiçüıı
6. S::,idinqardaşı F::,ridm:mimyaxm dostumdur. çoxlıı turist galir cüınl::ısinin tarkibiııda zarfliyin
hansı ın::ına növl::ıri var?
48. Hansı cüml;;ınin t:ırkibind;;ıki tayin feildan di.izalan A) yer v::ı m:,qs::ıd B) zaman, yer v;;ı s;;ıb;;ıb
sifalla ifada oluıunuşdur? C) zaman va sabab D) zaman, yer v::ı maqs;;ıd
1. Güclü r:ıqibi saymamaq olmaz. E) yer v::ı sab:ıb
2. Doğnı söz acı olar.
3. Azarbaycan öz didargin övladJanrun taleyind:m 7. Dörd aydan bcJrioğ/111111 görnıcJyan aııa ondan maktııb
narahatdır. aldığı
iiçiinsevinirdi ci.inıl::ısind;;ı zarfliyin hansı
4. Sımq könlü t:ıs:ılli da ovuda bilmaz. mana növü işlarunişdir?
5. Şalı İsınayıl gafil gec:ı basqını t:ıklifini namardlik A) s:;ıb:;ıb B) k:;ııniyy:-ıt
saydı. D) m:;ıqs;:ıd E) zaman

6. Si.irüşk:m yol g:ıliş-gedişi çatinl:ışdirirdi.
8. B!i kişi ağır çalmıaliıriııi siirüya-siirüyaqapıya çatdı
cüm.bsind::ı t::ırzi-h:ırak:ıt z:ırfliyi na il::ı ifad;:ı
49. Cümfal:ırdaki tayinl:ırin ifad:ı vasit:ılarina göra
olunmuşdur?
işl:ınm;:ı ardıcıllığını mü:;ıyy:-ın edin.
A) ismi birlaşın;;ı ikı B) feili bağlama il;:ı
lıfeşanin dariııliklarindan galan sas hanımı heyran
C) feili sifat t::ırkibi il:;ı D) z::ırfl::ı
etmişdi.
E) feili bağlama t::ırkibi iJ;ı
Uşaqlar palçıq yoldan ÇJtin!iklakeçdilar.
Daza! ustadı a.
Vahidin aıııııı günii keçiri/di. _9. Aşağıdakılaıdan biri cümfo üzvü kimi yalıuz z::,rflik
f-'atandanuzaqlarda başına çox balalar ga!111işdi. olur:
Hayatın qara11tı yaşı/ ıııeşalardir. A) z:ırf B) ismi birl::,şm::ı C) ::ıvJzlik
ı. isim 2. feili sifat t::ırkibi 3. say D) m:ısdJr tarkibi E) feili bağlama t;;ırkibi
4. sifat 5. ismi birlaşm:ı
1O.Birinda zaman z::,rfliyiyoxtlıır:
A) Büllur buxaq, lala yanaq, ay qabaq,
ZıJrflik, mana ııövlari VıJ Şalımar zülfü p;;ırişanlar dolanır. (Aşıq afasg:ır)
ifada vasittılari B) M:;ın::, bir sevgili qorıaq g:;ılac:ık,
G:ılac::ık, bilmir:;ım haçaq galacak?!
1. Birind::ı ~rflik iş/;mıwmıişdir: C) Xoş saatda xoş g::ılibdi cabana. (Aşıq 81::ısg::ır)
A) Malunud axşam k:ışfiyyata getdi. D) Get, xoş g::,ldin,s:ıfa galdin,
B) Onlara t::ış:,kkiir etdim. G:;ılac:ıks:;ın haçan, duma? (R. afandiyev)
C) AloVlın qarşısını giicl::ı aldılar. E) Ç::ırş::ınb:;ı gününd:ı, çeşına başında
D) Biz bu hadisay:ı t::ı:ıssüffa baxırdıq. Gözüm bir alagöz xanıma düşdü.
E) Nigar h:ımiş;:ı bela geyinir. (Aşıq aiasgar)
- 53 -
r;JC'J ! I• ıı..,,fNİ ____

Cmııleııııı ikincı -,,. ç,kıııa aıı ı ıi a.\falt ;ı tcıqqıldcıclo,,
•I ••.. .. " I
--::~~~~-;-:--:--~
.. • 'iJ
O ' ' -- / ••
. fl. k 111 IISllll1l
·1 .( d
• ~,~ ·dı' ~ünıL:ısind;:ı z::ır ı n::ı ı ;:ı ı a : ı
·'7
•• . vardıı
d;ı ın;ıqs:ıcl z:ır iliyi .·
11. Hansı cuml;ı , ·a geriç:ıkı ldı. . . ..
19. yem•ıı
A) Dü~ın::ın qorxaı,~q :: .. çox sevınııdı. . olu~ınuşdur? .
B)Al1,ar''beş'' aldıgı uç_unlV"S"' n;:ılıııişdı.
• • 'j ti 11 ı;:ı ,,. " 0 j' A) fcili bnğlama ıl:;,k·b· il::ı
C) Uşaq t;;ırıfbndıyı llç üçOnş::ıh;:ır;:ı gel( ı.
' •
r ·ı·ı b"g•lamat;:ır ı ı
B) ıcı 11 •••
D) O, uşağa dJ rnnn• aınısı t:ırl:ıınışc

a1maq . 1ı.· C) fcili sif;:ıt t;:ırkıbı ı 1::ı
qonaqların ı
E) istid::m . ·'7 D) z;_-ırn;:ı. .
•• 1ıans ı ...
12. S;ıb;ıb z;ırflıyı eiiınbddd11.
ün d:ırs;ı g:ılnı:ımış ı.
. c1· E) i ıni bırl::ışm;:ı ıl::ı
A) Usaq x;ıst;:ıbndıyı uç ..
c/oı-,ııııq soç/arıııı
,ı oxşcıycı-oxşcıya
·1 taı·. J,
~s111,Jan
,, uçdu. 1 20 qı-111111
B) Q,,
,dı cüıııl;:ısinu::ı z:ır ı n::ı ı ;:ı ifad;ı
' k···un\'UVu
us yemg:ıtırın:ı uç .. -.. "I -güb danışın ı.
1 /110 o n·k
C) o 'bd::ırini gız • ı J 1m,:ık uçun~gu ;:ı ı· • vemıaı·.1
•
-
?
1}(/.~c
·/
.. k •• 'in bnd:ı get(ı. olunmuşdur.
D) Anasını gorm:ı uçt ..... 1ciddiçalışınalısan.
'
E) "Beş'' qiym:ıt almaquçm . . ~. A) z::ırn;:ı .b. ·1 B) '.eili_bağlarna İl;
C) !'cilibağlama _ı::ı_r~ı ı ı : ı
D) ısnıı birbşnı;ı il
13. A:;ırbaycaıı xalqı o___
··- ııı ii~t;;qil!ıyı
ı' .· d:ı z:ırlliyin m;:ınaca
ııgı ııııda E) feili sifot l::ırkıbı ıl::ı
miibari::.;ıyJ qalxdı euın :ısııı
hansı növüişl:ınınişdir? iliyi 21. Soııa xas,1 :,/;ıııdil'i. . iiçiiıı
. yığıııccığcı gcd,J
.. •bi/ıııad;
.
cum • ı ...z::ırflıyın hansı m;:ıııa nov ::ırı ışl;ı nıiş<
::ısınc.., - 1
1
s;:ıb;ıb z;:ır il ~drzi-h;ır;:ıbt zdrfliyi
1 • B) zamanz:ır .. 1
A) Y'.•
C) m:ıqsdd z:ırflıyı D) A) ııı::ıq ::ıd va s::ıb;:ıb
E) yer z:ırfliyi . . B) ııı::ıqs::ıd v;::ı yer
C) s;;ıb::ıb v:ı yer
Yııxımmda oğ/111111 goraıı •• aıw oııdaıı bır 1 . 1d;:ı
. ..xabaı
·/ı,Ia getdı ;:ıs 1
14
• tıırmaq
• • iiçiiıı /ı;ır b.ı k·oııııssaı_
• ."' . eum
.? ·
D) zaman v::ı nı:;,qs;;ıd
z;:ırfliyin hansı ın;:ına növl;ırı ışl;:ınmışdır. E) t::ırzi-h::ır::ık;:ıı v::ı zaman
A) t:ırzi-h:ır:ık:ıt v;ı yer
8) zaman,t;:ırzi-h:ır;:ık;:ıt v;:ı yer 22. Hansı ciinıl;:ıd::ı feili birl::ışın;:ı ın::ıqs::ıd z::ırfliyi kinı
işl;ınınişdir? .
C) s;:ıb;:ıb v:,yer
D) m:ıqs;:ıd v;ı yer A) M::ın bura sizi görm::ıy;:ı g::ılınış::ını.
E) zaman,s;ıb;ıb v;ı yer B) Kims::ısiz::ı ::ıl ıutmaq savabdır.
C) Oxumnq üçün lıövs::ıl::ı lazımdır.
15. Zamanz:ırOiyi feilibağlama t:ırkibi il;ı ifad;ı D) 13uişkıri görm::ıyi siz::ı tapşırıraın.
olunmuş cüml;;,nimü:ıyy;:ın edin.
E) Çalışmağı v;:ırdiş;:ı çcvir:ınd;ı heç n;-ı
c;;:ııin olınu
. .
A) C;:ımil :ılini ir;;ıli uzadaraqborunuqıfıla keçırdı.
23. O, giiııalı/arıııııı ba[!,ışlaıımcıs, iiçiiıı rox çalışı/ı
8) Havaişıqlaşdıqca Girdınan galasının (M. möht;ış;ıın
Hüseyn) cüın\::ısind:.-ı z;:ırfliyin hansı növl::ıri işl::ınmişdir?
bürcl;:ıri dahaaydın görünürdü.(M. Hüseyn) A) t:-ırzi-h;:ır;:ıbı, yer B) zanıan, s:ıb;:ıb
C) Qabaqlarbiz onunlatez-tezrastlaşardıq. C) s,bab, tarzi-harokot D) brni)}>I nıaqsod.
D) Çoxbilibaz danışmaq aqilinüstUnli.iyüdür. E) bnıiyy::ıt, zaman
E) O, gi.icl;:ı dirs;:ıkJ:m;:ır;:ık ;;,trafoboylandı.
16. Şahın iizünaağ o/dıığııııı iiçiiıı ıııaııi bııraya
24. Çox oxııyaı,
yox. ra.r g,,:,,,, rox hit,,,.ciirnbsind,
z:-ırOiyin hansı ın::ıııa növü işl;-ınmişdir?
göndcıribhır cüml;ısind;ı
növlariişlanmişdir?
z;,rOiyin111::ınaca hansı A) zaınan B) bıniyy;:ıı
A) sabah,yer D) t:-ırzi-h:-ır;:ıbı E) s,-ıb;-ıb
C) m;,-ısd;:ır, yer
E) zaınan, yer
B) s;:ıb:ıb, t:ırzi-lı;-ır;.-ıbı
D)t;:ırzi-h;:ır:ıbı, zaman
25. Nttınunalardan lıiriııda bağlama
[<ili
Z;:ırfliyi v;-ızifosind;:ı işbnnıişdi;
tarkibis,b,I
Yeı· be//aıııakdaı, al/ar;,,,;,,içi qobarolııııırdı, A) Maşın yol ayrıcı na ç,ııanda birdan-bir, dayanc
B) Yol uzandıqca oj),lıı ila söhbati da şirinl,şirdi.
17.
cün:'l;:ıs_in_d;:ı zarfliyinm;manövi.inüv:.-ı İfod~
vasıt:ısını mü:ıyY;:ın edin. C) Oxuynııda s::ısi lıaınını vakh ı.:d:ırJi.
A) s:ıb:ıb 2;:ırfliyi, nı:ısd:ır t;:ırkibi D) Uşaq q;-ıfi\d;:ın aymı görüb qorxdu.
B) nı:ısd;:ır 2;:ırfliyi, nı;:ısd;:ır
C) m;:ıqs;:ıd z:ırfliyi, nıasd;ır t:ırkibi
E) ı\:.-ı
.Rota sangardaıı çıxar-çıxıııa, güclii top aıaşlıı
qarşılnşdı.
D) Yerz:ırfliyi, ismibirl;:ışm:.-ı
E) sab:ıb z;ırfliyi, nı:ısd:ır 2G.N ürnun,ıard,n birinda foiIi ba ;,lama tarkibis,b.•I
z:.-ırfliyi vdzifasind;:ı işkın111işdi;
iş yaxşı
18. l!ans, cürnladat>rzi-h,r,k,t,, O' .
9vv;:ılc;ı ş;ıkill:ıri ı~ı
Maşın buruıanda sür,ıi artı<dı.
A) bu evimizJ var? A) Böyüya qnlaq asanda da gedir
Muğaı, düıiindoki dıvardaı, asırdırn. B) sola sürücü
as,blariııi sakitlaşdinn~k Çatdıq
B) kiçikb. /
Q;;ırargahda g;:ızındı. Yaşa müdrikl,şmalidı,
C) O, ~n~, .. C) Ana balalanna baxark,n sevinirdi. .
D) ü .uçun
E) Pis günl:ır birçgegc;ınc_ :ısg:ır Xıdnı:ıt edirdi.
Bırdan dohşotli ildınm şaqqıltısını eşidib
D) insan dolduqca daha da
;ının "''"us k' . E)qorxdum.
J "'" u ınıı llnudu\ct
u.
Ciiıııl;ıııiıı ikiııci d,1r;,c,1/i

ifr.ıı/,1ri
27. Söz birl;ışın;ısi il;:ı iföd;ı olunan z;ırtlik hansı C) İmran vaxtsız g;:ıldiyiııi düşiinüb, bir az da sıxıldı.
cüml;ıd;ıdir?
D) Kcşikçil::ır şahın g::ıldiyini görüb özbrinı•
A) Sevda onun yalan danışdığını başa düşdüyü üçüıı yığışdırdıl.:ır.
p;ırt olınuşdu.
E) Qoıışunun s::ılıl::ınkarlığından ııı::ınzil indi suyun
B) Maşınlar bncb t;ır;:ıf h;ırnbt eclirdi. altında qalınışdı.
C) N;ıc;:ıfin gözbri qeyri-ixtiyari örtlilm::ıy;ı başl.:ıdı.
35. Hansı diınl:ıd:ı z::ırllik fcili bağlama t:,rkibi il:ı ifad;1
D) O, haçandan-haçana dilkındi.
oluııımışdur?
E) M;ın s::ıh;ır;ı kimi orada olınalıyam.
A) Hava işıqlaşaıı zaman s;ıyyah xurcunu atın
28. Biz lıeç naya.fikir verıııadaıı iı-a/i/,Jı•irdik ciimbsiııd;-ı t::ırkiıı;:ı bağladı.
z;ırflik ıı;-ı il;ı ifod:, olunrnuşdıır? • B) Güııcyl:ırd;-ı çiç;-ıkkııııiş alça ağaclnrı ağarırdı.
A) feili bağlama t;ırkibi il::ı B) nılir:ıkbb adla C) 8bit qayıııanası il::ı arvadıııııı sölıb;-ıtini cşid:,ııd;:ı
C) ismi birl;ışm;ı il;ı D) m;:ısd;ır t;ırkibi il:ı pilbk:ıııd::ı ayaq saxlayıb qulaq asdı.
E) feili sifot il;ı D) öbil çox fikirbş:rnd;ın sonra axtardığıııı tapdı.
E) 1-1:ıınin vaxtc.laıı Xaıııın arvaclyold::ışının adını
29. Cümbbrin birind:ı iki z:.:ırf1ik vardır: ''qonaqcıl Mürşid" qoyıııuşdu.
A) O, fikrini h:ır bs;ı açıq bildirir.
B) Bayrağı yuxarıya qaldırdılar. 36. Zaman z::ırlliyi işl;ınmiş cüınbni ıııü;ıyy:,n edin.
A) Gaıni düz üç saat sahild:ı dayandı.
C) Bel;ı lıadis:.:ıl:.:ır bndd::ı tez-tez baş verir.
B) Göz;:ıl bir gün başlanırdı.
O) Havanın yaxın zamanda isin;;ıc::ıyi gözl;ınilir.
C) G;ıznıiş;ını çöll;ıri gül darıxanda,
E) G;ıııc müğ;ıııniııi s;ıhn:.:ıy:.:ı d;ıv;ıt etdil:ır.
Bulud göz yaşını ycr;;ı sıxanda.
30. Cüml;ıkırin birind:.:ı iki zarflik vardır: D) Saatl::ırla oııu diııl:.:ıy:.:ır, yonılıııazclım.
A) Ora g;ıl;m uşaqlar s;ıni gözl::ıyirl::ır. E) Yazıq arvad ayaq üst;:,duraraq g:ıl ib-ged;ıııl:ıri
B) Uşaqları aşağıya düşürdül;ır. qarşılayırdı.
C) Adil dayanmadan üzürdü. 37. Zaman z;ır0iyiııiıı feili bağlama t;ırkibi ild ifaJ;ı
D) M::ıkt:.:ıbd;:ı bu sözl::ıri lı;ımiş::ı eşidirdik. olunduğu cüıııb hansıdır?
E) Bahar g::ıldi, havalar xeyli yaxşılaşdı. Vasifbiz;;ı ;ıh;ııııiyy;ıt vcrın;ıd;ın keçib geldi.
A)
31. Hansı cüınl::ıd;:ı ın;ıqs;:ıd z::ırfliyi yönlük halda olan B) Maşın bnd:.:ı gir;_:ıııd;:ı Rüst;ını kişi küsülü adamlar
sözl;:ı ifad;;ı olunmuşdur? kimi otmmuşdu.(M. İbrnhiıııov)
A) S::ıh;ır tezd;ııı uşaqlar yarışmağa bura g;;ıl;;ıc;ıkbr. C) Yazın axırlarından havalar çox isti keçir.
B) Qoca t;ımiz hava almaq üçün lı;:ıy;ıt;;ı çıxdı. D) Axşam h;;ır t;ır;ıfd;:ı tonqallar galandı.
C) Vasif bu gün s:ılı;ır bnd:.:ı getdi. E) O, işd;:ın g;:ıl;:ın kimi bir q;.ıd;ır uzanıb dinc;ılirdi.
O) İki gün idi ki, H;ıs;:ın idaray:.:ı g;ılmirdi. 38. Hansı cüml::ıd;ı feili bağlama tarkibi s;:ıb;:ıb z::ırfliyi
E) Oxumağa xaric;ı ged:.:ınl:.:ır t:.:ıhsill::ırini uğurla başa v::ızif::ısind;ı işl::ınmişdir?
vurdular. A) Bütün üzvl;ır yığışınayınca biz müşavir::ıııi
başlaya bilm:cıy:ıc;ıyik.
32. Hansı cüml::ıd::ı ırnqs::ıd z;ırfliyi yönli.ikhalda olan
B) X;ıst::ınin v;ıziyy::ıtinin yaxşılaşdığını gör;ın
sözl;ı ifad;,ı olunmuşdur?
qohumlar xeyli far;ıh\;ındil;ır.
A) İşl::ını::ıya xaric;,ı ged::ın müt;;ıx::ıssisl;ır v;ıt;ın::ı C) Onların evinin yanından kcç:.:ıncl;;ı lı;ızin musiqi
döndül;;ır. s;ısi eşitdiın.
B) Valideynl;;ırini görm;;ık üçün H::ıs::ın k;:ınd::ı getdi. D) Qolnımlar yaralının v::ıziyy::ıtiııin xeyli ağırlaş
C) Qızlar sah:.:ıd:m üzüm yığmaq üçün yola dığını
görüb ııaralıat oldular.
düz;".)ldil:.:ır. E) H:ıkim x;ıst;ıy::ı yanaşıb onun n::ıbzini yoxlamaq
D) İki gün bundan qabaq dostum biz::ı g:,lınişdi. ist::ıdi.
E) M::ın oxumağa G:.:ınc::ı ş::ıh:ırin:.:ı ged;;ıc;,y;ıın.
39. S;".lb;ıb z;:,rfliyifeili bağlama t;:ırkibi ifad:.:ı olunan
i\;".l
33. asas t:.:ır::ıfi feili bağlama il;;ı ifad:Jolunmuş feili cüml;ıni mü;".lyy:cın edin.
birl;ısın::ıl:.:ır hansı cüml:.:ı üzvü v::ızifasind:.:ı çıxış ed;;ı
)
A) D::ırs::ı yaxşı hazırlaşdığına gör;:ı mü::ıllim onu çox
bilir? t::ırifüdi.
A) bmiyy::ıt, s:Jb::ıb, yer. zaman z::ırflikl::ıri B) Dilşın;:ın ordusu bizim artilleriya qüvv;:ıl;:ırimizd:Jn
B) m::ıqs::ıd, zaman, s::ıb::ıb z;:ırflikl;ıri qorxub geri ç::ıkildi.
C) t::ırzi-h::ır;:ık::ıt, zaman, s;;ıb::ıb, kamiyy;:ıt z;;ırflikl;ıri C) Ş::ıfaq ::ıll::ırini qoynuna qoyaraq bir bnarda
D) yer, t;uzi-h::ır;;ıbt. zaman z;ırflikl::ıri dayanmışdı.
E) s;,b::ıb, yer, m::ıqs::ıd z::ırflikl::ıri D) Canavarı gör::ınd;:ı at qorxub qulaqlarını ş::ıkl::ıdi.
E) B::ırk yorulduğu üçün yazını bitirm;:ıd;:ın yatmaq
34. S;ıb;ıb z::ırfliyinin ismi birl::ışm;ı il::ı ifad::ı olunduğu
ist::ıyirdi.
cüml::ıni mü::ıyy::ınl::ışdirin.
A) Qoca n;".lv::ıl::ırinin g::ılm::ıyini çoxdan gözl;ı_yir~i •.
B) Xeyli x;:ıst::ı yatdığından addımlannı ata bılmırdı.
- 55 -
Ciiııı/,111i11 ikiııci dar.:ıc,1/i ii:-.ı•liJrİ
40. Feili b:ığl;.11na t;;ırkibinin s.JbJb z;.:ırfliyi v;.:ızifas ind;:ı 44. Z:,rfliH::ıri söz birbşm_;ısi ib ifad;:ı olunm;----
işl;.:ındiyi cüml;ıni mü;.:ıyy~,n edin. diıııkıl:,ri mü::ıyy:,ıı cdın.
A) Olimpiadada uğur qazanmaq üçün çox çalı, maq 1. X;ınbndiııd::ı Az;:ırbaycan bayrağının
lazımdır. dalğalaııacağı güıı uzaq deyi!.
B) O dostunun sözi.ind;;ın incidiyin;.:ı gör;ı otaqdan 2. Yayda onlar Abşcron bağlarında dinc:ıbrdil
çıxmışdı. 3. O. ev;;ı qnyıdanda küç;:ıd;:ı atası il;ı qarşılaşdı.ar.
C) L:ıman mü;ıllimin t;:ıoali baxışlarmı göriib 4. Az:ırbaycan torp::ığında çox qaniç;.:ınlarin b--d .
"';mı
gözkırini yer;ı dikeli. başsız q::ılmışdır.
D) Bilal dayısını burada gör;md;ı utaıııb o biri otağa 5. Ağdaşda, Göyçayda nar v;:,heyva yaxşı yetisi
keçeli. 6. O gül;:ı-gül;:, qonaqlara yanaşdı. 'r.
E) İş vaxtının bitm;ısin;ı baxmayaraq, Jıeç kim
getm;ık bar;ıd;ı düşünmürdü. 45. Hansı cümbf;:ırd;ı t:ırzi-h;:ır;:,bt z;ırfliyi z:ırfl;ı İfad;ı
41. C:ıdv;ıli z:ırfliyin m:ına növl:ırin;ı v;ı m;ıntiqi o/ıııwıayıb?
ardıcıllı ~ a uyğun tamamla ın. 1. İki damcı yaş gözl;:ırind;ın süzül;ır;:ık yer;.:ı düşd"
1. ....... =aıjliyi 2. ....... za,jliyi 3.......... zaıjliyi 2. Atam qardaşımın dedikl;:ıriıı;:, s;:,birl;ı qulaq asır~ı
dövr;ı vurub heç n:ıyin üstünd;ı c. 3. Onlar s;,s salmadan h;ır;:ıbt edirdil::ır.
qaçaraq b. s:ıni gömı;ıy;ı
4. Maşın yüks;ık sür;:ıtl;:ı h;ır;:ıbt edirdi.
5. Bu işl;:ıri c;:ıld yerin;:ı yctirm;:ıliyik.
a ......... . sözünd;ın inciyib elm yolunda
A) I - t:ırzi-11:ır:ıbt;a. bütünlükfa 4 6. Hansı cümlal;:ırda t;ırzi-h;:ır:ıbt z;:,rfliyiz;:ırfla ifada
2- m;ıqs:ıd;b. kitab almağa olııımıayıb?
3 - s;ıb:ıb; c. usandığından 1. O, anasının üzün;ı baxaraq gülüms;:ıdi.
B) 1- zaman; a. qorxanda 2. Ana onları çox mehribanlıqla qarşıladı.
2 - tarzi-h:ırnk:ıt; b. düşünm:ıdan 3. Vüqar damşa-danışa silahını t:ımizl;:ıyirdi.
3 - m;ıqsad; c. sınağa hazırlaşmağa 4. asg;ır giillalari ehtiyatla sayırdı.
C) 1 - tarzi-h:ırakdt; a. addımbaşı 5. İsti olduğundan işçil;:ır yavaş-yavaş işl:ıyirdil;:ır.
2 - sdbab; b. :ımrinizd;:ın qorxub
3 - m:ıqs;:ıd; c. tahsilini davam etdirm;:ık üçün 4 7. Hansı cüml;ıl;ırd;:ısöz birl;:ışmasinin :ısas t;:ır;ıfı
O) 1 - s:ıb:ıb; a. h;ıy;:ıcanlanaraq z;:ırflik
vazifasindadir?
2 - m::ıqs;:ıd; b. düşün;:ı bilm:ıdiyi üçün 1. Yaqin, ağıllanar, tezlikla geri qayıdar.
3 - t;:ırzi-h:ırnk;:ıt; c. üz-üz;ı 2. Kürnyina zill:m;:ın baxışları duyur, dar küçalard;ı
E) 1 - zaman; a. geriy;}dön;}rk;:ın ayaqları dolaşırdı.
2 - S;}b;}b;b. oxumaqdan 3. Sahild;:ıki bağlar yaşıllığa q:ırq olmuşdu.
3 - m;}qs:ıd; c. mane;}l;ıri d;}fetm;}küçün 4. Tahir şahara ucqar kanddan galmişdi.
42. Kdmiyydt Z;}rfliyi hansı cüml;}forddiş];}runişdir?
1. Rü.st;:ım kişi bağçada işl:ım:ıkd;:ın zövq alırdı. 48. Yer zarfliyi söz birJ;:,şmasi ila ifada olunmuş
2. Bir qdddr s;:ıbirsizlik bütün işl;ıri korladı. cümlalari müayy;:ın edin.
3. Ana sonsuz d;}rncddJsevinirdi. 1. Dayımgil Calilabadda yaşayır.
4. Dayanacaqda avtobusa xeyli adam mindi. 2. Gündaliyim Hasan müallimda qalmışdı.
5. Bu mdsdldnj siz;) d;}fol;}rfoxatırlatmışam. 3. Bağımız d;:ıniz bnarında yerlaşir.
4. Kand yerinda yaşayan bunu bilmaz.
5. Tna evlar Babak prospektinda t_ikil;:,c;:ık.
43. Hansı cüml;:ıfordd .1sast;:ırnfı feili bağlama il.1ifad.1
olunan feili birfaşm.1 zaman z;:ırfliyi v;:ızifasind;:ı
Baş va ikinci daracali
işfanmişdir?
J. Dostlar bu q.1ran vernnd;}hamı .11çaldı. cümla üzvfari (ümu1ni)
2. Oğlanları onun m:,sfah;}tini unudur, özfari ist:,diyi
kimi yaşayırdılar. 1. E la gaf, ela gel, yol ;ncimasin cümlasindaki elô sözü
3. Qoca bu hadis;:ıni danışdıqca gözl:,ri qıyıhrdı. hansı cüml;:ı üzvüdür?
4. Onlar ş:ıh;:ır;:ı çatar-çatmaz yolüstü ;:ımisigil;:ı baş A) tamamlıq 8) ınübtada C) x;:ıbar
ç;:ıkm;:ık q:,rarma g;:ı]difar. D) tayin E) zarflik
5. Uşaqlar mü;}llimin sözl.1rini tez-tez yada ' 2 ... K;ş; yola düşanda dan yeri yenica ağarırdı" ..
salardı lar. C timlasindaki feili birlaşınanin sintaktik v;:ızifasını
müayyan edin.
A) yer zarfliyi 8) mübtada ..
C) zaman zarfliyi D) tarzi-harakat z;:ırflıY 1
E) tayin
CamScannerileıarandı
Ciimlaııiıı ikiııci daracali iizv/ari

3. Hansında x::ıb::ır nıübt::ıda i];ı bmiyy;ıt;ı gör;ı uzlaşıb? 12. Hansı cünıl;ı üzvl;ıri, ;ısas;:m, feili x;ıb;:ır::ı aid olur?
A) Onlar ımnim dostumdur. A) tamamlıq, z;ırflik B) t::ıyin, z::ırflik
B) Ağaclar qunıdu. C) tamamlıq, t::ıyin D) mübt;ıda, t::ıyin
C) Xırdaca evl;ır duman kimi görünürdü. E) mübt;ıda, tamamlıq
D) Çaylar daşır. 13. Miial/iın yeni darsi izalı edarkan şagirdliJrdrJn biri
E) H::ıkiınl;ır t;ıl;ısi rd il::ır. yerind,m dil/aııdi cümbsind;ı feili bağlama t;ırkibi
4. Hansı cüml:ıd;ı x:.:ıb;ır mübt;:,dail;ı bmiyy:.:ıt::ı gör::ı hansı cüml::ı i.izvüv:.:ızifosiııd;ıdir?
uzlaşıb? A) zaman z;ırfliyi B) tamaınlıq
A) Dey;ıs;m, m::ıni çağırırlar. C) s:.:ıb:.:ıb z:.:ırfliyi D) t:.:ırzi-h;ır:.:ık:.:ıl z:.:ırfliyi
B) Yuxandan baxanda çaylar aydın göıiinürdü. E) nıübt:ıda
C) Quzular m::ıl;ışirdi. 14. Nasiıııiııiıı poeziyasına vıırğııııaın cüml;,sind;ı ismi
D) Göll;ır xoş bir m:.:ınz:.:ır;ı yaradırdı. birl::ışm;ı hansı ciiml;ı üzvü v;ızifosind;ıdir?
E) Uşaqlar iç;:ıri daxil oldular. A) x;ıb;:ır B) tamaınlıq C) mübt;:ıda
D) t;ıyin E) z;ırflik
5. Hansı cüml;;ıd;ı il d:.:ır;ıc;ı]j üzvl:.:ıriıı üçü d;ı var?
A) Şair Nizami bir q;:ıd;ır fıkr:.:ı gedib m;ıktubu açdı. 15. Onlar obadan xeyli ıızaq/aşdı/ar cüml::ısind;:ı
B) M:.:ın h;;ıdsiz d;ır;;ıc:.:ıd;ı sevinirdim. x:.:ıb:.:ırd:.:ın ;ıvv:.:ıl işl;ınmiş cüml;ı i.izvi.i n;ıdir?
C) Onlar obadan xeyli aralandılar. A) mübtada B) yer z;ırfliyi C) t::ıyin
D) Şaınxal onun intiqam üçün g:.:ıldiyini yaxşı bilirdi. D) bmiyy;ıt z;ırfliyi E) tamamlıq
E) N;ırgiz qırmızı güldana t:.:ız;ı aldığı gülbri qoydu. 16. Hansı cüml;ıd;ı Lamamlıq ismi x;ıb;ır;ı aiddir?
A) Neftd;ın ınüxt;;ılif yağlar alınır.
6. Man az görınamişaııı bu sarayları, B) Bu kitab o kitabdan maraqlıdır.
Bıırda göya çıxan ahu-vay/arı (S. Vurğun) şeir C) Biz onunla faxr edirik.
parçasında a: sözü hansı cüml;ı üzvüdür? D) Ana m:.:ıktubu diqq;ıtl;ı oxudu.
A) z;ırflik B) t:.:ıyin C) tamaınlıq E) Bu şciri s;;ın d;;ı nb:.:ırl;ı.
D) x;;ıb;ır E) mübt;ıda
17. Uşaqlar bağdan gjjJ_dardi/;Jrcüml:.:ısind;ı altından
7. Çox keçıııişaııı bıı dağlardan, x;:ıtt ç;ıkilmiş söz hansı cüml;ı üzvüdür?
Durna gözlii bıı/aqlardan (S. Vurğun) şeir A) tamamlıq B) x;ıb;ır C) mübt:.:ıda

parçasında çox sözü hansı cüml:.:ı üzvüdür? D) t:.:ıyin E) z;ırflik
A) x;ıb;ır B) t:.:ıyin C) tamamlıq 18. Eyler-Yenn diaqramında sual işar;ısinin yerin;ı
D) z:.:ırflik E) mübt;ıda uyğun fikri mü;ıyy;ın edin.
Tamamlıq Yer z;;ırfliyi
8. Cüml:.:ınin qrammatik :.:ısasını n;ı t;;ışkil edir?
A) mi.ibt;;ıda v:.:ı z;ırflik
B) x::ıb:.:ır, tamamlıq, z:.:ırflik
C) taınamlıq v:.:ı tayin
D) mübt;ıda va x:.:ıb;;ır A) Yiy;;ılik, yönlük, yerlik halda olan sözl:;ırl;:ı ifad:;ı
oluna bil;ır.
E) x;ıb;ır v;ı t:.:ıyin
B) Adlıq, yiy;:ılik, yönlük halda olan sözl;ırb ifad;ı
9. Daniz qırağına çatanda qariba bir ahvalatla oluna bil:.:ır.
rastlaşdıq ci.iml:.:ısind:.:ı hansı cüml;ı üzvü C) Yiy:.:ılik, yerlik, ÇIXIŞlıq halda olan sözl:.:ırl:.:ı ifad;ı
buraxılmışdır? oluna bibr.
A) t:.:ıyin C) tamamlıq D) Adlıq, yerlik, çıxışlıq halda olan sözl:.:ırl;;ı ifad:;ı
D) ıni.ibt:.:ıda oluna bilar.
E) Yönli.ik,yerlik, çıxışlıq halda olan sözl:.:ırl;ı ifad;ı
10. Dan ııldıızu iifiiqdan boy/ananda karvan yola diişdii oluna bil;;ır.
cüınl;ısind;;ıkifeili birl;ışm;ı hansı cüml;ı üzvüdür?
A) x:.:ıb:.:ır B) t:.:ıyin C) ınübt:ıda 19. Neçadir?, ııecadir? suallanna da cavab ver;ın cüml;ı
D) tamamlıq E) z:.:ırflik üzvünü mü:.:ıyy:.:ın edin.
11. Hansı cüınl:min qrammatik ;ısası düzgün A) x;;ıb:.:ır B) tayin C) z:.:ırflik
göstarilmwıişdir?
D) mi.ibt;ıda E) tamamlıq
A) Q, ayaq üst:.:ı durub zala göz g;ızdirdi. 20. O, Vataniiirakdansevir cüml:.:ısind;ı hansı ikinci
B) Anası m:.:ıtb;ıx:.:ı keç;ırk;ın Az:.:ır otaqdan cıxdı. d:;ır:.:ıc:.:ıli
üzv iş/;mıııamişdir?
C) D:.:ırs t;ız:.:ıc;ı baslanmışdı. A) tamamlıq B) z:.:ırflik C) t;ıyin
D) S;;ırvinaz xanım birp;ıncar;;ıli evd;ı otunnusdu.
D) t;ıyin v:.:ı tamaınlıq E) z:.:ırflik v;;ı t:.:ıyin
E) Fırtına getdikc:.:ı sidd;ıtl;ınir.
- 57 -
C .. 1...,,iıı ikiııci tf,Jr;JciJfi İİ"VliJrİ

~ . d ~
,... .1.,,oetdik cüml::ısın ;:ı noqt::ıl;,:ıtit
-
tin maşgıı
-
1 11111.,
• 11'di etim •ıd::ı hansı .:ısı d
31. Kan• alıansı yerına
..........ıfad;:ı aı·t111aya
. • <;:ı lava olunsa,
1 .. I ..
ı :ı ;:ırınııı
d bılar
sayı
IGI\S/ 1 u,:, ..
b -----, da b')cum
ar.,, uzv
toyın_ı,mamlıq hoıniş,kı kını; lıomişoki

----~-'-
21 o bu """ /,esa a 1 •,dfr' arta a. . '. B) indi C) sar,
ı,yin ıaınom ı
•ikincidar,c,li üzv/~""~ ::•,rnk
C) A)
yoldaşlarımız
b. rlikdo
ı
E)
tayın Vurğıın) çıxsrılsa uzvl,rınıu

A) '- E) zarflikv, D) a .. . .
oö::a!yaraş11 Mu<•aııa hansı 1
Cüml;,-ıd;:ın hansı soz
ııün7unosind,nltından xaıı ıı ıııalıabbari onıı
Na
22 O) • o ce\'ran. •
k"I_nis(Ssöz .. 1J
cum 32. t ') .. < , elimi, . sa
xab::ır qa/;ıbahJraınrulılandmrdı.q; ıl;:ıb;:ı ar; ı

• ç, ' ar ar. lan yen,
tamamlıq Yenı
Mıırad111 anasma o.
üzvüdür? B) xitab C) 1 C) .
A)
D)mübtada E) tayin A) Murad B)
E) olan
23. Aşağıdakı
1
cümlada sonşaxs ı /aşd1111.
]uğuna ,sas,n hansı
üzvünüasanlıqla barpaetm;:ı k olar?•
D) onu
33. Hansı cum
.. : ı d--
"'' x::ıb::ırin mübt::ıda ıl;: ı bmıyY::ıt;,:ı
. .
gö
onıııı qaışı lığı uzlaşması
.. ... ?
1
!darayaçatar-çatma~ a , C) tamam
cum "' pozuJmusdur
., .
mubtadanı aldı.
1
zarflıy, Yaxş,Iığı,limizdan alıblar. (Şaiıııyar)

A) xabari B) A) Gami sahil, yan .
D)tayini E) B)
Aşağ,dala şoxs sonluğuna lıans,
24. cümlaüzvlinüasanlıqla barpaetnı,kasa
cümloda ol~r:
sa;
Univeı-siteriıı hayaıiııda ço.rdaıı göı-madıyıııı
C)
E)
Z;::ıifpayız gi.in;:ışı ümı
Saralır könllimün
ılıq_ şua_ları~ı
D) asg::ırl::ır ç;;ıtınlık!;:ı tan~~
çıçayı.
h: ır t;:ır;:ıfo yayırc
d sudan çıxartdı.
rastlaşdıın. aılsı cüml;:ıd;:ı tamaın ığı ıza ır.

z:ırfliyi arı tamamlığı
kliçanın axırın
dostumla ) b • 34 · H tayin e d
mübt:ıdanı Şaxtalı qış

C) ·
A) B x, A) Gözlanilmad,n fayton 1 • h d. '?a dayand
D) tayini
bacımı göı-mava gediıwn
E)
altından B) hal, çox davam edocakdi.
oxuyardı.
ç•kilmiş
25. Kanda cümlasinda C) Sazandaiar çalar, xan,ndo!,r
xan cümlaüzvünodir?
tamam!ıq
A) moqsadzarf!iyi
E) xab;ır
C)
B) sobob
. .
D) zamanzarfliyi
zorflıyı E) H.Z. Tağıyevyaraşıqlışaharin nıarkazinda
O) Otaqda tiistlidan göz-gözü görmürdü.
dördfasadlı üç ila
bina tikdirdi.
26. Onlarşahara i§.laınava getınişdilar cüml;,:ısind;:ı
altından
35. Mübt::ıdası söz birl;:ışm;,:ısi il;:ı ifad;::ı olunınuş feili
x::ıtt ç:ıkilmiş cüml;,:ı üzvün:ıdir? x;:ıb;:ır)i cüınlani mü;::ıyY;:ın edin.
A) tamamlıq B) s;ıb;,:ıb z;:ırfliyi A) Mah,bbatilhamaçağtnr mani. (S. Vurğun)
C) m::ıqsad zarfliyi O) rnübt:ıda B) Könlümün sevgili mahbubu m::ınim.
Vat,nimdir,vataniındir, vatanim(A. Sahhat)
E) yer zarfliyi
![arım![qaranlıq idi cümbsind, forqlandirilmiş C) Şairim!

Aç, paylasöz xozinani.(S. Vurğun)
27.
hansı cürn);ı üzViiv;:ızifasind;ı işl;,:ınmişdir? D) Anadır kişi
hor ya öz vatani_(A. Sahhat)
ifada
A)zarflik B) xabar C) t;,:ıyin E) Hücuma başlayır Vurğu
manimsöz ordum.(S.
D)tamam!ıq E) mübt;:ıda
36, Mübtodaya aid tayin na ila ifada olunnıuşdur?
28. l!,,ni i'ı!i!: gö'.üşma/i idik cilmI,_sind,forqlandirilıniş Ağıııısov
qalın
tüsı;; oımn
bığlarının
en// dodaq/armın iistüna enın,
arasına
ıfada ha_nsı cuınıa uzvuvazıfasınd, ,şI,nınişdir? doldu.
B) feili sifotl;:ı
A)Z>rflık C) tamamlıq A) sayla
D)X::ıb:ır E) mübt::ıda D) ::ıv::ızlikl::ı E) isiınl;:ı
B) tayin
C) sifotl;,:ı
29. Sonsarir/a,ibirloşm,si hansı cümJ><i,. 1 d :1
ır arı sozutasırlık haldaolar?
sar· l • •• .. • · ış ;,:ı s::ı, I
A) ... 0 1duqcamaraqlıdır. ·
:ıll::ıri ::ıs:ı-;:ıs;,:ı, titr;:ıyar;:ık
B) ••• oxuctu
m;:ırhurn atası haqqında İdi.
C) ••• ·
D) ... ela d;ı Yaxşı oxunrnurdu
rn;-ınirn xoşurna g;:ı)di.
E) ... Çox
30. Fei)isifott;:ırkibi hansı c·· .. ..
A) tarnarnJıq B) b ~rnl;,:ı u_z~uola bilıııaz?
D) ismi x,ı,,, E) :ü~t,:rflıyı C) feili XObo,
• https://t.me/eSources
Ciiııı/;min ikinci d;,r;,c;,/i iizv/;ıri

39. Öziinii szırı qayalara çııpan dalğalanıı sasi 46. Bıı güllari siz bağçadan darıııisiniz? cümlosind::ı söz
asabbri11isakitl.:Jşdirirdi cürnbsindaki feili birbşm::ısinin tar::ıfüri hansı cümla üzvüdür?
birl;ışm::ınin sintaktik v;:ızifosini mü;ıyy;ml;:ışdirin. A) mübt;ıda, x;:ıb;ır B) tanıamlıq, z:::ırf1ik
A) ın::ıqs;ıd zartliyi B) mübtada C) t;:ıyin, tamamlıq O) tayin, mübt:::ıda
C) zaman zartliyi D) t:::ıyin E) tamamlıq E) ıamamlıq, x::ıbar
40. Qıırddaıı qonan qo_ı-1111 sax/a111azcümkısind;:ı feili 47. Hansı ci.inıl;:ıd:ı mübtada il;:ı xobor bmiyy;:ıt;.:ı gör;.:ı
birlaşmanin sintaktik vnifosini mü;:ıyy;:ın edin. ıız/aşıııayıb?
A) t::ıyin B) mübt::ıda C) tamaınlıq A) M::ıktubıı oxumaq mümkün deyilcli.
O) zarflik E) x;:ıb;;ır B) Kondd:ı nol:,r olduğunu Qodir bilmirdi.
(M. Calal)
41. Sa/ı;ır te=d.mçox/arı "Az:ırbaycan" qa::etiniıı ta::a C) Uşaqlar yan-yana <layanınışdı.
11öııırasi11i alıb o.rnmaq iiçiiıı f,J/asirdilarci.imlasind::ı D) Yazılanı pozmaq ç:,tin idi.
feili birl;;ışm::ı hansı ci.iml:::ı iizvü vnif::ısindadir? E) Kim is;:ı çadıra t;.:ırof galirdi.
A) m::ıqs;;ıd z:,rfliyi B) ınübt;;ıda C) tanıamlıq
D) sab;:ıb z;:ırfliyi E) t;:ıyin 48. Hansı ciiınl;ıcb mübt;:ıda ila xab;:ır bmiyyat;:ı göro
uz/aşııwyıh?
42. Bi::d,J l'iJl,mp.:Jrı'iJrlik hissini u1111t111a111alıyıq A) Q:ıdirin arzuladığı dost yox idi. (M. C:ılal)
ci.inıl;;ısind;ı işl:ınıniş il d;;ır;:ıc;;ıli üzv haqqıııdakı B) Bu adamı nı;ın çoxdan tanıyıram. (M. Calal)
fıkirl;ırdJn biri J a11/ışdır: C) Qızını, bura s::ınin öz evindir.
A) Mü;ıyy:rnlik bildiran tasirlik halda olan O) Qaranquşlar da h;:ır yaz öz yuvalarına qayıdır.
tamamlıqdır. E) M;ın sözümün i.istünd;:ı dayanıram.
B) S;:ırb;:ıst söz birl:::ışm::ısi ila ifada oluııub.
C) Birbşm;;ınin asas t;:ır;:ıfi isiml;:ı ifada olunmuşdur. 49. Miln ıışağı saniııla göriişmaya gatirmişaın
nümun;.:ısind;:ı hansı cüml:;ı i.izvi.i
yoxtlıır?
D) Mübt:,da ib sintaktik ;:ılaq;:ıd;:ıdir.
E) Bu iizvün ifad;:ı olunduğu söz birbşırnsinin h;:ır A) tayin B) z;:ırtlik C) x::ıbar
iki t:,r:,fı isimdir. O) ınübt:ıda E) tamamlıq
50. Uzaqdan boğuq giilla sasi eş idildi (İ. öfandiyev)
43. Bi= vatan ıığmnda plıid olanları yad eıınaliyik
nümun:ısind:;ı hansı cünıl;:ı üzvü yox,lıır?
ciiml;:ısind;:ı işkmmiş il dar;:ıc;:ıli iizv haqqıııdakı
A) nıübtada B) z;.:ırtlik C) tayin
fikirl;:ırd;:ın biri ya11/ışdır:
O) tamanılıq E) xabar
A) Bu i.izvi.inifad::ı olunduğu söz birlaşm::ısinin
tarkibind;:ı isim işl:rnmişdir. 51. Verilmiş sxema uyğun söz hansı ci.iml;:ıd;:ıdir?
B) Feili birl;ışm;ı ila ifad;;ı olunınuşdur.
C) X;;ıb;ırl;ı tabelilik ;ılaqasina girmişdir.
D) Birlaşmanin asas t;.:ırafı indiki zaman m;:ıznııınlu
feili sifatdir.
E) İsmi birl;;ışma il;.:ı ifada olunmuşdur.
44. Baş üzvl;:ıri söz birl;:ışm::ısi ita ifada olunmuş cüml:ıni
mü:ıyy;:ın edin.
A) Bizim kandin adamları laxılçılıqla m;.:ışğul olur.
B) Tayyar:ıçi olmaq Şahinin çoxdankı arzusu idi.
C) Xalqın sadası lıaqqın nidasıdır.
D) Cavanın arzusu işıqlı olar.
E) T;:ıbi;:ıtin nadir sarv;:ıtl;.:ırini ınühafız:ı etm;ık çox
vacibdir.
A) Ora qonşumun ata yurdudur.
45. Mübt;:ıdası söz birl;:ışmasi il:ı ifada olunmuş cüml;:ıni B) Yuxarılar buna öz etirazlarını bildirdil:ır.
göstarin. C) Bu yerl::ır öınründ::ı insan izi görmamişdir.
A) Kazım bizim qonşuınuzdur. . . . . O) Çoxları s;ıni h;ı];;ı az tanıyır.
B) Sonu görünm:ıy;.:ın çölün di.izünd:ı ıkı kışı E) Aşağı otaqlar soyuqdur.
addıınlayırdı.
C) H:ırbçi olmaq üçün böyük irada v:ı q;:ıtiyy:ıt 52. Mübt;;ıdası camda olan isiml;.:ı, xabari ismi birloşm;ı
ila ifad:ı olunmuş cümlani mü:;ıyy;.:ın edin.
lazımdır.
D) Yen;:ı o bağ olaydı. (M. Müşfiq) A) Galanl:ır bizim rrnkt;.:ıbin şagirdl:ıridir.
E) Onun dedikl:ıri hamının xoşuna galdi. B) YtL"rnrılar da aşağıları eşitm;:ıy;:ı çalışırlar.
C) İnsanlar Yer iizünün ;.:ışr:ıfidirlar.
D) Bunlar "Kand h;:ıyatı" s;.:ıhifasinin materiallarıdır.
E) Onuncular m;:ıktab birinciliyinin qalibl;.:ıridir.
- 59 -
Ciim/;miıı ikinci d,,r,1cı1/i ii::ı•lı1ri
53. ;'ı.lübı:ıdası c:ımd;:ı olan isiınl;:ı, x:ıb;ıri ismi birbşm:ı D) Uşaq yavaş-yavaş bulağa yaxınlaşdı_v:.-ı_göz Yaşı
ib ifad:ı olıınımış cümbni mü:ıyy:ın edin. kimi t;ııniz va soyuq sudan doyunca ıçdı.
A) Ordu dağın başında möhbınl::ınıni_şdi. E) o. yaralı ;)Sg:ıri gördükcl:ı b::ırk sarsıldı v;;ı bir-iki
B) lVlii:ılliml;:ır c;:ımiyy;:ıtin ~rnhöm1::ıtlı addıın geri ç::,kildi.
nümav;:ınd:ıl;:ıridir. 60. Baş üzvl:ıri söz birl::ışm:ısi il:ı ifacl;:ı olunmuş cün1bni
C) Çıxış. cd::ınbr hamını heyr::ıtl;mdirdil::ır. mü:ıyy;)n ecliıı. . .. .. . .
D) G::ıbnl;:ır bu xalqın nüınay;:ınd;;ıbridir. A) Onların yaşadığı bndın k~n~rı gL~lltı-~ıç:ıklıdir
E) Göz;:ılbr yurdudur Az;;ırbaycanım! B) Naxçıvan ş::ıh;;ırind::ı_ ~c::ımının abıd:ı~ı ~ıc_~lır.
54. Payız giiııaşiııiıı ııım·i sularda aks olııııaıı ş~·i~lnrı
C) Moskvanın küç::ıl:ırınm adlarının bnısı turk
adlnrıdır.
0111111gö=hJriııi qaıııaşdırırdı cüml;:ısind::ı feılı
birl;:ısm;:ınin
\ sintaktik v::ızifosini mü;ıyy;m edin.. D) Abad bnd tüstüsünd;;ın b;:ılli ?l_ar._. . ..
E) Öyr:mm;:ık v;;ı öyr::ıtın;}k h::ır bırımızın ışıdır.
• •
A) t::ıyin B) tamamlıq C) z::ırflık

D) mübt::ıda E) x::ıb::ır 61. Baş üzvl;:ıri söz birl::ışm:ısi il:ı ifad;:ı olunmuş cümbni
55. Hansı cüml;:ıd;;ı x::ıb::ırin mübt;~dail::ı bmiyy;:ıt::ı gör::ı mü;:ıyyan edin. . . . . . .
A) Sanin bütün qabbalar~n bızım da faxnmızdır.
uzlaşmasında st1/ıva yol verilib?
B) Onun alnına dağılan zıl qara saçları qıvrım
A) Qonaqlar yola düşdül::ır.
qıvrımdır.
B) İdmançılann çoxu v::ıt::ın::ı q::ıl::ıb::ı il::ı qayıtdılar.
C) Sonralar bu ;;ılifbadan başqa xalqlar da
C) Quzular dağın ;:ıt::ıyin::ı yayıldılar.
b::ıhral:ınınişl;:ır.
D) O, t::ıl::ıb::ıdir.
O) Ür;:ıy;:ıyatan n;;ığm;}lari z::ırif duyğularının
E) Biz m::ıkt::ıbd::ın qayıtdıq.
ifad;:ısidir.
56. Afaqm ailasi ifa birga köçiib xaricda yaşamaq E) Uşaqların har biri bunları kitablardan
a~-zıısıı 0111111 ürayinca deyildi cüml;:ısinin baş üzvl;;ıri öyr;:ınırnlidir.
haqqında salıvi mü;:ıyy::ın edin.
62. Cüml::ıl::ırin birind::ı baş üzvl;;ırin h::ır ikisi söz
A) X::ıb::ır ismi birl::ışm::ı
il;:ı ifad;:ı olunmuşdur.
birl::ışm;}Sİ il;:ı ifad;:ı olunmuşdur:
B) Mübt::ıda feili birl::ışm;:ı il::ı ifad::ı olunmuşdur.
A) ı3z;;ıld;;ın bel::ıdir v;,fasız hayat.
C) Mübt::ıdanın ifad::ı vasit::ısinin t::ırkibind;:ı xüsusi
B) Nizaminin ::ıs;:ırl::ırinin çoxu alimizd;;ı yoxdur.
isim var.
C) Mn::ıli ;:ıhvalatlar danışmaq onun ad:ıti idi.
D) Cüml::ı yalnız mübt::ıda v;:ı x::ıb::ırd;;ın ibar::ıtdir.
D) Mümkünmü durub dayanmaq?
E) X::ıb::ır ş::ıxs;:ı v::ı bmiyy;:ıt;:ı gör;:ı mübt;;ıda il;:ı
E) S::ıh;:ırin açılması h;:ıl;:ı heç n;:ı v;:ıd etmirdi.
uzlaşır.
63. CümJ;;ıJ;:ırin birind;:ı baş üzvl;:ırin h::ır
ikisi söz
57. Cüml::ıd::ıki ismi birl::ışm::ınin t::ır;:ıfüri hansı cüml;:ı
birl::ışm;;ısi il;:ı
ifada olunmuşdur:
üzvl;:ıri v::ızifasind;:ı işl;:ınmişdir?
A) S:ınin işin;} kimsa qarışa bilm::ız.
Ata oğluna rafdaki kitabı verdi.
B) S::ınin v;:ızifan uşaqlara elm öyr;:ıtm;:ıkdir.
A) t;:ıyin, mübt::ıda B) t::ıyin, tamamlıq C) Xalqın arzusu xoşb::ıxt olmaqdır.
C) mübt;:ıda, x::ıb::ır D) tamamlıq, mübt;;ıda D) Onun arzusu çox göz;}ldir.
E) t;:ıyin, z::ırflik E) P;}rişanlıq zülfün öz qaydasıdır.
58. Hansı nümun::ıd;:ı ikinci d::ır;:ıc;:ıli cüml;;ı üzvl;;ırinin
64. Hansı cüml;:ıd;:ı baş üzvl;}rin h::ır ikisi söz birl:ışm;;ısi
hamısı işl::ınib? • il;:ı ifad::ı olunrnuşdur?
A) Allahyar bu kiçik h::ıy;:ıt;:ı gir::ınd;:ı uşaqları onu A) Xoş galmişsan, Yeni il!
qarşıladılar.
B) İnsanın ;;ın höyük silahı onun ağlıdır.
B) Cavad anasını gördükd;}kövr::ıldi v;:ı yaxınlaşıb C) M;:ımm;}dxan kişi onlara köm:ık etmir.
onu qucaqladı. D) Nail:ınin bacısının adı Aygün deyi!.
C) Evd;}işl;:ım;}kd;}n bez;:ın Gülg;;ız ona edilan E) B;}Ib, yen;:ı buralara ga]m;}]ioldum.
iradlardan yorulmuşdu.
65. Hansı cümlad;} baş üzvl;}rin h;:ır ikisi ismi
D) Saysız-hesabsız iradlar onların işl;:ım;;ısin;} mane
birlaşm;}larl;:ı ifada olunmuşdur?
olurdu.
A) "O olmasın, bu olsun" musiqili komediyasının
E) Qız ;;ılacsız qalıb oturdu va uzaqdan üzüb galan
baş qahr::ımanı Maşadi İbaddır.
g::ımiya tamaşa etm;}y;:ı başladı.
B) Lap qulağımın dibindan kiçik qanadlarını ilıq v:ı
59. Hansı nümun;}d;}ikinci d;;ır;:ıc;:ıli cüml;:ı üzvl::ırinin
hamısı işl:ınib?
atirli bahar havasına çırparaq bir quş da uçub
keçdi. •
A) Nadir c::ıbhaya getm;}mişd;:ın :ıvv;}I bağı bir neç;:ı
d:ıfo t;:ımizl:ımişdi.
C) İnsan öz tay-tuşları arasında üstünlüyü yalnız elnı
v;:ı san;}t;}gör;} a[d;}eda bilar.
B) Çay dağın zirvasind:ın axdığına göra iti v;:ı sür;:ıtli
axırdı.
D) Olduqca yek.n;}saqgörün;:ın bu günl;:ıri manalı
C) O, yerini düz;;ıltm;;ık bdhan:ısi i);)qalxıb etm;}~ h::ır ~as;}n~sib ~olmur. .. . --ı;ısi
p:ıncarad:m çöl;, baxdı.
E) Hamış;:ı öz ıradanın agası va oz vıcdanının ko
ol. •
- 60 -
Ciiıııf;ıııiıı ikiııci d,1r,1c;ıfi ii:.ı•l,,ri

"l > ➔ 5 73. Verilmiş cüınl:ıd:ı fı.!ili birl::ışın::ıl:ır hansı cümlo üzvü
66.Bu ıı.~lıııı 0111111ikinci vı-lııdıclır cüml::ısinin v::ızifosind:ıdir?
t:ırkihiıubn hansı söz çıxarıl.ırsa, cüml;ı üzvkıriniıı Aılaııılar fı.ır giiıı d.-ıstJ-c/ast;ı ıııeşi!)'."J 111oıwı
~avı sabit qalar'?
d.mııa_ı-J, qo:, Jiıulıq ropfamcığa gedirdi/;Jr.
A) 5 8) 4 C) 2 D) ı E) 3 A) m:ıqs::ıd z::ırfliyi 8) s;:ıb::ıb z::ırlliyi
1 2 3 4 5 C) taınanılıq D) mübt;:ıda E) yer z::ırtliyi
67. Bıı lıekaycı 111ii,>ll(fı11 ilk cısaridir ciiml;ısiııiıı 74. Hansı cünıl;:ıd:ı mübt::ıda vo x;:ıb::ır ismin cyni
t~rkibind::ın hansı söz çıxarılarsa. cüml::ı üzvl::ıriniıı halındadır?
sayı çoxalar? A) Talcyini özün mü;:ıyyanl;:ışdirirs::ın.
A)l 8)5 C)2 0)3 E)4 B) Yolunuz haradandır?
68. İslaıııııışm .,_'ağ'.şdan na qoı:nısıı? cüml;ısind;ı gara C) Y::ıt;:ın onun q::ıclrini bil:ınl;ırindir.
h::ırfüırl;ı verılmış söz sintaktik c;ıh;ıtd;ın n;ıdir'?
D) Yoldaşı öz yaxın qolıumlarından idi.
A) İsmi birl::ışm;.:ınin asılı t;ır::ıfıdir.
E) İbrahim xan Qarnbağın ;ın nüfuzlu xanı idi.
8) Feili sifot t;ırkibinin asılı t::ır;ıfıdir. 75. CümkıLJrd;:ın biri qramıııatik ;:ısasına göro forql::ınir:
C) Feili bağlama t;:ırkibinin asılı t::ır::ıfıdir. A) Manim mahnılarım haıniş;:ı ür;ıklari fath edir.
O) Fcili x;:ıb;;ırdir. 8) Hoyat yaşaınağı bacaranlarıııdır.
E) M;ısd;:ır tarkibinin asılı t;:ır;ıfıdir. C) H:,r bs;:ı sözün:, v::ı davranışına gör::ı qiynı:,t
verirl;ır.
69. H;ır iki baş üzvün iştirak ctdiyi cüml;ıni mü::ıyy::ııı
D) Çox danışan hörın:ıtd::ın düş::ır.
edin. E) Dovşan yuvası dovşan olmayanda da qorxaqlıqla
A) İşığı söııdürırnd::ııı Iampaııı dJyişdirın::ı. doludur.
B) Ömrünü faydasız işbrl;ı keçir;rnl;ır::ı yazığım
g;ılir. 76. Fikirbrd:ın biri doğrudur:
C) an höyük universitet yaxşı kitablardan ibar;ıt bir A) Bütün cüml;ı üzvl;ıri bir-biri il::ı sintaktik ;:ılaqaya
gırır.
kolleksiyadır.
D) Dünyagörmüş böyükl::ırin m::ısl::ıh;ıtl;ırini
B) Cüml::ıd;:ı sözl::ırin sırası heç vaxt pozulınur.
dinby;ır;ık yaxşı davranmağı öyr;ınirik.
C) Tayin h;:ımiş::ı t;:ıyin olunandan sonra g::ılir.
E) İtkil::ırin t;ısirini ömür boyu unutmursan. D) Z::ırl1ikl;:ır daha çox t;:ıyinin yanında olur.
E) X;ıb;ırl::ı mübt::ıdanın ;ılav;:ısi arasında pxs;ı gör;:ı
70. Hansı cüınl;ı yalnız qrammatik ;:ısasdan ibar;ıtdir? uyğunluq olmaya da bil::ır.
A) Yaxşı kitab çox qiym;ıtli x;ızin;ıdir. 77. Biri doğru ,leyi/:
(Hasan bay Zardabi) A) O.iınl;:ı üzvl;ıri miir;ıkk;:ıb adlarla ifad;:ı oluna bilir.
B) Kitab bir n;:ıslin dig;ır ıı;ısl;:ı ın;ın;ıvi 8) T;ıyinin v;:ı qeyri-mü;:ıyy::ın t;:ısirlik haldakı söz!:,
v;:ısiyyatidir. (A.i. Gertscn) ifad;ı olunan tamanılığın cünıl;:ıd;:ıki yeri, bir
C) Ancaq ür;ıkl;ırind;:ı öz sin-i olanlar bizim ür;ık qayda olaraq, sabitdir.
sirl;ırimizi anlamağa qadirdirl;ır. (Ciibran) C) Z::ırflikl;:ır daha çox x;:ıb::ırin yanında g;:ılir.
D) Elmi tafakkürd;:ı h;:ımiş;ı poeziya elementi D) B::ız;ın cüml;ı üzvl;:ırinin yeri d;ıyiş;:ı bilir.
olur. (Albert Eynşteyn) E) Taınamlıq h;ımiş;:ı mübt;ıdadan ;:ıvv;:ıl g;:ılir v;:ı onu
E) Artıq yükdan azad olmadan yüks::ılm::ık izah cclir.
düşünüldüyü kimi asan deyi!. (8h11Turxan)
78. Cüml;:ınin ikinci d;ır:ıc;:ıl;ıri üzvl;ıri il;:ı bağlı doğru
71. Hansı cümla yalnız qraınmatik asasdan ibar;ıt deyif? fikri mü:ıyy;ın edin.
A) Aforizml::ır fikir dünyasının suvenirl::ıridir. A) Yer z::ırflikbri mür;:ıkk;ıb adlarla ifad::ı olunmur.
(Tur Xandcr) B) Qeyri-ınü::ıyy::ın yiy::ılik vo t;:ısirlik halda olan
8) İnsanın yığdığı var-dövlatd::ın faydalana sözl;:ır ayrılıqda tamamlıq ola bilir.
bilm;:ım;ısinin sab;:ıbi el;ı onun varlanmasına C) T;ıyin x;:ıb;:ır:ı aid ola bilmir.
imkan açan qabiliyy;ıtl::ıridir. (Rivurol) D) Z::ırflik yalnız x;:ıb;:ır:ı aid olur v;:ı x;:ıb::ıri izah edib
C) Almazı ancaq almaz cilalaya bil;ır. (Heyne) aydmlaşdırır.
O) Uğurun sirri s;ıbirli olmaqdır. E) Bütün ikinci d;:ır::ıc::ıli üzvl;ırin :ılav::ısi olımır.
(Benjamin Dizraeli) 79. Bir-biri il;ı heç vaxt ;ılaq;ı yaratmayan ikinci
E) S;:ıbir ağılın x::ızin::ısidir. (Zeynalabdin Şirvani) d;:ır;ıc;:ıli üzvl;:ırin iştirak etdiyi ci.iml;:ıni mü;:ıyy;ın
72. Zehnimizi açan kitablar insan ruhunun tazahiir edin.

formasıdır nümun;ısind;ı cümkı üzvbrinin işbnm;:ı A) İndi daha döyüşür;:ım dözümb. (8. Vahabzad;ı)
ardıcıllığını mü;ıyy:m edin: B) S::ıhranın d;ırinlikl;:ırind::ın qatar s;ısi g:ılirdi.
A) tayin, mübt;:ıda, x;ıb;:ır (V. Sultanlı)
B) mübt;ıda, x;:ıb.-ır C) Bayraqlar sancılır garalan şuma. (İ. S::ıfarli)
C) tayin, mübt;:ıda, t.-ıyin, x;ıb;:ır D) Doğmadır ruhuma gürcü n;ığm:ısi. (H. Arif)
D) zorflik, mübt::ıda, x;:,b;:ır E) Sürücü v:ıziyy:ıti bel;ı gör;:ınd;ı qaş-qabağını
E) t;ıyin, mübt;:,da,tamamlıq, x;:ıbor tökdü. (H. İbrahimov)
- 61 -
- https://t.me/eSources
Ciim/;miıı ikinci d;,r;ıc,1/i iizvlari

80. Hansı cüml::ı yalnız z::ırflik v::ı x::ıb::ırd;,n ibar::ıtdir? 85. Nümuıı:ıd::ı ikinci d::ır::ıc::ıli üzvl::ırl::ı bağlı ~fık.
•
A) Iç::ıriy::ı güclü işıq şöl::ısi axdı. ·
nıü::ıyy;ııı 1::ışcı·ırın. 1 rı
B) Şiınş::ık çaxaııc.la h::ır yer işıqlandı. Anar Orxanın söyladiklarina ahaıııiyyat verınaJ·
C) Dayımda qiym;:ıtli kitablar var. çiinki hela s<>zhıri tez-tez eşidirdi. 1'
D) Axşam düş:.:ıncb darıxardıq. A) Tez-tez - t::ırzi-h:ır::ık::ıt z:ırfı il::ı ifod::ı olunnı

E) Görünür, onları tapa bilın::ıyibl:ır. z::ır flı.k·cır.
1· uş
..
81 • N uınun::ı t::ır d ::ın birindJ indiki zaman m::ın::ılı fcili B) İkinci d::ır;-ıc::ıli üzvl::ırd::ııı ikisi söz birl::ışın::ısı·ı·ı~v
•
b ırl::ışm::ı ifad::ı olunmuş<lur.
mübt::ıda, kcçmiş zaman m::ınalı fcili
birl::ışm::ı is::ı x::ıb::ır v::ızifosind;-ı işl;-ınınişdir: C) Be/;ı - ::ıv:ızlikl::ı ifod:, olunmuş t:,yindir.
A) Reklamda göst::ıril::ınl::ır şirbtin istehs::ıl O) Sid:wi - t::ısirlik hal ş::ıkilçili isinıl::ı ifad:,
etdikl::ıridir. olunmuş tanıanılıqdır.
B) Ş ır• k::ıtin istchsal ctdikl::ıri reklamda E) İkinci d::ır::ıc::ıli üzvl::ırin hamısı işlonmiş•dir.
göst;;ıri l::ınl::ırdir. 86. Ni.iınuıı;:ıl;:ıriıı birind;:ı ikinci c.l::ır::ıc::ıli ci.iml;-ı
C) Şirbtin istehsal ctdiyi m::ıhsullar i.izvl:ıriııin hamısı işl::ınmişdir:
s;ırgid::ık i 1:>rd::ınd ir. A) O scviııcli uşaqlıq ill;:ırimbn b;:ıri çox sclbr-suı
. 1. ar
D) S::ırgid::ı nümayiş etdiril::ınl:>r reklamda ::ıxıb gctmışc ır.
göst::ıri l;:ın 1;;ırd:>nd ir. B) Onun ayağında rczin ç:ıknı:ı, ::ıynind;-ı göy palto
E) S::ırgid:, şirbtin istchsal ctdikl:ırin::ı d:, geniş yer b::ışında
qara papaq vardı. '
veri lmişdir. C) M::ın onun baxışlnrındakı bu d::ırin m::ınanı oxuya
bilmirc.liııı.
82. O, 111aktc1hiıı /ı,Jy,1tiııi addım-adc/1111 dolaşdı, lakin
itin/iyi qalaıııi tapa bilmadi cüml:ısi il;:ı bağlı hansı D) Onlar doğma v:,t:ın::ı xidm:-ıt ctnı::ık üçün
fikir s,1/ıvtlir? çalışırlar.
A) Addıııı-addıııı - mür::ıkbb z:,r0::ı ifad::ı olunmuş E) K::ındlil:,r dağılmış bnc.ll:>rib::ırp::ı ctnıiş Y:ı y:u
g::ıbıd::ı iş;:ı başlaınışdılar.
t::ırzi-h:,r;:ıbt z::ırfliyidir.
B) İkinci d::ır::ıc:>li üzvl:,rin ikisi söz birl;;ışm:,si il::ı 87. Hansı nümun::ıd::ı ikinci d:,r;:ıc:,li cüml::ı üz\·l;ıriniıı
ifad::ı olunmuşdur. hanıısı var'?
C) İtirdiyi- feili sifotl:>ifocl::ı olunmuş t::ıyindir. A) S::ıriyy::ınin Adilin yanınd::ı fohl::ıl;-ıri müd::ıfo
D) Q.Jlaıııi - t::ısirlik halla ifad::ı olunmuş eım::ısi minıı:ıtdarlığalayiq h:ır:ıbı idi.
tama mi ıqdır. B) O. xıırıııayı saçlı, göy gözlü. olduqca yaraşıqlı biı
E) Cüınl:min h;:ır iki x;:ıb;:ıri m::ıluın növcl:>işl:>nnıiş ıışaq idi.
fcilb ifacl::ı olunnıuşdur. C) G::ınc m:ın:ı yanaşdı v:ı dirı:kıorun nı:ıni
gözl:ıdiyini dedi.
83. Xayvaııı Kiirii11salıiliııi qarış-qarış ga=di,mııııuı it,m
qıızıııııı tapmadı cüml::ısi ib bağlı hansı fikir O) M:,rm:ır sütunlu sar::ıyın qah:ığındakı mı.:ylbnç:ııl:
s;,/ıı•dir? bayram ş:>nliyi kı.:çirilirdi.
A) Qarış-qarış - miir::ıkbb z::ırfb ifad::ı olunmuş E) Salınacaq yolun planı indid;-ııı hazırlanır ,·;-ı vav
t;;ırzi-h::ırok::ıt z::ırfliyidir. g::ıl::ınd:ı onun icrasına başlanılacaq.
B) Xüsusi isimb ifad::ı olunmuş üzv tam::ınılıq 88. Hansı ciinıl:ıd:ı haş üzvbrd:ııı hı.:ı; biri ismi hirl;:ı~nıJ
v::ızi fosind:>dir. il:ı i fod:ı o/ıııııııaıııışılır?
C) İtan - fcili sifotl:>ifad::ı olunmuş t::ıyiııdir. A) an ınüq:-ıdd:ıs n:ığın::ı ;ına laylasıdır.
D) Quzıınıı -1::ısirlik halla ifad::ı olunmuş B) Nizaminin poı.:m:ıları onu dünyada
tamamlıqdır. m:-ışhurlaşdırıııı~dır.
E) Cüml;;ınin h::ır iki x:,b;ıri m:,lum növd::ı işl;mmiş C) İş icraçısı I l::ıs:ııı böyük t::ıcrüb:ı qaz:ınıbdır.
fcilb ifad:, olunmuşdıır. D) T::ıhsil islahatı ıı:zlikl:ı öz b::ıhr:ısini göst::ır;,ı.::ıkıliı
E) V::ıı::ıni qonıınaq hamımızın borcudur
84. Nümun::ıd::ı ikinci d::ır;ıc::ıli Uzvl::ırl::ı bağlı s,1/11•
fikri
mfüıyy:ın edin. 89. Hansı ctiml:ıd::ı baş üzvbrd;m hcç biri ismi birl:ışnıJ
Nigar lıc1fa da Zar(f,mi11dcdiklari11iıınııda bilmir, il::ı ifod;ı olıııımaııııştlır'?
olanları bir-hir vada salırdı. A) Az::ırbaycan t::ıbi:ıti müalic;,vi bitkil;ıri il:ı
A) İkinci d::ır::ıc;li üzvbrin hamısı işl;ınm;ıınişdir. z::ıngindir.
B) Hala - z;:ırfl::ı ifa<.bolunmuş zaman z::ırfiiyidir. B) Oxucunu c::ılb ed:m şeirin poetikasıdır. .
C) Bir-bir- mür;;ıkk;;ıb z::ırfü ifad;ı olunmuş C) S;:ım;ıd Vurğunun ::ıs:ırbri h::ımiş:> sevil:ı-sevılJ
z::ırflikdir. oxunur.
D) Olanları - t;:ısirlik hal ş::ıkilçili feili sifotb ifad;ı D) Milli Q:ıhr;ıınan Mübariz göst:ırdiyi igidliydgör.
olunmuş tamaınlıqdır. bütövlükd:ı türk dünyasının sevgisini qaz~nd1•
E) İkinci d;;ırnc::ıli üzvl::ır nitq hiss;:ısi il::ı ifad:ı E) Bu n;:ıtic::ılar g::ırgin zahm::ıtin göstaricisidır.
olunmuşdur.
- 62 -
Ciiııı/;miıı ikiııci tlaracali iizvlari

90. Nümuı~.:,d::ıki..for~l;mdi~ilıniş ifad;-ıbrin ardıcı( olaraq A) 2, 5 B) 1, 3, 4 C)3, 4, 5
hansı cuml:, uzvu oldugunu mibyy;m edin. D) 3, 4 E) 1, 2
x_x ~src/,1adahiyrotı1111:::.111 haşqa sahal;ıriııcla old11ğ 11
95. Hansı cünıl;ıd:, subyckt olsa da, baş üzvbrd:m yalnız
kııııı, dra111at11rgıyacla da inkişaf ii:::.iinügöstarirdi.
B11diiınla ı1:::.arlıc~\'Crn1 draıııat11rqlarınııı ;ısar/,Jri biri iştirak edir?
xıırici iHk;,/,1rı/;, da şiilır;,t qazaııırtlı.
A) Biz:, xoş g::ıl:,n iş ist:,nil;;ın d:,rdi sağaldır.
(Şekspir)
1. nıübt:ıda 2. t:,yin
3. tanıaınlıq 4. wrflik 5. x::ıb:,r B) S;ıbir v:, t::ınıkin birl::ış;ınd;ı
gücli.ioluruq.
(Napoleon)
A) 1, 4, 5, 2 B) 4, 1.3, 5 C) 2. 3, 4, 5
D) 4, 1, 2, 4, 5 E) 2, 1. 2, 4, 1, 5
C) Böyi.ikişl;ır v:,d vcrilm::ıd:ın icra cdibr. (Pifaqor)
D) Gi.icortaya çıxanda qanunlar qi.ivv:,siniitirir.
91. Nüıııuı~.:ıcbki..f:ır~l:,ndirilmiş ifad:ıl:ıriıı ardıcı! obraq (Napolcon)
hansı c.:uınkı uzvu olduğunu ınü:-ıyy:ın edin. E) Su axar, çuxurunu tapar. (Atalar sözü)
Bııgiiııkii :ıcblıi t.-ıııqidiıı siir,Jt/i inkişa{ııı:ırlıalasi
1 2 3 4 5
/11.Jlı:::. X.,\',).ff,) 1,1.mdı~ledir. Bıı ,/iiın/,1 ,Jcbhi t;ıııcıicliıı 96. İhrnlıiıır JSJ.!.Jrlikılaki ııarduşıııı sabirsizlikla gö::layirdi
ııii/11;:11 ('OX ortıııış. 0111111 yl'ııi ml'yarlan miİJ\'\',m
olııııııııışd11r. •• ci.iınbsinc.lJ ismi birl:ışm:min t;:ır:,fl:ıri hansı ci.imb
1. x:,bJr 2. t:,yin üzvbridir?
A) toyiıı, tamamlıq B) mübt;:ıda, tamamlıq
3. tanıamlıq 4. mübt:ıda 5. z:,rl1ik
C) t:,yin, nılibt:,da D) z:,rflik, x::ıb:,r
A) 4, 1, 2, 5, 2, 4 B) 2, 1, 5, 5, 4
C) 2. 1. 2, 5. 5. 3 D) 5, 1 4 , 3, -
?
E) taımıınlıq, z;ırnik
E) 4, 1, 5. 5. 2. 3 97. Hansı nüınun::ıl;;ırd:, ismi birbşın:,l:,r cümbnin ikinci
d:,r:,c:,liüzvii vozifosind:,işbnnıişdir?
92. Ha_ı•Jfiıı ortasıııcla aki/111iş afj,aclar taınnııı
1. S:,lim protokolun çıxarışını qovluğa qoydu.
,1ıııw1111şd11 cünıl:ısind:ıki fcili birbşıml::ırd:m biri
2. Kollcktivin r:ılıb:ıri nümunovi işçi olmalıdır.
forqli sintaktik v:,zit;-ıd:,dir?
3. T:ıl:,b:,br institutun h:,yotincl;:ı toplaşrnışdılar.
A) Riyaziyyat kitabını ycrd:m götürüb digor otaqdakı
4. Mü:,ssis:,ş:,h:,rin bnarındadır.
r;:ıf:, qoyduın.
5. Kitabım uşaqlarııı birind:ı qaldı.
B) S;:ıl'ur:rnin atası yeni salınmış parkda bağbandır.
C) Mi.i:>llim yeni dorsi başa salanda Gülar:, astaca 98. Mübt:ıda v:, x:,b;:ır haqqında verikın hansı fıkirl;ır
gülürdi.i. diizgiindiir?
D) Quşlar s;ıs eşid:,ncb uçub gctdibr. 1. 13iitiincünıbbrin lı:,rn ınübtodası. hoın d:, x:ıb;:ıri
E) Kiıns:, qapınııı arxasında durub söhb;:ıt:, qulaq olur.
asırdı. 2. Müht:,daciimbııin qranımatik c:-ıh::ıtd;:ın ;ın
93. Nümun:,l:,rin birind:ı söz birl;'Jşm:,si ib ifacl;:ı olunan ıniist;ıqil i.izviidi.ir.
ciiınl::ı üzvü baş üzvi.iizah cdir: 3. İsmin adlıq halında işl:m:m sözl;:ır yalnız miibt;:ıda
A) ayriy:, :,yri baxan :,yriııi düz gör:,r. olur.
B) aıı büyük x:,ta x;:ıtaların forqin:,varmaınaqdır. 4. X:,b:,rcüml::ıd:-ı lı::ıın :ısas. h;ım d;ı asılı t:ır;ıf kimi
C) Hor şey:, diqq:,tb yanaşan adam nadir hallarda çıxış ed;:ı bilir.
s::ıhv edir. 5. Mübt:ıda h:-ım nitq hiss;:ısi, h;:ım d;:ı söz birl:,şm:,si
D) Musa kişi uzaqdan g:ıl:,n M:ımm:ıdi tanıdı. ib ifad:-ı oluna bilir.
E) Hcç bsin gör:ı bilnı:ıdiyi göz::ıllikbri şairl:ır
99. Müht:ıcla v:ı x:ıb:-ır haqqında ,·cril;ın hansı fıkirbri
görürbr.
düzgün saynıaq olma:.?
94. Verilmiş ciirnl:ıbr :ısasında Eykr-Vcnn 1. Biitilıı cüınbbrin lı:ım nıübt:ıdası, lı:ım d:ı x;ıb;:ıri
diaqranıındakı s,1/11•/,1ri mü:ıyy:ııı edin. olur.
1. Ağıllı adam li:::.iiııc/,Jıı ~iicliiy.1 111eyd,111
ox11ıııa=. • 2. l\-1iibt:ıda ciimbnin qrammatik c;:ıh:-ıtd:ın :ın
(N. G,>IIC,)\ ·i) müst:ıqil üz,·üdür.
2. ôıı hc'iyiik z,?f,Jriıısmıın özi/11,1hakim olmasıclır. 3. İsmin ııdlıq halında işl;ın:,n sözl::ır yalnız mübt:ıda
(Platoıı) olur.
2
4. X:ıb:ır ciiınl:ıd:ı lı;ıın ;ısas, h:-ım d::ı asılı t:ır:,f kimi
çıxış ed:ı bilir.
4. Söz birl;ışııı;ısi 5. Miibt:ıda lı:ını nitq hiss:ısi, h:ım d:ı söz birl:ışm:ısi
1. X;ıb;ır fr:ııcoll,j i
birbşnı;ı il.ı if:ıcb il;ı i fod;ı olunan il:ı ifad:, oluna bilir.
oluııub. t:)yiml:mistifaJ:ı
oluınıb.
2. Taııı:ıııılıq ismi
birl;ışııı:- ib ifod;ı S. 2.Jrlliyi
olumıh. yoxdur.
- 63 -
Ciiııı/;miıı ikinci ı/;,r;,cali iizıı/ari
. Hansılar iki müxt::ılif cümb üzvi.inünsual ı kimi 107. Baş üzvl;,rinin h:,r ikisi söz ?irl:-ışm:-ısi il::ı ifact::ı
işl::ın:ı bilir? olunan ci.iınlolori ınü:-ıyy:m edın.
1. kim? 2. n;:ı? 3. hara? ı. S;-ıh:-ır açı landa m;-ınzilinin geniş eyvanına çıxın
4. n::ı üçün? 5. kim üçün? 6. n:;ı zaman? d;:ınizin gah çılğın, gah da sakit dalğalarını seyra
ctm:,k onun ad::ııi idi.
2. Ş:,rif ev;, g:ıbnd:.:ı yol boyu ancaq bir m;:ıs;-ıl;:ı
101. Hansılar iki müxt:ılif cümkı üzvünün sualı kimi
bar::ıd;:ı fikirbşıııişdi.
işl::ın;:ı bilir?
3. Bcl;,sini i~:,götiirmak, lı::ıqiqzıt:m <lJ,işin
1. na qadar? 2. nzı cdir? 3. kimd;:ın?
inkişafına t;ıkan vcrın::ıkdir.
4.nec;:ı? 5. n::ı cür? 6. n:, vaxt?
4. Süfr;:ıni b;JZ;:ıy:ın ınövsiim meyv;:ılJrinin hanı, 1
102. Hansı nümun:,lard::ı iş lanın iş ismi birl:,şm:, Nuru kişinin bağ-bağatının m;:ıhsulu idi.
cüml;:ılarin bütöv bir üzvüdür? 5. Şidd;-ıtli ki.il::ık qapı-p;:ınc;:ır~rni döyür, t::ınha q 12111
1. Maşın iki saat yolda qaldı. qorxusunu artırırdı.
2. Ömür bir bulanlıq suymuş, dem:ıli ...
(R. Rövş:,n) 108. Baş üzvl:,rinin h;-,rikisi söz birl::ışmasi il;:ı ifad;:ı
3. Bir gün hamımız onun haqlı olduğuna inanacağıq. olunan cüml:-ıl:,ri ınü:,yy:ın edin.
(B. Vahabzad:,) 1. Q;:ıdirin geco-gündüz bcynind:, dolaşdırdığı
4. Ah! M;m gündJn-gün:,bu göz:,llaş:,n m:,ns:,b sahibi olınaqdır.
İşıqlı dünyadan nec:, :,) pkim? .. 2. İnsan öımi.ini.i ancaq insan köm;:ıyi vo qayğısı
(M. Müşfıq) uzada bi l:,r.
3. Güls;:ın;:ıın qarının oğlu da bnd ca\'anları
103. Hansı nümunJIJrd:, frazeoloji birkışm:,lzır
iç;:ırisindo nüfuz qazananlan.Ian idi.
cümbnin ikinci dJr:,c:,liüzvlori yerindo işbnib?
1. Mon onun xatrina d:ıym;:ım:,k üçün m::ıs:,bni 4. Şam yem;:ıyindon sonra yenJ tut ağacının altı
işıqlandı.
ağartmadım.
2. QJş;:ım çoxlarının gözünün odunu alınışdı. 5. Ş:,lı:,rin toz-torpağından, SJs-küyünd:,n qaçanlar
3. Cin atına min;:ın İmran mü:,llim uşaqları b:,rk :,n höyük arzusu ilin yorğunluğundan azad olma
danladı. ruh yi.iks:ıkliyi il:ı iş:, qayıtmaq idi.
4. Düzünü deyim ki, bir az ;:ılim aşağıdır.
5. O, ağzına su alıb oturmağa adat etmişdi.
Cü1nladasözlariıı sırası. İııversiya
104. Hansı cüml;:ıl:ırd;:ı ismi birl:,şm;:ınin asılı tarafı
t;ıyin, ;:ısas tJrafı mübt;:ıdadır? 1. Söz sırasının pozulduğu nüınun;-ıni mü;-ıvv:ın edin.
1. 1--1::ır dolu sünbül üçün torpağa ;ıyilmişlar. A) X:ıstJ Qasım günü kcçmiş qoı:adı. ( 0XJst:ı Q:ısın
2. 1-foy;:ıtin ortasında balaca bağça salındı. B) C:-ınn:-ıtJ bJnz;:ır bir m:-ıclis qunıldu. ( '. G::ınc;ni
3. Bir an :ıtraf gözl:ırimd;ı sanki boz dumana C) Ey X;:ıtayi! Tanrı sorsun bu şibst;-ı köııliinıü.
büründü.
(Ş .İ. X:ıt:ı}
4. Qoluındakı saat babamdan yadigardır. D) Gol;m b:-ızirgandı. gcd;-ın xocadı. (X;-ıst:-ı Q:ısını)
105. Ay ar(flar, qanlıfalak c;ıhriııd,m E) S;:ırv ağacı h;:ır ağacdan ucadı. (X;-ıst;-ı Qasıın)
Ooluıından, qardaşdmı, e/dan ayrıldım. 2. Söz sırasının pozulchığu niiıntın:ıni miiJyyJn edin.
(A. Tufrırqanlı) A) Z:ırr:ıc:, qorxmadı, 1ı,·:ıtinlikbr::, dunış g::,tirdi.
Altından x;:ıtt çokilmiş söz birloşm;,l:,ri vo sözl:ır
B) lsbmbr şövbtli ta:xıa llttırdu. tN. G:ım:.wi)
hansı cümla üzvbri vazifosimb işbnınişdir?
1. s;:ıbob ZJrtliyi 2. tanıaınlıq
C) Başçı !ar m:ıcl istb ağır oturdu. (N. G:ını::ıvi)
D) Orla)n düziilsün lı:ır çqid ycın:ık. (N. Ganczı,i)
3. tayin 4. moqsod z;:ırfliyi
5. ismi xJbJr E) M:ırm:ır daşından olan köşkümüz \'ar idi.
3. Cün~bl:ırin birind::,süz sırası pozulnıuşdur: .
106. Altından Mtt çakilıniş sözldr hansı cüml;-ı üzvüdür? A) lşıqlanan evin p;)ncor:ısi uzaqdan yaxşı seı;ilirdı
Bu azmi ölkac/,1lwr kas;,sonsıı::: 111~1/nhbatim
var.
B) S;:ıh::ırdon Bakının küpl~rindo dolaşan Tahir
1. yer z;:ırfliyi 2. tamamlıq yaman yorulmuşdu.
3. tdrzi-hJr;-ık;:ıt ZJ_rfliyi 4. t:-ıyin
5. mübtJda C) asg;:ırk,r bu barod::,t:ız;:ı bir mJlumat
almamışdılar.
D) O, ;>k~yiv~ conıbı h;)kjmin qarşısına qoydu.
E) Günl;)r keçimıişdm ağlı-qaralı.
Ciiıııf;min ikinci d,1r;,c,1/iiizıı/ari

4. Cünıl:ıbriıı birimb söz sırası pozulnıuşdur: 9. Söz sırasının pozulduğu cüınla hansı misradadır?
A) Axşanıdan :,s:ın kiil:ık s:ıh:ır::ı yaxııı s:ıkitl:ışdi. Dinma:di ına/1111111 manim, giilınazdi şeirim manim,
B) I3ır :ızdan Z::ıf:ırl:ı birlikd::ı geldik Kür:ı ıaınaşa Giin;JŞ baymqlı min-ıniıı şuharinı olmasaydı.
elm;:-ıy:ı. Çiııarkimi qol-qanad atına:dıııı dörd bir yana,
C) M:ın onun çox h:ıy:,can keçirdiyini hiss eıdim. BakıtJk hir cp/ır;ıınan Ş;J/ıariııı olıııasczl'dt.
D) Uşağın adını Aytac qoy<lular. (S. Rüstam)
E) M::ıd:ıni davranış insanın ;:-ın ınülıüın kcyliyy;:ıtidir.
5. Cüml:ıl:ırin birind;:ı söz sırası pozulnıu~dur:
A) S:,m:ıd bir azdan Bakıya yola düş:ıc:ık. 1O. Söz sırasmııı pozulduğu cüınl;, hansı misradadır?
B) T;:ır;-ınniim ;:ııı ı;ox lirik növl:ı baülıdır. Gar:>ksiz tarif da y11x11yaba11:::ar,
C) "Leyli v:ı M:ıcnun'' mövzusıı :ıs;l:ırd:m b:,ri çox Uyııclar CfJIJmi iş iistii11cb d;J.
s:ın;ıtkarların <liqq:ıtini c:ılb cınıiş<lir. İsıedad ela bir ıoxıııııa b;ın:,Jr,
D} Beliıııd;ıki nıöhk:ını <l::ıri k::ını:ırl:ı bağladım Göyarar hir ,ııırıı daş fistiinda da. (M. Araz)
özümü ağaca.
E} Niişab:ı çox ağıllı v:ı t:,dbirli höknıdar idi.
6. lıJnlm, Ç,)kil7r, bıılıu1lar, güsı,}irdi, giiıı~ş. öziiı1ii

nünıun::ısind:ı söz sırasının ardıcıllığını nıü:ıyyan
edin.
A) 4, 5, 2, 1, 6. 3
B) 3, 1, 6. -l, 2, 5
C) 5. 3. 6, 1. 4, 2
D) 6. 2. 1, 3, 4, 5
E} 1, 3. 2, 5, 6, 4
7. Verilmiş cüınl:ıd:ı cünıl:ı üzvl:ırinin işl:ınm:ı
ar<lıcıllığını nıii:ıyy;-ın edin.
Diiııyada ıııaqcımı hilmay,ın bir kJs
Parc/,)/iyolları dii: geda bilııw:. (Ni:aıııi GJnc:>vi)
1. mübtada
2. x::ıb:ır
3. t:ıyin
4. z:ırfl ik
5. taınamlıq
A) 3. 1, 3, 5, 4, 2 B) 4, 3, 1, 3, 5, 3, 2
C) 4, 1, 3, 5, 4, 2 D) 4, 3. 1, 3, 5, 4, 2
E) 3. 1. 3. 5, 3, 2
8. R,-,qib/,1ri 0111111qi>dJrelıtiyoılı duyildi niimun:ısind::ıki
cümb üzvl;)rinindüzgün ardıcıllığını mü;,yy:lnedin.
1. nıübt:ıda
2. x;:ıb;-ır
3. z:1rllik
4. t;-ıyin
5. tamJmlıq
A) 5, 3, 3, 2 8) 5, 4, 2 C) 1. 3, 3, 2
D) 1, 3, 2 E) l, 4, 4, 2
- 65 -
aıavalar
12. Hansı cünıl;:ıdJ ::ılnv::ı işlaırıııaıııişdir'?
1. .-tkil- vı:lıım, bira: diıJq,11/i ol ciiınbsind:ı :ılnv::ı n::ıy:ı A) ;\tamın tanışıdır - h::ıkinı M::ıınm::ıddir.
. '
aiddir'! B) e. 81;:ıkbJrov - o görk::ımli s::ıhn::ı xadiıni 1.
A) ınübt;ıdaya B) xitaba . ı · .. ı·
scvıın ısı t( ı.
ıanıın
D) tamaıntığa E) z:ırfliy:ı C) Oün::ııı, y::ıııi mayın 17-d:ı bütün g::ııni v::ı k
. ı·k aterı-
2. Qı:ım - Cmıi/,). çux ııamlıaı olıııa cüınbsind::ı ;-ıtav;-ı t::ıhvıl ver( ı •. '
n:ıy:ı aiddir?
O) Ayın 22-d:ı axşanı, y:ıııi ş::ır qarışanda yol;;
A) taın:ımtığa B) mübt:ıdaya dii~diik.
D) z:ırtliy;.ı E) xitaba E) K0ç:ıl:,r::ı çıxanlar aras111daiki g:ıııc d:ı vardı
3. O t,mfd;m - Qaraba.~daıı yaxşı x.1/ıarbr eşitıııay.1

13. Hansı ciiml:ı üzvii ::ılav:-ıli işkrnınişdir?
başlamışdıq cüml:ısind:ı :ıl:ıv:ı ıı:ıy::ı aiddir? Bir :aıııaıılar anam 01111 - kiçik oğ/ıınıı ··11,aniııı
A) taınaınlığa B) t::ıyin::ı C) yı!r z:ırfliyin;.ı t;:ır/0111111" de_ı•,1 çoğırardı.
D) ınübt;:ıdaya E) x:ıb:ır::ı A) ıaınaınlıq B) x::ıb::ır C) z::ırllik
O) t:ıyin E) mübt::ıda
4. Zabit iııdi başqa ciir - ki11/1_1',"lli-kiııayali chıııışırdı
14. Nüımın:ıd:ı ::ılav::ı n:ıy::ı aiddir?
cüml:ısind:ı ::ılav:ı ıı;.ıy:ı aiddir?
Vicladi,qardaşıııı, sanıııisaıı, gcJ!,gal,
A) t::ıyin::ı B) tanıamlığa C) z:ırfliy::ı
Bizi ayrı saldı himiin•aı acal! (S. Vurğun)
D) x::ıb::ır:ı E) ınübt:ıdaya
A) x;:ıb:ır::ı B) mübt;:ıdaya C) tamanılığa
5. Maıı Raııjla - siıı(fyoldaş11ııla axşamiistii göriişııırıli O) t;:ıyin::ı E) xitaba
idim cüml:ısind::ı ::ılav::ı n::ıy::ı aiddir'?
A) z::ırtliy::ı B) mübt;:ıdaya C) x:ıb;:ır::ı 15. Hansı cüınb üzvü ;,lav:ıli işbnmişdir?
D) t::ıyin;;-ı E) tamaıntığa Aşağı - ç:ay111
k;ınarı adamla dolu idi.
A) x::ıb::ır B) z::ırflik C) t::ıyiıı
6. Hansı cüınl::ı üzvü ;:ılav::ıli işl;mmişdir? D) tamaınlıq E) mübt::ıda
Tahir - ganc neftçi usta Raına:011111 tapşmqlarıııı
can-başla yeri11a yetirirdi. 16. Hansı cümb üzvü :ılav::ıli işl;,nmişdir?
A) tammnlıq B) xab:ır C) mübt;:ıda A111111aSalim tamam başqa ciir - szmin raqiblariıı
D) t::ıyin E) z::ırflik kimi diişiiniir.
A) z:ırflik B) t::ıyiıı C) mübt:ıda
7. Hansı cüml::ı
üzvü :ılav;.'.IIİ işbnınişdir? D) tamamlıq E) x::ıb::ır
Salıar tezdaıı - /ıala da11uldıızıı doğmaınışdaıı yola
diişdiilar. 17. ı31av::ıli işbııınişdir:
A) z:ırtlik B) t::ıyin C) tamaınlıq Fatima hu giin Tahri=cbn- qadi111 Azarbaııcan
D) mübt:ıda E) x::ıb::ır şalıarind;m ayrılırdı. •
A) mübt:.:ıda 8) z:ırflik C) taınaııılıq
8. ölav::ı hansı cüml::ı üzvün:ı aiddir? D) t:ıyin E) x::ıb::ır
Uzaqdan- kandin aşağısmdaıı hazin bir liitaksasi
eşidilirdi. • 18. aıav:.:ıli işl::ınmişdir:
A) zorfliy:ı B) mübt::ıdaya C) tamamlığa Kak/iyin.fikri onda - bulaca bacıs111da idi.
D) t::ıyin;:ı E) x::ıb::ır::ı A) mübt::ıda B) vasit::ıli tarnamlıq C) x:ıb"
D) yer zorfliyi E) t::ıyin
9. ölav::ı hansı cüml::ı üzvün::ı aiddir?
Sah,minmahsuldar/ığı xeyli - bira-ikiartmışdır. 19. Seııtyabrın 15-da sahar tezdaıı biz Xan saray111ı
A) mübt:ıdaya B) tamamlığa C) x:ıb:ır::ı ziyarat edirdik cüml:ısind:ı zaman z::ırtliyin:ı ;:ılavJ
D) z::ırfliy:ı E) t:ıyim ola bil:ıc::ık sözü v:ı ya ifad::ıni mü::ıyy:ın edin.
A) T:.:ıbrizd::ı B) qış günl:ırind
10. Hansı cümkı
üzvü :ılav::ıli işl:mmişdir? C) gün::ış üfüqd:.:ın boylananda D) gec::ıyarı
Rıısiya padşalıı
o ziilmkardan- E) axşama yaxın
Yekaterinadanbir hadiyyadir.(S. Vurğun)
A) x:ıb_::ır B) tamamlıq C) mübt::ıda 20. Kandin mcJrka::indan ınıısiqi s;ıdaları eşidilirdi
D) t::ıyın E) z::ırflik cüml::ısind;;ı yer z:ırfliyin:ı ;;ılav::ı ola bibc::ık söz
biı-1:ışm;ısini mü:ıyy;m edin.
11. Altından x::ıtt ç::ıkilmiş ifad:ı sintaktikc::ıh:ıtd:.:ın A) bu sah::ır
n:ıdir? B) qış gec;;ıl;;ırind::ın
dı!randa Piri kişi qonağı _şalmrli ovçunıı
S~!1rJr C) m:ıd;miyy:ıt. evindan
gormadı.
D) t:ılJb;;ıl::ırin addım s:ısl::ırind:.:ın
A) ümumil::ışdirici söz B) ara söz E) göy cisiml::ırind:ın
- 66-

21. M;miııı arzııın ox11111aq- miial/iııı o/ınaqdır 28. Ciinıl::ıd;:ı z::ırfliyin hansı növü ::ılav;:ıli işbnmişdir?
cümbsind;ı ;ılav;) aiddir:
/);mi:çilar siiblı ıe:d;ı11-gü11aş /ıab doğmamışdan
A) x:,b;:ır;ı B) yer z;ırfliyin;;ı C) t::ıyin;:ı salıila c:ardı/ar.
D) tamamlığa E) mübt;ıdaya A) s;ıb:ıb z;ırfl iyi 8) bmiyyat z;:ırfliyi
C) yer z;ırfliyi D) zaman Z;)rfliyi
22. Ca/ıandar ağa ir&!iya- Suqovıışana doğrıı atını
çapdı cüml;;ısind:, alav::ı aiddir: E) t;ırzi-h::ır;:ıbt zarfliyi
A) x::ıb;:ır:::ı B) zaman z:::ıriliyina 29. Cünı];'lbrin birind;:ı tamaınlığııı ;:ılavasi işbıuııişdir:
C) tamamlığa O) yer z:,rfliyind E) mübt;:ıdaya A) Anar - t;ı];ıba yoldaşım ın::ın;) nı::ıktub yazn:ışdı.
23. Birind;:ı x;ıbar ala vali işbnmişdir: (Durğu işar:ıbri B) Bütün saha - quyular bir anda onun gözbrı
buraxılmışdır.) qarşısında canlandı.
C) Dilar::ı bu il instit11tunbeşinci, y;;,nisonuncu
A) Sani ;:ın yaxm dostumu heç vaxt unutmaranı.
B) Dediyiın bnd orada h:,min dağın ;ıt;ıyind::ıdir. kursunda oxuyur. .
D) Firidun xırmanın qırağıncla - lıab d::ı ~öyülm;ınıış
C) Çox az miqdarda c;ımi yüz kiloqram kağız tapa
buğda !ayasının yanında dayandı. (M. lbral_ıımov)
bilmişik.
E) Sizi - g;ıııcliyi qabaqda böyük işi ar gözbyır.
D) Bizim t;:ır;ılford:ı q;ıs:ıb;rniıı lap ırnrk:.ıziııd;:ı yeni
park satırlar. 30. Yer z;:ırfliyinin ;ılav;ısi işbnıniş cümbl;:ıri ınü;ıyy::ın
E) Rax bu Eldar manim ;ın yaxın köm;ıkçiındir. edin.
1. Uzaqdan axışıb gabn ;ılıali bizi - <löyüşd::ın
24. Cümkıbrin birind;:ı mübt;ıdanın ;:ılav::ısi işbnmişdir:
çıxmış ;:ısg;:ırlari ziyarat etm;ımiş öz xaniman111a
(Durğu işaral;:ıri buraxılmışdır.)
yaxın gctmirdi.
A) Ora Musagilin m;:ıkt;ıbim ged;ıml;:ı Alinıl;:ı
2. Külak çöllard:ın qalxan tüstü va dumanı c::ımıba -
qarşılaşdıın.
Salyan v;ı Lanbran t::ır;ıfa qovub aparırdı.
B) Bakıdakı paytaxtdakı hadis;:ı hamını heyr;:ıt;ı
3. Lakin birc;ı an sonra eyvanda söhb;:ıt tamam başqa
salmışdı.
şeyd;ın - m::ıdani tövbd:m gedirdi.
C) Buru bndin yuxarı başına gal. 4. Pill;:ıbnl;;,rl::ı yuxarı dırınaşan adam düz buraya -
D) Bura idar::ıııin yeni binası çox s::ıliq;ılidir. S;:ılt;ın;:ıtin evin::ı galirdi.
E) Onların evi bndin aşağısında çayın sahilinda idi. 5. Sanin kimi r:ıncb;:ırin ;:ısl C;)bh;:ısi buradır-bnddir.
25. Hansı cümlada taınamlığın alavasi işlanmişdir? A) 1,3,5 B) 1,3 C) 1,4,5 0)2,3 E)2,4
A) Oğlan anasına göz;)]bir hadiyya - namaz xalçası 31. Hansı ciiml;ı üzvü ;)lav;ıli işl;:ınmişdir?
alınışdı. Xazar danizinin salıi/inda - Bıızovnada böyiik bir
B) Evin tak övladı - g:mc zabit anasını görm::ıy;:ı sana/ariya tikilınişdi.
gedirdi. A) tamamlıq B) x:ıb:ır C) zarflik
C) Şagirdbrdan biri - Anar bütün suallara cavab D) tayin E) mübt::ıda
verdi.
D) aıi ;ımi - qonşumuz ınaraqlı kitablar satır. 32. Birind;ı tamaınlığın ;)[av;:ısi işl;:ınmişdir:
E) Fikrim d::ıniz::ı - X::ız::ır;;ı yönaldi. A) N;:ıc;:ıf geri - bnd;:ı qayıtdı.

B) Ş;:ıh;:ıriınizi - bu n;:ıhong s::ınaye m;:ırbzini
26. Cüml;:ıl::ırd;;ın hansında zarfliyin :,lav;ısi işl;mınişdir? doyunca scyr etmişam.
A) Yerin bu qurşağına tropik, yaxud isti qurşaq C) Qabaqcla- geniş nıeydançaya çıxan yerd::ı V;:ısil;ı
deyilir. .. qonaqları qabul cdirdi.
B) Uzaqda - şumun düz ortasında bır d;ıst;ı adam D) D:ıst:ı bir az ir::ılibyib sağ t:ır;:ıfa - qala qapısına
görünürdü. .. . .. doğru döndü.
C) Siz indi t::ıhsil alırsınız, y;)ni bılıkbrınızı E) Ali m:ıkt:ıbi qurtaranda m;:ıni öz rayonumuza -
artırırsınız. Saatlıya gönd:ırm;)k ist;)yirdibr.
D) Müavin 8bdülq;:ıdir özüınüzünküdi.ir -
33. 8lav;:ı z;:ırfliyin m:maca hansı növün;;ı aiddir?
bibiqızının kür::ıbnidir.
E) Onun yoldaşı - ;)l ağacına oxşayan uzun, caydaq Bizdan bir qadar ara/ıda-sıldırım qayalarııı o
adam dinmirdi. tarajindü yıırdumıızıın faxri sayılaıı Kalbacar
göriiniirdii.
27. Hansı cüml;:ı üzvü ;:ılav;)li işl;:ınmişdir? A) bmiyy:ıt z;:ırfliyin:ı
Bııra bax, qardaşım, indi Sah Qacar - B) zaman z;:ırfliyin;)
O sizi ta/ayan dişi canavar _ C) t;:ırzi-h:ır;:ıbt Z;)rfliyin:ı
indi da göz dikib Azarbaycana. (S. Vurgun) D) yer z;)rfliyina
A) t;ıyin B) tanıamlıq ~)_mübt;)da E) s;:ıb;:ıb z::ırfliyin;:ı
D) x;:ıb;)r E) t;'lrzi-h;ır;)bt z;;,rflıyı
67 -
a/aJ1aliır . . .? ------
" -11Jıansında ::ılav::ı ışl::ınmışdır.
34 • Birind::ı söz birl::ışm::ısi il:-ı ifad::ı olunmuş z::ırfliyin 39. Cuın 1::ı 1:ırı . . . d
I. Onun ıı::ıql etdıyı lıadıs:ıd::ı z::ırr::ı q::ı ::ır uydurına
::ılav::,si işl::ıııınişdir:
A) Q'.ıbaq sırada dayananların_ onuncuların çoxu yoxdur. . . . b .. .
olıınpiada iştirakçılarıdır. 2. M:rn R::ı,Xs,"'..,nd;:ını _ yenı n;:ıslın u numay::ınd:ısın·ı
B) Ş~ir qoc;ılığ111da Şirvana - doğma yurda qayıtdı.
yaxşı tanıyıranı. . .. ...
D .. y..,ı,i aıırcliıı 8-ı S::ırxaııın ad guııu ıdi
C) Bız bura yaz aylarında - oül çipk faslind::ı 3. uıı::ın, ., ' . . .. •
g;:ıl;:ıc::ıyik. 0 4 _Oııuncularııı bir neç::ısı:_ Adıl, Vusal. Eldar
btıuünki.i t:ınt;)ll:>llİn iştır::ıkçılarıdır.
D) Y~ı~arıda -yamacda qoyun sürüsü görünür.
E) Kıçık oğlumda - Turalda ::ıd.:ıbiyyata böyük h::ıv::ıs
A) 2 , 3 B) ı, 2 C) 1, 2, 3 D_) 3,_ 4 E) 2, 3, ~
var.
40. Hansı cu··nıJ::ıd::ı
c :,lav::ı. tamamlığa
. . .. aıddır? .
35. Birind::ı bınivy"t A) Ölbınizin ş:,r::ıilı_ ıa'.ıx_ı.' ~•k~nm::ız s;:ırv::ıtı bu
. .., z::ır ıı·ıyının
· · ::ılav::,sı. ışl::ınmış
. · d'ır:
o;:ıncl:ır _ g::ıl;:ıc:ıyınıız uçundur.
A) Onlar Sarıcalıda - çölün düzünd::ı aylarla qalınalı B) ali "Dan ulduzu"ndaıı - GUlar.:ı xamındaıı
olurdular.
8) bBiz.-buı·"uyd .ı·• ••
, uo_yu_şm;:ı, k - gözü yaşlı anal:ırıınızın, danışırdı. .
C) Bax onu yaşadaıı da bu _alqışlar. _nı::ıh::ı_bb::ıtdır.
acılarıınızın ıntıqaıııını alnıaq üçün g::ılınişik.
D) o_ m::ıkt:ıb direktonı Şıkarı şagırdl::ırın arasında
C) ~::ışfıyyatçılar ay batandan - :Jtrafa zil qaranlıq
oörm;:ıdi.
D çobnd::,n. sonra - , basl:.ıdılar
is::, , . Axşam -h::ır şey ziil~::ıt iç_'.nd;ı ~?~ul~~da
) Uşaql_:ıı bagdakı nıeyv::ıbrd::ın imbııları q:,d;:ır - E)
cıbbrı tutduqca yığdılar. nıeş::ıd::ı d::ırin bir sakıtlık hokm sururdu.

E) Bir q;::ıd;::ır bizd;:ın aralıd;ı - sıldırım q;ıy;ıl:ırın 41. Gör na ınağrıırdıır,
arasında gurultu il::ı Daşaltı çayı axırdı. Sidr ağacı -
36. Birind;:ı ın;:ıqs;:ı~ z::ırfliyinin ;:ılav:;ısi işl::ınınişdir: Sihir göz;,/i,
A) osın::ır xala il yası burada - Tanı;ımın evind;::ı Tayqamn tacı.
gördükd:;ı t;:ı;:ıccübl;:ındi. Bu parçada sidr ağacı mübt::ıdasınm ::ılav::ıl::ıri n::ı il;.ı
ifad;:ı olunmuşdur?
B) M;:ın N;::ıriımını çoxdan - h::ıb bndd::ı mü;:ıllinılik
etdiyi ill::ırd::ın tanıyıram. A) sifatl::ı B) m::ısd::ır t;:ırkibi il;:ı
C) S:;ıyyahlar yamaclarda xeyli - lap yorulana q;:ıtbr C) ismi birl;;ışm;:ı ib D) feili sifot t;ırkibi il;:ı
g:,zdil::ır. E) düz:.ıltın;:ı isiml::ı
D) N::ırnıin;:ı bura vacib iş üçün - kinoya 42. Cüınbl;ml;:ın hansında t;:ıyinin ;:ılav::ısi vardır?
ç;:ıkilm;:ıkd:m ötrü g:::ılınişdi.
A) Hesabdar dill::ındi: - Bizim kolxoz s::ıdridir -
E) İndi dağlar özünün an göz::ıl libasını - yaşıl Qocaoğlu.
donunu geyınişdi.
B) M::ın hara gets;:ım da, ın;:ıniın qib\;:ıgahım buradır.
teatr.
37. Cüınkıl;;ırd;;ın hansında ınübt;;ıdanın ;:ılav;,si vardır?
A) Onu - boya-başa çatdırdığı igi<lbalasını bağrına C) ~:m R::ıxş::ın_d~ni - yeni qadın n;:ıslinin bu göz;:ıl
basdı. numay::ınd;:ısını yalnız indi olduğu kimi görm;:ıy::ı
başladım.
B) Bunları - füq::ıra balalarım ata kimi böyiid;;ıc;;ıyik.
C) Ülfat oğlunun bir n::ıforl;:ı - M;:ış::ıdi ibrahimin D) Xan ~ı~d_ı v::ı ~ördü ki, qapını döy::ın xanın öz
n;:ıv;:ısi il::ı yaxınlığını bilirdi. E) ~::ı~dlı~t-r - It~apan bndinin ;:ıhli Novruz::ılidir.
D) ist::ıyirik ki, oxucu bir ail;min başçısını - c;:ıbh:ıd::ı b ·;:ı 1~r d 1, y;:ını m::ırk.ızd;:ıki soyuqluguwbaşa düş"
ı mır;mı. 0
x::ıb;;ır-;:ıt:;ırsiz it::ın g;:ınc F;;ıtullanı tanısın.

E) F::ıal g:-mcbr - t;:ıl::ıb;:ıl;;ır onlara yardım ctm;:ık 43. Hansı cüml::ıd;:ı Z:.)rflj· 1 ..
A) O k d " yın ;:ı av;:ısı ışl;:mmişdir?
m;;ıqs;:ıdil::ı pul toplamışdılar. , ::ın ::ı yazda - sular b 1 •
B) Uzaqdakı _ bndin k u ananda g::ıldi.
38. Cüml;:ıl;:ırin hansın<la ;:ılav.:ı işl::ınınişdir? C) Yuxarı - dağın zirv a~a~ nd akı ev bizimdir.
A) Orada - qara daşların altında yatan x;:ızin;ıni heç D) Qonaqlar yaxında _;:ısı ;:ı çatmaz yerdir.
bs üz:ı çıxara bilınaınişdi. E) Uşaq üçüncü_ son çayın k;:ınarındadırlar.
B) Apre! ayının başlanmasına baxmayaraq, h;:ıl;;ı uncu tapş w
44. X;:ıb;;ıriıı ;;ılav;;ısi han .. ırıgı Yazırdı.
ağacların çoxu çiç;:ıkl::ım::ımişdi. .. .. A) a . . . sı cuın\;:ıd;:ı • 1 .
zılsın ılanın _ faş• . ış ;mmışdir?
C) İnsanın varlığına iki şey hakim bsılıb: bırı B) Qulaq as, qoy baıaı'zının başı.
kama\ o biri is;:ı n;:ıfsdir. t • l ann v.ıt;:ın 1
;:ımız o sun, alnıaçıq l - e qarşısında
D) Payız;n çiskinli havası lı::ır t:-ır:-ıfi: biç::ın;:ıkl::ıri, C) Düşm;;ın bu d;:ıfo wo_sun.
torpaq yolları islatınışdı. t;;ır::ıfd;:ın hücuma ksagcınahdan - meş... 1 -
E) Almaııı, heyvanı, narı, tunıncu - •
D) Hacı Ibrahiınx.;:ıJil' eçdi "' zo agı
·_
Bu dördünü d::ır;;ın ::ılkır sevinsin. başında idi. ın evı k;:ındin ayağında - ··ı
E) Bsm;:ır xala İlyas b • go
gördükd;:ı t;;ı:.ıccu~ı ur~da- l'arnanu .
---------------------_ -::_6Q8-=--------..:~~ınd::ı
a/m•alar
45. Cümbbrin birind;:ı t;ıyin ;ılav;:ıli işl;mib: 3. Dostlarım bu yaxınlıqda - Bab;:ık prospcktind;:ı
A) Biz Ş;:ıhriyarı - yeni ;;ısrin böyük şairini ürnkd;ın yaşayırlar.
sevdik. 4. N;:ıııam h;:ıl;:ı ki ;:ımimgild;:ı - Qalabnddadir.
8) Direktor dill;:ındi: 'T;:ız;:ı kimya mü;ılliınidir _ 5. M;:ıkt;ıbin tikintisin;ı xeyli - beş milyon nıaııat
Xatir;:ı xanıındır".
v;;ısaiı ayrılnıışdır.
C) H.ı:_a gets;;ım d;:ı, qibl;:ıgahım buradır - Tağıb;;ıyli A) t;ıyinin B) x;:ıb:ırin C) nıübt;;ıdanııı
ocagı.
D) tanıanılığın E) z;ırlliyin
D) Evd;.ıki, y;ıni böyük qonaq otağındakı usaqların
ş;;ın s;:ısi eşidilirdi. ' 51. Cümlad;;ıki alav;:ı n;:ıy;ı aiddir?
E) Kandli gördü ki, lı;:ıy;ıtd;:ı hcç bs yoxdur - Bahar - fasil/,JrinJıı gıı=Jli lıar daj,Jqışı ;ıı•a:c er/Jll(İc>
sakitlikdir. içiıııi hir rahatlıq va sevine dııyğıısu hiiriiyiir.
A) fcili bağlama t:ırkibiııin asılı l0rafına
46. Cüınbbrin biriııd;ı t;;ıyin ;;ılav;;ıli işl;ıııib: B) taınaııılığa
A) M;m s;:ın;:ı - köhn;;ı dostuma inanmaya bilın;;ır;;ını. C) ınübt;-ıdaya
B) M;;ın burada - Az;;ırin yaııındayanı. D) z::ırlliy;:ı
C) Natiqin - dosı11mun cavabları ınü;;ıllimin çox E) feili sifoı t;;ırkibinin asılı t;:ır;:ıfına
xoşuna g;:ıldi.
D) El gücü - sel gücü. 52. Nüımın;;ıl;:ırin birind;:ı zaman z;;ırl1iyi ;ılav::ıli
E) Biz bu gün xeyli - t;;ıqrib;;ın üç yüz ting bas<lırdıq. işl::ınilıııişdir:
A) Abituriyentl;:ır iki günd:ın sonra - avqustun
47. Hansı söz v;:ı ya ifad;:ıni cüınl;ıd;;ıki mübt;;ıdanın ikisind;:ı imtahanııı n;:ıtical;:ırind;;ın x;:ıb;;ırdar
;;ı]av:ısi kimi işl;:ıtm;:ık olar? olacaqlar.
Rayona işhıyan yeııi ııaql~ı'Jaf msitasi ha111111111 B) Maşınlar asta-asta, t;;ıl;:ısnı;:ıd;:ın ir;;ılil;:ıyirdi.
iirayincaoldu. C) Qarşıda - I3abadağın ;;ıt;:ıyin<l;ı asrar;;ıngiz bir
A) bndimiz;;ı q;:ıd;,ır ged;;ın B) ist;;ıdiyi kimi manzar;ı canlanırdı.
C) gözoxşayan D) rayon sakinbrinin D) Dün;:ın d;:ı, bu gün d;;ı müşavir;;ıd;ı müxtalif sosial
E) iriıutumlu avıobus m;:ıs;ıl;;ıl;;ır ıııüzakir;:ıedildi.
E) Balaca qız aramsız, n;;ıfas d;:ırm;:ıcl;:ın danışırdı.
48. aıav;;ınin mübt;:ıdaya aid olduğu cüml;;ıni mü;:ıyy;:ın
edin. 53. Nünıun;:ıl;:ırd;:ın birind;:ı zaman z;;ırfliyi ;:ılavali
A) Bu mahnının ;:ın göz;:ıl ifaçısı L. İmanov ;;ıv;:ızsiz işl;;ınmişdir:
s:m;;ıtkarımız idi. A) K:mdlil;:ır xeyli - on tonlarla buğda ;:ıld;:ı etdil;:ır.
B) Asayiş keşikçisi - polis mayoru Turalı hamı B) Mübariz İbrahinıov qalır;:ımancnsma - düşm;:ııı;;ı
tanıyırdı. layiqli cavab verarak h;:ılak oldu.
C) Bu il tarlalarda daha mahsuldar t;:ıravaz - bl;:ıın C) GJl;:ın il - iki min on yeddinci ild;:ı ;:ıhalinin
;:ıkacay;:ım. adambaşına düş;:ın galiri daha da artacaq.
D) Zabit S;:ım;:ıdov - "Mauqli" J;:ıq;:ıbli idınançımız O) H;:ısan xeyli düşiin:ır:ık - t;:ıl;:ısın;:ıd;ın q;:ırar verdi.
üçün xüsusi mükafat ayırdılar. E) Giilıır;:ı m;:ıkt:.-ıb;:ı - t;ız;;ı iş yeri.nat;:ıl;:ısdi.
E) Lütfüzad;:ı - dünyanı heyr;;ıtl;;mdir;:ın alim
54. Sillogizmitamamlayan fikri nıü;ıyyan edin.
Az;;ırbaycana ürnkd;m bağlı idi.
r hökm: I3ütüncüııılJ i.izvbrinin ::ılavasi olur.
49. Nümun;:ıl;:ırd;;ın birind;:ı ;:ılav;:ı işl;:ınmişdir: 11lıöknı: Tayin cüml;:ı üzvüdür.
A) Yaxşı da, yaman da - hamı ;:ım;:ılin;:ı gör;:ı Natic;;ı: ....................................
qiym;:ıtl;:ındiril;:ıcak. A) CümlJd;:ı bir ncç;ı i.izvünalav;:ısi ola bil;;ır.
B) Atası ş;:ıh;:ır;:ı köç;md;:ı Zahir lap balaca, iki B) Tayinin ;:ılav;:ısi olm.
yaşında idi. C) TJyin ikinci dJr;:ıc;:ıli cüml;-ı üzvüdür.
C) Bütün sağlamlıq ırnrbzl;:ıri, y:ıni x;:ıst;:ıxanalar. D) H;-ım baş, h::ım ikinci d;:ır;:ıc;ıli üzvl;:ırin alav;;ısi ola
poliklinikalar, sanatoriyalar t;:ımir olunacaq. bibr.
D) V;:ıt;:ınimiz;:ı qarşı
;:ırazi iddiaları öt;:ın ;:ısrin E) H;:ır bir üzvün t;:ıyini ola bil;:ır.
ortalarında da, 80-90-cı ill;:ırd;:ı da olmuşdur.
55. Tarzi-h;-ır;-ık;;ıt z;;ırfliyinin alav;:ısi işl::ınmiş cüml;:ıdir:
E) Uzaqdan galan qoııaqlar, yaxın qonşular, b;;ıyin
1. M;:ıkt;:ıb müq;-ıdd::ıs yerdir - m;:,b;-ıdgahdır.
dostları toyu ş::ml~mdirdil;:ır. 2. O, lıay;:ıcanla - xüsusi bir t;:ışviş hissi il;:ı danışırdı.
50. Hansı cüml;:ı üzvünün alavasin;:ı aid nümuna 3. Çoxları bu cür - sanin kimi fıkirl;:ışmir.
yoxdıır? 4. O zaman Bakıdakı - paytaxtdakı çoxsaylı
1. Sağ t;;ır;:ıf - düşımn ınövqel;:ırin;:ı yaxın arazi mitinql::ır bütün dünyanı heyr::ıt;:ı gatirmişdi.
minalanmışdı. 5. Valeh yena ir;:ılida - r;ıqib meydançasındadır.
2. M;;ıtlab v;:ı S;:ırxan - bizim şagirdl;:ıriıniz t;:ıdbird;:ı
iştirak etdil;:ır.
- 69 -
56. Zaın:.n i'.;-ırllİ\'İnin :,l;:ıpsi işl.:ınmiş ı::üınl;:ıdir: 2. H::ını söz, lı;:m1 söz birl;ışm;,si ŞJklind;, olur
1. :ı .1h- n0yahrın :--J:ı yola dü,;ıı:::ıyik. 3. Siııtaktik cJlı;ıtd;m aicl olduğu üzvl;, eyni oİ
.k. - .
4. ı3lrıv:min lı;ır ı 'I l;ır::ı 1ınJ tırc, 6JZ;ın d;:ı vergül.
tır
2. Çoxbrı bu cür - .;:ınin kimi düşünür.
3. ~1.:ıkt, b mücpdd:ı. yerdir - nı;ıb.:ıdgalıdır. işrır;ısi qoyulur.
4. Axş:un - ::ıtalnn C\'J g:ıl.:ınd.:ı hu bar:ıd::ı m;:ılumat
Yı:nn;-ıliyik .
62. ı3lav:::ı işl;mmiş cüml;ıl;ıri mü;ıyy;ın celin.
•- . Fikri ycn;:ı ir:ılid.:ı - xüsusi olrıraq monitorinq ı. T;ırniz gcyimli, gü~;ıriizlü qızlar - uııivcrsiteı
iştirakçıbrı üçün ayrılmış yerd.:ı idi. t:::ıl;;ıb;:ıl;ıri höyük bır lı;ıv_;:ısl;ı ha_rais;ı gedirdibr
2. Yumsrıq otların, ::ılvan çıç::ıkbrın, <.lağ nan;:ıJ . •.
57. Hansı cüml.:ıkırd;:ı .:ılav;:ı işbnmişdir? göz;:ıl' qoxusu :::ıtrafa yayılınışdı. arın 11
1. \ .:ıt~mim;:ı - canım q;;ıd;;ır sevdiyirn yurduma
3. Gül, ey n~z_l_ı V;:ı~~ı: - ,od~~r~~rpağı. __ (S. Vıırğun)
qayıtdım.
4 K;ındın butun ;ıtı <11 ı, ) ;mı. d.ıglar, duz;:ınl;:ır
2. ~fakt;:ıb, bağça binaları - bir sözl;ı, bir çox köhn;:ı • nıcş;:ıl;ır qarla örtülnıüşdü. '
tikilil;:ır t;:ıınir edildi.
5 S;ırgid;ı tamaşa etdiyimiz ş;ıkill;ır, hcybll;ır -
3. Bakı - Az:;ırbaycanın paytaxtı bcyn:;ılxalq yarışlara • .. , ne;

1
ııaxışlı xalçalar, bullur qablar - h;ır şey olcluq-

hazırlaşır. . . ca
göz:;ıl v;ı maraqlı ıdı.
4. Oğul, qonşularıınız s;ımirni v;:ı mehribandırl::ır.
5. Telefonun d.:ıst:;ıyini ağayana - ötbm bir ;:ıda il;:ı 63. aıav;:ı işl::ınmiş cüml;ıl;ıri mü;:ıyy;:ın edin.
qaldırdı.
ı. Uşaqlar Nizaminin anadan olduğu ş;ıh;ır;ı _
G;;ıncay;:ı getdil;ır.
58. Tamamlığın :llav:lsİ işbnmiş cüm]:;ıbri mü;:ıyy;;ın 2. Üst-üst;;ı qalaqlanmış odun parçalarına, bir t;ır;:ıfo
edin.
yığılmış kömür torbalarına - bir sözl;:ı, har şey;ı
1. Ayazı - sinif yoldaşımı makt:;ıbin hay;:ıtind:;ı naz;;ır saldıq.
gördükd;:ı çox sevindim.
3. Dilar:;ı bu il universitetin dördüncü, y;:ıni sonuncu
2. Biza - mnunlara xeyir-dua ver;:ın ağsaçlı hırsunda oxuyur.
mü;:ıllim;:ı çox t;:ımkinl;:ı danışırdı.
4. Ş;ıh;ıriınizin gündan-gün;:ı göz;ıll:,şm;ısi hamı kin
3. Fikri orada - yazı taxtasında idi. m;:ıni da çox sevindirir.
4. O, zabiti - salmada dayanan m:;ığrnr harbçini
tabrik etdi. 5. Şagirdbrimizd:.:m bazil;ıri, y;:ıni: Ramiz, Aysel,
Sad:,f t;:ıdbird;ı daha foal idil;:ır.
5. Bu yerlari - Azarbaycanın ş;:ıhar v;:ı bndlarini
doğma v;:ıt:;ıni kimi sevirdi. 64. Uyğunluğu mü;ıyy;m edin.
1. ôlav::ı zaman z;ırfliyin;:ı aiddir.
2. ôlav;:ı yer z;:ırfliyin<'! aiddir.
59. Tayinin ;:ılavasi işl;:ınmiş cüınl;:ıl::ıri rnü;:ıyy;m edin.
3. ôlav;ı m;:ıqs::ıd z;ırfliyin;;ı aiddir.
1. Kandd;:ıki, yani ata ocağırnızdakı doğmalıq ömür
boyu unudulmaz. a. Maşını çox asta - saatda 30 kilometr sür;:ıtl::ı
sürürdü.
2. C::ıfarin - xalam oğlunun giley-güzarından m::ın da
x;:ıbar tutdum. b. Bütün gücü il;ı ;ısas arzusuna çatmağa - h;:ıkim
olmağa çalışırdı.
3. Göyç;:ıd;ıki dağlar -yaşıt örpakli o yerl;:ır indi
;:ılçatmaz bir arzudur. c. Çinar beş yüz ilcbn bir az, birc;:ı yaz az yaşadı. ..
4. Ata üçüncü, yani sonuncu qızının alnından öpdü. (R. Rza)
5. Qafar indi d;:ı o cür - ayaqlarmı sürüya-sürüy;:ı el.Onların toyu yarpaqlar saralmağa başlayaııda -
gedirdi. sentyabrda olınuşdu.
e. Ordumuz c;ıbh;:ınin ;:ın ağır yerind;ı - L;ıl;:ıt;:ıp::ıdJ
60. ôlaval;:ırla bağlı düzgün fikirlari mü;:ıyy::ın edin. mövqel;ırini möhbınbndirdi.
1. ôlava aid olduğu üzvd;ın h;:ımiş;:ı tire işarasi il;:ı 65. 01av;;ıl;:ırJ;ı bağlı uyğunluğu mü;ıyy;ın edin.
ayrılır.
1. tamamlığın ;ılavdsi
2. ôlav;ı cüml;minortasında da işl;:ın;ı bil;ır. 2. zaman z;:ırfliyinin ;ılavdsi
3. Bütün cüml;:ı üzvl;:ırinin ;:ılav;:ısi ola bil;:ır. 3. tayinin ;ılavasi
4. ôlav;:ı aid olduğu cüml;:ı üzvünün ;ıvv;ılind;:ı d;:ı
işl::ına bilir. a. B;:ıriy;:ı baxan - yolu seyr eddn qız q;ıfil p;ıııc;ırnn
bağladı.
61. Klastcri tamamlayın. b. H;:ır şey onun - Vasifin gözünün qabağında baş
verınişdi. .,
1• Bütün cüm);:ı üzvl;ırinin
;ılav;ısi
olur. c. Sabah, y;mi maym 13-d;:ı bütün tapşınqları yerın,
yetir;:ıc;)yik.
d. Dün;ınki - mayın onundakı bayram ş:mliyi xüsus
t;ışkil olunmuşdu.
e. S;ımdd yen;:ı d:Jbayaqkı qaraqaş, qaragöz qızı -
Müş;ırr;:ıf K:Jhmtarliniçağırdı. _...--
- 70 -
vlar,11,>r
66. ~)l:w;-ıl.:ırl;:ı bağlı nyğunluğu nıü:ıyy;:ın ı.:din.
1. Tanıamlığın :ıbv:ısi
2. Z:ımaıı z;-ırfliyinin :ıl:ı\';:ısi
3. T:ıyiniıı ;:ıl;l\·;:ısi
:ı. Hacı d:ı qubı:maıonın köm:ıkçisin;:ı - qalstuklu
ki~iy;:ı bir şiby;-ıı rn:1kıubu ç;:ıtdır<lı.
b. H;:ıy;:ıtd.:ıki - köhn.-.yurd ycrind;-ıki kiıns:ısizlik
onun ür;,yini ağrııdı.
c. l\lusa iralid:ı - yolun bnarında dayanmışdı.
d. Ayın iyirıııi ikisind.:ı - bazar günü yola düşdük.
e. Meş:ıy;ı - ağacların ;m sıx ycrin.:ı gcd;:ıc;ıyik.
67. ölav:ıl.:ırin işl;mnı;, ardıcıllığını nıü;ıyy;,n edin.

•Yeni x;ıst.:ıxana bndin bnarında - mcş;ınin
yanında tikilirdi.
• N;:ırgiz o mölıt;ış;ım ş;ıh;ıri - İstanbulu iki il JVY;ıl
t;ırk cdib.
• Birinci c.:ırg;ıd;ı olinıpiadanın qalibl;ıri - onuncu
sinif şagirdlari ;:ıy];:ışrnişdil:ır.
• Axtardığınız muzey aşağıda - R:ısul Rza
küpsind;ıdir.
I. tanıanılığın ;ılav;ısi
2. mübt;;ıdanın Jlav;:ı i
3. x;:ıb;:ırin ;:ılav;)si
4. z.:ırtliyin .:ılav.:ısi
68. ölav;ıbrin işl;;ınnı;;ı ardıcıllığını mü;ıyy;:ın edin.

• Vüqargilin ev];)rİ Ş;)h;ırin nı;ırbzind.:ı - H.:ıs.:ın
öliyev küç.:ısind.:ı yerl.:ışir.
• Olimpiya kompleksi orada - x;ıst;ıxana binasının
arxasındad ır.
• Bu h.:ır.:ıbtind;m sonra ;ın yaxı □ dostları - uşaqlıq
yoldaşları da ondan uzaqlaşmışdılar.
• Turistl;ır ölbınizin göz;ı] paytaxıını - Bakını çox
b.:ıy;ındil;ır.
1. tamaınlığın ;:ı]av;ısi
2. mübt;ıdanın alavasi
3. x.:ıbarin .:ılav.:ısi
4. z;;ırfliyin ;:ı]av::ısi
- 71 -
Jl,Jıııciııs ii:,l'f;,r
C) Otaqlar t:.:.ımiz v;:ı s:.:.ıliq:.:.ıli idi.
O) O. maraqla v::ı h:.:.ıv::,sb danışırdı.
Hamcins üzvler E) Bu böyük bina bu il tikilib.
Hamciııs iizvlar 8. H::,mcinsınübt:ıclalı cümbni mü::ıyy::, 11 edin

A) Uşaq ağalayır, anası onu sakitl:ışdirircti
. .. ı·· .. ,ı~,,ı· ı11t"iJ)')'Jn edin.
1• H ~:-ııncın'-- uzv ucun ~· .. k B) Arif, Nadir, Elclar y~rışda forql::ındibr .•
A) Anam y:ı :ıl maşınında tı·k··ış tı·k;:ır, ya da ,xor;:ı C) O, otaqları, m::ıtb;:ıxı v::,d;;ıhlizi s;:ıliqay
. 1 . a saldı
hazırlayardı.
.. . b. Jtın1 O) Nail::ı danışır, Fuad onu dın ::,yırdi. •
B) Bu s;ısl;ır dunyanın o t:ıyın dan' y;:ını ız;:ı m;:ı E) Eldar, Aysel, caınaata tez x;ıb::,r çaldırın.
olmayan al:ınıd;ın g:.:.ılirdi. .
C) Süleyman dönüb otaqdan çıxmaq tSl;ıy;m<l:.:.ı 9. O, kürsüya si11agardi. Da111şma~ı, sıısdıı bir danı
onunla üz-üz;:ı g:.:.ıldi. Çatıb qara qaşlarınıfikra getdı o bir an/ıq. •
D) Onlar s::ıs-k.iiy::ı ayılıb bayıra çıxdılar. . (S. Yurğun)
E) M;ın Maralı çox gözl;:ıdim, amma O g::ılıb Nümun::ıd::, hansı cünıla üzvü h::,mcinsdir?
çıxmadı. A) mübt::ıda x;:ı~;:ır
EB)) C) taınaıniıq
D) z;ırflik t;,ıyın
2. H;:ımcins tayinli cüml;:ıni mü::ıyy;:ın edin. . .
A) Bu ganc, qüvv:.:.ıtli v::ı t::ımiz s;ıs ona öz s;:ısını 1O. Qışm bıız qatığı, yayın ayranı,
xatırladırdı. Payızm qayınağı yadıma düşdü. (S. Vurğun)
B) O gec;:ı Sariyy::ı il::ı C:.:.ımil:.:.ı d::ı yeni mahnıları Nümun;;ıd::ı hansı ciimla üzvü h:ımcinsdir?
h::ıv;:ısl:.:.ı oxudu)ar. A) z::ırflik B) tamamlıq C) t;ıyin
C) O, yeni açılmış yasam:mkimi t::ıravatli v:.:.ı gözal D) ıni.ibt::ıda E) x::,b::ır
idi.
D) Aşağıdakı qaranlıq d::ır::ıd;:ı d::ıyirmanın çarxı 11. San na zaman yazacaqsan ilk dasıa111
üz::ırin:.:.ı töküı;ın su aramsız şırıldayırdı. Bıı ıniiq,Jddas, bu ınöhtaşaın hiisna dair?!
E) O, ehtiyatla, yavaş-yavaş söza başladı. (S. Yurğun)
Nümun:ıd::ı hansı cümla üzvi.ih::ımcinsdir?
3. H::ırncins tayinli cümlani rnüayy;:ın edin. A) t::ıyin B) tamamlıq C) mübt;ıda
A) Evimiz, bağımız m::ına t::ız:ı görünürdü. D) x;:ıb;:ır E) z;:ırflik
B) M::ın va bacım anamla babamgil:ı getdik.
C) Yanaqları lala kimi qızarır, gözl:ıri alışıb ~a~ırdı. 12. Cümfanin hansı üzvü h::ımcinsdir?
D) Qızılquş ovçu Pirima s::ıdaq:ıtl::ı ~ulluq e?ı:dı. Nad<Jnmanim qabağımdan qalanları yeyanlar,
E) B::ıyim xala sakit v::ı mehriban bır qadın ıdı. Köhna - kaşkül pal tarımı öz aynina geyanfor
İndi mana ağ olmuşlar?
4. H::ımcins üzvlü cüml;:ıni mü::ıyy::ın edin. A) x::ıb::ır B) z;;ırflik C) t:ıyin
A) Yaz aylarında burada çadırlar qurular, gediş-g::ıliş
D) mübtada E) tamamlıq
çoxalardı.
B) Buranın axar-baxarı xoşuına g::ılir. 13. Hansı ·uzv h::ımcinsdir?
C) H::ıy;:ıtd::ıki ağaclardan s::ıb;:ıtl;:ır;:ı alma, armud, Burda yada düşür yaxın, ıızaq da,
heyva yığıldı. Har kiçik nöqtad;ı bir cahan görür.
D) Güclü kül::ık ;:ısir, toz-torpaq bar t:ır::ıfi dumana A) tamamlıq B) x::ıb::ır C) t:ıyin
bürüyürdü. D) mübt::ıda E) zarflik
E) Onun saçları qar kimi ağarmışdı.
14. Bu çalgıda illarin dönüşünü, yaıpaq/arın
5. Az<Jrbaycannaxışları o q<Jdarwrif va gözal tökiilüşiinü, bııludların uçuşunu göracayik
işlanmişdir ki, baxanları maqnit kimi öziina Ç<Jkir cüml;:ısind;:ı h::ımcins tamaınlıq lar n::ı il:ı ifad;ı
cümfasind:ı hansı üzv hamcinsdir? olunmuşdur?
A) z::ırflik B) mübt::ıda C) tayin A) avazlikla
D) tamamlıq E) x;:ıb:.:.ır C) feili birlaşma ila
6. Hni Aslanov möhkam iradali, oddan-alovdan E) m::ısd::ırfa
qorxmayan bir general idi cüml:ısind;:ı hansı üzv
15. H::ımcins üzvl::ır n;:ı il;:ı ifada olunmuşdur?.. 1 ;qiı
h;ımcinsdir? .. ·· ·• güclıı ,ııan
O, Ali ahın hik matina, b ir da ozunıın
A) t;:ıyin B) z::ırflik C) mübt::ıda
inanırdı.
D) x::ıb::ır E) tamamlıq
A) sifatl::ı
7. mımcins t;:ıyinli cüml::ıni mü:ıyy::m edin. C) feili birl::ışm::ı il;)
A) Elçin m:;ırd v:.:.ı igid h::ırbçidir. E) isimi::,
B) Ana uzun yol g::ıldiyin;:ı gör;ı yorğun v;:ı üzgün
görünürdü.
-72 -
16. H:ınsı cüınbd,"l h;ımcins t:ımaınlıqlar var'! C) Kitab v:ı q:ıl:ıın sıolun ilstilndoidi. .
A) Oyuncaq ,·;:-ı top stolun altında idi. D) Qırnıızı. ç;,lırayı güll:ır bağı;aya xüsusi gö:ı.:ıllık
B) Sıul. di\'an ,·:ı şk:ıt' c,· ;:ışyalarıdır. \'crin..li.
C) Usta sıul Y:l şbt' düz:ıltdi. E) Zouparkda ayı v:ı qurd var idi.
D) Tural v;:-ı ,\ygün :ıl:ıçı şaginll;:ırimizdir.
E) Zooparkda do\'~an v;:ı tülkü var idi. 25. 11::ınsı diınbd:ı lı:ııııcins x:ıb:ırl:ır var?
A) Gün çıxdı. :ıırar nura boyandı.
17. Hansı d.iml;:ı üz,·ü h:ımcinsdir'? B) O. c,:oxlikirkışir. am::ıq bir q:ırara g:ıb bilıııirdi.
Naıııardiıı dünyada çox pkdiııı h.1/ısiıı. C) ı\y nazlı g:ıliııt:ık güliir, b:ıyaz buludlar da güz:,l
/ı.a11111sıııı, qeyratiıı. anıı giirm,1di111.
(ı\şıq ôbsg:ır) görünürdü.
A) miibt:ıda B) x::ıb;ır C) tanıamlıq D) Görünür, fikrim siz:ı çatmadı.
D) t;ıyin E) z;ırflik E) Elııı s;:ıııiıı b:ıl:ıdçiıı. s:ıbir is:ı ba~çııı olmalıdır.
18. H;ınıcins x;:-ıb;ırli cüınl;ıni ıııü;:ıyy;ın edin. 26. l lansı cüıııl:ıdo lı:ııııcins iizvl::ır yo.nlıır?
A) Dey;ıs;ın, s:ıhvini haşa düşüb. A) Uşaq bu yay ya bndcb, ya da bağda dinc:ıl:,c:ık.
B) Quşlar uçub g;ıldibr. B) Bir göz:ıl. bir scviıııli oğul böyi'ılclli ana.
C) Gün çıxdı. buludların arasından qövsi-qüzeh C) O. çantasını :ılin:ı aldı v.:ı t:ıkısik cvd::ın çıxdı.
göründü. D) İpoksaçlı bıı balaca qız Z;:ılıradır - sevimli
D) Görünür, işl::ır qaydaya düşür. şagirdiıııdir.
E) Bir gül, danış da. ay bala! E) Bu lıün:,ri. c:ısar:,ti biz atalarımızdan oxz ctmişik.
19. Söz ıneydaııı geniş olmalıdır ki. ilham orada lıiiııar 27. 11:ınıcins üzvl;:-ır;:ı aid edilmiş xüsusiyy:,tl::ırd:,n biri
göstarsiıı, ö::.atıııı ç-aps111
(M. İbrahimov) cüınl:ısiniıı s;,lıl'llir:
hansı üzvü lı;ımcinsdir? A) Bütün ciiınl::ı üzvbri h:,mcins ola bilir.
A) tamamlıq B) t::ıyin C) z::ırflik 8) Eyni su::ıla cavab verir.
O) x;ıb;ır E) mübt;ıda C) CüınbdJ eyni sinıaktik v::ızif;:ıd;ı olur.
D) Bir-biri ib sadalanıa inıonasiyası V;) ıabesizlik
20. Söz torpaq qadar. Vatan qadar ıniiqadcbs. pak 1·;1
bağlayıcıları ib bağlanır.
ııcadır cüml::ısinin h::ımcins x;ıb::ırl::ıri n;:ı il;ı ifod;ı
E) Cüınl;:ıd:, lı::ır biri ayrı-ayrı üzvl:,rl;)bağlanır.
olunmuşdur?
A) z;ır1fa B) isiml;ı C) sifatl;ı 28. lfomcins üzvl:,r::ı aid edilmiş xüsusiyy::ıtl::ırd::ın biri
D) feill::ı E) söz birl::ışm;ısi il;ı doğrudur:
A) Bütün ci.imb iizvbri h::ımcins ola bilmir.
21. Hamcins x::ıb;:ırl::ır n;ı il;ı ifad;ı olunmuşdur? B) Ciiml;:ıd::ı bir-biri ib tabesizlik ::ılaq:,si il::ı
Man Qacar n;ıs/iy;mı, şahlar şalııyam, bağlanır.
Manda yer iiziiniin bir allalıı.ram! ... C) 1-1::ınıcins olmayan t::ıyinbr arasında da vergi.il
A) ;ıv;:ızlikl;ı B) feill;ı C) xüsusi isiıııl;ı işar:>si qoyulur.
D) mür::ıkk::ıb adla E) ismi birl::ışm;;ı ib D) Yalnız sadalaıııa inıonasiyası il;ı bağlanır.
E) Sualları müxt:,lifd::ı ola bilir.
22. Nüınun;ıd;ı hansı üzvl;ır h;ımcinsdir?
Sizi diişüııdüran o sirr. o lıikmat, 29. Fikirbrcl~ııı biri h::ııncins iizvl::ıri birl::ışclir::ın
O böyiik lıaqilpt, o höyiik qiivvat xiisusiyy:ıt ,leyi!:
Na malım, na miilküm, na döı-latiııulir, A) yalnız cyni ııitq hiss::ıl::ıri il::ı ifad::ı olunmaları
O manim xalqııııa malıabbatimdir. B) cyni üzvl::ı bağlı olmaları
A) tamamlıq, t::ıyin B) x;:ıbar, tamamlıq C) cyni suala cavab verm::ıl::ıri
C) mübt::ıda, x::ıb::ır D) z::ırflik, t;ıyin D) b:,rab;:ırhüquqlu olmaları
E) mübtada, zarflik E) h::ım söz, h::ım d;:ı söz birl::ışm::ıl;ıri il::ı ifad::ı
olunmaları
23. Cahandar ağa Qamarin yanma galib onun haşını
sinasina sıxdı, atm gözlarinin altını va iistüııii 30. Cümbl::ırin birind;ı lı::ımcins i.izvyo.n/ıır:
sığalladı (İ. Şıxlı) cüınl::ısind;ı hansı cüml;ı üzvlari A) 1-leçkim gcc;ıııin ncc;:ı kcçdiyini bilm;ıdi, hcç kim
s::ıh::ırin nec::ı açıldığını da gönn::ıdi.
h::ımcinsdir?
A) miibt::ıdalar v::ı tamamlıqlar B) mübt;ıdalar B) Gün::ış t:,nb::ıl-t::ınb::ıl Ycrd:,n ayrılır, qaranlığı
D) tamamlıqlar qova-qova uzaqlara aparırdı.
C) x::ıb::ırl;ır
E) x::ıborl::ır va tamamlıqlar C) Sardar bilirdi ki, İsl:,r sabah, ist::ırs:, d;:ı o biri gün
iııdiki kimi işl;ıy::ı bilımy;:ıc::ık.
24. Hansı cümbdo lı::ımcins tamaınlıqlar var? D) İş;, ged~md:,d:,, işd:,n qayıdanda da kiçik qızını
A) S;:ıkin::ı v;ı Lamiy;ı bu ev::ı tez-tez g;:ıl::ırdil;:ır.. . qucağına alıb öpüşbr;) q::ırq cd::ırdi.
B) O g;,zdiyi yerl:,rd;m xcyli çiç;ık v::ı yabanı bıtkıl;ır E) Bu m::ıs::ıb h;:ırbir Az:,rbaycan ziyalısıııı:
topladı. müh:mdisiııi, alimini, mü;:ılliıııini düşündürür.
- 73 -
H,mıcıııs ıı 1•11"
_ 37 _ l-f:,nıcins x::ıb::ırli cüml:rni nıU;ı~
. .. d I nd:1cüınl::ıni ınü;:ıyy::ın edın. A) DösünJ döynı;::ık, lovğalanmaq pis xasi
31· H;:ını ın'-• ımıbt::ı. a ıs. '
"z övladına.
~ • I .. .. ..
B) Ele in oxuyur, F::ırıc ;ı duşun ur.
YY;:ııct·
ır.
A) Ana b;ıvaı vc:r:ır o _ , •
' d • .._ 'iınründ;ın önıür bagış 1ar. _ C) Uşaqlar h::ıy::ıtd::ı danışır v:ı ımibabis;:ı edi ct·ı
H;:.ıııı .:ı oz { -:ılıııis:111 Aydını.· ;ı Yııbanıı ' • D) Da oları düz 1;;ırı• qar b"unımusc .. .. ı ür. r I ar•
B) S:ııı \';)Xtlll( la gc • • ' . • b ' -
1 uird;ısil~t. g:,ııc bır cıız ıdı. E) Ağlamayın, aglamayın, analar!
J
..
C) O. -_oz.:ıu" • -b ıir aıııına g;ı ı Jll yo.xdur•

0
. . . .. • .. .
D) Haını :::- 02 • 1.. • . _1 ıorı 1 , 1 ,, 111 cıünınıduı.
1 1 )ll 38 • Jl:;ııncın x:,b;:ırlı cuıııl;.:ını mu;:ıyy;:ııı edın.
.
E)N ızamı ı. ·1;:ı· Fuzuı.:ıı ':::-
.. .. A) N;;ı O bıınıı diııdırır, n::ı d;:ı bu onu daııışdırırd
••
..
32 . Cum c.,11. , ,.,rd::ın biri ]ı;ımcins üzvludur:
a la dılar.
B) K:mdin oözJlİ Çimnaz da lı;:ır axşanı bu 5.., ı.
t:ı • • cıS;:ı
A) Dö)ıüs dayandı. cıızılbaşlaı cıuc q qulaq asır. lakın nıeş;:ıy;:ı bu sosı axıarnıag·a
< . •
..
' .. . . v::ı onl'ırııı suqutu . d 1)
B) Sülabl:ır ]ı;ır gun yaıanırnı ' gctmirdı. (G. M::ıını~ı;:ı xan ı
arixd;:.ı
t~ • d;ırin iz buraxır.
•l , bala1arı
C) T·ılı·ırin gözbri d:,nız::ı baxır, anıma t;:ıs::ıvvu" ..
• • •• runct
C) lsmayıl havuz boyunca fıı anır_,_ q,ız •15 ;:ı L;:ıtif:J canlanırdı. (M. Huseyn)
hovıızun o baş-bu başın_a uzLıı 1 , •.
.. .. ·d ı 1::,r D) H::ıyat yavaş-yavaş qızışır, gct-g;:ıl artır, ayaq
1. 1 .
D) Toqquşan qılınclardan ıldırını çaxu, qa xan aı izbri küç:1l:,rd;:-ı quru cığırlar açırdı.
cingild::ıyirdi. . _ . E) Uzrıqlarda yaşı! ç:,m;:ınl::ır, d;:-ınizi andıran z;ınıil
E) Şah xüsusib T:ıbrız•.f x scvır, ~mı 0 iri xalılar kimi ycr::ı s;:ırilınişdi. a
''Az:ırbaycanın anası adlandınıdı.
39. )J;:ıınciııs t::ıyinli cüınl;:ıni rnü;:ıyy::ın edin.
33. H::ııncins x::ıb::ırl::ıri sifatl;:ı ifod;:ı olunmuş cüml;:ıni A) Biz azad v;:ı nıüst;:ıqil ölbd;:ı yaşayırıq.
mü:ıyy::ın edin. B) G::ınc ınüğ;:ıııni h;:ımiş;:ıki kimi şux v;:ı cazibadar
A) Oxu, bülbül, b::ılb, yarım oyansııı. görünürdü.
B) Burada m;:ıs;:ıl::ı daha d::ırindir, fıkirl::ışm::ık C) H::ıınin gün Aysel v;:ı Selcan bir neç;:ı nıaraqlı
lazımdır. kitab aldılar.
C) T;:mb:ıllik yatmaqdır, ölümdür. . D) Bu uııudulmaz anları yaşayanlar nec;:ı d::ı xoşb:ıx
D) M::ınim tanrım göz;:ıllikdir, sevgidir. (1-1.Cavıd)
v;:ı b::,xtiyaridil:,r.
E) Bu şagird olduqca istedadlı v::ı çalışqandır.
E) "Qırmızı yaylıqlı qovağım m::ınim" povestini
34. Cümbl::ırd::ın birind;ı h;:ımcins tamamlıqlar ırnşhur qırğız yazıçısı Çingiz Aytmatov
işl::ınmişdir: yazmışdır.
A) Biz n::ı s::ıni, n::ı d::ı yolun k;marında dayananları
40. H;:ımcins x::ıb::ırli sad;:ı cümL.mimü::ıyy;:ın edin.
görürük.
B) S::,daq::ıt v::ı göz::ıllik sanki onun üçün A) Anam yır-yığış cyl:ır, samovar odlayar, ocaq
qalardı.
yaradılmışdı.
C) Çalışqan, olduqca da mehriban olan bacım B) Hava soyuq idi, amma qar ;:ılam;:,ti yox idi.
ail::ımizin sevimlisi idi.
C) Anam torpaq, atam od. M::ın oddan yaranmışanı.
O) Qoca onları dostluq üçün, qardaşlıq üçün D) N;:ı m;m vurdum, n;:ı san yıxıldın.
çağırırdı. E) O ::ıkir, bu is;:-ı buğda biçirdi.
E) O danışmağa, d::ırdini <lem::ıy::ı qardaşını
41. H::ımcins x;:,b;:ırli sad;:ı cüml::ıni mü;,yy::ın edin.
gözl::ıyir<li.
A) Hamı s::ıyl;;ı işl::ıyir, amma mükafat alan yoxdur.
35. Birind::ı h;:ımcins t::ıyinl::ır işl::ınmişdir: B) Şaxta qılınc kimi kJsir, qar şidd:ıtl;:ı s::,pirdi.
A) Muğanıından, Milimd;:,nd;:,narahatam. C) O deyir, gülür, oxuyur v;:ı r::ıqs edirdi. .
B) "Aııa" dcy;:,n,"Vatan" deyan, "toıpaq" dey;:,nyox D) Ş;:,rqli qızlara ın;:ıxsus qara, dJrin, at;:,şli gözlJrl
bu dild;:ı. vardı. (C. Cabbarlı) .
C) Çığırma, yat, ay ac toyuq, yuxunda çoxluca darı E) Bu torpaqda otun, suyun, torpağın da yaddaşı 11
gör. (M.a. Sabir) (X.R. Ulutürk)
D) Baş, göz, ayaq sözl::ıri çoxnı;:ınalı sözlJrdir.
E) O, çalışqan, ırnsuliyy;:,tli, savadlı tJlJb;:,idi. 42. H::ınıcins mübt::ıdalı cüml::ıbri mü::ıyy;:,n edin.
l. Ş;:ıh;:,rin abad, geniş xiyabanlaıı turistlari heyran
36. Hansı ci.iml::ıd::ı hamcins mübt::ıdalar vardır? etdi.
A) Sağlam ail;:,d;:ı sağlam n;;ısil böyüyür. 2. Alqışa Füzuli, N:ısimi g::ıldi
B) M_;:,nim ta~rım _göz;:,llikdir, sevgidir. (H. Cavid) Eşq;:ı g:ıtir::ınd::ı q::ız;:ıll::ır s;:ıni.
C) Bır Tısbaga, bır K::ıs;:,yan, bir Qarğa
3. Böyük d:ı, kiçik d;:ı sevinirdi.
D) 0Yoldaş .olub . yığışdılar bir bag~ a• (Q . za k'ır)
4. O, e_lvurğunu, el aşiqi idi. .. :-ıts:ın'
, sad;:,lıyı, s;;ımiıniliyi, mehribaıılı aı il;;ı ha d
seçilirdi. e- mı an 5. T::ıbı;:,t, t::ıbiJt, ana t:ıbiJt! S;:,nnec::ı d::ı goz ) 2 J
1. A) 4, 5 B) 3, 5 C) ı, 2 D) 2, 5 E '
!'• E) es?::ırl_;ır ~çi.inxeyli yem;:,k,silah pal-palta
1
., g::ıtırmışdıl::ır. ' r
1
- 74 -
Haıııciııs iizv/ar
43. Hansı cüınb i.izvüh:.:ımcinsdir? B) ;:ılav:ı C} ınübt:.:ıda
A) üımınıil:.:ışdirici söz
8d;ıhiı 1
. ' J·cıı
. .. iıı.,·<ııı şarafıni ,riikı-alchn
, , O 1111111ıayaı va E) ara söz
. • • D) xitab
tcılevıııı goz.-ıllasdır,111 h;ı,ari)'"_.,I_., zı·,·ı,,, 3 ti ,ır ıçına;ın
• • ,
50. Han ı cünıl;ıd:ı h:.:ınıcins t:ıyinbr ismi x:,b;ır;ı aiddir?
. ' • ·, • ., " 0 •
ışuılı giJlac:J)'iJynl gıJstar,>n bir sunatdir.

A) taınaınlıq 8) t:ıyin C) mu••bt;ı da A) O, aydın v:.:ı cingiltili bir s;ısl;ı danışırdı
D) x:ıb:ır E) wrflik B) Qcyr:,tli, ürnkli oğula, qıza az:ırbaycanlı dey;-:ır;mı.
C) Danışan, gül;ııı, scv:ın adamları salamladım.
44. H;ınıc!ns üzvbr:ı aid cdil;m xüsusiyy:ıtbrd;ın biri D) O çox ağıllı v;ı zir;-:ık qızclır.
sa/ıl'llır: E) Ş;ırif geri döndü, ucaboylu, nazikb:.:ıd;ınli Şirzadı,
A) Eyni üzvb bağlı olmalıdır. dolğun, qarayanız Sevdanı iç;;ıri çağırdı.
8) Eyni qraıııın::ıtik formada olmalıdır.
51. Hansı ınisrada h;ımcins x:ıb;ırl;-:ır işl;ınmişdir?
C) Aralarında tabelilik ::ılaq::ısi olmalıdır.
Qara yel galı DSir, gafı drı dcıyonır,
D) Eyni v::ızifo daşıyaıı üzvl;ırin sayı ;ııı azı iki
f fala da ev/arda buxarı ya111r.
olmalıdır.
Yağışlar çoxalır, gtil/;mir sıılcır,
E) Sadalama intonasiya ·ı ib deyilın;ılidir.
Qcıınış da göyiJrir cunı ııcır kimi. (S. Vurğun)
45. Cünıbl;ırd:ın lıansında h:ımcins t:ıyinl;ır i"l"tı • ı· ?
,.... ı 11ışcır. A) üçüncü v:, dördüncü B) birinci v;;ı üçüncü
A) V;ıt;ın quşa b:ınz:ır, qnııadlarıııın C) üçüncü D) birinci E) birinci v:, ikinci
Biri bu taydı_rsn. biri o taydır. (B. Valıabzad:ı)
52. Hansı nıisrada h;;ınıcins tamamlıqlar işl:mmişdir?
B) Bu adam ıı:ıınkı bndd;ı, lı:ıtta obalarda da söhr:ıt
' fümgi giil;ı döııiir, ta/eyi güliir
tapınışdı.
,5,,f;ııJİ sayrışan bir sulıJr kimi.
C) Bugünkü işi sabaha qoyma.
Ü:::iiııclan. gö:iiııdD11 ın;ına ttikiiliir
D) Arazın suları q:ız:ıbli, daşqııı,
Bi:::imya:dığ,11111: satirlur kimi. (S. Vnrğun)
Şirin '.ı:.:ığm;ıbri alıdır, lıaraydır. (B.Valıabzad:.:ı)
A) birinci v::ı ikinci 8) üçüncü C) birinci
E) M:ıkt:ıbııı yanında uşaqlar üçün kiçik, ensiz
D) ikinci v:ı dördüncü E) ikinci v;;ı üçüncü
futbol meydançası var idi.
53. H:ııncins x::ıb::ırl::ıri düz:ıltnı:ı sif:.:ıtl::ırl::ı ifad;ı olunmuş
46. Hansı cümkıd;ı h:ııncins üzvl;ır yoxtlıır?
A) Bu hün:ıri v:ı c;ısar;:ıti biz atalarımızdan cüınkıııi ınü:ıyy:,n edin.
öyr::ınmişik.
A) Hörın:.:ıtl;;ı yad edil;;ın atam v;;ı anamdır.
B) Biz lı;ım işl:.:ım;:ıli, h;ım d:.:ı oxunıalıyıq. B) Yatınaq ölüm dcnı::ıkdir, dünyadan x::ıb:miz
C) Uşaq bu yay ya k:ıııdtb, ya da bağda dinc:.:ıbc;;ık. olursan.
C) Qarşıdakı yaraşıqlı bina ycnic:, tikilib.
D) Silah da, güc d:ı g:ır;;ıkdir.
E) Biz ciddi görk:ımli insanlara üstünlük veririk. D) Dü~m;ınl::ıriıııiz çox hiyl::ıg:ır v::ı amansızdırlar.
E) Giill:ır t;;ız:ı v:, :ıtirlidir.
47. Cüml;;ıd:.:ı hansı üzvl:.:ır h;ımcinsdir? 54. J l;ınıcins x;;ıb;ırbri düz:ıltm::ı sifotl:.:ırl:ı ifad;ı olunmus
Ağır XiJSt,JliJriıı çaı 1wyı!cırı ya11111daaylarla keşik cünıl::ıni mü:ıyy:,n edin. '
ÇJkJn, qızdırma içiııd;; ya11aı1 X,)_ı·ı;:ıyJ /;ıs;:ı//i ver;:ııı, A) 8c;ıl aldı,
yer gizl::ıdi, fani dünya kim;ı qaldı?
0111111tarini siliJn, yalrnra-yalmra yedird;:ın, alhıriııi. ("D:ıd::ı Qorqud" eposu)
ayaqlarım ovıışdııran, /ı;ır an "can" cfeı•;ın analar, B) Qı~ getdi, ycn;c-ı bahar g;ıldi. (X;;ıtayi)
bcıcılar, qardaşlar, qolıııınlcır, dostlar ii111ürlarimlcm C) Finıdin çox t::ırbiy;ıli v:.:ı ağıllı idi.
pav \'erir/ar. O) Uşaqların çoxu lıazın:avab v;c-ı üzüyola idi.
A) t;ıyiıı, ınübt;:ıda B} tamamlıq, mübtada E) M:miın n::ııı:.:ıın ço:xmüdrik v::ı <lünyagörmüş idi.
C) t:ıyin, x:.-ıb;;ır O) mübl:ıda, z:ırflik
55. H::ınıcins mübt::ıdaları fcili birl;;ışm:,br ib ifad::ı
E) t:ıyin, tamamlıq olunnıu~ cüıııl::ı lıansıdır?
48. H;;ınıcins x;;ıb:ırli sad:ı cüml:, lıansıtlır? A) İclasın ::ıvv::ıliııcl::ı s:ıdr geniş müzakir;;ı olunacaq,
A) Gülş;;ın Eyvazla görüşmoy;ı, danışınağa haqqıııda q::ırar q;ıbul edil;ıc;ık m;ıs::ıl:ıl::ıri
çalışırdısa da, mümkün olınurdu. n;:,zorimiz;:ı çatdırdı.
B) Ş:ır qarışıııağa başlasa da, Gülş;ın Eyvazı tanıdı. 8) Çalıb-oynayanlar, deyib-gül:ınl;ır yorulmaq
C) Bir gün Gülş;m Qarat:,p:ıyo t;:ıkc;:ı g;;ılmiş, xeyli bilmirdil::ır.
fikirl;:ışmiş, götür-qoy el;ımişdi. C) S;;ıh;ır tezr.l:.:ın oyananlar da, axşamdan s:ılı:.:ır;ı
D) Biz geri qayıdanda mehi sazaq ;:ıvn edir, soyuq q::ıd:ır yatmayanlar da bu işin sonunu gözl;mı:.:ıvi
adamın iliyin;ı işl:ıyirdi. m;ısbh::ıt bildil:ır. ,
E) Parovozun s;:ısi gobnd;:ı h:ır bs keçmişi D) M:ıkt::ıbd::ı yaxşı oxuyanları da, z::ıif oxuyanlan da
xatırlayırdı. h;ıv;ıs l:ındirdi l:ır.
E) Samirin ağarmış sif::ıti, fıkird::ın yol pbn gözl:ıri
49. H:ımcins tanıamlıqlarm üçün;ı d:ı aid olan ismi
ın:ıni çox düşündürürdü.
birl;ışın;ı n;ıdir?
İş bizi iiç baladan: avaraçı/ıqdan, qi>bahi:JtdanVi:J
eht~Jıacda11 xilas edir. (Volter)
- 75 -
JJ,mıdııs iizıı/;,r
61. 11:ıım.:iııs üz:l:ırl:-ı bağlı olıııaya11 dıırğu işar;ıJ ..
56. H,ıınciııs x;ıl:ı:ırli ı:ilınbl:ıri ınii:ıyy:ııı ı:diıı. ınü::ıyy:ııı ı.:dııı. ;:ırıııı
1. O. dönl ıııiıılik tırtlııııu itirdiyiııi \':ı üziiııilıı ı. sual işar::ısi qoşa nöqt;ı
ın;ığluhlar ç;ırg:ı:-iııd;ı durduğunu ıı;ız;ır,"l
2.
_ .. •ı • 1ııe
-.
4. ııöqt;) :,. vcrgul 6. ııı1..1<1
·.,.. ıs
:ılınayar.ıq ;ıtıııı bir qalib p;:ılıb\'an kimi ir:ıli A) 4, 6 8) 1, 2, (ı C) 3 ıar~
siiriirdü.{tvt:ııııın:ıd S:ıid Ordubadi) D)l,4,6 E)2,3,5 ·,5
2. Aıah:ıy Caııpolad bndimb istiralı:ıt ı:Jir. (i;ıııı:;:ıy;ı
lıiiı:uın ı:tnı;ık iiçiin yağ.1~111 d.-ıy,ınınasıııı 62. Salıi/,J ı•o.rııılaşuıı holıqçı (jCIJ'tğıııııı i(,:iııch ,...1
• f
balıqçı rom, s;ı J,Jtc
I,J r:-,z,Jıııtıı·, ııııış kiı:ik ça
'/\O/ı,~
'b ,
gözl;:ıyirdi. (M:ıınııı.xl S:ıid Ordubadi) .. ı ·· .. 1 • t 1 .. J J cı/ı/J/
giiriiııııı·c ıı cum :ısım ;ı ıaıısı uzv ı:ınıcinsdir'ı , c
3. K:ındin diqq:ıti c:ılb ı:d:ın c.:ılı:ıtbrind:ın biri d:ı
bütün c\·l:ıriıı ikiın:ırt:ıb:ıli olması ,·:ı bir qunılu~ua A) ıamaınlıq B) ınübt;:,<la •
tikilııı:ısi idi. (M:ıının:ıd S:ıid Ordubadi) C) ınülıt:ıda, t:ıyiıı D) tamanılıq, t;:ıyin E)
. X;:ıb
4. Ağıllı danışmaq ç:-ıtindir. ağıll.-ı susıııaq is:ı ondan 63. Hansı ciiınl;;ıl:ır<l;:ı h;;ınıcıııs tanıaınlıqlar işl;:ı .
da çotindir. (Kristiaıı Bouvi) 1. Uşaqsan, get yoldaşlarınla oyna. nınışdiı
A)l,3 8)2,4 C)3,4 D) 2. 3 E) 1, 2 2. M:ın onlara yaxınlaşır, qaynayıb-qarışınaq
ist::ıyirdim.
57. Nümun;:ıl;:ırin birind:ı lı;:ır iki baş üzvün h:ımciıısliyi
3. 1-brşey birlikb, lıün:ırl:ı bağlı olur.
vardır:
A) Yağ, pendir, qaymaq satdı, varlaııdı. 4. SöhbJti cavanlıqdan, sevnı::ıkd;-ın, scvilın:ıkd;:ın
saldı.
8) Yazı da, qışı da güldür, çiç;ıkdir. (N.G;:ıııc::ıvi)
5. Sand~n soruşuranı, bu işcbn x:-ıb:ırin varını?
C) Mcşod:m monıq, çiy:;ıbk, qarağat dnrdik. yedik.
D) Yollar t;m1izlJndi,yollar yuyuldu. A) 1,2,3 8) 1,5 C}3,4,5 0)2,4,5 E) 3,
E) Mahaldan ınahala atını sürdün. 64..1-bıııcins üzvlü sad:::ı cümbk:ıri mü:ıyy;ın edin.
G;:ılinl:;ır g:ıtirdin, qızlar köçürdiin. (H.Arif) 1. erinin v:ıfatından sonra ist;;ıy::ınbr;:ı getm;ııniş
balasını ögcy atalı etın;rnıişdi. '
58. Cüml;:ıl;:ırd:ın birind:ı h::ııncins tamamlıqlar ismin
xüsusiyy:ıtini daşıyansifatl:ırl;:ı ifad;:ı oluıımuşdur: 2. Bu yaşda uşaqların xatir;:ısind;:ı faci;:ıbr, gördü ..
A) C:ısurlar, qorxmazlar düşm:ın qarşısında
ağır gi.inl:::ır çox d;:ırin iz buraxır. yu
3. Görınürs;:ın, indic:::ı g;;ılib çatacaqlar.
:ıyilmozlar.
8) H;:ıyatda c;:ısar;:ıtlil;ır v;ı güclül:ır qalib g::ılirl:ır. 4. Amma bir eybi var ki, iş::ı yaman gecikir.
C) G:ınc v;ı savadlı aliml;ır:ı ehtiyacımız çoxdur. 5. Başı oynamağa qarışır, h:::ır şey d;:ı yadından çıxı
D) G;ıncl;ır;:ı, biliklil;.1r;ı, bacarıqlılara xüsusi diqq;:ıt A)l,2 8)4,5 C)l,4 0)2,3,4 E)3,:
yetir;ırdi. 65. Hansı cümbd:::ı h:::ınıcins x;:ıb:::ırl;:ırd::ın biri sad;:ı <lig
E) Cavan vaxtlarında heç bs qabağında dura diiz::ıltm:::ı fcillJ ifad:::ı olunımışdur? '
bilm::ızdi. A) Gözl;:ı m;;ıni, g:::ıl;:ıc:ıy:::ım.
8) Rauf qapını açdı, işığı söndürdü.
59. H;ımcins üzvlard:ı ümumil;:ışdirici sözl:ırl::ı bağlı
C) S::ırt qış g;:ıldi, gülün vaxtı sovuşdu.
işl;:m;:ın durğu işar;:ıl::ırind:ın hansılar düzgün
D) Hava yavaş-yavaş qaralır, evl:ır görünmdz
qoyıılıtı<;lnıışdır?
olurdu.
M:ın valideynl;ırimd - ( I) y;ıni,(2) atama,(3)
E) Biri şeir yazır, o biri d::ı mahnı b::ıst::ıl::ıyir.
anama,(4) babama,(5) n::ın;ım;:ı, indi d::ı,(6) bundan
sonra da: (7) bir sözl;ı, hdmiş::ı minndtdarolacağam. 66. Hansı cüml;ıd;:ı h::ımcins x:::ıb::ırl;ırd::ın biri sadd,dig
A) 1,3,6 8)2,3,4,5 düz::ıltm;ı feilb ifad;;ı olunınuşdur?
C) 2, 5, 6 D) 1, 7 E) yalnız 7 A) K;md camaatı m:::ırbz:::ı toplaşdı, yeni x:::ıb;:ıri
s:::ıbirsizlikl;;ı gözl:::ıdi.
60. Nümun::ıd;ı h::ımcins üzvld bağlı hansı fikirl::ır
8) Surxay ciddi görk;ım aldı, amma n;:ıd;rns;ı
salıvdir?
dinm;ıyib susdu.
Bacarıq va istedadyaşla deyi/, qabiliyyat!cJdir.
C) 81i fahkıl:::ıri çağırdı, onlara yeni tapşırıq verdi.
. .. .. .. .. . . (8bdi b;ıy Şirvani) D) Gec:::ınin zülm::ıt qaranlığı qurtarır, sJh::ır açılırc
1. Bır cuml;ı uzvunun hamcınslıyi var.
E) Musa kişi danışmırdı, öz növbasini gözbyirdi.
2. m,~bağlayıcı, h::ım d::ı intonasiya il;ı bağlanan
hamcıns i.izvbr işldnmişdir. 67 , Babak üsyanı, Sattarxan harakatı, Xiyabaııi ,n..Jsla
3. H::ııncins üzvl:ır bağlayıcı v;:ı qoşma il;ı Nariınanov amalı - bunların hamısı awdlığ//1
bağlanmışdır. d~lcıına_ yollarında xalqıınızın lapirlaridir(Anar~.
4. X;ıb::ırin h::ımcinsliyi var. cuml;ısınd;:ı h;ımcins üzvl:::ırl;ı bağlı fıkirl;ırd.ın bırı
5. H;ımcins üzvlarin hamısı eyni nitq hiss;ısi il;}•f: d yaıılışdır:
olunmuşdur. 1a J
A) Söz birl:::ışmal:::ıri il:::ı ifad:::ı olunmuşdur.
A) 1, 3, 5 8) 1, 3 C) 2, 4 D) 3, 5 E) 2, 4, 5 B) ~yn-ayrı cüml:::ı üzvfori il:::ı bağlıdır.
C) lntonasiya il:::ı bağlanmışdır. .
D) H:::ımcins üzv);}rmübt:::ıda v;;ızifasind:::ı iş[;ınnıışı
E) Cümfod:::ı ümumil:::ışdirici söz işl::ınmişdir.
- 76 -
H,mıci11s iizı•/,1r
68. Başıma g_,Jl;ııı/,)r /ı,Jr şeyi: k;mdi da. xatiralari da E) Bu ad dill:ır dastanıdır, ürokl:-ıriıı bayrağıdır,
111,1/ıı· erdı. ııııuıclıırdıı cümhsinci:ı 11, 111, • .. 1:ır 1:ı Güııdi.iz!Jrin işıqlı, gur çırağıdır. (S. Vurğun)
_ _ . .. • • •' uns uzv
bagl_ı lıkırbrd:ın bırı yaıılışdır:
A) Uımıınil.:ışdirici söz- :w:-ızlikl ....1·ı·ad' olunmuşcIur. 73. Hansı cünıl:ıd:ı lı:ıın z:ırtlikbr, lı:ım d.ı x:,b::ırlor
.. . • - " ( c•
h;ıınciıısdir?
B) Cunıl~d.:ıkı ıamaınlıq v;:ı x.:ıb.:ırbr h:ııncinsdir.
C) 1-bıncıns A) 011:ıri v:-ı siıı;ısi unlu. özü11<fan
böyük ycşiyi
. tamarnlıqhır . baöla);ıcı
"' ' 1·ı:ı~ l'·ıul"n
,, ~ u 1111Şl1Ir. arxasıııca pbn biryaşlı Elnur çox gülm;:ıli
D) H:ımcın~ x:ıb.:ı~·br ıntonasiya il:-ı bağlanınışdır.
görünürdü.
E) f-/;)r şc:ı-ı h:ııncıns x.:ıb;:ırl::ır;ı aid ol.ın
B) Asta-asta, yavaş-yavaş atını sürür, çayboyu
üınumil~şdirici sözdür.
uz::ınan ikim:ırt:ıb;-ıli yaraşıqlı cvbr:ı baxırdı.
69. U:1111 i/larin ı•Drdişi unu lıar şeydaıı: cmısıxıcı C) )far cür alçaqlığa hazır olan ınonfur düşm;:,nin
diişiinca!Ndaıı, _iıııi:ar ı·a bdar/;ırdaıı ayımı-, cbfı,)/' fikri indi d:ı göz:-ıl Bakını. nıülıt;-ış;-ıın, q;ıdiın
qa/,)llı.,. -~,,.,g;1tırardı cüml:ısind;ı h;:ımcins i.izvl;ırkı Goııc:.ırıi qarıa bulanıaq idi.
bağlı fikırl:ırd;:ınbiri yaıılışdır: D) Uşaq kimi çox inanma bu dünyanın s;:ıfasına,
A) H.:ınıcins tamanılıqlar isiml;-ı ifad.:ı olunmusdur. sarayların v;:ıfasıııa.
B) "/ J;ı,- şe_nfan" h;:ııncins taınamlıqlara aid olan E) Bu ::ıd dilbr dastanıdır, ür::ıkbrin bayrağıdır.
üımımil:ışdirici sözdür. Giindiizl;ıriıı işıqlı, gur çırağıdır. (S. Vurğun)
C) Hamcins x;ıb:ırl;:ır intonasiya ib b.ığl::ııımışdır. 74. İsmi x;:ıb:,r:.ı aid ol,rn h;ımcins l::ıyinl::ır hansı
D) '!."anıaınlıq. t;ıyin v:ı x;:ıb;ırkır h;;ımciıısdir. niiınıııı;-ıd;.ıdir?
E) Umumil;:ışdirici söz :wnlikl;ı ifad.:ı oluıımusdur \
A) O, aydın v:, cing1ltilibir sosl:ı oxumaqda idi.
70. O tt1kca scı'Cliyi gö::.alBakıııı vox. ıaz;1ca çiç;ık/anıniş. B) Dey;ııı, gül:ın, sevin::ın m::ızunlar heç yer;ı
rörnaqlanıııiş cavan!ığının giil::.cır hağıııı, ıa::.aca
to!:ısın irdil;ır.
cılovlmıcın dııyğıı/arını - lıuıııısıııı qoyııb gedirdi C) Qcyr:.ıtli, ür;:ıkli oğula, qıza az;ırbaycanlı
(Mir. C;:ılal) ci.imbsind:ı lı:ımcins üzvl;ırb baölı s;,/ııı
dcy:::ır:ım.
fiıkrı mü:,yy:>11 edin.
o D) Az:ırbaycan r:,ngar;:ıng, min dordin d;-ırmanı olan,
dünyanın lıeç bir yeriııdo t;:ısadüf edilm:::ıy;ın
A) Ciiınl:,d:, h;;ıın ıamaınlıq, h;;ım d;ı t;:ıyinlarin
bitkil;-ırin diyarıdır.
h:,mcinsliyi vardır.
E) Ş::ırif geri döndü, ucaboylu, nazikb;;ıd;ınli Şirzadı,
B) 1-J;ınıcins tamam! ıqlar i mi birl;;ışm;ıl;ırl;;ı ifada
dolğuıı, qarayanız Sevdanı iç::ıri çağırdı.
olunımışdur.
C) Ümunıil;:ışdirici söz hamcins tamamlıqlara aiddir. 75. İsmi x;ıb;:ır:, aid olan h;-ımcins t;ıyinbr hansı
D) Ümumil;ışdirici söz ;wnlikl;-ı ifada olunmuşdur. nüınun:,d;ıdir?
E) Ümuınibşdirici söz h:ımcins üzvl;ırd;m sonra A) l·fabri 111;:ığrur-m;:ığnır v::ı qayğısız ş;ıkild;-ı axırdı.
işbnmişdir. B) Dey:ın, gül;m, sevin;;ın m;:ızunlar şad v;;ı xoşb:ıxt
idil:,r.
71. O takca seı·d~ı·i gö=al Bakını yox, t;;zaca çiçakla11111iş,
C) Araz sözünün üstünd;ı duran, hamıya ::,Jt11tan,
rörnaqhmıııiş cavaıı/ığınııı ~ü!zar bağ1111, ıazaca
qorxmaz bir oğlandır.
a!ol'laııan hissini - /ıa111ısını qoyub gedirdi
D) Hümm;ıt baba övladlarını başına yığdı v;ı söhb;ıt;ı
(Mir C;ılal) cüınl;ısinda h::ımcins üzvbrl;;ı bağlı doğru
başladı.
fikri mü:ıyyan edin. E) Xan;ınd:, aydın v;:ı cingiltili bir s;ısl;ı oxuyurdu.
A) H;ımcins taınaınlıqlar :ısas tor:ıfı feili sifat olan
feili birbşm;:ıl;:ırb ifada olunmuşdur. 76. H:ımcins feili x;ıb;ırli sad;ı cümlani mü:ıyy;ın edin.
B) Hamcins üzvl;ırin hamısı nitq hiss:ıl;ıri il;ı ifad;ı A) Matb;ıxda plov, qovunna, bozartma bişirilir, bir
tar;ıfd;:ı İs;, ci.irb;ıcür salatlar hazırlanırdı.
olunub.
C) Ümumibşdirici söz h;ımcins t;ıyinl;ırn aiddir. B) Çıxış ed:ınl;ır mü;ıllim, ınüh;ındis v;ı h;ıkiml;ır idi.
D) Ümumil;ışdirici söz isiml;ı ifad;ı olunmuşdur. C) Sinfin ortasında v;ı arxa t;ır;ıfind;ı xeyli sınıq stul
E) Cürnbd;ı h;ımcins tamamlıqlann har birin;ı aid var idi.
t;ıyinl;ır işl;:ınmişdir.
D) Dağlar, rneş:.:ıl::ır yaşı! libasa bürünmüşdü.
E) Maşın yerind;:ın t;:ırp;ındi, adamlardan aralandı v;ı
72. Hansı cüml;ıd;ı h;ım tamamlıqlar, h;ım d::ı t;ıyinl;ır ş::ıhar;ı t:ır::ıf yön::ıldi.
h:ımcinsdir?
A) Qorxudan ala gözl:ıri böyüy;ın, ;ıll;ıri titr:ıy::ın 77. H::ımcins feili x;ıb;ırli sada ci.lml:.:ıni mü::ıyy::ın edin.
M;:ınsur no ed:ıc::ıyini, hara ged;ıc:ıyini bilmirdi. A) T;ıyyar;ıJ;ır havada süzür, uşaqlara zövq verirdi.
B) öllari vo sinasi unlu, özündon höyük yeşiyi B) öziz analar, bacılar! Qoy gözünüzd::ın axan
arxasınca ç;ıbn biryaşlı Elnur çox gülm::ıli sevine yaşları olsun!
C) Toplar gunıldayır, m::ırmil::ır partlayırdı.
görünürdü.
C) Yavaş-yavaş axşam düşür, sarı, ç::ıhrayı buludlar D) Çox da döşün;ı döyma, bu, pis ad;ıtdir.
E) Dağlar, düzl::ır ağ geyinib, Baxtiyar.
tünd-b;mövş::ıyi r;mg alırdı.
O) O, gülbri, çipkbri suladı v;ı bir az keçdikdon
sonra <lincinialdı.
- 77 -
- https://t.me/eSources
/faıııciııs iizıılıJr
78. Nümuıd;mbn biri h::ırncins z::ırflikli sad::ı cüml::ıdir: D) Bağban yanaqları solmuş, arıqlaınış A
. /'\ra7
A) O, kitabxaııaya gedib müxt::ılif ::ılyazımıları oxudu q ascıabaq 1ı d uyanmış N ıyazı tanıya b·ı -1 V;)
, . . ırn~-
v::ı ın::ılumat topladı. E) K::ımal::ı Muradı da, m::ını el;,görın~diyi .. _1•
B) İndi h::ımin köhn::ı ş::ıkil ona daha göz::ıl, daha tanımadığı hüııdür oğlana yanaşclı. Uçun
qiym::ıtli görünürdü.
C) S::ırin kül::ık çiç::ıkbrin iyini, otların qoxusunıı
83. Hansı ıni~racla ~sıl~ t::ır;:ıfi haıncins olan isnıi
biıfaşnı:, ışl:,nmışdır?
otağa doldururdu. . . . Arada bir xeyli qa1111nqara/dı,
D) Çox keçm;:ıdi, qapı açıldı v::ı h::ıkımın xoş sınıası
Gafı oda alışdıın, gafı bıı::cı döndiiın.
göründü. .
aıu/;;t lııılııd t;Jk iistiiınii aldı;
E) Yazırsan ki, h::ım kcç;:ııı il, h::ım d::ı bu ıl
m::ılısulunuz bol oldu.
h·ıqsız, istisiz ııld11zcı d6ndüın.
A) 1 v;, il ınisrada B) il nıisrada
79. 1-bmcins nıübt::ıdaların iştirak ctdiyi cüml:ıııi C) iV misrada D) 111ınisrada
mü::ıyy:m edin. E) 1 nıisrada
A) Ey böyük s::ııı::ıtkar, ey böyiik ::ısg:ır!
Bu ş::ır::ıtli h::ıyat dünyaya d::ıy:ır! (M. Müşfiq)
84. H::ııııcins üzvl::ırl::ı bağlı düzgün fıkirbri nıü;ıyy;ın
B) S;;ın ell;:ır toyusan, ell::ır bayramı, edin.
Könüll::ır mülkünün labzarısan. (S. Vurğun)
ı. 1-1;:ımcins ınübt;)dalar 1, il v:ı lll ş;ıxsl:.-ırd;ıdirs;ı
C) Başdan dilimizin olmuş ::ızb::ıri x;ıb::ır lI ş::ıxsin c::ımind:ı olur. •
Köııül malınıları, ür;:ık sözl::ıri. (H. Ari!)
2. Üımımil;ışdirici sözl::ır h::ııııcin üzvl;ırd;:ııı hanı
O) Odur ki, canımız-başımız sağdır, ;:,vv::ıl, lı;ım J::ı sonra işl::ın:ı bil::ır.
Elin yanında da iizümüz ağdır. (S. Yurğun)
3. 1-1:mıcins üzvl::ır arasında siııtaktik :ılaq;ı olıııur.
E) Bayram idi, gcc::ıquşu oxurdu,
4. H:ınıcins üzvl:ınl::ı b;ızi qramnıatik ş:ıkilçil;ır
Adaxlı qız b::ıy corabın toxurdu. (Ş;:ıhriyar)
ixtisar oluna bil::ır.
80. H::ııncins mübt::ıdaları nı;:ısd;:ır t::ırkibi il::ı ifad;:ı 5. 1-1::ıınciııs üzvl::ır bir-birin:, sadalama intonasiyası
olunmuş cüınl::ı hansıdır? v::ı ıabcsizlik bağlayıcı lan il:ı bağlanır.
A) Yaşamaq yanmaqdır, yanasan g;ır::ık. A)l.3,5 B)l.2.4 C)2,4.5
(B. Vahabzad::>) D) 1. 3, 4 E}2, 3. 5
B) Oxumaq, yazmaq, z;:ılım::ıt ç::ıkm;;ık sonda
85. Diiımula s;wd,1ıi. birlik ı·a qardaşlığı /-ıiiıiiıı xalqlaı
b::ılır::ısini verir.
C) S::ıdaq::ıtli adam olmaq, yalan danışmamaq
mi//,;ıl,Jr fouprare/111,J/idirnümun;ısiııd;:ı h;mıcins
cüml::ı üzvl::ırini mü;.ıyy;ın edin.
insanın ::ın göz::ıl keyfiyy::ıtl::ırincl:mdir.
D) Deyin, gülün, övladlarıın. (S. Yurğuıı) 1. ınübt:ıda 2. x:ıb:ır
3. taınamlıq 4. t;ıyiıı 5. z;ırflik
E) Yüks::ık bal toplayanlara, birincilik qazananlara
t::ıqaüd verildi.
86. Saı-sı=-lıu.rnhsı::. eı-lar. kiip/,ır gö:: cıçmıı[;a, lıarado
81. Hansı nümun::ıd::ı h::ımcins x::ıb::ır v::ı h::ımcins z::ırflik o/,·/ııt,1111111::.11
..
~
mii;ıı-ı-.ııı
.. eım.ıı·.ı
. imkoıı ı-crıııirdi
işl::ınmişdir? nüımııı;ısiııd:ı lı::ınıciııs ı.:üıııb üzvl:ırini ıııü;ıyy;m
A) Rüst:m1kişi bıı sözl;:ıri dcy::ı-dcy;-ı oğlunu siizürdü, edin.
oğlu da onun n::ı dcm:.:ık ist::ıdiyiııi, n::ı 1. ıni.ibt:ıda
söykıy;;ıc::ıyini yaxşı başa düşürdü. 3. tanıaınlıq 4. tJyiıı 5. z;ırtlik
B) Onlar bu bar::ıd::ı açıq danışmırdılar, lakin h::ır::ıbt
v;:ı baxışlarında bu ifacl::ı aydın duyulurdu.
C) c)vv;,I gilcyl;,n;:ın folıl;:ıl:ır indi heç ıı:ıcbn 87. H::ınıcins t;ıyinbri söz birl:,şnı;ısi ib ifod;ı olunan
ç::ıkinmir, hom ucadan, h:ını d;:ı tez-tez ctirnz cüınl:ıbri müJyyJn edin.
cdirdil;:ır.
1. Düz;:ınlikbnb bitJn, susuzlu!1adözüınlü olan
O) Qumnı bu söhb::ıti çoxdan cşitmişdi, amma işi -
kollardan müxt:ılif d::ırman preparat ı arı hazırlanı
çox olduğundan marnqlanınamışdı. 2. Qardaşını sahild:, görın;ıy;:,n C::ımal;ı
E) Axşamdan yandırdığı ocaq sönmüşdü. otaq da,
h;;ıy;;,canlandı. . . . lb
d;:ıhliz d;, çox soyuq idi.
3. Taxıl d;ırzl::ıri, kül::ış topaları diqqatıınızı c:ı
82. Hansı nüımın;:ıd;, h:ııncins t::ıyin v;:ı lı;;ımcins cl;ıdi. .
tarnaınlıq işl::ınmişdir? 4. Dağlarda böyümüş, bulaqlardaıı su içmış
A) Solmaz kiçik, qaranlıq otağa kcçdi, bacısı il:ı insanlann dözümün;:ı qibt::ı edir;,m.
d;:ırcll:ışdi. • • t S;ınan
5. Görbmli yazıçı v~ tanınmış publısıs
B) Qırmızı, ağ güll::ır h;:ıy;:ıt:, xüsusi göz;:ıllik verirdi. K;;ırimli d;ı iclasda idi.
C) Bayram homin günü k::ıd;ırli idi: bııdd::ı t;,k v;:ı
kimsosiz qoyub galdiyi ail;:ısi onu narahat edirdi.
- 78 -
88. H:ımcins t;:ıyinl;:ıri söz birl::ışın::ısi il;:ı .f1 ad;ı O1unan

cüml;:ıl;:ıri mü:ıyy::ın edin.
"
93. H::ııncins üzvl;ır lıaqqında s;,/ıı, fikirbr haıısılardır?
1. Suyu süzülmüş, çör-çöpü t::ıınizkınıni <l" .. .. . . 1. B:-ızi hallarda üırnınıil;:ışdirici sözd:.:ın :wvnly;mi,
qazanına tökdi.ikır. ş uyumı aş nıcJscJ!aıı bağlayıcıları da işl;ıdilir.
2. Yetişmiş sarı, qırmızı ıneyv::ıl::ıri ağanın imar::ıtin::ı 2. H:ımcins ıııübt::ıdalar yalnız il v:ı ili ş;:ıxs:ı aid
apardılar, stollara düzdi.il::ır olduqdcı x;-ıb::ır II ş::ıxsin c:ımincb olur.
3. O..z o··zu··
11 d · h • 3. 1-bmcinst::ıyinl::ır arasında t;ıbcsizlik ::ılaq::ısi olur.
J eyın::ın, amının sözünü a- l
Mirz::ı M::ımm;)dquhınu da ocıladı. 'gzınt a qoyan 4. Ünııınıil::ışdirici söz h;ııııcins iizvl::ırd:ın ::ıvv::ıl
-
4. Qarğı il::ı höri.ilnıüş v::ı suvanmıs damın t l g::ıldikd::ı oııd.ın sonro iki nöqt;:ı qoyulur.
nar, heyva topalan asılınışdı. ' avaııınt an 5. 1-1::ınıcins üzvl;:ırd::ı zaman ş;ıkilçil;:ıri d;:ı ixtisar
5 . Açıq-qırmızı v;:ı liin<l-sarı çiç::ıkl--r,· ., b k oluna bibr.
"' oyırı ::ınara
qoyduın. 94. 1-1:::ımcins ıaınaınlıqları söz birbşın::ısi il;:ı ifad;:ı
olunmuş cüınbl;:ıri nıü::ıyy;:ın edin.
89. H~!1s1ciiınbl~_rd;:ı h;-ııncins t::ıyinl:ır işl:ınnıişdir? 1. N;m::ıın::ı baş çokm::ıyi. babama d:ırnıan alınağı
I. Olın:ız bu goz::ıl abm::ı idrakla g::ıl:ınl:ır.
unutıno. qardaş.
(S. Vurğun) 2. S::ınıadakı parlaq ulduzları, b:::ıdirl:::ınıniş Ayı
2. Bünövr::ısi möhbın, özü sirli-hikırntli maraqla scyr cdirdik.
Az;:ırbaycanıın var olsun'
3. D::ır::ıl;;ıy::ızin yaınyaşıl 111;:ınz::ır;:ıbrin::ı, dağ
3. K;:ındin k~n~rındakı sıldırını qayalar, yaşı) döşCınd;:ın axaıı şır-şır bulaqlara baxınaqdan
meş::ı!Jr bızı sehirbınişdi.
yonılmazdıııı.
4. Dili qiym::ıtd:ın salar 4. H:::ıy::ıtiıı bir t::ır:-ıfııı::ı arı p::ıt::ıkbri, dig::ır tar;:ıfın:ı
Ucuz söz, hiyb, böhtan. (R. Rza) kartoftorhaları yığmışdıq.
5. Şeir m;:ıd;miyy;:ıt, inc::ıs;:ın;:ıtdir 5. Kür çayının meş::ıli sahilbrini, Qarayazı düzünü
İnc::ı ruh, inca söz, inca san;:ıtdir. (M. Ş;:ılıriyar) yadıma saldıqca kövr:ılirdim.
6. Taınaş::ıııı seyr ed::ın v::ı ona hcyr::ın qalaıı qonaqlar 6. İsmayıllınııı gir;:ıc::ıyind:::ıki alma bağlarını, şaftalı
ııı;mıııun görünürdül;:ır.
ağaclarını tez-tez suvarırdılar.
90. H:ımcins x;:ıb;:ırli sad::ı cümbbri nıü:::ıyy:::ın edin.

1. X;:ıst;:ınin halı yaxşılaşdı, o danışmağa, yerimoy:ı 95. Söz birl;:ışnı::ısi il;:ı ifad;:ı olunmuş h;:ınıcins üzvlü
başladı. cüml;:ıl::ıri ınü;ıyy;:ın edin.
2. Har şey d::ıyişdi, lakin övladların anaya b::ısbdiyi 1. Bu s;ıh;:ır hava ::ıvv;ılki günl::ır;:ı nisb;:ıt;:ın buludsuz
v;:ı s::ırin idi.
m::ıh;:ıbb::ıt d;:ıyişm::ıdi.
3. M::ıclisd;:ıkil::ır dostları, qohumları v;:ı qonşuları idi. 2. Sür;:ıtlo uçan, fış;:ıng kimi vıyıldayan ulduz nişanlı
t;:ıyyarol::ır nizami d;:ıst;:ıl;:ır;:ı oxşayırdı.
4. Bir saat keçdi, yağış dayandı, hava yenid::ın açıldı.
5. Qar dayanmadan yağır, ::ıtrafı ağ dona bürüyürdü. 3. Qomıqlar geyimlorind:ın ham mii::ıllinı::ı, h::ıın d;:ı
h:ıkinı::ı oxşayırdılar.
91. H::ımcins x:ıb::ırli sad;:ı cüml::ılzıri ınüoyy::ın edin. 4. Ev sahibi hiz::ı divarları b:ız::ıy;:ın , insanı
düşi.innı::ıy;:ı vadar cd;:ın ş::ıkill;:ıri göst;ırdi.
1. Ş::ıkil çox xoşuna g::ılmişdi, ancaq ana onu heç
kim:::ı göstarm;:ınıişdi.
5. M::ın q;:ızetbri oxuduqco, r::ıc.lioııu dinl:ıdikc;ı sanki
2. Ocaq yandıqc::ı ::ıtrafa istilik yayılır, yavaş-yavaş Zahidi görürdüm.
isinirdik.
96. 1-f;ır biri söz birl;:ışm::ısi il;:ı ifad;:ı olunmuş h;:ımcins
3. T:ıdbird::ıkibr mü:::ıllimbr, t::ıl:ıb::ıl::ır v:, validcynbr
üzvlü cüml::ıbri mü::ıyy::ın edin.
idil::ır.
4. Yaz g::ıldi, havalar isindi, hamı ;:ıkin işl;:ırin;:ı 1. Xırm::ına gcd::ın, t::ındir üçün çırpı g::ıtiran, saman
daşıyan adamlar uzaqdan diqq::ıti c;:ılb cdirdi.
başladı.
2. N::ın;:ı xalcı h::ır gün beş-on v;:ır;ıq qaralayır, n::ı is;:ı
5. Müdir işçil;:ırl::ı mülayim r::ıftar edir, h:ımiş;:ı onları
yazıb-pozunlu.
s:::ıbiıfo dinl::ıyir<li.
3. Xan;:ıııd;:ıni dinl::ı<likc:ı, onun .ıvazını beynimd;:ı
canlandırdıqca ruhum t;:ız;:ıbnirdi.
92. H::ııncins üzvl;:ır haqqında doğru fikirbr hansılardır?
1. H;:ımcins üzvl:::ıri bir birin::ı bağlayan qarşılaşdırma 4. Melıbalı kişi t;:ır;)ziy:-ı, n:-ı d;:ı haqq-hesab
il;)
s;:ımdl::ırin:-ı b::ıxırdı, çünki özün;:ı arxayın idi.

bağlayıcısından sonra vergül qoyulur.
2. J-bmcins t::ıyinbr arasında tabesizlik ;:ı]aq:::ısi olur. 5. Ağca xanım qulağının cingiltisini, ür::ıyinin
3. B::ız::ın ümumil::ışdirici sözd::ın sonra "bir söz/J" döyüntüsüni.idinl::ıdi.
ifadasi işl;:,dilir.
4. H:ımcins mi.ibt::ıdalar sırasında I ş::ıxs olduqda
x:::ıb;:ır I ş:::ıxsin c::ımind;:ı olur.
5. H:::ımcins üzvbrd:ı zaman ş::ıkilçil:::ıri d:::ı ixtisar
oluna bibr.
- 79 -
------------:-=~~;:;~~;J~-l~a'!!_ıı~ıc:!_·ilııls~iı~·z~vl~;,~r~;~~~~~~;~-----~
_ Eyler-Venn ., •,,aıılış fıkirl::>ri
. s'"'n
diaqramına ::ısa
101. Uyğunluğu nıü::ıyy;:ın edin .
· mu"bt dalar ı. h 3 ıncıns
97 d
mü;;ıyy;:ınl;:>şdirin. . .. yy"'ıı t---sirlikhalda 2. tı;:ımcins x;;ıb3rl;:ır

Qeyrı-ımı;:> ,, .,_ . 3. tı 3 mciııs t::ıyinl~ır
l·foıncins ınübt:xlalar olan lı::ımcins taınaınlıqlaı Yazıçı q::ıs::ıb::ıd::ıki nıaraqlı ::ıhvalatları toplayıb b·
a. - . . . ıt
4 ;:ıs;:>r
gr ::ıy::ı g::ıtırnıışdı.
b. !-fargün qoca sahilg gglir, m;;ıyus baxışlarla d;ıniıi
2 5
scyr cdirdi. .. . . .
ı. Yalnız ismin adlıq halında olur. c. Faydasız x;:ıyallar, boş umıdbr t;:ınb::ıllıyın
2. Quruluşca yalnız sad::ı olur. ::ılanı::ıtidir.
3. Hal ş;:>kilçisiz işbnir. el. Şahzad::ı nı;:>clisd;;ı ~öz~! v;:ı yaraşıqlı görünür, lı;ır
4. Yalnız ismin t;;ısirlik halında olur. .. k;:ısin diqq;;ıtiııi ç;:>kırdı.
5. Kim?, na?, lıara? suallarına cavab vcr::ı bılır. c. az::ını::ıtli, nıöht;:ış:rnı abid::ıbr turistkırin nıarağına
98. Uyğunluğu mü::ıyy::ııı edin. . .. s:,b;:ıb olııııışdu.
ı. Mübt::ıdası v::ı x::ıb::ıri h::ımcıııs olan cuınl::ı 102. Uyğuııluğu ınü;:ıyy:rn edin.
2. Mübt::ıdası v::ı taıııaınlığı h::ııııcins olan cüınl:, ı. lı::ımciııs ıni.ibt::ıdalar
3 X::ıb:,ri v::ı z::ırfliyi h::ınıcins olan ci.iıııb 2. hdınciııs x::ıb::ırl;:ır
• . '/
a. N;:ı vaxtad::ık z::ıhııı;-ıtkı daş. bs::ık ::ız::ıc::ıks::ın • 3. Jı::ıınciııs t:,yiıı l;:ır
Sudan, palçıqdaıı ;;ıld;:, n::ı hasil cd::ıc::ıks:,n_? a. Şair dövrürıd::ıki lıaqsızlı~ları q::ıl;:ıın::ı alı_r~ı.
(N. G;;ınc::ıvı) b. H:ır g(in dostuna baş ç;:ıkır, onun s;:ılıh;:ıtı ıb
b. Ç;;ırş::ıııb::ı gi.inünd::ı çeşııı::ı başında
maraqlanırdı. .
Gözüm bir alagöz Ximııııa düşdü (A. 81;:>sg::ır) c. Faydasız ın::ısl:,h;:ıtbr, lazımsız tövsıy;:ıl;:ır
c. Onlar düşi.indükc::ı boşalar, dolar, v;:ıziyy;:ıti daha ağırlaşdırırdı. .
Fikrin n;:>sonu var, n;;ı d::ı ::ıvv:,li (8. Valıabzad;:ı)
d. o, bayram ş:mliyind;:ı göz::ıl v;:ı cazıb::ıclar görünür,
d. Yağış ;:ıvv;;ıl dağlara, d:.:ır:,l::ır:,, az sonra ~raı~ın _suya
dostlarının marağını ç;:ıkircli.
h;;ısr;;ıt düz;;ınl::ırin;;ı yağdı, çölü-düzü sevındırdı.
c. Q;:ıdiın v;:ı ulu ıorpaq babaların ;:ıman;:,tiJir.
e. Qızııı gözl;;ıri qarşısında füsunkar nıeş;:ıbr, çaylar
canlandı, dağları, daşları yada saldı 103. H::ımcins üzvbrin işbnnı:ı ardıcıllığını mü::ıyy:ın
edin.
99. Uyğunluğu mü:ıyy;:ın edin.
• Malak gözhıııilm;ız bir tak![/ qarşısıııcla
1. H::ımcins nıübt;;ıdalı a. Boşqablar, ç:,ng;:ıl-bıçaqlar,
qaldığıııdanjikirli ı·a qiissali idi.
ciiml;l stolun i.iz;:>rin;;ı s;;ırilnıiş süfr;:ı
2. Rınıcins x;:ıb:,rli olduqca t:,miz idi. • Farmaıı şirin, yalı•arıcı ı·;.ı iimi,lı-erici hir s;:ıs/,J
cüınb b. N:ı yağış yağdı, n;:ı d;;ı hava danışırdı.
3. H::ımcins tamamlıqlı açıldı. • SiJ/iqaifa geyinıııiş oğlan ı•,J qı:lar sıol arrı!/İııdıı
cüml:;ı c. Yol çay boyunca uzaııır, otıırm ıışdıı Iar.
böyürtbn kolluğu iç:,risind;;ı • Oarınııı i/;ixarla dedil'i hıı sö:::fariıı manası
görünııın olurdu. Na:lıya ;ıa. Sıır.w_ra ;,a. Hasaıı kiş~ı•,) d,) <~ı-d111 idi
d. Uşaq siııifd::ı oturrnuşdu, • Biiyiik iş/ar _reııi cır:::ıılar yarmdığı . .mş xarollar
amma fikri anasının yanında uyatdığı iiçiiıı gö:::aldir.
idi. 1. t;;ıyin 2. nıübt::ıda 3. x;:ıb;:ır
c. O, kitab, cbfi;:ır v;;ı atasının 4. z::ırtlik 5. tam:unlıq
bağışladığı h::ıdiyy;,l;ıri
çantasına yığdı. 104. H::ımcins üzvl::ıriıı düzgün ardıcıllığını nıü::ıyy;,n
edin.
100. Uyğunluğu mü:.:ıyy;;ın edin. O h.-ım yaraşıqlı, /ı;,m hacarıqlı. !,;ıııı da xuş.ros~ı:r,11
ı. I-fomcinsıni.ibt:;ıdalı a. Görüşd;;ı şairbrd;;ın Ramiz adam idi.
cüml:ı Rövş::ın v;:>Vaqif S:.:)111:,doğlu da
Dilara anas111111sözl.--ırin<> CJıılaq asar, oııları yadıııtl~
2. H;ımcins x;;ıb;:ırli iştirak edirdil:ır.
saxlayar, lıeç bir söz demiJ:::di.
ci.imb b. O, stola şimiyyat g::ıtirdi, heç
3. H:ımcins birimiz ;;ıl uzatınadıq. Getdikca sarbvstlik, haı·-kiiv artırdı.
Giiltilkiıı sto!ım üstiina-.\'iiji-~
saldıqdan sonra bal va
tamamhqlı cüml;:ı c. İç:,rid;:ıkibr onun dostları,
qarıd gatirdi. J
::ısg::ırlik yoldaşları v::,qonşuları
idil;;ır. Giindüz qış giinaşinin mülayim şiialan altında k317
d. Uşağın v;:>ziyy;;ıti yaxşılaşır, o na qadar gözal, na qadar sevimli göriiniirdii.
danışınağa başlayırdı. 1. mübt::ıda 2. x;:ıb:}r 3. t:-ıyin
e. O, t:ımizlikd::ı, s:ıliq;:ıd;:ı v::ı 4. tamaınlıq 5. Z:}rflik
bacanqda atasına oxşayırdı.
- 80 -
Hamcins iizv/;,r
105. Cümbl:,rin lı:,mcins üzvl;:ır;:ı gör:, düzgün
3. MahamıncJd, Ayxan va Nazrini bizim bağda tez-tez
ardıcıllığını mü;:ıyy:,n edin.
görcJrdincüml::ısind::ı h::ımcins üzvl;:ırd::ı na ixtisar
• H::ınıcins mi.ibt;:ıdalar
olunmuşdur?
• H:;ımcins x:,b:;ırl::ır A) c::ım ş;:ıkilçisi B) m::ınsubiyy::ıt ş;:ıkilçisi
• H::ımcins tamamlıqlar C) hal ş::ıkilçisi O) ş::ıxs ş::ıkilçisi
• J-famcinst:,yinl::ır E) idi hiss::ıciyi
• H::ımcins z;:ırflikl:,r
I. Gah yağış, gah da qar yağır. 4. McJnpahlavan idim, sana/im igicllarlagiilaşınak,
onların arxa.ı-1111 yera vurnıaq idi cüml::ısind::ı
2. O, ba!ac_aolmasıııa baxrnayaraq, çox aydın v;:ı
ın:,ntıqlı danışırdı. h::ımcins üzvl::ırd::ı n::ı ixtisar olunub?
3. S;:ın ell;:ır göz:,li, ell::ır qızısan. A) hal ş::ıkilçisi B) cam ş::ıkilçisi
4. Şaxtalı, soyuq hava ananın bütün b::ıd:,nini C) ş;;ıxs ş;;ıkilçisi D) idi hiss::ıciyi
dondurımışdu. E) ila (-la, -la) qoşması
5. Bizi dinl;:ıy;ml:,r;:ı, sözümüzü esitm::ık ist::ıy:ml-- 5. Sevine ham sevinir, ham da kadarbnirdi cüml::ısind::ı
fıkrimizi açıqladıq. ' " r ;:ı h::ımcins üzvl::ırd;:ı n::ı ixtisar olunub?
106. Cümbl::ırin h:;ımcins i.izvl:;ır:, gör:, düzgün A) c::ım ş::ıkilçisi
ardıcıllığını mü;:ıyy;m edin. B) keçmiş zaman ş::ıkilçisi
H::ımcins mübt;:ıdalar C) idi hiss::ıciyinin ş::ıkilçil::ışmiş forması
H:,mcins x:,b:,rl:,r D) feilin ş::ıxs ş;;ıkilçisi
H:,mcins tamamlıqlar E) indiki zaman ş::ıkilçisi
H::ımcins t::ıyinl::ır
6. Ümuınilaşdirici söz dedikd::ı n;:ı başa düşülür?
H::ımcins z;:ırflikbr A) sadalama intonasiyası il::ı deyil::ın sözl::ır
1. Uzaqgör:;ın m;:ısl::ıh:,tl;:ır, d::ıy;;ırli tövsiy;:ıbr h::ıyat B) özünd::ın ::ıvv::ılki üzvün m::ınasını izah ed;:ın söz v::ı
yolunda ona köm;:ık oldu. ya söz birl:ışm::ıl;;ıri
2. Binalar çox s::ıliq::ı v::ı zövql;:ı tikilrnişdi. C) bu v::ı ya dig::ır bir üzv::ı aid olub onun m::ınasını
3. S;:ın el q;:ıhr;:ıınanı, V::ıt::ın oğlusan. daqiql::ışdir;;ın üzv
4. Onun dostu bu soyuq, laqeyd münasib::ıtd::ın çox D) eyni üzvl::ı bağlı olub eyni suala cavab ver;:ın
inciınişdi. b:ırabarhüquqlu sözlar
5. Torpağı h;:ım bell::ı, h;:ım traktorla şumlamışdılar. E) h::ımcins üzvl::ırin hamısına aid olan va onların
m:ınasını ümumil::ışdir::ın söz v::ı ifad::ıl;:ır
7. H;:ımcins üzvlü cümlal::ırd::ın birind::ı ümumil::ışdirici

Hamcins üzvlarda ümumilaşdfrici söz. söz işl::ınmişdir:
H,mıcins üzvlarda şakilçi va kömakçi A) N::ın::ımin ip::ık k;:ılağayısı z::ırif naxışlı va yumşaq
idi.
vasitalarin ixtisarı B) Bu dünyada har saad;:ıtin, h::ır xoş d::ıqiq::ınin bir
sonu vardır.
1. Miiharibada har ciir adam kişi, qadm, yaşlı. cavan C) Qarabağlıların heç bir maclisi qarav::ıllisiz,
iştirak edir. gülüşsüz, zarafatsız keçm::ız.
Nümun::ıda ümuınil;:ışdirici söz h;:ımcins üzvl::ırd:m D) İndi h::ır şey, h::ır s;:ıs m::ınd::ın bir ::ıb;:ıdiyy;:ıt q::ıd::ır
::ıvv::ıl, yoxsa sonra g;:ılmişdir; cümlada hansı durğu uzaq idi.
işar::ısi buraxılmışdır? E) H::ır şey: çay da, torpaq da, qayalar da, meş;:ıl::ır d::ı
A) h;:ımcins üzvlardan ~,vv;:ıl; tire m:m::ı keçmişi xatırladırdı.
B) h::ımcins üzvbrd::ın ;:ıvval; nöqtali vergili
C) h;:ımcins üzvlard:m sonra; tire 8. Hansı h;:ımcins üzvün ş;:ıkilçisi ixtisar edilmişdir?
D) h::ımcins üzvl;:ırdan sonra; vergül Na ağız yandıran oddur. na da baş sındıran daş.
E) h;:ımcins üzvl;:ırdan avval; qoşa nöqt::ı A) mübt::ıdanın 8) tamamlığın C) t;:ıyinin
D) z::ırfliyin E) x::ıb;:ırin
2. Cüml::ıd::ı ümurnilasdirici söz hansı h;:ımcins üzvl::ırn
~
aiddir? 9. Cüml::ıl::ırin birind;:ı ümumil::ışdirici söz işlanmişdir:

Ürakdan atılmış bir addıın, iirakdan bağlanan iilfat, A) H::ır tar::ıf göz oxşayırdı.
iircJkdanoxzınan nağına - hamısı mahabbat nişanasi B) H::ır t::ır;:ıfd;:ın gül-çiçak ::ıtri g::ılirdi.
deyilmi? C) K:mdin üç t::ır::ıfı meş::ılik idi.
A) tamamlıqlara B) x::ıb::ırl::ırn D) K::ınd, meş::ı, d::ır::ı - h;:ır t;:ır::ıf ağ örp::ıy::ı
D) tarzi-h::ır;;ıbt zarflikl::ırin bürünmüşdü.
C) mübt::ıdalara
E) K::ıriın kişi bağın h::ır t::ır::ıfini axtardı.
E) yer wrflikl;:ırin::ı
- 81 -
//aıııciııs ıızı,ı,ır
17. Uşa[!.ı ıııiialica eıdirııır1k. eı·i ıikdi,.,ııak - hfit/ııı
1o.H:,ıııciııs x:,b:,rl:ırd:ı ixıisar olurımu~dıır: lııııı/or ııı,mi çox ıliişiiııdiiriirdii cüınl::ısi rıd::ı • .'J
..
uınııını ·ı :-ı~( 1ım.:ı
· · · so:ı. •ı ı •
. hansı lı::ıınciııs ü1.vl::ır::ı :.ııc• :1d
/ /;Jr a.rşrııııço.~ı lıi::: klıı/ııııı qolıo.~ıııo toplaşır. ordoıı- ,
ıaıııaınlıql:ıra
/ıım/cııı siifı/ı,Jt eclir,tar çalı/'11/, A) C) 111übt:ıJ:.ıt:.ır:.ı
A) c;-ını ş:ıkilçisi B) ~:,~s~:,kil~i-:i B) x:ıh:ırl:ır:ı E) z:ırllikl:ır::ı
C) zaınaıı ş:ıkilçisi D) ıdı lııss:ıcıyı D) ı:-ıyiıılor:ı
,ı •1 / 111 o fi//
!ıısoıı /ı,ıyaıı ıır gııııd,m ılıar,J!dir dfi,ı,711
· 1 l .. 3 .. .
E) lıal ş:ıkilçisi 18. ,..,
11. Hansı uzvünlı:ııııcirıs olJıığıııııı v:ı hansı ş:-ıkilçiııiıı so/ıolı diıııl:ısiııd:ı hansı süz;:ı ;ısas:ın h:ııncins
ixtisarcdildiyiniıııü:,yy:ııı edin.
iizvl:ırd;ı bur:ıxılını~ ş:ıkilçil:ıri ıııü:ıyy::ın ı.;1111:ık olar'!
Nizami, N,ısimi. Fiizııli r.ı ,\',ıtc~riııi dig,ır ~·,mı (Dıırğu iş:ır:-ıl:-ıri tıur:ıxılnıışdır.)
ö/k,ı/,Jriııcla ı/.ı hcJyiik111,ıfıa/ı/ı,ıt/,ı scvir/,,r. A) 4 B) 1 C) 3 0)2
A) z:ırf1ik; hal ş:-ıkilçisi 19. lliriııd;ı lı:ınıcins z;ırflikl:ırd:ı dalıa çu: ~:,kilı;i ixtiscır
B) nıübt:ıda: c:ıın ş:ıkilçisi cdilınişdir:
C) taınaın\ıq: hal ş:ıkilçi~i A) Tııristl:ıriıı ııiivb:ıti s:ıf:-ıri 111agar:ı. qala \'J
O) ınübt;ıda: ın:,nsubiyy:ıt ş:ıkilçisi ınüq:ıdcl:"ıs ziy.ır:ıtgalı ları ııı ızadı r.
E) tanıanılıq: c:,ın ş;:ıkil~·isi B) Kitab, d;ıft:,r v;"ı q;'ll:ııııl;ıriıni çantanın yığdım.
12. Kişiııiıı ııamıı.m ii~·şeydir: cıt, ,ıı·ı·cıd.
/ıir <!JpaJJ"l/ C) Ad giinl:ıri v:, bayranılard:ı b[itüıı qolnmıbr bir
cüınl:ısincb üımıınil;:ışdirici söz hansı ciinıl:ı [izvOn:ı ycrJ yığılard ı lar.
D) Kond, rayoıı v;:ı ş;ıh;"ırlJrinıiz;'I diqqJt
aiddir? C) ıamamlığa
A) x:ıb;ır:, B) ınübt;ldaya artırı Inı:ılıd ı r.
E) z:-ırtliy:, E) Dağ, ıııcş:, v:ı dCızl:ırirnizJ:, h;-ır dır nıüalic:ı
D) t;:ıyiıı:ı
13. ,ıı,miııı ıwııı11.1·11111, qeyr;ıtiııı, şarajiııı, şaııı111dır
V.Jt,111 bitkisi yetişir.
ciiml:ısind:ı h::ımı.:iııs üzvü vo ixtisnredilmiş ş:ıkilçini 20. H;:ınıciııs üzvl:ınl:ı ixtis;1roluna bilrn:ıy:ın y;ıkilı,:il:ıri
mü:.ıyy::ııı edin.
mü:ıyy:ın edin.
A) ismi ;,;:ıb:ır: x:-ıb:ırlik ş:.ıkilçisi
B) tam:ımlıq: yiy:.ılik hal ş::ıkilçisi I. fi:iliıı ş:ıxs ş:ıkilçil;:ıri
C) nıübt;-ıda; comv:ı x::ıborlik ş:ıkilçil:ıri 2. zaman ş:ıkilçil;ıri
D) z:ırflik; hal ş:,kilçisi J. iıık:ırlıq ş:ıkilçisi
E) x:ıb:ır: zaman ş:-ıkilçisi -1.hal ş:ıkil~il;ıri
5. 111:ııısubiyy:ıt ş:ıkilçil:ıri
14. Ş'ikar dayı adaliü:r.1camaatı sakit/iy;y ça,~ırır, qe_nl (,. t;-ısrifl:ııırıı:ıy;:ın li:ill:ırin ş.1kilç·il;1ri
c/Jftariııi ,1çır, qapaııa qoyıılııııış iri hardııııa haxmlı
cünıl:-ısind:ı h;)nıcins Uzvüv:ı ixtisar edilmiş ş:ıkilçiııi A) 1, 5. 6
8)2,3.6
ınil:-ıyy:ın l:ışdiri n.
A) fcili x:-ıb;ır; idi hiss:ıciyi
C) 2, 4
8) fcili x:ıb:ır; zaman ş:ıkilçisi
D) 1,2.5
E) 3, 4
C) taımımlıq; qoşma
D) mübtoda:hal ş:ıkilçisi 21. I3irinJ;-ı ara söz h:ıırn:iııs üz\'briıı
E) ismi x:-ıb:-ır; zamanş:ıkilçisi Umumil:ışd irın:ıs i nd:ı ;ş ı; r:ı k et111,) 111; -.ılir:
15. S,)iıb. İ/lıam va iltıar·ı Adilgi/,1ça,~ırdı/ar A) B~ı u~urhı n;ıtic:.ıl:ıriıı :ıld:ı ı:dilm;simb
cümlrlsind:> h:,mcinsüzvü V:l ixtisar cdilmis s:ıkilçini ıml~!l~~-•~l:ır, ııı:ıkt:ıb dıb ...,rliyi.:ıbq:ıd:ır ı:ışkibtl.ır
mü:-ıyy:ınl:ışdirin. ' ' - bıı sozb. lı:ııııı vhm:ıı pkmi..;dir
A) mUbt;ıda: c:ıın ş:,kilçisi B) Bu l.!iln iilbıııizd:ı vı:·ııi volhr ~ k·1·· t • 1
tikilir lı· ,•,ı· . .. ' . • .. • ı,:. t ır. rnıa ar
B) nıiiht:,da: ııı:ınsuhi yy:ıt ş:ık iiçisi . : ,.''::-:'~~.ılınır.hır Sl)Zb. :-ısl qunıculu,ı i-;bri
C) z:ırflik; ycrlik hal ş:ıkilçisi 1ı:ıy.ıt.ı 1\1.'Çlrllır. '1 '
D) tanıamlıq; t:ısirlik hal ş;:ıkilçisi C) QarabaQın

, . ~ azad • ı·ı ı m,..,:-.ı. • ugrı.ıııd:.ı
: . ı.t • sır:.ıvı•
E) tamaınlıq: c::ım ş;:ıkilçisi . ı· l
':ıt:ırıdıışlar ' · nıux,ı
· ıtıııchr .... ı·1ı·:ıt - q ıs:.ısı. bütün x:ıl,ı
16. Dağların
~ . siıı,1siııd.Jıı a.wmhıılaı]laı·, -_1•1•11111/C
•••1\(1••/t s:ı :ır ,:ır olmalıdır. -ı
d(,ş,mmış
. ynmaclar
. ' bm·ıııda
' /ıJ/"
• ,, ',J qaı qnI1111,·
l •• • D) Konfrarı-:th · s:ı k b:ı 1topl:.ıvan t:,!JbJIJrİ
. . · ' viik.
zın•,1"1r, kcçı/ııı;,z ıııcn/;,r
'' ' - bııı-l Illl •111I1011/HI ' o...1ıınpı:.ıth
· . . ' qa. ı·bt
1 :ırıııı.
• • qab:.ıqcıl
• mü:ılliml:,ri•_
,ıoııaq/arı
.. h lıevraıı
' ' cilınl::ı'.
t!tmi~di .sınciJ umumıb
.. ' • • r • • - ı" • . ,~:ırq 1:ın:ınl:mn
llTllllTIIIV":ıtb • h:.ınıısını
soz ansı h:,ıncins üzvl:-ır:, aidd' ., -~t ırıcı
..
A) z;:ırflikbr:-ı ır • rııukafatlandırdılar.
E) R:ıiy)ı:ıt
· _'·· t·ıcı·rı~ oyuşçu
' . ,,r. d" .. ··t:ır. ;}yantar - dem:,k
B) mübt:ıdalara olar kı, hamı şahın rı;, dey:ıc;}yini gözl:,yirdi.
C) fcili x:ıb:ırl:,r:-ı
D) taınamlıqlnra
E) ismi X;)b:-ırl:ır:ı
- 82 -
Xitab. Ara söz/ar

C) Doğrusu. bu x::ıb:ır ırı:ıni ımyus ctdi.
Xitab. Ara sözlar D) Dcyirl. r. Iı:.,r ömür bir çaya b;:ınz;ır.
E) Xudaya. iıısanın halı yamandır. (S. Vurğun)
Xitab
8. ,'it; b işlJnıniş cünıl;:ıni ınü:ıyy;ın edin.
1. Xitab işbnıniş cüınl:rni nıü:ıyy:ın edin.
A) Oğul, sözlJriıni diqqdtl:ı dinl:ı.
A) T;:ık nı:ın:ı yox, haınıya qulaq asınaq borcunuzdur.
B) B:ılıar ııJ xoş g:ılir, ruha dad verir.
B) üör:ıs:ııı. K:ım:.ıl onu tanıyacaqını?
C) 0yilm:ıdim. b:ıli!
C) Solmazla s;:ın bu nı::ıs::ıbni lbriııd;:ııı
Oyilııı;:ız vicdanın böyük lıcyk::ıli ...
öyr:ıııın::ıl isiııiz.
D) Size:,, çalışınaq lazımdırmı?
D) Yı.:rtb Ll:ı. ı,!Üyd;:ı d:-ı. a~inıaııd;ı da
E) T;,:ıssüf. bu i~d;,yanılJıın.
Göz::ıllik axtaraq, göz:ıllik giir:ık. (13. \'alı:ıb1.ad:ı)
E) t\fozluınluq ı.:dib ba~laına 1:ıry:ıd:ı. ::ıkiııçi' 9. /itab işl;:ınmiş cüml.:ıni ınü;:ıyy::ııı din.
(M.ö. Sabir) A) M:ın. ~air \'J ınüıı:ıcı.:im lıökıncfarın hi.izurun:ı
2. Xit;ıb işbıınıiş cüınl::ıni mü:ıyy::ın cdiıı. g:ıtirildik.
A) Dey:ıs;ııı. qoca bu fikrini Tahir:ı d;:ı süybnı:ık B) 1:ınc;ı. dostum bu gün biz:ı g:ıl.~ ;ık.
ist:ıyirdi. C) Ş:ıir. lıükınJarın lıüzurundasan!
B) Müslüın nıü:ıllinı. Z::ıl::ır <l:ıyı qapının yarımda D) Ş:ıir ;ısrin ..:ı i. .xalqın ;:ı idir.
ııı;:ıni gözl::ıyin.Iil::ır.
E) Doğrudan da. dustum S:ım;,d çox mchrilı::ındı,.
C) Ey daşlaşaıı. ıorpaqlaşan ulu babam. 1 O. Xitab işl::ınmiş cüıııl:ıni ıııü::ıyy:::'111 edin.
Q;:ıdinı tarix cl;Jr:ısind;m s:ıs ver nı;ıninı s:ısim;ı A) S:ınin damarınd::ı n:m::ın •igarın.
s::rn. H:ıc::ırin. L~ylinin qanı çağlamış.
D) Bu n::ığ.nı::ı. şüblı:ısiz. ruhumuza hakim bsilib. B) Ana laylasıt::ık şirindir bu söz.
E) Görünür. yazdıqlarıııı yoxlaınaınısan. C) İt s:ın;ı dosı olar. bir sümük atsan.
3. Xitab işbnnıiş ı.:iiml;ıni mü;ıyy;ın edin. D) Türk qızı, ıorpaqlarınıızı azad eım;:ık üçün polad
A) 8:ıli. lı.:ıyaı bizi sıııayır. bil::ıkli oğullar büyüt.
B) Ağıl. kamal :ıb:ıdi varlıqdır. E) Burla xatunlar ail;ı ş;,r:ıfini qonımaq üçün h:ıtt:ı
C) J-bqiq:ıt;m, qızım cvd::ı anasına çox köııı;:ık cdir. Ö\'ladlarından da keprl::ır.
D) ı:)hın;:ıJ dayı. Dilar;:ı xala övladlarının toyunu
11. llaföı cüınl:ıd::ı xiıab işl;:ınmişdir?
görnı::ık isı::ıyirdil:ır.
A) Sözsüz. sizinl::ı bir d;:ı görüş;ıc;ıyik.
E) S::ın. ey gurlayan d::ıniz, ın::mi dinh B) Eldar. bir qul::ıq ::ıs q::ılbin dc\·;:ın.:ı!
4. Xiıab işl::ınıniş cüml:ıni mü:ıyy:m celin. C) Sizin t::ıklifiniz. y.,qin ki. iş:ı köm;:ık ed::ıc;ıkdir.
A) B:ıli, Xaıııın xala onu heç ağlayan görııı;ımişdi. D) l:bli, yaşaın::ıq göz:ıldir!
B) Acı olsa da, sözün doğnısu yaxşıdır. E) Mü:ıllimlik. lı;:ıqiq:ıı;:ın. göz::ıl pcş::ıdir.
C) Dcnı:ıli, çalışmaq, z:ılım:ıt pkın;:ık lazımdır.
12. Hansı cüml:ıd:ı xirnb işl:ınmişdir'!
D) Ey iman g:ıtir::ml:ır, Allalıdan küın:>k dil::ıyin.
A) Az:ırbayı:an torpağ.ı- ana yurdum şairl::ır
E) Bu. doğrudan da, böyük qüdr;:ıtdir.
diyarıdır.
5. Xitab işl:ınmiş ei.lınl::ıni nıil;:ıyy:ın edin. B) Doğrusu, inamım q::ılm::ıyıb ona.
A) B:ıli, qonaqlar gccikirdil:ır. C) Az;:ırhayı::ın 11211 ıac.
B) N;ılıay:ıt, p:ırd::ıbr qalxdı, tamaşn h:ışl:ındı. Zümrüd q:ışı - Q::ır.ıbağ!
C) L3ugövd:ıli. qollıı-budaqlı palıd ıı;ıy;ı gör:ı O) Giiın:ınıın. ::ılb::ıtt:ı, t:ıkc::ı Tanrıya qalıb.
yıxılıb? E) Bağımdan gül-çiç;-ık d;mlim. T;:ıbrizim!
O) Mahmud kişi. Ziba xala övbdlarının toyunu (S. Rüst:ım)
gürnı:ık ist::ıyirdil:ır. 13. Xitab n:ı il::ı ifacb olunmuşdur'.
E) Ey dünyanı ı;alxalayanlar, Allahdaıı qorxun ki. 1',1,.111 vğlıı. sid,1rinıi diııla.
b::ılb, sakitlik tapa bibsiniz. A) fcili birl;:ışm:ı il::ı B) isiml::ı C) sifotl::ı
D) ismi birbşm::ı il.:ı E) s::ıd.:ı frill.:ı
6. Xitab işl:ınmiş cümbni mü;:ıyy:ın edin.
A) M::ıııc;:ı, işl:ır yaxşı gcd:ıc:ık. 14. Hansı cümbd::ı xitab söz birl;:ışm::ısi il.:ı ifad::ı
B) Atalar dcmişbn. tökübn dolmaz. olunmuşdur?
C) Yığılın, yığılın başıma. dostlar. A) D:ırya kimi dalğalan, ey bayrağım!
D) B:ıli. s;ın;-ıtkaram. öz şöhr:ıtiın var. 8) V::ıfalı dost. m::ın s:mi nec;:ı t::ık qoy11bgedim'?
E) öfsus. qocaldım, q;:ıl;:ımirn düşdii ::ılimdJn ... C) Yaşıl ç::ım::ın bayraq ed::ır lal::ıni,
Öt;:ırsiniz onda ş::ın-pn. durnalar! (S. Rüst::ım)
7. Xitab işl;:ınmiş cüml:ıni ınü::ıyy;:ın edin. O) Ay oğul, axı s~md::ı bir s;:ın:)t;:ı sahib olmalısan.
A) V;:ıt;:ın m::ın;ı oğul deszı, n;:ı d;:ırdim'?! (M. Araz) E) ölipaşa. dün:m d::ıv::ıt etdiyin qonaqlar g::ılibl::ır.
B) Çoxmu sevir ı~;ıni o v;ıt;:ın? (S. Vurğun)
- 83 -
Xitab. Ara söz/ar

•• ışl;:mmış
2 2. Hansı ci.iml;:ıd::, xıtab ·ct·?
!r: ------
15. Hansı ci.iml::,daxitab söz birl:Jşın::ısi il::,i fod::ı
A) Anana bu cür qayğı göst;ırdıyın üçün, Eldar, sağ
olunımışdur? ?
A) Qoca qartal, n:oı g;}zirs;;-,ndağla~ ~o~nunda. ol!
B) Sözsüz, sizinla bir d_;ı g~r~ş;:ıc~~ik.
B) Yox, ay qardaş, h;;-,rbs öz yerını bıls::,, yaxşıdır.
C) Sizin t;:ıklifıniz, yaqın_kı, ışa kom::,ked::ıc;:ık,
C) Göz::ıl bir süfr;:ı açınışdır ç::ım:m d ;ı ilk bahar,
D) B::ıli, yaşaınaq g?z::,ldır! .. .
bülbül! . b··tb··t? E) Mi.i::,lliınlik, h::,qıq;ıt;:ın, gozol peş;ıdır.
N::ıd:mdir qüss::ıd::m vurursan dam, n~ var, u u •
D) Qızxanım, niy;:ı kimins::ı malına sahıb çıxmaq 23 . Xitab işl::,n:;ın cüml;ıni mü;ıyyan edin.
ist::,yirs::ın? A) Ah! T::ıl::ıb::,lik ill;:ıri, t::ıbbalik ilbri, indi şirin
E) Getırn, qardaşım, Vatani darda qoyub getmak xatir:;ıbrd::, yaşayırsınız.
san::,yaraşmaz. B) Bu yerlar şirin v::,d::ıc;:ıl uşaqlıq ilbriınin
16. Sabr ela, sevgilin g;ı!ib çatacaq, şahididir. . .
Bir az da sübr ela, Mıığan gözali. C) B::,li,san lıaqlısan, h::ıqıq;:ıt sanın t;ır::ıfınd;ıdir.
Xitab n::,il::,ifad;:ı olunmuşdur? D) M;:ıkt;:ıb ilbri ömrümün ;:ın ..u~_ud~_lmaz ?ağlarıdır.
A) mürokbb adla B) mür;:ıkk:-ıb isimi::, E) M;:ıkt;)bin qabağı. Sıraya duzulmuş şagırdbr.
C) sifatl::ı D) ismi birlaşm;:ı il::,
24. Xitab işlan;ın cüml;ıni müayy:m edin.
E) feili sifatkı
A) Yolla ged::,nl::ır! Bir ayaq saxlayın!
17. Xitab işbnmiş cüml:;ıdir: B) Yox, m;;mbuna razı ola bilmayJc:ıy::,m.
l. Bahar, yay uşaqların sevdiyi fasill;:ırdir. C) Ulu Tanrım bizi şard;:ın qorusun!
2. Bahar g;:ılişi il;ı hamını sevindirir. D) Pah atonnan! NJ ağır yatdı bu oğlan, ~lüb::,!..
3. Yurdumuza xoş g;:ıldin, bahar! (M.a. Sabir)
4. Bahar! G;:ılişin n;:ı göz;:ıldir?! E) Doğrusu, sizdan gileyliyam.
5. Bahar xoş g:;ılibdir elbrimiz;:ı!
A) 1,5 B)3,5 C)2,4 D) 1,3 E) 3, 4 25. Söz birkışmasi ilJ ifad::,olunmuş xitab hansı
cüml::ıdadir?
18. Birinda müraciat olunan ş;:ıxsi bildiran söz A) Vnir, çoban - çoluq m;)clisidir bu?
işl,mıııayib: (Durğu işar;)J:;ıri buraxılmışdır.) B) aziz oğlum, xeyir işin mübarak!
A) M;:ınd;:ın Füzuli ist;ım;:ı ;:ışari-m;:ıdhü zamm. C) Of... dostum, qardaşım, xoş buyurmusan.
B) N;ıbati ;:ıl ç;:ıbn kimdir v;ıfadan? D) Ay el];)r, başınız uca olsun!
C) Nabati istam::ız onsuz dünyanı. E) Deyas;)n, şöhrati çox sevir qadın,
D) Dağlar na vaxtdır h;:ısratindayam. Ah ... m:;ınsab!.. Ah ... şöhr;)t! .. Yaranmasaydın! ..
E) Gar çox istars;:ın Füzuli izzatin az et sözü.
26. Söz birlaşmasi ila ifada olunmuş xitab hansı
19. Birinda müraciat olunan şaxsi bildiran söz cümladadir?
iş/;mm;ıyih: (Durğu işaral;:ıri buraxılmışdır.) A) Ay dost, hara gedirs;)n?!
A) 8yilib su içir bir ana ceyran. B) Yoxsa, gözal Sah;)r, utandınmı san?
B) Şöhratin yayılıb h;)r yana ceyran. Bu dila galmayan sadaliyindan?
C) De, hara uçursan, hara bpan;)k? C) N;:ıdir bu vurhavur, nayin üstadir?
D) Göygöl tarifini çox eşitmişam. Görürdün, insanlar dasta-dastadir?
E) Biz galdi-gedarik, s~myaşa dünya. D) Duman, salamat qal, dağ, salamat qal.
20. Söz bir):)Şm:)si il:) ifada olunan xitab hansı E) Çox deyil, on beş il bundan qabaqdı,
cümladadir? O il Qarabağda qandan sel axdı.
A) Siz mani saldınız bu hala, gözl;:ır. 27. Sevdiyim, lah!arin yaquta banzar,
B) Taslim ol, dali Kür, inadı burax!
Sarasar dişlarin dürdanadandir. (M.P. Vaqif)
C) İrada, irad;:ı yaşadır bizi!
Xitab kimi işlanrniş söz morfoloji cah;)tdan n::ıdir?
D) Qardaş, sandaki bu inam hardandır?
A) sifat B) feili bağlama C) feili sifat
E) Gün::}ş salamlasın, a dostlar, sizi!
D) z:;ırf E) isim
21. Hansı cüml:)da xitab işl:mmişdir?
28. Xitabla bağlı fikirl;)rdan biri salıvdir:
A) Ağıl, kamal başariyy;:ıti yaşadacaq.
B) Siz, ey vatan oğulları, qeyrat vaxtıdır!
A) Xitablar rnasdar va feili bağlama il;:ı ifada oluna
bilm.ir.
C) Haqiqatan, qızım çox çalışqandır.
D) Bir sözl;), "torpaq uğrunda öfan varsa, vatandir".
B) Yalnız isimla V;) ismi birh:ışmalarla ifad;) oJunur-
E) Bali, hayat bizi sına yır. C) Atlatan, insana müraciatla işladilir.
D) Xüsusi intonasiya ila deyilir.
E) Qrammatik cah:ıtdan cümla üzvlari ita bağlı
olmur.
- 84 -

J
Xitab. Ara sözfar

-ı;- Xitab i~1,mıııcnııiş c~ml:mi müayy:m edin. C) Ay bala, haradan galirsan?
A) S;;ıbir ela, halva bışar, ey qora, sandan. (Atalar D) Duman, salaınat qal, dağ, salamı qal.
B) sözü)
M;;ın bir uşaq, san bir ana,
E) 8yilm;:ı, büdrama, sarsılma heç vaxt !
Odur ki, bağlıyarn sana! (S. Vurğun) 37. Ana torpcıq, alin açıq, gözün tox,
C) Ey köni.il,min nama yaz bir gülzarın eşqina. Bıı dünyada nayiın varsa, saııindir nümunasinda
(S. Vurğun) xitab n;ı il;:ı ifada olunrmış<lur?
D) Dinına, danışma, yat, bala, san dey:m olmayıb A) ismi birlaşm::, il::, B) isimla
hala. (M.8. Sabir) C) hamcins üzvl;;ı D) feili sifat larkibi ila
E) Ey yanağı lal:ı, lablori püsta, E) mürakkab adla
Ağzı nabat, şak.kar zaban, bari bax. (M.P. Vaqit) 38. Möhtaraııı dostlar, ınan Jıaınişa öz nağmalariınla
insanları sevindirmişaın cümlasinda xitab na il::,
30. Xitab iş/;111111,mıiş cümlani müayyan edin.
ifada olunımışdur?
A) Qulaq ver sözüma, ellar, obalar! (S. Vurğun)
A) feili sifot tarkibi ila 8) isimla
B) Sana üz tuturam, ey mahir ustad! (S. Vurğun)
C) mi.ir;:ıkbb adla D) avazlikfa
C) And içirik s;-ıhar-sahar,
E) ismi birlaşına il::,
Şahid olsun göylar, yerlar! (S. Vurğun)
D) Ah, düşünan başlar, yaradan allar! 39. Hansı ci.imlalardaxitab işlanmişdir?
Qanad verirsiniz düşüncalara. (S. Vurğun) 1. Şuşa qalası. Xan sarayı. Vaqifın evi.
E) Dayan, c::ıllad! Yol bağlıdır. (S. Vurğun) 2. Şair, n;:ı tez qocaldın s;ın?
3. Bu ki bizim müallimdir-Aydın müallim.
31. Hansı cümlalarda xitab söz birlaşm;;ısi il;,,ifada 4. Sirrini vermayir sirdaşa dünya.
olunmuşdur? 5. Dünya, s::,ndankiml;ır keçdi?!
1. Humay, özüna gal, bağışla mani! A)3,4 8)2,5 C)l,2 D)l,5 E) 2, 4
2. O, nafasi sandan aldı, ana torpaq, ana torpaq! 40. Xüsusiyy::,tl::ırd::,n biri xitablara aid edil::,bilmaz:
3. Ey V;,ıt:mim, ey anam sizd:m doymaq olmayır! A) Bu v::,yadigar şaxs::, mi.iraci::,L üçün işladilir.
4. Ulu tanrım! Adına açılır ;,ıllarimiz. 8) İsmin adlıq halında olur va müraciat intonasiyası
5. İndi söz s::ınindir, Azarbaycan asg::ıri ! ila deyilir.
A)I,4 8)2,4,5 C)2,3 C) Xitabla cümlanin x::,bariarasında qrammatik
D)l,3,5 E)3,4,5 alaqa olur.
32. Yaz quşıı, san galanda D) Feili birlaşmal::,rl::, d::ı ifada oluna bilir.
Açır n;,rgiz, yasaman. E) osas;;ın, insan anlayışı bildiran isimlar va ismi
Nümunadaki xitabın ifada vasit::ısini müayy;-ın edin. birlaşm;,ılarla ifad::,olunur.
A) ismi birlaşma 8) mürakk::ıb isim 41. Hansı cümlad::,xitab söz birlaşmasi ila ifada
C) mücarr::ıd isim D) mür::ıkkab ad olunmuşdur?
E) feili sifat tarkibi A) Of... dostum, qardaşım, xoş buyurmusan.
33. Biz haınişa sizinlayik, "N' harbi hissasinin asgarlari
B) Buyruq sizinkidir, möht::,ramağa!
C) Vazir, çoban - çoluq maclisidir bu?
cümlasinda xitab n::ı il::ı ifada olunmuşdur?
D) Oğlum! Xeyir işin olsun mübarak!
A) xüsusi isimla 8) isimi;,, C) feili sifatla
E) Deyas::,n,şöhr;;ıti çox sevir qadın,
D) ismi birlaşma ita E) avazlikl::ı
Ah..... mans::ıb! ...Ah ... şöhrat! ...
34. Hansı cümlada xitab feili sifat tarkibi il;,,ifada Yaranmasaydın L...
olunmuşdur?
42. Birinda xitab söz birlaşm::,si ila ifada olunmuşdur:
A) Qazı ağa, heç narahat olma. A) Xanımlar va canablar! Bayramınız mübarak!
B) Vuran qollann var olsun, Eldar! 8) Qardaşlar! Yolunuzdan dönmayin.
C) Görasan, galan kimdir? C) aziz V::,t;;,n!Sana çox borcluyam, çox!. ..
D) Ey düşmanlara sina garan, irali get! D) Dost, na var, na yox?!
E) San olasan gülüstan, E) Yorulmayasınız, ay uşaqlar!
San;)har an can qurban!
43. Birinda xitab söz birl::ışmasi ita ifada ol_unmuşdur:
35. Öziz hc>mvalan/ar,sizi görmayima çox şadam A) Şair! Göylardadir yena xayalın! .
cüml;)sindaxitab na ita ifada olunmuşdur? 8) Oğlanlar v:ı qızlar! Vat::,ninmüdaffosına
A) feili sifotla B) mürJkk;;,b sözla hazırlaşın! •
C) isimla D) ismi birlaşma i!J E) sifatl;;, C) Hörmatli nümayandalar, yığıncağı davam
36- Söz birlaşmasi il::ı ifada olunmuş xitab hansı etdiririk!
cümkıdadir?
D) Çayını iç, ay bala, yol galmişs3~.
E) A dostlar, vurğunam man Xazarıma.
A) Qarlı dağlar, xoş gördük!
~ Bu, sanin işindir, Allahqulu!
- 85 -
Xitab. Ara söz/Jr .. . ~

'·G .. 0 .. ,, (3. Cavad) şeırınd::ın verılırnş ınisr l
• d I nsı doirrudur? 51. oy;:,o1 ....... bk' . .. .. aarın
44. Xit~b haqqında ~~ırl;.:ır ;ınd ıa lan sö~l;:ır cüınbdJ hansııı da G öıJ<Töl
.ı o sozunu
. .
xıta 11nı duşunın;:ık dah
A) ismin müxt;ılıf haHarın a_~ - . duı·?. (Dur"u
uygun _:::,ışar;:ısı
. qoyulrnamışdır.) a
xitab v;.:ızifasirıd_;ı ış!;ıı~::ı b'.lır. . 'fad::ı olunur. A) Dumanlı daglartn,Y<1şıl qoynun~~ ..
B) Xitablar ancaq 1s1111 b_ırl;.:ı:;;m;ıl;.:ıı l::ı I tik ;:ılaq::ı Bulmuş göz::ıllıkcl::ı kamalı Goygol.
C) Xitabla cüml;:ı üzvl::ırı arasında qramına B) Bir yorğun p::ı~i var, bi_r_azuy_~ısu'.'.'
olur. . . . • ı i v;.:ı söz Uyusun dagların m<11alı _Goygol.
J) Xitab da cüml;:ı kum nıtq 1ııss::ı ;:ır
üzvl;:ıri
C) Tutmuşdur onl~ra acığın nıy;:ı?.. ..
birl::ışm;:ıbri il;:ı ifad::ı olunur.. . . . Düşmüşl;:ırdı s;:ınd::ın aralı Goygol.
E) Xitablardan sonra vergül v;:ı tıre ışa r ;:ısıncl:rn D) Dumanlı dağlara g;:ıl;:ın sı_ıala .. ..
istifad::ı olunur.
Bir cavab almamış soıalı Goygol.
45. Xitab lıaqqında verilmiş fıkirl::ırd;ın hansı y~ıı/ışıl~_r? E) Olaydı könlümd;ı bir yaşı! k_~lg~.'
A) Xitab da cüml;ı üzvl;:ıri kimi nitq hiss::ıl;rn v::ı soz Düş;:ıydi sin::ım::ı yaralı Goygol.
birJ;ışm;ıJ;ıri ila ifada olunur. ..
B) Xitablar x;:ıb::ırl::ı qramınatik ::ılaq;:ıy;:ı ~•~·ır. 52 _T::ırkibincl::ı xitab işl;mnıiş cümbl;:ır~ir:
ı. Bu s;rn;ıtkar ycgan;ı Xmıclır - mugamatıınızın
C) Xitablar, ;ısas::ın, adlıq halda işl;ırı;ın ısımlarla
Xanı, xalqımızın Xanı.
ifad::ı olunur.
2. Gül, gülüm, gül, g0l::ı gül....
D) Xitablar müraci;:ıt bildirir. . .
E) Dilimizd;ı cansız :1şyalara aıd d;ı xıtablar vardır. 3. "B::ıli, siz;:ı", - dey::ı Fatma cavab verdi.
4. Vahid şeiri kitab yo:x, avaz poeziyasıdır.
46. Oxıı bu namani, palılavan Eldar! 5. Göz;:ıl h::ıyatını, Vahid, fonay;-Js;ırf ctm;:ı.
Qoy manim dardimi din/asin dağlar. (S. Vurğun) A)I,2,5 8)3,4 C)l,4,5 D)2,5 E)3,4,
Nümun;:ıd;:ı xitab n;ı il;:ı ifad;:ı olunmuşdur?
A) ismi birl;:ışm;:ı il;:ı B) feili birl;:ışm::ı il~. . 53. Eylcr-Venn diaqramına ;ısas;:ınyanlış fıkirl::ıri
mü;ıyy;ınl;:ışdirin.
C) mür;:ıkbb adla D) isiml::ı E) feılı sıfatl;ı
Mübt;:ıda Xitab
47. Ey qartal, zirvada ınöhkam uç yeııa,
4
Ey çaınaıı, siifrani geniş aç yem. (H. Arif)
Nümun;ıd;:ı xitablar n;ı il;:ı ifad;:ı olunmuşdur? 2 5
A) feili sifat t;:ırkibi il;:ı 1. X;:ıb;:ır v;:ı t;ıyinl;:ı sintaktik ;ılaq;:ıd;:ı olur.
B) mür;:ıkbb adla 2. Ci.iml;:ıd;:ı yeri sabit deyi!.
C) ismi birl;:ışm;:ı i);:ı 3. İsmin yalnız bir halı il;:ı ifad;:ı olunur.
D) çağırış nidası il;:ı işl;:ınmiş isiml;ı 4. Yalnız isim, ismi birbşm;ıl;:ırl;:ı ifad;ı olunur.
E) yalnız isiml;:ı 5. Heç bir üzvl;ı sintaktik ;:ılaqay;ı girmir.
48. Hansı cüml;:ıd;:ı xitab ismi birl;:ışm;:ı il:1ifad;:ı
54. Xitab işl;:ınmiş cüml;ıl;ıri mü;:ıyy;ın edin.
olunmuşdur?
1. Dedi: "Doktor, aman doktor, sağlığıma güman
A) Ey h;:ır t;:ır;:ıfi nura q;:ırq ed;ın, h;:ırar;:ıtinb t~bi:1ti yoxdur". (S. Vurğun)
cana g;:ıtir!
2. Bahar galişi il::ı hamını sevindirir.
B) Yavrum, quzum, adın n;:ıdir? (H. Cavid)
3. Bağında n;ırgizl;)r, lal;;ıl;ır bitir,
C) Qovzama başın, çocuğum, s::ıbir el;ı! (M.8. Sabir)
D) Get yuxuya, durma, a qardaş, lı::ıl;:ı! (M.8. Sabir) Tikanlar, qanqallar bitirm;ı, oğlum. (S. Rüst:ım)
E) Axmaq kişi, insanlığı asanmı sanırsan? 4. Ey V;ıt;ın, torpağın ::ızizdir m;ın;:ı. (S. Rüst::ım)
5. Bahar n;ı xoş gdlir, nıha dad verir.
(M.a. Sabir)
49. Nümun;:ıd;ı xitab kimi işbnıniş söz morfoloji 55. Xitab işl;mmiş cüml;ıl;:ıri mü;:ıyy;m edin.
baxımdan n;ıdir? 1. Qapıçı, qapıçı, çağır ged::ıni!
"Bu dard mani öldürardi, yaqin bil, 2. Qapıçı hündürboylu oğlandır.
San dardima şafa galdin, sevdiyiın!" (Xasta Qasım) 3. J?aşlar ayağını ;ız;:ır, maralım!
A) feili sifot B) sifat C) isim 4. Ozg::ıy;ı quyu qazan özü düş;ır.
D) feili bağlama E) z;:ırf 5. Abşeron, ay Abşeron,
Ell;:ır diyarı r
50. Hansı nümun;:ıd;ı xitab mür;ıkbb adla ifad;ı
olunmuşdur? 56. Hansı cüml;ıl;ırd;:ı xitab ismi birl;:ışm;:ı ib ifad:ı
A) Ey könül mülkününban Naxçıvan. olunmuşdur?
B) V;:ıt~n oğlu, bu dünyada mağrur yaşa. 1. öziz dost, m;:ın s;'.:lni
çoxdan gözl;ıyir;'.:lm.
C) D:1lı könül, g;ıl ;:ıyl;:ınm;:ı qürb;:ıtd;ı_ (M.V. Vidadi) 2. Ey Vidadi, g;ırdişi-dövrani-bcr;ıftar;:ı bax!
D) Heyd;ırbaba, ın;:ırd oğullar doğgin;:ın. (M.P. Vaqif)
.. .. (M. Şahriyar) 3. Buyruq sizinkidir, adil hökmdar! (S. Vurğun)
E} Yen;:ı gordums;:ıni, Dilcan d;ır;ısi. (S. Vurğun) 4. Sözüm vardır m;:ınim siz;:,,durnalar, ay duınalar.
. (M.P. Vaqif)
5. Ah, mehriban ana! Ah, ;ıziz ana! (S. Vurğun)
- 86 -
1https://t.me/eSources
!(itab. Ara sözfor

H:ınsı ciiınl~l::,rd;ı xitab ismi birl;:ışm::, il;:ı ifJict::,
.. '
57• d •)
olunıııuş ur. . Ara sözlJr
1.Ey dünya göz::,.lı, ~.açmab::,ş::ırd;m! (S. Vurğun) 1. Şairdir, görünür, diiz ilqarı var,
7 Bunl:ırı s;:ın;:ı kıın oyr;:,dıb, ay bala?
N;ı aö":ı/ • • 1, I
~-B:ıli. hökmdarım, K;ımah)ddin Behzadın fırçası ' .. o ~, •. ııa şırııı ,a amlan var ... (S. Yurğun)
j. ilahi vergisidir. (F. K::,rimzad::,) numun;ısınd;:, ara söz hansı m;:ınanı bildirir?
A) fikrin m::ınb;:ıyi B) t::,::,ssüf
4_T:cıbriz oğlu! T::,brizqızı!
Yadlaryedi haqqınızı. (S. Yurğun) C) y~q~nlik D) güımın, şübh::ı
S.Volanoğlu, V::,t;::ıni qonı! E) nıtqın hiss::,l;;irİ arasında ;:ı)aq;:ı
2. Belalikla, Vataııin ta/eyi hamınıızdan asılıdır
ni.iınun::,sind::ı ara söz hansı ımnanı bildirir?
58. Hansı cüml::,l::,rd::,
xitab ismi birl;:ışın;:ı il;:ı ifad;;ı
A) fikrin m::ınb::,yi B) t::ısdiq C) güman, şübh::ı
olunımışdur? D) t::ı::,ssüf E) n;)tic;:,
ı. Göz::,(
qız, s::ın kimin qızısan?
2. Gedin,dostlar! Uğur olsun yollarınıza ... 3. İnsan111 şara..fi, bazayi, manca,
(S. Vurğun) Deyildir na ipak, na firma, oğlum! (S. Rüst::,m)
3. Baxdıqca hüsnün::,doymayır gözüm, ni.iınunasind::ı ara söz hansı mananı bildirir?
T::,brizim,T;:ıbrizim, göz;:,!T;;ıbrizirn! (S. Rüst::,rn) A) y:.:ıqinlik B) güman, şübh:-:ı
4. Oğul! Torpağını qoru! C) fikrin ımnb;:ıyi D) t::,::ıssüf
5. Dalikönül, n::,divan::,g;:ızirs::,n ... (X;:ıst;:ı Qasıın) E) nitqin hiss::,Jariarasında ;;ılaq::ı
4. Görasan, ınuıı cb oxııya bilaraınmi? cürnl::,sind::,ki
ara
59. Xitabların ifad::,vasit::,l;:,riil::,bağlı uyğunluğu söz hansı ın::ınanı bildirir?
nıü;:ıyy::,n edin. A) t::ı::,ssüf B) t::ısdiq C) fikrin m::ınb::,yi
J. ismibirl::,şm::, il::, D) natic::, E) güınan v::ı şübh::,
2. çağırış nidası il::,işl::,nrniş isimi::, 5. Bir sorıışan olmadı: "Nadir s;ıniıı bu davan? BcJlkcJ,
3. feili sifat t::,rkibiiI::, çatışmır sııyıın, halka, çatışınır havan.'>"
a. Ey yaradan ::,ll::,r,siz h::,rşey::, qadirsiniz. ni.imun::,sind::,ki
ara sözün m::,nanövi.i:
b. Torpağına göz dibnl::,r çoxdur s;:,nin,ey V::,t::,n. A) gürnan, şübh::, B) fikrin manb;:ıyi C) t;;ısdiq
c. Get, v::,t::,ns::,nis::,sl::,yir,ay v::,t::,noğlu. D) t::ı::,ssüf E) n::ıtic::ı
d. Ay dostlar, burada bir xeyli qalsaq, pis olmaz.
e. Müharib::,nins;:ırt üzünü göranbr, bu ç::,tinliksizi 6. Sağ tam/da bir qapı var idi. Deyasan, qonşu otağa
qorxutmasın.
açılırdı nünıunasind::,ki ara sözün m::ına növü:
A) t;)sdiq B) güman, şübh::,
60. Xitabların ifad::,vasitalari il::,bağlı uyğunluğu C) fikrin m::,nb::,yi D) t::ı::ıssüf E) natic::ı
mü::ıyy::,n edin.
7. Ara söz işl::,nıniş
cüınl::,ni mi.i::,yy;;ın edin.
1.ismi birl::,şm::, ila
A) Uzaqda qara buludlar görünür, hava s::,rinl::ışir.
2. çağırış nidası il::,işl::,nmiş isimi::,
B) Seçki hi.iququolmayan adamı, bala, iç::ıri
3. feili sifat t::,rkibiil;;ı
buraxmırlar.
a. Göz::,)V::,t::,n,manan d::,rin...
C) Y:mi manim fikrinı::ı ciddi yanaşmağınızı xahiş
b. Ey könül, mjn nam::,yaz bir gülzann eşqin::,.
edir;:,m.
c. ı3sg;:ır anası, başını dik tut. D) Atalar deınişk;:ın, saxla samanı, g::,l::,rzamanı.
d. K;:ısin eyşi-nuşi, g::,l::,nl::,r,
susun. (a. Cavad) E) Ay uşaqlar, sizin s;::ıfar::, hazırlaşmağınız
e. El yolunda ş::,hid olanlar, xalq sizi heç vaxt doğrudurınu?
unutmayacaq.
8 Gi.imanv::,şübh;;ı bildir::,nara sözl::ıri mi.i::ıyy::,n edin.
• A) şübh::,siz, sözsüz, z::,nnimc::,, g::ır::ık ki
61. Uyğunluğu mü::,yy;;ın edin. B) h::ıqiq::,t::,n, y::ıqin ~i'.b~l~;:ı, dem::,k
I. Xitabismi birl;;ışm;;ı il::,ifad::,olunmuşdur. C) dem::,li,::,vv::,l::,n, ıkıncısı'._ b::,.!bd::,
2. Xitabfeili birl;;ışm::, iL:ı ifad::ı olunmuşdur. D) manc::,,xülas::ı, ::,lb~tt::,, sozsu~ ....
3. Xitabmür::,kk;;ıb sözl::,ifad::,olunmuşdur. E) ehtimal ki, g;:ır::ık kı, b::,lb, gorunur
a. Ağacddl;;ın, qapımı az döy görüm. (M. İsmayıl)
9. T::,sdiqbildir::ın ara sözl::ıri mü~yy-~nedin.
b. Oğul, çoban, acmışam, yem::,y::,n::ıyin var?
A) h;:ıqiq::,t;:ın, doğ~dan d.a,sozsuz
("Kitabi-D::ıd::ı Qorqud"dan)
B) sözsüz, g;:ır~k kı, z::,nn~mc;:ı .
~·Qonşu qardaş, az qurdalan o ç::,p;:ır boyu. (M.Araz)
C) xülas::,,h;:ıqiq::,t;:ın, el:t~m~I~ı
•aı;ısg::,r, elmind::,olma nab::,l::,d.(Aşıq al::,sg::ır)
D) doğrudan da, s!zc::,,ı~ıncı_sı
e. S::ıfor;:ı ged;;ınl::,r, yolunuz açıq olsun. E) demali, şübh::ısız, ydqın kı
- 87 -
Xitab. Ara sözlar

10. Balka, xastalaııdi o, çülda birdan, 18. T:ısdiq bildir:ın ara sözlard;ın ibar:ıt c:ırga~
Bir içim su veran olmasınıııı büs? (S. Vurh,'1.ln) mü:ıyy::,n edin.
Nünrnn::ıdaki ara sözün mana növünü mü::ıyyan edin. A) b;;ılb, ehtimal ki, y::ıqin
A) fikrin m;mbayini bildiran B) ola bilsin ki, sözsüz, y;:ıqin ki
B) güman, şi.ibha bildir:ın C) n:ıtica bildir:cm C) b;}lb d::,,ola bil;,r ki, :ılb:ıtt;:ı
D) t:ısdiq bildiran E) taassüf bildiran O) düzü, h:ıqiq:ıt::,n, sözün doğnısu
E) şi.ibhasiz ki, olsun ki, ehtimal ki
11. T:ısdiq bildir:ın ara söz işlanmiş cümbni mi.iayyan
edin. 19. T;,sdiq bildir::,nara söz hansı cüml:ıd:ı işl::,nmişdir?
A) Demali, artıq san mani sevirsan? A) N::ı t:ıh::ır dey::ırbr, köhn::ı t::ıbri i~l::ıtm;;ık üçün •
B) evv:ıla, ağsaqqal bu tezlikla hövs:ıl::,d;m çıxmaz, ::ıvv::ılc::ı yağlamaq lazımdır.
ikincisi, zahm::,tç:ıkib g:ılmis::ın, sözümü axıra B) O, şi.ibh::,siz ki, ın::ıniın haqqıında yaxşı danışdı.
qadar eşit. C) Atalar denıişbn, saxla samanı, g::ıl::ır zamanı.
C) Demak, s:ınin da d;mini verib yola salıblar? D) c)vv::ıla, 111::ııı s;,nd;,n yaşda böyüy;;ıın, ikincisi,
D) Bu, çox güman ki, Yaqubun adamlarından m::ın hün::ır göst::,ribnişanlar almışam.
olacaq. E) Axır ki, sözün;;ı qulaq asdıq, işinıizda dönüş
E) Sözün düıü, m:ın onunla çoxdan tanışam. yarandı.
12. Ucu tar cığalı siyah tellarin 20. Birind:ı n;;ıtic;:ı bildir:ın ara söz işl::ınmişdir:
Hardan taınaşası, hayıf ki, yoxdur! (M.P. Vaqif) A) Onların fikrine::,,buradakı Z;}nginlikdünyanın heç
Nümun::,d;;ı ara sözün mana növünü mü::,yy::,nedin. bir yerindg yoxdur
A) güman va şübha bildirnn B) B::ıyin adaşı, y:ıqin ki, harada olduğunu unudub
B) t::,;}ssüfbildiran dik ayağa qalxdı.
C) fikrin manb::ıyini bildir:ın C) Müxtas::,r,bel::ı adama can qurbandır.
D) y;}qinlik bildiran D) Yaxşı ki, s:ınd::ın xoş x:ıb::ır bilib sakit oldum.
E) nitqin hissalari arasında alaq:mi bildir:m E) S;;ınd::ıki ınüq:ıdd;;ıs amal v;;ı vnifay::ı bağlılıq,
13. a/baıta, biz öz masııliyyatimizi başa diişüriik ta::ıssüf ki, m::ınd::ı yoxdur.
cümlasindaki ara sözün manaca növünü müayyan
21. Ci.imlal;}rd;;ın birind::ıara söz işfaııııı;mıişdir:
edin.
A) ezizim, s::ın dey:ın ancaq ehtimal ola bilar.
A) güman va şübha B) fikrin manbayi
D) natica E) taassüf B) Ehtimal ki, mas::ıla s:ın deyan kimidir.
C) tasdiq
C) Deyil::ın;;ı gör::ı, görüş t;}Xİr;:ı salınacaq.
14. Xiilasa, demak, belalikla ara sözlarinin mana növünü D) Olmaya, m:ın dey::ın:ı inanmırsan?
müayyan edin. E) Görünür, biz indiy::ıd::ık çox arxayın olmuşuq.
A) taassüf bildiran 22. Fikrin ınanb:ıyini bildir::ın ara söz hansı cüml:ıd:ı
B) güman va şübha bildiran işlanmişdir?
C) natica bildiran A) Xülas::ı, n:ı deyim, görm:ısan, bilm::ızs;;ın.
D) fikrin ın:mbayini bildiran B) Qarib;:ıdir, bu h:ıft;;ı üçüncü d::ıfadir ki, K:ırim iş;ı
E) tasdiq bildiran gecikir.
15. Biri ara söz deyi/: C) Dey;;ıs;:ın, gözladiyimiz t:ıyyara bir az gecikir.
A) nahay::ıt B) deyil::ına gör;} C) m::ıhz D) Dem:ıli, siz h::ıkim olmaq istayirsiniz.
D) yaqin ki E) b::ılb E) M:ınc;:ı, har iş yavaş-yavaş yoluna düşür.
16. Güman v:, şübba bildir;}nara sözlarin c:>rg:>sini 23. Ara sözl:ır naya deyilir?
müayy:m edin. A) cüml:ı üzvl:ırini izah ed:ın, konkretlaşdir:ın
A) m:,lum olduğu kimi, dem::ıli, balb sözbra
B) b::ılh da, manca, xulas::ı B) müraciat bildiran söz;:ı v:ı ya söz birlaşm::ısin:ı
C) belalikla, ravay;}tagöra, haqiqat::ın C) qrammatik c;:ıh;}td:ın cümla üzvl:ıri ila bağlı
D) şübhasiz, sözsüz, g:ır:ık ki olmayan sözl;;ırin hamısma
E) dey:>san,gör:ısan, olsun ki D) danışanın ifad;}etdiyi fikr:ı münasib::ıtini bildir:ın
söz:ı v::ı ya söz birlaşm::ısina
17. Fikrin ffi;}nbayinibildir:m ara sözl:)r hansı C;}rg::ıda E) eyni üzvl:ı bağlı olan, eyni suala cavab ver:ıri
verilmişdir? sözlara
A) m;:ınc:ı, bizc;:ı, m::ına göra, deyil::ınlara gör::ı
24. Balka da, onların bazisi şeirlarini azbar bildik/;Jr_'.
B) b;:ılk::ı, güman ki, deyasan, t;}assüfki
sevimli şairi birinci dafa idi ki, yaxından görürdıı
C) n::ıhay::ıt, bel;}likl::ı, dem;}k,::ıvvala
cüml:ısind;}ki ara söz hansı m;:ınanı ifada edir?
D) olsun ki, y:ıqin ki, doğrudan da, qısası
E) ;}}b::ıtt:ı, şübh::ısiz, düzü, doğrusu A) t::ı:ıssüf B) gtiman va şübh:ı
C) t;}sdiq D) fikrin manbayi E) sıra
- 88 -
Xitab. Ara söz/ar

~ sözl;ırl;ı b_ağlı düz~ü_nfikri ınü;ıyy;ın edin.
A) Danışanın ıfad;ı etdıyı fıkr;:ı nıi.inasib;:ıt bildirir D) Buradan Narginin işıqları çox göz;:ıl görünür.
daha çox ınodal sözl;ırl;:ı ifad;:ı olunur. ' E) Bel;:ı şeyl;ırd::m, üımımiyy;:ıt!;:ı, uzaq olmaq
lazımdır.
B) Yalnız söz birbşırnsi ş;:ıklin<l;:ı olur.
C) Cüml:ıniıı ortasında v;:ı sonunda işl:ıdilınir. 35. _Arasöz işlanıniş cümbni mü;ıyy;:ın edin. (Durğu
D) Müraci::ıt olunanı bildirir, qunıhışc;:ı s;:ıd;:ı v;:ı ışar;ıbri buraxılmışdır)
ınür::ıkbb olur. A) Siz dey;ıs;ın göybrd;:ın ilhanı p;ırisi gözl;:ıyirsiııiz.
E) Hiss-h:>y.ıc:.ın ifad;:ı edir. B) Onun dedikl;:ırinin hamısı doğrudur.
C) ~ar;:ık hamıya dey;:ıs;:ın ki vaxt yaxınlaşır.
26. Xii/asJ,~·vxşeydan keçına/i oldııq nüınun:ısind::ıki D) indi dem;:ık gülmak şadlanmaq vaxtıdır.
ara söziin m:ıııa ııövi.ini.i mü;:ıyy;:ın edin. E) Bu sözl;:ıriıı haınısını ona dem;:ılis;:ın.
A) fikrin ın::ınb::ıyi B) t::ı::ıssüf C) n::ıtic:>
D) t;:ısdiq E) güman, şübh::ı 36. Ara söz iş/;ııımaıııiş cüml;:ıni mü;ıyyan edin.
(Vergi.ilbrburaxılmışdır)
27. Söziiıı qısası, bıı iş sabah qıırtarma/ıdır A) Görünür biz indiy;ıd;ık çox gi.iv;ınmişik.
nüınuıı;:ısiııd::ıki :.ırn söz hansı m;:ıııaııı bildirir? B) Deyil;:ın;ı gör;ı siz uşaq h;ıkiıııisiniz.
A) fikrin ın;:ınb:ıyi B) t;:ısdiq C) güman, şübh;:ı C) Ehtimal ki ın;ıs::ıl;ı san deyan kimidir.
D) n;:ıtic;ı E) t;:ı;ıssi.if D) Doğrudur son günl::ır havalar istidir.
E) Nadir üzrlü s;ıb;ıb;ı gör;:ı gecikmişdi.
28.N;ılıapf, ıııaşııı iri qayalara çırpılaraq küpiiklaııa
küpiiklaııa axan çayın kanarıııda dayandı 37. Ara söz işfaıımaıniş cümfonimü;ıyy:rn edin. (Durğu
(İ. afondiyev) cünıl;ısind::ıki ara söz hansı nı:manı işar;ıl;ıri buraxılnıışdır).
ifad;ı edir? A) Olsun ki konfransda8min;ı d;:ı çıxış ed;:ıc;;ık.

A) fikrin ırnnb:ıyi B) t;:ı;:ıssüf C) t;ısdiq B) Qoy o tam aı-xayın olsun ki biz yolumuzdan
dön;ın deyilik.
D) n;ıtic;:ı E) gi.imanv::ı şi.ibh;ı
C) T;ıdbir sözsüz ki taxir;:ı salınmalıdır.
29. Deyi/ana güra, ölıınadgil Gancaya küçiib D) M;ın bilan bu gün İstanbula t;ıyyar;ı uçmur.
cüml;ısind;ıki arn söz hansı m;ınanı ifad;:ı edir? E) Fikrimc;ı onlar uduzacaqlar.
A)t;ısdiq B) fikrin m;ınb;ıyi
C) günıaıı v;ı şübh;ı D) sıra E) t;ı;ıssiif 38. Nöqt;ıl;ırin yerin;:ı hansı ara söz uyğun g;ılir?
.................... , san gaf bıı iş/ara qarışına, qoy özlari
30. Manca,dünyanın bünövrasi hikmatla qoyııldu hail ebsinlar.
("Qabusnam;ı") cüml;ısind;ıki ara söz hansı m;:ınanı A) Fikrinizc:ı B) Y:ıqin ki C) Sözün qısası
ifad;ı edir? D) T:ı:ıssüf ki E) B:ılb
A) t;ı;ıssüf B) t;ısdiq C) güman v;:ı şübh;ı 39. Ara sözl:ırl;ı bağlı uyğunluq hansı b::ındd;ı
D) sıra E) fikrin m;ınb;ıyi gözlanilmişdir?
31.Heyifki, maıı orada ola bi!mrJmişaın nümun;ısind;ıki A) HeJif ki, giinıaıı ki - t;:ı;ıssüf bildirir.
ara söz hansı m;:ına növün;:ı aiddir? 8) XiilasrJ,belalikla- nitqin hiss;;ıl;:ıri arasmda :ılaq:ı
A) t;ısdiq B) t;:ı;:ıssüf bildirir.
C) güman, şübh;ı D) fikrin m;ınb::ıyini E) sıra C) HaqiqatrJıı, görasan- y;:ıqinlik bildirir.
D) ManagörrJ,iiııııııniyyatla - fikrin m;:ınb;ıyini
32. Be/;J/ikla,manim adım Karim deyi/, yoldaş Karimdir bildirir.
nümunasind;:ıki ara söz hansı m;:ına növüıı::ı aiddir? E) Göriiniir,doğrudan - güman, şübh:ı bildirir.
A) fikrin m:>nb;ıyini B) t;ısdiq
40. Görasan,manda oxuya bilarammi?cüml;ısind;:ıki
C) güınan v;ı şübh;:ı D) t;Kıssüf E) n;:ıtic;ı
ara sözün mana növünü mü;:ıyy;:ın edin.
33. Ara söz işlanmiş cüml:rni mü;:ıyyaıı edin. A) t:ı:ıssüf
A) M;ılum olur ki, biz düsm;:ın;:ı
' öz evimizd;:ı yer B) m;:ılumatm m;ınb;ıyi
vermişik. C) natic;:ı
B) M;ınc;ı, qorxınaq üçün heç bir ;;ısas yoxdur. D) tasdiq
C) Sözün düzü bir çox adamlara xoş g;:ılmir. E) güman v;:ı şübh;:ı
D) San güll;:ıy;:ı tuş olan bir ceyransan, cüyürs;:ın.
41. Sağ tarafda bir q~pr v~r idi. ~~-!'asan,qo~.ş~. o~~ğa
E) Nargiz xanım, onun hazırladığı xülas;:ı çox açılırdı nümuıı;:ısmd;:ıki ara sozun m;:ına novunu
ınaraqlı idi.
ınü::ıyy::ın
edin.
3tl•• Ara soz
.. ış
• 1;ınmış . cüml;:ıni mü;ıyy::m ed'ın. A) güman v;ı şübh;:ı B) m;:ılumatın m;:ınb;:ıyi
A)Sözün doğrusunu söylaın;ık lazımdır. C) t.ı:ıssüf O) t;:ısdiq E) n:ıtic:ı
B)S;ın bel;ı dediyina gör;:ı hamin mas;:ıl;:ıni t;:ıxira
saldıq.
C) Onun indi d;ı qalib galacayi şübhasizdir.
- 89 -
Xitnb. Ara söz/;Jr
A) güınan v::ı şübh;:ı B) fı krin nı;ın b;ıyi
42. Ar.ı söz işbnmiş ciimbııi_ mü;ıyy:ın edin. C) t;ısdiq
A) SJn gülby:ı ıuş olan bır ccyraıısnn. ..
B) Sözün düzü bir çox adamlara xoş g;ılınıı. . 50. Hansı cüınbd;ı ara söz söz birlGşın;:ısi il::ı İfad;;ı
C) l\ı!;ılum olur ki, biz düşın:ın:ı öz evııııızd:ı yeı olunınuşdur?
vermi,ik. A) V;)zir, bu, doğrudan, böyük ~üdr:,tdir'
D) Doğrusu, o t:ıbi;ıtli adamlara hörııı;ıtl;ı yaııaşıranı. B) Hamı nec::ı deyarbr, z;:ırb::ıııı bu h;;ıd;ıf;:, vu.
, . 11 ıınaı
E) H:ıyat. s:ın n~ q:ırı.b;ıs;ın.ı dostu-düşm:ıııı taıııımı il ır. ı,
C) Görünür. kimin qalib g;:ıldiyiııi
bıı iııadkarlığınr:::.. balb da, gö:::.r1I
43. Si:::.in ııaıica ve,.c/i. ıııü::ıyy;:ınl;:ışdirm~k üçün vaxt lazım olacaq.
Nüıııun;:ıd;ıki ara sözün ırnnaca növünü m(i;ıyy;ın
D) Biz, sözün düzü, bu ııı;;ıs;:ıl;ıy;ı razı olnıadıq.
edin. E) avv;ıla, m:ıninı bu işd:m x::ıb;:ırim yoxdur.
A) fikrinın:mb;ıyini bildir;ın B) t:ısdiq bildir:m
C) güman, şübh;ı bildir;ın D) n::ıtic;ı bildirnn 51. Ara söz işl:rnıniş sad;ı cüml;;ıni mü::ıyy:::ın edin.
E) t;ı;ıssüf bildir;ın A) Öyr;ındim ki, n:::ıhay::ıt, razılığa gdlibl:ır.
B) A,xı s;ıh;:ır tezd::ın bu ıı:::ı ola bibrdi?
44. Hansı cümbd;ı ara söz işl,mmJmiş,lir? (Vergüll;ır
C) O bu gün nec;ı d;:ı m;;ılah;ıtli v;ı göz;;ıl görüııürd"?
buraxılmışdır.)
D) Dey::ıs::ın, siz ın:::ıni başa düşnı:::ıdiniz. u.
A) Görünür şöhrati çox scvir qadın. (S;ını::ıd Vurğun)
B) Bu iş sözsüz ki uğurla n;ıtic;ıl;:ın;ıc;ık. E) Doğrusu, gcc g::ılnıişdinı, x::ıb::ırinı yox idi.
C) Çox şey uzaqdan yaxşı görünür. 52. Ara söz hansı cüml::ıd;;ıdir? (Durğu işar;ıl::ıri
D) Dey;ıs;ın m;ıni tanımadı. buraxılınışdır.)
E) M:ınc;ı bu işin sonu yaxşı qurtaracaq. A) Doğru söz;ı zaval yoxdur.
45. Do,;rıısıı bıı öz ta!eJ•ininixıirnrıııa
og-la111 bııra.rıb B) Sözün doğnısu h;ınıiş;ı acı olur.
ö ' •
getnıak mana ağır galirdi cümfasindakiara söz hansı C) Bu gün doğnısu heç halım yoxdur.
m;ınanı bildirir? D) Dediyinı yalan deyil doğrudur.
A) t:.-ı;ıssüf 8) t;ısdiq E) Haqq yolu doğru yoldur.
C) güman v;ı şübh;ı D) fikrin m;ınb;ıyi
53. Deınak, sanin qararm qatidir cüml;ısind:ı işl:::ınan ara
E) n;ıtic;ı
sözün m::ınaca növünü mü;ıyy;:ın edin.
46. Bizca, bu işda çatiıılik olmayacaq cüml;ısind;ıki ara A) t::ısdiq B) gümaıı, şübh:ı C) n:ıtic;ı
sözün bildirdiyi m::ına: O) fikrin m;ınb;:ıyi E) t;ı;ıssüf
A) fikrin m::ınb::ıyi B) n:ıtic;ı
54. Hansı cüınl::ıbrd;ı güman, şübh:::ı bildir::ın ara sözl;ır
C) güman v;ı şüblı;ı D) t:ısdiq E) t;ı;ıss üf
işl;ınınişdir?
47. Cümt:ıl::ırd::m hansında fikrin m::ınb:ıyini bildir::ın ara 1. Fikriınc;ı, M. Topçubaşovu, Z. Bünyadovuh:::ır bir
sözl::ır işl:ınmişdir? az;;ırbaycanlı tanımalıdır.
1. R::ıvay;ıt;ı gör::ı, M::ırv ş::ıh::ırind;ı bir zalım şah 2. 8lb;ıtt:::ı, biz yen:::ı d;ı görüş;ıc;ıyik.
yaşayırmış. 3. B;;ılb, q;ılbini qırdırn onun ...
2. M:ınc;ı, xalqdan öyr:ınm;ıd;ın böyük poeziya 4. O, şübh;ısiz, m;:ınd;ın çox şeyi gizl;ıdir.
yaratmaq olmaz. 5. Biz, dey:::ıs;ın, çox fıkirl;ışm;ıl i olacağıq.
3. Balk;ı, q;ılbini qırdım onun ... A)l,3 8}2,3,4 C)l,5 0)3,5 E)2,4,5
4. H::ıqiq;ıt;ın, m;ın ondan çox şey öyr::ındim.
5. Z;ınnimc;ı, siz çox adamları vaxtında 55. Hansı cüml;ıl;ırd;ı güman, şübh:ı bildir;;ın ara sözfar
tanımamışsınız. işl::ınmişdir?
A) 3, 4, 5 B) 1, 3, 5 C) 2, 4, 5 1. Dem;ıli, dünya faci:::ısind;;ın h;ır yer bir yollaxilas
0)2,3,4 E) l,2,5 olub.
2. M::ınc;ı, onlar v:::ıt;ın haqqındakı n;ığm;ıl;ırini ela
48. Birind;ı işl;ınmiş ara söz söz birl;ışm;ısi il;;ı ifad;) h;ımin anlarda oxuyurlar.
olunmuşdur:
3. Dey;ıs;;ın, onu gözl:ıınirdil::ır.
A) Doğrudan-doğruya, bu işin axırı yaxşı oldu. 4. B::ılk;ı da, dünyada Araz q;ıd;ır mür;ıkk::ıb v:ı
B) Düzü, ondan h;ır şey gözl:ım;ık olar.
faci;ıli laleyi olan başqa bir çay yoxdur.
C) Sözün düzü, bu işd:ın x;ıb;)rim yoxdur.
D) Sözün qısası yeyin olar. 5. Xalq, n;ıhay;:ıt, milli hökum::ıtini yaratdı.
A)3,4 B)2,5 C)l,5 0)2,3,5 E)l, 3, 4
E) Nahay::ıt, gözl;ıdiyimiz gün g;ıldi.
56. Doğrudan da, bağçadakı tamizlik va safiq;;-sahııuııı
49. Vatanimverdimanaııanii-naınak
göz oxşayırdı cüml::ısind;ı işl;ınmiş ara söz hansı
man~;ı, ıım~tnıaq na demak?!(A. S;)hh::ıt)
V~_tani, m;ına növünd::ıdir?
N~munad;ı ı?l:ınmış ara sözün ın::ınaca növünü A) fikrin m;ınb:::ıyi
mu:ıyy:::ın edın. B) güman, şübh:ı .
C) t;ı;ıssü f .
D) t;ıs dıq E) n:ıtıc:ı
~
- 90 -
CaınScanrıeriletaranclı
Xital,, Am sözlJr
.\ra ~özişbnıniş cüml;:ıl;ıri mü:ıyy;:ın edin.
57• • Göziiın gözüııüzd;m uzaq olsa da. 2- Xülas;),bizim ınchribanlığımız bir aylı gec::,cbn
ı. Kiinüld:ırı könül~ yo_llarg~rünür. haşladı.
3• Dey;ıs;-ın, bbfin ucu açılırdı.
7 Görünür,onlar bılınırl;ır kı, Az;ırbaycan xalqı
-· nıehriban, hörımtcil ol~uğu q;-ıd:ır d:ı qoçaqdır. 4 • Beblikl;:ı, söz verirsan ki mand::,n
~ indi. nec;:ı dey;:ırl;:ır. ;:ıyrı oturaq, di.izdanışaq. incim;ıyac;-ıksan. '
~: B;:ıs sözün düzünü ncc;:ı clcy:ırkır? 5• Görünür,biz har şeya son qoymalıyıq.
5 Denı;:ıli, yaza hazırlıq yaxşı aparı lıb. A)3,4 B)l,2,4 C)l,2,3
A)2.3.5 B)l,3,5 C)l,2,4 D) 1, 5 E) 2, 4, 5
D) 2. 3. 4 E) 1, 4, 5 64. Güınan, şübh;;ı bildir;:ın ara sözl;:ır isl:ınınis cümblari
..
ınu::,yy:,n celin. ' '
58_Ara söz işl;:ınnıiş cüml:ıbrdir: 1. Doğrudan da, dün;:ınki fırtına çox d::,hşatli idi.
1. Qiıluın. el harada, s:ın d;) orada. har şeyi gör;-ı-göra, yen;:ı da ona
2. Q::,rib::,dir,
2_o~bir el vurğunu. el aşiqiycli. inanırdım.
3. ;\talar deyibl:ır: "Haradan inc;:ıl:ır, oradan üzül:ır".
3. Balb da, ela adamlar var ki, Raşid kinıibrini
4. Nec:ı dey;ırl;:ır, niyy:ıtin hara, m;:ınzilin ora. sevmir.
5. B;:ılb, o da öz işind;ın peşınandır. 4. Olmaya, narazısan?
A)4, 5 B) 2, 3 C) 3, 4 D) 1, 5 E) 1, 2 5. Görünür, san da h;;ına qoyursan.
59.Arasözl;:ırb bağlı fıkirl:ırd;:ın biri ya11lışdır: A) 3, 4, 5 B) 1, 2 C) I, 3, 4
A) Cüml;:ı üzvl::ıri il:ı qrammatik c;-ılı;;ıtd:ın ;-ılaq;:ıda D) 2, 5 E) 2, 4, 5
olmur. 65. Uyğunluğu müayy;:medin.
B) Sualacavab vcrmir. BJ/kiı. J/b,JIIJ, ;ıfsııs, ;wvala. deyihm,J
C) Yazıda dig;-ır cümb üzvl;;ırind;-ın vergüll;:ı ayrılır. göra ifad:ıl:ıri arasında cyninı;ına •
D)Cüml:ı üzvl:ıri il;-ı tabelilik :,laq:ısind;-ı olur. növün;ı aidarasözbrivar.
E) 8sas;:ın, moda! sözl:ır(;) ifad;:ı olunur.
60.Arasözl:ırl;:ı bağlı fıkirl:ırd;:ın biri ya11/ışılır: Diizdiir, doğrudur, giiriiııiir, ola bi/Jr
•ı doğru
A)Müxt;:ılif m::ına xüsusiyy::ıtbrin::ı malik olur.
kimiifad;ıl;ır h;ıın cünıl;ı üzvü,lı;ım e
arasözkimiişl:m;ı bilar.
B) Dahaçox moda] sözl;:ır ara söz kimi çıxış eclir.
C) Ara sözl:ır bn:ın cüml;:ı üzvl:ıri il;:ı sintaktik
•ı yanlış
;:ılaq:ıy:ı girir. Ara sözl;ır cünıl;ıd;ı yeriv;ı durğu
D) Ara sözl;:ır cüml;:ı üzvl;-ırind;-ın xüsusi intonasiya işar;ıl;ııi baxımından xitablarla •
oxşarlıq t;ışki I cdir.
v;:ı fasil;:ı il;:ı ayrılır.
E) Ara sözl;:ırin işl::ınm;ı yeri s;:ırb;:ıstdir.
61. Vacibmalumatı verdikdiJn sonrafasila etmak,
doğrudan da, hJınin ınJlıımatın dinlJyicilarin
beyiıılarina hakk olunmasına imkan yaradır
(R.Bayraınov) cüml;:ısind:ıki ara sözün m:ınaca 66. Olsun ki. doğrudan da, ın;m bifan, heyi/, ...
növünümföyy;:ınl:ışdirin. Cüml;:ılarin biriııd::,ki ara sözla yuxarıda verilmiş
A)güman,şübh;:ı B) t:ısdiq bildir::ın nümunal:ırin m:ıntiqi sırasını tamamlamaqolar?
C) fikrinmanb;:ıyi D) n::ıtic;:ı E) t;:ı;-ıssüf A) Kim clünanind;ın ayrı düşür, o, ::,fsuski, öz kökü
il;ı bağlara balta çatır.
62.İşar;:ıl;:ınmiş hansı ifada ara söz deyi/?
B) Dilavar, gar;:ık ki, universitetinüçüncü kursunda
A) B;:ıli, bu dünyanın sirk:ıri çoxdur.
B) ı3fsus ki, qocaldım, ağacım düşdü :ılimd:ın. oxuyur.
C) Bu susuz çöll;:ır d:ı, fikriınca, bir vaxt göz
(M.a. Sabir)
oxşayan yerl;:ır;:ı çevril;:ıc;:ık. .
C) Neç;:ı vaxtdır düşmür yolum,
D) Mü:ılliml:ır, h:ıqiq:,t;:ın, Gülnar:ının q:ıl;:ıb;:ı
Y::ıqin, dağlar küsüb m:ından. (M. Araz)
çalacağına inanırdı tar. . . ..
D)M:ılakl:ırmi darmiş, göyddn gatirmiş, . E) l-farbsin, ümumiyy;:ıtl;:ı, öz fıkrını açıq soyl:ıırnk
Heyifki, ddribl;-ır az b::ınövşani. Aşıq Qurbanı
hüququ var.
E) Dün:ın toyun idi ... Xoşb::ıxt olasan!
Görünür, bu biz;ı qism:ıt deyilmiş. 67. Ara söz işl:ınmiş cüml:ılari müayydn edin.......
(N. K;:ıs;:ım::,nli) .. gonınur.
.-, dan da, könüld::,nkönüla..yollar
1. Doı:,ru .. d
"harib;:ınin yaxşısı sulhun pısı yox ur.
63, Hansı cüınl::ıl:ırd;:ı natica bildiran ara söz 2. Mdnc:ı, mu '
3 _G:ıl ;:ıyri oturaq, düz danışaq.
işbnmişdir? 4. 8;:ıs sözün düzünü nec::ı de~;:ırl;:ır?_
l. Dem:ık, m:ın s::ına borcluyam, sdn m:;ın:ı. S. Bel;:ılikl::ı, işi vaxtında tahvıl verdık.
- 91 -
...
'
Xitab. Arn söz/Jr

ı. Atamın g::ıldiyini, taassüf, gec bildim.--______
68. Ara söz işl::ınmiş cüınl;:ıl::ıri ınü;:ıyy;:ın edin.
2. Dostum, dün:1nkiq:>zeti,olmaya, oxumaınısa ?
1. Oğlum, fıkrimc;:ı, el harada, s;:ın d:, orada
3. o, g_criqayıdıb, nahay;:ıt, taassüf hissi keçirdi;ini
olmalısan.
dcdı.
2. Xülas;:ı, s;:ınin fıkirl;:ırinin çox faydası oldu.
4. Yaşıdlarından, lıaqiq:1tan da, ciddi forql;:ınirdi
3. H::ıqiq;:ıt nazil::ır, amma üzülm;:ız. _ 5. Dostumun cşitdiyina gör:,, bu ehtimal da özü~ü
4. Düzü, gözl;:ımazclim heç sizd;:ın bunu. (S. Vurgun)
doğrultmadı.
5. Manim bni şeylari unutduğum doğnıdur.
75. Verikm m;ına növl;,,rin::ı gör;,,ara sözbrin işl::ınnı;:ı
69. Hansı cüml::ıl::ırd::ı güman v;:ı şübh;:ı bildir;:ın ara ardıcıllığını mü;:ıyy:,n edin.
sözl;:ır işkınmişdir? • t;,,sdiq
1. Olmaya, s;:ın tfa gedirs:m? • güman, şübh;;ı
2. Kaş ki deyilanl::ır yalan olsun. • fikrin m;;ınb:,yi
3. Görünür, h:>rşey öz yoluna qoyulacaq. • natic:,
4. Düzü, man s;mi layiqinc;:ı qiym:ıtl;mdirm:,ıni~;:ım. • to:ıssüf
5. Deyasan, "dostum" yavaş-yavaş lı;:ıddini aşınağa ı. M;:ın onu, to;:ıssüf ki, görm;ıd:m getdim.
başla yır. 2. S:ıdr bu gün, ola bilsin ki, yeniliklard;,:ın x;;ıb:ır
70. Hansı cüınlad::ıki ara söz n::ıtic;:ı bildirir? ver:,c:,k.
1. Olmaya, bizd;:ın küsmüs:m? 3. imtahanın n:>tic;:ıl;:ıri, n:ıhay;,:ıt, b;,:ılli oldu.
2. Bel:>likl::ı, g;:ılin ınüzakir::ıni dayandıraq. 4. S;:ın;:ı göro, ;:ılb::ıtt:>, bu şah:>ri tark etm:>yac::ıy:ım.
3. Toğrul, çox güman ki, ;:ılini ağdan qaraya vurmur. 5. Atası, eşitdiyim;:ı gör;:ı, müharibod:,n sağ-salanıaı
4. Sözün qısası, s;:ın d;:ı gedirson. qayıdıb.
5. Xülas;:ı, biz bu iş;:ı qol qoya bilm;;ırik. 76. Cümlal;:ıri tarkibind:> işkınmiş ara sözl::ırin m:ma
71. Hansı cüml;:ıd;:ıki ara söz n;:ıtic;:ı bildirir? növl;:ırin::ı gör::ı ardıcıllıqla düzün.
l. N::ıhay:ıt, biz ş;:ıh;:ır;:ı çatdıq. • t::ısdiq
2. Olmaya, ırnnd;:ın şübhabnirs;:ın? • güman, şübh:>
3. Xülasa, har şeyi ona danışdım. • fikrin monbayi
4. Görünür, bütün işl::ırd;:ın x;;ıb;:ırin vardır. • n;:ıtic;:ı
5. Sözün qısası, s;;ın man;:ı inanmırsan. • t;:ı;:ıssüf
1. Son:>gör;,:ı çox ;:ızablara dözs;:ı d::ı, t::ı::ıssüf ki,
72. Ara sözl::ıri mana növl::ırina gör;:ı qruplaşdırın. q::ıdrini bilmadin.
1. t::ısdiq 2. güman, şübha 2. S;:ın des;:ın do, güman ki, o eşitm::ıyib.
a. Uşaqların, haqiqatan, qayğıya höyük ehtiyacı var. 3. Xülas::ı, iclasda h:ır m;,:ıs;:ıl;:ı haqqında danışıldı.
b. Gilman ki, kifay;:ıt q;:ıd;:ır çalışmaq lazımdır ki, 4. H;:ıyat d;;ırsl;ırind::ın, haqiq;:ıt:,n, ibr::ıt almaq
uğur qazanasan. lazımdır.
c. Sözün doğrusunu zarafatla dey;:ırl::ır. 5. O, m;:ınc;:ı, bütün söz-söhb;:ıtd:>n bcz;,:ır;:ık çıxıb
d. ı3lb;:ıtt::ı, qızğın iş gedir, amma tikintinin başa getmişdir.
çatmasını çox gözl;:ıy;:ıc;:ıyik.
c. O, m;:ıs;:ıl::ınin bu cür hallini, b;:ılb do, t;:ısavvi.ir
77. Cüınl;:ıl;:ıri t::ırkibind:ı işl;mmiş ara sözl;:ırin mana
etmirdi.
növl;:ırin., gör;:ı ardıcıllıqla düzün.
73. Ara sözl::ıri m::ına növlorin;:ı görn qruplaşdırın. • t::ısdiq bildir:m
1. t;:ısdiq • güınan, şübhJ bildiran
2. n;:ıtic;:ı • fikrin ın;:mb::ıyini bildir;:ın
a. Sananın xalçası, şübh::ısiz, bir tamaşa idi. • n;;ıtic::ı bildir::ın
b. Bel::ılikla, bu m;:ıs;:ıl;,:ı d;:ı yaxşı h::ıll olunacaq. • t:>assüfbi ldir::ın
c. O, Qoribin sualındakı cyhamı, ş;:ıksiz ki, yaxşı 1. Dostuna gör;;ı yalanlar danışsa da, t::ı;ıssüf ki,
başa düşürdü. özün;:ı da ziyan vurdu.
d. B;,:ılb, m;,:ın yanılmışam, ;,:ız;:ıld::ın yoxdur oğlum ... 2. M;:ın yazsam da, b;:ılb, oxumayıblar.
e. Xülas::ı, Qadiri yen::ı da sorğu-suala çağırdılar. 3. N:ıhayat, h::ır problem öz h;:ıllini tapdı.
74. Vcrilon m::ına növforin;:ı gör::ı ara sözbrin işl;mm;:ı
4. Bu yerlar, h;:,qiq;:,t;:ın, onun xoşuna g::ıl;:ıcak.
ardıcıllığını mü::ıyy;m edin. 5. O, fikrimc;,:ı, tapşırıqlan etm::>diyiüçün
• t::ısdiq g::>hn;:,y;,:ıc;:,k.
• güınan, şüblıa
• fikrin manbayi
• n;)tic;,:ı
• t::ı::ıssüf
-92 -
Xitalı. ı\rıı söz.far
Xital, zı,J ıım sözfar Wmıımi) 9. B:mdbriıı hiriml;-ı h:ıııı xiı:ıh. lı:ını d:ı ara sliı:
işbıııniş<lir:
1. }".>ıiıı Ai. Riisr;ıııı kişini d.1 qorxııdaı1 hudur A) ll.1qiq;-ıt:ııı tb. İnci xaııım bütün ç:ıtiıılikl:ır:ı
düz.1r:ık oğlunu böyütJü.
1.\/.İ/ırıılıi1111Jl'J cüml:ısind;ı y.Jqiıı ki sözü sintakıik
c. h:ıtd:ın n:ı sayılır'? B) Ey insanlar! B:ış:ıriyy:ıtin ııic:ıtı sülhJ:ıJir.
ı\qill.1 r. siz sülh:ı u:ılin.
A) >-itab B) tamanılıq C) t:ıyin
D) ara söz E) z:ırOik C) 13:ılk:ı d:ı. nı:ııı yanılmışaııı. cl:ı s:ın dcy:ııı
doğrudur.
2. Qalxm. ig~d/;yrim.hi:: hı'.radcııı gedc>sioldııq ! D) ı\ bala. özünü iş:ı s:ılarsan. c>lb:ııı:ı. -;:ıııiıı
niiımııı:ısıııd;ı qraınmatık c:ıh::ıtd;ın cüml;:ı üzvbri il;:ı söziiııd:ı h:ıqiq:ıı var.
bağlıolmayan sözü ınü;:ıyy;m edin. E) l\·lchdini.y:ıqiıı ki. bu günbrd:ı gör:ıc::ıyik.
A) qalxın B) igidl;:ırim C) biz Uşaqları, sözsüz ki. onu gözby:ıc:ık.
D) buradan E) gcd;:ısi olduq
1 O. B:ındl:ırin birind::ı h:ım xitab. h:ıın d:ı ara söz
3. }'eııa
ö: siiriinü ııi::cıınla düzüb, işl;:ınmişdir:
Baş alıh [!edirsan lıayana, ceyraıı? (S. Vurğun) A) Elin qün:ısiıı:ı inananlar, :ılb:,tt:ı. siz bir gün
nümun;:ısınd:ı ceyran sözü qrammatik c;:ıh;:ıtd;)n 11 ;:ı qalib gal:ıcaksiniz.
adlanır? B) l\lJnc:ı. bu i~ s.:ıııin ür::ıyinc:ı ol:ıcaq.
A) tayin B) x::ıb;:ır C) mübt::ıda C) Üzün b:ıri düml:ır. ay m:ıbkzad:ı,
D) z::ırflik E) xitab S;mi arıd vcrir:ıın pcyınana. Telli. (Aşıq 31:ısg:ır)
O) ı'\şıq. bağrın:ı bas s::ıd:ıfli sazı.
4. AfaındiJ dasran olub
Miıı c:ıv::ıblı bir sualdan danışaq. (S. Vurğun)
Sas-sorağın, Şah dağı!
E) İş bu gün yaxşı gedir, lakin. olsun ki, sabah
Nümun::ıd::ıki ismi birbşm::ı qrammatik c:ıh:ıtd:ın qiivv:-ımiz çatmasın.
n;:ıdir?
A) xitab B) x;ıb::ır C) t;:ıyin 11. fkındbrin birind:ı h:ıın xitab, h:,m d:, ara söz
D) mübt::ıda E) ara söz işl:mmişdir:
5. Yersi: galdi. yerli. qcıç.

A) Şairdir. görünür, düz ilqarı var. (S. Vurğun)
Nüınun;ıd;:ı
qrammatik cJh::ıtd::ın cüınl;:ı üzvl;:ıri il;:ı
B) Aşıq Ş:-ımşir. sazın. sözün var olsun.
Dağlar oğlu. dağlar s:ın:ı y:ır olsun. (M. Dilbazi)
bağlıolmayan sözü mü;:ıyy::ın edin.
C) V;:ızir! Bu ki bizi s:ıymır.
A) yersiz B) galdi C) yerli
O) Dey;:ıs:m, şöhr;:ıti çox sevir qadın ...
D) qaç E) Bela söz yoxdur
Ah şöhr::ıt! Ah m:,ns::ıb! Yaranmasaydın!
6. Xitab va ara sözl::ır üçün ortaq olmayan ;,Jam::ıti (S. Vurğun)
mü;:ıyy~ın edin. E) M::ınc::ı, yuxu c::ıngav;:ırin ;:ın höyük düşmanidir.
A) cüml::ınin ::ıvv::ılinda, ortasında v;:ı axırında
işlanarak yazıda başqa sözlardan vergüll;:ı
12. Eyler-Venn diaqramına ;:ısas;;ın doğru fıkirl::ıri
ayrılmaları
mü::ıyy~ml:,şdirin.
B) heç bir sintaktik vazifa daşımamaları Xitab Ara söz
C) danışanın ifada etdiyi fıkr;:ı münasib::ıt
bildirm::ıl;;ıri 5
O) söz va söz birlaşmal;;ıriil::ı ifada olunmaları 6
E) bir qayda olaraq, müraci::ıt olunanı bildirmal::ıri
1. Fikr::ı münasibdt bildirir.
7. Xitab va ara sözl::ır üçün ortaq ::ılamati mü::ıyy::ın edin. 2. H::ım söz, ham d;:ı söz birl::ışm;;ıl::ıri il;:ı ifad:, olunur.
A) daha çox isiml::ırl::ı ifadd olunmaları 3. Cüml::ı üzvü olmur.
B) cüınl;:ıd::ı müraciat olunanı bildinn::ıldri 4. Ci.iml;;ıd::ı işl;:ınm::ı yeri s::ırb::ıstdir.
C) cümla üzvl::ırind;;ın vergi.illa ayrılmaları 5. İsmin adlıq halında olur.
D) danışanın ifad::ı etdiyi fıkr;;ı münasib:.)t 6. Cüml::ı ş::ıkilind::ı d::ı ola bilir.
bildirm::ıl::ıri A)l,2,6
E) t::ısrifünm::ıyzın fcill::ı ifad::ı oluna bilm::ım:.)fori B) 2, 3, 4
C)l,5,6
8. Tabiat!ScJnhiza doğma, azizsan! (N. X::ızri) O) 3, 4, 5
nümun::ısind:, tabiat sözü qrammatik c:,h:,td::ın nzı E)3,4,6
hesab olunur?
A) x::ıb::ır B) mübt:>da C) xitab
D) t:>yin E) söz-cOml;:ı
--------~~:-::;;:;-::-;;;;;;ı,~Xfıit~a~b.::_A~ı~·a_:s~öz:'l".'.ar,___________ ~
- . d:m cüml;:>
üzvl;:>riil~
13. T::ırkibind::ı qramınatı~ cohd~t. • .. ıun;:ıl::ıri nıü;:ıyy;:>n
bağlı olmayan sözün ışl;:ın ıyı nun
edin. -d· t z;:ısi?
1 De gör::ık köhn::ı sodr yaxşı ı ı, ya ;:ı • d ı
• ' ~ d ~ çox arzulamış ın •
2. Xaricd::ı yaşamagı, ognısu, •
3. M::ın bu adamı tanımıraın, ata. .. . .
4. Axır ki, Ziyad xan öz oğlunu gor::ı bıldı.
5. Tarixl::ırin şahididir qoca ş::ıh::ır.
A)l,3,5 8)2,3,4 C)l,4,5
D) 2, 4, 5 E) 1, 2, 3
14. Hansı cüml::ıl::ırd::ı h::ım xitab, h::ım ara söz
işl:mmişdir?
ı. Ad::ıtimizdir bala s::ıfar::ı çLxanm
dalınca su atarlar.
2. Demo, sonin do~di-s::ırin monimkind::ın d;:ı höyük
imiş, qardaş.
3. M::ın bil::ın budur ki, siz bura başqa iş üçün
g::ılmisiniz, oğul.
4. Arxayın ol, xala, uşaqlar, olsun ki, artıq
yoldadırlar.
5. Mustafa, müxt;:,s::ır danış ki, n::ı olub.
A) 4, 5 B) 2, 4 C) 2, 3 D) 1, 3, 4 E) l, 2, 5
15. Blasgaram, şad olmadım dünyada,

Sani gördüm, dardiııı oldıı ziyada.
Üzün bari döndar, ay ınalakzada,
Sani and veri ram peymana, Telli. (A. 81::ısg:.:ır)
Nümun::ıd;:, qrammatikc::ıh;:,td::ın cüml::ı üzvl::ıri il::ı
bağlı o/ıııayaıı sözl::ır hansı misralarda işl::ınmişdir?
16. Heydarbaba, galdim sani yoxlayam,

Bir da yatam, qucağında yııxlayam.
Ömrii qovam, halka, burda lıaxlayam,
Uşcıqlığa deyam: biza galsan bir ... (M. Ş::ıhriyar)
Nümun::ıd::ı xitab v::ı ara sözl::ır hansı misralarda
işl:mmişdir?
CamScanner Hetaran,dı
----- ---~-:--~-~--M~i1:..:..·r=-ak:.:k:.:::;ı:::.'.b~c~ii1~n~l~an~1~·n~1~10~--v~l~a~n~·---------------
Mürakkab cümlanin növlari
Tabesiz miir;,kkab ciiınla
~)S;ın onu tanımırsan, o is;ı s;ıni yaxşı tanıyır.
) S:m ı st ;;ıs;m, h;ır şey u0 urlu olar
D) N::ı q;;ıd;ır fıkırbşın;ımıs::ın,
· ':' q;ırarların
• s;;ıhv olacaq.
E) Sarvan bilirdi, m::ıhsul bol olacaq.
Kvııliiııı ya::istDyir,tole qış deyir tabesiz ınür;ıkbb
1. cüml;;ısiııd::ı t;ır;ıfl;ır arasında mana ::ılaq::ısi ncc;ı 9 • T;ırkib_ hiss;ıbri yalnız intonasiya il;ı bağlanmış
qunılııı'.ışdur? . . . , . . tabesız ınü r ;;ıkk;ıb cüml;;ıni mü;:ıyy;ın edin.
A)Eynızarmııılılıq t::ıı::ın::ırı ?aglayan ::ısas vasıt;:ıdır. A) N::ı q;;ıd;:ır çalışsam da, öyr;:ın;:ı bilın;;ıdim.
B)Hadis:ıl::ır ardı~~! baş vcrır. B) N;:ı g;:ıldin, n;ı d;;ı kitabı gönd;:ırdin.
C) Bir fikir dıg~rı ıl;:ı qa_r~~laş_dırı!ır. . C) N::ı deyirs;ın, el::ıy::ık.
O) Birihadis_:ıı~ııı s;ıb;:ıbını, dıg::ırı n;ıtıc::ısini bildirir. D) N::ıs;ı dedi, yaxşı başa düşm::ıdim.
E) Biri dig;ırıııı aydınlaşdınr. E) N::ıiııki yaxııılarını, h;ıtta uzaq qohumlarını
çağırmışdılar.
2. Verilmiş tabesiz mü_r;ık~::,b cümb_nin t::ırkib hiss;ıbri 1 O.Hansı atalar sözü fıkirl::ırin qarşı-qarşıya verildiyi
il;ı bağlı doğru fikrı ımı::ıyy::ın edın. tabesiz ıniir::ıkk;ıb ciiml;:ıdir?
Bi:;ş;ılı:ırD çatmıda hJrk kiilak asirdi. yağış do yavaş- A) Qaya uçmasa, d:ır::, dolmaz.
ı•avaş giic/;ıııi rt!i. B) Qonşuıı pisdir, köç qurtar.
·A)T:ırkib lıiss:ıbriııd:ın biri_dig::ırini aydınlaşdırır. C) Mart çıxdı, d::,rdçıxdı.
B) 1ladis;:ıl;ır a rd ıcı! baş verır. D) Hor şey vaxta baxar, vaxt heç n;;ıy;:ı baxmaz.
C) Bir fikir dig::ıri ib qarşılaşdırılır. E) Su axar, çuxunın tapar.
O) Biri lıadisonin s::ıb;:ıbini. digori notic;ısini bildirir.
E) 1-ladis;;ıl::ır eyni zamanda baş verir. 11. Hansı atalar sözü fıkirl;:ırin qarşı-qarşıya verildiyi
tabesiz mür:ıkk;:ıb ci.imbdir?
3_Tabesizınür;:ıkbb cüml;min l;;ırkib hiss::ıl;:ırini A) Mart çıx<lı, d;:ırd çıxdı.
bağlayan vasit::ıl;ır kimi veril::ı bilmaz: B) Dişin ağrıyır, ç;:ık qurlar.
A)ya, ya da B) gah, gah da C) y;:ıni, h::ıtta C) O;:ıyirman bildiyin ed;:ır, çax-çax baş ağndar.
D)lı:ım, h:ım d::ı E) h;:,rç::,nd,h;:,rç;:ınd ki D) N;ı töbrs;:ın aşına, o da çıxar qaşığına.
4. Tabesiznıür::ıkbb cünılol;:ırin t::ırkib hiss::ıbrini E) Su axar, çuxurun tapar.
bağlayan vasit::ıl;:ır kimi verilo bilmaz: 12. Qara zurna yal/ıya h,mzarhir lıava ça/ır. d6rd-heş
A)madam,madam ki B) gah, gah da adam lıavas-hDv;Jsa oyııayır, atrafdakılar söz ata-ata
C) h::ını, h::ını do D) y;ıni, h;ıtta al ça/ırdı/ar (8fqan) tabesiz ınür;:ıkbb cümlosinin
E) ya, ya da t::ır::ıfbri arasında ın;:ına ;:ılaq;ısi nec;:ı qunılmuşdur?
5.ley/a 111edalyonıı hoymına saldı, otaqdan çıxmaq A) Eyni zamanda baş verir.
is/ayandatelefon zang çaldı tabesiz ınürnkk::ıb B) 1-Iadis::ıl;ır ardıcı) baş verir.
cüml::ısinin t::,rkibhiss::ıbri arasında rn::ına ::ılaq::ısi C) Biri digoriniaydınlaşdırır.
nec::ı qunılmuşdur?
D) Biri hadis;ınin s:ıb;:ıbini, dig;:ıri noticosinibildirir.
E) Bir fikir dig;:ıri il;:ı qarşılaşdırılır.
A)Biridig:n'iniaydınlaşdınr.
B)Eynizamanda baş verir. 13. Bağlayıcı ilo bağlanmış tabesiz mür;:ıkbb cüml;:ıni
C) Hadisol::ır ;:ırdıcıl baş verir. mü;:ıyy;:ın edin.
D)Biri hadis::ınin s;;ıb;:ıbini., digori n;:ıticosini bildirir. A) No o bunu dindirir, n;:ı do bu onu danışdırırdı.
E) Bir fikir dig;:ıri ib qarşılaşdınlır. B) Biz onu n;ı evd::ı, n;ı d::ı iş yerind::ı tapa bildik.
C) M:m Jo teatra gctm;;ık ist::ıyirdim, amma özüm;ı
6. U~a/ıq rDıııZ(l'di bıı "Qız qa/ası ", g;:ıl;:ı bilmirdiın.
indiııcolığm yeri biliıımir. (Zamin Rostılzad::ı) D) Uşaq fikrimi dağıldı, planlarım alt-üst oldu.
Tabesizmür::,kbb cüml;ınin t::ıroffari arasında hansı E) Bu yerl::ırd::ı böyi.iyddd, kiçiy;:ı do hörındt vardı.
nı~ına olaq::ısi var? .
A)s;:ı b;:ıb-n::ıtic::, .. d"urnı:::ı
B) ardıcıllıq C) bö 1uş 14. Bai!layıcı
~
ib bağlanmış tabesiz mür::ıkk;:ıb cüml::ını
D)aydınlaşdırına E) qarşılaşdırma mü::ıyy;ın edin. .
A) Çoxdan axtardığı kitabı da, d::ıft:ırı d;:ı bu otaqdakı
7• Tez-tezgöyiin iizii tutulııı~ bulııdlar atayini sallayıb dolabdan tapdı. . . .
k~ndin!'i~tiina çökürdii (İ. Şıxlı) tabesiz mürokk_ob ,, B) No bir tib çör::ık yen'.i~di~1,no d;:ı su ıçmışdım.
cuınl::ısının t::ırofüri arasında hansı ınona ::ılaq::ısı var. C) No lazım oldu~~nu_bılırdım, amma açıq
A)s::ıb;ıb-n::ıtic::ı B) ardıcıllıq dem;ıkd::ın çokinırdım.
C) aydınlaşdırma O) zaman E) qarşılaşdırma D) Bundan sonra n;:ı bndlil::ır sudan korluq
8 T;ı kb • k klar n::ı d::ı bitkil::ır vaxtsız quruyacaq.
• r 1 . 11tss;ıl;ıri yalnız intonasiya ib bağlanmış ç::ı ;:ıc::ı ' d kövr;:ıldi h::ıtta
~besız tnür:::ıkk::ıb cüml::ıni mfüıyyon edin. . E) Bird::ın-bir:ı anasını gör::ın ;ı uşaq . ,
) ~-u-~erbrd;mkarvan keçm::ız, dağ yolunda kıms:;ı ağladı da.
~111~::ıizd~i~.
:.:.:
=~:==:=~==----t---=-------- - 95 -
Miirukkab ciiıııfaııiıt ııövl.Jri

D) avv::ıl qunılu sahil göründü, sonra <lalğala
15. T:ıb~~siz ıııilı,1kbb dlml:ınin t::.ırkib hiss:,bri anısında mavı
·ct::>nız.
• ~n
nıJıı:ı ;ılııq:ısı• ncc::.ı qunı 1ınuŞl1ur.'
7
. • l , ·/ /{1\'(l('{l(jSOII E) Nam-nüm etırn, ya h:, söyl:.:ı, ya yox.
S,ıııi yalqı: ,,ıı_l'llh getı /1111.111,1111.ıagı,\_ aıı... . . . •
A) Biri hadis:ınin s::.ıh::.ıbini, dig::ıri n::.ıtıc::ısını bıldırır. 21. T:ırkib hiss::ıl;;ıri bağlayıcı il;:ı bağlanan tabesi
B) H:ıdis::.ıl:.ır :ırdıcıl baş verir. mür;:ıkbb cünıl::ıni ınü::>yy;m edin. 2
C) Biri dig::.ırini nydınlaşdınr. A) S::ınub:,r t:ız::>c:.:ı y~~x~~da_~

oyanmışdı ki, h;ıy;ıı
D) Eyni zamanda baş verir. qapısı nıöhk::ıııı doyuldu.
E) Bir fikir dig::.ıri il::.ı qarşılaşdırılır. B) Küç::ıl;,r geniş v::ı işıqlı, cvl;;ır hündür v:ı Yara
·ct· şıqlı
1 ı.
16. Tabcsiz ıni.ir:ıkk::.ıh cümbl;;ırin birind::.ı iki işd;;ın
C) İşıq azalıb-artır, anıma sönmürdi.i.
birinin müınkünlüyü bildirilir:
D) Qar yağanda sanki h;ım insanlar, h;:ını d;ı torpa
A) Bu yerl::.ınb gah taxıl :ıkilir, galı da bostan . . q
scvınır.
bitkil::.ıri bcc::.ırilirdi.
E) N::ı hava qızır, n;:ı d::ı dağların qarı ariyirdi.
B) l·kım qonşuyu, h::.ıın d::.ı bazara qaçırsan.
C) Ya k:ınd:ı n::.ın:mıin yanına, ya da istirah;,ıt 22. T::ırkib hiss::ıl:ıri bağlayıcı ib bağlanan tabesiz
ın::.ırbzin::ı dinc:ılm:ıy::.ı ged:ıc:ıy;rnı. mür::ıkbb ciinılani mü::>yy:.:ın edin.
D) N:ı İmran difümir, n::.ı d;,ı N:ırgiz onu iç:ıri d:ıv:ıt A) N:ı doğma bndi, n:, d;ı qohumları unuda
edirdi. bilmirdi.
E) Ham h::.ıy::.ıtd::.ı çadır qunılmuşdu, h::ım d:ı evd:ı B) Söhb::ıt şirin v::ı sJmimi, si.ifr::ı sad::ı V:) s::ıliq:.:ıli İdi
qonaqlar üçün süfr:ı açılmışdı. C) aşr::ıf hiss etdi ki, anası bu bar:.:ıd:.:ı danışrnaq
17. Dib tarafd;,oııırmıış adam ııa isa da111şırdı, oııa ist::.ıınir.
qıılaq asanlar da de_rilaıılari rasdiqlayirdilartabesiz O) Gah iri damcılar asfaltı naxışlayır, gah da duman
müfrlkk:ıb cüml:ısind;:ıki hadis;:ıl:ır: ::ıtrafı bürüyürdü.
A) biri dig::.ırini aydınlaşdınr. E) O, qapının zangini eşitdi, amma ayağa qalxmaq
B) eyııi zamanda baş verir. ist::>ırndi.
C) ardıcı] baş verir. 23. Birind;:ı tarkib hiss;;ıl:;ırind;ın biri dig::>rini

D) iki işd;:ın birinin mümkünlüyünü bildirir. aydınlaşdırır:
E) biri hadis:min s::.ıb::.ıbini, dig:ıri n;:ıtic::.ısini bildirir. A) Man çox dedim, dostum eşitınak istam::.ıdi.
18. Kandda m:şamiistü at kiş11arlisi, mal-qara sasi atrafa B) Qızğın iş gedirdi: hamı öz işini yerin:ı yetirm:ıyJ
yayılır, har evin qapıs111da saınovar tiistülaııirdi çalışırdı.
tabesiz mür::>k..k:ıb cüml:ısind::>ki hadisal:ır: C) Hamı yerinda ::ıyl:.:ışdi, kino başlandı.
A) biri dig::.ırini aydınlaşdınr. D) Payız g;;ılmiş, havalar soyumuşdu.
B) eyııi zamanda baş verir. E) Qar yağır, güclü ki.il::>k ::>sir,h::ır;;ık:ıta mane
C) ardıcı! baş verir. olurdu.
D) iki işdan birinin ınümkünlüyünü bildirir.
24. Futbolçıılarııı hanı ısı ınaşğııl idi; kimisi idmanedir,
E) biri hadis::.ınin S;}b:ıbini, dig::.ıri n;ıtic;ısini bildirir.
bir nepsi yııyıınur, hazilari da paltarlarmı saliqaya
19. Tabesiz mür;;,kk:ıb cümlalarin birinda fikirl:ır satırdı tabcsiz mür:;ıkbb cümbsind:.:ı:
qarşılaşdırılır: A) bir fikir digari ita qarşılaşdırılır.
A) füırç:md hava qaralmışdı, amma Aytacdan s:.:ıs B) hadis:.:ıl:.:ır ardıcı) baş verir.
soraq h;,l;:ı da yox idi. C) hadis;;,lareyni zamanda baş verir.
B) asmar xala sassiz-s:ımirsiz qızının üzün;, baxır, D) tdrkib hiss::>l::>rd;:ın biri dig;;,riniaydınlaşdınr.
amma qızın n;ı danışdığını eşitmirdi. E) t;;,rkibhiss::ıl::ırd::>n biri hadis;;,ninsab::>bini,
dig:ıri
C) Tüstü Gi.ilzarın gözlarini acıdırdı, ancaq o, buna n:ıticasini bildirir.
;:ıh;;ımiyy;}t vermirdi.
D) Adamların gediş-g::>lişi bsilmiş, ::>!rafa
bir 25. Bcnabi seyra balonlarla çıxır,
sakillik çökmüşdü. Biz hala avtoınobil minnıayiriz (M.a. Sabir)
E) Amma Günay bu bayramı s::>birsizlikfa tabesiz mür:ıkbb cüml::>sind::>:
gözl:ıyirdi. A) hadis;;,l:)reyni zamanda baş verir.
B) hadisal;;,rardıcı! baş verir.
cüml::.ıl::>rin birinda bir fikir dig:ıri
20. Tabesiz mür::>kkab C) bir fikir dig::>riil::>qarşılaşdırılır.
il;ı qarşılaşdırılır: D) cüml::ıl;;,rdan biri hadis;;ınin s::>b::ıbini, dig:}rİ
A) Xeyli zong etdim, amma düş::> bilm;;,dim. n;;,tic;;,sini
bildirir.
B) Qızılgiil laç:ıyin;, oxşayan yanaqları solmuş, E) cüml:.:ıl;;,rdan biri digarini aydınlaşdırır.
ancaq qara, iri gözl:.:ırinin işıltısı sönm:ımişdi.
C) H::>rpndKamran kamanda yaxşı çatırdı, ancaq
ustadının yanında cürat etmirdi.
- 96 -
M··ııra kkah ciimlaııiıı növl;, .
6 ~,akiııısa danışır, na da bir kas sual verirdi tabes. rı
2 • J>,ıür;-ıkk;-ıb cum
•• 1 • d
;:ısın a: ız 3 2. dRamiz
I .qazet/ , .ı - xabardanmiihariba
. ol...·da OXUlıııgıı
;) t;ırkib hiss;:ıl;:ırind;m biri _digariniaydınlaşdırır. a 1j~tıııı daha aydın hissedir va bıı 0111111asvblarini
B) )ıadis:,J;:ı_r ardıc_ıl baş v~~ır. . g~rc.ıkc~ garginlaşdirirdi tabesiz mür;:ıkbb
C) tJrkib hıs_sal;,_rı~d~n ?ı_rı hadıs;:ınin s;,b;,bini, cuınbsınd;ı:
dig;:ıri n;:ıtıc;:ısını bı ldırır. A) hadis;:ıl;,r eyni zamandabaş verir
D)bir fikir dig;,r_iil;ı qarşılaşdırılır. B) hadisal;:ır ardıcı] baş verir. •
E) hadis;:ıl;:ır eynı zamanda baş verir. C) t~rkibhiss;:ıl;:ırind;;ın biri hadis;-ınin s:ıb;:ıbini
dıg;:ırı n;:ıtic;:ısini bildirir. '
21. Manimtaklijiın qiivvc1daqalır: bu giiııdan sonra heç D) bir fikir dig;:ıri il;:ı qarşılaşdırılır.
kasO tarajlarJayaq basınayacaq cüml;:ısind;:ı: E) t;:ırkıb hiss;:ıl;:ırind;:ın biri dig;,riniaydınlaşdırır.
A)t;nkibhiss;:ıkırind;:ın biri dig;:ırini aydınlaşdırır.
33 G" •• • • ·
B) hadis;-ıl;:ır ardıcı I baş verir. • ıınıın ısrısı torpağa niifıız etınişdi, yerdvn qış111
C) hadis;:ı);:ır eyni zamanda baş verir. soyuq na/asikvsilınak iizraidi tabesiz mür;:ıkbb
cüml;,sind;ı:
D)bir fikir dig;:ıri il;, qarşılaşdırılır.
E) t;:ırkib l_ıi~s;ı_l;ır!~d;:ın biri hadis:min s;:ıb;ıbini, dig;.-ıri A) hadis::ıbr eyni zamandabaş verir.
n;ıtic;.-ısını bıldınr. B) hadis;:ıl;:ır ardıcı! baş verir.
C) t:ırkib hiss;ıbrind;:ın biri hadis;:ınin s;:ıb;-ıbini
28.Az qalıb lıaştadı tamam edim ınan, dig;:ıri n:ıtbsini bildirir. '
Sanindiyazırsaıı alıli-şar mani. (Q. Zakir) D) bir fikir dig;:ıri il;:ı qarşılaşdırılır.
tabesizmür;:ıkbb ci.imbsind;:ı: E) t;,rkibhiss;ıl;-ırind;:ın biri dig:ırini aydınlaşdırır.
A)hadis;:ıl;:ır ardıcı! baş verir.
34. Giilliixala nağıl danışır, kiçik navasida maraqla
B)bir fikir dig;ıri il;ı qarşılaşdırılır.
qulaq asırdı tabesiz nıür:ıkbb cüml;:ısind;ı;
C) hadis;:ıl;:ır eyni zamanda baş verir.
A) hadis;,br ardıcı! baş verir.
D)t;.-ırkib hiss:;ıl;:ırind;ın biri hadis;ınin s;:ıb;ıbini,
8) hadis;:ıl;:ır eyni zamandabaş verir.
dig;:ıri natic;:ısini bildirir.
C) t;:ırkib hiss;:ıl;:ırind;:ın biri dig;ırini aydınlaşdırır.
E) t;ırkib hiss;:ıl;:ırind;,n biri dig;ırini aydınlaşdırır. D) bir fikir dig;ıri il;ı qarşılaşdırılır.
29.Heçgalmirsanbulaq üsta, E) t;:ırkib hiss;:ıl;ırind;ın biri hadis:mins;:ıb;:ıbini, dig;:ıri
n;ıtic;:ısini bildirir.
Günd3üç yol galiram ınan tabesiz mür;:ıkk;:ıb
cüml;:ısind;:ı:
35. Sas lampası yerind;ml'iJıpanmişdi, qabufedici
A)hadis;ı);ır eyni zamanda baş verir. xırıldayırdı tabesiz mür;:ıkbb cüml;:ısind;:ı:
8) t;ırkib hiss;:ıl;:ırind;:ın biri hadis;:ınin s;ıb;:ıbini, dig;:ıri A) hadis;ıl;:ır ardıcı! baş verir.
n:ıtic;:ısini bildirir. 8) t;:ırkib hiss;:ıl:ırind;:ın biri hadis:ınin s;:ıb;:ıbini, dig;ıri
C) bir fikir dig;:ıri il;, qarşılaşdırı lır. n;:ıtic;,sini bildirir.
D)t;.-ırkib hiss;:ıl;:ırind;:ın biri dig;.-ırini aydınlaşdırır. C) hadis:ıl:ır eyni zamandabaş verir.
E) hadis:ıl;:ır ardıcı] baş verir. D) bir fikir dig;ıri il;ı qarşılaşdırılır.
E) t;:ırkib hiss:ıl:ırind;ın biri digarini aydınlaşdırır.
30.Kandiılari S'iJs-sasaverib hüriişür, at kişnamasi va
mal-qarasasi atrafa yayılırdı tabesiz mür;ıkbb 36. Boran çöld'iJac qıırd kimi ıılayır, soyııq qıl111c kimi
cüml;:ısind;:ı: kasir, qar şiddatfa yağırdı tabesiz mür;,k.k;:ıb
A)t;-ırkib hiss;:ıl;:ırind:m biri dig;:ırini aydınlaşdırır. cümbsind;:ı:
B)hadis;:ı);:ır ardıcı) baş verir. A) t;:ırkib hiss::ıbrind;ın biri dig;:ırini aydınlaşdırır.
C) t;ırkib hiss;:ıl;:ırind;.-ın biri hadis;.-ınin s;:ıb;:ıbini, B) hadis;:ıl;:ır ardıcı! baş verir.
dig;:ıri n;,tic;:ısini bildirir. C) t;,rkibhiss;,brind;ın biri hadisanins;:ıb;:ıbini,
D)bir fikir dig;:ıri il;, qarşılaşdırılır. dig:;ıri n:ıtic;:ısini bildirir.
E) hadis;:ıl;,r eyni zamanda baş verir. D) bir fikir dig;:ıri il;, qarşılaşdırılır.
E) hadis;,J;:ır eyni zamanda baş verir.
31.Elinadalivar: galin gc1tira11da ayağı altında qoyıın
k3sar!artabesiz mür;:ıkk;:ıb cüml::>sind;:ı: 37. Bağlayıcı il;, bağlanan tabesiz mür;ıkbb cüml;:ıni
A)bir fikir dig;:ıri il;:ı qarşılaşdırılır. mü;:ıyy;:ın edin.
B)hadisal;,rardıcı! baş verir. A) ôtraf sakillik idi, bu sükutu yalnız suyun şırıltısı
C) hadis;.-ıl:ır eyni zamanda baş verir. pozurdu.
B) S;:ıh;:ır açılır, al;:ım nura q;:ırq olur. .
D)t;:ırkib hiss;:ıl;ırind;:ın biri dig;:ırini aydınlaşdırır. .
C) Ana h;:ım qonaqlaratez-tez çay venr, h:ım d:ı
E) t;ırkib hiss;ıl;ırind;.-ın biri hadis::>nins;:ıb;ıbini, dig;:ırı
nigaran-nigaranqapıya baxırdı.
n;ıtic;ısini bildirir.
D) O n;:ı danışır, n;:ı d;:ı d~yil;:ınl;:ı!;:ı qul~q_asırdı.
E) Onun sözh:ırind;.-ı n;:ı bır m;:ıntı~ v~r ıdı, n;:ı d;:ı
fikirl;:ıri insanların xoşuna g;:ılırdı.
- 97 •
Miir;,kbbciiıııl;,ııiıı ııöv/;,ı-i
43. Tabcsiz mür;ıkkob ci.iml::ıbrd;ın. biri t ;ır k"ıb 1.
38. Bağlayıcısız tabesiz ıııür;:ıkk::ıh cüınl::ıııi mli::ıyy::ııı arasındakı ::ılaq;:ı baxııııından dıg;:ırl;ır,· ,, 11 Ss:ıı •
, . •.. , _ . 11u;:ın f :ırı
edin. A) Hav,ı aydın, gun::ı!? h::ıraı::ıtlı, s::ıma ,, ;Jrql;ırı·
., b .. · ti . ...yna k· . ır·
A) N::ı Şıımxal atasının üzüıı::ı ağ olmuş, n::ı d::ı ııtnsı B) Uşaqlaruan 111 ;'11S oxuyur, biri İs;ı, _ l"ııjdi. 11
ona güld::ın ağır söz dcıııişdi. C) Güclli qar yağmış, k::ıııdin yolu bağl~~~kıl ç;ıkitdi
B) Arvad bcşatılanı ;,liınizd::ın aldı, patronu lül::ıy::ı O) Yağış dayanmadan yağır, kübk daha s:ıışuı. •
qoydu v::ı cl;cı bu zaman tüfrıııg açıldı. ~i~i. ~;ı
C) O, qofild::ın başını qnldırdı. bu vaxl hnıııının E) N:, uşaq anasına bir söz dcyir ' n;ı d~ "'anası
t::ı;cıccübl;) 011::ı baxdığını sezdi. danışırdı.
D) Firuz çox ııarahat itli, bu clo ilk b::ıxışdıın lıiss
olunurdu. 44. Tabcsiz ınür;:ıkbb ci.iml;-ıl::ırdon biri t;ırkib 1ı· _
E) Hor tor::ıfd::ı bir c!:.:ıyişiklik duyulurdu vo bu arasındak_ı ::ılaq::ı_baxı~ı_ından d_ig;ırbrin<l;ın f~~~::ıl::ırj
m::ınz;:ıro onu çox f;,rohl:,nclirirdi. A) Mü;-ıllım ycnı d;:ırsı ızalı edır, şagirdlar di ql;ınir;
qulaq asırdılar. qq:ıtl::ı
39. Tabcsiz nıür::ık.bb cümbl::ırin birind::ı hndis::ıl;;ır B) Mülıaribo başlamış, kişibrin çoxu c;ıbhay;ı
ardıcı] baş verir: yollanmış<lı.
A) Kişi baş vcr::ın hadis:::ıni xatırladı, n::ılıny;:ıt, yaralı C) Yaz g:ıl:md:, ç:ını::ınlor yaşıllaşır, ağaclar
maralı tez sağaltdığıııa sevindi. çiç;:ıkloyir.
B) asas işl:>r qurt.ırdı, sonra yeni v;:ızifol::ırin icrasına D) N::ı İmran dilloııir, no <l::ı N::ırgiz onu iç;ıri <l
başladıq. edirdi. :ıv:ıt
C) Ata televizora baxır, ana şaın yeın;:ıyi hazırlayır, E) Ananın ür::ıyi döyündü, :ıll;-ıri ::ısdi, ::ıhvalı
uşaqlar d::ırsl;;ırini oxuyurl::ır. d::ıyişildi.
D) Uşaq yuxuya getdi, amma medalyonu b::ırk-b::ırk
·, 1
sıxan ::ılbri onu ycr::ı salmadı. 45. Tabesiz mür::ıkk::ıb cüml::ılorin birind:, iki işd:ın
,'i E) Atam tapşırdı ki, insanlara yaxşılıq edin. birinin nıünıkünlüyü bildirilir:
A) Kişi gah yeriyir, gah da geriy::ı baxırdı.
ı 40. Tabesiz mür::ıkk::ıb cümkıl::ırin birind;:ı hadis;:ıkır eyni B) 8g::ır bel:ıdirs:ı, ya :,limi bs, ya ::ıt;:ıyini.
1
zamanda baş verir: C) Ya s::ın qohumlarıngil::ı gel, ya ela onlardan bir·
A) M::ın bilirdim ki, o h::ım göz::ıl alim, h::ım d::ı göz::ıl s::ınin yanına g::ılsin. 1
insandır. D) M::ın ya onu, ya da s::ıni itirrn::ıliy:,ın.

B) İnsanın l::ıyaq::ıt v::ı ş::ır;;lfı bir d;;l onun ::ıdal;;ltli E) Gün::ış gah ş::ıfaq saçır, gah da buludlann
olmasından bilinir. arxasıncla gizl::ınirdi.
C) Möhk::ını yağış yağır, bu gün ged:} bilımrik.
D) Onun saçı üzün:, dağılmış, yanaqları istid:m 46. Tabesiz mi.ir::ıkbb cüml::ıl::ırin birind::ı iki işd:ın
pörtmüşdü. birinin mümkünlüyü bildirilir:
E) O, şayi::ıl::ır::ı inanmır, öz ağlının hökmü il::ı A) Bunlara ya biz iş vcrilm::ıliyik, ya da kims;ı çıxış
h::ır::ıbt edirdi. yolu göst::ırm::ılidir. .
B) Biz sahil::>çatanda göyün üzü gah tutulur, gahda
41. T::ırkib hiss::ıl::ıri arasındakı m::ma::ılaq::ısi baxımından
açılırdı.
tabesiz mür::ıkk::ıb cüml::ıl::ırd::ın biri dig::ırl::ırind::ın
C) ög::ır cığırlar dardırsa, ya atla, ya da piyada
forql::ınir:
getm::ıliyik.
A) Ev tikilib qurtardı, otaqların t::ımirin::ı başladıq. D) Araz ya rayona getm::ıli. ya da telefonla danışmalı
B) Müharib::ı başlamış, ::,halinin v::ıziyy::ıti
idi.
ç::ıtinl::ışmişdi. E) Bu yerl::ırd::ı gah taxıl, gah da bostanbitkildri
C) Şaxta gücl:mir,
h::ıy::ıtdo dayananlar üşüyürdül::ır.
bec::ırilir.
D) Axşam güclü yağış yağdı, hJyot palçıq oldu.
E) Qoca hündürdon s::ısl~mdi, n::ıv::ısi diksindi. 47. Nöqt::ıl::ırin yerin::> uyğun fikri mü::ıyy::ın edin. "Oıılar
zala dm:il olanda qonaqlar bıı ciitliiyü alqışlayır,
T::ırkib hiss::ıkıri arasındakı mana ::ılaq;;ısi baxımından
42.
tabesiz mür::ıkk::ıb cüml::ıl::ırd;,:,n biri divrI::ırind;:ın
iizlarindaıı gii/iiş askik olmurdu" tabesizınürakkJb
cüml;:ısind::ı ...
farq l::ınir:
A) hadisdldr eyni zamanda baş verir.
A) Maşının yanacağı qurtarmış, gec::ıni yolda
B) hadisdl::ır qarşılaşdınlır.
keçinnişdil::ır.
C) ikinci cüml::ı birinci cümldni aydınlaşdınr.
B) Qapı açıldı. otaq soyudu.
C) Yağış gücl::ınir, küç::ı il::ı axıb ged::ın su artırdı. O) hadis;;ıldr ardıcı! baş verir. . • b·ldi
D) Maşın dayandı, dostum maşından düşüb m;;ın;;ı E) birinci cüml;;ı
sdbdb, ikinci cümld n::ıtıc 3 nı 1
t::ır::ıf g::ıldi.
E) Xan q::ız;;ıbl:mdi, v::ızir sözünü yarımçıq bsdi.
- 98 -
CamScanrıer ile ıaı.:mdı
Miir.JkkJbciiıııfaııin ııövlJri
.b lıiss;.:ıl;:ırind;,n biri üımımilik hildir;:ın, digari
T::ırkı
48•onu ayclınlaşdmın . tabcsız • ınur:,
.. kk;:ı b cuınl:,ni
..
2
.. yy:ııı edııı.
ıııu~ı~ıııcaqcla hamı: h~kiı~ılor, •~i.i~lliml;,r,
A)l]lll..~1l,ı~ııclisbr ' r;:ıhb;:ır ışçıbr d;:ı ıştırak cdirdi'
B)Bircl::ııı ın_?ıor_susdu, çarxlar _d,~yan_~lı.:
) SOnanın uroyı qısıldı, b:::ıd:mının butun qanı
C daşqııı • • b lb. d A) Tarkib hiss:ıl:ırind;ıki iş v;:ı lıadis;:ıl;:ır
bir sel kıırn axı q:::ı ın;:ı oldu. qarşılaşdırı Iır.
D)Ev isticlir,b,~yır_ soy_uq:. . . . .. . B) Eyni zamandabaş vcr:ın hadis;:ılar sadalanır.
E) Bizim)..:;:ıncl ıııdı çox goz:::ıldır, gull;:ır otır saçır, C) A rd ıcıl baş vcr;:ın hadisolorsadalanır.
bülbülbrcoh-c;:ıh vurur. D) ~irinci t:ırkib hiss;:ıd:ıki iş sobobi,II t;:ırkib
hıss;:ıd;;ıki iş onun notic:ısini bildirir.
T::ırkib lıiss;:ıl::ırind;:ın biri ?İgorini aydınlaşdıran E) Torkib lıissol;:ırind:ıki hadisol:ır növb;:ıl;:ışir.
49• abesizınür:,kk;:ıb cüıııbdır:
Hansı cünıl;:ıl;ırd:ıki h:ıdis:ılor ar<lıcıl baş verir?
~) Son:ılar !ı_ğırışır, gö!br şad _o_lu_r.
53.
.. 1. Boğçanı aydı, ip;;ık d:ısmala bükdüyüş;:ıkli
B)Has;:ın kışı yoxsul bır ~ondlı ıdı; duny~ malından çıxartdı. (1. Şıxlı)
qaratikanbır q:::ılyanı, ovlad adına da bır qızı var 2. Düzün ortasında fit verildi,s;:ıs bir do t:ıkrar
idi. olundu, sonra qatar dayandı. (M. C;:ılal)
C)Yanıaclar bn:::ınir, çöll:::ır şad olur. 3. Bu gün h;:ır şey h:ıll olundu,ana q;:ılbi sakitloşdi.
D)H:ıy::ıtd:ı daşlar düzüldü, böyük ocaq galandı,
(İ. Şıxlı)
qazanasıldı, :ışpazlar al-ayağa düşdül;:ır. 4. KüçJd;:ı ınaşınlar şütüyür, insanlaryolu keçm:ıy::ı
E)igid öl:::ır, adı qalar. çalışırdılar.
5. N;:ırgiz xala qonaqları gülorüzloqarşıladı,
50.Hadis;:ılarin ardıcı) baş verdiyi bağlayıcısız tabesiz g;:ıl;ınl:ırl;:ı hal-;:ıhval tutdu, bir az sonra m;:ıclis
nıür;:ıkk;:ıb cüml:mimü;:ıyy:::ın edin. başladı.
A)Günl;:ır keçir, amma Cavanşird;:ın xab:::ır galmirdi.
B)Gün;:ış buludların arxasından boylandı v;;ı otların, 54. Hansı cüml;:ıl;:ırdoki hadis;:ıbr ardıcı) baş verir?
1. K;:ır;ımin maşından düşdüyünü gördü, onu
yarpaqların üzarind;:ıki yağış damcılarını inci kimi
qarşılamağa getdi.
parıldatdı.
2. Maşın qapıda dayandı, iki qadın düşdü.
C) Çiç;:ıkl;:ırin v;:ı otların ;:ıtri qarışmışdı bir-birina,
3. Torpağı duz basmış, bndlil:ır d;:ı köçüb
çeşııı;:ıl;:ırin s;:ısi qarışmışdı quşlarm s:::ısina.
getnıişdil:ır. (ı3. V;:ıliyev)
O)Dirs;:ı xan yayını ;:ılin:::ı aldı, üz:::ıngiy:::ı qalxıb onu
4. Ağacların dövr;ısind;:ı yarasalaruçuşdu, ôşr:ıf
ınölık::ım ç;:ıkdi, ox oğlanın iki ki.irayinin
diksindi. (İ. Şıxlı)
arasından sancıldı.
5. D;:ıhliziıı qapısı açıldı v;:ı otağa bir qız daxil
E)Oğul, sözl:::ırim;:ı yaxşı qulaq as, oldu. (ô. Yusifoğlu)
Atan:,sih:::ıti faydasız olmaz. (N. G;:ınc;;ıvi)
55. Mür:ıkbb cüml;:ıl;:ırin tarkib hiss;:ıl:ırind;:ın biri
51.Tabesizmür;:ıkk;:ıb cüınlanin tarkib hiss;:ıl;:ırind;:ı hadis;:ınin s;:ıb;:ıbiııi, dig:ıri
onun n;:ıtic;:ısiııi bildirir:
fikirl;:ır qarşılaşdırılır: I. Xasiyyotid;:ı pis deyi), ağır t;:ıbi;:ıtli cav~ndır.
A)R::ılıila birinci d;:ıfa çıxış edirdi, amma o heç (1.Şıxlı)
h;:ıy;:ıcan keçir;:ıno oxşamırdı. 2. Duman çakildi, yol aydın göründü.(B. Bayramov)
B)Doğnıdur, Ralıil;;ı birinci d;:ıfa çıxış edirdi, amma 3. Gi.iclüqar yağdı, h;:ır t;:ır;:ıf ağ örp;:ıya büründü.
o lıeç lı:ıyocan keçir:mooxşamırdı. 4. Yubiley günü t;:ıyiıı edildi, qonaqlara
C)R:ılıil:ı birinci d;:ıfa çıxış etso d;:ı, heç h;:ıy;:ıcan davatnaırnl;:ır göııd:ırildi.
keçir;:ına oxşamırdı. 5. Qar ayaqlarıııı dondurur,şaxta ;:ıll;ırini doğrayırdı.
D)R:ıhila birinci d;:ıfo çıxış etm;;ısina baxmayaraq,
heçhayacankeçirona oxşamırdı. 56. Ardıcıllığı mü;:ıyy;;ın edin. .
E) R:ıhila harç:mdbirinci dafa çıxış edirdi, amma o • Cırcırama!arın sasi eşidilir, kaklikotıınıın atrı
heçh:ıyocan keçirano oxşamırdı. insa111 mas!edirdi.
• Şaxta şiddatlanir, yollar buz bağ/ayırdı . .
52• Eyler-Venndiaqramına dsasdn sual işar;:ısinin yerirı d • Xasta çarpayısına uzandı, ağ xalatlı hakrmona
Yazılmalıdır: yaxınlaşdı. .
I. Bird;:ın işıqlar söndü, göz-gözü gönn;:ıdi. • Ac bayıra qaçar,yafavac evag_ırar: . . . . .
2•Anamp:mcaraniaçdı, sarin hava otağa doldu. 1. Birihadis::ınin s;:ıb:ıbini, ~ig::ın n;:ıtıc;:ısını bıldmr.
2 _Hadis;:ıl;:ır ardıcı! baş verır. .
3. Hadisdl;:ır eyni zamandabaş verır.
4. Bir fikir digdri ild qarşılaşdınlır.
- 99 -
.. CamScanrıeriletarandı
---------------~M~ı~·;r~t1~k~k~t1b~·~cı~·;,~u~la~t~ıi~rı~t~ıo~·v~l~t1r~i:..-----------~
57. Ardıcıl\ığı mü.ıyy~n _edin: l m;;ıkldrin qoxusu
• Toyxanadan musıqı sdsı uca ır, ye
;;ıtrafa yayılırdı. . .
• . dünya muharı
• lkıncı .. 'b dsı• b aş lamış , dha1ının
v;;ıziyy;,,ti pisldşmişdi. . b
• Araz geri qayıdıb kresloda ;;ıy\;;ışdı, S;;ınu ;:ır
::ılind;;ıki kitabı ona uzatdı. d'
• M;;ın onu çağırdım, o m;;ın;:ı ;;ıh;;ımiyy;;ıt ~e:~;;ı ~-.
l. Biri hadis:min s;:ıb;;ıbini, dig;;ıri n;;ıtic;;ısını bıldırır.
2. Hadisdl;;ır ardıcı\ baş verir.
3. Hadis;:ıl;;ır eyni zamanda baş verir.
4. Bir fikir dig;;ıri ib qarşılaşdırılır.
58. Tabesiz mür;;ıkk;;ıb cümld il;;ı bağlı ardıcıllığı

mü;:ıyy;;ın edin.
• Hadisafar eyni zamanda baş verir.
• İki işdaıı birinin ıniiınkiinliiyii bildirilir.
• Bir fikir digari ila qarşılaşdırılır.
• Hadisafor ardıcı[ baş verir.
l. Alim olmaq asandır, adam olmaq ç;;ıtin.
2. N;;ı yağış ara verirdi, n;;ı d;;ı fahl;;ıl;;ır işi
dayandınrdılar.
3. S;;ıh;;ır açılır, quşlar s;;ıs-s;;ıs;;ı verir, tarlada iş
başlayır.
4. Ya s;;ın ora getm;:ılis;;ın, ya da başqasmı
gönd;;ırm;;ıliyik.
59. Tabesiz mür;:ıkbb cüml;;ı il;;ı bağlı ardıcıllığı

mü;;ıyy;;ın edin.
• Hadisafar eyni zamanda baş verir.
• Biri digarini aydınlaşdırır
• Bir fikir digari ifa qarşılaşdırılır.
• İki işdan birinin mümkünlüyü bildirilir.
1. İgidlik ondur; biri zordur, doqquzu fand.
2. Gah narın yağış yağır, gah da gün;;ış görünür.
3. N;;ı Allah tanıyırlar, n;:ı d;;ı böyük-kiçik q;:ıdri
bilinir.
4. Dil;;ınçinin üzü qara olur, torbası dolu.
- 100 -
CamScaMer ile tarandı
Miir;ıkkc1b ciiıııl;miıı ııöv/c1ri

~li ıniirakkab
..
ciimla.
.
9. Hansı ba,ı .
..'g ayıcılarla bağlandıqda budaq cüınkı h;:ımis<1
belinıiirakkab cımılanm taraflariııi baş cunıl;:ıd:m ;:ıvv:,I işl~mir? '
Ta bag~layaıı vasi talar AC))
onun ~~çün _ki,ondan ötrü ki B) ki, bcl;:ı ki
ona gor:, k1• çuıuı.ı
.. ,ı. • D) <1g;:ır, çlinki
E) <1g;:ır, h;,rç<1nd
1 garak e/cJbastalayasanki, S. Vıırğıııııın
1, Mafıııııı . ·ıarı.rıqqata
. ·/ ·i kiıııi dinIayıcı . . b
gatıra ta eli 1O.Ca_rg;:ıl;:ırin birinda budaq ciiml::ıni baş cüml;:ıy;:ı
seli aı • • - b -
, "r::ıkk::ıb cümbsı hansı vasıt;:ı ı 1;:ı aglanmışdır? baglayan bağlayıcı sözl;:ır verilmişdir:
ınu .1
A)·ntonasiyaı ;:ı A) h;;ırç;, nd • lı;:ırç;:ınd ki B) h;;ım h;,nı da ki
) \i" aydınlaşdırına bağlayıcısı il;;ı C) 0 _~ay~, orada, oradan D) kim: 11<1,n;:ı q';;ıd;,r
~) -sa2 ş;:ırt ş~~ilçisi il;:ı E) çunkı, buna gör;:ı d;:ı
D)bağlayıcı sozl;:ı . 11• C;:ı_rg;:ıl;;ırin birind;:ı budaq cümbni baş cümby;:ı
E)ş::ırt bağlayıcısı ıl;:ı baglayanbağlayıcı sözl;:ır verilmişdir:
A) amma, ancaq, habel;:ı
2 Hansı tabesizli~~ağlayıcısı ~abelim_i.irnk_b?_cüml;:ınin
• t:ırkib tıiss;:ıl;:ırını ;:ılaqal;:ındır;:ın vasıt;:ı kıım ışbn;:ı B) çünki, ona gör;:ı ki, lı;:ırç:md
C) el;:ı, bela, lı;;ımin
bil:ır?
A)halbuki B) h;:ıın C) ancaq D) ki, bel;:ı ki, ;:ıg;:ır
D)h:ıınçinin E) gah E) hara, n;:ı zaman, nec;:ı
3 Giiciiıııüzii bir yera toplaya bilmasak. ınahv olacağıq 12. Diiz iki il idi ki, Zarnigarxamın kand qızlarını
• nümun:ısind;:ı budaq cüml;:ı baş cüml;:ıya hansı vasit;:ı göziindanqoyımırdıı labeli mür;:ıkk;:ıb ci.iml;:ısi hansı
vasit;:ı il;:ı bağlanmışdır?
il:ı bağlanıb?
A)ş;:ırt ş:ıkilçisi il;:ı B) ;:ıdatla C) bağlayıcı il;;ı A) inlonasiyail;:ı
D)bağlayıcı sözl;:ı E) yalnız intonasiya il;:ı B) "ki" aydınlaşdırma bağlayıcısı il;:ı
C) -sa2 ş;:ırt ş;:ıkilçisi il;:ı
4,oyeraki göndarirlar,mütlaq_geımalisaıı D) bağlayıcı sözl;:ı
nümun:ısind;:ı budaq cüml;:ını baş cümlaya bağlayan
E) ş;:ırt bağlayıcısı il;:ı
vasit;:ı:
A)bağlayıcı B) bağlayıcı söz C) nida 13. Mirza Cali/ başını qaldırsa da, ıniisahibinin
O)yalnız intonasiya E) ş;:ıkilçi göz/adiyi cavabı vermaditabeli mür;:ıkk;:ıb
cüml::ısind;:ı budaq cüml::ı baş cüml;;ıy;;ı hansı vasit;:ı
5.Hargahonlargalınasalar, işlariıniz kor/ana bilar il::ı bağlanmışdır?
budaq cüml;;ıni baş cüınl;;ıy::ı bağlayan
cümlasind:i A) ş;:ırt ş::ıkilçisi + ;:ıdatla B) intonasiyail;:ı
vasit:ıl;:ır: C) -mı 4 sual ;:ıdatı il;:ı D) bağlayıcı sözl;:ı
A)bağlayıcı, -sa ş;:ıkilçisi E) ş;:ırt ş;ıkilçisi il;:ı
B)intonasiya,::ıdat
C)bağlayıcı söz, ;:ıdat 14. İndi ki ixtiyar mandadir,m,m razı deyilam tabeli
mür;:ıkk;:ıb cüml;:ısinin t;:ır;:ıfl;:ıri hansı vasit;:ı il;:ı
D)-saş;:ıkilçisi, ::ıvazlik
bağlanmışdır?
E)bağlayıcı söz, -sa ş;:ıkilçisi
A) ş;:ırt bağlayıcısı il;;ı B) intonasiyail;:ı
6.Haradanki cavabgözlayirdin, oradan alini üz C) -mı 4 sual ;:ıdatı il;:ı D) bağlayıcı sözfo
cüml:ısind;:ı budaq cüml;:ıni baş cüml;;ıya bağlayan
E) "ki" bağlayıcısı il::ı
vasita:
15. Hansı tabeli mür;;ıkbb cüml;:ıd;:ı budaq cüml;;ı baş
A)labelilikbağlayıcısı B) bağlayıcı söz
cüml;:ıy;:ı bağlayıcı sözl;:ı bağlanmışdır?
C)tabesizlikbağlayıcısı D) intonasiya
A) Bütün günü işl;:ımişdis;:ı d;:ı, yen;:ı yorğun deyildi.
E)"ki"bağlayıcısı
B) ögar hazırlaşıbsa, yaxşı cavab ver;:ıc;:ık.
7•Bağlayıcı sözl;:ır daha çox n;:ı il::ı ifad::ı olunur? C) Heç n;:ıdan qorxmurdu,çünki biliyin::ı arxayın idi.
A)isiml;:ırl;:ı D) Ela oğul lazımdır ki, ölümd::ın qo?'masın.
B)9eyri-mü::ıyyan ;:ıv::ızlikl::ırla E) N;:ı q;:ıd;:ır deyibl;:ır, o q;:ıd;:ır d;:ı g::ıtır;:ırs;:ın.
C)ışar::ı ::ıv;:ızlikl;:ıri ila 16. Kim ki öyranmayibilmayirsaar,
D)sual:ıv;:ızlikl::ıri ila Sudan diirr, daşdan da gövhar çıxardar .
E)ş;ıxs ;:ıvazlikl;:ıri il::ı (N.G::ınc::ıvi) tabeli mür;:ıkk;:ıb cüml;:ısi hansı vasıt;:ı
8•Hansı b -ı •
ha ..ag ayıcılaria bağlandıqda budaq cüml::ı h::ımış::ı il::ı bağlanmışdır?
A)şo~umt~d;:ın _:ıvv::ıl işl;mir? . A) -sa2 şart ş;:ıkilçisi il;:ı
C)b a g~r;ı kı, h::ırç;;ınd B) ::ıg::ır, ona gör::ı kı B) intonasiya il::ı
E) elakı , çun
.. k'ı D) buna gör::ı d;:ı, ki C) bağlayıcı sözl::ı .
madamki, indi ki D) "ki" aydınlaşdır:ma bağlayıcısı ıl::ı
E) ş::ırt bağlayıcısı ıl;:ı
- 101 -
Miir;,kkab ciiııılaııiıı ııöıılari

17. Görasan, diinyada ikinci bir çay tapı/arını
ki, Amz 2 3. Klasıeri tamamlaya bil:ı_n fi_k_'irl;ıri_ mü_o_
y~y;ın
e<l,·n
) bud,ıq cunıl;ı b,ış cumby;ı "I •
qadar miirakkab vafaciali ta/eyi olsun? (S. Rüst:ım ''indi ki" hağhıyıcıları ıl;ı b· !;ı rç~nd·
tabeli ınür:ıkkab cüınl:ısinin t:ır:ın:ıri hansı vasil:ı i!;:ı ı b d
1
ag and1qc
:,vv;:ı u aq, sonrabaş c:üını
bağlanmışdır? ;ı gJJır
Tabeli
A) moda( sözl:ı B) inıonasiya ib
ıni'ır:ıkbb
C) -mı 4 sual :ıdatı il::ı D) bağlayıcı söz):,
cüınl:ıd:ı
E) ·'ki" aydınlaşdırnıa bağlayıcısı il:ı
18. Bağlayıcı sözlor corg:ısini mü:ıyyon edin. ı. buc.laqcüml:ı baş cümlJ~J -"sa 2" ş;ıkilçisi v;ı "da''
"d:," adalı ikı bağlana bıl;ır. .
A) nec;ı, n:ı, n:ı q:ıd:ır, n:ı vaxı
B) ki, çünki, ona gör:ı ki, :ıg:ır 2. budaq cüml:ı baş ci.iml::ıy:ı "-m1 " :ıdatı il;ı d;ı
4
C) :,g:ır, haçan, mı vaxl, kim bağlana bibr.
D) ki, h:,r n;ı ki, hara ki, n;ıyi ki 3• b:ızon

-
budaq cüml::ı baş cüml;ıy:, "v;ı" bag·lay, cısı
il:ı bağlanır.
E) ona gör:ı ki, hara, n;ı vaxt, n:ı cür
4. budaq cüınl:ı baş cüml:ıyo yalnız intonasiyail;ı
19. Kotan na bilir, qayış 11<) çakir cünıl::ısind:ı baş v;;ı bağlandıqda, ad;ıl;;ın, :ıvv;:ıl budaq, sonra baş
budaq cüml;ınin yerini v;ı bağlanma vasiı::ısini cünıl::ı g;ıl ir.
mü;ıyy;ın edin. 5. baş v:ı budaq cüml;;ı(;ırin yerini onları bağlayan
A) birinci baş, ikinci budaq; intonasiya vasit:ıl;ırl:ı d:ı nıü:ıyy;;ın etm:ık olar.
B) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz 24. Hansı cüml:ıl:ud:ı qi.ivv:ıtL:ındirici :ıdat mür:ıkbb
C) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz, cüml:ınin baş v:ı budaq cüml;ısini bağlamaqda iştira!
intonasiya edib?
D) birinci budaq, ikinci baş; bağlayıcı söz 1. S;;ırv;ır d;ı m:ın:ı deyirdi ki, boş şeydir.
E) birinci budaq, ikinci baş; inıonasiya (İ. Bfandiyev)
20. Magar yaxşı işdir ki, iiç adaın111 arasında damşılan 2. Biz d::ınizçi olsaq da, bağlarda böyümüşiik.
söz yüz adamın arasına çıxsm? cüınl;ısind::ı baş v::ı (M. Cılal)
budaq cüınl:ınin yerini v:ı bağlanma vasit::ısini 3. O axşam Leylanın da gözün:, yuxu getm;ıdi, :ıli
mü:ıyy;ın edin.
qoynunda oturub.Qulaını gözl;ıdi. (M. C:ılal)
4. Onlarla olaq;:ıdar olaraq bir ncç::ı cinay;:ıtkar da
A) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz,
h:ıbs olundu ki, bütün bunlar hamını sarsıtdı.
intonasiya
B) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz (M. Calal)
5. Vacib işl:ırim olsa bel:ı, qadının şikay;ılini
C) birinci baş, ikinci budaq; "ki" bağlayıcı il:ı
dinl:ıy:ıc:ıy:m1.
D) birinci budaq, ikinci baş; sual odalı
E) birinci budaq, ikinci baş; intonasiya 25. Hansı cüml:ıl:ırd;ı qi.ivv;ıtl;ındirici :ıdat mür:ıkk:ıb
cüml:ınin baş v:ı budaq cüml:ısini bağlamaqc.la iştira
21. Mani görıııak istasan, maktab kitabxanasına gaf edib?
cüml:ısind:ı baş v:ı budaq ciiml:ınin yerini v;ı 1. Yazıçı m:ıclis:ı g:ılm:ımişdi, bel;ı görüşlord;:ın uza,
bağlanma vasit:ısini mü;;ıyy;ın edin. qaçırdı.
A) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz 2. Yaxşı işçil::ırd;:ın olsam da, :ıziyy:ıtim Iazımi q:ıdJ
B) birinci budaq, ikinci baş; ş:ırt ş;;ıkilçisi ib qiym:ıtl;mdirilmirdi.
C) birinci baş, ikinci budaq; bağlayıcı söz, 3. Ona gör;:ı d;ı lap birinci günd;:ın bilirdi ki, Nazimi
intonasiya günahıyoxdur.
D) birinci budaq, ikinci baş; bağlayıcı söz 4. Onun düşm:mi olmasa bela, yen:ı ehtiyatı :ıld:ın
E) birinci budaq, ikinci baş; intonasiya verm~m:ılidir.
22. Klasteri tamamlayan fıkirl:ıri mü:ıyy:ın edin. 26. Eyler-Venn diaqramına :ısas;ın '! işar:ısinin yerina
yazmaq olmaz.
X:ıb;;ırl:ırind::m biri feilin Ü~ □ sxcmin:ı uyğıındur. C:ıfa ç:ıkın:;ıs:ın, s:ıfa Çör:ık itirs;;ın, çör:ık
ş,rt şoklind, olanciimJ\ . görm:ızs:ın. tapmazsan.
~----------
1. Vergülsüz t:ıs;;ıvvür olunmur.
2. Bağlayıcısız işl:ınmir.
3. an azı iki qramınatik :ısasdan ibar:ıt olur.
4. T:ır:;ıfl:ırin bağlanmasında mütl:ıq :ıdat işfanir. l. T:nkib hiss:ıl:ıri bir-birin:ı ş;;ıkilçi ilJ bağlanıb.
5. T;;ırnffari bağlayıcı sözl;ı bağlana bilrn:ız. 2. 0--[J sxemind uyğundur.
A)l,4,5 B)2,4 C)l,3 0)2,3,5 E)l,2 3. TJrkib hiss:ıbri yalnız intonasiya il:ı
bağlannuşdır.
4. Bvv:ılin;ı ";;ıgJr", "indi ki", "madam ki"
bağlayıcılarım artınnaq olar.
- 102 -
Miir;,kkrJh •• I
----- ' cıı,ı, Mıiıı ııöv/;ıri
Tabeli mifrakkcJbciimfodcJ 7 • G" 1s;ın;, hır
. ada .. daraı(,,.
•·
baş va b ıı d, aq cımı . 111gon nıaşııılara baladçilik
fa etsın tabeli nıür;:ıkk"b .. 1;:ısı• 1rnqqında lınnsı fıkır.
"' cunı
I
yaıı ışclır?
1_El bilir.11şaqlıqclan__ o, ııa..r;,lef olıııayıb (S. Rüst:ıın)
A) Bı~daq cüml;:ı baş cünıl;:ıy::> iııtonasiya il;:ı
ıabeli miir::>kbbcumbsı haqqın<la hansı fikir
baglanınışdır.
,,aıı/ıştIır,
?
. B) Budaq cum •• 1::>::>vval •
.A)Budaqcünıla ;,vvol ışl;ınınişdir. ışl;:ınmişdir.
C) ilam baş h::>111
D) . . .' • . u aq cum b d .. ı ;:ı ınu;:ıyy;:ın
·· ··
ş;:ıxslıdır.
B) intonasiyail:ı bağlanımşdır.
C) H:ıın_baş_. hanı bu<laqc_ü_ınl_::ı mü::ıyy::ın ş;,xslidir. E T;:ııkı? lııss;:ı!;:ı_rın?;:ın biri dig:,riniizah edir.
D)T;:ırkıb hıss:ıbrıııd::ııı bırı dıg::ırini izah edir. ) Baş cuml;:ı bırıncı g:ılmişdir.
E) Dnş cüınl:ı birinci g:ılınişdir. B. Tabcli_mümkbb cüml;:ınin biriııd;:ı budaq cüml;:ı
ııarcı'.ıaf _edaıı hııdıır ki, başqasmı falakaıa Ş::>xssız cüml;:ıdir:
2, Öziida 01111
salabilar tabclı, ?
ımır:ıkbb cünıbsi haqqında han
Si
:) ~;:ı _vaxı _hazır ~lsan, s;:ıni d;:ı gönd;:ır;:ırl;:ır.
Jikirs;,/ıııılır. C) lndıc::ı bıldık kı, 0jd;ır lı;:ıb g;:ılırny;:ıc;:ık.
A)Baş cüml;:ı birinci g:ılınişdir. ) .?~un.~ıı başlanmasma lap az qalırdı ki, biz
B) ı\ydınlaş<lırma (tabclilik) bağlayıcısı ib ~zumuzüsıadioııa çatdırdıq.
;:ılaqal:ınnıişdir. D) lşl;:ır yenic;:ı düzdlirdiki, bu x;:ıb;:ır ;:ıl-qolumuzu
C) Hambaş, h;ıın budaq ciiınl;ı ınüoyyon ş;:ıxslidir. soyuldu.
D)T;ırkib hiss:;ıl:ırind::ın biri dig;ırini izah edir. E) Görünür ki, sentyabrın axırları da isti keç::ıc::>k.
E) o-+D sxemin:ı uyğundur. 9 • Budaq cüml;:ısi qeyri-mü;:ıyy;:ııı ş;:ıxsli cüml;:ı olan
3. Arxı v11r1111,
sııyıı g;ılsiıı d;ırindan (A. Tufarqanlı) tabelı mür;:ıkbb cüml;mimüayy;medin.
ıabeli ınür:,kbb ci.iml;:ısi haqqında hansı fikir A) Deyırl;:ır ki, Elçin sabah g;ıl;:ıc;ık.
yaıılışdır? B) T~z;:ıc::ı ev;:ı g;:ılmişdim b, işıqları söndürdi.il;:ır.
A)H;ım baş, h;:ım budaq cüml::ı mü;:ıyy;:m ş:ıxslidir. C) Bırd;:ın mü;:ıllim;:ı el;)g;:ıldi ki onu imtahan
B) İntonasiya il;ı bağlanmışdır. edirl;:ır. '
C) Budaqcümb :ıvv;ıl işl;ınmişdir. D) Ağsaqqallar danışırdılar ki, burada bel;:ı hadis;)
olmayıb.
D)Tarkibhiss;ıbrind::ın biri <lig:,riniizah e<lir.
E) Baş cüınl:ı birinci g:;ılmişdir. E) Onlar özl;:ırini sakit göst;mn;:ıy:ı çalışsalar da,
S;)lm:,q;ıd;:ır yata bilırndildr.
4. Sonı·axtlar baş ı•eraıı hadisa/Jrdaıı sonra bcmı
diişiirdii ki, deyasaıı, bıındaıı
' ila
sonra divaıı-dJr;ı 1O. Tabcli mürakbb cümlal;:ırd:ın birinddbaş cüml;:ı
qeyri-mü::ıyy:ın ş;:ıxsli cüınl;:ıd;:ın ibar;:ıtdir:
otıırııb-d11mwlı o/acağıq tabcli ınür;:ıkbb cüml;ısi
A) Min m;:ıl;:ık uçsa da gülüms;:ıy;:ırak,
haqqında hansıfikir yaıılış<lır?
G::ır;:ık yumşalınasın C;)bh;:ıd;) ür;:ık. (S. Vurğun)
A)Budaqcüınl;ı baş cümL:ıy:ı tabelilik bağlayıcısı il:;ı
B) Bu qılınc olmasa, yey:,rl;ır m;:ıni. (S. Vurğun)
bağlanmış<lır.
C) Oxu, deyirdin ki, şairl;:ıri var. (S. Vurğun)
B)Budaqcüml:;ı ;:ıvv::ıl işl;ınmişdir.
D) S:ıkkiz;:ı az qalırdı ki, biz görüş yeriıı;ı çatdıq.
C) H:;ım baş, h:ıın budaq ci.imlamü;ıyyan ş:;ıxslidir.
E) Bir dd görürs;mki, im şey s:ın dey;:ııı kimi olur.
D)Tarkibhiss;ıbrin<l:,n biri digarini izah e<lir.
E) Baş cüınl;ı birinci g::ılmişdir. 11. Ay hJzaraf, bir zamana gJ/ibdir,
5.Biz bıılaq başıııda fJ::,cJca
otıırmıışdııq ki, yağış
Ala qarğa şııx tarlam ba_ı·a11111a; (A.Tufarqanlı)
yağıııağa başladı tabeli mür:ıkbb cüııılosi haqqında tabcli ınür::ıkk;:ıb cüınl;:ısi haqqınd:ı hansı fikir
yaıı/ışdır?
hansı fikir doğrudur?
A) H;:ım baş. hom bud:ıq cüml;;ı mü;:ıyyan şaxslidir.
A)~:ım baş, h;ım da budaq cümb ismi x:ıb;ırlidir.
B) intonasiya ib bağlanmışdır.
B) lntonasiyaib bağlanmışdır.
C) Budaq cüml;ı ::ıvv:ıl işl:;ınmişdir.
C) Budaqcüml;:ı ;ıvv::ıl işl:mmişdir.
D) T;:ırkib hiss;;ıl;;ırind;ın biri dig;:ırini izah edir.
D)T;:ırkib hiss;ıl:;ırinin hor ikisi ınüstoqildir.
E) Baş cüml:ı birinci g;:ılnıişdir.
E) Baş cüml;ı birinci g::ılmişdir.
G.Haçaıı ki Zahra .rn111m süzii11ii bilirdi, oııda Giilgaz 12. Biitiin iş/ar bıı şcJrlla diizJlarki, dedikliJriııa amal
sandığı götiirüb apamıa<ia bm'ladı tabeli mür:ıkk::ıb etsin cümbsinin izahı il:;ı bağlı sa/ıv fikri mü::ıyy::ın
cüınbsi haqqında doğru"fikri 'mü;;ıyy::ın edin. edin.
:ı ~aş cüı~ıl;ı ?irinci g;ılınişdir. A) Baş cüml;ı mü;:ıyy:;ın ş;;ıxsli cüml::ıdir.
) Intonasıya ıl::ı bağlanmışdır. B) Budaq v;:ı baş cüml:;ı tabelilik bağlayıcısı il:ı
~~ Rmı_baş_, h::ıın d;;ı budaq cüml::ı ismi xJb::ırlidir. bağlanmışdır.
C) ~da~mkı mi.i;ıyy:ın ş;ıxsli cüml;ıdir.
E)T;:ırkıb hıssJldrinin h:ır ikisi müst::ıqildir.
Budaqcüml;:ı ::ıvvJ! işl::ınmişdir.
D)(_0---illsxemin::ı uyğun tabeli mür;ıkbb
cüml::ıdir.
E) H;ıın baş, h::ıın d::ı budaq cüml::ı feili x;:ıb;ırlidir.
- 103 -
1\liir,1kkabciimlaııiıı ııüııfari
13. A!.Jıı bıı şartla si:i11/arazılaşaraııı ki, aram da razı E) Budaq cümla baş cüınbya tabelilik b~g·l.,y
« ICJsı ·ı
bağlanınışdır. ı ~
o/sıııı (a. V::ıliyev) cümlasinin izahı ib bağlı s,1/ıv
fikri müayyan edin. . . . 19. 0111111 vardiş/;ırinda11 biri da bıı idi ki, büıün
A) Ham baş, h:ıın da budaq ci.iml::ı feilı xaba~lıdır. bayramlarda dostlarım tahrik edirdi cümbsi
B) Budaq va baş cüınl::ı tabelilik bağlayıcısı ıl:ı haqqında clcyibııl::ırd;m biri doğru deyi/:
bağlanmışdır. A) Buclaq cüml;;,sifeili x::ıb::ırlidir.
C) Budaq cüml;.,ı baş üzvl::ırd::ın ibar::ıtdir. B) 0--0 sxcınli tabcli mürak.kab cümi;:ıdir.
D) Baş cüml::ı mü::ıyy::ın ş::ıxsli cümbdir. C) l3mlaq ci.iml;;ı qeyri-müayy;:ın şaxslidir.
E) 0----{TIsxemina uyğun tabeli mür::ık.bb D) Baş cümlasi yalnız baş i.izvl;;ırdan ibar;:ıt ismi
cüml::ıdir. x::ıb;:ırli cüml::ıdir.
E) Budaq cüınla baş cümlay;:ı tabelilik bağlayıcısı il~
14. Az danış ki, söziin qiymatdan diişınasin tabeli
bağlanmışdır.
mür::ıkk::ıb cümlasi haqqmdak.ı fıkirl::ırdan biri
sc1/ıvdir: 20. indi ınalııııı olur, onun irali getmasina mane olan
A) Baş va budaq cümlada ibnci d::ıracali üzvl::ır dost saydığı baş ınühandis imiş cümlasi haqqında
işlanınişdir. deyi lanJ;;ırd:m biri salıvdir:
B) Ki bağlayıcısını çiinki ila ::ıv::ız etm::ık olmaz. A) Budaq cümla baş cümlaya intonasiya il;ı
C) Budaq cüml::ı baş cümlaya bağlayıcı il::ı bağlanmışdır.
bağlanmışdır. B) Budaq cümlad::ı ikinci d;-ıracali üzv iştirak
D) Baş cümla avv::ıl, budaq cümla sonra galmişdir. etmişdir.
E) Har iki cümkmin xabari feiliiı anır ş::ıklind::ıdir. C) Har iki cümla şaxssizdir.
D) D-0 sxemina uyğundur.
15. Dil na qadar açıq, sada olsa, fikir bir o qadar gözal
E) Baş cüml;;ı feili xabarlidir.
va maqbul olar (F. Köçar/i) tabeli mür::ıkkab cümlasi
ila bağlı fikirlardan biri s,1/ıııdir: 21. Qorxıırdıımki, mani ıınutsıınlar cüml::ısi il;, bağlı
A) Budaq cümla avval, baş cümla sonra g::ılmişdir. salıvi
müayyan edin.
B) H::ır iki cümla ismi xabarlidir. A) Budaq cümlanin xab;:ıri feilin ;:ımr şaklind::ıdir.
C) Budaq cümla baş cümlaya bağlayıcı sözla B) w---(D sxemina uyğundur.
bağlanmışdır. C) Baş cümlanin xabari "idi" hissaciyi il;-ı
D) Baş cümla naqli cümladir. işlanmişdir.
E) H::ır iki taraf mü::ıyyan şaxsli cümladir. D) Budaq cümla baş cümlaya tabelilik bağlayıcısı il~
bağlanmışdır.
16. Günahmdan bir şartla keçi ram ki, bu güııdan bela
dediyina amal edasan (Q. Xalilov) cümlasinin E) Baş cüml;:ısimüayyan şaxsli, budaq cüml::ısi
şaxssiz cümladir.
izahındakı s;,/ıvi müayy::ın edin.
A) Ham baş, ham da budaq cüml::ısi mü::ıyy::ın 22. Tazaca eva galmişdim ki, işıqları söndürdü/ar
şaxslidir. cüml;:ısi il;:ı bağlı salıvi müayyan edin.
B) Budaq cüml::ınin x::ıbari feilin arzu ş::ıklind::ıdir. A) Baş cümbsi mü;:ıyy;-ın şaxsli, budaq ci.imlasi
C) CD--0 sxemina uyğundur. qeyri-müayy;:ın şaxsli cümladir.
O) Budaq cümla baş cümlay::ı bağlayıcı ila B) CD--(I] sxemina uyğundur.
bağlanmışdır.
C) Ham baş, ham d::ı budaq cümlanin xab;:ıri keçmiş
E) Ham baş, ham da budaq cümla feili xabarlidir. zamandadır.
17. Bütün bunlar bir şartla diizafar ki, sonradan D) Budaq cümla baş cümlaya bağlayıcı ila
qanıqaralıq olmasın (Ş. Qıırbanov) cümfasinin bağlanmışdır.
izahındakı sa/ıvi mü;:ıyy;:ın edin. E) Har iki cümlada ikinci darncali üzvl::ır da
A) Budaq cümlanin xabari feilin x;:ıbar şaklindadir. işlanmişdir.
B) Baş cüml;:ıda yalnız baş üzvlardan ibar;:ıt deyil. 23. San bilirsan ki, Maryamin atası miilıandisdir cüml;ısi
C) Budaq cümla baş cümfay;:ı bağlayıcı ila
haqqında veril;:ınlardan biri s;,hvdir:
bağlanmışdır.
O) Ham baş, h;:ım da budaq cümla feili x;:ıb;:ırlidir.
A) 0- □ sxemina uyğundur.
B) Budaq cümla baş cümfay;:ı bağlayıcı il::ı
E) [JJ.--(D sxemin;:ı uyğundur.
bağlanmışdır.
18. Masala ondadır ki, o özündan çox razıdır cüml;:ısi C) Taraflardan biri ismi x::ıbarlidir. . .1
baqqında deyilanlardan biri doğru deyi[: D) Budaq cümlanin mübtadası söz birl::ışm::ısı 1 :ı
A) Baş cüml;:ıda tamamlıq işlanmişdir. ifada olunub. .
B) 0-0 sxemli tabeli mürakk;:ıb cümladir. E) H;:ır iki cümla yalnız baş üzvlardan ibar::ıtdır.
C) Har iki cümla ismi xabarlidir.
D) Har iki cümfa müayy;:ın şaxsli cümladir.
- 104 -
Miirakk.ıb ciimlimin ııövlari

~li mü r:ıkbb cü~l~.ı:ı rd :ı~ birinin budaq cüml:ısi B) H:ım baş,ham da budaq cüml:ıd:ı
ikinci darac:ıli
qeyri-rnü:ıyyan ş:ıxslı cuml:ıdır: üzv iştirak etmişdir.
A) Bas deyirdilar ki, bu işd:ın k.ims:ı x:ıb:ır C) Budaq cüml:ınin tamamlığı söz birl:ışmasi ila
tutnıayacaq? ifad:,olunub.
B) DanışınJılar ki, _buişd.::ı ço~ları günahkardır. D) Budaq cümb feili x::ıb:,rlidir.
C) Sinoptik!Jrdeyırl:ı~ kı: b~ı ıl qış sarı keç;;ıc:ık. E) H:,m baş, h;;ım d:, budaq cümla şaxssiz cüml::ı<lir.
O) o, ev;;ı t:ız;;ıc~ ga_lmışdı kı, qapını döydübr.
E) El:ı bilir;;ım kı, bızı yaddan çıxartmazlar. 30. Tabeli mürakbb cümbnin sintaktik izahı ifa bağlı
fıkirbrcbn biri sa/ıvdir:
25_Tabeliınürakk:ıb cü~l:ılard:m birinin budaq cüınl:,si Bahar düyiilınaya da düziirdü, çünki gedasi yeri yox
umumiş;;ıxsli cüınl::ıdır:
idi. (M. C:,lal)
A) Ona ela g::ıldi ki, eyvanın dir::ıkl:ıri :ıyildi, tavan
A) 0--0 sxemina uyğundur.
onun üstün;;ı uçdu.
B) Baş cüınl;:ı feili, budaq cüml:ı ismi x::ıbarlidir.
B) Narahatolınağına d:ıym;;ız, çünki bela şcyd;:ın
C) Tarkib hissal::ıri bir-birina bağlayıcı ita
ötrü adamı incitm;;ızl;;ır. bağlanmışdır.
C) Allahyarözünü sakit göst:ırm:ıy:ı çalışsa da, D) Döyülınaya v::ı yeri sözlari tamamlıqdır.
s:ıh:ır:ı q:ıd;;ır yata bilm:ıdi.
E) Ham baş, ham d::ı budaq cümla mü:ıyyan şaxsli
O) Deyirdil:ır ki, ş:ıharda çox qarışıqlıqdır. cüm!Jdir.
E) Onlar mal-qaranı yenic:ı yerl:ışdimıişdil:ır ki, ağa
g:ılib çıxdı.
31. Deyirbr ki, qızılgiil avvalca tikansız olmuşdıır
cümlasi il;;ı bağlı siJhv fikri müayyan edin.
26. Jv/Jnsaııa demadim ki, bu işda11 biz xabardarıq? A) 0-0 sxemin::ı uyğundur.
cüınl:ısi haqqında deyitml;:ırd:ın biri salıvdir: B) Budaq cüml::ı baş cümby::ı aydınlaşdırına
A) Sad;ıbşdirdikd;ı budaq cüml;ı mübt:ıda bağlayıcısı il::ı bağlanmışdır.
vazifasind;;ı işbnir. C) Har iki cümb feili x::ıbarlidir.
B) Budaqcüml;ınin sintaktik t;ıhlili D) Baş cümb qeyri-ınüayy::ın şaxslidir.
~ ____
------ === sxemına E) Budaq cümlanin mübtadası mür:ıkk:ıb isiml:ı
uyğundur. ifada olunmuşdur.
C) Baş cüml:minx:ıb:ıri sada feilla ifada 32. Hansı tabeli mürakkabcüml:ınin budaq cümlasi
olunmuşdur. tamamlıq v::ı xabard:ın ibar::ıtdir?
D) H:ır iki cüml:ı mü:ıyyan şaxslidir. A) Hava ela soyumuşdu ki, adamı iliyinacan
E) Budaqcüınl;:ı baş cümlay:ı tabelilik bağlayıcısı il:ı dondururdu.
bağlanmışdır. B) Na vaxı getsaniz, mani d;;ı hökm:ın özünüzl::ı
apann.
27. agar şairsansa, gaf ey/ayak bahs (Aşıq atasg:ır)
C) San naya işara edirdin ki, o taaccübl::ındi?
cüml;ısi haqqında deyil;mbrd;:mbiri s;ı/ıvdir:
D) Paltarlannı ütül::ıyirdi ki, işıqlar qafıld::ın söndü.
A) Baş cümbnin x:ıb;;ıri feilin :ımr ş:ıklindadir. E) Biz o s::ıb:.:ıbd:m g:ılmişik ki, sizi t::ıcili x:ıb:ırdar
B) Budaqcümla baş cüml:ıy:ı ş::ırt bağlayıcısı v::ı isa ed;ık.
hiss;:ıciyi il:ı bağlanıb.
C) Har iki cüml:ı mü:ıyy:ın ş:ıxsli cüml:ıdir. 33. Kim özg,J atına minar, tez diişar cümlasi il:ı bağlı
s;ı/ıv fikri mü::ıyy:ın edin.
D) 1-Jeçbir t;:ır::ıf,fa ikinci d::ır:ıc::ıli üzv yoxdur.
A) Baş cüml::ınin mübt:ıdası barpa edil:ı bilar.
E) 0--0 sxemin::ı uyğundur.
B) Q-.o sxemin:ı uyğundur.
28,İzi ela itirdim ki, heç kas da/unca gah, bi/masin C) Budaq cüml;:ı baş cüml;,y:ı bağlayıcı sözla
cümlasihaqqında deyil::ınl:ırd:ın biri s;ı/nıdir: bağlannıışdır.
A) Budaq cümla baş cüml:ıy::ı bağlayıcı il;ı D) Altından x:ıtt ÇJkilmiş söz bağlayıcı deyi!.
bağlanmışdır. E) Bir qraınmatik Jsası vardır.
B) I-fambaş, h:ım d:ı budaq cüml::ı müayy:m ş:ıxsli
cümladir. / 34. Fikirlard:ın biri doğrudur:
C) 0-0 sxemina uyğundur. A) Budaq cümla hamişa baş cümladan avv:ıl g:ılir.
D) Ela sözü bağlayıcı sözdür. B) Bağlayıcı sözlar baş cümlanin yox, budaq
E) T;:ırkib hiss::ıl;uinin h::,rikisi feili xab:ırlidir. cüml;;ınin tarkibinda olur.
C) Bağlayıcı vasit:ıl:ırin heç biri cümla üzvü olı~ur.
29, Tabeliınürakbb cümlanin sintaktik izahı il:.:ı bağlı
D) Baş cüml:ı h:ımişa budaq cüml~dan:ı~val galır.
fıkirlard:ın biri salıvdir: E) Budaq cümla baş cümlaya h::ımışa baglayıcılarla
Sanad;ı ayıb olsun ki, indiyac,m onun o çüriik bağlanır.
falsaf,Jsi ifa yaşamısan. (İ. Hüseynov)
A) Budaqcüml::,baş cümh)y::ı aydınlaşdınna
bağlayıcısı ila bağlanmışdır.
- 105 -
---------:~~===~~~n~ıı~r~,,,.~,::":.:"·:....-:...:·l40~
40 _ıf::,:,r, Ceyhıın. n;ı q;ıdar !~ çatışqaıılığınız Vc>~
l da •ı\·ıaıılılar A ilaha dua öziinaiııaııııııız yaxdıır, ııgıır alda eda
35. S,m ordmı qı~rulaııı O I İ fi 0 ,,,/lı adaııı/orı l·•ı·/ııı;ıııacaksiniz ınbeli mür;:ıkk;;ıb cünıl;ısi h
e/,n-irdi/,1rki.oıılarııı<aem_. ~ . aöıda
L~
., , aqq1
·... (I.. -::-.ı·:)ndivcv) cüınbsı bar;ıcfa aş, e fıkirl;:ırd:::ın biri sa!ıııdir: n<1ıı1
ı·eııçıı · 0 • , ·1· l l'd.
·vcr{kınl;ırd;ın biri yııırlışdır: V A) Baş dimi;;, fcı ı xo );:ır ı ır.
.. n~QsxeıninJ uygundur. B) ,,-,.•_r-7 sxemin::ı,_uyğundur._
A) Cuınb u-- .. . ·d· ~ 1 -
B) H:ını baş. h:,ın d;ı budaq_ci~~nbfeılı _x;:ıl~::ıı lı/r. C) Budaq cüml;;ı baş cum ::ıy;;ı baglayıcı sözkı
C) Baş cüml:, umumi ş::-ıxslı cuml:::ıd:ın ıbaı:::ıt<lı • bağlanınışdır.
D) Budaq cüml;ı baş cünıl;:ıy;:ı aydınlaşdırnıa D) Budaq ci..iml;;ıd;;ı ikinci d;;ır;;ıc;;ıli üzvl;ır da
bağlayıcısı il:, bağlanınışdır. . ._ işl::ınınişdir.
E) Budaq cüınl;:ı ınü;ıyy;ın ş;;ıxsli cüınl::-ıd:m ıbaf::ıtclıı • E) ıtzar, Ceyhun qrammatik c;;ıh;;ıtd::ın cüınla üzv
il;;ı bağlı deyil. IJı
36. Cüml.:ıl::ırin hansında budaq cüml;;ı baş cüml;;ıd:m
::ıvv;;ıl g;;ılmişdir? . .. .. 41. Na qadar ki san varsan,
A) Köç;ıri tayfalar el;:,yerl;;ır seçirbr kı, yaşayış uçun Manda varam dünyada (Ağası Aydın) tabeli
;;ılverişli olsun. . ınürakkab cüml::ısi lıaqqındakı fıkirlardan biri
B) N;;ı zaman ki s;;ın g;;ıl;;ırs;;ın yer üzün;:,, ımn şaır sJlıwlir:
olduaumu hiss ecl;}r:ını hdr üzünJ.
~ . A) 0-0 sxemin;;ı uyğundur.
C) Ömür s;;ın;;ı verilir ki, ulduzlarm işığını gözl::ırın3 B) Budaq cüınl::ı baş cümlaya bağlayıcı sözla
köçür::>sJn. bağlanmışdır.
D) Orxan el;;ı ş:::ın idi ki, el;;ı bil dünyanı ona C) Baş ci.iml;;ınin x;;ıbari söz birl;;ışmasi ila ifad~
bağışlamışdılar. olunmuşdur.
E) Körp;;ıl;;ırin arzusu budur ki, h;;ımiş;ı gün;;ış olsun. D) H::ır iki cümla ismi x;;ıb;:ırlidir.
37. o+D sxemi tabeli mür;;ıkbb cümbldrd;m hansma E) H;;ır iki cüml;;ıd;;ı ikinci d::ır;;ıcali üzv işl;ınib.
uyğun g;;ılir? 42. ~ir vaxl ayıldıq ki, Muradın çarpayısı boş qalıııışa
A) Onu da bilirs;}nki, m:ın s;;ın;ı h;;ır şeyi düz (l. Hüseynov) cüml;;ısi ila bağlı salıv fikri müayy:ın
dey;}c;;ıy;}m.
edin.
B) M;;ıqsddim budur ki, onlara çox xeyrimiz d::ıysin.
A) H;;ır iki cümlanin xabJri keçmiş zamandadır.
C) Onun fikrin;;ı gdldi ki, biz görüş;}c;ıyik.
B) Budaq cümla baş cüml;;ıya tabelilik bağlayıcısı i
D) Uşaqlar çalışırlar ki, XJSt;}l;ır;} bir q;;ıd;;ır m;;ın;ıvi
bağlanmışdır.
köm;;ık göst;;ırsinl;;ır.
E) Kim ki imtahanlara yaxşı hazırlaşır, o, yaxşı da
C) Ham baş, ham da budaq cüml;;ı ınifayyan şaxsli
cüml;;ıdir.
qiym::ıt alır.
D) 0-Dsxemin;;ı uyğundur.
38. Ki bağlayıcısı ib bağlanan tabeli mürnkbb E) Baş cüml;;ıda mübt;;ıda buraxılmışdır.
cüm);});}rd;;ın birind;;ı budaq cümb JVV;}I,baş cüınl;;ı
isd sonra gdlmişdir: 43. On beş giindan artıq idi ki, Canı kişi oğ/aıılarında,
maktııb alınırdı (8. 8bülhasan) cümfosi il;:ı bağlı
A) Biz yaylağa t;}ZJCJçatmışdıq ki, Bayram babamla
Qızılbaşoğlu Alı da g;;ılib çıxdılar.
•salııı fikri müayy;ın edin.
B) Mdn ilk ddfa idi ki, cavan ağacların, quşların, A) Baş cümld qcyri-müayy;;ın şaxslidir.
bp;m;;ıkl::>rin sevincini hiss edirdim. B) O--Osxemina uyğundur.
C) B;;ındalı d;;ırhal başa düşdü ki, evin ;ıtrafında yad C) Budaq cümlg baş cümlgy;:ı bağlayıcı il;:ı
adamlar var. bağlanmışdır.
D) Mdn:,el:ı g;;ılirdi ki, hamıdan, bütün dünyadan D) Budaq cüml;;ı ikinci d;:ır;:ıc;;ıli üzvün d;;ı iştirak
ayn düşmüş::>m. etdiyi müayyan şaxsli cüml;:ıdir.
E) ~tam alaçıq keç;;ısinin böyrünü azacıq yuxarı atdı E) Baş cüml;;ı ismi, budaq cüml;;ı is;;ı feili x;ıb;,rlidi
ki, hava g;ılsin. 4 4. ~an_ otaqdan çıxmaq istayirdim ki, bir ıı4ur içari
39. Tabeli
.. mür;;ıkbb cüml;;ıl;;ırd;;ın baş cu·· 1 • •
m ;}Si qeyrı- gırdı ci.iml;:ısi il;;ı bağlı sJ/ıv fikri müJyy;;ın edin.
~u::>yy;;ın ş;;ıxsli, budaq cüml;;ısi İs::> Ş;}Xssiz cüml:;,il A) 0--0 sxemin;:ı uyğundur.
ıfad::> o~unancümbl:ıri mü;ıyy;;ın edin. ;;ı B) Budaq cüınla baş cüm)gy;}tabelilik bağlayıcısı
I. Deyırl;;ır ki, ş;;ıh;;ırd;;ı b;;ırk bahalıqdır. bağlanmışdır.
2. B:ırk ~c~ğ_ı tutdusa da, özünü o yer::> qoymadı C) H;;ım baş, hdm da budaq cümla mü;;ıyy;;ın şaxsli
3. EJ;;ı kı bırm;;ı acığı tuturdu, u·· •• baxmaq •
zun;;ı cümladir.
1 du.
omur D) Baş c_ü?11~nin xab;:ıri keçmiş, budaq cümlanin
:· ~~!tdimki, üç günd:msonra Nadirin toyudur X;}b;:ırı ıs;:ı ındiki zamandadır .
• ctd~lortadan xcyli kcçmişdi ki, bizi iç::>rid::>v;t E) H;;ır iki cümlanin xdb;;ıri feili xabarlidir.
ı ;,r.
A) 1, 4 B) 2, 3, 4 C) 1, 5 D) 2, 3, 5 E) 4, 5
----__:_...:_.:_:___.:.:~~~-=-=~~~~-110k6;:-~-----~--~~--------
ın ıır;ıkk;ıb ciiınl . ..
' /,. A rı B k /, iJllln nov/ari
ı-1 ·ııq reddi il ieıIı Kt, c ı a -,c.a yaşayırdı cün 1 •
45-.11 b,1,111 sı1/ıı• fikri mü;ıyy;;m edin. 1
:;ıSı D) Budaq cüml:;ı b ..
ı::ı •e 1 .k.. d · 1· b aşcuınl;:ıy::ıiki ·1 ·1
A)Bııdaq cünı ;ı •. ıı~_cı ;:ır_;:ıc;:ı ı üzv işbnmiş ağlanrnışdır. vası ·;;,ı ;:ı
ııü;:ıyy:)11 pxslı ·cuml;:ıdır.
I,::,-'Y"ı - E) ·Budaq
ı
cürnl;:ıd ;:ı n;, qadarbaglay
_ .. •·
B)U-- \J sxcının;:ı ~ygundur. ış ;:ınrnişdir. ıcı sozu
C) Budaqcümb baş cumkıy;, tabelilik bağlayıcısı il;:ı 51. Verilmiş cüml;;ıl;ırl;:ı bawl1 E 1
baiilanmışdır. dia g •y er-Venn
D)8 ;ş cüı.n13 ikinci d;:ır::,c;:ıli üzv işl::,nmiş adlıq I 'qraınındakı
Ki s;ı/ıı•lari mü;:ıy d'
y;;ın e ın
2· S ın savaşırsa, o qalib gDlacak. •
cüınl::ıdır. • avaşı bcışladırrn
E) Baş cüıııl::ı ismi, budaq cüml;:ı is;:ı fcili x;:ıb;:ırlidir. • nsa, davam etdirınalisan
1 •
~---- 2
46. Bıı ga/Jııdan soru.~·-
ki, m_aııiııı lıaqqıını niya verıııir'?
ıabeli nıür;:ıkbb cuml;:ısı lıaqqındakı fıkirl;:ırd;:ın biri l. Feili X;}b;}rlidir.
53 /,ııtlir: 2• Budaq cüml;}nİn ra
A) H;:ıın baş, l~;:ım d;:ı budaq cüml;:ıd;:ı ikinci d;:ır;:ıc:;ıli lorkibind;ı bağlayıcı
uzvişl;:ınıııışdır. söz var.
B)Budaqciiml;:ı baş ciiınh:ıy;:ı tabelilik bağlayıcısı il;:ı
bağlannıışdır.
C) Baş cüınb ;:ımr cüınkısi, budaq cüml;:ı is;:ı sual
cüıııl;:ısidir. A) 1, 4, 5 B) 1,3,5 C) 2, 4
D)Budaqciiml::ı müJyy:.mş;:ıxslidir. D) 1, 2, 3 E) 2, 5
E)0-0 sxeıııin;:ı uyğundur.
bibn fıkirbri mü;;ıyy;:ın edin.
52. Klasteri ta_'.narnlaya_
47_Xalilaııasıııa arılotdı ki, bu hökııınat asi xa!q Duşırnn z;Hfolsa da, ehtiyatı ;:ıhfan verm;:ı.
!ıökıııııatidir tabcli ınür;:ıkbb cüınl;:ısi haqqındakı
likirl;:ırd;:ııı biri scJ!mlir:
A) Budaqciimbd;:ı ismi birl;:ışm;:ı);:ır işl;:ınınişdir. 1. Dey;rnağılsız olsa be!J, dinl;:ıy;;ın ağıllı g;;ır;;ık.
B) 0-0 sxemin;:ı uyğundur. 2.
C) Baş cüınl;:ınin x;:ıb;:">ri di.iz;:ıltm;:ı feill;:ı ifad;:ı
oluıımuşdur.
A) 0--0 sxemin::ı uyğun tabeli mür;;ıkbb
D)H;:ım baş, h;m1d:, budaq cüml;:ıd;:ı ikinci d;:ır;:,c;:ıli ciiınl;;ıdir. İgid odur, h;;ır yaraya qatlana.
B) 0-0 sxemin;;ı uyğun tabcli mür;;ıkbb
üzvişbnmişdir.
cüml:,dir. N;:ı q;:ıd;:ır kövr;ıls;;ı cb, yen;:ı ağlamadı.
E)Budaqcüml;:ı feili x;:ıb;:ırlidir.
C) Tubesiz mür;;ıkk::,b cüml;;ıdir. M;-ırd özündJn bil;;ır,
48.Nalıayat, bir giiıı bilindi ki, o kimdir ci.inıl;:ısinin naırnrd yoldaşından.
sinlaktikt;:ılılili ib bağlı s;,/nı fikri mi.i:,yyJnedin. D) G--0 sxcmin;;ı uyğun
tabeli mürJkk;)b
A)Budaqdimi:, baş cümby:, aydınlaşdırına cümbdir. Q;:ıl;:ıın yonulsada, düz yazar.
;;ıyri
bağlayıcısı i!J bağlanmışdır. E) []+-O sxcmin;:ı uyğun tabeli mür:;ıkk;:ıb

B)Budaqcüınb baş cüml;;ıy;:ı n:,tic;:ı bildir;:ın modal ciimbdir. S:;ınin bilm;:ıın;:ıyin eyib deyi!,
sözünköm:)yiif;:) bağlanmışdır. soruşmamağın eyibdir.
C)Baş cümb feili, budaq cüml;:ı ismi x;:ıb;:ırlidir.
53. Tabeli mi.ir;:ıkbb cüml;:ıbrd;:ın hansılarının h;:ım baş,
D)Budaqcüın!J baş üzv!Jn.fon ibar;:ıtdir. Jı:,m d;:ı budaq cüml;:ısi ş;:ıxssiz cüml;:ı il;:ı ifad;:ı
E)Baş cümkıd;:ı 11tfar;:ıc;:ıli üzv işl;:ınmişdir.
olunmuşdur?
49.Be!J/ik/;ı, bir giin aydm oldu ki, qonşwnuz fağırrıı 1. Xoşu vldisJ d;:ı, heç n;:ıyi büruz;:ı verrn;:ıdi.
biridircüml;:ısinin sintaktik t:ıhlili il;:ı bağlı SiJlıV fikri 2. Bilirdi ki, uşağın d;:ırs;;ı ged;:ın vaxtıdır.
ınüayy:m edin. 3. S;:ıh:,rin açılan vaxtı idi ki, onu yuxu apardı.
A)Baş cüınb feili, budaq cümb ismi x:,b;:ırlidir. 4. Eb ki aprelin axır günbrind;:ın biri olurdu,
B)Budaqcüml;:ı baş üzvl;:ırd;:ın ibar;:ıtdir. Dilh;:ırin qanı qaralırdı.
C)Baş cümkıd;:ı il d;:ır;:ıc;:ıli üzv işl:,nınişdir. A)3,4 8)2,3 C)2,4 D)l,4 E)l,3
D)~u~aqcüınl;:ı baş cüml;;ıy;:ı nJtic;:ı bildir:m moda!
54. Bir iııci sa.flığı varsa da sııda, .
E sozunköin;:ıyi ib bağlanmışdır. Artıq içilandodiJrdverirod~- (N_.G:nc::ıvı) .
) B~daqcumb baş cüml;:ıy;:ı aydınlaşdırma Nümun::ı il;:ı bağlı di.izgi.infıkırl;:ırı mu;:ı~y;:ın edın.
baglayıcısı il;:ı bağlanmışdır.
1. Birincisi budaq, ikincisi baş cüml:;ıdır.. . .
50,Hayatnaq..,d .. d' b. d d • d'. 2. Budaq cüml;:ı baş cümfay;:ı -sa ş;:ırt ş;:ıkılçısı v;:ı da
(Atala .. ~ aı_·, şırın _~rsa, ır o qa ar ~ ç:tııı ıı
ed' r sozu) cumlosı ıl;:ı bağlı s;,/ıv film mu;:ıyy;:ın ;:ıdatı il;:ı bağlanmışdır. . . .
ın. 3. Bas cüml::ıd::ı zaman z;:ırfliy~ d:;ı ışl~n~ışdır.
A) •• var dır.
;:ı d;:ı_ ı'k•ıncı• d;:ırnc;:ı tı• uzv
Buctaqc1··1ml
8)CJ- 4 Ba; cüınfad;:ı feili birl;:ışm;:ı ışl::ınmışdır.
C)1-1 O sxemın;:ı uyğundur. s:B~ıdaq cüml::ınin mübt;:ıdası buraxılmışdır.
;)tn baş, h;:-ım d;:ı budaq cümfa ismi x;:ıb;:ırlidir.
- 107 -
Miir;ıkkab ciiııı/aııiıı ııöv/ıJri
1. ı.Budaq cünıl;:ı baş cüml;:ıd;:ın avvg( işld~şd·
•· ı ;,sı· baş.cu··ıııl"'d:m
55 • Budaq cum .. " • .
b
gvv;:ıl 0o;:ıl:m ta c ı
2_
0-0 . ır,
sxeınına uyğuııdur.
mür::ıkbb cüml;:ı);,rı nıu;:ıyy::ııı edın. .. .
1 M:.mbir sönm::ız ulduzam ki, daim işıq saçaram. 3. Budaq cümb ı~ugyy;:ın_ ş;:ı~~lı sad:}cüml::ıdir.
• (C. Cabbarlı) 4. Budaq cüml::ının X:}b;:ırı feılın ;:ımr ş;:ıklind;:ıdi
2. Kim ki özünü ::,ziyy;:ıt;:ı salıb bir balaca işbyir, o 5. Budaq cüml;:ı baş cümby;:ı -sa ş;:ırt ş::,kilçisi ir~
dolanır. (3. Qasınıov) bağlanmışdır.
3. Birc;:ı qızm toyunu görs::ı idim, bu dünyada daha
d;:ırdim olmazdı. (B. Bayramov) 61. Budaq cüml::ısi baş cümlad;:ın ;:ıvval g;:ıbıı tabeli
4. Deyirl;:ır ki, yuxu şirin neımtdir. (S. Vurğun) mür::ıkbb cüml::ıl::ır hansı tardır?
5. N;:ı qdd;:ır qolumda qüvv:}tvar, qılınc vunııağa J. Kimin bacarığı var, rahat da yaşamalıdır.
hazıranı. (F. K;:ıriınzad;:ı) 2. El::ısi d;:ı var, ail::ısindan x::ıb;:ırsizdir.
3. inanmaranı ki, o bütün bu yaxşılıqları unutsun
56. Tazaca öziina galmişdi ki, lıayatdakilariıı /ıamısını!ı 4. Sözünüz::ı qulaq asarsa, onu da g;:ıtir::ırsiniz. •
başı iistiiııa yrğıldrğını gördü tabeli mür::ıkbb 5. Xeyli getınişdilar ki, iniltili s;:ıs eşitdil;;ır_
cüml::ısi il::ı bağlı saln• fıkirl;;ıri ınü;:ıyy;:ın edin.
1. Budaq cüml::ı baş cüml;;ıy::ı bağlayıcı sözb 62. Yanlış fıkirlari ınü;:ıyy;:ın edin.
bağlanmışdır. Yı.ırddaıı çıxsan da, Çobanın ıneyili olsa.
2. Budaq cüml;;ı baş cüml;:ıd;;ın ;:ıvv::ıl g;;ılmişdir. ek/an r;ıxma. ıaka,hn pendir tutar.
3. Baş cüml;:ıd;:ı ikinci d::ır::ıc::ıli üzv d::ı işl::ınmişdir.
4. Budaq cüml;:ı ş::ıxssiz cüml::ıdir. abeli ınür;ıkk;ıti
5. H::ım baş, bam budaq cüml::ı nıübt::ıdası buraxılnıış cüml;:ıdir.
ıin;ı uyğundu
mü;:ıyy::ın ş::ıxsli cüml::ıl::ırdir. 6. Baş cürnl:min
q cüml;:ı baş
x;ıb:ırifeilinx:ıb:ır
"-sa'_'ş;ıkilçis
ş:ıklind:ıdir.
57. Bu da haqiqatdir, ağılın çoxluğu yaşm böyiik- ";ıdatı ib
kiçikliyi ila ölçülınaz cüml;:ısi il::ı bağlı salıv fıkirl;:ıri
mü::ıyy::ın edin.
1. □-0 sxemin::ı uyğundur. 63. Klasteri sxem::ı uyğun tamamlayın.
2. Baş cüml;:ı mü;:ıyy;:ın ş::ıxsli va ismi xabarlidir. ( Adamod"'•;Jqarmdaadöomaya
3. Budaq cüml;:ı ümumi ş;:ıxsli va feili x::ıb;:ırlidir.
4. Budaq cüml;:ı baş cüml::ıy::ı h::ım intonasiya, lı::ım
d;:ı bağlayıcı sözla bağlanmışdır.
5. Budaq cüml::ı yalnız baş üzvl::ırd::ın ibar;:ıtdir.
58. Bu da aydın idi ki, o, Heydarin sirdaşlarını, yaxın I. Söz var, ev yıxar.
dostlarını - bir sözla, asi tarajkeşlarini axtarırdı 2. Baxmaqla öyr::ınm::ık olsa, pişik ::ın böyük qJssab
cümlasinin tahlili ib bağlı s;,/ıv fıkirl;:ıri müayy;:ın olar.
edin. 3. G;:ıldim, sizi görüm.
1. □-0 sxemin::ı uyğundur. 4. İst::ıyir::ım, müharib;:ı olmaya.
2. Baş cüml::ıd;:ı ikinci dar::ıc::ıli üzv işl:mm::ımişdir. 5. Na q::ıd::ır dedim, eşitmadi.
3. Budaq cüml::ı baş cüınl::ıd::ın ::ıvv::ıl işl::ınmişdir. 6. Ata olarsan, ata q:;ıdri bil::ırs::ın.
4. Budaq cümbd;:ı h::ımcins tamamlıqlar v::ı t::ıyinl::ır
işl;mib.
5. Baş v;:ı budaq cüml::ı feili x::ıb::ırdir.
Mürakkab cümfa (ümumi)
59. Xoşbaxı gün/arda özüna dostlar, yaxrn/ar qazan ki,
dar günda onlar sana kömak olsunlar cüml;:ısinin 1. Biri mür::ıkbb cümlJ deyi/:
sintaktik t::ıhlili il::ı bağlı doğru fikirl::ır lıansıdır? A) Ya s;:ın biz::ı g::ıl, ya da man siz::ı g::ılim.
1. Budaq cüml::ı baş cüml::ıd::ın ::ıvv::ıl işl::ınmişdir. B) Gün çıxdı, hava istil::ışdi.
2. 0-----0 sxemin::ı uyğundur. C) N::ı ::ıbrs::ın, onu biprs::ın.
D) Uşaq dartmdı, anası buraxmadı.
3. Budaq cüml::ı müJyy::ın ş::ıxsli sad;:ı cüml::ıdir.
E) Yaz galir, öz n::ıfasi il::ı tabi::ıti isidir.
4. Budaq cüml::ınin x::ıb::ıri feilin arzu ş::ıklind::ıdir.
5. Budaq cüml;:ı baş cüml::ıy::ı aydmlaşdırma 2. Biri ~ür::ıkk::ıb cüml;:ı deyi/:
bağlayıcısı il::ı bağlanmışdır. A) Ur::ıyi hansını ist::ıyir, onu oxuyar.
B) Şair şeir yazdı, onu oxuduq.
60. San takabbiirlü, nasih;,ta qulaq asmayan C) Şair şeir yazar, onu oxuyarlar.
adamlardan uzaq ol ki, özün da onlar kimi D) Şair şeir yazar, onu oxuyar.
o/mayasan cüml:;ısi i]:;ı bağlı yaıı/ış fikirl::ır hansıdır?
- 108 -
E) Oxucular yeni şeir ist;:ıdibr şair dJ oxudu.
' ------
CamSı::anner ile tarandı
Miirakkab ••
cıı,ı,/;,11iıı ııöı•/aı-i
. ..r:ıkk:ıb cüml::,deyi/:
j.
J3irı ,nu d'
ist;:ınıir!Jr, ,rnn ge ını •.
1O.Biri t;ab~e~s:iz~:..~k=~-:---------
A) Çox mur:ı bb cünıl:ı ,ıe•ıil·
:; Dediın ki, nı::,n dJ t::,l::,sır::ım. B) ç • dycr;:ı. yazd
' 11ar, 11 ::ıtıc;;ısi
• • •
olmadı
C) S:ıbuhı evd::>n çıxanda küç::,l:ır adamlarla dolu C) N ox edık a
',_ncaqyola g::ılmadi.' •
::,nı~ın dedım d
idi. D) And içs:md .' n::, ;:ı s;:ın yadıma saldın.
D)ist;:ıs::ı, ::ılaçı olar. . E) G.. .. ;:ı, ınanmaram.
E)Qoymurlar,ancaq getırnlıy::ım. uclu fırtına qo d .
11 8 P u, gamı yolundançıxdı.
. . mür::ıkk;:ıb cüml::>deyi!: • ayırda yağan qar - ..
4• sırı cümbsi haqq d a~aı 11' xuş ınanz;ır;J yaraııırdı
A)0 qışqırnıaq, "ana,, d~m::,'k ı~t::>_
• d.ı, s::ısi çıxmadı. A) H -k~ ..ın a verıbnl;:ırdan biriymılış,/,,.
arı ı cuml;ı m" •
B)indi anam k::ındd::>_ yaşayır, bız ıs::ı_ş::ıh::ırd::ı oluruq. B) Birin · .. u~yy;:ın ş;:ıxsli cüınl;:ıdir.
C)Haını ir::,lıy::> getdı, amm_as::ın gerıd::, qaldın. . cı cuml;:ı hadıs:ınin s;:ıb;:ıb. • 'k' ..
n;ıtıc;:ısini bildirir. • fili, ı ıncısı
D) Sarayın adaınl~rı !::,l::,smır, ::>mr::,
münt::ızir
C) Tarkib hissabr' • t • .
dayanıb gözl::,yırdıl~r. . D) 8 · • . .. ~ fil onasıya ıl;:ı bağlanınışdır.
ırıncı cunıl;:ının x;:ıb • •ı: 1 •
E)onun dili qurudu, nıtqı tutuldu. E) Cüml;:ıl ::ırı sıı;:ıt ;:ı ıfad;:ı olunmuşdur .
.f: d :ı rd ;ı h;:ım sada, h:ım d;:ı söz birl::ışm;;ısi ib
S.Cürnl;:ıl;:ırd::>n biri qunı!uşuna gör::ı mür::ıkbb deyi/: ı a ;:ı olunmuş üzvl;:ır işl;:ınmişdir.
A)N;:ı ;:ık::ırs::ın, onu bıç::>rs::,n. 12• C"um11 •• qunıluşca mür;')kk;:ıbdir:
;:ı ;:ırd:ın hırı
B)G;:ınc oğlan ::,vv::,I h;:ırar;,tl_::> danışdı, sonra A) _Ata-ana~ı ş:>lmd;:ı yaşadığı halda,Kamab bndd::,
ıaııışlarını r::ıqs::ı d::,v;,tetdı. ışbm::,k ıst;:ıyirdi.
C)Günçıxdı, t::ıbi::,t sanki yuxudan oyandı. B) Ko_nserıct;:ı m;:ıkt::ıblil::ırd;:ın başqa, artistl;:ır d;')çıxıs
D)T. Quliyev"Ra~t", "Zabul" muğamlarını nota etdıl;:ır. '
salmış. t;;ıl;:ıb::ıl;:ırı onun yolunu davam etdirmişl::,r. C) İş sona çatsa da, fahl;:ıl;:ır çox narahat
E)Ya s;ın inadkarlıq etm:ı, ya da Qasım güz::,şt;:ı görünürdül;:ır.
getsin. D) Camii h:ım d;:ı_rsl:ırini oxudu,h;:ım d;:ı bir neç;:ı

;:ılav;:ı m;:ıs;:ıl;:ını h;ıll eldi.
6.Cüml;:ı);:ırd::ın biri quruluşuna görn mür;;ıkk::,bdir:
A)M;:ın k:mdd::,böyümüş::,m v;, onun göz:)lliyinid:) E) Ön sıralarda oturmuş şagirdl;;ır, onların
mü;:ıllimlari çox for:ıhli görünürdübr.
heçvaxt unutmamışam.
B)Dumanç::,kilir,hava getdikc;;ı açılırdı. 13. Biri ınür;')kbb cüml;:ıdir:
C)Yonılmağımıza baxmayaraq, qonaqları A) Dedim, eşitımdin.
mehribanlıqla qarşıladıq. B) İstirah::ıt günü olmasına baxmayaraq,o, birbaş
O)H;ımiş::, olduğu kimi, bu gün d;:ı o, idar:)y::, S::ıfanın evin;;ı getdi.
hamıdan tez g::ılmişdi.

C) Çay çox d;;ırin idi, ammaqorxuludeyildi.
E)M:mm:>kt;:ıb:) çatanda z;:ıng vuruldu. D) Sözün müxt;:ıs:ıri, bu işd:ın vaz keçın;:ık lazımdır.
E) Tahir döş::ım;:ıy;:ı ayaq basandayerin titr:ıdiyini
7.Cüml;:ıl:ırd;:ın biri quruluşuna gör;:ı mür;:ıkk::,b deyi/: görüb C::ımilin qolundanb:>rk-bark yapışdı.
A)0xucular yeni şeir istadil::,r,şair d:) oxudu.
14. Biri mürakbb cünıl:>dir:
8) Mü;:ıllim m;:ıtni oxudu, onu müzakfr;:ı etdik.
A) Dey::ırs::ın, bil:>ıik.
C)Mü::ıllim m:ıtni oxuyur, onu dinlayirl;,r. B) Aysel suala cavab verm;:ık ist;:ıdi, amma
D)Ür;:ıyin hansını ist:)yir, onu oxuyaram. bacarmadı.
E)Müallimm;:ıtni oxudu, onu izah etdi. C) Şagirdl:)r, mü::ılliml;:ır bu m:mz:ır:ıni heyranlıqla
8.Cüml;:ıl;:ırd;:ın biri quruluşuna gör;:ı mür:ıkk;:ıb deyi/: seyr edirdil::,r.
A)O şeyl;:ırd;:ın danışıram ki, onlara q:ılb;,n inanıram. D) M::ın söyl;:ınil:ın fikirl;:ııi dinfayir,sondaonlaraöz
B)Hamıya m::ılumdur ki, Qarabağ Az:ırbaycanın münasib;:ıtimi bildirirdim.
ür;:ıyidir.
E) Oxuyanın s::,sinieşidir, ancaq özünügörmürdüın.
C)Neç;:ı gün dağlan g:ızib dolandıq, ür;:ıyimiz bu
yerl;:ırin saf havası il::ı rahatlandı. 15. Biri mür:ıkk:;ıb cüml::ıdir:
D)Bird:mhava qaraldı, dağların başını duman A) İst;:ıs:)n, dey:;ır:)nı. •
bürüdü. B) yazın g;:ılm:>sin;:ı baxmayaraq,havalarsoyuq
E)V;:ıt;:ın :ışyaların m::ıcmusu deyi!, m~madır, keçirdi.
mahiyy;:ıtdir. C) Gülzar başını_ q~I~ırmırdı, ancaqanasının
9.Biri dedikl;:ırini eşıdırdı. . . .
A tabesız
• mür;;ıkk;:ıb cümlJ deyi/:
D) Piri baba bağçadakı ağaclara baxıb sevımrdı.
8) Salamverdim, almadılar.
d ~ox çalışdım, qJdrimi bil;:ın olmadı.
D)H2 danışsa~, yaxşı olar.
E) Vaxt çatanda g::,l:) r::>m.
E) amı galmışdi, o is;:ı gecikirdi.

Ş_;:ı~~r noid~-~al~o~v~iç=in=d=;:ı~i=d=i,~a=d=am=la:r~q=a~y:ğı~lı~--J-;;--------------------
~ürdül~r.
- 109 -
Miir;,kk;,b ciiml,111in ııöv/;,ri
B) Murtuz nah::ır el:,di, h::,y:,t:ı düşdü, qocarrı
16 Biri nıürnkbb cüıııbdir: ağacıııııı altınclakı çarpayıda uzandı. antut
•A) f;:ırlıadın yalvarışlarına. b·axnı ayaraq' ana ona
C) o n::ı il;:ı ın::>şğul olsa da, H:,mid yadından
icaz::> vcrınodi. ·ı çıxınırdı.
B) c>s;,nküh:ık onun q;:ılbin:,_d~ldu v::> el::>bı' D) Zavoddan z;:ıng çal ıb x:,b;::ır verdil;:ır kı·
b;:ıd:miıı;:ı yeni qüvv;:ıt g;:ıtırdı. . . . E) Bır. az- ;::ıvv::ı 1s::>n::> d • , tezg ı ·
n;:ı cmış:,ms;::ı :,h--ın·
C) O, atasının :,sobihalda dcdıkbrını dıqqotb ' ... ıyy;ı ;ısın '
vcrm::ı. 1
dinlodi, amma ona cavab qaytarınadı.
D) Gec;:ı keçir, otaq soyuyurdu. . . 24. Cüml::ıl:,rd::ın biri qunıluşca ınür;:ıkk::ıbdir·
E) Biz onu n;:ı cvd;:ı, n;:ı dd iş ycrind;.-,
tnpa bıldık. A) Torağayl?r pırıltı il:, havaya qalxır, bc~-ona
uçub ycnıd;,n yolun ortasın::ı goııurdular ddırıı
17. Biri mi.ir;:ıkbb cüml;:ıdir: B) G:,ldim, görüşüm. •
A) Sobanın yanmasına baxınay::ıraq, ev qızınırdı.
C) ikram bir q_o d_;:ır yol gcdir, yorulduq<laotunıb
istirah:,t et 1 ır 0 ı.
B) Uzaqdan ağaran, yaxınlaşdıqca böyüyJıı Savalan
dağı idi.
C) Tanışlıq vers;:ı dJ, oııu tanımadım. D) Maşın iç:,ri gir::ınd;:ı ev ahibi darvazanı a
'l'Xada
D) Biz d:,rsd::>n sonra kafeyJ getdik, gJbc:ık b::ığladı. . n
planlarımız haqqında götür-qoy eldik. E) S_:,cl~gah g~lüm_sünübC;,f~ri ~ıeh_ribanlıqla
E) Günoş qalxdıqca lı::ıva işıqlaşırdı. dındırnı;:ık ıst::ıyır, gah da cıddıl;:ışıb tutulurd
U.
18. Cümlobrd;m birini tabeli mür;:ıkbb ciiml;)yo 25. Biri mür;::ıkbb cüml;:ı deyi/:
çcvirm;:ık mümkündür: A) G::,ldim.görüşüm.
A) insanlar üçündür könül atJşiın. B) Cavid oğlunu çağırdı, otunıb söhb:,t etdil;ır.
B) İnsan taleyin;:ı cavabdelı;rn1 mJn. C) Yağış yağdımı. ::ıtrafda gölnı::ıç::ıl;:ır yaranır.
C) İnsan olduğun üçün qüdr;:ıtin böyükdür. D) Bu hadis::ıni gör:,nd::ı Adilin :,ll;:ıri ::ısdi. dizl;ıri
D) İnsanı xeyirxalılığı yaşadır. titr;,di.
E) İnsana arxadır onun omoyi. E) Kollektiv kimi scçdiyini. bu işi kim:;,tapşırdııi
yaxşı b ı ır ı.
·ı· c1· ,,ını
19. Cüml:;,l;:ırd;:ın biri quruluşuna gör:;,dig:;ırlJrindon
f:ırqbnir: 26. Biri mür::ık.k;:ıb cüml:.-ı deyi/:
A) Kişi dinmok ist:;ıdi, ancaq udqunub day::ındı. A) N:ı vaxt ki m::,sl::,h::ıt::ı qulaq asırsan. işl;ır yoluna
B) Ona yer göst;)rdiın, oturmadı. düşür.
C) N;:ı ev sahibi bir söz soruşur, n:;,do qonaq B) Akif d;:ımb oturınuşdu. ancaq fikri b::ışq::ı yı:rdJ
dill;:ınirdi. idi.
D) Qapını döydübr, ananın rongi qaçdı. C) K;:ınd;:ı çoxlu qar yağsa da. c\'brd;:ı bayram
E) Mon bu sözü deya bilnı;:ırom, özün de. ;-ıhvali-ruhiyy;:ısi var idi.
20. Biri mür:;ıkk;:ıb cünıl;:ı deyi/: D) İmran :.-ısl v;:ıziyy::ıti başa düşdü. lakin bunu
A) M:;,nbilir;:ım, yurduma xoş gJl;:ıcJk g;-ıl;:ıc:,k! .. q::ıbartmaq ist;:ıın;:ıdi.
B) İndi ki m:mi eşitm:;ık ist;:ımirson, get höyük E) N;-ı işıq azalıb-ı;oxalır. n;:ı d;:ı ki\ i azacıq
qardaşınla mosbh:ıtl:;,ş. qıınıldanırdı. (S. ohnı::ıdov)
C) TJkc;:ı onu bilirom ki, diişm;:ınd;:ın qisas almaq
lazımdır. 27. Verilmiş miirJkbb cüınlJbrd::ın birinin ı~nkib
D) Qaranlıq h:,bsxanalar,n;-ıhay;.-,ti bilinm;,y;:ın hissJl;ıri h;:ırab;ırhiiquqlu deyi/:
işg:,ncol:,r, var-yoxumun:,klon çıxması m;:ıni A) Çay \'OX d;ırin idi: kı:ı;m::ık mümkün deyildi.
yolumdan döncbr:,bilm:ız. B) Fayton bııd:ı çatdı. d:ırind:ın nJfas aldım.
E) Sabaha söz vermiş:,rn, gctm;.-,liyik. C) ı\t çox çapalasa da, yıxıldığı yerdJn qalxa
bilm;ıdi.
21. Hansılar mür:,kbb cümbdir?
1. S:;ın;:ı n;:ı tapşırılıb, onu da icra et. D) X;ıfıf mch Jsir, hJrcl::ın saralmış yarp::ıql:ır süıJ·
il. Vers;-ıbr, alardım. süzJ g;ılib daş hasarın üstünd:.-ı b::ınd alınlı. ..
111.Güclü nnar:,t olmasına baxmayaraq, bir sey E) Qala çox hündür(b idi, oraya qalxmaq ç:ııin ıdı.
gözd:,n qaçırılmışdı. \ 28. Yerilmiş ınür;:ıkbb cüm\JlJrd;;ın birinin tJrkib
A) il B) I v:;ı il C) 111 D) I E) ı, 11v;, m hiss:,l::ıri bJrab;,rhüquqlu deyi/:
22. Cüml;:ılorcbn biri quruluşca sad;:ıdir: A) Xan qızı Natavanın göstorişi ib Xanq::ırv::ı nd
A) N: uşaq dil_l;:ınir, n;:ı d:, ana bir söz deyirdi. kondinin üstünd;;ın Xan arx.ı ç.Jkildi,caınaat
B) Gunlor_~~?ı\ananın h;:ıyacanı daha da artırdı. susuzluqdan xilas oldu. .
C) 9a~_ı d?yuldu, ana t;:ışvişL:ı ayağa qalxdı. B) Hava çox xoş idi, Aslan yüzbaşı hay::ıtd::ıkı
D) it hurdü, uzaqdan at kişn;:ırtisi eşidildi. xalının üstünda bardaş qurub otunnuşdu. 3q
E) H;:ıyat onu sınayır, ç;::ıtinlikbrla üzl;:ışdirirdi. C) Deyirl;,r ki, heç vaxt X;;ız;;ırd;:ı sunami oırn:ıy:ıc
23. Biri mürnkbb cüml;:ı deyil: D) Tarlada qızğm iş gedir, Jkinçil::ır huğda
A) O, şose yoluna çıxdı arxadan 'd'l . tox~munu şuma s::ıpirdil::ır. 1ın,~sul
diqq;ıtini c;::ılb etdi. ' eşı 1 ;:ın maşın s;::ısı E) Bu ıl havalar yağışlı keçdi, tarlalarda bo
yetişdi. ~
- ııo -
... https://t.me/eSources
M iirakkab ciim/,miıı ııiiv/;ıri

~c·· nl::ıl::ı~d:,n biri qunıluşuna görd digdrldrind::ın 35 8 . . ..
29, uı . .. • ırı mur::ıkbb cüml::ı deyi/:
forql:ııııı • A) Yazmışdıla k'1 ı ı b ı
A) og·uı, ç::ıtinliy::ı düş::ınd::ı,
o" ı
nds::ı lazım olanda z;;ıng
)
b _1 < r_ , ~::ı~;;ıt ;;ıra ad aşdırılsın, su v::ı qaz
oıu arı t::ımır edılsın.
el::ıy::ırs::ın.
(A • Ad 10 oz;,:ı ov B) A •aclar d , .
) Q0 a qızıııın son arzusunu da yerin;;,yetirdi C) S g _ ogranınış, tullantılar yandırılmışdı.
C ö , ~::ıfi::ır::ıli, bu qız b;;ıy;;ım sizin
B)
- _ .
bncld;,:ındir~
•
ML'._ dagıld~, uşaq ağlaıı_-ıağa başladı, s::ıs::ı
un;wv;,:ıı xanıın g;:ıl<lı
.. . . _ • .(1. ı3f;;ınclıyev)
. D) LaIH"uscyn o t::ır::ıf-bu •t::ır::ıfo baxclı, yercl;:ın bir
D) Düşun. ıç::ırı- buyurun.d k · ı· -
(1. ı3fondıyev) ag•acgötü d" fild R"
' ...
r u, q::ı ı ::ın ust;:ım kışının basına
E) S::ın O qonagına e ı, aragat _otur~un._ z::ırb;:ı cndirdi. '
(1. afondıyev) E) N::ı yaxşı ki dünyada bel::ı insanlar var yoxsa
JO.Cünıl::ıl_:ırd::ın biri quruluşuna gör;:ı dig;;ırl;;ırind::ın b::ış::ıriyy::ıt ın::ıhv olardı. '
farql::ınır: 36. Biri tabeli ınür::ıkk::ıb cüml::ıdir:
A)Yağış ya~dımı, ;,:ıtraf göb çevrilir. A) S;:ıh::ır açıldı, adamlar iş::ı yollandılar.
B) G::ıl<liın kı,_ ın;:ıluına~ ver~m._ B) Yaxınlıqda ::ırzaq dükanı olmasına baxmayaraq.
C) Oğlan sakıtl::ışın::ık ıst::ıyınlı, amma özünü ::ıl;;ı ala atanı ş::ıh::ırd::ı alış-veriş ed::ırdi.
bilnıirdi. C) Bakıdan tez-tez x::ıb::ır tutar, onlara sovqat
D) Heç kim unudulmur, heç n::ı yaddan çıxmır. gönd::ır::ırdi.
E) Samiryatınaq ist::ıyirdi, ağrılan aman vermirdi. D) Z::ıng eclibtoy sahibin::ı ür::ık sözl;ırimi dedim.
31.Hava aydın, sama ayna kiıni, giinJş hararcJtli idi E) G::ılınişdim, s::ıni görüm.
cüınl:ısinin t::ıhlilind;ı salıv haradadır? 37. Cü~11l::ıl::ırin biri quruluşca dig;,rl::ırind;ın farql;,nir:
A) ikinci cünıbd;ı 11d;,r;,c;:ıli üzvl;n iştirak edir. A) iki ildir, bizim t;,r;,ffard;,görünnıür.
B) Mübt::ıdalar isimi;, ifodJ olunmuşdur. B) Bu t;,];ısikliyin s;,b::ıbi nadir, bilınir::ım.
C) J vJ il cüml;,l::ırin x;,b::ırl::ırind;;ı idi hiss;,ciyi C) S::ınan qayıtmaq ist;,di, n;,s;ı düşünüb dayandı.
ixtisarolunmuşclur. D) Şamil yükü qaldırmaq ist::ı<li, gücü çatmadı.
D)Tabesiz mür;,kbb cüm!Jdir. E) 8;,d;ınin ağrı yır, ;,lac el::ı.
E) H;,rüç cüınl::ınin x::ıb;,:ırl::ıri ismi x::ıb::ırbrdir. 38. Biri mür:ıkk::ıb cümb deyi/:
32.Siııif sakit, şagirdlarfarahli, miiallim diişiinca/i idi A) Bir azdan yağış bsdi, şehli yarpaqlar titr::ışdi.
cünıl::ısinin t;ıhlilind::ı sa/ıv haradadır? B) Çox böyükdür dövranımız, genişdir meydanımız.
A)ikinci cüınl::ıd;ı il J;n;,c::ıli üzvl::ır iştirak edir. C) Yağış yağdı, k::ınd;, ged;,n torpaq yol g::ıliş-gedişi
B) Mübt:ıdalar isimi;, ifad;ı olunmuşdur. ç;:,tinbşdirdi.
C) ı v;, il cüınl;,l::ırin x:ıb::ırl;:ırind;ı idi hiss::ıciyi D) Adam inana bilmir ki, az rnüdd;ıtd;ı bu q;ıd;,r
ixtisarolunmuşdur. m;ıkt;ıb binası tikil::ı bil::ır.
D)Tabesiz mür;ıkk::ıb cümbdir. E) İll:ır onun yaşının üstün;, yaş g:ıtinnişdi, amma
E) H::ır üç cümbnin x;:ıb;:ıı-!Jri ismi x::ıb::ırbrdir. sağlamlığını v::ı gümrahlığını :ılind::ın almamışdı.
33.Sansizgül/ar açı/mas 111, axar sular dayansın 39. Mür::ıkk::ıb cüınl::ı deyi/:
(C.Cabbarlı) cüml::ısi haqqında cleyil;:ınl::ırd::ın biri A) ı3ld::ı etm::ık asan, qonımaq is::ı ç::ıtindir.
s;,/m/ir: 8) O, sualı t::ıkrarladı, qardaşı is::ı cavab ver::ı
A) İki sad::ı cüml::ıd::ın ibar::ıt tabesiz mi.ir;;ıkbb bilm;:ıdi.
ciiml::ıdir. C) avv::ılc;:ı uşaqları öyr:ıdirik, sonra is::ı onlardan
B)T::ırkib hiss::ıl::ırind::ın biri ş::ıxssiz cüml::ıdir. öyr::ınirik.
C) H:ır iki sad::ı cümbnin x::ıb::ıri feilin ::ımr D) Aqil adam t::ıvazökar, nadan is::ı lovğa olar.
ş::ıklind::ıdir. E) Tarix hadis::ıl::ırin romanı, roman is;, duyğuların
D)ı·k.ıncı• cüml::ınin sintaktik t::ıhlili
tarixidir.
~ --- ======
E) H;;ır iki t:>rkibhiss::ıd;:ı
il
sxemin;:ı uyğundur.
dz,r;,c::ıli üzvl::ır vardır.
40. Doğnı fikri mfüıyy::ın edin.
Har qıışa öz yuvası doğma, har kasa öz vatani
34• Birimür::ıkbb cüml;:ı ,leyi/: azizdir. •
A) Tabeli mür;:ıkbb cümbdir. _ _
A)Dcdil::ır, bu xz,mirçox su aparacaq. 8) Cümbd;;ıki iş ardıcı! olaraq baş vermışdır.
B)AbbasMirz;:ı rus qoşunlarına qarşı rnşad;:ıtl;:ı
C) Tabesiz mür::ıkk~b cüml::ıdir. .
vı.ıruşurdu, onun qz:>hr;:ımanlığı dill::ırdz:> dastan
D) H;:ımcins xgb::ırli sad::ı_cüml::ıdı_r •.. _ _ ..
olmuşdu.
E) Birinci cümlg h::ır::ıkatın s::ıb::ıbını, ılcincı cumfa
C) Yenikörpülz,rsalınmış, yollar ç~kilmişdi. n::ıticgnİ bildirir.
D)~a_c!ları rayonda mer-meyv;:ı yığır, mürz:>bb;:ı
E bışırır, turşu hazırlayırdılar.
) Ayaqqabılar t::ımizlz,ndi: qaydadan bnara çıxmaq
olmazdı.
-111 -
Miirakkahciimlaııiıı ııiivl,1ri
c. Ş;:ıxs::ı gör::>mi.ixt::ılif növl::ıri vardır.
41. Klasteritamamlayanfıkr • ..
1 • 1 ınudyy:,ı
1 edin
• el.Yalnız bir sözd::ın da ibardt ola bilar
Birinci ı:ırkıb
hisszıt!Jki hadis;ı
e. T::ırkibind::ı qrammatik c::ıhatd::ın cü~ı ..
iki qraııırııaıik s:ıb:ıb, ikinci l:ırki bağlı olmayan sözl::ır işl::ın::ı bilir. a Uzvı~ti İl~
:ısası vardır. hiss:ıd:ıki hadis:ı A) J - c; 11- a, d; ili - b, e
n:ııic:ı bildirir. B) J _ a; il - b, c; llI - d, e
c) ı - a, b; 11- c; 1Jl - d, c
D) ı - c, d; il - a, c; ili - b
E) ı - c, d; il - b; III - a, e
44. Cüml::ıl::ırd::ın biri quruluşca forqlidir:

A) Uşağın i.ir::ıyind;:ın keçeli,dunıb atasını 9
□
B:ırab:ırhüquq hı
B) Gücli.ikül::ık :Jsm::ısin::ı baxmayanıq, evi u~aqıasıo.
cüınl:ıl:ırd:ın .·cı·
panc::ır::ıl::ırı açıq ı ı.
;:ırın
ibar:ıtdir.
C) Sular h::ır::ık::ıtli, torpaq b::ır::ıbtlidir.
A) Har iki t::ırkib hiss::ı feili x::ıbdrli~!r. . . . . D) Yersiz g::ıldi, yerli qaç.
B) İkinci t::ırkib hissadakihadisa bırıncıd:.:ıkı hadıs::ını E) Yurddan çıxsan da, eld:ın çıxma.
aydınlaşdırır.
C) Hamcins xabarli sada cümladir. 45. Biri mürnkk::ıb cüml::ı deyi/:
D) Cüml::ılard;m biri asas, ikincision~an~sılıdır. A) Qocanın biliyi azalmaz, cavanın bilayiyorul
E) Baş cümla budaq cümlayaintonasıya ıla B) Analı qızın özü böyüy::ır, anasız qızın sözü ınaı.
bağlanıb. böyüyar.
42. Raq;:ıml::ırin yerin:,uyğun g.ıl;ın fıkirlari mü::ıyy.ın
C) Atam künd.ıni sayır, anam künd:ıd;:ın bsir.
edin. D) Tüfangini t::ımiz saxla, atını da tumarla.
(S. Yurğun)
Cüınl;ıl.ırin arasında
E) Yaxşı igid dayısına ç::ıbr, xanım qız xalasına
ınüxt;ılif m.ına oxşar.
;ılaq;ıl:ıri olur.
46. İstayirsan bol çörak, al alina bel, kürakcünıl;ısi ib
bağlı doğru fikri mü;:ıyy::ın edin.
A) Tabesizlik bağlayıcısı artım1aq olmaz.
8) Hamcins xab::ırli sada cümladir.
C) Birinci cümla baş, ikinci cüml;:ı budaqcüml~ir.
D) İkinci cümkıd;:ıki fikir birinci cüml;:ıd::ıki fikir!~
qarşılaşdınlıb.
İki v:ı
daha artıq
2 E) H::ır iki cümlanin x;:ıbari ikinci ş;:ıxsin t::ıkina
qrammatik:ısası olur.
aiddir.
A) 1. Sada cümladir.2. Şaxsa göra müxtalifnövlari 47. Biri bo xanaya uyğundur:

vardır.
B) 1. Hamcinsi.izvl;:ırdir. 2. Aralanndavergülqoyulur.
C) 1. Tabeli mür::ıkkab cümladir.2. Baş va budaq
cümladanibaratdir.
D) 1. Tabesizmürakk;:ıb cümladir.2. T:ırkib hiss;:ıl;:ıri
h::ım intonasiya,h;:ım da tabesizlikbağlayıcıları ila
bağlana bilir.
E) 1. Mürakk::ıb cüml:ıdir. 2. [J+-0 sxemina
uyğun qurulabilar.
43. Eyler-Venndiaqramı ;:ısasmda uyğun fıkirl::ıri

müayyanedin.
Sad:ı cüml:ı Mür:ıkk:ıb cüınl:ı
A) H::ır şeyin t;:ızasi, dostun köhn;:ısi.
B) Kim işini yaxşı bilir, uğur qazanır.
III C) Ağıllı düşman nadan dostdan yaxşıdır.
D) Uşaq gördüyün götürar, eşitdiyini dey:ır.
E) İgid öl::ır, adı qalar.
a. Bitmiş fikir bildirir.
b. İki va daha artıq qrammatikasası olur.
- 112 -
◄
Miirakk;,b ciiııı/;,ııiıı nö,,fari

Ycril:ın ş:ırhl:ır hansı cünıby:ı aiddir?
48• Tnbesizıniir::ıkbb cünıl:ıdir. 53 • _B~rin_ci cümlod:ın hansı söz ikincicümbya,
• T;ırkib hiss::ıl::ıri bağlayıcı il;ı bağlanıb. •~_ıncıd;:ın hansı söz birincici.iml;:ıy;:ı keçirilsJ,
: H:ır iki t:ırkib hiss:ıd;ı ikinci d:ırJc;;Ji üzv cunı,kıııiıı quruluşu v;:ı m;:ınası diJyişıııiJ:;?
y
isbnın:.,ınişdir. ,,v/uslt > g:ıbnd;ı·'' hava.ı qızır.
A) Bilirdimki, g::-ıbc;;ıks;;ın. Payı-/ yağışlarııı6 da7yağdığ/ dövrdiir.
B) S::ırk:ırd;ı s~yalı::ıt~ çıxır :~ h;ır y~rd;ı yaxşılıq cdir. A) 1 -> ikinciy;ı; 5 -. birinciy;,
C) isg:ınd:ır hır çox olbbrı foth edır, sonra o, B) 2-> ikiııciy;:ı; 7-. birinciy;:ı
Yunaıııstana qayıdır. C) 3 -> ikinciy:ı; S-. birinciy;,
D) isg:ınd:ır polad_dans;,:ıdd ç;;ıkdirir, tayfa D) 4-. ikinciy::ı; 5 -. birinciy;:ı
Iıücunılardan xılas olur. E) 2 -> ikinciy:ı; 6 -. birinciy;:ı
E) Çağırdım. s;.;ıns::ı g;;lın::ıdin. 54. Eyler-Venndiaqramına ;:ısas.;ın sual işar::ısinin ycrin;:ı
yazılmalıdır:
49_Deyi/anva.rtdanbir az keçıııişdi, Pirverdi öziiııii, I. Yağış yağmırdı, ;:ıkiııçil;:ır narahat idil;ır.
ııa/ıayaı, ııaçalnikin qııllıığııııa yetira bildi
cünıl::ısiniıı t:ıhlili il:ı bağlı salıv cavabı mii;;ıyy:ın
il Yağış yağdı, Jkinçil;:ıri sevindirdi.
1 il
edin.
A) H:ır iki t:ırkib hiss:ı feili x;.;ıb:ırlidir.
B) Birincitorkib hiss;.;ı ümumi ş;.;ıxsli cünıbd:ın 1.Ciiınl;ınin iki
ibar;ıtdir. qranıınatik 3.Cüınl;ınin sintaktik
C) İkinci t::ırkib lıiss:ı nıii;;ıyy::ın ş:ıxsli cünıbd:ın :ısası var. t:ıhlili_=--
ibarJtdir. ? sxemin;ı uyğı.mdur
D)T:,rkibhiss::ıl::ırinin bağlanmasında bağlayıcı 2. Noqli
iştirak etm;;ımişdir. cüml;ıdir.
E) H:ır iki t:ırkib hiss::ıd:ı IJ d:ır::,c:ıli üzvl:ır
işJ;ınmişdir.
A) 2, 4 B) 1, 2 C) 3, 4 O) 1, 4 E) 2, 3
50. Miiayyanolumnı.ış gündemxeyli keçmişdi, Kamil 55. Eyler-Yenndiaqramına ;:ısas:ın yaıılış fıkir!Jri
kitabları, nahayat,kitabxanaya qaytardı cüml:ısinin mü::ıyy;:ın edin.
t;ıhlili il;ı bağlı s;,/ıv cavabı mü;ıyy;;ın edin. 1. avv::ıl qumlu sahil göründü,sonra şıltaq mavi
A)T:ırkib hiss:ıl;ırinin bağlanmasında intonasiyadan d::ıniz.
istifod;;edilib. 2. Bir n;:ıfar gül;:ı-gifü iç::ıri girdi, ona oturmaq üçün
B)H:ır iki t:ırkib hiss:ı feili x:ıb:ırlidir. yer göst::ırdil;:ır.
C) İkinci t::ırkib hiss::ı nıü:ıyy::ın ş:ıxsli cümbdir. 1 2
D) Birincit:ırkib hiss;ı qeyri-mü:ıyy::ın ŞJxsli
cümlJdir. 5. forkib
hissJioriııd~n
biri
E) HJr iki t::ırkib hiss:ıd::ı n dJrJc::ıli üzvl::ır 1. Eyni zamandab.ış
qeyri-müayyonş;,xsli
vcr.:mhadisJ!Jr
iş!Jnmişdir. sadalanır.
cüml;ıdir.
6. Amma, ancaq.
51. 1.N;ı q:ıdJr çağırdım, cavab ala bilm:ıdim. 2. TJrkib lakin, is;ı
hissJIJrdJn bağl:ıyıcılan
2. Çoxçağırdım, cavab verm;;ıdi. birininxobJri isıifado oluna
Bu cüml::ıbr haqqında veril::ınl;;ırd:ın biri yanlışdır. buraxılıb. bil;ır.
A)H;:ır iki nümun:ıd:ı mü::,yyanş;;ıxsli cüml:ı

işlJnmişdir. A) 1, 3, 6 B) 1. 3, 4 C) 2, 3, 5
B) H:ır ikisi tabeli mürJkk;;ıb cürnl::,dir. D) 5, 6 E) 2, 4
C) H:ır iki cümlJd:ı mübt:ıdalar buraxılmışdır. 56. Ev hölmıdar, çox da taYtıın-taxtıın deyarakmağrur
D)Biri tabeli, dig::,ritabesiz mür;;ıkbb cüml:ıdir. olma: aca/iıı alı daimayalıarli halda durur
E) Qunıluşuna gör;;ı mürnkk:ıb cüml;;ıl::ırdir. (M.S.Ordubadi)cüm!Jsi il::ı bağlı sıJlıv fikri mü::ıyy:ın
52. Bu cüml;:ıl;:ır haqqında veri!JnlJrdJn biri yanlışdır: edin.
1.N;ı q::ıd::ır yalvardım, razı sala bilmJdim. A) Tabesiz mür::ıkbb cüm~::ı_dir. . .
2. Çoxyalvardım, razı olmadı. B) HJr iki tJrkib hiss::ısi feıh x:ıb~rlıdır. . .
A)H;:,rikisi tabeli mür::ıkk:ıb cümladir. C) MürJkbb cümbni _::ımJIJ g;:ıtır::ın h::ır ıki sadJ
cüml::ı n::ıqli cümbdır.
B)füır iki nümun;;ıda mföyyJn ş:ıxsli cümld
işl::ınmişdir. . D) Cürnl:ınin t;)rkibhiss::ıl:ırind::ın ikincisi müJyy:ın
C)H:ır iki cüml::ıdd mübtddalar buraxılmışdır. şJxsli cüml::ıdir. .. .
E) MübtJda söz birl;)şm::ısı ılJ ıfadJ olunmuşdur.
D)Biri tabeli, dig:ıri tabesiz miirnkkab cüml;;ıdir.
E)Qunıluşuna gör:) mürJkkab cümlal::ırdir.
- 113 -
ftliirakkah ciiııı/,wiıı ııiiı•/,Jl'I
63. Tabc~iz nıür:,kbb cüınbbr hansılardır?
57. ;,.tür:ıkk.ıb cüınl:ı ,leyi/: ı. llanıı g::ılib ı,:ıxıb,_b!r azdan yola düş;;ırik.
l. Göz:ıllik dünyanı xilas cd~c;ık. ? l-l;;ırç:,ııd o, :x:,st:,ıdı, ancaq yen;:)lbrs-. 1
-· . ..,g;:ı ıı,·' .
2. :ıaı.bt insanın öz :ılinJJdır. 3 _ N;:ı tök::ırson aşına, o da çıxar qaşığına. %.
~- Ünıür ıak töhtJ~idir. 4. Körp::ı yatır. ana dinc::ılirdi.
..ı. S:ınin !.!ikyinı;ox. ın.:ıniın güıı:ıh~ın. 5. H::ını s;:ın q;:ılbim::ı d:JymisJn, h;:ım d;:ı b;:ı .
. 1. d . . zı
5. iııııah:;n tez başl:ıdı. ı;at:ı bilın.:ıdık. uşaqların etınasız ıgm an ıncımiş;:ıın.
6 D::ıhlizcl::ı ıı::ı ıışaqlar, n:, d;:ı mü;:ılliml;:ır g" ..
58. ı\lür.ıkbb cüıııb deyi/: • . . ozuııı
d::ıyırdı. ;ı
1. Dedim. eşitın:,dilJr.
2. E~itdiın. gedirs;ın. 64_ Tabcsiz ınür;:ıkbb cümbbri mü;;ıyy;:ın edin
3. Yaxmlaşdını. ;;ılıval:ııı sonışdum. ı. Bunu 111:,11heç bs::ı clemaıniş;;ıııı, y;:ıqin k: ı,
-ı. D:ırdini ona dey;ırsdıı. könı::ık istdy;:ırs;:ın. ı, rı.anı·ı
d:, deın;:ıyib. ı
5. Qorxma, bunl:ıyanı. 2. H::ırç::ınd m;:ın dedim, amma inanan olmadı
3. H::ıy;;ıtcfa uşat_ılar oynayır, böyükl;ır şirin-şi;in
59. Tabcsiz nıür;ıkk;:ıb cümb!Jri mü;ıyy::ın edin.
sölıb;:ıt edırdıbr.
l. Düzdür. öşr;;ıf bunu his eldi, amma bünız;:ı
4. H;:ır kim yüz il yaşamasa, günah onun özünd .
vernı::ıdi. ::ıdır
2. S;:ınin g;ıldiyini lıiss ctm::cımiş;:ım. uşaqlar da xdbar (O. Sarıv;ılli) -
5. K;;ınd;:ı çatdınmı, biz;;ı x;:ıb;;ır eh
verm;:ıyib.
3. Harda q:,rar tutsan, orda var:ım nı;:ın.
6 • Başım b;:ırk aQrıyır,
~- heç cl:,mıanla da sakitl-- .
.-ıŞtnır.
(O. Vahabzad;;ı)
4. Qapı açıldı, Lal:,nin s;.:ısi eşidilc.li. 65. Tabesiz mür;;ıkk;:ıb cümk)l;:ıri mibyy;;ın edin.
ı. İş çoxdan qurtarı~ıışdı, amma heç kim ycrind;:ın
5. Kül;;ık ::ısdimi, yağış yağacaq.
t;;ırp;;ınnı::ık ıst:,mırdı.
6. Bir azdan dostların g;;ıbr. SJnİ seviııdir;ırl::ır.
2. DJrs qurtarsa da, şagirdl:ır ev::ı getmJk
60. Tabesiz mür;;ıkbb cümbl;:ır hansılardır? ist;:ımirdil;;ır.
1. Atam vaxtında g;:ılib çatdı, ancaq lazım olan 3. N;:ı özün bir köm;;ık edirs;:ın, n;ı dJ başqaları r;ıhın
şeybri g;:ıtirm;:ıdi. etın;:)k ist;:ıyir.
2. Sözl;:ıri unutmuşdum, heç cür yadıma düşmürdü. 4. Q;:ılbim t::ıl::ısir, işl;:ıri qurtara bilmir;ım.
3. Ya bu ;:ızablara dözm::ıli idi, ya da bird::ıfalik 5. ist;:ıyirdim, s;:ın g;:ıl;:ıs;:ın.
buraları t;:ırk etrn;ıli idi.
4. Feyzi mü::ıllirnin tapdığı otaq xoşuma g::ıldi, h;:ımin 66. Tabesiz rnür::ıkbb cüml;:ıl;:ıri ınü;:ıyy;ın edin.
gün çamadanımı götürüb ora köçdüm. 1. C::ımild:,n ayrılmaq Hiday;ıt;ı ç;:ıtin g;:ılirdi:
5. N;:ı demişdinizs;:ı, hamısını onlara çatdırdıq. uşaqlıqdan bir yerd;:ı böyümüşdül;:ır.
6. M;:ıkt;:ıb h;:ıyat üçün hazırlıq deyi), o, h;ıyatın 2. Qorxuram, sözüm;:ı qulaq asmaya.
özüdür. 3. Çox oxuyarsa, h;:ır şeyi başa düş;:ır.
4. Dağ dağa qovuşmaz, insan insana qovuşar.
61. Tabesiz mür;ıl<lrnb cüml;ıkıri mü::ıyy;:ın edin. 5. Gördüm üzünü, bağçada lal;:ım yada düşdü.
1. İki gündür ki, b::ırk istidir.
(C. Cabbarlı)
2. Üzü b;ıri ba.,'Xan
dağlar,
M::ınim sizd;:ı n::ıyim qaldı? 67. Tabesiz mür;:ıkk;:ıb cünıl;:ıl;:ıri mi.i;:ıyy;:ın edin.
3. Torpağı duz basmış, bndlilar köçüb getmişdil;ır. 1. Alimbr dünyanın çırağı, b::ış::ıriyy;:ıtin nurudur.
4. Çölün gün düşan yerl;:ırind;:ıki çiç::ıkl::ırin r;ıngi 2. Müdrikl;:ır d::ı yanıla bil;:ır, s;:ıbirli olmaqlazımdır.
daha parlaq görünür, gecikmiş lal::ıl::ır ş;:ıfoq 3. Hamı yığışmışdı, birc;:ı s;:ın yox idin.
saçırdı. 4. Yaz g;:ıl;:ınd::ı havalar istil;:ışir.
5. Söyüdlü ancın suyu h::ım ilıq, h::ım d::ı ş::ıffaf idi. 5. Xalq dün::ıni d;:ı görürdü, bu günü d;:ı görür.
6. Yaxşı işiniz say;:ısind;ı tezlikl::ı hörm;:ıtiniz artacaq,
hamının gözünd;:ı ucalacaqsınız. 68. Tabesiz mür;:ıkk::ıb cüml;:ıl;ıri mü::ıyy::ın edin.
1. Yolçular çeşm;:ınin suyundan içir, ür::ıkl::ırinin
62. Tabesiz mür;ıkk;:ıb cüml::ıkıri mü;:ıyy;:ın edin. yanğısını söndürürdül::ır. .
1. Yağış yağdı, nar çiç;)k);:)ri yer;:ı s;:ıp;:ıl::ındi. 2. K::ınd h::ıy::ıcan içind::ı idi, adamların d::ırdl:ırinın
2. ~üallim d;:ırsi izah etdi, evo tapşırıq verdi. üstün:}d::ırd g::ılmişdi.
3. Bır d~ görürs::ın ki, bir ;:ılçim bulud üstün;:ı nur 3. Tanıdığım iki yaxşı adam varsa, biri sans::ın.
s::ıpdı.
4. Fariz getdikc::ı daha çox qorxur, h;ıyacanını
4. Yağmadı yağış, bitm;:ıdi bir dan:},n::ı borcum? gizl::ıdd bilmirdi.
. . (M.ö.Sabir) 5. Bu işl::ır hamımızı narahat edir, t::ımkinli
5. Qağ~yılar g::ımının üstünd::ı dövr;:ı vurur yenici olmahyıq.
danız;) enirdil;:ır. ' ::ın
6. M;:ın sizi incitmiş;:ım, vicdamm m::ıni narahat edir.
----.:..___:______:_=._=::_:~~~--~--~
- 114 -
Miirakk;,b ciiııı/;J111·,, •• l
1ıoı, arı
·
, •z nüir::ıkbb cümbl::ıri mü;:ıyy;:ın edin.
r,ıbı;SI.
69,1•Qor:ı-·tır"nl 75 • Tabeii nıür::ıkbb cüıııbl;;ıri mü;:ıyy::ın edin.
. " , boec g•;;ıl;:ı.
,,· Gördül::ırs:, d:,, bu bar:ıd:ı hcç bs;-ı heç n:ı 1. S;:ın~ n;:ı t::ıpşırılıb, onu da ycrin:ı yetir.
-· dcnı;:ıdibr. .. . 2. Gedır;:ıııı, anıma ür::ıyim burada qalır.
, Qız geciks;:ı ?;,, mu;:ıllım ~~d_;:ıns;:ı on_udanlaınadı. 3. T::ı::ıssüf'ki, bu lıaqda lıeç n:, bilmirs::m.
~: C;:ıınib_ g;:ıldı v::ı onun g;:ılışı ıl:ı sankı h::ır şey 4. Güclü yağış yağır, adamlar evbriıı;:ı t::ıbsirdil;:ır.
5. 1-1;:ıyat s::ın;:ı verilnı::ıyib ki, onu boş-boşuna
d;ıyişdı. . . . . keçir::ıs::ın .
. Hamı inanır, bırc:ı s;:ın ınanmaq ıst;:mıırs::ın.
),
.. kk:1bcümbbri mü:ıyy;:ınedin. 76. San söyla, maıı deyim. dil vorıılmasııı cüınl;ısi
70 Mur:ı u
hag_qıııdakı yanlış fıkirl;:ıri- mü:ıyy;ınl::ışdirin.
• _ S;ın;ı n;ı tapşırıl_ıb, onu da c'..
1
ls:ı ırns::ıbnı aydınlaşdııarıq.
1. Uç sad:ı cünıbd::ııı ibar::ıtdir.
7 G3 ' 2. İntonasiya ilJ :ılaq;ıbn:ın tabeli ınür::ıkbb
-· Güclü11 :,zar::ıt olanda g;:ırgın• l'k
ı • yarnnır.
3. "Uzaqsalıill::ırd;;ı" :ıs;:ırinin mfüıllifı olan H;:ıs:ın
cünıbdir.
4• Seyidb::ıyli h;:ım d;:ı göz:ıl rejissordur. 3. T;;ırkib hiss::ıbrind::ın ikisi ünıunıilik bildirir,
sonuncusu aydınlaşdırır.
4. X;:ıb;:ırl;ır fcilin :ıınr ş:ıkli ilJ ifad;:ı olunub.
71_Mür;ıkk;:ıb cü~ıl;;ıl;;ıri mü;;ıyy;;ın edin.
5. X::ıb::ırl::ırd;ın ikisi düz::ıltm::ı, biri sad;:ı foill::ı ifad;:ı
1.Söyl;ı, g:,lsın. .. .. edilınişdir.
2_ De ki, bu dünyada gozum ~alıb?ır. .
3. T;:ıran:ı g;:ıld!, an:_ına_o~~ gor~ ~ılm~?ı. 77. Gcca keçir, ay clolanır, ııldıızlar .ı·önür cümlasi
4_"BizimC;:ıbış mu~llım fılıı~_ının reJıssoru olan haqqında veril:ınl::ırd::ınyaıı/ış olanları seçin.
H;:ıs;ın Seyidb;:ıylı h;mı d;ı goz;:ıl yazıçıdır.
1. Üç sad;:ı cüml;ıd;:ın ibar::ıtdir.
2. İntonasiya il;:ı ::ılaq;:ıl;m;:ın tabeli mür;;ıkk;:ıb
72_Tabesizmür;:ıkk;:ıb cün~bbri nıü:ıyy;:ın edin. cümkıdir.
1 Tez oetm;:ıli olsan, bız;ı x;ıb;;ır ver;:ırs;:ın_
3. Üçü d;:ı mü::ıyy;:ın ş;;ıxsli cüml:ıdir.
2: Çağı;dım, anca~ _;:ıh;:ımiyy;:ıt _vem:;:ıdil;:ır. _ 4. X;:ıb;:ırbr feilin ;:ımr ş::ıkli ib ifad;;ı olunub.
3. Qocanın gözl;:ırı _ı 7 ıqlandı, dızbrııı;:ı t;:ıp;:ır g;:ıldı. 5. Mübt;:ıdalardan ikisi isimi;:,,biri zarfb ifada
4_Yağış yağır, yen ısladırdı. . olunub.
S.T;:ız;:ı mebeli düzdül;;ır, otaq göz:ılbşd'..
6. Cavabları bildiyimiz halda, yazmağa ıınkan 78. Eyler-Yenn diaqramına ;:ısas;;ın düzgün uyğunluğu
olmadı. mü;;ıyy;:ın edin.
İgid odur, aldan düş:ı, Har k;ıs ki pislik edir,

73.Eyler-Yenndiaqramına ;;ısas;:ın doğ~dur: . atlana. özün:ı edir.
ı. Döydüyağış ırnni, döydü qar_m;;ını. ~ O:Sarıv;;ıllı)
JI.Dörday vardı, ananın gözl;;ın yol ç;;ıkırdı.
(S.Rüst;rnı)
ili
il
1.Barabarhüquqlu 4. Cüml:ıl:ır
arasında asılılıq
cüml:ıl:ırd;m
yoxdur. a. [J.--Osxemin;:ı uyğun cüınl;;ıdir.
ibarntdir. 5. lntonasiyanın
2. Mtir;ıkk:ıb b. Tabeli mür;:ıkbb cüml;:ıdir.
köın;ıyi il:ı
cüml:ıdir. c. T:ırkib hiss:ıbri yalnız intonasiya il;;ı bağlanıb.
bağlan
d. T;:ırkib hissJl;:ıri bağlayıcı sözb ba~l~nıb.
e. Baş v~ budaq cüml;:ıl:ır feili x::ıb:ırlıdır.
74.Klasteritamamlaya bil;;ın fikirl;;ıri mü;;ıyy;:ın edin.
Bilirdim. h;;ır şey yaxşı urtaracaq.
T;ır:ıfüıri yalnız
intonasiyail;;ı
bağlanan tabeli L-----------;---
mür:ıkk;:ıb
cüml:ı:
1.Neç;:ı ildir, s;:ıni göm1ürnm.

2.N::ı q::ıd;:ır ist;:ıyirs;m, götür.
3. ~ağlarda qar ;:ıridi, çaylar daşdı.
4-Igidöl::ır, adı qalar.
----
5-Yenic;:ı g;:ılmişdim iclas bitdi.
' - l 15 -
Vasitasi: v;, msitali ııitq
E) Usaq inadla: "M;:mgetm;.1y::ıc:-ıy:-ıın, _ dect·
Vasitasiz va vasita 11• nıtq0
gets::ım d;ı. sab:.ı 1ı ge.d;:ıc;ıy;:ım " .

' ı,_
1. Bu sxem;:ı uyğun fikri mü;:ıyy~n edin. 7_Vasit::ısiz nitqli c_i.iınlonin sxcmini mi.iayy;:,
11edin.
M· ''\!"'. - ın. (Durğu işar:ıları buraxılmı_şdı_r.)
A).Vasit;;ısiz nitq mü;:ıllifın sözbri anısında S;ıhiııa asıaca pıçıldadı Bılııııraın ayrılığı kiın
işl~mınişdir. . salacaq.
B) Vasit~siznitq mü;;ıllifin sözl;;ırı!l d ;:ın ;:ıvv;:ıl A) M: "V''. B) M: ''V?" C) "V _
g;ı\mişdir. D) "V?" - ııı. E) M •. "V" ' - ' ll1, -v••
lll
C) Mü;ıllifın sözbri vasit;:ısiz nitqin arasında
8. "V, _ 111, - v" sxeıııin:ı uyğun cünıla hansıdır?
işl;ınmişdir. . .. .
D) iki yerd;ı vasit;ısiz nitq, bir yerd;:ı ıs;ı mu;:ıllıfın A) Şamxalı fikir götürmi.işdü: "B::ılb, Habilog·ı
• T'
Qasımın yanına getsın. ll
nitqind;:ın istifad;ı edilınişdir.
E) Vasit;:ısiz nitq il;:ı mü;ıllif nitqinin B) "Eld::ın. obadan geri qalmaq ayıbdır, - dedi _
növb;ıl;:ışın::ısidir.
gedin, hamının ölüsli - dirisi olacaq''. '
C) Qız vahiırnl::ındi: ''Dcy:,s::ııı. g:ıd:ıy;:ı cadu
2. Bu sxem;:ı uyğun fikri mü::ı.yy:-ın edin. ebyibbr".
"V, - 111,- V ".
D) Z;:ırnigar xanım: "Birc::ı_ onu görnıay;:.ıc;;ıks:ın'', _
A) Mü::ıllifın sözl::ıri vasit:,siznitqd:m;ıvvJI dcy;:ı kişiy:ı cavab vcrmışdı.
işbnmişdir.
E) "Qo~aqlıq~a, lıün::ırd;;ı lap atasına pkib", -deyJ
8) Mü::ıllifin sözbri vasit::ısiz nitqin arasında ür::ıyınd;:ı ogluna haqq qazandırdı.
işl:mmişdir.
C) Mü;ıllifin nitqi il::ı vasit:;ısiz nitqin 9. Vasit::ısiz nitq haqqında hansı fikir doğrudur?
növb;ıl::ışm;:ısidir. O. hayacaııla iiziiına baxıb sor11şdıı: ''Gör;,s,ın,
D) Vasit::ısiz nitq mü::ıllifın sözl;:ırinin arasında ata111111
mana cıcığı ıııı111ayıh ki?"
işl::ınmişdir. A) Mür::ıkbh cünıl::ıdir.
E) İki yerd;ı mü::ıllifın sözl;ırind;:ın, bir yerd;ı is;ı B) Qeyri-mü:-ıyy;,n ş;:ıxsli cüınbdir.
vasit::ısiz nitqd::ın istifad::ı olunmuşdur. C) Mü::ıyy:ın ş;:.ıxsli cümbdir.
3. Vasit::ısiz nitq haqqında veril;:ınl;ırd;:ın biri yaıı/ışc/ır: D) Xitablı cüml::ıdir.
A) Bu cür cüm];ı);:ırd;:ı mü;:ıllifın sözl::ıri h;ımiş;:ı ;ıvv;ıl E) Ş:Jxssiz ci.iınladir.
g::ılir.
10. Cüml;ıl;ırd;:ın birind;:ı mü::ıllifin sözü vasit;:ısiz
B) Başqasının nitqi eynil;ı işbdilir. nitqd::ın sonra g:ılmişdir:
C) Mü::ıllifin sözl;ıri çox zaman nitq bildir;:ın feill::ırb
bitir. A) "Ana, m:ıniın köyn::ıyim hazırdı mı?" - dey;ı Tahiı
soruşdu.
D) Vasit::ısiz nitq yazıda, ::ısas::ın, dımaq arasına
alınır. B) Mahbuba başını qaldırınadan somşdu: "Xala,
E) Vasit;ısiz nitqi vasit;ıli nitq::ı çevirm;ık Leyla bar::ıd:ı fikrin n::ıdir?"
mümkündür. C) Gec::ı Qulu: ''M::ın bir da Murada d::ıyim", -deyib
getdi.
4. Durğu işar;ıbri buraxılmış vasit:}siznitqli cüınl:min
sxemini mü;ıyy;:ın edin. D) Rövşan: "M::ın hdl::ı tapşırıqları yazmalıyanı", -
deyib dostlarından aralandı.
Getma.Xavar. hara gedirsandeya Karimxanonu
harayladı. E) O dedi: "Bu bayram n~m:-ıtlidir, çünki o h:ıb
A) M: "VT' B) "VI"
. - m. eradan ::ıvv::ılki dövrl;ırl~ bağlıdır".
D) "V", - ın.
C) "V?" - m.
E) M·.."V?" - m. 11. Vasitasiz nitqli cüml::ınin sxemini mü::ıyy;ın edin.
5. ös/ şair, - dedi, - garak har cür şaraitda yazınağı Qaraxan onun qarşısında boyun büküb: "Qardcış,
bacarsm cüml::ısi hansı sxem;ı uyğun galir? ın;,ıı sana çox borcluyaın" - devo sözJ başladı.
A) M·• "V" , - m. 8) "V,, - 111,
• - V" .
A) "V" - ın. 8) M: "V ." C) "V" - m
D) M •• "V" - m• E) "V , - m,-v " . ' • C) "V'', - m. D) M: "V?" E) ''V!'' -nı
6. T::ırkibind;ı vasit::ısiz nitq olan hansı cüm];ı "V _ _ 12. Vasitasiz nitqli cüınl::ı hansı sxem::ı uyğun g:ılir?
v,, sxemın;:ı
. uyğun g::ılir? , m, (Durğu işaral::ıri buraxılmışdır.)
A) Mani gör:md;ı gülümsünür:"Nec::ıs::ın?" - de ib Qapıdan çıxanda qoca kadarli bir sasla Dada·
yanımdan keçirdi. Y babalarımızın öz qanunları vardı dedi
B) "B "lh ~ A) "V" , - m.
" u, su çagırışıdır", - söyladi bütün ell::ır. B) M: "V", - ın.
C} Axı o man;:ı söz vermişdi, n;ı üçün getdi?" -
dey:ı qız öz~özün;:, sual verdi C) "V, - ın, -v".
D)''N . D) M: "V!" - ın.
:m::ı, qorxma,- dedi, - man::ım, 01idir".
-------~--~~-___,,,
E) M: "V!"
- 116 -
, https://t.me/eSources
ıısıı,,sız V,J v11sit;,/iııitq
_ v" sxcınin:ı uyğun g::ıl:m vasit:ısiz nitqli 21 T k' . .

·\ - ııı. l'1 1 • ::ır ıbıııd;ı vasıt:ıs· ·1 l
13.•...;1 1.,ııi ıııü:ıyy:ııı :( ~ :. , . . , . uyğun g::ılir'! 12 111q O an cünıl;-ı hansı sxcın:ı
Lııı . _:ı ıoxıaq s:-ısh Gd. doktoı, - dı.:dı, - uşaqlar ç;0 ı, 1 .,. . ..
tı.) ~(ırz, . .. , Jtııa .\ala: Bas Ç'iir:ık . . . .
,... 1 ı:ıkdır . rnrıı ı · ' Jeııııı.ı,111, bala'!. ,. - deı•;ı
ı:,·l,, ', 11 :ı [)ll at,aı)paq qıvrım saçlara b:ıxdınr ·A)"Vş\~'· •
B) Mınv~, " .ıı
·, 1•1, lı _ dedim, - yaul a~ qa ı) ·ı'. il k'7 • ,-m
D) M· "V?'' • B)M:''V'?" C) "V, "nı, - v''.
_ \ :ı• •1·ıl:ı• y·ıxın day:ınacaqda ıııJn;;ı x::ıbJr • • - ın. E) M: "V!"
C)..\l:ı!.!Z• • •. . .
-. •12 - dcdı v::ı t::ıkrar ctdı, - ::ın yaxın 22. Yasit;;ısiz nitql"I .. ı ı 1
,·ı:r::ısın • .. buraxılnıışdır? cunı :>(:) ıaıısı <lurğu işar:ıl:,ri
d:ıy:ıııacaqd:ı • . . . " Si- 111 ı 11• .. ı fi . .
D)iVtıır,·ıc:I kisi , ..ür:>yındJ
.. ,, dcyırdı: Bu olmasaydı, 111:, 11 a ıııucl(! l,J etmr1dııı1:; deya Azargile..J,mirdi.
A)- <lırnaqla "l •
çoxd:ın ölınuşdu~ıı • , 'r, vcrgu , tırc B) <lımaqlar.r tire
C) ve .., • '
E)..G ll ~.
--ı~r yoldas sız aııaınl,ı danışın, onu razı rgu :_tıre D) dırnaqlar, vergül
salın! - dı::dım.
' ."
E) qoşa noqt:,,dırnaqlar, tire
.• ·ı:ısiz nitqli cüınl:min sxemi hansıdır? 23. _Yasit:,s_iz nitqli cüınlJnin sxeınini göst:ırin. (Durğu
14• V.ısı. •·ı /ıaradaıı d0!!.11 - b k·ı.·?,, - l ll')'a Ceyrmı xoııım ışar;;ıbrı buraxılınışdır.)
"811gııı ~. .• . .
haşım"7
, atdırıııadaıı 111(r,Jtdolu bır ısıe/ıza ı/;;
• Onlar ııı;ına tar;ıfgalaıu/J maıı da üz-üziiına Güzlaki,
~orıışdıı. na:;2kar qaydalan pozulmasın deyirdim.(Mir C;;ılal)
A)''V?"-111- B) M: "V". A) V. - m, - v''. B) M: "V". C) "V", - m.
C)M:"Y?"-m. D) "V. - ın, - v". D) M: "V", - ın. E) M: "V, - ın, - v·•.
E)"V!"- m. 24. Vasit:,siznitqli cünıbnin sxeminimü:ıyy:ın edin.
(Durğu i~arobriburaxılmışdır.)
15_Vasit;-ısiz nitqli cüml:,y;-ı uyğun g;:ıl;-ın sxeıni olican öziiniiiçari aıc/ı Ay rahınatlik uğlıı na
nıü:ıyy::ın edın.
At,ıni göraııd,J giiliimSJ)ar: "Necasan, balaca, uııırmıısaıı badamlığı kJsir/;ır dey;ı Jıayacanla xabar
verdi. (Mir Colal)
/ıa::ırsaıııııı ?" - deyardi.
B) M: "V". A) M: "V". B) M: "Y!" - m. C) "V", - m.
A)"V",- ın. D) M: "V!" E) "V, - m, - v".
C)"V, - m, - v·• D) M .• '·V?" . - m.
E)M:"V. - m. - v''. 25. Vasitdsiz nitqli cümbnin sxeınini mi.ioyyonedin.
(Durğu işar;-ıbri burnxılmışdır.)
16.Tarkibindd vasit;;ısiz nitq olan cüml;;ı hansı sxem:>
Ay badbaxı oğlu
dedi bıı yaşa çatınısan arbabla
uyğun gdlir? danışmağı bacarınırsan.(Mir C;;ılal)
"01111lap çoxdan ıanıyıram, - dedi, - ıışaqlıq
A)-V,-m,-v. 8)-V,-m.
yoldaşımdır". C) M: - V?- m. O) M: - V! E)-V!-m.
A)"V",- 111. 8) M: "V" - m. C) M: "V".
D)"V, - m, - v''. E) M: "V!" 26. Verilmişcümloninsxeminiv:>cümldd;-ıki buraxılmış
durğu işarnl;-ırinin işbnm::ı ardıcıllığını müyyonedin.
17.Vasit;-ısiz nitqli cümbyd hansı sxem uyğundur? ıJTapsırıqlarını yaz Calalioş-boş otunna?leya
İlqar: "Um bıı giiıı bir qaclargec ga/Jcayam ", - asiJbifoşd{vmtmı 1 boşa svıfe/aın~ kitab ~'.n/:
deyJxahJrgöndJrmişdi. A) "V",-nı. dımaq, vergül, vergul,vergul, tıre,
A)"V, - 111,- V." B) "V" , - ın . dımaq, nöqt::ı . ..
C)M:"V", - m. O) M: "V". E) M: "V"! B) M:"V". dımaq, vergi.il,tıre, vergul,dımaq,
18.Cünıl:ı hansı sxem;-ı uyğun g::ılir? nöqtd .. .. .
C) "V,-m,-v". dımaq, vergül, ~-ergul,vergul, tırc,
'HJyatçox qNibadir, - dedi, - ondan baş açmaq
mümkün deyildir". vergül, tire. vergül, dırna~.' noqt;;ı.. . ..
D) M:"V",-m. vergül, vergul, vergul,tıre, vergul,
A)M: ''V", - m. B) ''V", - m.
C)"V, - m, - v". O) M: ''V!" E) M·. "V" vergül, nöqt;;ı .. · o"I
E) "V?~m,-v". dımaq, vergül, vergul. tıre, ver,,u '
19•T;ırkibind;;ı vasit:,siz nitq olan cüml::ı hansı sxem;;ı vergül, dırnaq
uyğundur?
Xosrov:''Hardansan, cavan?" - deya sorıışdu. 27 Cüml;-ınin sxemini ınüoyyon edin. . etın::ık
• . d·ı· • b'ılın;;ımiş onun d::ırdın;-ı d;;ıva
A)~: "V!" B) M: ''V" C) "V, - m, - v" X::ıst;-ının ı ını d
. d·r dey;;ı N 'N;-ırimanov yazmış ır.
2 D) v·•, - m. E) M: "V?" - m. Ç ::ıtın 1
A) "V, - m, - V •
II
O.Vasit;ısiz nı'tqt·ı cum

.. 1;mı. mu::ıyy:m
.. ed'ın.
A) B) "V",- ın.
an dem::ıkb candan can ::ıskik olmaz.
He "
C)M:"V".
B)''ö (Aşıq 81::ısvr) D) M: - V, - m, - V.
C)''A:g;;ı qapıları" çoxlarını incitmişdir. E) "V,-m,-V,-m.
D)D g_qızıl" ustalarının sJsi yen::ı g::ıl::ıc::ık.
E)''i edırn·• "San t;,b'ıbs::ın, m;;ın yaralı yam .,.
nsanın::ısbn satır" filmi neftçil::ır haqqındadır.
'--------------~-- - 117 -
28.
.
yı;uıı 1uğıı ımı,
..,,·v1n
.. ' .edin.
,, . 1• rnikriisilı lılııı:ı ."•
A) 1\1·"'\
'
'"-
•
:\n:ı dcdı: (ı.ı ııı l\l ll'l'' ·ı I\ ılı·• "-\rtHI
'
8) 1\1:"\'".-ııı- l'nı!~'SSN q:ıpı . • ~ •• , 1·
. .• 1 ,·1 rl 1r - lk l ı.
"ı.'ı.:dir. \',ıqin ki. s-1111
)!ll/ ,,_ • 'ı ııı lır" -
C)~\ ".-ııı·- Usta: "hi d:ıy:ıııdınıı:ıq :ııı ı •
D) l!eıd•'.·\. •Jll • \' -

1' ' l
\ıı·ı .;·ıkitc:ı: ''Onıı h:ı~ışl:ını:ıq
' ' '
ola.nnı:_ı" ~ dcy,.. dill:ındi ,, 1., ... ,111.1
E) "V'' ,·111.•\ ·" - "l l·ı\"l
' '
<'()X
l '
',(l\'Uljdlll'
• •
- l ı.,' ' •
h;w:ıl·:ınla dill:ımli. .
• f111 \ ı wr!!tll ,·:ı
·1,;·
29. N:ı ,·,nt ınii:ıllif st,ziinün h:ır 1·ı t:ır:ı l' •
ıircd:ın istifad:ı 11 lımıır'. • • \ )\'\':l( \!l\(
ı·k ı
1 l, 1
ı. l\1ii:ıllitin sözü ,·:ı:-it:ısız
. . nıll]l ' ~ • .. 1
11
· t·' 1 •. ııır-ı ,,ıld1kl ,"l
2. Mii:ıllifin si,zii ,·:ısıt.ısız nıtql :ıı ~l • ::c' l'k 1
· · • ' 1' '111 h ,ı11l l l ,)
~ l\lii,ıllitiıı :-07.ii ,·:ısıt.ısız ıııtqm lıı .ı~ l, ::c'
~: l\lil:ılli tin sözü il:ı ,·asit,ısiz nitq ııödı,ıl:ış,ıııd~
A) L 2 8)2. 3 C) 2. -t D) 1. -t E) -'· -t
30. H:ınsıbr yasit:ıli nitqli ı.:iiml:ıl:ınlir'?
ı. Dı::m;ık lılar ki. i~imiziyckııııla~dıfliıq.
2. Yusif r:ıhmsiz açıqlıql:ı birb:ış:ı lkdi: "S:ıll d :ı
qcyri-k::ıınillik Y:ır!" . . .. ,·
3 _ Ağayar ay:ığa qalx:ır,ıq dcdı kı. tanrı köm:ı) 111 38. "\ . _ ın. - , ... sxcmiıı;ı uy~ıııı ~.,ı.,ıı , :ısit.ısil nıtqlı
iş:ır,ıl.1 ri
diınl;ıni mü,ıyy.:ın l'din. (Durf:_11
olsun. _
-t. _ 0)'ı1 amaqd:ın yoruldum. - dcy;:ı d:ırind:ın n:ıt-1:- hur:ıxılnıışdır.)
aldı.
A) ı l;ıkiııı ııı,ıııi Öi'. lıt:ıi'!1ıı:~ :ıp:ır:ı ,ıq Bilirsiııirnıi
5. DİM-tfan bildirdil:ır ki. bu il aç1qtcstl:ır~,,_n lkdi yara ,·n:xa~ırdır. (1. Ot:ıııdiyı.'\')
istifadJ edilmJkld. ın:ıq imt:ıh:ınl:ırı kcı;1rıbı::ık. 8) Bııld:11.ı.'t\'İ Sit..:ı niyy,"ı_ ııl:ır ,kdi qnyun
A) 3. -ı 8) 3. 5 C) -t. 5 D) 1. 2. 5 E) 1. 2. 3 uş:ıqbrdaıı biri ~etsin. (1. ()t:ıııdiyı.·,·)
31. Cüml~ h:ınsı sxcm:ı uyğundur'.1 C) Gı:l·;ınin s,ırinind-1 ~\ıl t!Cts;ık y:_ı\~ıdır ıky ~ ·nı
"Bira= da bc/,ı siirs,-ım. arı rarladarmıı ". - dt!_ı·,ı müs:ıtir ı;:ı\'xan:ıd:m ı;ı:xd1. tl\1 ıı~r.ıhiırnw)
diişiiııdii ı·,-, ci/orn dıırtdı. O) l\\:ıniııı xiİ:ısk:ırıın dı:y," :-:ıkit ı_ıb.ıssiir ıl.ı r:l\:ıb
A) M: "\ T- m. B) "\ ••.- m. n.·nli s:ın tına ı;ış;ıkkiir c:l.:ı. l 1. ')t:ım\iyı.·,·)
C) M: "V". - m. D) M: "\ T E) "\ T'- m. E) Y:ızıq u~:ıq dı:nı;ıli s,ılı_ınbn lıir şı:y ;· 'nı,ı_~itı
dcp Gülnaz r\;r;ıd:, ~:ı:xınl:ışdı. li\l. lhr;ıhıııı,,,)
32. CümlJ hansı sxcm~ uyğun g.:ılir? (Durğu işar:ıl;ıri
buraxılmışdır.) 39. "V, - m. - v·· sxı:ınin.:ı u\'ğtın ~-"l.:ın ,·:ısiı.,si ııiıqlı
Na ,·art ~als~n. ö= el'İıı,> g,>lirs;m dedi/,1r lıeç dlınl.:ıni ınil,"l\'\',ın
. . t·din. tDur~u İ~;ır.1 1-ıri ~
ç;:ıkiıım,,. hur..ıxılını~dır.)
A) M: "\/!" - m. B) l'vt: "V" C) "V, - m, - v". A) Rza Q-1hr...ınani R:ılılı,1 ,·t·rin ın,ın ~ 'l·:ı ik,n ~o
D) "V'- m. E) M: "V". - m. S:ırlı:ın~i oğmlayım. Firidııııu bur:ıxdırnı:ı:, ın,:.ı ~ı
33. Vasit:ısiz nitqli ciimbnin sxemini mü.:ıyyJn edin. \'.:ıkm.:ıy.:ık lkdi. (l\t. İbı:ıhiıllln·)
(Durğu iş:ır.:ılJrİ buraxılmışdır.) B) B:ı)r.ım baham s:ıkit s,ı:--1.ı Ya\~ı. s-1:--küy
Asıaca 1'arıi/,, bıı cı· bi=imolııb. El.1o nı\'ldaıı salmayın dedi ı;ır:ı~1 yandırın. (İ. ()t:..ndiyı:,·) ·ı
· \ ·ı \ı I J
çıxaıııq
y •
dedi/;,r. C) .-\yazı tb sio ~,..t1r.:ı,-.:ıy.:ıın q,ıy .,:\\·,,rın: ·.'
A) "V, - m, - v". B) M: "\ !" C) "\/", - m. oynasın lk<li \',:ı nnu ne -:ı t:1pdıi!ını n.ıftl ı:ı,!ı.
O) M: "V!". - m. E) tvl: "\ ", - m. (~!. İlırahiıllln·)
34. V~ısit~siz nitqli cüml:ı hansı sxem:ı uyğundur? D) Ond:ın :ırx:\\'ın olun sürcünl,ırd.:ı ın.:ıh~.ı~t.,rıl.
(Durğu işa~l.:ıri burnxılmışdır.)
: .~ t 1·1.(ı,'1 • 1·br.ıhiııı,
h~ıvatımız bır Yı:rd.:ı kı:ı;ıb l ı.'l ,
11 )
.
Kişi başıııı qaldırıfı fox olııw= ılt•di san bıı İŞ,l E) ağ:ır bd.:ıdiP--; daha pis tky.:ı K:ınır:ııı dill,1 ııJı
qarışma. dı:m.:ıli onu :ıl<ladıbbr. (l\ 1. llü:-l':,11)
A) M: "V". 8) t-.t:"\ ... - m. . . . r ·(inıl,1 ) ~
40. Sxı:ml.:ırd.:ın hansı aşağıd:ıkı y;ıs1t.:ısız n1ı-1 1 ı.
C) "V, - m. - v". D) M: ''\ . - m, - v". uyğun g.:ılir'? (Durğu iş:ır.:ıbri bur..ıxılırn~dır.) , dl
E) "V". - m. İma.ş qiiss,1il,ı giiliiıııs,1_1·,1r,>k Çiiııki ,k,lı -ı 11 şııı ..•
35. Vasitdsiz nitqli cümldnin sxemini 111ÜJ)7Y;:llledin şalım ,>liııd.1 lir (i. aı: ndiyı:v) ..
(Durğu işar.ıkıri buraxılıuışdır.) A) "\ . - m . - , •... - m. B) 1\1:"\"', - ııı.
Yol geda-geda Dey.,s.m. qocalıram. Sibımü11 bs;lrİ C) "\ . -tn,-Y. .. D) l: ··\ •••
a=alır deya diişi'iniirdii. E) " __.,,,,,
----------------~--..::..:......:.1'...:..t::._·~·\...:..· _-..:..:ın:..:·:_-:_':_'":__·----------
- 11S -
' https://t.me/eSources
1'asııasi:.
• ,,,1 ı•a•·,·,..,,. .
• . . . . • J " t llllq
1d:ııı hansı aşagıdakı vasıı:ısız nıtqlı cüınlay;:ı .. .

·'ill :ır . ışar;:ı
. 1:ırı• buraxılmışdır.) 3. Mu::ıll
41.5:,;, lir'' (Durgu . 1f tatIk''ıyasıııin
. daxl d • ..
.,;un g:ı • . b · t b - I .. 4. Dıaloq ki' . 1 ın J ışbn:ı bılır
t1)~ . . 1,,-,-kasıııdan oı;ıı a- ogıı a Gorc/fiıımiı· 0 şa ınd;:ı verıl--ııd-.
. 1 ,,aı " . · ı "' ., 1ıre ısarasın ı •• •f; d
• - •
z~,,,d~,fi aran111,711i111haş1111a na oy1111açdı (l. Şıxlı) ~ t Jn ıstı a ;:ı
•
0 unur.
polo C:1 ••
A)M:..y? 4 7 • Klasteri tanıaı I fı . .
n ayan ıkırbrı ınü;:ıyy:ın edin.
B)~1:..V", - m... Başq:ısırıın ııitqiniıı nı;ıznıunu qalır
el"\'.- 111, - V •
'7" . . fonııası d:ıyişir. •
) M: "V, - nı, - V. Vasıt;)lı nitq [
D "-nı
E)"\/. - nı '- V , •
sxenılJrd:m hansı aş~ğıdak.ı _vasit;:ısiz nitqli cüml;:ıy;:ı ~ · "Ki'' bağla:-;y;-,:,c:-;ıs:ıı:=-:ıd;-::a-n--:-is-t~i(:-ac--:-l;;ı_o_l_ıın_u_r___ _
42• ,oung;:ılir? (Durğu ışar;:ıl;:ırı buraxılınışdır.) -· Bud:ıq cünıl;:ı ş;;ıklind;:ı formalasır •
j,;,,, bıı !ıarJkJri Fi~·idı'.!ııı seı·iııdi_rdi Sağ ol F;ırida 3. Ş;;ıx ;ıv;;ız_likl_;ıri olduğu kimi q;lı~.
Jı!di 5311ııa bö_rükbır lıormala lavıqsc111. 4. Yalnız mu:ıllıf sözünd;;ın ;.ıvv;;ıl işl;;ınir.
(M-ibrahinıov)
A)"V,- ın, - v", - m. B) M: "V, - m". .. -Venn c1·
48 • Eyler ıaqramına :ısas:ın doi!rucavabı
mu;.ıyy;;ın edin. ~
C)"V.- m - v" . D) 1,.A,
ıvı.
"V" •
Vasit:ısiz niıq
Vasit:ıli nitq
E)M:"V,- ın, - v".
43.sxeml:ırdan han ı Jaş~ğıdakı _vasitasizniıq Ii cümkıy;:ı 4. Ba~cpsının
uyğun galir?(Durgu ışar;:ı);m buraxılmışdır.) 1, Başqasının nitqi
olduğu kimi verilir ııiıqininmJzrnunu
Aslangözlariııi yera dikarak l'ıfan he/;:ı germak saxlanı lır, forma
isramirdim dedi görünür ta/eyim bela iıııiş. 2. Dialoqş:ıklind;ı
dJyişir.
(M. Hüscyn) olduqdadımağa 5. Xitablarv;ı arJ
A)"Y,- ın, - v·', - m. B) M·. ''V , - m." alınır. sözl;:ır cürnbd:ın
çıxarılır.
C) ·v,-m,-v". D) M: ''V".
E)M:"V,- m , - v".
44.MT.Sidqi ill' Xoşbaxrlik dörd şeydan ~ as/in pak
@iirayinpak alin pak \'a rayin doğru olınağından 49. Uyğunluğu mü;:ıyy::ın edin. (Durğu işar::ıl;:ıri
buraxılınışdır.)
ibarardır ~, demışdır.
Bunümun;;ıd;;ı hansı r;:ıq;;ımbrin yerind;ı b::ırpa
1. M: "V'', - m. 2. "V, - ın, - v".
olunmalı durğu işar::ıl::ıri vasitasiz nitqli ciiml::ı il::ı
3. M: "V, - m, - v''.
a. SJhar-s::ılı;ır evdakil::ıri oyaınıamaq üçün pıçıltı ila
bağlıdır?
oğluna SalıayJ tez getm;;ıliyik dedi tabs.
~~~~~ ~)ı~ıı; cını~~~ b. Bunun s;;ıb;;ıbini izah edar::ık Atanın m;;ın::ı etdiyi
yaxşılıqlar yadımdan çıxmır deyirdi.
45,Verilmiş vasit::ısiz
nitqli cüml;ı il;:ı bağlı doğru c. O, üzünüçeviribH::ı, yamanyerdJ axşamladıq
fıkirlari mü;;ıyy;:ın
edin. dedi çıxış yolu tapmalıyıq.
Vaq/fBalıınanli yazır: "Sözü zara.fala salıb deyiraın. d. Yeni uğurlar ald;;ı ed;:ırik professorkömJkçil::ırind
E/J bilir/arki, yiingii! adamam". müraciatetdi ümidiniziitirmJyin.
1.Mü.}llifın sözü baş üzvlardan ibar;:ıt n;:ıqli e. Bu kitablarla- d;ırslikl::ırld hamınız tanışsınız
cümbdir. s:ıdr söza başladı likirbrinizi deyin.
2.VasitJsiznitqin tarkibind;:ı işl;:ın;ın cüml;:ı)Jr feili
XJb::ırlidir.
3.YasitJsiznitqin t;ırkibind;:ıki cüml::ıl::ırd:m biri
tabelimürakk;ıb cüml;ıdir.
4•M·"V"
• . sxemınJ• uyğundur.
5-yasitasiznitq müayy;:ın şaxsli cüml;ıl::ırd;ın
ıbarJtdir. •
46.Klasteritamamlayın.
Başqasının nitqi heç bir dayişiklik
~iz nitq (dilmad,n verilir. =
ı. lhınjş::ı mu;ı
.. ıı·r
ı sözünd;ın :,vv;ıl g;ılir.
2Q
• ram 'k
------ m_at,:ı~fi:o~r:m:a~v=;:ı~ı:·n:to:n:a~s~iy:a~s~ı~sa:x~l:a:n:ıl:m~ır~.--:~-------------------
- 119 -
~==
Ciiııtl,1 ...... .
ı•,1 cıııııı,,
C)-~~·----=
D) ---- =
..mia ozvlarina E)- ---
Cclm~aı ve cu . 8 Maıı azarbaycan!ı o/ıııağ1111/afJxr ediraın Cü
göra ftahhl • sintaktik t::)hlilihansı sxem::)uyğundur? 111bsinin
. oör::ı iki cür t::ıhlil A)- ...,-...,-..,::= 8)------------~---
. • · .. l::ı ozvların::ı ı:, ~
1. Cüml::ıl::ırd;m bırını cum C) - ~ ~ =
ı::tm::ık olar: . du D)-----== E)- ---- ~:::::::::,,
A) Güclü külak az qal~~'.'. 1 ~ıyırur~ -·.
., -~ - ·- . • sası oalır hamı~nız iç~ridolı.ışdııq
g, Göyiin ii_zi(qa~:alc~~1da_
8) Aşaoıdan hazin musıqı ı:, • d
o . sb"Xtsayır ı. "ıınlJsının duzgun sıntaktık t;ıhlıl sxemin• ..
C) o, özünü son d::ırac::ı xo., "'' Cl I Jntıdy
D) K::ırim kişı - Yaxsıca
. . ocagı '., qaladı... edin. Y~n
E) Bağmda n::ırgizlar, lal::ıl::ır bıtır. . A)~-_,.._,.....,,..=
b .. vl:;ırd::ın ibaratdır: B)-----~-=
2. Cünıl::ıl::ırdan biri yalnız aş ~-z d' di c)~-=
A) Bu x::ıbar çoxlarını ı~a~cublan ır • D)-...,._,,..._,,. _____
:c===
B) Man diksinibgözların~ı _açdım.
E)~-----=
C) Gün::ışli bir yaz günü ıdı.
D) Hay::ıta çoxluadamtoplaşını~d.ı. .. 1o.ildırıııı şaqqıld~y~nd:~ m~!'l-~nışı/ ~atanköıpJ
E) İdar::ı r::ıisinin amri yerinayetırılmalıdır. diksindi cümlasının duzgun sıntaktık t;ıhliJ sx ..
. enıını
3. Hansı cüınlanin tarkibind::ı ikinci d::ır::ıcali üzv mi.i::)yydn edın.
A)-..,.._,.__,.._,=
yoxdur? .
A) Elşadın fikri xoşuınuza galn~~dı._ . B)-==~=
B) Sinifrahbarimizbacarıqlı muallım<lır. C)~==--=
C) Şaharli oğlan qonşunu tanıyırdı: . o)~~-=
D) Müh::ındis ev::ı çatandaçox gec ıdı. E) ~..,.,_,.,_...__-----=
E) Bu sinif qalib g::ıldi.
11. Azarbaycanın galacak inkişafı haınımızı
4. Nümun::ı il::ı bağlı salıv fikri müayyanlaşdirin. düşündürmalidir cümlasind;ı ardıcıllıqla işl::ınmişdir:
Batabatgöliinailk dafabarandadostuınıın ağzı A) mübtada, tamamlıq, x;ıb;ır
açTlaqaldı. B) t::ıyin, mübtada, tamamlıq, xabar
A) İki cüınl::ı üzvü işlanmişdir. C) mübt::ıda, x;ıbar
B) X::ıb::ır frazeolojibirl::ışma il::ı ifad::ı olunmuşdur. D) tayin, tamamlıq, mübt::)da,X::)bar
C) Dostumunağzı -·mübtadadır. E) z;ırflik, tamamlıq, tamamlıq, xab::ır
D) Ş::ıxssiz cüml::ıdir.
E) Sadacüml::ıdir. 12. Verilmiş ci.imlahansı sxenKı uyğun g::ılir?
Anar meşadaki ağacları, kolları diqqatlammrdaıı
5. Mehrinanacibindakikonfetlarinavalarina payladı keçirirdi.
cümlasinindüzgünsintaktikt::ıhlil sxeminimü::ıyy::ın A) - ------ -----· -
edin. B) - ~ ==-=
A)~ - ---- =
C) - ~ -----· ------ =
B)- ---- ---- -
C)-~ ---- =
O)=-----·-----·=-=
O)~-~----= E) -------~------=
E) - ~ ---- ---- = 13. Öz övlad/ıq borcunu darindan dcJrkedaninsanlar.
har ciir tarif<J,alqışa /ayiqdirlar cüml::ısinin sintaktı
. Onunciblarihamişa qoz{ındıqla dolu o/ardı
t;ıhlili hansı sxem;ı uyğun galir?
cüml::ısinin düzgünsintaktikt::ıhlil sxeminiınüayy;m
edin. A) ~ ------~---- =
A)-== B)~-~----=
a) ---- - ~ ---- -
- C) ~ - ~---- ---- ==
C)-~ ---- = D) ~ - -----· =
D) - ~ ---- ---- - E) ~ ------~ ---- =
E) ~-~------=
1~-.Aşağıdakı cüml;:ı hansı sxema uyğun g:ılir? 1
a~~
7• Biz Azarbaycanınıısiqisiniıı bı "d· . . Çadırlar, dar<Jlar, verı'b r3110
alaçıqlar r<Jng
ı qu ı atına ınanırıq A)
.. , . .
cum,;}sının düzgünsintaktikt::ıhl ·ı
edin.
. . ..
1 sxemını muayy:m
-
B) -
~
____ =
~ = ==
A)-~--- C)--=
B) - ---- _- ~ -----= D)
-·--.:_---=-----~WEt=) ===~~~~~~~-~----;_---=-_____-/
- 120 -
. qrı miııagardaııli, ıızıııısaç/ı, https://t.me/eSources
••• ., ı:;ıır;, lalı/i/
ııı - " . . . .
ı.ı 11,, .. b .. "özal olııııışd11 cunılasının sıntaktık 22. İstirahat gii·-n-ii_o_ld--
15• µi. ,ırgo-"•/ıl //xenıa
t:,
evda ·d· .. ııgıındaıı aifa .._ I ..
011 uyğundur?
q ı·Ji 1ı:ınsı s, ~ ~ = d . ı ı cumkısinin sintakt'k ıı~v arıııın lıaıııısı
ph' --~ eA)ın._ 1 t;:ıhlıl sxemininıu"
A)_,...,...r- ... -·····
8)-- --···· ·~ ~ =
= ~=--
oyy;:ın
B)~--=
cı·····-:= ~ -- C) ···--· =----~=-----=
----~
---=-=--
oı-- ~~= 0)----------..,_
····- -=-- -=
E)~--=-=
E) ./ • c1·yer-yur d axşa
0111dalında gız anmış ı, 111111
16,GiiııJŞ dal~ "fı,asina biiriinmiişdii cümbsinin 23• Man gııııa
.. I
ılarıını yıııııa d .. ..
ııO t:,
- 11111111 d ? cüml;:ısinin düzgü . qk~ın orr~ı ga/ınişaııı
bo- . l1lili hansı sxeına uygun ur.
-
·
5,n
taktık tJ
...... ~= edin. n sınta tık t;:ıhlıl sxeminimü;:ıyyon
A ) ~==== ---- ~-- A)-=
B)--······=-==
c)
--::...c--
~
~-= -- ...... =
C)-·····~
O) - ==::
B)--···········=
= E)- ---·-·------..
oı-- =--- -
E)·--···--~-- 24. !a;:Jarın qc'./adi_v~ır'..arına. z'.yanv11~·d11ğıınu göranda
. d '·i ıapşırığı uğurla yerina yetiracaksan y_ı:a~ ça~ınlaşdı cuml;:ısının düzgünsintaktikt~iirı
17•]11011 tı '
1111 • • sxemını mu;:ıyy;:ın edin. ı
"ml;ısinin sintaktiktahlılı hansı sxema uyğundur?
cu ~-- A) ···-- ~ =
A)-=-=-
B)=······~=
B) =---- - =
C) =------- ···-·-=
cı=-~= D) .................... ~=
oı=-_,_,_____=
E)=··-·--~-
E) ___,___ •····· =
25 • Sanki ın~ 17 a dünyambaxş etdilarcüml;:ısi i);:ı bağlı
/ıarakat e~an.sarka~·dafar~ı~ an mahiri
l8.ÖntJrafda salıv fikrı mü;:ıyy;:ın edin.
Oxabayidicümlasinın sıntaktık tahlılı hansı sxema A) Qeyri-mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli cüml:ıdir.
uyğun g;ılir?
B) Sintaktikalaq;:ıy;ı girm;:ıy;:ın sözişl:ınmişdir.
A)-=-= B)-····--=
C) Tamamlıq, yer z:ırfliyi v;:ı x;:ıb:ırdan ibar:ıtdir.
cı=~-= O)~-= D) N;:ıqli cümladir.
E)------...... = E) Feilix;:ıb;:ırlidir.
Sava/anbabamn evini asan/ıqla tapdılar
19.Onlar 26. Niıam_iııin poemaları Azarbayc_aıyajq111111 avazsiz
cümbsinin sintaktiktahlili hansı sxema uyğundur? sarvaıidir cüınbsi il;:ı bağlı cavablardan
birisJ/ıvdir:
A)- = ~ = Sacb
°A)- cüml:ıdir.
B)---·== B) Cüml;:ıda 11d;:ır;:ıcali üzvbr işl;:ınmişdir.
C)-----== C) İsmi x;:ıbarlidir.
D)-······~= O) Hammübt;:ıda, hamda x;:ıb:ır söz birlaşm:ısi il:ı
E)-~== ifad;:ı olunmuşdur.
E) Naqli cüml;:ıdir.
20.C.Maııımadquluzada 1909-cu ilda maşhur "Ölü/ar"
yazdı cümlasininsintaktik t;lh)ilihansı sxeırn
3SJrini 27. Cannatanaların ayaqları altındadır cüml;:ısi ifa
uyğun g:ılir? bağlı cavablardanbiri s;,/ıvdir:
A)- ~ = ······......= A) Naqli cüml;:ıdir. . . .
8)-=~····-·= B) Cüml;:ıd;:ı il dar;:ıcali üzvl;:ır ışl;:ınmışdır.
=
C)- •····· ---------- C) ismi xabarlidir
D)-~~- D) Sad;:ı cüml;:ıdir. _. _
E) -- == ·-····= E) Xab;:ıri söz birl;:ışması ıl;:ı ıfada olunmuşdur.
21.Ş~ şaharirıi» nA,
",~(!Jnucw
~-
çgı lq;:,da bı ı_a rg_zi_1EJ, 28 Amma Tabri;d__iJ}J<1r.şeyda11 qiymatli.ola~:°-ranı~ ..
1~:{t~ ~nrılcJ_ga~?1işffj_r _
tak~Layf~.müii_ad~ndqn
• adam!~darı ır
-(M• İbrahimov) cüml:ısınd::ı ışl;:ınmışdır.
A) tayin, tamamlıq, x;:ıb;:ır
A)~~1 ~~.ın~k tahlili hansı sxema uyğun galır?
B) mübt;:ıda, xJb::ır
B)--==,=._ C) z;:ırflik, ınübtada, xab:ır
C)~.... -
D)-- --= D) tamamlıq, x;:ıb;:ır
E) """'- •••••· E) mübt::ıda, z;:ırflik, x;:ıb:ır
""""- ~ -----·=
- 121 -
.. l •· ,.,,,• ,, ojjr;J f;ı/ı/i/
Ciim/a v;ı cııııı ;ı ıızv u 11 1 ~
36 • O,ılar dahlizda gözlayan/ar;ı qarışdılar (Mir C
. 1ı ·ı dlaıı
. . . d' . "M ·/'s" 111aklabinişahar~ı . . . . ..
29. S.ö. Şirvammn !ş'3._ 1):1 - ;ı~ .1 - .. ·1 7 • intaktik cüml::ısinin sıntaktık t::ı 1 ı sxcınını rnuayY;m edin
',':jiiia,ıf idaralarilıimaya ec~iı/ı cuın ;,sının s A)-~~= B)----.~
·tahfif sxeminimü;,yy;,nedın. C)-~~= O)-~::::::::::::
A) ~ ---- - = E) - ~ ---- =
B) - ..,....,,_,,_
---· =
C)---·-= 37. Bıı qızlar sev?iya _da!1~ Ç'~~ layiqdir'.'"' cünılasinin
O)~~----~-= sintaktik t::ıhlıl sxemını mu::ıyy;m edın.
E) ----·=-= A)~-==
B)-······==
30. Xaııand;ı bu ınalıııını oxı.ıyıı b qııı ·ı aı •anda. gurıılııılıı
. C) ~-······==
alqış sas/,1rieşidildi cüml;,sininsintaktık t:ıhlıl D) - •••••• ==
sxemini mü;,yy:ın edin. E)-==
A)==-=
B) - ~ •••••• = 38. o.qırışlarla örtülmüş a/111111
C) = ~ ······= ovuçdurdıı (M. llüseyn)
D)-~~= cü~l::ısinin sintaktik t::ıhlil sxemini ınü:ıyy;:ın edin.
E)~......,...,_,..-= A)- ~ ······=
B) - ..,.._,...,.__~ .••••. =
31. Doğma V,1ta11i11 lıar qarış ıoıpağı a~izdircüml;,sinin
C)-~~=
sintaktik t;,hlilsxemini mü;,yy;,nedın.
A)..,..._,.._,.__-~= O) - ~ ~ =
E) ~ ······=
B)=-=
C)~-= 39. Bu taqıın mövqe tutana qadar bizi ataşdan qo11ısıın
D) = --····
- = cüınl::ısinin sintaktik t;:ıhlil sxemini mü;,yy;medin.
E)······=-= A)-=----=
32. Bıı ona hücum edemsiirüniins01w11.cı.ı..kö~iJ.lf.i2.alığı. B)~-===
Jijj_ c~ntalCTı°K t:ıfilil sxeminı mü:ıyy:ın C)=-==
edin. o)~-=-------·=
A)-~= E)----=~=
B)----·~=
C) -~----= 40. Hamını sıısdııran bıı adam111ona taraf galmayi
Sevdanı qoı:'(ııfdıı cüml;,sinin sintaktik tahlil sxemini
O) - ---- ~ ---- =
mü;,yy::ın edin.
E)-~~=
A)=-----=
33. Ordularımız alman torpağma daxil olanda o, sağ B)~~-----=
sa/amal idi (M. İbrahimov) cüml:ısinin sintaktik C)- ----=
t::ıhlili hansı sxem;ı uyğundur? D) =~ - -----=
A)=-= B)-=----= E)~------=
C)=~-=
O)== E)-:..--=-= 41. Ana övladınm şalıariıı markaziııdaki taza ııwkıabda
oxumasını arzu/ayırdı cüml;:ısinin sintaktik t:ıhlil
34. O, müallimladahlizdarastlaşdı cümldsininsintaktik sxemini mfüıyy::ın edin.
t::ıhlil sxemini mü:ıyy;m edin.
A)----·~=
A) --- ... ... .. ~ ~
~ ~ :::::::::=
B)-- •....... ...rv--..rv-,
B)-~---·== C)--
C)~---·== D)--
D)----·= E)--
E)----·== ~=====
42. Firidıııııın göz/arinda hayatın ağır va azablı_
35. Bahın,min ağır addımları poçtıııı ıaxta pillalarini sahnalari canlandı cüml::ısinin sintaktik tJhlıl
cırıldatdı (8fqan) cümlasininsintaktik tahlil sxemini sxemini mü;ıyy::ın edin.
mü::ıyy:ın edin.
A)---·-==
A) ~ - ····--=
······..,..,,,...,.., B)~-~=
B) ~ - ··-··- = C)-----=
C)-=
D)----~-=
D)- ······=
E) - -·····""""- = E) ~ ""-""'----- =
- 122-
'-- 1111 ııa vahttps://t.me/eSources
ciiıı,/;J •· 1 .
---- -- . . , ıızv i1rmagöra liJ/ı/i/
C üınl::ı -
•
--
•
sxemın::ı uyğundur?
•
50
.
43.!~ansı OiJnı:ık nı::ıd:mıyy::ıtın ::ısasıdır.
ş
• agırdfar bugüııkf ..1 .
ıı) ş;ır:ı 1 . cü 1 . , xu ascJ111 yax,·ı h !
rı .. yalandanacı 1:ıqıq:ıt yaxşıdır. ın ::ısınin sintaktikt hlT _Y azır amışdılar
B)ş,r ın1 '~qqabilivy::ıti ::ısl s::ırv::ıtdir. edin. ::ı ınd::ıkı salıvi mü::ıyy::ın
I
) ça ışııı.. J • . . A) .
C 0 ..ı·istlük lı:ır zaman qızıldan qıym::ıtlı olınuscll Hazırlanıışdılar- fı .•1•. 6 .
D) ur \ ır. B) X"/ eı ı x::ı ::ırdır
L,yla ın:ıktubun ::.ısl m::ınasını anlamadı. 11 usani - isinıl;ı ifad
1 •
E) c C) Yaxşı _ t;;ırzi-h k ;ı O ~n_muş tamamlıqdır.
ı -- ---- -- sxem· ~ D) B - ;ı ::ı ::ıt z::ırflıyıdir
r
,A Hansı cüın ;;ı b-. - ı~1:> ~ıygundur? ugüııkü - z;,ırfl::ı ifad::ı 1 • . .
w,, ) M:ın::> illıaııı ver:m ı:ı . ı::ıt ::ısrar::ıngızdır. E) Şagirdlar _ isi 1 . 0 unmuş t::ıyındır.
A aııın:ıd ş::ıkil ç:,km::ıyı bacarırdı. 51 .. .. .. .. m : ı ıfad::ı olunmuş mübt::ıdadır.
BC))Gö)'Ünüzü yağışdan sonra açıldı. • Olumunugözü qabağma gaıir 1. .
1::ı çıxış e. ıd·ı. ortasında h ,. 1 ö/1 ga 111evın
D)Ş ' anıxal c::ısar::ıl
ı .. .. ..
.
t::ıhlılind::ık·
eyııJ tak
.
dayandı cü 1 • . .
m :,sının sıntaktık
.
E)Bugündaha çox ça ışqan gorunurs;,m. A) He . 1 sa1ıvı mü::ıyy::ın edin.
yblıJk - t::ırzi-h::ır::ık::ıt z::ırfli id'
45,Cüınl::ıl::ırd;ın hansı ~ -- ~ = sxcmin::ı B) Day~ndı - x::ıb::ırdir. y ır.
uyğurıdur? . . .. . . C) C!.:. -~ mübt::ıdadır.
3 111
A)D '3 ğ çayının s:,sı uzaqdc1neşıdılır.

...... d' 1 b ·
D) O/ıımıınii gözii q b -
E) E ·
.
a agına g3 tıı-a11 - tamamı d
B)Ana~ 1 ın sozunu ın ::ıy;m qarı aş ;ıyıb cavab •vın orıasmda _ yer z::ırfliyidir. ıq ır.
verdı. . .. . . 52. Yollar bağland - ..
C)Veril;ın v;ıdl::ır yerın;ı yetırılm;:ılıdır. 1 ıgına gara CajcJrqıı/u kişi dag-lar
.. ('. bl qoyıııınc,akı dog- 11 ,. ·d I
D)Siz;ı bu ınukaıatı ayırı ar. • k 'k ıa .ıııı a ıasrat qa/ıb cüml::ısinin
E)Q;ıd;ı B;ılıın:ın çox şeybr deyibdir. ~n)~ ~ t::ıhlilin_d;:ı~i s;,Jıııi mü:ıyy::ın edin. •
1
ogma - t;ıyındır.
46. Cünıl:ıl;ırd::ın hansı = -- = = sxem;;ı B) ~ağlar qoynıındakı - yer z::ırfliyidir.
uyğundur? C) }allar bağ/cındığma gö1·3- s;ıb;ıb z;ırfliyidir.
A)Sizing;ılişinizd;;ın x;ıb;;ır tutmamışdıq. D) CcJjcJrqulıı kişi - mübt:ıdadır.
B)Qarşıda yenilm::ız q;ıhr;ıınanın ;;ız::ım;;ıtli heyk::ıli E) Hasra!qalıb - feili x;ıb;ırdir.
ucalırdı.
53. Ana oğl!_mdaı'. ~alaı_ı ın;,ktııbıı bir neçadafadiqqatla
C)Yubileygec;:ısind;;ı uşaqlar yaxşı çıxış etdibr.
oxııdıı
. cuml::ısının sıntaktik t::ıhlil sxeminı· mu;ıyy;m
..
D)Kollektivinq;,ırarını çoxları razılıq hissi il;;ı edın.
qarşıladı lar. A) ----~ ------ ...,._,.,,_..___
E)insanyarandığı günd:m torpağa güv::ınir. B)-~----==
47,Aralıda giiııbazi ağappaq ağardılmış kühıw ınaqbcJra C)-~----==
varidicünıbsinin sintaktik t;;ıhlil sxemini mü::ıyy;m
D)-~----===
E)-~----=
edin.
A)=~~-= 54. Rövpn atasının ona güııcbrdiyi ŞcJkillarcJ bir ııeça
B)=······~~-= diqqaıla haxdı cüml:ısinin sintaktikt::ıhlil
dcJj';J
C)~~-= ·-·---~ - = sxemini mü;:ıyy:m edin.
D)-=~~---···-= A)-~----===
E)-=·-···-~ - = B)-~----==
C)-~----==
48.Haya/da sahv etmaınak iiçün dost söziina da qulaq D)----===
asıııaq lazımdır cüml;;ısinin sintaktik t:,hlil sxemini
E)-~----=
mü::ıyy;:ın edin.
A)~--,..-= 55. Cö:allikd;;ıı zövq almaq haııımın mcJnavihaqqıdır
B)----~~-- (M. İbrahimov) cüml::ısinin sintaktiktahlilsxemini
C)~-= - mü:,yy;,ın edin.
D)-~~----~- A)=-= B)-----=
E)----~== -- C)-----= D)-=
49.Xalqın h"'ı· b,·,.ı1..uıııayan dcJSl

. nıtq
. mcJd cJ111yyatına
. .
E)=-----=
0
.
ıarıııd,m Y(valaımıalidir cümbsinin sintaktik t;:ıhlili 55. Azarbaycan dilinin liiğat ıarkibinin an_millilıi!s_asi
ansı sxem;:ı .uyğundur? Jeillarimizdir cüml;,ısinin sintaktikt;:ıhlıl sxemını
A)------ mü;:ıyy::m edin.
B)------=------=
A)-=
C)------~ ~= C)----~-= E)-~==
D)-~ -= D)---- -=
E)-- ---c...:==
~ ------=
- 123 -
...
---------~-:---;~=~C:ii~m~ı,~1!:'''~'~"'~"::.:"·:.:··::..·
/, ··ı
,-~~ c)-----~=
bir taııı" vardı D) ~ - ~ =
57. Yav;ıriıı Karama~lı w '.ıı~ sintakt.ikt;ılılil sxeınini E) - ~=
(M. İbrahiınov) cumb 5 ının
ınü;:ıyy;ın edin. 65 Biz hu dağı qalxdıqrn Mnh/::Jtqoctını
• . - / I ıı Qar;
A)-_,__,,__,..._= /ıa</Cflllda daııışdıgı a ıı·a at ıe::.-ıc::. xa , 1 "'JN,ı/.
' .. • • . 1ı ·ı · _ı (/ I IIJd J/
B)-= keçirdı cııınl:ı ınııı t::ı ı ı lllc!Js,1/1,,harada cııı
C)_..,...,,_,.._..,._,....,_= A) Mülıkıt c ocanın a ·a N:ıbi ha ınct· dır?
D)--~==== il danı d
t;ıınaın 1ıq ıfr 1 ,
E) - ..,....,._,._,
.,._,...,,._
- = B) ::ılıvnlnt - mübt;:ıda
58. • • •• yon edin
Cünıl;ınin sintaktik sxemını ınu;ıy • . C) ıcı:-tc.:z - t:,rzi-lıar:,bt z:,rniyi
, rntır 1aı ııaıı 1·
Mıısa daı 111111aııası }axşı xa1anı JO,\ŞI • O) biz bu d;ığı qalxdıgca - zaman z::ırni .
•
• ı·)
1
• (MustafaÇ::ını;ın 1 E) x:ıyalııııdan keçır• cı-ı - x:,bJr Yı

A) ~ ___, _____
_ ~-
66. Kal1{/iıı qrJrhiııd;ıki dayaz daralarya: ır;ıfo
B) rvvV'V""'-. ~ ---------- ~ . .. 1 . . . o 'l1c/,ı o ..
C)---------- ~ == otlarla örtiiI;ırcIı cuııı :>sının sıntaktik ı:ııl ı·ı· .00 Y
I lnJ]
sxcın uyğundur? ıansı
D) ~ ---------- ~
E) ---------- ~ == A) ~ _,.._,...,._
-- = ~ ----=
B)~-=----=
yaradıcılığınm son dövıiiııiin ıııa/ısıılııdıır.
59. ... asar/:Jri c)-=----=
Nöqt;ıl;ırin yerin;ı hansı söz ::ılav;ı olunsa, cüml::ı O):::::=::::
- ----= =
-- = sxeınin::ı uyğun o/ııın:.'? E) ~ - ~ ~ ---- ===
A) Mnh;ıb B) Nizaminin C) Dram
O) Yazıçının E) S;ısl:ındiril;ın 67. Tez-tezyağan yağışlar payızda ına/ısıılıın hol
olacağmda11 xabar verirdi cüml;ısinin sintaktik
şalıardaki oğlu
60. ___ ınüallimdir.
t;ılılili hansı sxem::ı uyğun g::ılir?
Nöqtal:ırin ycrin;ı hansı söz alav;ı olunsa, cüml;ı
A)~-~----=
-- = sxemin;ı uyğun olar?
B)-----=
A) Ancaq 8) Qonşu C) Onun
O) İndi E) T::ıza
c)~-----=
O)-~----=
61. Mahamınad Hadinin hayatfaciasi bizi çox E) - ---- ---- -
kadarlandirdinümun;ısinda hansı cümla üzvlari
68. Tikilınakda olan evin birinci martJhasiartıq lıa:ırdır
iştirak edir?
A) mübt:ıda, tamamlıq, x:ıb;ır ci.iml;ısinin düzgün sintaktik tahlil sxeıni hansıdır?
8) mübt;ıda, tamamlıq, z;ırflik, x;ıb;ır A)----~-=
C) mübt;-ıda, z;ırflik, x;ıb;ır B)~-----=
O) mübt;ıda, x;ıb;ır c)~-=
E) t;ıyin, mübt;ıda, tamamlıq, x;ıb;ır o)~-~==
E)-=
62. Bu vaxt Karaıııovıı hay-haraylaiçarigatirdilar
cüml:ısinin sxemi hansına uyğundur? 69. Mil/atin xoşhaxtlzl'i ıığrwıda miihari::.aaparııuıq
A)=----===-= _qcyratli\',Jf,Jıı 0Qııllarıı1111 amalı idi cünıl:ısinin
8)--== düzgün sintaktik tahlil sxcıııi hansıdır'!
C)-==----= A)=-..,.._,,._.,.._=
D)==----- B)-----~==
E)==~= C)---- ~----~=
O)-~=
63. Düzdiir, ~Y oğul, cavaıılıqda qazanılmış bilik
qocalıqda miidriklikdircüml;ısinin sintaktik tahlilin;">
E) __,______
- = =
uyğun sxemi mü;ıyy:ın edin_ 10. Kwıw/ın VcJm;,ktcJbyoldaşlarını11 bıı qalabJsion~ar
A) ~ ~ --- ~ ===== iiçii11gözlani/111,ız, rasadiifı lıadisa deyi/di cünılJsı
8) ~ ~ ======= hansı sxem;ı uyğundur?
C)---~===== A)---- ---- ~ -- ----~~=
O)~---~===== 8)-----=
E)~---====== C)-----=
64. ~~,'.~~~stlaı:_qoca~naıı palıd ağacmm yanında D)-----.....--.--~=
gorıışdıılar cuml:ısı sxeınl:ırd:ın hansına uyg~ 1• ? E)-~==
A) ~ - ~ = =
u
n g;ı ır.
B)--"-"-"- = =
- 124 -
~bu ·~;;~·.:.:·":....•:.::••,··~·,J~r~ı,~ı;~,~~•,~ir~"J~t:iJ/:ıl~i/=~::-----------
borada avvalcadan diişü~ımr>diyi
1
1götiirıııamişdi cüınl,sinin hansı J;;;:;i,~~:::;ıda i'!/ııııad dmıııgi/a geıııı,v,, ,hNyac

78
p!)f~,:.::.'~
11
üçıııı, tıyğundur? ının sıntaktik t:ıhlili hansı s~cın:,

11
_ tahlili •
,xeııı;ı ı~yiundur?
_:__ ---- := ~ ---- == A) ---- -
A).,..,...,..,
B)..,...,..,--
-
---- ~ ---- ----
~
~----=
B) ~ -
C)
~-
---- - ==
C)
---
D)-- ~ ~ = ---- =
~----= ~ ---------
~- ~
D) --------.
-
~----
-
-=
E)~-~
E)
~-~=
..• 0 rrasıııda otııranda qvruyucıı kamardan 79. Piri kişi Qarac .
72.O.sııkaııd .,: ti cümbsinin sintaktik t:ıhlili hansı dosı/ , .0 qızııı' 1
gca xwııııı/a
gizlin güriişiib
ıs•ıifadJd edüzgün
ı , verılmış• • d. ?
ır. elmasına razı deyildicüınl:ısiııin sintaktik
;:ı ı ı ı ıansı sxenı:ı uyğundur?
t 1·1·11·1ql.
sxcnı ;:ı
A)
-~~~
---- =
..,.,.,....,...
=
A) -
B) -
----- -
~ ~ ==
B)..- = ---- = C) - ---- ~
C)-~-- ---= ---.c==
D)~ ----
-- D)-----~=
~~ -- E) - ---- ---- ---.c ~ ==
E) • daı:kNuş .. a b_ ~ı 1111
• ~/ I 80. ~-~----=
13 BJrdJva galanJsgan
1 1 1 1 ag 111aıeyraıı
• ••• l;ısinin sintaktı t;:ı ı ı ı ıansı sxcın:ı sxcmin;:ı l1Yb'11ng:ıbn cüınl:ıııi ınli:ıyy;:,n edin.
Suşanın bhrizl;:ırind;:ın yay-qış axır.
Uy ğundur?
oldu
A)
~·
curn
8))=-----
0
~ = ___ __
=---__
_
---- =E)--~=
C) -- ---- ===
A)
B) A ·1 b. 1·
C) bin.bn
k. ·
farziyy;:ıortalığaatdı.
dumdurusu
qı ;:ı ır ı ovçu ıını şikarını lap yaxına buraxdı.
C;ıf;:ır ;:ııni hamını heyr:ıt;ı salanbir
D) G;:ınc ifaçıların nıüsabiq;ısi böyük

Z,Jrdabi-bndda yaşadı~ı vaxı "Tarciiıııa~" qaz:tini
14• .. alırdı cümbsı hansı sxeın;:ı uygundur? müv;ıffoqiyy;:ıtb kcçdi.
11111 11ıaza11 1
A)_..,...,.._,..__----= E) Hava işıqlandıqca göy üzü açıq-ç;:ılırayı r;:ıng:ı
boyanırdı.
sı-~----==
cı-~----=
81. Fiizulininzangin;yJ.ıbi irsixalqıınızın ınanavi
D)-~----== sarvaıidir cüml;:ısinin sintakikt;:ıhlili hansı sxem;:ı
uyğundur?
E)_______,.__-=----= A) ---- - ~ = 8)-=
15, Scntaodam/arladosrlııq erm~kdiişman!:Jrla dostlııq C) ---- ~ - =
etmJkdanqorxuludurcüml;ısı hansı sxem;:ı O)~-----= E)--""-"-=
uyğundur?
82. Ev yiyasi içNi girib qonaqlaraxoşgaldin elayanda
A)---- - ---- =
ın;mi gürdii cüml;:ısinin sintaktikt:ıhlili hansı sxem;:ı
B)~-=----= uyğundur?
C)~-----= A)-=~----=
oı-----= B)- = ----= ----=
E)~-== C)==----=
76.Cüml;:ınin sintaktikt;ıhlili sxeml;ırd;:ın hansına O)=~----=
uyğundur? E)-~----=
Sardargi/in manimüçün kiraya eladiyi birolaqlı 83 G ... •• bma ç·ardıqdan sonraxaricijurnalist/Jı: iiçiin
oııış'konfransı keçirildicüm1:ısının
•ınatbııot •• sın 'tktk
a ı
maıızil xoşııma ga/di.
A)""""--"-""--= tJhlili hansı sxem:ı uyğundur?
B)---- ~ ~ ---- - = A)=~----
C)~~-= B)==------
D)~~=~-= c)-=----
E)~-= D)==-=
E)=~-=
77.Sxcmhansı cüml;:ıy;ı uyğundur? d xırdaca balıqlar
I 111/an .
----~----- 84. ŞiişcJ qoblar ~ ~CL'<a. - 'di cümbsininsintaktık
A)Siz;ı bu mükafatı ayırıblar.
Madinaninevımn yaıaşıgı _ı
t::ıhlil sxeminimü;:ıyy;m edın.
B)Veril:mv;ıdl;ır yerin;ı yetirilm;ılidir.
~) Dağ çayının s;ısi uzaqdan eşidilir. A)~-=
B) ----~_,,,_,_,,__=-_
-
l Cahandarağa M;ıbyd ani bir nJwr saldı.
E)D;ıd;ı B;:ıhm~m çox şeylJr deyibdir. cı~~==
oı~~
..,._,....,....--
-
E)_..,._,....,....
------- - 125-
Ciiııı/J va ciiııı/J iizı,ıarııı" sv• •• •• . .. - . ------
C) Mü:>yy::ın ş:,xsl.ı cumlJdı:. . ~ . ~
--------~-:,,~. =-:,:g;,,a;doldııqco /ıaıııııı_ı D) Mübt:,da söz bırlJŞmJsı ılJ ıfad:;ı olun
85. Xanm "KasmaşıkaSla .sı O~ cüınl;,sinin sintaktık E) il d:;ır:;ıc:;ıli üzvl:>rd:;ı iştirak edir. l11tışdur.
]aralı biiriic'.ii.(M.:lbrahını~ ı
ıdhlil sxemını nıu;,yy:ııı edıı • 93. ~~-
~ - ---- sxenıin;ılı _
A)_..,-...,-..,------= cüınl::ı lıansıdır? Ygun
B)~-----= A) V::ıziyy;:ıtin bcb d::ıyiş~1:>sind:;ın vahinı;ıy;ı ..
C)==----= Xosrov b;:ıy uşaqları gor;ınd;:ı o saat duru duş~n
. fi d. Xdu
D)-=== B) Gdııc lı;:ıkını nıon?qra ıyaya ıqqdtb baxdı •
E).,._,.._.,-..,-==-= C) Qabaqda gcd;;ın :ıynı qızılquşlu atlı boy. •
. • · • d 11 qayııayıb buxunundan uşaga oxşayırdı.
., ınaıı saııki dağların üraymın ıçm a ..•.
8 6• Bıı _a • h. ) cüml::ısının D) Milli nı::ınlik şüunınun yüks::ıldilnı::ısi ;:ısa s
qalxanmalını eşitdi ~~- I~ra ıınov . .
sintaktikt::ıhlil sxemını muayy::ın edın. v::ızifal::ırd;:ındır.
A)==..,...,,--.,,-.-= E) Uzun, sıx kirpikl::ırind;:ı buz d;m:;ıcikl::ıri
s)~..,.._,.._,.._,----= parıldayırdı.
C)==~= 94. Ölüından q_orxına~an in'.,~n/a'.·ın az~dlıq eşqiııi he
D)-=-~= a hı/ın;ız cumbsının sıntaktık t:;ıhlil sx . r
kas bog~
E)=----= . e~™
mü:;ıyy:>n edın.
87. Avropa qaıetformasını ilk dafa irana g_atiran_ A)~-----=
Rasu/zadaolıııuşdıır cüml:;ısinin sintaktık t:;ıhlıl B) ----~ ---- = C) ~ --------
sxeminimü::ıyy::ın edin. D)-----= E) ----===
A)~----= B) _____,._.,...,,.._-=
C)-= O)~-= 95. Tahsilda ıığıır qazanan ~a~ab~larin
zahın;ıfi layiqiııca
E) ~ ------ - = qiyınatlandirildi cümbsının sıntaktik tahlil sxenıini
mü::ıyy::ın edin.
88. Ayağının altında bir salxıın azilmiş iizi'.mgör~nda A)--== B)~-=
diksindi (Mir C::ılal) cüml::ısinin sintaktık t::ıhlıl C) ----~-= D) ~-~=====
sxeminimü::ıyy::ın edin. E)~--==
A)== B)----==
C)=~= D)=-= 96. Bhmad çörayin atrini ciyarlarina çakib iirakdaıı
E)~-== giiliimsündii ci.iml;;ısinin sintaktik t;ıhlil sxemini
mü;;ıyy;m edin.
89. Bu söılari demayadili neca galirdi? (İ. Hüseynov)
A)-..,,.....,,...,----=
cüml::ısinin sintaktikt;;ıhlili il::ı bağlı salıvi mü;;ıyy::ın
8)-----==
edin.
A) Baş üzvl::ırd;m ibar::ıtdir. B) Sual cüml;;ısidir. C)==
C) Ş::ıxssiz cüml;;ıdir. D) Sad::ı cümbdir. O)-===
E) X::ıb::ır frazeolojibirl::ışm::ı il::ı ifad::ı olunmuşdur. E)-=----=
90. Maıı d;ırdsiı-qamsiz uşağaın cüml::ısinin sintaktik 97. Farlıad ınasa/;:min halli iisullanm bir-bir analizedib
tahlili il::ı bağlı salıvi mü::ıyy::ın edin. beynindan keçirii1ca ona verilmiş vaxt da başa çardı
A) Cüml::ıd::ıki t::ıyin sifatl::ı ifad::ı olunmuşdur. cüml::ısinin sintaktik t:;ıhlil sxemini müdyy;:ın edin.
B) Mü::ıyy;m ş::ıxsli cüml::ıdir. A)=-----=
C) Feili x::ıb::ırli sad::ı cüml::ıdir. B)-=-~=
D) Baş üzvl::ır nitq hiss::ısi il::ı ifad:;ı olunmuşdur. C)-==
E) NJqli cüml::ıdir. O)~-=~=
E)=~-=
91. İlki~i!1_ da qalbi, ın;ınca, sakitlaşmişdi cüml;}sinin
tahlılı ıb bağlı salıv fikri mü::ıyy::ın edin. 98. Buraxılış iıntalıanlarından bir neça gün soııra.bô
A) Feili x:;ıb;ırlidir. Azarbaycan Respublikası Madaniyyat Naziı:li;11 1113
B) N::ıqli cüml::ıdir. çağırdılar cümfosinin sintaktik t:lhiil sxenıını
C) Mü::ıyy:;ın ş::ıxsli cüml::ıdir. mü;;ıyy::ın edin.
D) Mübt::ıda ~~z birl;;ı~m:;ısi il;ı ifada olunmuşdur. A) -----· ~ = =
E) il d::ır::ıc::ılı uzv d::ı ıştirak edir.
8)::::::::=:------~=
92. :orp_aqlarımııı azad görmakxalqıınızın b.. "k C)~===
ıs~~yıdir cüml::ısinin t;:ıhlili il::ı bag~lı sal .fıokryı_ı D) ~ ------~ --~ -
muayy:medin. ıv ı ı E) -- =-----· =
A) Xab;:ır ismibirl::ış
B) N ı· ..
• olunmuşdur
. m::ı ı·ı d ıfad;ı
aq ı cuml::ıdır. •
- 126 - ,
1
j
...... ,., 11'(.Vl;>r· ··
. . ıııa ~ora t;ıl r,
.1 11111qayğıkeşlıyı 0111111qalbini riqqara 10 . 1'
99. . ,ı· (1 ıx. 1,) cüınl:,sinin sintaktik tJhlil sxenıinı·

9 0 /oca ~f:,ş' 0 6 • DavlarDı.ıınMı,111 ..
M~ S • 1 ı.ızviı M, ,r.
---~~-=--------
ı.ıJ/fl'''' • d·n .o. abiri11dost/ .. ııst<1_ıa Malııııudov
c ;ın e ı • c" 1 . uq etdıvı ı .. //'
ıııii:ıYY· .. •··· == uın asınin sintaktikIJhlil ııııa. ı~ıılardan biri idi
A)----- - = ····•• A) ~ ----- sxemını müJyyonedin.
-----------
B)..r""""' ......••• = B) ~ - ---- - =
C)..r""""'···........
--····
= C)-~==
D)~-
-
D)
E)~
-== E)
~~-= ~ =
q ırev
- , diı. arı çayın..sahiliıulan
. . .açıq-avdııı
Qo/aııııı
100, .... ·dii(F. K;mnmıd;:ı) cuml;:ısının sıntaktik
• 107.Aranaınıısıınııhar e d
cıörııııııı - . .. d. anasının og~ııl d . ş__Y __ aıı ııca tutan Urııza
"ı;ıhlı·ı sx·eıninı mu;:ıyy;:ın- e ın. .. . • agıııı ozıına da ·d /
cuml::ısınin sintaktikt I l'I
.·
, . e.i!ıı'.~sı xoş ga/ınadi
.,._,__,...~ -
~
A) ~----- ::ıı ı sxernını muJyy;:ııı edin.
Al-,:..=--
sı-~
.,.,=~-
_
-
B)~------
~- -
cı~-:::::= C)----~ --- -
oı-······~-..,.._,,....,.. 0)-----==-
~ --
El·---..,....,....,.. -- E)~----~
--=
1 Daç/arııı arasından dağdağan kolu aşağıya doğru 108 •
• lsrajilzadaSabııtayın sı.ısaraq altdan•alıdan
10• /la~ıııııçdı (F. K;:ıriınzad;:,) cümbsinin sintaktik
sa ) d. baxmasına
. .dözıııadi
. (öfıqan) cu"ınl ;,sının
• • sınta
. ktı.k,
tJhlilsxenıini nıü:-ıyy;:ın e m. t;,hlıl sxemını mü;,yy;:ın edin.
A)=-=
C)_,_,_,_~-==
B)=-==
A) - ~ ···-·· = B) - -····· =
C)-=~······=
D)=---·--·-= E)=······== D)-~== E)-=-=
102.0ıııı qorxııdan oğlunun hadsiz diJcalliyi idi 109. Samadabarınaqda olangünaşin qıpqırmızı son
cüml:ısinin sintaktik tahlil sxemini mü;:ıyy;:ın edin. işıqları ariınakda idi (M. İbrahimov) cüml;:ısinin
AJ-----= sintaktikt;,hlilsxeminimü;:ıyyan edin.
B).-- • - ---- --- - = A)=~-=
cı-= B)~~-= C)~-=
O)·--- - ---- - O)~=-= E)-=
EJ-~=
11O. Yiikmaşın/arı dalbadaldaş, ağac, qııın daşıyırdı
103.Onu/ıJddindan çox ıaacciiblandiran ahmadin (İ. ı3fondiyev) cüml;:ısinin sintaktiktahlilsxeınini
yumorıı başa düşmamasi oldu cüml:,sinin sintaktik rnü::ıyy;:ın edin.
t~hlilsxeminimü;:ıyy;:ın edin. A) ~ - ----- ----- -
A)----- ----== B)~--=
B)----=-= C)--~=
C)-----~= D)- ~ ----- ----- ----- -
0)---= E)~ - ~ ----- ----- =
E)-= 111. O, haladcJsaj1rtaassiirat/arını dostlarına hcJw,sla
104.Direktorxalılarla döşanmiş geniş kabinetinda danışırdı cümbsiııin sintaktikt::ıhlil sxemini
var.~a/e/ayirdi(M. Hüseyn) cümbsinin sintaktik mü::ıyy;:ın edin.
A)-=---- ____..,..,.__,..__=
tahlıl sxerninimü::ıyy:-ın edin.
B)----- ____......,._,.._=
A)- """""-~ -----· = c)~..,..,,...,....---- ----==
B)- """-'-------. -
C)-~-- - D) ..,..,...,...~---- -----
D
)--
E)-~
----
~=
----
-""""'---·-·· --
...............
--
-- E)- ~
________.....,..,......--
...,,,..___
112 BölgayfJg;ılıniş ıııiitax;Jssis/ar ıni'.1~/aıı:nış s~ha/;J:/.ı

105 .. darhal müayy;Jn/aşdirdilaı· cüml;:ısının sıntaktık t;:ı ı
-0zta·· • ·b·ılmayan xalq başqa xalqlara yem o/.ıır
.. '.ı~ını
~-
cAu)mh s ının sintaktik t::ıhlil sxemini rnü:-ıyy::m edin.
B)---.=--- =
sxemini müayy::ın edin.
A) ~ - J'V"~
B) ~...,._,...,,...
-
---···
····-·-
=-
~-
C)"""'--- - C ~- ·----·~=
D) """""---·- ) ~-··-··=
"""'--
E)---
- -·-~---= o)~- ~~=
E) -~··-:-· ~
~---==
- 127-
Ciiııı/a
ı ..
··'?ı•larıııa
va ,·ııııı iJ llv
""'" ,,,,. ...
{'.,
120. ~ -- = = sxemin;:ı
uy,
. . _ . . . saq/araçatdırdı hansıdır? guncun-ııd
113. R,Jşid Faridııı dedıH_,~, ıı;ı 1ın biri s;,/ıııdir: A) Oğlunun gafil hücumunu göz(;:,
cüml~sihaqqında ~eyı ;)il .~rb.rtdsm:;ısi ild ifad:ı ağa tüfangiıı qundağı i la Şaınxa ınl ;:ıy~n Cah
A) Tamaınlıqlar isıın VJsoz ı ' vurub yer;, s;:ırdı.
. ın sın and
;ısinct;ı ar
olunımışdur. . dır
.,ı·ı·k :ılaqJsı var • B) Viza bir q;:ıd:ır gecikdiyin;:ı gör::ı .. n
B) Nünıun:ıd:ı tabı; 1 1 ::ıl:ınmJyJn
• •• ı--r yoxdur.
soz .,
. t· . . 1
Jıey;:ıtı s::ı :m taxır::ı sa ınalı oldu
ntın1ay
;ınd~
d 1
C) MJna cJhJt ::ın ::ı aq fı ·11 'fad:ı olunınuşdur. C) Kür t::ır::ıfd;:ın ::ıs;;ın s;:ırin meh otla .
D) XJbJri icbar növdaolan_eı ;ı ' 1
E) Mü:ıyy:m ş;ıxsli cümlJdır. .

sığallaya-sığallaya "Zayec;:ı" q;:ıdrı, çıç;ıkl;ırj
;:ır g;ı)ct·
.. qarb raraff/.akı. D) Mahir ş:;ıh;;ırd::ı olarkon kiçik bacı sı onu1•..
k gıı~ıaş :---~· ,,_./ -
114 Biz nalı11...meşad,t,ıı keçf!!.,_j!!.. çox darıxnıışdı. n Uçün
• --~- -- - - -- • d' (M tbrahınıov)
dağlaı:ııi arxqs_1na E5,!!_l{Ş_ l - • . . .. d• E) Biz hJmin bnd;::ı çatanda hava t::ız;,c;ı
ciintl~si~io"sintaktik t;ıhlil sxemını mu:ıyy::ın e ın. . ~ qaralırdı
A)=-..,...,..,.,...~= 121. Baxış ışdan gec galanda Agcanın gö .. •
B)~-..,.,_,...,._..= qalardı cüml;;ısiııin sintaktik t::ıhlil sxe211 .9~ 1 1
P
ının 1 ın--
da
C) -- .,._,.__..,_~..,...,..,.,...~ - edin. u;ıYYın
D) - ..,.._,._,.._.
- =
..,.,.,._.,,.._,,...,._, A)-= B)~--
E)----- ~------= C) - ~ = = D) ~ ~
-..c....::::::::::::
l ·ı..... ,ı. /is işç·ilari E) -- ~ - ---- - ~
115. Qqrşl!Jııe, çgqn va).iJjJ.$J.r••-oç~ı,ı..p-:o. - . - ...

bizim buJiJ..Tiınjzi gi!YiJdil~rcüml:ısının sıntaktık 122. Radd cavabı alacağı Aytanin ağlına bela .
t:ıhlil sxeminimü::ıyy:ın edın. · . • kt'k hl'I galıııı,·t·
cüml;::ısının sınta ı t::ı ı sxemini ınü:ıyy;ın .. <ı
A)~~------= A)-~= B)~-~n.
s,_,.,_,.,_,..__~-----=
C)-= D)-----=
C) ..,.,,...,,.__----- ----= E)-----== ---.
D) _,.,_,.,_,..__ ____=
_ _,.,_,.,_,..__
E) ---- ~ .,,._,_- = 123. "Don Kixot ' "la "Molla. Nasraddin"insorag·,..
I Mııd,
y2yı/ınıJ_d1..(I. 8fandıyev) nünıun;::ısinin sintaktik~
116. Öz milli varlığına sahib olan sanatkar lıamişa
·1::ıhlil sxeinin::ı uyğun g::ıl;:ın cümb:
elıtiraınla yad edilir cüml::ısinin sintaktiktJhlil
A).Q ş_~b;::ırd::ın g;;ıl::ın artisti _axtanram.
sxemini mü::ıyyJn edin.
A) ~-----= B) Deırnli, K::ırim::ı etibar etmirsiniz?
B)~----~-= C) N::ırt~an ::ımi xe_n::ı,da ~inm::ıdi.
c)~-=== D} Aynanın !::ı::ıccüb etrri::ıy::ı haqqı var idi.
D)-----=== E) 81inin oğlu bu idar::ıd::ı çoxdan işl:ıyir.
E) ----~- ----=
124. -~ı! giirıdan §!!ı!i!!!.!f...2_~ sanin deyi!_?(İ. 8fandiyeı
117. Bu söz/ar küradaqızardılmış kömürkimi Tapdığı nümun::ısinin sintaktık t::ıhlil sxemin::ı uyğun g;ıl~n
yandırıb-yaxırdı (Mir C::ılal) cüml::ısinin sintaktik cüml::ı:
t::ıhlil sxemini müJyy:ın edin. A) Düz altınm yarısında kitabxanad11gözl~ydc;ıy)rr
A)~-== B} K::ındin,bnarında şadlıq evitikilirdi._ -
B)-----= C) ·Quzeylil::ır daşdan-çör::ık çıxaran adamlardır.
C)-~=== D) O bar~d;:ı heç fikirbşmJmişdin?
o)~-----= E) Ana q::ılbin bir ümmandır, ey VJt::ın!
E)~-~=----=
125. Azarbaycan adabiyyatında dramaturgiyaııııı~
118. Riibababalacaolanda 1873-cüil zalzalasibaş sayı/cin MF. Axıındzadanin şeir/ari da vardır .
verdi (a. CJfarzad::ı) cümlJsininsintaktikt::ıhlil cünıl;sinin sintaktik tJhlil sxemini mü::ıyy;ın edın
-:::=:::
sxeminimü;ıyy:m edin. A)=~-= B)~-----·-
A)-=~----= C) -----·-= D) ~- -=
B)~-= C)~~-== E) ------ ~--------
D)- == E)-~~==
126. Samiranin balaca allarinin nazik va uzı'.~ e )
119. Mangöd~rakkandl~d:m ~u_sa!i~ani görandaheyran barmaq arı pıano · .. .. yarar lı idi (M• Hus
uçun . . yn
ü~)1
qaldı':1 .(Mır CJlal) cuml::ısının sıntaktik t;:ıhlil
cümlJsinin düzgün sintaktik tJhlil sxemını JTl
'
sxemını mü;:ıyy;:ın edin.
A)------------~=-= edin.
B) - ~ ---- _______.,_ A)- ...,.,_,..,_,.,~------:::::=
C)- ----------
---- = ~~
B) ..,.,_,,,_,.._,
------ =
D)------------------------- C)------- =
E)- ---------= ....._,.,_.,__= D)-~-
E) -----· ~
- 128-
··•••w •tJ https://t.me/eSources
L"ll/11/i) İİzıı/a • ..
. rıııa gora liJ/ı/i/
I da O biza tez-tez galardı cüınl::ısinin 1JJ B .. ..
aq o an. • • .. d. . ııtun siınas .
7 ı\/Jıı ıış - 111·
1sxemını mudyydn e ın. (Mı.b h' ı q;:mbatabassiiınla iş f d
1Z• "kı;ı ı
,;,ıakll ~----
A)...--------
~
-
-
~~
--
= · ra ımov) c·· 1 . .
ınüoyy,n
A) ~ - . edin
ıq cııı ı
uın >sının
sintaktik
'""---...==--
lohlil SXeminı·
B),---------- B)~---- ---cc:
C)~
D)~ -==~=
-~= C)~----~====
D)~- ~==
~~
taııwınladığ1 ~ ~
)~
f •
•enıca . . /1ekayani
. döna-döna
. . E) - =---:'.:
~ ---.c
• )'azıçı) •·dı· cüınbsinın
128 sıntaktık tdhlıl sxemıni 134 A d b
{. keçıı • za ın ıı dasta/ •f. ı · •
,,o;ıJII
o .. y:ın e ın.
d' z • ,Jl~,)17 ıırına bmçılıq e/d' ..
ancandaöyrcı d" (M . . ı ıyıııı ın;ın
ıııu.:ıY __~ = s • l· k 'k . 11 1111 • lbrahıınov) cüıııbsirıin
A)-- -- ~----=
~
~n)~-~- ~~~~~ini ınü;ıyy;nı
~== edin.
B~ ~~=
== B) == - == ==
C
D)-----·~= C) ~ ---·----
E)--~-----=== D)-----==== ~=
..,adının qatiliııi bağışlaınağı bacaran Salına E)---·-====
?' biyyatı üçün da takrarsız obrazdır
129, 1 d
dııııyıa-~
cünı ;ısını
~nsintaktiktQhlilsxemini mü;:ıyy::ın edin.
~ --
135. _M_o~/a Nasroddininorizoyazanqazını aldatması
) .. ~----- kış111111 yadma diişdü (MirC:ılal) cünıbsinin
:)~~~~--~ - ---·-·~ = sintaktikt;ıhlil sxemiııi mü:lyy;ın edin.
A) ------
c)----------
- ---·--~=
C) __.._.__,.__
-
-= B)
O) -
-------------
= =
D)""""- =..,.__,.._,.._=
---·=
E)__.._.__,.__-
E)"""" - ~ =
_İdarJınizin ınüdiri t~nqiddan natica _çıxaran .. 136. Elçinin bu toşakkür do!ıı sözlarinidinlaınak xoş idi
130
nıiitaxassisdir cümkısı haqqındakı fikirlQrdQnhırı
cümkısinin sintaktiktahlilsxeminimü;ıyy:m edin.
A) ~ ---- = 8)---- - = =
si!lıı•dir:
C)-== 0)----==
A)ismix;ıb;ırli cümlQdir. . . . E)-=
B)Cüml;ıda II dQrQCQ]İ üzv d::ı ışl;mrnışdır.
C)Mübt;ıdası ismi birlQşm;ı ild ifadQolunmuşdur. 137. Qonaq/argedarkanNinaMahruxanııııın qo/ıına
D)--- ~ ======
sxemina uyğundur. qızıl saat bağladı (M. S. Ordubadi)cümldsinin
sintaktiktahlilsxeminimü;ıyy;ın edin.
E)Söz];ır arasında tabelilik Q]aqQSİ yoxdur.
A) =-=~·····-=
131.Taassiif ki, Dalidağ qayaları Qobııstan B)-=-=------=
qayalarından da az öyranilib cüm)Qsİ haqqında C) - = ······~ ······=
fikirl;ırdan biri salıvdir: O)=-~-·····=
A)Cüml;ıd;ıki sözlQrdQn biri qrammatik cQhdtddn E) ~ - ...... ~ ······=
cüml;ı üzvl;ıri İIQ bağlı deyil. .
B)Cüml;ıda ham tabelilik, ham da tabesizlik QlaqQsı 138. Atam, anam,ustalarsöhbat/aı:iııi ka~ibtaac~ü_bla
vardır. ora bardı/ar cüml;;ısinin sintaktık !Qhlıl sxemmı
C)Mübtadası VQtamamlığı söz birlQŞffiQSİ ild ifadd ınü;,yyQn edin. __
olunmuşdur. A)- - -~..,-v--.,...,- -
-- ~ .,,..,..,..,,_
~ ~-
D)~amamlıq söz birlQŞffiQSİ i)Q,z:ırflik İsa nitq B) --
hıs~:si il;ı ifada olunmuşdur. C)---==-
E}Feılı x:ıb:ırli, sadd cümlddir. 0)-----
E)-~= .
1
\H?at heçvaxtsönmayan mübariza, dayanmayan d' n MaralRahmanzadanın .
tamaşaya va oyuncağa çevri/mayan 139. Xınalıgı ,nemasev ırda . "ml:ısinin sintaktikt;ıhlıl
V
•a_'.}'YJt,
qraıjl
.ka si/si/asiolmuş ııı cu
;ı11~~ür cüml:ısi haqqında fıkirl;ırd;m biri salıvdir: d'
B)~Uınl~d;ı üç hQmcinsXQbarvardır.
sxemini müQyydne ın. .
A) ~ ~ ===-
1arbır X;;ıb;;ırin feili sifot birlQŞffiQSİ il;ı ifadQ
C)osunınuş tayinivardır. B)----~--
C)~----
-
..,..,,..,..._--
ad;ı ınc
D)cu ' .ıayY;;ın ş:ıxsli cümlddir.
E)C"ınl;;ının X;ıb;ır!;;ıri isiml;ı ifadd olunmuşdur.
0} ~-====
UlJl];ı -~ -- E)-====
sx.
eının;ı Uyğundur.
- ~=~--
- 129 -
.. ı .. ı/;,rıı1a
https://t.me/eSources "U"J ,., .....
Ciiıııla va cıım ;, ıızı t> ~
A)-~-----·-=
. . I b xan va onun taıniz . . B) ~~- ------=
140. Gözalliya/ıeyı anlıq a ı°. da çoxdıır cüınlasının C) ~ - -----·-==
alıııasına çalışan °~~
111~~ 1 edin. o)~-~-----·=
q_ t ktı'k t;;,hlilsxenıını ımı;;,yy::ın
sına _ E) ~ --~ ------~=
A) ----~~--
B) ~-= ÜnsiJıyat vasitasi olan dil İ!JSqn .ag·ı,
147 . r'\..."'..--- '.. 'd.. /JI/Jfcı?h·
c)-= ormas·ıdır nuırnın;:ısın ;:ı cuml;:ı üzvl;:ır· .• ,a ıir
fı
D)~~-= • d. ınııı işi
ardıcıllığını mü;:ıyy;:ın e ın. ;ınnı~
E)..,.._,.,_,_~----=
A) t;:,yin,mübt;:ıda, x:;,b;:ır
141 Ag·acın bııdaqları kiilakascliyinda_n yüngii/~a B) ınübt:;,da, x;:ıb~r .
•
vellanirdi · · • ı ktik t;;,hlıl sxemını
cüml;;,sının sın a C) t~yin, mübt:;,da,t~yın, x::ıb;:ır
·ıni.i;;,yyan edin. D) z;_:ırflik, mübtdda, x;:ıb:;ır
A) ---~ ~ E) t;:ıyin, mübt;:ıda, tamamlıq, x;:ıb;:ır
B) ---------
~ ======
C) ---~ ------- 148. Yoldaşlarım m;;_ıJim bark hirslandiviıni .....
. . _ d' ) .. : goı;ıı;ık
D) ------- -- ------- ====== dinmadılor (1. 3t;_:ın ıyev nuınunasındJ cünıı .
E)------- ~~ üzv];:ırinin işkınm:, ardıcıllığını mü;:ıyy;:ı 11 edi ;ı
A) mübt;:ıda, z;:ırflik, x;:,b;:ır n.
142. Mani asabilaşdiran şahidlarin bıı boradasusm_ağı B) mübt:;,da,t::ıyin, tamamlıq, z;:ırflik, xab;ır
idi cümlasininsintaktik t;;,hliliil;;,bağlı s,1/ıv fikır C) mübt;:ıda, t;:ıyin, zgrflik, x;:ıbgr
hansıdır? . D) z;)rflik, x:;,b;:ır
A) Cüml;:ıd;;, baş üzvl;;,rlayanaşı, il d;;ı r;;ıc::ılı üzv d;;,
E) mübtdda, tamaınlıq, x::ıb::ır
vardır.
B) Mü;;ıyy::ın ş::ıxsli n;;,qlicümladir. 149. O,J1ar,da_ıı Hasan_baylaqohıın? o~duğı~nıı i/!ixar
C) Mübtadası feili sifat tarkibi il;;,ifacfaolunınuşdur. /1issi_ila-bildirirdicüml::ısi haqqında veril;:ınl;ıra~ı
ismi birl;)şma il;;,ifad;;,_o_lun_muşdur.
O) X;;,b;;,r 'b(ri s;ı/ıwlir:
E) H;)r iki baş üzv söz birl;;ışm;;,sı ıla ıfad::ı A) Düz::ıltm;:ı z;:ırfb ifad;:ı olunmuş z;:ırflik vardır.
olunmuşdur. B) Feili X;)b;:ırlidir.
143. Onun bu sözlarindakiböyiikfıkir lıayaıın manasıdır C) X;)b;;ıri mübt::ıda il::ı ş;;,xs;) v;:ı kamiyyat:ı gör;ı
(M. İbrahimov) cümlasininsintaktik tahlil sxemini uzlaşmışdır.
müayyan edin. D) Mü;:ıyy;:ın Ş;'.JXSli cüm);'.ldİr.

A)~~~-= E) İki tamamlıq işl;mmişdir.
B)~~------=
C)~~-=
~Q,:ışang, göza! Sarvina::.,san manimxoşııma
galirsan (İ. 3fandiyev) cüml;)si haqqında
D)~-=
veril;:ınbrd::ın biri s,ı/ıvdir:
E)~-~-==
A) Feili x;:ıb;:ırlidir.
144. Sa/imaxalanın oğlu tatilagcJfandaonu görnwk B) Sintaktik t;:ıhliı'i -- = sxemin;)uyğundur.
iiçiin bu hayatayığışardıq cüml;;,sininsintaktik tahlil C) II d;:ırnc;:ıli üzvlaıin iştirak etdiyi cümJ3dir.
sxemini müayyan edin. D) Xitab söz birlaşm;'.JSİ il;:ı ifada olurunuşdur.
A)==~----= E) Mübt~dası quruluşca sad::ıdir.
B)=~== .._..n,
C} ~~~~~==== 151. Kafedra ıniidiri onu tarijlayan/ariıı hamısımo~ıı
D)==~= dost sayırdı cümlasi haqqında veril;:ınl3rd3n hırı
E)=== s,ı/ıvdir: . d r.
145. ÜzeyirHacıbayov cahafatiçinda boğulan, azad/ıq A) Mübt;:ıdası söz birl;)şm;:ısi il;;,ıfada olunınuş u
arzusu ifayaşayan qadınlarm hayatını iirak ağrısı ifa B) Müayygn ş;:ıxsli cüml;:ıdir. . d.
qalamaalırdı cümlasininsintaktik t;'.ıh]il sxcmini C) Cüml;:ıda II daracali üzvl;)r d;) işlanınış ır.
mü;;ıyy;)n edin. D) X;:ıb;:ıri feilin anır ş::ıklind::ıdir.
A) - ------~= E) Sad;:ı cümladir. 1.
B)- ~~-----·== .. d3 1·tkqarbı
152. Azarbaycan draınaturgiyası tarıxın 1 b
C) ~- ------ = obrazını qalama alan MF..Axu.ı:ıjf!1.d~ 0 ·\ 0 edin-
D)-~~--------------- cüml::ısinin sintaktik t;:ıhlil sxemını mu:ıyY
E) --------"'-""'- ------_-
A) -==,,~- =
naniza
146. 7-Ç· bm vuran dar ı . b ..
'-::--·~-ı.>·- __ gıc_çıJ_ atmıs_gamının yerini B)~----~-==
daaıq muauyanl d' d'/I "'--ı.AJ· - - • • C) ~ ---- ~ ~ - :::::::::=
-~ L . ...: ~-aş ır ar cüml::ısinin sintaktik fahlil
--sxeınını mu;:ıyy;:ınedin. D)-= . ./
E)----~~-=== ------
- 130 -
"• 1 ciiıııl
r ,._ "'"''' • ••
•1 ıızı•fariıı ..
___...- .1 1 ~iros,ır ·il;ıriıı dil il;, aça /ıilm;,d;ı. 1 , .· ı:ori1 t,1/1/i/
i1
•fi,ı/'11'I ı,.. 16Q ---
153,, ....ı ı"1J//
•..ı ı,·,, ih' açm(ll/c,Jlıdıdır
ı · cuınl:-ısınin sintakt'k • 0ııfw· 1111111• •11
/ . . . .. . './\ol/
' ' 1 !ı,-:~~--------
• /,
,fll.''.'.. •ıııinİ ınil:ıyy::ın et ın. ac Mfari d.>ı:ar (M' o_ı ıı c.aı·aııı edih ~.1/,ııı •ı·a.\şı
/ /1 1 ,)/'
••
11ıl ,,~ t::ıl l'I ır C::ıhl) •• 1
ı.' ı . -· ...... ~
A)--·· ..,..r-r-
==
_____ - - - =
ı ı sxcıniııi nı"·
f\) -- -= , cuııı ::ısinin sintaktik
u;ıyy::ın edin.
B).-- ~ :===- C) ,_~~-_____ B) ~~ ---- =--:
c)····· _,..r,r-- - - - ...,_,,........= E) --c~~--~, - D) ~~,------=
D)-- -- - ~ ---- =-=
eı---- ::c-- 161. ~1,>ş,Jc/i Sac!ıq Of'1Qcı "İnı
.- r.~ııi-d11111aı11 scyrakliJşib _lıava cızca açılc,ı·- "ordii cCıınbsiıı· '. 0
l(f,> ııı:ı Ra.r.y,~ıııbııi hikcf·
S,ı Iı,ı / 111' , ,ı ın sını-ıktık ı hl'II
'.
17'",.,ı,,,a:: t.:ık,> _cığın'.~ gorı_m

tA .... d" (M lb 1 -
'.' _. _ r~ ıiınov) e
d"
111.
•
' :ı sxeınini müoyy;rn
•
': 1 ininsıntaktık t::ıhlıl sxemını mıı::ıyy;:ın edin• A
8 ))~- ____ ~=
cuın ;ıs ~ _ _ _ ___ =----~~
~-~ - C ----=
A) ,:;-- ~~--=--- )-~~-----
B)---~ ....--,-.~- D)-~~- -
C)~=-=== E)~------ --------~=
D)~ __ - ...,,......,...= 162. Bıı giiıı )Ş J
E)~ (M İb . 1.
ıa111111111 qalbini böyiik iimid!J doldurdu
mü~y·yr~~lıııdı?v) cünıbsinin sintaktikt;:ıhlil sxemini
155 S1·ı·ı·ııııiiıı daradaki bulata Y!!_Xll1la.yıııasına iki-iir
---v"--- r e ın.
keçidg;Jı1ı~·1ı (~- Ibrahin~ov)cümfasinin sintaktik
- - - • - - - -
A)~-
~İil sxenıını mu;)yy;)nedın. B)~""-'----=~-
A)~----~-= C)~-----~ ~----=
B)~------= O)~-~ -
cı----~--= E)~~-----=-
oı----~===
E)----~-= 163. -~ey;:ı.~-iJ~1, h'.zsan~nfa daha heç vaxtgöriişın<>yacayik
cunıl;:ı 5 ının sıntaktık t;:ıhlil sxeminimü;:ıyy;:ın edin.
O,A,,z.adin0J._a~g~~)..9§,!_1lıdailari11 içinda
156. A) ...... ···-·· = .
;di(M.Ibrahimov)cüm];)sininsintaktik t::ıhlil - B) - --··-- --·--- =
fxeminimü;ıyy::ın edin. C) ··----=-=
A)- ..,._,..,._
---· = D)--=-··--··=
sı~-~=
E)--·····-==
C)- =
---- ..,._,..__,,.._ 164.!!_H·:giin maraq/ı kitablaı:gillir.dilar
l!Jzfm_iiç_ün,
oı-~= cüml::ısi il;:ı bağlı s,1/ıv fikri mü;:ıyy:rn edin:--·-
E)-----== A) N::ıqli cüml;:ıdir.
Ac!qlı olduğum günlardan biri 2dıma_qüşdii

157. B) Baş üzvl;:ırd;:ın yalnız biri iştirak etmişdir.
(M.lbrahimov)cüml;)sininsintaktik t::ıhlil sxemini C) MüJyy;mŞ;)Xsli cüml;:ıdir.
mü;1yy;ın edin.
D) Qeyri-mü;:ıyy::ın ş::ıxsli cüm\;:ıdir.
E) Cüm\;ıd;:ı ikinci d;:ır;ıc;:ıli üzvl;;ırin haınısı
A)~-=
işl;ınmişdir.
B)~~-=
cı~-----= 165. -- == ~ = sxeınin;:ı uyğun g;:ı\J bilJn
O)-"-"""------= cüml;)nİ müoyy::ınl::ışdirin.
E)-= A) Qarabağ müharib;:ısi qazilJrİnJ yeni vo tomirli
monzillorverildi.
-Ha_mı Karim dayının söhbôtini diişiinôrak sıısurdıı
158 B) O h;ım doğru, h::ım d;ı s;:ıınimi danışır, mü;:ıllim.
(M.Ibrahimov) cüml;)sinin sintaktik t;)hlil sxemini
C) O, cosur vo qorxmazadamdır. . . .
mü;ıyy;ın edin.
D) Bütün bunlar ölkod::ıki inkişafın n::ı_tıc~sı~ır.
A)-= 8)-----== E) Bakı küç;)\;ıri bayramsayağı b;:ızodılmışdır.
C)------ O)-_,.._,.._,.,_,=
E)-~=- 166. Qorxmaz bıı işçini ~~la ~örın,nnişc(i cümlosinin
s..
· 159. sintaktik tohlil sxemını nıu::ıyyon edın.
ınu~tc'. ~~ qtJ/abamünasibatila tahrik edan A) ~~ ----~==
rnüaımı ıdı cümk,sinin sintaktik t;:ıhlil sxemini B)-----~== -
A)~~~~- c)-~----~-
--~~-
B)...: --...:; - === D)~..,,..,...,...,~c.-- ~
-·~~
C)--... - - E)-~----~-
D) -~
""""-
- =
~----------:l-------- - 131 -
Ciiııı/;ı V,1 l/1111İİ"V/,Jrimı
. •• ,~
,
.. göra talı/il
• /'
,,,/ hitirmısc ı
174. Miisalıibiııi diııladikca köhııa ı .
1
.... , ıç• !aıı••\l(J/(ı/,{ı"larıııaan
. 1;J (;JZ,J 1an d.I cuınlosınin
.. . sı·1 cıdısaı
ntak ·aı•a,_~ı·a .
= ---~
ı 1:mıı• l .ı
167. O !". '1 ·kibinddn hansı söz çıxarı sa, c sxcınini müoyyon lık l;)hJiJnı,~
;J\llv .: /Jellll//7l
b111 o/ um
edin.
cünılosının oı . • ,, -- -----· -
siıılaktik t;:ıhlil sxenıı d;-ıyı~n) ~:i;ün C) O A) ~ =--
A) yoldaşlarından . . B) -- ---=
D) ovvol E) ışbrı . . . . ki·,. C) ~ -- === =:::::::
/ .··nıl:,sının sıntd '" O) --~,..,..._,....,.-~-:--- ----..c-....:::
168. Tcırixi kitablardan oxıım~ ıyıq c\ı ;n edin.
hlili il;:ı bağlı düzgün fikırlorı nıu:ıy~'. . ,·· . E) ~ - ··--·· ===
tlo1·11toı1asiyad:ın asılı olaraq. cüınl:)111 ıkkı.cu_r.
• ınüoyy;:ın
'· şoxsli vo y:ı ş:ıxssız •• lo ıını
• cuın 175. DeıııJli, ııifqin cliizgiiıı/iiyii niıq ınad .
... 1::ısiniıı si Jıııı·ı·~
/ıirincı• ı·a asa.ı· şartı<' ı·ır cuın .
k':·''ırı;,.,
düşünmok olar. . ,. • . '"zl:ı hansı sxcnı~ uygun - d ur.,, nLalık '·h ı..1 lili
2. İntonasiyadan ası 1ı o 1maY '·ır·ıo ' .,, •x:ıb;,rı
' oır so .
ifad:ı olunınuşdur. . . .. 11.1 ·t ıı:"ık

A)= -- = B)----..,.,__
C)-- ~- ----= D)-~~
•
3 lntoııasıya "t(J , ıkı cur t:ı ı . ı ~ 1 •
• dnn ası ı ı o I·,11.
• olar: ıamamlıq, tamam1ıq, x·obor·' t;-ıyııı ' tanıanı ıq,
1 E) - ---- ......-----..=
176. !Jııl!,iiııkii ıışoqlcır do arııq bir çox //ıJı· 11
x:ıb:ır. . 1 ·dur '- a a ar
4. T::ımaııılıq ismi birl;-ışm:ı il;-ı ıfn(1\ 0 unmı~ • hii_ı:iiklar kimi ymw>·ırlcır ciiml;:ısinin düzı:.ii J .
3 4 • • ımı;)yy:ın
sxcnııııı .. cd.ın. ~ n~hlıi
A)l,3 B)l.2 C)l. 4 D)-, 3 ) .'
169. Hansı cüml:ı(b qoşına çıxarılsa, sintaktik t:ıhlıl
A) - ---- ~ =
B) ~ - ---- ~ ==
sxemini ,lı1yişııı;ı:;?
A) Dostu Arif lıaqqııııla s:ırt danışırdı. .. .. .. o)~-----==
B) Bir az<lanma~ın bııd:ı doğru istiqaınot goturdu. E)-~----==
C) Düşm:ııı qarşısıııda dağ kimi dayanmışdı.
D) Yeni direktor lıaqqıııclcı çox danışdı._ 177. Miialliııı .ı,·eııi ch"ırsi i::.alı e_dark?n~l'ı?!ıi/jk,f;ıııd,
E) Moktob:ı aid bütün l::ıvazimatlar yenıd::ııı isttf'mla etııT:ıtrdl,· cüml:ısinin ·iniaktikt;ıh!ili hJns:
gönd:.:ırildi. sxcın:ı uyğuıı g::ılir'!
A)-~----===
170_ --~ = sxcınin:.:ı uyğun g:ıl:ııı ciiınl:ıni
B)-~-=----=
mü::ıyy:ınbşdirin. C)-=..,.......,.,..----=
A) Asim ürdkl:ı işl:ıyirdi. D)=..,.__,.._.._ ____ =
B) Q::ıbm qılınc kimi itidir. E)-=----=
C) Bu ona ın;:ıxsus f:ıııdclir.
D) Layih;-ı lıaqqında ınarnqlı danışdı. 178. A:arlım·c<m ,ltl}/ıi_\:ı·arı rııriximJ., giirbıııli pııbl:r:.
E) Monim balaca bacım I siııifd::ı oxuyur. kimi raıı;ııaıı D. l liis,'.rn:aıl.> hir sırı şcir/Jr l,ı
ra:mışt!ır cüıııl:ı:-iııin sint:ıkıik ı.:ıhlili h:ın ·ı mmı
171. Maıı 0111111bıı sözlariıubıı Jıadsi: cbr,Jc,>cl,)
ııam:ı ·uyğuıı g;:ılir?
idim cümlosiniıı sintaktik tohlil sxcmini A)=-"-"'"'--~-=
mü;:ıyy:ınl:ışdirin.
8)=~-----=
A) - ---- ---- ~ = C) = ~ - - ---- =
B) - ---- ..,..,........
____ ~= O)------------=
C)-----==
D) - ---- ---- ~= E) .....____
- ~ ---- =
E)-----~= 179. Bıı m.,s;ı/.>ı/.ı r~ıisiıı r,ır.>dclıııl • •clıınııı
•. erılı,ı• .1111 ~. h~ n;ı
,v,-. -· - - •• • •. kıik t:ıh 1ı 1ı lı
gi:lic.ı s<ıiııiı:tli ı.:ii111bsınırı sınıa •
172. = sxcmino uyğun g::ılon cilmbni mibyy::ın edin. -sxcm-.,iıyğun g:ılir?
A) Yeni savadlı n:ısill:ır yctişdirm:ık üçiin lı:ır A) -~- ----
birimiz çalışmalıyıq.
B) Bu, Nazimin d:ıfbridir.
8) ------ ---- .,...,..,_
- ~ =
C) Qohr~:ıınanın dcdikldri h::ır bsi düşündiirürdü.
C) ---- --- - ::::= =
O)~-..,.._,_,._=
D) Monim işino ciddi yan::ışınayan. işi yola VC!dıt E)--..,....,...-==
adamdan xoşum golmir. ')
E) Muradı univcrsitet::ı q::ıbul olması münasib::ıtil::ı 180 • Hansı dimb aşağıdakı sxcmJ uY :.ıiundur-
t:ıbrik ed:.:ın :ıınisi Yaqub idi.
~ -- --:--=-:--
A) Dün~nki had ısa ona pıs t;:ısır . buaıda el:ıll
· etmişdi.
173. Ak{(hu kitabı manclaıı sonra oxııdıı cünıkısinin • )orı m;:ıt ·
torkibind::ın hansı söz çıxarılsa, h::,mincümkı yeno 8) Dün:m imtahanların n;:ıtıco
edildi.
- ~ ·-·------~ ====== da heÇk:ı5
sxemin::ı uyğun g::ıl;:ır? C) Yaman günün ömrü az olar.
D) Baş-başa vennış• agac
- 1arın arasın
A) bu B) m~md;m
D) kitabı C) Akif
E) sonra göıiinmürdü. emirdi.
E) Rais hala heç bsa heç 00 d
- 132.;
Ciim/;, va ciiıııla iizvlariıı;, göra talıli~

. . . bfardaıı onun görkaınli alim olduğunu 188. ~nası_ ona körpa vaxtında "Qaraca qız., deyib
O dıııı. .kıta cüınl;:ısının
· • d"uzgun
•• sın
• ta kt'k
ı t;:ı 11·1 azızladıyına
1,
18 -"
1111ııiJ/11 .
11 . . .. göra as1ac1I unııdıılınuşdı.ı cüml:ısinin
öyraı . .'ıııü:ıyy:ın edın. sxemını muayy;m edin.
S xenıını
. =
---- A) ~ = - -
~
Al .,..,-r-____ ---- = B)=-= -
Bl ~ ~ ----
Cl---- ~
=---- = C)=~-=
D)=-----=
Dl~====== E)-===
El~
al'idzaıııanın bıılaıııq ~lalğal.aı_·ın~aıı m~rd, üz~iağ 189 · Maluyin aınisi evim, getınak ehtimalı 01111 o qadar
182,C . k ,awyıb-yaratdı cuml:,sının sıntaktık t;:ıhlıli da hayacanlandırınadı cüınl;;ısi sxemlard:>nhansına
keçaı J ) , 1• ? uyğun galir?
X eın:ı uyğun _g;:ı ır.
ııansıs,
Al----~ -~- ____ =

A)-----~=
B)- ----~ ---- -
Bl-=-~== C)=-~----=
cl- ____
..,._,.._,....= D)-==
Dl- E)-=
Eı-~=
190. _A!ar~a~~an Respublikasıııın galacak inkişafı ma/12
j,ııaınverdi ömriiniin çoxunu kandda keçirdiyina
183göra
· şa/ıJr dolaııacagrna
- ad;ıt eımaınış .. 1::ısı•
• d'ı cum sızın ~ıını ıstedad/ardan asılı olacaqdır cümlasinin
sxemı hansına uyğun galir?
sxeml:ırd:ın hansına uyğun galir? A)~-~----=
A)~----= B)=-~ C)-==
B)_____ _,...,,....,...==
D) ------ -- E) -- ---- ---- ===
cl-~~=
Dl-~----= 191. Cümlanin sintaktik tahlili hansı sxema uyğundur?
E) -- ~ ---- --- Tj&_ıızLCJı:da.!_1..JJ,?.!JJJ1_jşıqlaı:.. Gf!asının sasi kimi
!Jıülayim v_al]J_ehriban idi. -~ • •- •
184.0ıııııı Azaringalacak ta/eyi haqqında dediyi sözlari ~A")' -~ - - - -
diıılaınak ııec;ı da xoş idi cüml;)sinin sintaktik t;:ıhlili
B)=~-==
hansı sxem:> uyğuııdur? cı~-==
Al.,.._,...,.._----= B)-==
oı~-===
Cl----== O)-----==
E)..,.._,..,..._-----=
El-= 192. Hayatdaki bağça!arın ortasında gözal sıı lıovıızları
185.Maıı başımı azca yana çevirarak sobaya odun var (M. İbrahimov) cümlasinin sintaktik tahlil
qoyanGiilnisaxalaya baxd11ncüml;)sinin sintaktik sxemini müayy;medin.
tahlilhansı sxem:>uyğundur? A)~----~-=
Al-~=----= sı~=~-=
B)-=~----= C)~=-=
C)=----= O).,...,...,..__=-----=
D)-----= E) _,.._,._.__
~- =
E)- .,.__,.._,.._
---- = 193. Ooca kişilarin sölıbati Zmırıııı qalbini qüı:ur hissi
186•Qaı~rııı siiratiniazaldıb stansiyaya çatması onun '.il;;_çlolc7ı111ırd11-cüml::ısinirı. sıntaktik t;hlil sxemini
şaharı görmakınarağını artırdı cüml::ısinin sintaktik müjyy::ın edin.
A)-_,._,.._......____ =
t:ıhlili hansı sxem;)uyğundur?
A)-""'-"------ - B)-~- -- B).,._,..._...__---------=
c )-- C)----------...,._,..._,.._--------=
---==. o)~-----
E)_____ ...............
_____ _ - - 0)----------
187,Şiddatl'fı .
E) _,_,,___
- ---- =
h k 1 11tınadan sonra daniza çökan sakitlikdan 194. Ağca xaı1111ıııı o.~ı/.-ı::.lı,iY.ı lıaqrııııdakı axşamkı
eç as da • • k . . ••
duz".. nızçı ta lazzat ala bılmır cüml::ısının c!iisiiııc,JIN Galıliyc:ı·in yadıııdcııı ı,·ı:ı:11:il'(/ı. unu te::.-
gunsx • •
A)~ ~nı ınüayy::ın edin. te; narahat edirdi (Mir Cılal) cürnlasinin sintaktik
B) """'------
~= t;.:ıhlil sxeınini ınüayyan edin.
Cl""""'
--- ~= A) ..,.__,.._,...,~-----=----==
D)---- --= • B) ~~--~ ==---
E ~-- C) _,._.,.._._-~----=----=
)------=
- □ )----~.,.._,...,,.._-----=~=
.,.._,...,,.._-=----~=
E) ..,,..,...,,.._
- 133-
D) Ali n,;;ıkt;;ıbdJ oxuyan oğlan kand
------:-:.- ..~:.a-:;:k;ib~qopıııı ba[!.l:ır, '.ışağ: 'k qohumumdur. d;ın g;ıı
195. Ağca xaıııııı /ıı: .ıla i~Colul)cü111losinın sıııtaktı E) GJnc ınüğ;rnni nec;;ı oxuyur? ~n~),
havalaendıı·;ırdı (M .
., . • .. yy;:ın ec1ırı. ıo2. Tı:irb_aı~in i~·ig_eıc~ik~a qcıran/ıq/aşd,;
t;:ılılil sxeınını ınu;ı - ----~ ~
g 17 fırd?ıı'.·ı çı~aklaı_ gucla_.~eçilird;(İ. ı:;ındaıı hıJ,.
A) -~ ------
--- --~--
B) -~~----- cünıl::ısının sıntaktık IJhlılınd;;ıki ~ 1 ?f;ındiy
11
~
~ -----::::::=::=: . • iJ ıı,,
rn·· ev)
C) -~~- edı n. . . . lJ;ıJ'Y~n
D) ~ ~ -----
-----~- - A) Çiçakfar- ısımlJ ıfada olunmu ..
E)-~~--- -- ,; B) M;;nıın . gatırc . 1·
olunımış t;;ıyindir.
. r ·ı · ş nıubı;ıd
ıyıın - ıeı ı birloşm . . adır
1
;ı 1 ;ı ıfad;ı •
. /. k. dön! qatlanıııış kagııı
196. Göd;ıkçali oğla:, ;,/ıııc.,~ ;,, (Mir C;:ılal) cüınl;:ısinin C) Tiirb:ınin içi getdikca qaran/ıq/a ·d.
{lirektorıın qahagıııa c..70)c d. birl::ışm::, il;;ı ifadJ olunmuş m;;ıqs;dıgııı dcııı,re·ı
· • .. y;:ın e ın
sintaktikt::ıhlil sxemırıı ınu::ıy • .c. el Z;ırn • . ı ı
A) ~-~---- ----= O) Giic/J- z::,rfl;ı ııa J olunmuş t;:ırzi-h 1 Yıdır.
· ·el
•
z;;ır flıyı ır.
;ır;ık,ı
~
B) ~ - ---- =
_,_,,._,._. -
C) ~- _,_,,._,._.
-----~ - E) Seçilirdi - feili x;;ıb:;ırdir.
D)~-~ _,....,,,....._----~=
203. Yayda qolıumlar, dostlar bir-birininev·
E)~-~= .. .. ı· I .. 1 ıııa
şan IannıD /, ı uçıın gec ır Drcum asininsint k.
197. Biz rastlaşanda lıar ikimizrJ_ııg veı:ib rang_a~ırdıq tJ1ı l ı·1·ın dJ k.ısa /ıvı• mu;:ıyy;;ın
.. cd.ın. a tık
(MirC::ılal) cüml;:ısinin sintaktık t;:ıhlıl sxemını A) Gedirlar- fcili x:,b;;ırdir.
mü::ıyy;:ın edin. B) Şan/anmak üçün - cüml::ınin maqsadz.n· .
;ır ıyıdir
A)=-= C) Dostlar, qolıuınlar - cümloninhamcins •
B)-=~----= mi.ibtJdalarıdır.
C)=~-= D) Bir-birinin evina - ismi birl;:ışm;;ı il;ı ifad;ı
D)=-== olunmuş yer z;;ırtliyidir.
E)=-== E) Yayda - zaman ZJrfliyidir, yerlikhaldaolan
198. Ağca11111 ıışaqlıq giiıılari şan-şarafatla, azizlik/ava isimi;:,ifadJ olunub.
baxtiyarlıqla keçdi (Mir Calal)cüml::ısinin sintaktik
204. Kövşanliklar, otıı çalınınış biçaııJklar, saralıııış
tahlilsxeminimü;:ıyy;:ın edin.
yaınaclar, toıpaq yol islanmışdı (i. Şıxlı) cümfasi
A)-====
haqqında deyil;-mbrdonbiri stJln·dir:
8)-..,.,,,,..._,__===
C)-----=== A) Mi.i;:,yy::ın ş;:,xsli cüml;)dir.
D)-~==
____=
E) _ _..._,._,.__
B) :::= ~ ~ -- sxemina
uyğundur.
199. Galdiyevqmnızı iri ali ilaAğca xanımın pambıq C) H;:ımcins t;:,yinl::ırd;ın istifad;ı edilmişdir.
kimiağ alinisıxdı (Mir C::ılal) cümlasininsintaktik D) Feili x;;ıb;;ırli n;:,qlicüınl;ıdir.
t;:ıhlil sxeminimü;:ıyy::ın edin. E) HJmcins mübtJdaların hamısı isimlaifadJ
A)-~~--------= olunmuşdur.
B)-~=----= 205. İki aydan sonra İbrahim xan Dağıstamlan qarııdı
C)-~----~----=
(Y. V. Ç::Hrnnz;;ıminli) cüml;:,sihaqqında
O)-----==
deyil;:ınl::ırdon biri siJ/n•dir:
E)-~~----=
A) Yer z;;ırlliyi yer z;;,rfiil::ı ifad::ı olunmuşdur.
200. ---------- ======
=====~ ---------- B) X;;ıb;;ır feilin x;;ıb::ır ş;:,kli il::ı ifad;:ı olunmuşdur.
sxeminauyğun cümlahansıdır? C) Mü::ıyy:m ş;;ıxsli cüml::ıdir.
A) Ona inanırdım, h::ımiş::ı ür::ıyim b::ıl::ıdçim olub. D) Feili x;;ıb;:,rli n;:,qlicütnlJdir. .
B) San~ba~ır~m, keç::ıc::ıyin yollan düşi.inür::ım. E) ~ ---~ -- sxeınını
C) N;:ı~ıc~nı bıl:mda nigaranqalanların hamısı uyğundur.
sevındı.
D) Üzüyünnaxışlarını gör::ınl;:ır bu gözalliy::ı h 206. Hakim, evimizin yerinda küçtJsa/ınnıışdır b~

qalırdılar. eyran (C. Cabbarlı) cüml;:ısi haqqında deyil:ınla r<l:ın
E) Onu başqalarından farql::ındir;:ın h::ım d"' qeyr· d' St1/ıvdir: , ndUl
saç düzümüidi. "' ı-a ı A) ~ ------- ========
5xeınin:ı uygu •
vl20üZ'
.
B) Hakim sözü qrammatık "ml:ı
201. ~ - ~~- . c;ıh;:ıtd;:ın cu
cünıl;;, hansıdır? - sxemıu;ı uyğun il;:ı bağlı deyil.
A) eşraf, bu sözl;:ırin heç zamanu d C) Mü;:ıyy;m ş::ıxsli cüml;ıdir. . d
• B) 0ziz qardaşım s;ın kim' 1 mı ulmayacaq. D) X;ıb;ıri m;;ıchul növd::ı olan feill:ı ıfa .-ı
C) Bu günüs::ıbir~izlikl" _ı_nl;;, ~an~şdığını bilirs::ın? olunmuşdur .
., goz ;ıyırdık.
E) Sad;:ı x;ıb::ırli cüml;ıdir. ____-/
- 134 -
-- -- ··- • v .._,.,,,,,,ıız ı ·
v arına gör;J t;,/ ı·ı
iqJdiJIIsonra Caınşıc.·ı cJ1111
"d aniz 11
.ı 2 13
;/'J (IJ{J •• ) .. 1 • h • Ela )'OZ ına, saı·ıqali yaz cü
1 girııe\ idi (M. Huseyn cum ;:ısı aqqındakı fık" 1 .1
zO• Jı;/iııdJl1 g,?.. J,vdir: ı ırl;:ırd;:ın biri s;,Jıv<iir m ası 1aqqındakı
5(1 bırı .\d
·d:'.'111 . A) ~ ~ ·
rıı.:irl:.ı 1 • d nür;,kk;:ıb adla ıfad;:ı olunmuşdur. B) ~ ~ =
sxemin -
A)J\'(übt:.ı a ıs;;ıxsli cüml;:ıdir. C H;:ı_ı~cıns XJb;ırli cüml;ıdir J uygundur.
,r;ıyy:ın' , . ) Feılı X b r .
B)ı•• 11 d 51 vJ x;,b;,ri söz bırl;ışm;:ısi il;:ı ifado D) T 6 '_;ı ;ır I cüml;:ıdir.
C)fv1iibl:ı a a esız mür;:ıkk;)b cün1J.-..d·
şdur. E) M" "' ır.
~- ~ === sxemin;:ı u;:ıyy;:ın ŞJxsli cümladir.
D)~
·undur. 214. Şiınaldan ascJnkiilak s . . .
uyg . ·:ıbar ş:ıklind;:ı olan fcill;:ı ifad;:ı haqqındakı fık. l ~n_gıınak bılınırdi cüml;:ısi
E);<;:ıb;ırı X
A) ~ ~ ~r-~r_d~n doğ1:1 deyi/:
oıunnıuşdur.
B) T . . . . . - sxemın;:ı uyğundur
ii 11Jl@i1Jfll/ıii~l_!l~1ll/11~ gi.j_;ID,!!!cJYôll~cj_ O!}lf- ;:,yını feı lı bırl;:ışm::;, il:, i"ad--ol d •
C) M·· •· "" unmuş ur
20B·_f;;;(q!!l~i_~ığı i}a~'.ıınıb _k~ıı~ra tıı!ladı u;:ıyy;m ş;:ıxsli cüml::;,dir
D) Feili x;:ıb:,rlidir.
•
~10-d;ı cüınl;:ı uzvl;:ırının ışl;;ınm;ı ardıcıllığını •
nuınun:ı . E) Tabelilik ;:ılaq;:,si işlanmişdir.
'";ıyy;ın edın.
nı)u z;:ır flik, ınübt;:ıda, tamamlıq,
A . z:ırflik, x;;ıb;:ır
. 215. İşd,m gcJ!an_'.:'il
. d ..
mübt::ıda, t::ıym, tamamlıq, z;:ırflık, xob;:ır
C:1/ııa uzanan kunı yatdı cüml;:ısi
B) Y in haqqın~a~ı ~~ırl_::;,rd:,n biri doğru deyi/:
C)t:ıı;:ıyin,' ıaınaınlıq, zorfl"k b
ı , x;:ı Jr . . A) T;:ı_~ını feılı bırl_;:ışrn:ı il;:ı ifad;ı olunmuşdur.
D)ı;:ıyin, nıübt;:ıd,1, tamamlıq, z::ırflık, z;:ırflık, xob:ır B) Mu:ıyy;ın ş:,xslı cüml;:ıdir.
E)mübt:ıda, tamamlıq, tamamlıq, z;:,rflik,x;ıb;:ır C) X;:ıb:ıri xab;;ır ş;;ıklind:ı olan feill:ı ifad:ı
olunmuşdur.
ıo9. Şamx!!f hanı~/ 1aJ_t~.,J'r! __,)ıam d~ hala D) =----------.. - d
!itliiııd.m tüstii ç_ıxan !ı'!fa!Jg?._./#Jf1!_ (1. Ştxlı) .. - -.-... ---
-- •
sxemın;:ı uygun ur.
E) Tabelılık ;:ılaqasi işl:ınmişdir.
~;;n;ısind:ı cüml:ı üzvbrinin işl;ınm;:ı ardıcıllığını
ınü:ıyy:ın edin. 216. Ayaqyalın kund uşaqları ora-bura qaçışaraq şeh/i
A)nıübt:ıda, tamaınlıq, z;:ırflik, x:ıb:ır otun iistiindcJsas-küyla oyııayırdılar cüml;;ısinin
B)mübt:ıda, t;:ıyin, tamamlıq, z;:ırflik, x;:ıb;ır sintaktik t;:ıhlil sxemini mü;;ıyy;;ın edin.
C)ıarnaınlıq, mübt::ıda, t:ıyin, z;ırflik, x;:ıb;:ır A)-=........,..,_,.·----·==
D)mübt:ıda, t;:ıyin, tamamlıq, t;ıyin, x;ıb::;,r B)-===-=
E)mübt;ıda, t;:ıyin, tamamlıq, t;:ıyin, tamamlıq, x;ıb;ır C) ~ - ~ ~
------ -
O)~-=~=-=-=
210.Qoııaqlar içJri daxil olanda Madina ayilib E) ~------·==
bacısıııa nJscJ pıçıldadı cüml;:ısinin sintaktik t;:ıhlil
sxemini mü::;,yy;:ın edin. 217. Nigarın babası Blakbar bay qonşıılııqda yaşayan,
A) --
-A/V"v-~ -~
-- -----
-- RafibaylilardJn olmayan, sakiııabiatli Xeyransa ifa
8)-""-"-=-=-----= evlanmişdi cüml:ısinin sintaktik t:ıhlil sxemini
cı~-=-=----= mü::ıyy;;ın edin.

D)~-=-----= A)~-~~----=
B)~-~..,..._,.__,,._..,..._,.__,,._____=
E)~-~---- ----=
C) - ~ ~ ~ ---- =
D) = ~~- ----= ----

E)~-~----=
218. - ----·· ---··· = sxemin;;ı uyğun g::ıl:ın cümlani
mü;ıyy;:ın edin. . .
A) M:ın ulduzu Qaracanın köhn;;ı penc;;ıyının
yaxasına taxdım. _
B) abu S;:ıidi ;;ızm;:ık üçün bundan agıllı yolumuz
yoxdur. .
C) Onda olan sağlam görünüş h;;ır bsı _heyrane ır ı.
. d' a·
D) Yer-yurd axşaının bozumtul kölg;:ısın;;ı
bürünınüşdü.
.. tünd::ı ay diblib boylananda Orxanın
. us
E) Meş;:ının
ümidi artdı.
- 135 -
Ciiıııb ı•,1 ciiııı/,1 iizıı/;ıriıw göril t;ıl,/il
219 . --~ ~~ = sxcmind uyğun g;:ıldn cüınl;:mi A) ~ ~ --

B) ~ - ~ ---
==
ınü:ıyy::ın edin. ) --. ~
A) Biz Mirzd f ;}t:ıli bağının dalındakı nı;:,h;:ıll;}d;:, O)-:==~ ~ --
C = ~~·- ----. ~
-- .
olıırduq. .. ·--. __
B) Onun cazib:ıdar çöhrasi cavanlıqda çox goz;:ıl E) ~ -- ~ -----. :::::::==:: ----.::::::::::
olduğundan x;:ıb;:,r verirdi. 225. Çapar/ardan çıxaıı tikan k il
C) Biz bnd:::ı çatanda günaş buludların arxasında galib yol çuxurlarında bando trı 0 YnQy
gizl;mmişdi. cüml;:ısinin sintaktik tahlil sxc;ır_ (~ir °YnCl),q c:1
O) Axşamdan yağan yağış ki.içabri tartamiz A) ~ -- ~ ____ ==::cmını nıu;ı"'~I) J,;ın.
yuınuşdu. B) ~ -- ----~ edın
·E) Yundan hazırlanmış gözal alcakl::ır hamının C) -- ~= ~ ::=:::::::::::
_ •
xoşuna galirdi. O)~--=~=---
220. H:ır iki t::ırkib hissasi ~~ -- = E) -- = = =
--...::
sxemin;:ı uyğun g;:ılan tabesiz ınürakbb cüml::ı 226. Şah İsınayıl Xatayiniıı ınah abbatı •·
hansı dır? yazdığı asarlarindan biri "Ayr 1 ,.novzıısı,n,.ı
. . . ırr OiJ l ı..ıa
A) O zaman yeni ırnnzil::ı köç;:,rikki, yaşamaq üçün cüm 1::ısının sıntaktik tahlil sxeınını .. nı1 ..ZiJ id;,.
h;:ır cür praiti olsun. A) -- = B) ~ u::ıyY;ın ecti
B) Ş;:ılı;:ırin m::ırbzind::ı t;:ız;:ı binalar tikils;:ı, bizim C)--~ ------ D)- = ---:::::::::::: n.
lı..iiç;:ımizd;:ı köhn;:ı binalar sökül;:ıc;:ık. E) ~------- ..,.__,._,..__
·····=== ~--. ·--~
C) İndi yeni h:ıyat başlayır, xalq firavan dolanır.
O) S;:ıh;:ır t;:ız;:ı müdir g::ıl;:ıc;:ık, sonra ;:ısas işbr 227.--===sxemin ~
hansı dır? ;:ı uyguncünııd
planlaşdırılacaq.
E) K;:ınd yerl;:,rind;:ı yeni iş yerl::ıri açılır, ona gör;:ı d;:ı A) Min s::ıkkiz yüz qırx sakkizinc· T
g;mcl;:ır doğma yurda dönürl::ır. Mirz;:,f:,tali Tabriz v::ı Tehran 1 ~~n no~abrıncta
olmuşdur. ş :ırl:ıtındd
221. H;:ır iki tarkib hiss;:ısi -==-~ -- = B) M.F. AxundzadJ min sakk.izyü
sxemin::ı uyğun gal;:ın tabesiz ınürakbb cüml;:ı ildan m;ıkt;:ıbd;:ı işl::ımişdir. 2
otuzaltıncı
hansıdır?
A) İndi beyn::ılxalq al;:,md;:ı hamı bizim haqq işimizi
C) O vaxt böyük dramaturg ata yurd d
çakmişdir. una abaş
d::ıst::ıkfayir.
B) Rayonda t;'>z;:ı qas::ıb::ı salınsa da, evsiz qaçqınlar D) "~~xulular" _;:ıs;:ırd;:ı ~adan, avam carnaatkimi
guluş obyektına çevrılmişlJr.
hala var.
C) Dünan taza zavod açıldı, burada ganc E) Aşıq aıasg;:ırin şeirl;:ırind::ı tar;:ıımüm edilJ
mütaxassislar işlay;:,cak.Jar. Azarbaycan göz;:ıll;:ıri real va olduqca n
yaraşıqlıdırlar.
D) O gün gal;:,cakki, düşm:m yurdumuzdan
qovulacaq. 228. ·-- ~ - - - -= sxemina uyğun cümb
E) Mehmanın t;:ıza evi hazu oldu, balaca Eldar hansı dır?
sevindi. A) Marağalı Övh::ıdi Az;:ırbaycanın görbmli
222. Tapani aşandan sonra yamacda sürünün keşiyini s::ın;:ıtkarlarından biridir.
çakan çobam gördük (Mir Calal) cüınl;:ısinin B) Saib T:,brizi Füzuli ::ıd;:ıbi m;ıktabin;ı rn:ıxsus
sintaktik t::ıhlil sxemini mü;)yy;)nedin. s;mJtkarlardandır.
A)==-= C) Seyid azim Şirvani irsinin höyükbirqismi liril
B)-=----=----= şeirl::ıri ;:ıhat;:ı edir.
C)=----= D) V~mdam bndind::ıki çox q::ıdim tarixiabid:ılır
D) = = ~ ----= diqq::ıtimizi c;:ılb etdi. . ·ı·ı.
E)-==----= E) Ağsu v;:ı V:,lval;:ı çayları Az;ırbaycanın:ıkinçJli
üçün yararlı çaylarındandır.
223. Qu!~~ın~n ci~gilt~sini, ürak döyüntüsiinü, ağırlaşan
nafasını dınladı (Mır C::ılal) cüml::ısinin sintaktik
229. Orada axşamdan küçaya yığİşıb_koıf·ansıı~)
tahlil sxemini mü;:ıyyan edin. naticasini göz/ayanlar da var idi O_.H~seyno edin
A) ---- ---- ~ = cüm];)sinin sintaktik t::ıhlil sxeminı ınu:ıyY:ın
8)---- ----~----- A)-==~-=
C) ----= = - B)=-=
D) ---- ---- - C)-==-=
E)------------- D)-----=
224. ~amiranin qaşlarınrn tan ortasında qaralan xal E)----==...,._,.._,.._,-==
qa am ucundan düşmüş mürakkab d
xatırladırdı (M H" ) .. . . amcısım
sxemini mü;:ıyy~n ~~~~ cuml:,sırun sintaktik t;:ıhlil
--,----..::...:_--=:__~-__!____:_ ___ ~
-136-
r https://t.me/eSources
.... .. o, ııı;, giir;, liJ/ı/i/
"ı·tıııfiç raııaqlarım alhıri ita
.'/)llf/cJ
•/1 ,__.,,,' '·er·di
'·
cüınl:,sının
•• • .
sıntaktık tahlil A) ~=---- ....__
ı·,,-ı..
•O'· 111,11 '· '
1ı1r1" '
1•
ı.!l 111,
B)- ~~
~
··~= ~
.r-r-=~ =
2J • f,1•/ .. ')'Jll
ıııl•• , j 11111:ı) C)- ~::---
-=~=
.,_-ııııll .,-.,-.,---·····c..--- D)-~ --c
:-------- --·~= E) ~~·-·-·-~
fı),,,,--.,-.,-.,--~-= -- -.............
~ -----.:::
=
--=....;::~--
B) ,.,..,~~.~= 236. A:- dl -
C).,.., ~·-·· ~
-a ıq )'oluııda ~al'd
O)~~~== qalıraman/arıdı . ~- ıı. _olcıııhır xa/qın
. , cunıl;:ısınin • k .
fl ı riıılira bura.nlan boruların yerin saIıvı müayy;medin sınta ·tık t;:ılı!ili il;:ı bağlı
•. darı
oıı/ııı •
oJ. ·i/ıııasiııa
• .. 1;:ısının
d.ıqqat ed.ırd'ı cuın . . A) Mübt:::ıda feili birİ;:ı m . .
z31•- •.·İJlil eııCı1il . . .. d' B) N:::ıqli cliınladir ş ;:ı ıl;:ı ıfad;:ı olunmuşdur.
,,,.,,J;ı. , tJhiilsxeınını nıu::ıyy;:ın e ın.
:ııwktık ~ = C) H;:ır iki baş v.so" b' 1
~1
.,..,r-r- --···· uz
..
D) Mü;:ıyy;:ın s;:ıxsl' z.. ır ;:ışn1;:ısı• ı·ı a ıfad;:ı· olunub
Al------...- .,..,r-r- --···· = E) Cüınl;:ıd;ı ll d ı m~x-~as;:ır c~mbdir. •
B).-- ~ .. --·· = ar;:ıc;:ılı uzvlarışbnınişdir.
cı----- ~ .,..,r-r- ···--· = 237. Har kasin borcu ek 1 .
D)----~-····· ······=
cüınl;:ısinin sintaktik~;;ı~ft;ı' qo~-ııınaqdır
E)___...... . edin. 1 1 1 1 ;:ı baglı s;ı/ıvi mü;:ıyy;:ın
.-btıissalari ~-- ~ . sxemın;;ı
T.Jrkıo lanıabesiz nıi.irak.bb cümlanı mi.i::ıyy;:ın A) Xabar feili biri ·ı •
232, B) N ı· .. . :ışm;:ı ı ;:ı ıfad;:ı olunmuşdur
uygun
~a Jq ı cuınl;:ıdır. •
C) H;:ır iki baş üz .. b.
?din. 1ziddiyy;-ıt v::ı qarib;;ılikl::ırl::ı doludur, ondan D) M.. v_soz ırl;:ışın;:ısi İ];:ı ifad;:ı olunub
A)H:ıya
E) ..u;:ıyy;:ın ş::ıxslı m~xt;:ısar cüınladir. •
baş açınaq olınur. . . .
..11Tahirami.iallıma çox xoşbJxt ıdı: onun Cuml;:ıd;;ı 11d;:ır;:ıc;ılı üzvl;:ır işl;mmişdir.
O
B) gu 1 . d.
;ı\·;ısi dünyayag;:ı mış ı. 2 38. Bu gö.,larqara 1 d
· 1 -d~ . 11 '.qgeca ·;, parlayan ııldıız kimi
C)~1 ;ımiş;ı ha_n:ı a_lim::ı hö_rı_natla yanaşmalıdır, çünki ışıq ı .' _ı (M. lbrahımov) cüml::ısinin sintaktiktahlil
elmimızı ınkışaf etdınr. sxemını mü;:ıyy;:ın edin.
D)~;aydadayını bizd;ı qonaq idi, onda xalam da A)~-~=
Almaniyadan qayıtmışdı. 8) ~ - = =
E)Qabilva Mobilq~rda7i~il;:ır, h;:ır ikisi ağır C)~-~==
uşaqlıq hayatı keçırmışdı. D)~-===
E)-~=
T;ırkib himlari ~ --
233. ~ sxemina =
uyğuıı galantabesizmür;ıkkab cüml;:ıni mü;:ıyy;:ın 239. Qadınfar badya/ardolususüdii tandirbaşına
edin. aparırdı/ar (Mir Calal) cümlasininsintaktiktahlil
A)Yen;ı havalarçox soyudu, yen;:ı qarlı-şaxtalı sxemini müayy;medin.
günl:ır başlandı. A)- ~ --··--=
t;ıpabrinin
B)Dolan Jt::ıyind::ı bayl;:ırin mülkü B)-······==
yerl:ışirdi, yaxınlıqda İsa Madinali meş::ısi q:::ırar C) - ~ ••••••·····- =
tutmuşdu. D)-~···--·==
C)Xalqınuzın göz;ı] adat-;:ın:;ın;:ıl;:ıri var, biz onları E) - ···-·· -·-··· ==
yaşatmalıyıq.
· asasboyuyu·
D)Al·ı anın •· .. . atad ır, b'ız onun Ia h;:ır vaxt 240. Nazar kişi masa/aninnayerda oldıığıınıı o saat
hcsablaşrnal ıyıq. başa düşdü (M. İbrahimov) cümbsinin sintaktik
E)D t:::ıhlil sxemini mü;:ıyy:;ın edin.
ü~;ııı EldarGoranboydan g;:ılib, bu gün is;:ı o, A) _ ~ ____ = =
gerıy:ı qayıtmalıdır.
8)-----==
l34.Xatiralardan y,ı: · k 11111
dogan sevme safıar şaJaqı · · anı· • C) - = ---- =
olaraq ·-.. ..
11
(M. '-~nunqırışlarını işıq!andırırdı O)------..,..,...,.__==
nı ...lbrahımov) cümldsininsintaktik t;:ıhlil sxemini E) -- ---- =
uayy:ııı
edin
A)--- ~ • 241. Böyn·;üsta sariimiş ceyranın axu:mcı ürak.. .
B)~=: ~---·-- === döyüntülariniaşkar görürdüm(Mır_C;:ılal) cuml;:ının
CD))=----==-·:.-.·.·:_ sintaktik t:;ıhlil sxemini müayyanedın.
E):__""-~~== A)~----==
-----~~~ B)---- ----=
23s._
lvfaktab
;, ~- ---·-·= C) .,..._,..._,,._ =
____ _,..,,....
Ingiltar"da:ah~~~arr
_'.lkdafa 1817-ci ilda D) ---- - ~=
~ni Trıü:ı~:~ı~ cuml~sinin sintaktik t;:ıhlil
~~d~in:.. ___________ ı ________________
= _
E) ~ ~
- 137 -
Ciimli, va ciiıııliJ iizv/ariıı;ı gifra talı/il
242. Vaqi/ila u.~lıı Qa.m11ağa da -~azin?1ayası11~~ı 248. Yaımağa hazır/aşan Ccılıcıııdaı- ,
- cıgcı 11..f.
aıı/111ağa ıııalık11111 o/ııııdıılar cuınl::ıs1111n sıııtaktı ıayas111a Ol~ vıırııldugunıı eşidan kiın. 0 <<>ı·/il~d
t::ıhlil sxemiııi mü;:ıyy;:ın edin. s,,ndiirdii (l. Şıxlı) cüınl::ısinin sinı kı Çıı·ug, ;:ı 11 Q 1
A)- ----= • • .. d.
sxemını ınu::ıyy::ın c ın.
a tık ı ;}1ılil
B)-~=----= A) - ------= ------ ==
C)-~-=---·= B)~-=--·---==
D)-~-----= C)~--=-=
E)-----== D) =- ·~ -·-·--===
E)-===
243. Hökuıııaniıı ardıııca galan ga11co[tla11 galaciJyiıı
ıııaşhıır akıyorıı, Oıcllo obra::.ınııı mahir [{açısı 249. Ca~ilMJ11~111,?dqııluzad;:ıııiı_1 "Kcıınaııç_a"
aıasgar dlakbaruv iıli cünıl;:ısinin sintaktik t::>hlil (asvır 0J1111E_ıı ''.~ıdısa~ar lf<!1'!ıı ıari).-;- uı~-,,1 -l!)!__esiııJa
sxemini ınü::ıyy::ın edin. ciJraı·aıı edır cuınl;ısının sıntaktik t::ılil-=---1 ---. Qq!.:aha 0,1
A)~-~~= -
ınü:,yy::ın •
cdın. ı sxerı,·ırı,ı;..:,~4Q
•
~ -
B) ---------...
C)--------~-~~=
~ = A) ~ - ~~ ===
B) ------=- ---~~==::::
D)~-~~=-= C)~----==
E)~~--~..,..._.,.._,.,= D) ~-----~..-...-.,..._,----~====:::::
244. !ş--gör;n~da fJ.tl!l1_UJ.OL111
lıö iilYJ!.ıiJiip(.'}_!Jjaıı,,.
E) ~ ---- ~ ............... ------=
~J;a.k.Wii!!.iin..9abağ!.!1!.Jiı:1üc7!iivıız s.ı.jjiııiıa 250. Kaııd arasında dolaşan sölıbaı ço .../cıı·
ıııı Çq ·b
··&anrclı{,Mir·C;:ıJal) cümlasinin sintaktikt::ıhlil sa/mışdı (1. Şıxlı) cüml::ısinin sintaktik t::ıhı·ı ş aş
• A
sxefriTni'mü::ıyy::,n edin. mi.i::ıyy;;,n edın.

• 1 sxeıııınj
•
A) ~-----=
B) --..,,.._,..._,._
----=
_________________ ----- -- ----=
A) ~- ------ ~ ==
-- B)~-----··=
c) ------------~----------
-- --- ~ .-- C)=~-. -------=
D) = ----~~ - = o)~-=
E)=-===== E)-------==
-~
a.xar-baxar/ı
245. Bak111111 kiiçalariııiıı
, __ -.--~ - -
birindiJdörd
- - - 'V\Yv' 251. _Ad~mılgı:_ın ajiııiu qail.arııtdaıı çıxau bir şeyi
oraqdaı~_ı ar~r. a ~zmacau djlııJepf!!l(~{i!E~ ev-s1:ik__ özgiJhıriJ verm;ıyi ııj_glg11111 JICCiJ _qahııLc~liı:.?
. ı / ça ona~q_Ql111Jşdı tMır C:;ılal) cümbsının sıntaktık (M.S. Ordu~adi) cüml:,sinin sintakıik t;:ıhlil sxemini
t::ıhlil sxeınını ınüayy::ın edin. müayy:rn edın.
A) = -----------
------------------
- ----= A)-=------=
8) ~ -- ~~ ---------------- -- -- B)~-----~=
C) ~~--------~--~-
-- -- ---- C)---- -==
~ --------
D) ........,._____
-- ~---------
-- --- O)----- - ---- =-=
E)=-~= E)-----=
246. Vaqif i11ciJliklari11aqadar bahıd olduğu bıı
252 •.km:.alar !!JP.1_ı ]ıfyq~ııııııı k.ıs_kin ,?:ablarıııa v:~JJ
çölır;ıdaki dayişikliyi sezdi (Y.V. Ç::,ın::,nz::ıminli)
cümbsinin sintaktik t.ıhlil sxcmini mü::ıyy:m edin.
-'k?Jl/J
ş a_J!.J..ll</
G-, !ıjaş adj-Mij}_ımiıi_lı ı ı ı ~ö::.
IBr(ıı i
.iatırlay,wdıı!ı (1. 8f;:ındiycv) cüml;ısinin sintaktik
A)--"-""- ~=----=
tahlil sxeınini mü::ıyy;:ın edin.
8) - ~ ~ ----=
C)-~~=
A)~--==~----=
8)=-=.,.._,..,_,.._ ____=
O)-~~~----=
C)=-==----=
E)-~~----= D)=~~-===
247. Mahbub xaıııııı indi biza tez-tez galirdi E) =- = ----=----=
(İ. 8fandiyev) ci.iml::ısinin sintaktik t:,hlil sxemini
mü;,)yy:medin. 253. Faytoı~da ol'!l'CJn ıııiisajir isa heç n~_ra_Jikir
A) - ------ = = \lTJnadaıı .~a_kiJ.ca ~seyr edirdi (1.Şıxl~
clffnTusıi1in sintaktik tJhlili hansı b;ındJ uygundur.
?
8)-=·-----==
C)-==~=== A) z::ırflik, t::ıyin, mübt;ıda, z;ırflik, z;ırflik, tamanılıq.
O)-==== xab;.)r
E) ~~-=------== B) mübt;:ıda, zarflik, zarflik, z;,)rflik,x;ıb;,r
C) mübtada z;:ırflik z::ırflik tamaınlıq, x:ıb:ır
, , , . . . b~r
D) t;:ıyin, mübt;:ıda, z::ırflik, z;ı~tlık, z;ırflık. x:ı ·~b-r
E) t;:ıyin, mübt;:ıda, z;.:ırflik, z;.:ırflik, tamamlıq x
- 138 -
l,ll/111<1 O'U .,,.,,.,,,, ~•n•
.... llld ı;ur;ı ıaııııı
C) Anam çox z:ıhın"'tk,

..
.d. b' d ...
cı eş 1 1, ız J gucliınüz çatan
qad;ır ona kom;ık cdardik.
D) l-1;-;ı~;ıtiınizd;;ı iri, qara bir tut ağacı var idi, acanda
o agaca dırmaşardıq.
E) ~;ı~ıd camaatının üzüınçülük sah;ısind::,ki uğurları
bızı sevindirir v;ı onların bu q;-;ıkıb;;ısi hanımı
ruhlandırırdı.
261 • T;ır k'b

1 ..1.
ııss;ıl;m• -------- = sxeınina uyğun
g:,J;-;ın mu r ;ıkbb cümbni mü;ıyy:,n edin.
_ın;ırbzind;ı hündürbir palı<l ağacı var idi,
A) K:,nd_in
hava ıstı olanda altında oturardıq.
B) '. azın n:,fosiim yerd;ı hiss olunur V;Jt;ıbi;Jt yaşıl
lıbas geyinirdi.
C) Uşaqlar çox çalışqan idi,mü;ılliınl;Jr d;ı onlara
kifay;ıt q;Jd;ır köm;ık edirdibr.
D) M::ıkt::ıblil;-;ırin olimpiadasah;ısind;ıki uğurları
mü:ılliml;ıri sevindirir,onların bu bacarığı h;Jr
k;ısi ruhlandırırdı.
E) Dün:ın hava isti idi, n;Jfasalmaqolmurdu.
262. Bacım FaridDdDs;min kimi gözal qızdır

cüm\;ısind;ı farql;ındirilmişsözü hansı sözl;ı ;ıv;ız
ets;ık, cümbnin sintaktikt;-;ıh\il sxemi dayişm;ız?
A) xanımdır 8) danışır C) oxuyur
D) r;ıqs cdir E) oynayır
263. İnsanların borcu tabiatiqonıınaqdır cüml:ısinin

sintaktik t;ıhlili il;ı bağlı s;,/ı"i mü;ıyy;ın edin.
A) H:ır iki baş üzv söz birl;ışm;ısi ib ifad:ı olunub.
B) X;ıb;ır feili birl;ışm:, il;ı ifad:,olunmuşdur.
C) Feili x;ıb;ırli, n;ıq\i cüml;ıdir.
O) Cüml;ı üzvl::ıri tabelilik ;ılaq;ısi il;ı bağlanmışdır.
E) Mü;ıyy~m ş;ıxsli cüml;ıdir.
264. Hansı cüml:ıni sintaktikc;ıh;ıtd;ın aşağıdakı

sxeml:ırin h;ır ikisin;;ı uyğun tahlil etm;ık olar?
1M'M---==I
?
/
Ciiıııla ,,a ciiıııla iizv/;,ri11agöra talı/il
266. Aşağıdakı cüml::ı hansı sxemcl uyğundur? 272 • Mika~ıı/ Müşfıq göza/ şeirlar
AiladiJyaranan garginlik <:ahandarağaya da sintaktık xi.isusiyy::ıtbri ilclb. _Yaznıışd,,. ..
cbrindaıı tasirgöstarirdi. (1. Şıxlı) mfü,yyclnedin. aglı s;,J,.,fik~lıttıı;ısj.
I ...Muayy;;ın
.. 1· tl.ır' ~,~
A) ~ __ ---·--· ~ = ŞclXS ı cüml;;ıdir. ı
B) __ ~ ~ ----·-- = 2. Uç cürnlcl üzvü işlclnınişdir· 1 ..
C) ~ ~ -- ------· ~ = x::ıb::ır. • ilubt;;ıcta, tanı
D) ~-- ~ _______ = 3. Mikayı/ Müşjiq - mübt::ıdadır .. anıı,q,
E) __ ~~ _______ ~= ifad::ı olunmuşdur. 'ınur;:ıkk.ıb a
•. / şeır
4 . gaz;; • /ar - tamamlıqdır . . d!a
267. Rus/an rafdaki kitabları avva/ oxııyacaq cüml::ısinin ·r.d 1
ııa ::ı o unmuşdur.
,ısın16·1
ır .ışnı;ı .
tarkibin::ı aşağıdakı söz)Jrd;m hansı ::ılav::ı edils:l dg, • d . 1
l;ı
:ı. yazmış ır - x;;ıb::ırdır, fcilin X;:ıb;:ı
h::ımin cümlJ yeng -- ~ -----· ~ =
olunrnuşdur. r ş;;ıkli il.ı İfarj~
sxemin::ı uyğun g::ılgr?
A) hamıdan B) asta-asta C) axşam
D) m::ıniml::ı E) t::ıw
273. -~izaı1_1i _Gaı:cav; ~nar~qlı poeına/ar 1
•
cu~ıl::ısının sıntaktık xususiyy;:ıtl::ıri iı;a'~lınışd,r

268. Söz sırasını gaydaya uyğun bgrpa etıngkl::ı HavDsla fıkırl::ıri rnü:,yygn edin. baglı s;ıJıv
bu kitabı man oxııdum cüınlasinin sxemini müJyy::ın 1. Mü::ıyy::ın şgxsli cümlgdir.
edin. 2. Üç cüm)g üzvü işlgnmişdir: ınübt::ıda
A) -- ~ ------- = ==== xgb;:ır. ' tanıanılıq,
B) ~ ~ --------- == 3. Nizami Gancavi - mübtcldadır mü kk
ifadg olunmuşdur. ' r;ı ;ıb adla
C) ~-------===-- ====
O)--~~-------==== 4. maraqlı poeınalar - tamamlıqdır s·· 6.
il::ı ifadcl olunmuşdur. ' oz ırlaşın~si
E)--===~-------=
5. yaratınışdır - xgb;;ırdir, feilin x:,b;ır ş;ıkli il;ı.
269. Söz sırasını düzgün b::ırpa etdikdg hansı cümJgnİn olunmuşdur. ıfadJ
sintaktik tgh)ili -- ~ -------= = sxemin::ı
uyğun olar? 274. Vaqif va Vidadidan sonra Azarbaycamn/m
A) Yay tgtilind::ı doğma k::ındimizg getmişdik biz. tarafiııdu çoxlu şair/ar yetişib cüml::ısinin sintaktik
B) Mgnimlg sinif rJhbgri Cglal mügllim görüşdü. xüsusiyygtl::ıri il;;ı bağlı düzgün fıkirl;ıri seçin.
C) Çox gözJgdik şghardgn ggbn qonaqlan. 1. Cüm)gdg zaman vg yer ZclrflikJ;ıri işl;mmişdir.
D) Turistlgr dg maraqla o mgnzgrgni seyr edirdi)gr. 2. Tamamlıq yoxdur.
E) Yarış qalibldrinJ mükafatları ::ımgkdar mgşqçi 3. Tgyin sifatl::lifad;:ı olunmuşdur.
taqdim etdi. 4. Mübtgda isim)g ifadcl olunmuşdur.
5. X;;ıbgr mürgkbb feill;;ı ifadg olunmuşdur.
270~ Cümlg)grl;;)bağlı salıv fikri mügyygn edin.
I - Qızım, anan yadına gg}irmi? 275. Cüml::ı haqqında düzgün fıkirl::ıri mi.i::ıyy;ın edin.
il - Sifati bir az yadımdadır.(İ. Şıxlı) O, qohumlarını, qonşularmı, sevimli dostlarım ıoro
A) I cümladJ feili xgbgr, II cümlgdg ismi xgbgr davat etınişdi.
işlgnmişdir.
1. H;;ımcins tamamlıqlar işlgnmişdir.
B) M;;)qsgdvg intonasiyasına görg forqli cümla)grdir. 2. Hdmcins tamamlıqların hamısının t;ıyini var.
C) I cünılJd::ı qrammatik cghgtdgn cümlg üzvl::ıri ilg 3. Sad::ı, mü;:ıyygn şgxsli cüml::ıdir.
bağlı olmayan söz iş)gnmişdir. 4. CümlJnin X;)bgrisöz birlgşmasi il;ı ifad;ı
D) 1I cümlgdg ikinci dgrgc::ıli üzv işlgnmişdir.
olunınuşdur. _ . . . dir.
E) I cümlgdg anan sözü mübtdda, il cüınl::ıd::ı sifati 5. Mübt::ıda v;;ı x;,ıbgr 111şgxsın t::ıkınd::ı ışJ;ınnuş
sözü tamaınlıqdır.
. . .1 baölı sa/ıı'
271. Cümlg}grdgn birini ilcicür tghlil etmgk olar: 276. Cüml::ınin qrammatik xüsusıyygt);m 1 ;ı 0
A) Gdrgin işdJn sonra dincglmgk lazım idi. fikirl;;ıri müJyy;)n edin. .. .. ,-3k
B) Ehtimal ki, gkin sahg}grigenişlgndiri}gcgk. Har bir günahkarın cazasını vermak uçunga
C) Dün::ınki yığıncaq haqqmda qgti fikir demgk onun özünü tapasan.
olmazdı. 1. MüJyy;m ş~xsli cümlJdi~. . ·r:d:;ı edilınişdiı.
D) Tgki s::ınin istgdiyin maşın olsun. 2. CümlJd;) tabelilik ;;ılaqgsınd;)n 1st1a b
E) Düşm::ındgn öyrJnar eybini insan. (S::ıdi) 3. Xdbdri feilin arzu şdkli ild ifadg olunu •
4. Cümlgd;, iki tamamlıq var. . :;ısi il:ı ifadJ
5. Cüml;;ıd::ıki bütün üzvlJr söz bırl::ışrn
olunmuşdur.
~, .. ,.,,, cııııı/iJ .. l .
,.,,https://t.me/eSources
----------..:..:..:.:.:.:.:~ıızı• iJrı,,iJ g ..
31111113 ıik xüsusiyy;)!bri ib bağlı SiJ/ıv or,>ta/ı/i/
in qr, ··
iiıııı.:ııı .. . ,:,ııl:ışdırın.
~11-C ,ri ııııı:ı) )/ ba,ı qoyığa rast galirsaıı.
" -~ır.1 ı ,d, ,ııı ' ct·
tı . /orıııI ı . li oeniş cümlJ ır.
ı:ııııl il sJX.S ;::, . d k' .
v , \ii,,y)':ı .' . i s::ıxsin t;:ıkın d fı :.:ıv;;ızJık];:ı ifad;;ı
1. ı• "bP' • da ıkınc ., ,
1 ~ ııı • - iıır. .. .
•• 1 1ı1ıııııt 1 !(. 1 . .,.,b:.:ır ş:,klı ıl:.:ı ıfad;;ı olunub.
l • ft:1 1I1X<> . . .
, _;(;ıb;ıfl .,.• 1ci d:.:ır;;ıc;;ılı i.izvl;;ır ıştırak ctınişdir.
d::ı ,,...ıı
·,'· cüıı 1 1l:ı d-:ıkl
,f,
' . -k1• üzv söz bır
1
· 1;;ışm;;ısı. ı·1;;ı ı.f:ad:.:ı
. Ciilll J ~
). oJtınııı ıısdur.
.,
0 ınü;.:ıyy;;ınl;;ışdirin.
278.lJ)::: ~
---=-
==
ıiitUJIU=,ll
ı. ~ -------- --
7 ~
.... ~~-- --
3.---, dan biri siz;.:ı g::ıbc;;ık.

l)saqar . d
a. ' .. --koünl:mn a mı s;;ın yaz.
b.Buboyu ;::, (S. Vurğun)
_ xırıncı vagonun üstün;;ı
Qolaıı a . tullandı.
c. "' .. dostum S;:ılima kıtab bağışladım.
d Buoun - f. . .
• "' d;mqalxan burulgana t:.:ıra • ır;;ılıladı.
e.O,yer (F. K::ırimzad::ı)
ınüJyy;;m!Jşdirin.
ö-unlugu-
219, UYo
ı.-=
2.- ~
3.~ ----=
=
a.S;ınan, sabah sizJ gJlac;;ıy;:ım.
b. Otaqlaraqaravul tJyin etdi)Jr. (M. CJlal)
c.Ramazanindi S;.:ıliınin gözünJ daymir.
d.D:ınizin salıilind;:ı Salimi gördüm.
e.Qonşunun göz;.:ıl xasiyy;;ıti var idi.
280.Verilmiş cümlJd;;ı cüml;;ı üzvl;;ırinin işl;;ınm;;ı

ardıcıllığını mü;:ıyyJn edin.
Çayııı kônarındcı yerlaşcm kandimiza baxa-baxcı man
köhııa dostumu xatırlayırdım.
1.Mübt;ıda 2. XJbJr
3.T;ıyin 4. Tamamlıq 5. Z;:ırflik
281.Verilmiş cüml;:ıd;;ı cüml;:ı üzv)grinin işl::ınmJ

ar~ıcıllığını mü;.:ıyy;;ın edin.
Guınüşgölün iistündaki s;ıma indi t;ıbial r;ısmini
xatırladı rdı.
l. Mübt:ıda
3.T;ıyin 2. X;;ıb;;ır
4. Tamamlıq 5. Z::ırflik
•c--
282 uınJ;ıt • • .
ardıcını· :ırın 5!_ntaktık t::ıhlil sxemin;:ı uyğun işl;:ınm;:ı
G-- gını mu;;ıyy;;ın edin
t
ııınan ki • d' •
Maluındu; 1 :vda ~eç kim yoxdur.
sevınaya nardır
l ı, _dunankı hadisani töradanlar bizi
Deınaı- •
I ı, pianı ra.
•·-----____ ısa sabah açıqlayırıq.
2.~ --~====
3 ~
-~ -=====-
~------:-+;------~ - 141 -
--
Dıırğıı işara/Jri
8. Cüml::ıda hansı durğu işar;ıl;;ıri qoyı,ı

Durğu işaralari • • say,. fıeı·ı, avazf ı·kbir Söz{;,
• sijat,
isim, '"aıı,,
b ŞcJtt?
•• •• ifi • d . I
ciimla uzvu vazı asın a ış ana bilir tın/Q ,.,,,ı
Iır.')
1. Hansı cümlad;ı vergu
.., d" .. qoyulııuııııışı
. uzgun . lduounu bila A) qoşa nöqta, v_ergü\ 8) Verguı
• .. 1%ıs,
A) Amma, o ikiıabrlı arabalaı ın n;ı o b
C) qoşa nöqta, tıre D) tire '111oı;ıri~
bilm;ıdil;ır. (M. Süleymanlı) . E) tire, dırnaq 1ar ı:ıı.ı
'Ver0ı,ı ~
B) Ana, oğlun, qızın var, guna
.. !ısız- qana baıs
olma. (İ. Şıxlı) . _ · (İ Şıxlı) 9. Cümlad;ı hansı durğu işar;ılari 90Ytılınaı d
C) O, ir;ıli atılıb iri b;ıd;minı qabaga vef d ı. · Şair saııı•ora ho--1ıondarın
. I111zııru
..
110 ça· ı . ır?·
D) O, şübhasiz, g;ıl;ıcak. A) qoşa nöqta, vergu..I 8) Vergaı
gı, ırfa,-
•.
E) İlkin, yola hazırsan? C) vergül, nöqta D) fır .'.1 ıre
E) vergül, nı'da ışarası
• • e, noqı.<,ı
2. Verilmiş cüınlalard;m hansının sonun~amütlaq sual
işarnsi qoyulmalıdır? (Durğu işaraları buraxılıb) 1o.Cümlad::ı ha~~ı durğu iş_~r~si buraxılmışdır?
A) Ramiz m;ısalanin cavabını Ayseld:ın soruşdu Bir gün bu holandara doyuş papağı dabi!
B) Buludlarqıpqırınızı alovlar k_imidir O ldll.
qalazıın
C) Mag;ır bunlar da bizimkilardır A) möt;)riza B) vergül, tire C) ik•
D) Gördüklarinihamıya danışsana D) tire E) ı.k.1 tıre
• ı verguı
E) Biz yeni ili Finızgild;ı qarşılayırıq
11. CümJ;ıd;ı hansı durğu işarasi buraxılmışdır?
3. Hansı cümlada o ;;ıvazliyind;m sonra vergi.ilqoyula
bilar? asi ov/ağa Ceyran diiziina galib çcıtdılar.
A) O işa m;:ısuliyyatla yanaşır. A) vergül, tire B) tire C) ikiver ..
D) mötariz;ı E) iki vergül, tire gu
1
B) O oxuyur.
C) O da bizim kimi h;:ıvasl;ı çalışır. 12. Atam suruşdu Ay Farid diinan bağı sıılaınışsan
D) O ki yaxşı şagirddir. cümlasind;ı buraxılmış durğu işar;ı];}rini göst;ırin.
E) O ham da göz;:ıl qarmonçalır. A) qoşa nöqt;;ı, dırnaqlar, üç vergül, nöqt;ı
4. Hansı cümlad;ı vergül qoyulmalıdır? B) qoşa ııöqta, iki tire, iki vergül, sual işar;ısi
C) bir tire, iki vergül, sual işar;ısi
A) Heç bs 31inin xatrini manim qad;ır istaya
bilın;;ız. D) qoşa nöqta, dımaqlar, vergül, sual işarasi
E) iki tire, vergül, nöqtd
B) M;;ın o günlar özümü çox xoşb;;ıxt sanırdım.
C) Bu is;;ı özlüyündaan mühümhadisa idi. 13. Miial!im soruşdu Oğul ııiya susıırsan
D) 3Ib;:ıtta sözümüzsözdür.
cümlasinda buraxılmış durğu işar;ılarini göst;ırin.
E) S;;ıhar o binanın qarşısında rastlaşdıq. A) qoşa nöqta, iki vergül, dımaqlar
5. Hansı cümlada vergül düzgünqoyıılıııamışdır? B) dırnaqlar, mötariz;;ı, sual işarasi
A) Ana, V;ıt;ın çağırır, getmaliyam! C) tire, dırnaqlar, vergül, nöqt;ı
B) Gülac;ıks;-ın h:,r bir zaman, Az::ırbaycan, D) qoşa nöqt;ı, dırnaqlar, vergül, sual işar;ısi
Azarbaycan!(S. Vurğun) E) qoşa nöqta, vergü\, sual işar;ısi
C) O, ancaq s;;ın;ı inanır.
D) Bu, dostumunbağışladığı kitabdır. 14. Cüml;;ıda hansı durğu işar;ı);ıri buraxılmışdır?
E) Biz, albatt;},qalib g;ılac::ıyik! Böyiik ıniitafakkir H. Cavid yazırdı asiri oldıığıım
bir şey varsa, o da lıaqiqaı va yena haqiqatdir.
6. Cüml;ılard;ın birinda vergülünişlanmasini düzgün A) tire, dımaqlar, vergül
hesab etmak olar: B) yalnız qoşa nöqt;:,
A) Bu torpaqda, nar da yaxşı bitir. C) qoşa nöqta v;ı dımaqlar
B) Manim o, maktı.ıbdan x;;ıb;ırim yoxdur. D) qoşa nöqt;:,,tire, vergül
C) Man ki, s;ınin bar;ınd;ı pis söz demamiş;ım, E) qoşa nöqt;;ı, dımaqlar va vergül
D) Halbuki, Vaqif bu işi hamı dan yaxşı bacanrdı. 15. Cüm);}d;ı hansı durğu işaralari buraxılmışdır?_ .
E) Tarana, ancaq sana inanırıq.
L. Tolstoy yazırdı Bütün xoşbaxt aı'la/ar bir-bır111
_ ..3,
7. Tabesiz mürakkabcürnl;ınin tarkib hiss;ıl;ıri arasında banzayirlar, badbaxt ai/aların
• ısa
• I1arasibır cıı
n;;ı zaman vergül işar;:ısindan istifada edi/nıir? badbaxtdir.
Tarkib hissalari... A) qoşa nöqt;l, tire, vergül
A) va bağlayıcısı ila bağlandıqda B) yalnız qoşa nöqtd
B) intonasiyail;;ı bağlandıqda C) tire, dımaq, vergül
C) yani bağlayıcısı ib bağlandıqda D) qoşa nöqta, dırnaqlar
D) qarşılaşdırma bağlayıcısı ila bağlandıqda E) qoşa nöqta, dımaqlar va vergül
E) t;ıkrarlanan bağlayıcılar ila bağlandıqda
- 142 - ·
1'.\ıı:ıı .
ciiıııı:ıt. nı•oıı kııııı
-u isar:ıl:ıri buraxılınışdır?
ısı durg ,. ı,,.. .. I ·ı·
. buraya nurıın sa ıı 111cJ
4. Dedimki ~:d
A) 3, 4 B
,
==-~-----
(;:ı; :ın arxayın olsunlar.
C) 2, 4 D) 1 2 E
16· -1,ııı 11. 1 -:ı., inızad;:ı) . . . . . . 24. N;J/ıayaı lıaınısı o· 111 . . ' ) 1,4
oıı'•ıi. (~·_,....r B) vcrgül, ıkı tıre C) ıkı tırc
yığıldılar. g gafını va ııavasi biryer;J
e,ı/Jrı ,,ül.tırc . E) qosa nöqt::ı, vergül, tire
·ı,,cr.:ı
A . ·crı'u··ı • ıın~ ' Cünıl:ıd:ı hansı dur, · .
D)ik1 ' 0
d .50 isar:ıl;ıri buraxılmışdır? A) qoşa nöqt:ı ik. gu '~_ar:ıl:ırı buraxılınışdır?
nsı uı g • ' • , , . . , ı vcrgul B) .. .
ı,d:ı 113 ·da 0 ôaclar çıçaıi nç-aııua C) ıkı vergül \ergu1.' tırc
cnııı , I eriıı<1 yaj. E) vergül D) tırc, bır vergül
11' f,/ŞıJI /fi
.:c,
. . . . . .
011 ; 1 ıfi. .. B) vern.iil,ıkı tıre C) ıkı tırc 25 - Doğmsıı ınan bu •
r,ı ıı , .iI tıı e ~ .. ··ı . .
c)ikİ''ergt_' E) qoşa noqt:.:ı, vergu, tıre ıııaı•ar7/ ışa qaı ışmıraııı aııcaq 1/J/İl'asi ifa
A ,ergıı, .., ıırc . . _
« aıııranı.
D) 1 • 1·-:ar:ıl;:ırinın ışl:ınnı:ı ardıcıllıgını Hansı durğu işar ı · • b

ur"u
d ::, '( edin? :ı orının uraxıldığmı mü:ıyy:ın
xılnııŞ
18-Btı:J·y:ııı edin. A) bir vergül,tire
010Y .. ••1dii
B) bir vergül,dımaqlar
-dııılll , •. C) iki vergül D) tire,iki vergül
,JzJI• ' il haragec ıı
(jor,ısaııAq 2_qo,a nöqt::ı 3. sual 4. vergi.il E) tire, dırnaqlar
ı.tire 4 8)2. l,4.3 C)4.3,2, 1 26. bN,1/'.~Y~I isli a'.:qı_'.sı giinlariqıırıardı, sentyabrııı on
A)ı. 2,3, E)? 1 3 4 eşı ılk c/,1rsguıııı galibçatdı.
" 4 1 -, ' '
DJ3 2, , Cüınl:ıd::ı hansı durğu işarobri qoyıılmuıııısdır?
• . :ısi il::ı bağlı s;J/ıviJ yol verilmiş A)Vergu
~uıi.in ış 1:ınnı
"] • ' •
. 'tıre B) vergül,qoşa nöqt:ı
19,Ver.:ı l:ıri nıü:.:ıyy::ın cdın. .. C) ~ergül,vergül D) vcrgül,ınöt:ıriz:ı
oüınunJ k' lovr.adır. onda olmaz hun::ırcbn :ıs:ır.
E) tıre, qoşa nöqt::ı
ı. ı-ı~r kJS ~- i cilovl~yabilınirs:ı, lı::ımiş::ı nı:ıyus
2.f(İlll qJZ:l 111 27. Nümun:ıl::ırin birindodurğu işar:ısi s;ı/n•iıı;ı yol
olur. k·. isi bacarmırdınız, onu niy::ı öhd:miz:ı verilmişdir:
3.Ma~a~-~-•; A) Yaxşı övladatanı v:ızir ed:ır, pisi r:ızil.
oöıurdıınuz. .
" d ki qoluında güc var, m:ın t::ıslım B) Ağıllı adamodur ki, dediyininn:ıtic:ısini
4.N:ı q:ı :ır ' ;;ıvv:ıld:ın gör:ı
bilir.
olıııayacağaın. .
, Mlına g;;ıl:ın Jı:ır işi etın:ı kı, sonra peşman C) Çalışmaq lazımdır ki, im k:ıs öz ata-babasıııın
). - bildiyind::ın çox bilsin.
olma yasan. D) Biz yalnız ağıl v::ı biliyimizsay:ısind:ı yaxşı v:ı ya
8)3, 4, 5 C) 1, 3, 5
A)1,3,4 pis, xoşb;;ıxt, ya da b:ıdb::ıxt o\unıq.
D)1,2,4 E) 2, 3, 4
E) Saf z::ıka, pak beyin,doğru t:ılim bütünbunlar
ıo. V,/iııin işi çoxasan idi ınaktablara qazeı payl~yırdı ::ıxlaqi t::ımizliy:ı aparır.
cünıl:ısin:ı ııJni bağlayıcısı artırılsa, hansı durgu 28. Arvad. kişi, qoca, cavanbir sözfa lıaıııı onun üstüna
iıamind:ı~ istifad:ı edil::ır? düşüb dan/ayırdı.
A)qoşa nöq!:ı B) vergi.il C) vergül v::,tire Hansı durğu işarnl;:ıri qoyıılıııaıııışdır?
D)nöqt:ı E) tire A) vergül,nida B) tire, vergili
21.Döv/at ınaımırları yani nnzirlar, idara rais/ari, C) vergül,vergül O) qoşa nöqt:ı, vergül
onların tabeliyinda olanlnr xalqa diqqat va qayğını E) tire, qoşa nöqt:ı
arıımıalıdırlar. 29. Hansı cüml:ıd::ı vergüldüzgünqoyıı/mamıştlır?
Cümbd;ı hansı durğu işar::ısi buraxılmışdır? A) Xülas::ı, çox şeyd;;ın danışmaq olar. .
A)vergül, qoşa nöqt::ı B) qoşa nöqt::ı B) M::ın bura atamın tapşınğına gör:ı, g;;ılmış::ım.
C)vcrgül, tire D) vergül E) tire C) M::ıtan:ıt, anan s;;ıni gözl:ıyir. .
22·Cüml;;ıl;ırin birindavergül işar::ısi düzgün D) Aldığımız m::ılumata gör::ı, müşavır::ı ayın axırıH<la
qoyıılıııaıııışdı r: keçiri1::ıc::ık. .
:ı Yüsal, doğ.msu, 0 günd:ın ged::ındir. E) o, doğrunu yalandanseçm:ıyı bacanr: .
C~ ~;ç_ox şeyı q?sd:myanlış deyir. 30. Dialoqdanveril:ın cüml::ıd:ı hansı durğu ışar:ıl:ırı
D)Onın ~ı, ~u ışd:ın x::ıb::ırin var. buraxılmışdır? . .
E)Q;he~ı~_kı, tez gedibdir. -Kariınxan ııecasan.ded~-naxoş-zad d~yıls~n kı!
..ş ~u?uqışlağı Qıraqbasanın __ ______!._:·_ ·".J (M. lbrahımov)
2l LI Gozudur aranın, cüml::ı-cahanın. (M.P. Va~-9~ ··:;· ·•:';'.~:-:~A).-;
·üç\i/~{JkfÇ;;gül, bir sual
•ııansı .. • .. b. l
qoyuı cum];;ıl;;ırd::ı vergi.ilişarasi düzgün B) iki tire, üç vergul, ~rsua
1.Gö~u~dur? C) üç tire, üç vergül,..bır ~ual
2.O,::~r, ~aşa..düşm::ıyib, ay bala. D) dörd tir~,~'ıç ver.~ul,bır sual
•
~s, sdnq~~~~~n
~şübh::ıl::ınirs;m?
~::ıs~ifn_::ı~arx;_a;la;n~ır~d:ı.______ L~E:)~b~i~r
~ti-re~, _•ki_v_er_g_uı_________ _
- 143 -
vıır;;ıı •~... •••·
37 . Cüınl;ıd;ı. hansı durğu
.
işar;,l;ıri bur
ax.ıırn
. .. :'.ldJhansı durğu işar:,l:ıri Yığmcaga respııblıkaınızın biitiin
.. ı I . Yaradı
1 Şdır?
•
31. Dialoqdanvt!nl:,ncuıı1 lc zi}'a/ılarının nımıayanc,a arı yazıçı/ cı
. . ! ar ra
buraxılmışdır? . d
/10 J/1/111
7 (I\A ibrahimov) bastakarlar alım ar toplaşmışdılar. ssaııııa,.
- ,\l;maııı/ıacydedt-taıııı .
'I.
~ A) qoşa nöqt;ı, tire, vergül
.,.• tıre.
A) ır:ı · uç ·· ,·eraül bır sual
~ , . B) qoşa nöqt;ı, üç vergül
B) üç tire, bir vergili.bı.r sual C) iki vergül, iki tire
C) iki tire, iki vergül,b!r sual D) dııııaq, iki tire, vergül
O) bir tire, üç vergi.il,~ır st1al E) tire, iki vergül
E) üç tire, üç vergül,bır sual
• sJ/n'İllil yol
. •
32. Cüml:ıl:ırd:ın birind:ı durgu ışar;,-ısı 3 s. Cüml;ıd:ı hansı durğu işar;;ıl;:,ri buraxılnu ,
Bu ağ sarııntıl ehramlar qadiııı Misir hŞdır?
verilmişdir: .
A) Gördüyünişi 1:ıyaq:ıtl:ı yeno:ı yetırs:ın,
• h:mıiş:ı fıronların ınaqbaralaridir. şa laı-ıııın
başın uca olar. .. A) iki vergül, qoşa nöqt;:, B) iki verg··ı .
B) Z:ıhm;,-ıtkeşlik, ağıl, faras:ıt: bunlarbu gun C ) ı·k·ı tıre
· . D) vergül,u , tıre ..
0
xüsusil:ı vacibdir.
E) vergi.il,tıre q şa noqı~
C) O, çox adamı yaxşı tanımır.
O) H::ıqiq:ıt bir daş q:ıd:ır s::ırt, bir qönç:ı q:ıd:ır 39. Cüml;:,d;:,hansı durğu. işar;ıbri bııraxılrn ış dır?
yumşaqdır.
Gamiyolunu azn~ış bır q~dar sonra yaxınfı d .
E) H:ıqiq:,tin d:ı, gülün d:ı tikanı var. aysberqa buz dagına dayıb deşilınişdi. q ak,
A) iki vergi.il,tire B) iki vergül qo _
33. Cüml:ıl:ırd:ın birind:ı durğu işar:ısi sJlıVİllil yol C) ı.k.ı tıre
.
.
D) ' şa noqt~
vergül, qoşa nö t;ı
verilmişdir: . E) vergül, tıre q
A) O, vaxtında g:ılmişdi, amma Sonagiliiş yerınd:ı
tapa bilm:ımişdi. 40. Cüml;ıl;ırd;ın birind;:,bir tire, iki vergülb;ı
B) G:ıl:ın lfas;ındir- uşaqlıq dostumdur. olunmalıdır: (Durğu işar;:ıl:;ıri buraxılmışdı(}a
C) Siz ya k;ınd:ı getm:ıli, ya da şah:ırd;ı qalıb noz:ırd;ı A))Murdadla~za ata v:;ı oğul iş paltarlarını d:ıyişdilır
tutulan işl;ıri görm:ılisiniz. B Ora a otagın qarşısındakı alaçıqda bir dir:ık •
O) ôhm:ıd d:ı, V:ıli d;ı, Vüqar da öz qabiliyy:ıtl:ıri basdırılmışdır.
say:ısind:ı ucalıblar. C) İlin bu faslind;;ı oktyabr ayında ad:ıt:ın havalar
E) M:ın b;ızi uşaqlara - Vasifa,İlkin:ı, Şahlara h:ıl;ı soyuyur.
tam inana bilmiram. D) Dağlar d;:ır;;ıl;:ır düzl;;ır pambıq kimi ağ v;ı yumşa
34. Vasit;ısiz nitqli cüml;ıd:ı durğu işar:ıl:ıri hansı qarla örtülmüşdü. q
ardıcıllıqla qoyulmahdır? E) Döyüşçübr m;:ırd oğullar hücuma keçdilar.
Müdrik/ardanbiri Düşman tas/imolmayandaonu
41. Cüml::ıl:ırd;:ın birind;;ı iki vergi.il,bir tire işar;ısi baıpa
mahv edarlardeıııişdir.
olunmalıdır: (Durğu işarnl;ıri buraxılmışdır.)
A) tire, dımaqlar, qoşa nöqt:ı, vergül
B) dırnaqlar, vergül,tire A) S;:ırv;ır n;ıinki söhb;:ıtind;:ın qalır h:ıtta b;ız:ın
C) qoşa nöqt:ı, dımaqlar, vergül,tire zarafat da edirdi.
D) qoşa nöqt:ı, dırnaqlar, nöqt:ı, tire B) Rangi gah qızarır gah ağarır ;,ll;ıri h;ıy:ıcandan
E) vergül, tire, dırnaqlar, nida titr;;ıyirdi.
C) Burada dağlar qayalar düz;;ınlikl:ır h:ır yer
35. Vasit:ısiz nitqli cüml:ıd:ı durğu işar:ıl:ıri hansı yamyaşıl idi.
ardıcıllıqla qoyulmalıdır?
D) İlqar Nicat Gült;:ıkin ;ılaçı t;;ıl;;ıb:ıbr suallara
tez
Man o zamanlar_Bayıl madanfarinda /ahla idim dedi.
A) dırnaqlar v;:ı tıre cavab yazdılar imtahan zatından çıxdılar.
8) dırnaqlar, vergül,tire E) O deyas;;ın qarşısında duran adamın qardaşı
C) dırnaqlar, qoşa nöqt:ı, nöqt:ı olduğuna inana bilmirdi.
O) dırnaqlar, tire, vergül 42 • Birind;;ı tire işar~si işl;:ıdil;;ı bi/ıııaz:
E) yalnız qoşa nöqt:ı •
A) vasit;;ısiz nitqi mü;;ıllifın-sözl;ırind;ın
Cüml:ıd;:ı hansı durğu işar:ıl:ıri b
36. M farq l;ındirdikd;:ı
~ uraxı 1mışdır?
eyva agac1arının budaqlarınd k • B) ;ılav;:ı il;;ı aid olduğu söz arasında ...
müxtalif ranglarayaşıla sar a ı yarpaqlar C) hamcins üzvl;;ırd;;ın sonra ümumil;ışdiricı soz
A) tire, iki vergül ıya qırmızıya çalırdı.
işl;}ndik:d;}
8) ~o_şa nöqt:ı, tire, vergül D) dialoqlarda d r~isi
C) ıki vergül,iki tire E) açıq sözünün iştirakı il;;ı sifatin azaltma J
D) iki tire, dımaqlar, ver ül yaratdıqda
E) qoşa nöqt;ı, iki vergü)g
I
- 144-
---....5· https://t.me/eSources
.. :...:,•~uraıari
ö!.::
~ind:m istifad:;>
olunur:
/4ııd;ı.~~ ~~l;rd:m sonra ümuınil:>şdirici ~öz D) Halbuk' y . ~--
ı;. ) ~:ıoı~ ı_n. E) Arv d ı, aqıf bu işi haın·ı-d-;-an
_____ _
A işı,11 dıkd:ı • üzvI:>rd:m =>VV:>I
. dirici söz h:>mcıns a s;:ın Yeno,kasad d yax.·şı bacarırdı.
ilJlllıilll l:ıŞ 50 c·· ı an anışırsan·,
. • uın :>d:ı hansı dur· · . •
S)g,tdikdJ • :alaraayn1masını gos...,r
··•+.. dikd:, Zaıf düzaldaıı Ş"kı'lg~l •ş.a r alorı buraxıtınışdır·ı
ı
-la2 çı cJrııı bır• qısııı;
· mascJ/;ııı. •
O
..;;n beC • ltm d . ' -casıııa

C)sÖı..- -~ il:ı sifahn çoxa a :>rx:>sını k . • , -,m vas vıı,-· l '
D)fıindsö . şa ılçil.Jrdir • gu qa ııı 1etınayaıı
y:ır.ıt~ı~~~ il~yaranan mür:lkk:;>bsözl:;>rd:;>
el ,,ı sQZU ,
A) vergül •
C) tire, qoşa nöqt:ı B}tire,vergül
E)q • d .hansı durğu işar:>l:;>ri buraxılmışdır? : E) tire D)vergili,qoşa nöqt:ı
NüJ!lun:>
'
51. Cüml:ıd:ı hansı dur·u .
'-'·firidıııı: da rahatlan biz d,1arxayın öz işimi~da
.
Tak bir nafa,.:.T;ı'ti g ışar:ı\:ırı buraxılınışdır?
- irıdi sın ~ra (M İbrahimov) 'J' ş Abbasbıırada-yaı:mda idi
l q-dedı. • 3 ..l
oO !ar 3 tire, vergu A) defıs, vergü\ B . . (İ. Hilseynov) •
A)dırılaq 2 tire 2 vergül
··q:~t-"'
şa no .,, . ' .. D) qoşa nöqt:ı tire E? ıkı de~_s C) iki tire
)
B qo öqt:ı, 2 tıre, 1 vergili 52 .. ' qoşa noqt:ı, vergül
C)qoşaa:lar;ı 3 tire, 2 vergili • iau~l~d;bhansı durğu işar:ıl:ıri buraxılmışdır?
D)dun 0- qb 2-tire, 3 vergili
E)qoşa n , ıfı ş as qayıdıb,onuıı~amadin bayaqoturduğu
. . ye rdtJ,arxın qırağında oturdu (i H" )
.. :ıd:ı hş.nsı-durğu ışar:>l:m buraxılmışdır? A) tir .. . . . useynov
r,ıoınun . J .. k. e, mot:ırıı:ı B) dımaq, tire C) "kit·
D) qoşa .. t • ı ıre
j'
...,. ·.;xıiyari gen uoııara • . .. . noq :),hre E) qoşa nöqt:ı, vergi.il
Qeyrıt
.Jı,..,.cz ezb
f!Jlaraıh
·
Xavarim
.
dedi vc1
onun gözlariiıdan 53• C~ml:)d:ı_ ha~sı durğu işarnl:ıri buraxılmışdır?
....,,_'(M ibrahimov)
öpdıı. • .
a nöqt:ı, 2 tıre, 2 vergu1
.. Yıgımda ıralı gedanlari~arbaçilarin adlarını
)
A qoş ··ı
. 3 q!.rmızı,geri qalanla~ın-tanballarin adlarını isa,qara
B)dırnaqlar, 3 tır~, vergu .. lov~ıa[~ yazırdılar. (1.Hüseynov)
C)qoşa nöqb, 2_tıre, 3 ve~~
A) ~ ~e, ~e~gi.il B) qoşa nöqt:ı, vergili
O)dırnaqlar, 3 tır~, 2 vergül..
C) ~ tıre, iki vergül D}tire,bir vergi.il
E)qoşa nöqt:ı, 2 tıre, 1 vergili E) tıre, vergül,dırnaq
'6.Nümıın:ıd:ı hansı d~ğu işar:;>l:>ri buraxılmışdır? 54~1Cüml:ıd::) hansı durğu işar:ıl:ıri buraxılrnışdır?
faridJonusaxladı . Alı kişiıqolu Koroğlu dastanının başlanğıcıdır
-wl.Firidundansoruşaq. oxumuş adamdır birinciqoludur.
hölaımıt/Jrin işindan başı ~lXaljdedi. A) vergül,tire B)dırnaqlar, tire
(M.Ibrahimov) C) iki vergül D) dırnaqlar, vergül,tire
A)dırnaqlar, 1 tire, 3 vergül E) qoşa nöqt:ı, vergül,tire
B)dımaqlar, 3 tire, 2 vergül
C)qoşa nöqb, 2 tire, 2 vergül 55. Cüml:ıd:ı hansı durğu işar:ıl:ıri buraxılmışdır?
D)qoşa nöqb, 2 tire, 3 vergili Bir yüngiilvarimüqc1ddim;/Danabaş hmdinin
c1hvalatlar1ıpovestinin başlanğıcıdır--proloqudur.
E)qoşa nöqb, 2 tire, 1 vergili
A) qoşa nöqb, vergül,tire
47.Bniağaclar masc1lan'şam kiilcnarv;ı/;,s·şabalıd bu 8) vergül,tire C) ikivergül
meşafarin yaraşığıdır'cümfasind:, burax.ılınış durğu O) dınıaqlar, vergül,tire E) dımaqlar, tire
~l:ırin.i mtbyy:medin.
56. Cüml:ıd::) hansı durğu işar:ıl:ıri buraxılmışdır?
A)qoşa nöqb, üç vergü1,iki tire
Taassüfki onu keçmiş sinifyoldaşı~ı tanımadı.
B)üçvergül,ikitire
A) vergül,iki nöqt:ı 8) vergül,tıre . .
C)qoşa nöqt:>,dörd vergül C) iki tire D)bir vergül E) bır tıre
D)qoşa nöqb, tire, vergili
E)dördvergül,üç tire 57. Vasibsiz nitqlicüml::,l:ırd:ın birind::ı durğu işar:ıl:ıri
48•Biz_a~ıq harşeydan. evdanmaşında'} selin tüğydn bu ardıcıllıqla qoyulmalıdır:
dırnaq vergül tire, vergiil,tire,dırnaq .
e~dıyı "!eyvabağlarından ~limizi üzmüşdük · A) Ah 'n:ı göz;l m:ı~:ır:ıdir~~ey~-Azad:ı t:ımız havanı
::ısınd:ı bııraxılmış durğu işar:ıl:ırini mü:>yy:ın fa~tl:ı ciy:ırl:mn:ı ç:ıkdı. ." .
B) F::ırhad mü~llim:ı,Haradan g::ılirs:ıl\ded~-g::ıl bır
~~ tire,~-ver~ B) tire, üç vergül
D)qoşa noq?, _bı,r vergili, tire ~!~f :ı;~ ~~bahBayraqmeydanı~ın açılışı
E)qoşa n~qt:ı, iki vergili C)olaca dır dey:ı Asif m:ılumat v:rdı:
49 qoşa noqt:,,üç v_ergül,iki tire · ,, q 1d di ·s:ın:ı h:ıdi yy:ı g:ıtırmış:ım.ı,
•liaııs, .. D)Bura g:ı i e , B l:ılikl:ı dey:ı m:ılumat_ .
A)ij c~:ıd;-ı vergül düzgün qoyulmuşdur? E) Mehrnanatasında k e lı qazaraqdibind:ıki zır
B)oeç_kiın o, q:ılb:ı qıyıb hökm etm:ız. • •• vemı:>y:ı başla. ı ana
C)Mııy~fatkır:ı M:ıl:ıksiz getm:ıyi xoşlayır. · • zibili t:ımizl:ıdık.
~ h~:>nd:>pis söz dem:ımiş:ım.
ı j
- 145-
66 . Cünıl:,d:, hansı IdurğuI .
ışar::ıbri b
Uraxıı
~
d .,u isar;;ıl:ıri Şa/ıJ~·d;J _q~s;Jba aı:c_ a _kandlard;; ye~'Şdır?
hcJ/·
. .. 1 J;ırd:,11 birind:ı tifo , ciddı /ıa..ıılıq gedııdı. dilseı..
. ·ıqlı cuın :ı
58. Vasiı:ısız nı o ,u(nı::ılıdır:
<
. ..1 f B) r~,ıa
bu ::ırdıcıllıqla q ) . .. tire. dırııaq d•.
A) ikı vcrg~ı' ıre qoşa nöqt;:ı l ra
. ··ı tire,rcı gıı 1• j olsun de 1·, C) üç vcrgu . O)qoşa nö 'ı _ı Ver.
dırııaq. reı gıı , .. k t .,.,11,111111 ruhu şac , E) tire, vergi.il,möt::ıriz;:ı qt;:ı, tırc}UICr~J
A) Firuz:ı bı•b"'Ş ı o
V ·;:ı Xu
, ,· eJ:,m;ı. . •
Surx::ıy s:ın d~çox f:ı~. n uşağı özünl;ı g;;ıtırın;;ılı
B) SadayGöz;;ılı danla ı ::ı 67 . Cüınl.:ıd:J hansı durğu işar;:ıl;:ıri buraxıln .
Uşaqlar qad111/arqocalar hamı izd·ıI IQ/n11 Şdır?
idin. ·bJ;;ır ki·dey~rsöz;;ı başladı qoşııl111ıış dıı. . a
C) rvtüh:ındis M:ıluınat ~~r\oı nö;l:ınilir.,
s:ılı:-ır d;:ınizd;:ı tufano ac, edo ;:ı Gülzaranasından A) qoşa nöqt.:ı, tıre, vergül
D) Naf1ala11dan n::ı x::ıb:-ır var ey B) qoşa nöqt::ı, iki vergiil
sonışdu.
__ d d·-b ban s:-ınin üçün darıxıb., C) üç vergül
E) Sabahgabrs:-ın- c ı, a '7 D) iki vcrgül, tire
- · ar:ıl;;ıri buraxılınışdır • E) qoşa nöqt;;ı, tire
59. Nümunad:ı hansı_durgu ı~_', . ı deyi!diııa ojikriııi
Ni!ıadın dedik/arı yaqııı kı, ıa?ı?a . r 68. Cünılada hansı durğu işar;:ıl;:ıri buraxılmı
tamşaki/da bildirıııakdaıı çakıııırdı •.. Ki"ii/arda qadınlar da uşaqlar da lıaıı Şdır?
., .. B) tire 3 vergul ' ıı sıaıı •
A) ., vergu1 . ' •· ı:ı 2 vergül açılışına toplaşmışdı. sıyanı,
C) 2 vergül D) 11'.~' qoş::ı noq ' A) iki vergül, tire B) qoşa nöqt;:ı 'ı·k· ı Verguı
E) tire, qoşa nöqt:-ı, 3 vergul C) üç vergül D) qoşa nöqt.ı, tir .
60 Nümunad:-ı hansı durğu işar:ılari buraxılmışdır? E) tire, üç vergül e,Yergm
•İlin bıı varımda yaııi,okzrabr ayında adat::m havalar
69. Cünıl;;ıd;:ı h~nsı durğu iş~_r;:ılari buraxılmışdır?
soyııyıır. . .. Burada dag havası da gaz oxşayan ç,mı;m/iklar
A)2 vergül B) ııre, 3 vergul ..
C) 3 vergili D) tire,qoşa nöqta,2 vergul çaym şırıltısı da lıar şey ona dardlarini ıınıııdıırıırJılı
..
A) qoşa noqta, .k. ..1
ı 'I vergu '
E) tire, qoşa nöqta,3 vergül
61. Cüml:ıd;ı buraxılmış durğu işar;;ıbrini mü;;ıyy.:ın edin. B) iki vergül, tire C) üçvergül
D) qoşa nöqta, tire, vergül E) tire,üçvergul
Q1 otaqdakıları yani kölmasinifyoldaş/arım
tanımadı birbaşa tribunayaqalxdı. 70. Buraxılmış durğu işar.:ıl;:ırinin ardıcıllığını müm;ıı
A) 1 vergül,2 tire B) 2 vergül, I tire edin. •
C) I tire, 1 vergül O) 2 tire E) 3 vergi.il Platondan sorıışıırlar
Dafalarladaııiz sayalı-at inda olııııışsıııııız bıı marwı
62. Cüml:-ıd;:ı buraxılmış durğu işar;:ıl;ırini
zamanr 11Jyiıııöciiza hesab etmişsiniz •
mü;:ıyy;:ın l;:ışdirin.
Sağ-salama! sahila çıxıııağımı
İndi o,dördiincii
yani,sonuncıı maktııbunıı yazırdı çox
1. tire 2. qoşa nöqta 3. nöqta
hayacanlı idi.
A) 2 tire,2 vergili B) 2 vergül 4. sual 5. vergül
C) 1 tire,2 vergül O) 3 vergül E) 1 vergiil, 1 tire A)2, 1, 4, 2, l, 3 B) 2, 5, 4, 2, 1,4
C) 3, 2, 4, 2, 1, 4 D) 2, I, 5,4, 1,4
63. Nümun::ıd;:ı hansı durğu işarnbri buraxılınışdır?
E) 2, 1, 5, 4, 1, 3
Giiııaş atmosferiüç tabaqadanifotosfe~ xroınosfer va
tacdanibaratdir. 71. Matnd;:ı hansı durğu işar;:ılari buraxılmışdır?
A)tire,2 vergül B) qoşa nöqt::ı, vergül Doğrııltmaqçın öziinii•
C) tire, vergili D) qoşa nöqt;:ı, 2 vergül Qıırd dedi son söziinü
E) tire,qoşa nöqt::ı, vergili Heyratli na var hurda
64. Nümun;:ıd::ı hansı durğu işar;ıl;:ıri buraxılmışdır? Qıırd qoyıın apararda.
Taqviınin iiç növü:Ayy4y-Giinaş va Günaş taqvimi A) vergül, tire, nöqt;:ı
malumdur. B) vergili, nöqt;;ı
A) tire, qoşa nöqt::ı, vergili C) qoşa nöqt::ı, nida işarasi
B) tire, 2 vergill C) tire, vergül D) qoşa nöqta, tire, sual işar::ısi
D) qoşa nöqt;ı, 2 vergül E) qoşa nöqt::ı, vergili E) üç nöqta, tire, sual işar::ısi
65. Cüml;:ıd::ı hansı durğu işar::ılari buraxılmışdır? 72. Buraxılınış durğu işaral::ırini müayY;:ın e~ın. orJı
~a~caQıırban amilıarakat edir,ortalıqda od~a/ov Nisa xörak qazaııını) eınak stolunıın iistıına q•
yagmunımın altında oyana-buyan'! gedib-galirdi. A kişi dedi basdir da... (M. Hiiseyn)
A) .. (I. Hüseynov) A) qoşa nöqta, 3 tire, 3 vergül
qoşa noqt;ı, vergül,tire B) ve ..I • .
C) vergül,tire,vergül D) ve:~ ' t~e, tıre B) dımaq, 3 tire, 2 vergül
E) vergu··ı , tire, m··t . gut, tıre C) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 4 vergül
o ;:ırız;:ı
D) dırnaq, 3 tire, 3 vergül
E) qoşa nöqta, 3 tire, 2 vergül
-146 -
Dıırğıı işar;ı/ari
. durau işar:>brini mü:>yy:>n edin. 79. M V ın V
xılrııış
ça/ iŞ d 1 ,
O -
1 sura. . · ,, xatırfamaga
1J•[Jı111·ı 1,arı 15" • ı· d Mi.i:>llif
nitqinin • . .
'.dedi,-texııika da,qüvvat ı eyilnıiş. nö b 1 . . vasıt;:ısız nıtqlZ> bu eür
; Ozaıııaıı (M. Hüseyn) v ;:ı Z>Şm;ısınd;ı durg-u i 1 .
qoyulmalıdır? şa r :> arı hansı ardıcıllıqla
··qt:.:ı 3 tire, 4 vergül
0 şa no , .. A) qoş::ı nöqtd tire ..1
A) q 3 tire, 2 vergu1 B) qo~anö t ' d ' ver~u' vergi.il,tire, nöqt;ı
B)dır113 \qt;ı, 3 tire, 2 vergül dırnaq q ;:ı, ımaq, tıre, vergi.il,tire, vergül,nöqt::>
C)q oşa n 2 tire, 3 vcrgu "'I
D)dırnaq, .
•·qt;ı 3 ıırc, 3 vergu
•·ı C)dqoşa nöq_~::ı, dımaq, vergi.il,tire, vergu··ı tire
E)qoşa no , . . . .. .. ırnaq, noqta ' '
1 Ş durg-uışar:>l:>rının duzgun ardıcıllığını D) dırnaq qoş ..
4 auraxı nıı .. d ımaq ' a noqt;ı, vergül,tire vergül tire
1 • ..,)ıyJnlJşdırın. ' ' ,
oıU••
Aıa acıq/aııdı . . r
E) dımaq ' tire'vergu··ı , vergi.il,tire vergili tire
. ıapşırıg~, yerına yetırarlar. dımaq ' ' '
o~um . ..
rcrül 2. tıre 3. qoşa noqt;:ı
80. Halnsı cünıbd;-:ı vergi.ilişarasinin işl;ıdilnı;ısind;;ı
t,
1•v~d" 5. nöqt::> 6. dırnaq s;, ıvayol verilib?

4 Dl 3
A)4,1,5,6 8}5,3,2,4 C)3,2,l,4 A) Bülbül;,,eşq:>, gül::ı dair yalan fırlatmışanı.
D)3,6,1,5 E)4,2,5,3
B) .. . • (M.e. Sabir)
75_Buraxılmış d~~ğu iş::ır:>l;:ırinin düzgün ardıcıllığıİu Ş~b_h;:ısız, qorxaqlarh::>m da yalançı olurlar.
ınü;ıyY:ml;ışdırın. C) Bız~m planımız, t::ı;ıssüf ki, baş tutmadı.
Carid acıq/andı •• . . . D) B::ılı, t~.P~_ırıl_~n işldri sona çatdırmışıq.
_ Oardaşıın/ıeç lı.imfarqlandırıimayacak E) Man dozurdum,çünki, başqa ::ılacını yox idi.
i.tire 2. vergili 3. qoşa nöqta 81• Qoşa nöqt:-ıl;ırd:>n istifad::ı olunur:
4.nöqt;ı 5. dımaq 6. nida A) ümumibşdirici söz h::ımcins üzvbrd:-ın sonra
A)3,5,2, 4 işlandikd;ı
8)6,], 2, 4 B) h;:ımeins üzvl;:ır arasında
C)4,!, 5, 6 C) dialoqda müollifsözünd;:ın sonra
D)l,2,4,3 D) q::ızet,jurnal adlarında
E)3,1,2, 6 E) sözbrin m:>cazim;malarını ifad;:ı etdikd:>
76.Nümun;ıl;ırin birinda b::>rn
vergili, b::ım d::>tire işarasi 82. Hansı nümun::ıda 3 vergi.ilişar;:ısin;:ı ehtiyacvardır?
buraxılnuşdır: (Vergüll::ır m;ıqs:>dli ş::ıkild;ı buraxılmışdır.)
A)Buqonşuluqda yaşayan oğlandır 81idir. A) "Ey türk oğulları bir ovuc torpağımızı dünyanın
B)Odahabiz tJrnfüıra Qafqaz dağlarına g::>lm::>di. var-dövbtin:>dilinizinbir sözünü l::ıl-cavahirata
C)O:mçoxxoşladığım meyv::>danalmadan bir dayişm::ıyin onlan qoruyunv::ı sonrakı n::ısill::ır::>
~bil yığmışdı. çaldırın". (Ş::ıh İsmayıl X::ıtayi)
D)~n biz bağda xeyli yorulana qad::>rişl::>dik. B) "Dil fikri ::ıçmaq üçün yox filcrigizlatm::ık
E)Uşaqlan yaxınlıqdakı kanda Kosalara üçündiir". (Toleyran)
gön~rmişdi. C) Ş::ıkilçi kökün sonuna artırılır kök iç::ırid::ın
dayişmir sabit qalır.
n.Nümun;ıl;ırin birind::>h::>mvergül, ham da tire işar::>si D) D::ınizçi bitkinlik işsiz sözl::ıri iltisaqiliy;}xas söz
1
buraxı.lmışdır:
yaradıcılığıdır.
A)F~ oradayazı taxtasında qalmışdı. E) Söz var insana çox ciddi tasir edir.
~)~ız d~ ~~~ bayram axşamı görüşmdli idik.
) anasını butün b::ıyatıru ona hasr edan insanı t::>k 83. Verilmiş nümundd;:ı hansı durğu işarasi
Dqoyubged;ı bilmazdi. buraxılmışdır?
E?o__ ~r!_i haldaotaqdan çıxdı. NazimHikmdtyazmışdır Sabir yalnız Az;)rbaycanın
Boyudukca görbmi boyu üz cizgilari hdrakdtlari deyil Orta Asiyanın Yaxın Ş;}rqin Jn höyük
atasına oxşayırdı
78 • • şairlarind::ın biridir.
•Nüınun;ıl;ırin b. . . A) qoşa nöqta, dLmaq,vergül, vergi.il,dırnaq
bıı,-.,b.lını ınnda ham vergül, ham dd tire işardsı •
A"'«.\J. şdır: B) qoşa nöqt::>, tire, dımaq, vergül, vergi.il,nöqtJ
)Nihadyen • l'd
B)Bizbu ..d ır;:ı 1_ a r::ıqib meydançasındadır.
C) qoşa nöqta, dımaq, vergül, d~~a~ ..
D) tire, qoşa nöqt::ı, dımaq, ~ergul,tı~e, vergul
C)oh gunxeylı üç yüz ting basdırdıq.
D)İndi:ıy;ıcanla .. · · E) qoşa nöqta, tire, vergül, tıre, ve~gul
Çoxı XUS~sı hır _taşviş hissi ila danışırdı.
E)~fana,·ı anibu eur sanın kimi fikirfaşmir.
dm::ıb .b.
u ınada çox düz on il yaşamışanı.
-
- 147 -
------~-:=:-:-:~~;;~~D~u~rg~· ~~~
89. Axırda Paşa xan :-:• ~
l~ll,~~"'~"~·-~· •
• ·
- . . . yerin:ı hansı durgu1 şar:.ısinin adı Cama ın çox goza ır una söz.-yo
/ .. /d" b ' ..
84. Sualışar:ı5 ının qı/ınc vurmağın necadirdeyaq,/· gorak
yazılmalıdır? -----... •'' (S;rnı çı:ı:arı;
Nümun:.ıd;} _ha?sı ~~ğu işar;)!;)tj b~~undov)
? A) nöqb, bır tıre, iki vergül, sualiş ~şdlt'I
B) qoşa nöqt:l,~~ ~re, üç vergili,ni:~ı
C) qoşa nöqb, iki tıre, üç vetgül,suaı. Şar;ısi
Ad v~ata adlarının D) qoşa n~qt:l,~ t~e, ~ ve@iı, suaı ~Şar;ıs~
Bitkinlik qısaltma formalarından E) qoşa nöql:.ı, hır tıre, iki vetgül,suaı _Şar;ıs~
intonasiyası il;, . ışar;ısı
sonraqoyulur.
bağlıdır. 90. Balacaqız hardandeyir
Anacansoyuqdan öldüm bas bibimev·
8mr cünıl~sinin çatacağıq (B. Haqverdiyev) ına naııa.ı:r
sonundaqoyulur. Nümun;}d;;ı hansı durğu işarnl'aii ·burax1
A) nöqt;;ı, tire, iki vergül, sual işarasi Dllş<fır?
I
B) sual C) nida
A) qoşa nöqt:ı B) tire, iki vergül, nida işarast
E) tire
D}nöqt:ı C) qoşa n~qt;},i~ ıi:,e, iki v_~rgül,_ i~ar;ısj
s_ual
85. Durğu işar:ıl:ırinin ardıcıllığını mü:ıyY:ın edin. . . D) qoşa noqro,tıre, uç vergul,sualişar;ıs·
M.P.VaqifM:ırdlor il:ı g:ıl ki v:ıfadar olur deınışdır. ~Jqoşa nöqt:.ı, tire, iki vergili,sualişar;ıs~
1.qoşa nöqt:ı 91. Vaqifişübhalandiran o idi ki Burnaşo°vGü •
2. vergili bir nazarlaQarabağa isa başqa nazar/alı rcusıanıı
3.dırnaq ..
Numun:.ı d h d . •. I . axırdı
~ an~ı . urgu ışar:.ı :ın buraxılnıı dır?.
4. tire
5. nöqt:ı
A) qoşa noqb, iki vergül ş
A)4, 3, 1,5, 2, 1 8)2,4,3, 1,2,5 B) iki vergül
C)3, 4, 2, 5, 1,3 D)l,2,4,3,5,2 C) bir tire, üç vergül
E}1, 3, 2, 3, 2, 4 D) qoşa nöqt:.ı, üç vergili
E) iki vergül, bir qoşa nöqt:.ı
86. Nümun:.ıd:ı durğu işar:ıl:ırinin işl:ınmo ardıcıllığıru ~-
mü:ıyy:ın edin. 92. Prokıiror dastayitelefonunüstünaqoyiib
MirC:ılal Kölg:ıd:ı bit:ın ağacın kölg:ısi olmaz Professordurdedi sizi soruşurdu.
dey:ır;:,k s:ın:ıt deviziniseçdi Nümun:ıd:.ı hansı durğu işarnl:.ıri işl;ıdilm;ılidir?
A) qoşa nöqt:ı, tire,vergili,tire A) qoşa nöqro,2 tire, 3 vergül
B)qoşa nöqt:ı, tire,dırnaq tire,vergül B) qoşa nöqb, 3 tire, 2 vergül C) 1tire,2vergül
C) qoşa nöqt:ı, dımaq, dımaq, vergül,tire D) qoşa nöqm, 1 tire, 3 vergül E)3 tire,1vergıil
D}qoşa nöqt:ı, tire, dırnaq, vergül
E~üç nöqt:.ı, dımaq, dırnaq, vergül 93. Dada Qorquddastanında baba/anınızın oğuz
ma111ıi
türklarininyurd sevgisi dövlatçiliktafakla1rü
87. Nümun:ıd:ı rnq:ıml:.ırin yerin:ı hansı durğu işar:ısi saflıq uğ,,Jnda mübarizasiözününgeniş mini
qoyulmalıdır?
tapmışdır.
(1) 8~:ır s~p!özümüzd:ın olanbaltalarolmasaydı (2) hansı durğu işml:lri buraxılmışdır7
Nümun~d;}
heçhır xarıcı düşm:ın milfotimizinüstünaayaq
A) dırnaqlar, tire, 3 vergili
aç~az~ı (3) (4)(5) dey:ı İ. Şıxlı öz çıxışında qeyd
B) dırnaqlar, qoşa nöqb, tire, 2 vergOl
etınışdı.
A}~ - dırnaq, 2 - vergül,3 - dırnaq, 4 - vergül 5 - C) dımaqlar, 2 tire, 2 vergül
tıre ' D) dımaqlar,l tire, 2 vergül
B) 1-dımaq, 2 - ~ergili,3 - tire;·4- dımaq, 5 - tire E) qoşa nöqt~, 2 tire, 2 vergül
C) l - dımaq, 2 - tıre, 3 - vergül,4 - tire, 5 - vergül 94. Qaloşlu adam bir cinayatmtıcaisamasi kimiyen
D) ı ..- dımaq, 2-vergül, 3 -dımaq 4-tire 5- bitişib tarpanmakistamadi
noqt;ı ~ ' ,
· Oğlan aqlini başına topla dedi bir'gor ,nahkaınJ
E}51- d~aq, 2-qoşa nöqt:.ı, 3 ~ vergül 4-vergu"l . qapağında manimla birga sartin kimlirih
-noqt:ı • ' ,
dd:yan_acaqdır •. • .. ?
88, Mimanambacım bir .. l .. • :
öpüşdüm (S S Ax soz a qohumlarımla göriişdüm
• ijümuıı~d~ hansı durğu işar:.ıl~ri işta_dilın:ıhdir·
• · · undov) A) 3 ~ire,3 vergül, sual işar:ıs\ ....
Nümun:ıd:ı hansı durğu i ar:ıl .•• B) qoşa nöqt~, 3 tire, 4 vergüt;-sualişar:ısı
A)beş vergülb· · ş :ın ~uraxılmışdır?
C) ikivergu"I 'b.ırt~ıre B) üç vergül,iki tire G) qoşa nöqt~, 3 tire, 3 vergili;•nöqt.:.ı ~
, ır ıre
E}iki vergül,iki tire D) .. Dl tire, 4 vergül, sual işarasi ••
uç vergüI,bir tire
~) qoş~ nöqt~, 2 tire, 3 vergül,nöqt.:.ı
-148 -
.....
CaınScanrıeriletaranclı
~ansı durğu işaralari buraxılmışdır?
tJ(ıfllUll o/ıındakı saata baxdı
95•pro;e
.r.ssor .ı:~;
q sonra tcJna11«s J 101. Nümun:ıd:ı hansı dur rı~·=-=-~-~-----
. dan o acaq Mehmam Axşa,n Fridım bu had_ğu •.şar:ıl:ırı buraxılmışdır?
o,ı dJqıqağırnıağmızı xahiş ediram. (S. Rahimov) Ah b fi ısanı Rz Q h •
yanıma ç~qta ı tire, vergül fikir;~, ~~çıfbıq bh~ Jarsparastık led7;:aç~rka,.
dab~ışdı
A)qoşa no"qta'2vergül A) qoşa nö • ra •unov) 11 ır
şa o ' . B) o ..qt:ı, 1 tıre, 4 vergül
6) q0 nöqt;,,-tire,-vergül
C)qoşa öqta,2 tire, 2 vergül C) ~0:: ~~qt:ı, 3 v_ergül, 3 tire
D)qoşa n"qt;, tıre,··•.L,
. "\vergu..l D) qoşa nöqt::ı, 1 tıre
· '
3 vergu"l
E)qoşa no , _ _ . . . E) ..qt::ı, 3 tıre, 2 vergül
qoşa noqt;),3 tire,4 vergül
comI::ıda buraxıhnış durğu ışaralanm
96. .. yYanlaşdirin. 102. Nümun:ıda hansı dur· .
ı:ııuJ alayağa qalxaraqScJnda sanin afaltıların da Nuraddinii ,,. . .?u ı~aral:ıri buraxılmışdır?
Gener . :-:ıı • d, d Bu ç '.1"~~ 1a muracıatla
/qın diişmanı.J nız eya qışqm z. yunııı dedı sozünüziid .
bıı)ıaşa nöqta,dım~qlar, bir tire, ilcivergül, sual A) qoşa nöqt:ı b" 1. .. eyın. (8. Hacızad:ı)
A) qoşa nöqta,ıki . . • gül 'd B) .. • . 1: _ıre, uç vergül
tıre, ver , nı a C) q:şa n~qt:ı, ~~ı t!re,bir vergül
~):Oaqlar, ilcitire, iki ve~gül . D) ~kişa no~t;),~ç tıre, iki vergili
D)qoşa nöqta,~1~, _hır v~rgül, nıda, bir tire 1 vergul,dörd tire
E)qoşa n?qta,b~f~e, ilcivergül E) qoşa nöqt:ı, üç vergül,iki tire
91.Naciba xalabu_xeyirxa_h ~a~m Kamalı göranda 103. Vasit::ısiz nitqdab

dü .. d
ı _.
- uraxı mış durguışar:ılarini
bayaqkı söhbatrd~~eçırdıyz hayacanlı anları da
0 zgun ar ıcılltgını müayy:ın edin.
unııdub Barigaf de_di. dayanıb mandansorıışdu Oğlum söylamaniınla
Nomun:xfa hansı d~ğu işardfari buraxılmışdır? gehnayarazısanmı
A)qoşa nöqta,3 tiı:e, 2 vergili A) iki ··ı ..
B) ver~u, q~şa noqta,dımaq, tire, sualişar:ısi •
B)ikitire,2 ver~I, dımaqlar qoşa n~qta,tıre, sual işar:ısi, dımaq •••
C)qoşa nôgb, 1 tire, 3 vergili C) qoşa ..noqt;),dı~aq, ilcivergül,sual işar:ısi, dıma:q ·
D)qoşa nöqta,2 tire, dınıaqlar, 2 vergüJ D) vergul,qoşa noqt:ı, vergül,sualişarasi
E)qoşa nôgb, dırnaqlar, 1tire, 4 vergül E) qoşa nöqta,dımaq, bir vergül,sual işar:ısi, dırnaq
98.Camabddin acıqla Ana heç kim hcJttaCamilabu 104. Vasit:ısiz nitqd;)buraxılmış durğu işar:ıl:ırinin
h3kimda onu xi/as eda bilmadi dedi.
tacriibali ardıcıllığını mfüıyy;)n edin.
Cüml:xbki durğu işaralarinin ardıcıllığını müayyan Yavarazimi taassüjlaDemalibefaşey/ardan onun
edin. xabcJriyoxdur deyasoroşdu. (M. İbrahimov)
A)qoşa nöqb, dırnaq, vergili, vergili, tire, dırnaq, A) qoşa nöqt::ı, dımaq, sualişar:ısi, dırnaq, tire
vergül,tire B) qoşa nöqt::ı, iki vergili,sual işar:ısi
B)qoşa nöqb, vergili,vergül, tire, vergül, tire C) qoşa nöqta,dımaq, vergül,sual işar:ısi, dımaq,
C)qoşa nöqta,dımaq, tire, vergül, vergili, tire, tire
vergül D) qoşa nöqb, dırnaq, vergül,sual işar:ısi
D)qoşa nöqta,vergili, tire, vergül, vergül E) qoşa nöqta,tire, nidaişar:ısi, dımaq, tire
E)qoşa nöqta,tire, vergili, tire, vergili 105. Verilmiş vasit::ısiz nitqdahansı durğu işar:ılari
99,Bııraxılmış durğu işarnl::,rinin düzgün ardıcıllığım buraxılmışdır?
mü:ıyy:ın edin. Billııri
maslahiJll,HiqilaRaikaheçşey yazmayasmız
Oıfila-gü!a mandansoruşdu Nec~dir çakdiyim dedi onda neca olar
;akil/arxoşuna galirmi A) qoşa nöqt::ı, tire, iki vergül,dımaq
:ı qoşa nöqta,~ergili,s~al işarnsi B) qoşa nöqta, dımaq, nida işar::ısi, sualişar:ısi,
d qoşa nö~t:ı, tıre, sual ışar::,si, dımaq
D dırnaq, tıre, möt::,riz::,,
sual işar~si
dımaq
C) vergili,qoşa nöqta,sual işar::ısi, dımaq
e! ;oşa_nöqt:), dımaq, vergül, sual işarasi, dımaq D) üç nöqt:ı, ilcitire, iki vergül,sualişar;)sİ, d~aq .
E) qoşa nöqt:ı, dımaq, iki tire, üç vergül,sualışar:ısı,
@) _ergut,qoşa nöqfa, dırnaq
dımaq
F~:ıın:xfa hansı durğu işarnl~ri buraxılmışdır?
106. Cümladahansı durğu i_şarnl:ıri buraxılmışdır? .
Narahat ol ·• Müasir adabidilimizdaistisnalarqeyri-norm~tıv
deya ma azızım çalışarzq ki salamat qayıdaq
A) otaqda,içıxdz. (M. İbrahimov) hallar asasannormanın tarixi inkişafımn yanı
B)d°şa Ilöqfa,1 tire, 3 vergül ttJkamüliiniin kimi ortay?f~ır. .
ncJticasi ül
C) trnaqlar,2 tire 2 vergu-ı A) iki tire,iki vergül B) ~ t~e, ~ 1 ~ verg_1
qoşa ö , C) bir tire, ü~ ver~l D) uç tıre, ıki vergil
D)dırna n qfa,2 tire, 4 vergül
E)qo qlar, l tire, 4 vergül E) bir tire, bır vergul
~ tire, 2 vergül
- 149-
Dıırğıı işartJtiJıı
. _ 113 _ Nünmn:.;ıd:.;ı hansı durğu işar:.;ıl:.;ı~
. . • dakilaralmalararımıd/ar lııııoıı/aı Arvad bükii/ii/aribir da göze/ankeçirib• nışdır?
107b-rSa..batın ıçııı /ıamısı şahza.da F.ıru•/ıın xaııııı
bıııılarııı ~ -Sizin xanımıı,-de c1· • ••• bbalariolur
{-yaxşı ımıra • d
b~;;ııda11 darilıııişdi cüml::ısind::ı hansı
11
durgu niya gatirın,Jdin;(rv:1-- Si.ilcym_~nlı)__ ,on an
işar:.;ıl;:ıri buraxılnıışdır? .. A) qoşa nöqt::ı, 2 t~re,3 verg~I, noqt~
A) üç tire, iki ver~ül,qoşa noqt:.;ı B) qoşa nöqt;:ı, ~ tıre, 3 ve~_gul, su~) ışar:.;ısi
B) iki vergül,üç tır~ .. . . C) üç nöqt:.;ı, 3 tıre_, 2 vcrgul, sual ışar;:ısi
C) iki qoşa nöqt::ı, bır vergul,bır tıre D) qoşa nöqt:.;ı, 2 tırc, 2 vergül, sual işar:.;ısi
O) ilcitire, üç vergili . . E) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 2 vergül, sual işarasi
E) qoşa nöqt:.;ı, iki vergül,bır tıre 114. Nünnın::ıd::ı hansı dur~u işar:.;ıl;:ı~i ?uraxılmışdır?
108. Nümun:.;ıd:.;ı hansı durğu işarnl:.;ıri buraxılmışd~_r'.. Karim onun bu hr1rakatından mcıyıb:
Stoluniistüııdakilar !iınoıı üzüm va l~ey~al~rbutıın -San son vaxtlar')kobud olınağa başlamışsan-ded·J ı ı- ıeç
bunlariçaridaxil olan ıışaqları sevındırdı. olarmııRahman. )
A) üç tire, vergül A) qoşa nöqt;:ı, 2 tire, 3 vcrgül, nöqt;:ı
8) iki qoşa nöqt::ı, iki vergül B) qoşa nöqt:.;ı, 3 tire, 3 vcrgül, sual işar::ısi
C) qoşa nöqt::ı, vergili,tire C) nöqt::ı, 3 tire, 2 vergül, sual işar;ısi
O) iki qoşa nöqt::ı, vergül,tire D) qoşa nöqt;:ı, 2 tire, 2 vcrgül, sual işar;:ısi
E) qoşa nöqt::ı, üç vergül,iki tire E) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 2 vergül, sual işar:.;ısi
109. Nümun::ıd:.;ı hansı durğu işarnl::ıri buraxılmışdır? 115. Nümun::ıd::ı hansı durğu işar::ıl;:ıri buraxılmışdır?
Qadiın yunan asatirinagörayer al!alıı daniz al!alıı Qahraınani,;
miiharibaallahı onların lıaınısı baş al/ahaZevsa -Südaba xanmıfacalat verirsiniz) aziyyatçakma,•in
. ./
tabedir. - dedi. (M. Ibrahimov)
A) qoşa nöqt:.;ı, iki vergül,bir tire J A) qoşa nöqt;:ı, 2 tire, 3 vergili
8) üç vergili,iki tire B) qoşa nöqt;ı, 3 tire, 3 vergül
C) üç vergül,qoşa nöqt:.;ı C) nöqt::ı, 2 tire, 4 vergili
D) iki vergül,iki tire D) qoşa nöqt::ı, 2 tire, 2 vergili
E) iki vergül,iki tire, möt::ıriz:.;ı E) nöqt;:ı, 2 tire, 3 vergül, nida işar::ısi
11O.Nümun::ıd:.;ı hansı durğu işar:.;ıl::ıri buraxılmışdır?
116. Nünıun::ıd::ı hansı durğu işar::ıl:.;ıri buraxılmışdır?
Har üçü Adil ilham Muradbağa geldi va onun
Namiqinbir az bundanqabaqoturduğu yerda Xavar:
-ürayina daymasif!ı axı sandan heç bir şey giz/ada
fontanın yanında oturdular.
bilmira"J·dedfvaona qısıldı. (M. İbrahimov)
A) qoşa nöqt;ı, iki vergül,bir tire
A) 3 nöqt;:ı, 3 tire, 2 vergi.il
8) vergül,iki tire
C) iki vergül,iki tire 8) 2 tire, 3 vergül
D) qoşa nöqt::ı, iki vergili,iki tire C) qoşa nöqt:.;ı, 2 tire, 2 vergül, sual işar::ısi
E) vergül,möt;ıriz;ı, tire D) qoşa nöqt:.;ı, 2 tire, 2 vergül
E) qoşa nöqt:.;ı, 3 tire, 3 vergi.il
111. Nümun;ıd::ı hansı durğu işar;:ıl:.;ıri buraxılmışdır?
SadrNasibkişi ifa üz-iizadurdu'. 117. Nümun::ıd;:ı hansı durğu işar;:ı]:.;ıri buraxılmışdır?
-Onlar qadındırlarpir söz deyabilmirarrı-dedj-bas arbab bu sözforafikir vermadan:
sanana olub~(M.Süleymanlı) Ay ıışaq bir dayanm bu kimdi;-ı.Jeya.-yavaş-yavaş
A) 2 tire, 2 qoşa nöqt::ı, 3 vergül,sual işar;:ısi galan qara geyimli arvadı gösİ~rcı/ (M.İbrahinıov)
8) qoşa nöqt;:ı, 2 tire, 3 vergül,sual işar:.;ısi A) nöqt;:ı, 1 tire, 1 vergül
C) 3 tire, qoşa nöqt::ı, 2 vergül,sual işar:.;ısi B) nöqt::ı, 3 tire, 3 vergül
D) qoşa nöqt;ı, 4 tire, 4 vergili,nida işar:.;ısi C) qoşa nöqt:.;ı, 1 tire, 2 vergül, sual işar::ısi
E) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 3 vergül,sual işar::ısi D) qoşa nöqt;},2 tire, 2 vergül, sual işar::ısi
E) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 2 vergül, sual işar:.;ısi
112. Nümun:.;ıd:.;ı hansı durğu işar::ıl::ıri buraxılmışdır?
Sayalı ayaqsaxlayıb geri döndü; 118. Nümun::ıd::ı hansı durğu işar::ıl::ıri buraxıtmışdır?
-Telli arvadgörünmüı;--dedı-evda oturandeyil)göriim Samimi salamdan sonra .1 ad
na olub: (M. Süleymanlı) Heç görünmürsiinüz ağa dedi hardanbirdo5ıfaı y
A) qoşa nöqt:.;ı, 3 tire, 3 vergili,sual işar::ısi etmakpis olmaz. (M. İbrahimov)
B) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 2 vergili,nöqt:.;ı
A) nöqt::ı, 1 tire, 2 vergül
C) 3 ~öqt::ı, 2 tire, 3 vergili,sual işar:.;ısi
B) qoşa nöqt::ı, 2 tire, 3 vergül
E) 2 tıre, 2 qoşa nöqt;:ı , 3 vergu··ı , sua1ışar::ısı
D) • •
C) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 3 vergül
qoşa nöqt::ı, 2 tire, 2 vergül,sual işar:.;ısi
D) nöqt::ı, 3 tire, 4 vergili
-------------_:_ ___ ~q:oş~a~n~ö~q=t::ı~,~3~tı~·re=,~2~v:e:rg~u:·ı__
--:1--:--~E~) ~
- 150 _.
uıırgu işarah,ri
. ..ı;ı h:ın5ı durğu işar;;ıldri buraxılmışdLr?
125. ~ümun;xi;:ı bUraxılmı
·-·ııtın;xı . •
t L" il' 1, lı' J,aracam
t9, :-,.uı , soyumamış lsfalıani.aa/,·b . .
p,ın ~,-haii=
•
owrdıı:
.::, edın. ş durgu ışa~l:ırini müavvJn
ı1 :!111__15•-timibilirsiııi=m(decfi-maıı si:::in/abir nec-a Sııalın caı·abıııd . ••
JôJll ,l . ·
- ··=• 1,,ııımıaq ısrayıram. (~L fbrahımoY)
• · ' - -'lıiallim-deı·--. şa01ırıı·ar
• . sö- h .
yeıııliklardanı . b. . -a aş 1_adı--maıııııı bu
. • 0
t>,r.,>ı -7 ' 1 • . -ı
• '3 nöqt;ı. _ nre. - \ ergu A) - - nı xa arım _ı-oxdıır~
A)qo~ nöqtJ. 3 tire, 2 Yergül qo~a noqt;:ı bir Ye ··ı . .
S)qO, . ., -ı B) ik-·ı· 1·ıre ı.ki'
, \·e ··ı rgu 'tıre.
. sual ı,ar.}sİ
y
dırnaqlar. 3 tıre, ., n:rgu C) _ ~ rgu • ual ışar;ısi
C) - t .., t. " ••ı qo~a noqı;ı. üc ı' ·1.· . _ .
D)dırnaqlar. q~şa_ no~ J'. - ~re, ., ,·ergu - . - . . ıre. l!\.J \ ergul. sual ışar;ısi
D) uc tıre uç Ye ··ı •d . .
E)qo,;a nöqt;:;ı . ., tıre . ., \ ergul •
E) qoşa ~ rgu • nı a. sual ışar;ısi
noqtJ' iki fıre, \.ergul.
- sual ışarJsi
.
1\Ü1Jlundd::ı hansı durğu işar;;ıl;;ıri buraxı lmışdır? 126. Nümun;ıd;;ı b . 1 _ .
120.
· - ., edin. urax.ı mış durgu ışaralarini müayyJn
HikmJtl~falıaıı_ı . . .
. şı olııb-dedı bundan sonra hı/arsan 1..., .Tabri:::ifa
}
- ~
Cul(aarasındaJ...ı masaja neça l..ilonu!trdir.
- Samir içari girdikda;
. . . maıı b..,ı·J.·
- Ana-dedi " • acmışam yemaı·a na ı-ar ~
• (M. lbrahimov) A) iki tıre, iki \·ergül. sual işarasi •
A)qoşa nöqt2. 3 tire. 3 Yergül ~) q~şa n~:'.;:ı: üç ~ire,üç ~-ergül.~ual i~ar;ısi
B)qo~anöqt;:;ı. 3 tire. 2 \·ergül ) ~oq'.;:ı· 1~ 1_tıre. uç wrgul, sual ışarası
C)qoşa nöqtJ. 2 tire, 3 Yergül D) uç tıre, ikı wnrül sual isarJsi
D)dımaqlar, 3 tire, 3 Yergül E) qoşa nöqtJ. ikTıir~, iki Y~nrul.nida \·;ı sual
E)dımaqlar. qoşa nöqtJ. 2 tire, 4 \·ergül işaldl;ıri -
t'ümunJdJhansı
121. durğu işarJlari buraxılmışdır?
127 • Nümun;ıda hansı durğu işar;ı!Jri buraxılmışdır?
Qalıraıııaııi :
Boğa=ı wrııla-tımıla ı·a gö:::/ariııdaıı yaş
arn-axa:
-Sti isıamayaıı,si=-a n((rat edan bir qr:::laneca ol xala ııa qad.arcammı::: sağdır Siidabani
.--lrxay111
göz iistiiııda saxlayarıq,-dedi. (M. İbrahimov)
çalışacaqsım;-dedi. (M. İbrahimov)
A) qoşa nöqtJ. 2 tire, 4 ,·ergül
A)qoşa nöqtJ. 3 tire. 2 Yergül. sual işar.ısi
B) qoşa nöqt;ı, 3 tire. 3 ,·mwl
B)qoşa nöqtJ. 2 tire, 3 Yergül, sual işar.ısi C) 2 tire, 3 \·ergül. nida işar;ısi
C)2 tire, 2 vergüL nida işar;;ısi D) qoşa nöqtJ, 2 tire, 2 vergül
O)qoşa nöqtJ, 3 tire, 1 vergül. sual işardsi E) 3 tire 4 Yergül sual işarJsi
E)qoşa nöqt;},2 tire, I vergül, sual işar;:ısi
128. NürnunJdJ hansı durğu işar;:ıJ;ıri burax.ılmışdır?
122.NümunJd;:ı hansı durğu işar;:ıl;;ıri buraxılrruşdır? Firidıın onıı dalıa dariııdan _ı oxlamaq isıadi :
Qaralaçaklabaşını örtmaya çalışan Sariyya xala '. - Xaııım mani bağışlayın si=ı·atan xaiıılariııda lıaıısı
- \"apislikoğu/rSandaıı ancaq yaxşılıq gönniişam qalıramanlıq artarırsıııı=. (M. İbrahimov)
;-dedi.(M. İbrahirnov) A) qoşa nöqta. 2 tire. 2 vergüLnida işarasi
A)qoşa nöqtJ, 2 tire, 2 \ ergül, sual işar;:ısi B) qoşa nöqta, I tire, 2 \·ergül, sual işarasi
B)qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 2 vergül C) qoşa nöqt::ı, 1 tire, 3 \·ergül, nida işar::ısi
C)2 tire, 2 vergül, sual işarasi D) qoşa nöqta, 1 tire, 1 vergül, sual !şarJs!
D)qoşa nöq~, 3 tire, 3 vergül, sual işar;:ısi E) qoşa nöqta, 2 tire, 3 vergül. sual ışar:ısı
E}qoşa nöqt;:ı, 2 tire, I vergül 129. ümun:ıda hansı durğu işaral;ıri bınaxılmışdır?
123.NöqtJIJrinyerin;:ı hansı ifad;:ı ;:ılav;:ı olunsa, Giilna=Azada ymınlaşdı, ,
_ Ya:::ıq ıışaq, demali salıardan bir şey J:emay_i~,".dedi.
c~mfad;ı tire(-) işar;;ısind;;ın d;ı istifad;:ı edil;ır? (M. Ibralıımov)
•~ 0 ı-e//a, hekay-a,povest ... epik növıin A) qoşa nöqta, 2 tire, 3 vergül . _
Janrlanndandır.
B) qoşa nöqta, 1 tire, 3 verg~, s~al ı_şarJsı_
A)manzumhekay;ı B) bunların hamısı C) qoşa nöqta, 2 t!re, 2 ver~ nıda ışar.m
C)roman E) d;ı
O) tarixi roman D) qoşa nöqt;:ı, 2 ure, 2 ver~l . .
124.Nümu ~.:ı b • • .. n E) qoşa nöqta, 2 tire, 1 vergul, su_aı ışarJsı
. nd\J;ı uraxılmış durğu işar;:ılannı mu;:ıyy;:ı
edın.
130.Nüınuna ;:ı •
d hansı dunnı 0
işaralan burax.ılmışdır?
.• ·
Cami{giilüb: Bir neça yerdan saslandılaı • .. .. _
-canıns
. . ag- oısıın:dedi•efa ;ıaxşı oldu ki ik-b-ı·· d-
ı o ıın ıı.
~ . //ah diiz devir.hamımız o gım~a} ık:
8ırı s • b. . • , ı
- Aga \•a • (M. Ibrahımov)
A) anın~ ın da manim ... (M. Hüseyn)
B)q~şa n~t;ı, ~~i t_ire,üç vergül A) qoşa nöqt::ı, tir~, 3 vergü~ül
C)1-ş~ noqta, uç tıre, dörd vergül B) qoşa nöqt:ı, 2 tue, 1 vero ..
• e 2 ver0 ul
D)b.1 t~re,dörd vergül C) qoşa nöqt::ı, 2 t ır , 0 ..
E) ır tıre, dörd vergül D) q oşa nöqtJ, 2 tire, 3 verg~_ıl

qoşa nöqt .. ·
- ..,tire 3 vergu
;:ı, uç tıre, beş vergül E) qoşa noqt;:ı, -' '
- 15l -
D) qoşa nöqt::ı, ~ tire, 3 vergül, stıaı i .
-----~=::;:-~b~ur-·,...,,..
. aicll:m uı..,. 1 1mışdır? E) q oşa nöqt::ı, tıre, 2 vergül suaı iş Şar;ısı
--.-uın-un:>d;) hansı durğu ış . . ' ar~si
131. N ...... Q h maniyaıutub. . b h ax.ır 137. Nurnun::ıd::ı hansı durğu işar:>l:>ri b
Qız uzıınu a_ra -a galdimdedı sa a HtJ;anxanyerindan qalxdı' Uraxııllı.ışd
- Sizi qonaq_ çagırmırahimov) -ad" danışdığın bitda-bitda·söyladiyi 111
çarşanb3dır. (M._ gül n"
ıdi amaldi (S. 8bm:>dli) .n'Ja
A) qoşa nöqt;;ı, 2 tıre, 2__
ver
B) nöqt;),2 tire,3 _vergül ..1 A) •2tire, 3 ver~!, sual işarasi
C) qoşa nöqt;),3 tır_e, 2 vergu B) qoşa nöqt::ı, tıre, 2 vergül, sual iş~ .
D)nöqta,tire, ver~ gül C) 2 tire, 2 ver~l, nida işar:>si : sı
E) qoşa nöqt:-ı, 3 tıre, 3 ver D) qoşa nöqt::ı, t!re,3 vergili,sual işar:>s.
. . · ı · buraxılnuşdır? E) ~oşa nöqt::ı, tıre, 4 vergül, stial işar~s:
132. Nümun:-ıda hansı dur~uışar::;~ vaasıanada üst-
Dastabaşçısı cavanoglanı su 138..NÜJ!lun~~::ı -~a-~sı durğu işar?btj buı:axılnu
başının qarını çırµ_a~çıdrpadr ad3rolsasanabel 8}/ari va on/uyu pambıqla do)u olan/;;illüŞdır?
Saü ol oğlan dedı ışm 3 1 ın q Xalaoğ/ı{bela tez-te~galmak/a,deyasa~ lıiz _
0
1 (M Rzaquluzad:-ı) bark darıxırsan dedı. (S. 8hın::ıdli) ~, danoı~
bağlamaq olar... . • ..
A) qoşa nöqta,3 tıre, 4 verg~l A) 2 tire, 2 vergili, sual işar::ısi·
B) qoşa nöqta,2 tire,3 vergul B) qoşa nöqt::ı, 2 tire, 4 vergül
C) 2 tire,4 vergül_ .. C) qoşa nöqt::ı, tire, 3 vergül •
D) qoşa nöqt:-ı, ı tıre, 2 vergul Ö) 2 tire, 3 vergili, nida işar::ısi
E) 3 tire, 3 vergüJ ~) qöşa nöqt::ı, tire, 2 vergül
• J::ın• buraxılmışdır?
- ışara
133 Nümun:-ıd:-ı hansı durgu . . . . 139. ·Ni,lınun::ıd::ı hansı durğu iş~::ıl::ıri huraxılnuşdır?
Qarı nigarançılıqdan ~urtardı V3 ev sahıbı kımı fa~ p başını qaldırmadan '::fn~lı-manalı soruş~.
g3Janlaradil-ağız eladı _ .. . --Bac_ıqızı.deyasanpambıq yı~aga fork hav;,s;
Buyunın otunın deyaevda_ olanyorgan-doşayı . ,.. (S ahın
.
ııvaı
;)(ili) '
qonaqlarüçünye': döşadı •.. A) 2 tire, 4 vergili_ B) 2 tire,3 vergw
A)qoşa nöqta,1 t~e, 2 ver~ C) qoşa nöqb, 2 tırc, 2 vergül
B) qoşa nöqta,3 tıre, 3 v~gul D) qoşa nöqb, tire, 2 vergül
C) qoşa nöqta,3 tire, 2 vergül E) qoşa nöqb, tire, 3 vergül
D)qoşa nöqb, 2 tire, 2 vergül
E) qoşa nöqb, 3 tire,4 vergül 140. Nümun:><bhansı durğu ~lari buraxılmışdır?
Hatamxan ağa içari gir.,r.,k,
134. Nümunadahansı durğu iş~l:>ri buraxılmışdır? - Xeyir ola arvad,na va~ talasikmanini~ çağınbsaıı.
Arif bu d3Ja bacısına müraci31etdi .. (M.F.Axundud~)
AmmaB,mövşa manbir şeyi yaxşı başa düş.J A) qoşa nöqb, 2 tire, 3 vergili,sual işınsi
bilmiram.(S. 8hmadli) B) qoşa nöqb, tire, 3 vergül, sual işami
A) qoşa nöqta,2 tire, 2 vergül C) tire, 4 vergili, nida işar::ısi
B) 2 tire, 2 vergili D) qoşa nöqb, tire, 4 vergül, sual işarasi
C) qoşa nöqta, l tire, 3 vergül E) qoşa nöqta, 2 tire, 4 vergül,sual işmsi
D) qoşa nöqb, 2 tire, 3 vergül
E) qoşa nöqt:-ı, 1 tire,2 vergül 141. Nümun~~ hansı durğu işar::ıl:>ri buraxılınışdır?
ahm;,d isa hirsind,m dişini-dişina qısdı
135. Nümunadahansı durğu işaralari buraxılmışdır? Pristavın dediklarini başa düşdünmü molla
öhmadlaqabaq-qabağa dayandı canab/arı (İ. Şıxlı)
CanabPeterburqstudenti_. deyasansaninla da haqq- A) qoşa nöqt:>,tire, 2 vergül, sual işınsi
hesabı çürütmayinv~tı çatıb. (İ.Şıxlı) B) 2 tire, vergül, sual işar::ısi
A) qoşa nöqb, tire, 1 vergül C) qoşa nöqt~, tire, vergili, sual işarnsi
B) qoşa nöqt:>,tire, 3 vergül D) 2 tire, 2 vergili, nida işar::ısi . .
C) qoşa nöqb, 2 tire,2 vergül E) qoşa nöqta, 2 tire, 3 vergül, sual ışarası
D) tire,vergül,sualişarnsi
E) qoşa nöqb, tire, 2 vergül 142. Nümunooahansı durğu işar::ılari buraxılınışdır?
Şamsiyya ark ila ·nyolınıJa
hansı durğu işınlari buraxılmışdır?
136. Nümun:>d::> Yox ağa san bunu etmalisandedi ma~s.1;:rcı
ahm.JdpristavlaGöyt;,p.,yagafanyekapar özümü da qurban verdim san da manım
kazakı tanıdı
xahişima amal ela.
Xoş gördükköhn.Jdost geca vaxtı
haradang;,lirsan(İ. Şıxlı) A) qoşa nöqb, 2 tire, 5 vergili
8) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 3 vergül
A) qoşa nöqt:>,tire,4 vergül,sualişar:>si
B) qo~anöqt:>, tire,3 vergül,sual işar:>si C) qoşa nöqb, 3 tire, 5 vergili
C) 2 tıre, 4 vergül,nidaişınsi D) qoşa nöqb, 4 tire, 4 vergül
E) qoşa nöqb, 3 tire, 4 vergül ~
-152 -
~hansı durğu işarnlari burax{Inu'şdu-?
~iifll~,0:şı tamamol~nd~~ami~Y!.o_~uçağırıb ~ A) qoşa nöqt:),tire,.~v:~:r
:. ~-;~. ------
1'3 53kk_ıt·~alıd san böyuk kışısanJozunun ~araxşı
0,, Vergü! . gül, sualışardsi, vergüJ,
otı'f-ded}ı ·etbir dükan/ç ya da b'!şqa hır ış tap. B) qoşa nöqt:),tire ~ergü! .
• ;ı/ifl l,ar,_ra g .. (M. Ibrahimov) C v~rgüJ,Vergü) ' , vergül,suaJ.işar;,si,
.· "q'ta 3 tire, 5 vergul ) tıre, vergü! ver ..1 .
A)qoŞa.oo .. ta' 3 tire:,3 vergu··ı D) qoşa nöq·t--' ~!' sual ışar;,si, vergül
"• vergu vergu··ı .
B)qoşa ~qt'a' 2 tire, 2 vergi.il,sual işar:>si
0 E) tire, vergu"It' . ' .. , tıre, vergül,vergül
' ıre, vergul• vergu"l .d
C)qoŞ a noQ .. t, ' 4 tire, 6 vergu") .. , ru a, vergül
149. Numun:>d:ı buraxıl
D)qoşa 0 ~\ı' 3 tire, 5 vergili, sual işarnsi
.
E)qoşa noq ' . . ardıcıllığını mü;, :>:ış ?urğu ışar:>l:>rinin düzgün
B b R , .YY edm.
d
-.T"IJJUfl:) :.,
hansı durğu ışarnl:m
•
buraxılmışdır?
b' ı O~ a abnqnın vaArifinalnından öparak·
......_
14A•,1'u "radaki Jcandin-kasa!ı~ camaatı, u ıcmd<bn u~n ..ala/arımı na danışırsınız,'ıiazan ;_d...,rı·
0
da, boyu/edanda soroşurdular ! yumaq uçu" .. ıı.c "
}an·Y :balacadan A) ..n/goz_ Yaşları da lazım olu,..cJedi.
k~ç.ınt~r BaWçhma~ var na ta~~rdi_)cefi necadi,taza qoşa_ no~_t:ı, tıre, vergül,vergül sualişar:ısi
- sızd3 la ged;,bilınnı_ (M. Süleymanlı) vergül, tıre , . ' '
~))qoşa n~qt:>,v_ergül,tire,nöqt:ı, tire,vergili,vergül
drnJnyo •. . 1 1. .
;) qoşa oöqt:.,,tire, 3 vergügül'.. sua ır~sı .
qoşa noqt:),tıre, vergi.il,
sual,tire
B)q oşa nöqb, ı tire, 2 ver ? sua ışarnsı
. gü1•sual işarnsı D) ver~), qoşa nöqt:>,vergül,tire,vergül
C)2 tıre, 3 ver . , . .
Öq ..... 2 tire 3 vergi.il, sual ışarnsı E) vergul,qoşa nöqb, tire,sualişar:ısi, vergili,nöqb
D)qoşa n .,.,, ' . .
E)qoşa nöqta,tire, 4 vergi.il,nöqt:> 150. Ci~ınfad:> hansı durğu işar:>l:ıri buraxılmışdır?
un,da hansı durğu işarnl:>ri buraxılmışdır? Barıy~ yola ba:xantakpancarada aşağıya çaparin
145,Nüm d ~ quzeyına ba:xanpancaraeh bağlı idi. (İ. Hüseynov)
S.drelagendan-gen.J maşın aca . A) vergül,tire,vergül
3
d-dedi-otayanın harnısım yüklaya bi/dinizmi~
-ahxsa
m3; 7
yerindJC3 ı:ı(M Süleyman})
qaldı_ . .ı .
B) qoşa nöqb, tire, vergül
C) qoşa nöqb, tire, ikivergül
~ qoşa nöqta,3 ~e, 3 ve~, sual ~şarns~ D) ilcitire, vergül
B)qoşa nöqb, 2 ~e, 4 vergül, sual ışarnsı E) bir tire, ilci vergili
C)qoşa nöqb, 3 tıre, 2 vergül,nöqt:ı
D)3tire,3 vergül,nöqta . . 151. Cüml~ hansı durğu işa.r:>l:ıri buraxılmışdJr?
E)qoşa nöqb, 2 tire, 2 vergül, sual ışarası Göza/bağl°'ıgör.Jl çamanla"ıgözal sular..bunlar
tabiatinba:qişi--insanlara hadiyy,sidir.(a. Sadıq)
146.
Cüml:>cb hansı durğu işar.>l~ri buraxılmışdır? A) vergili,qoşa nöqb, tire
Böviikşairl3r maşhur sarlc:arda/;,r ağıllı hökmdar/ar B) qoşa nöqt:),vergili,tire
r ) dv)ğul .. >
birsözlaJıamı hayatdaqazan ıgı u r ara goTtJ C) ilcivergül,bir tire
anayaborcluolduğunu etiraf edir. D) vergül,tire, möt:>riz:ı
A)qoşa nöqta.üç vergül, tire E) iki vergül,iki tire
B)iki vergül,ikitire
152. Nümun:ıdQ hansı durğu işaral:ıri buraxılmışdır?
C)ikivergül,iki tire, mötariza Uşağı bir da öpdü_ıô%Şlıdı ,halacaallariniyavaşca
D)üçvergül,tire
boynundanqopartdı : . .. .
E)qoşa nöqt:>,iki vergili, iki tire -Get oğlurr;,ge~-dedi;anan s:anı go~layır.
ı (M. İbrahimov)
147.Cümla<t:1hansı durğu iş~l:)ri buraxılmışdır?
Bizimanyaxşı s;,natkarlarımıza~ni M Füzuli J A) qoşa nöqt:ı, 3 tire, 6 vergül
C.M.Jmmadquluzada C. Cabb~r/ı va başqa/arı athbi B) 3 tire, 4 vergül_ ..
inkişafındd' böyük rol oynamışlar
dilimizin C) qoşa nöqta,2 tıre, 6 ver~!
A)tire,üç vergül 1 O) oşa nöqt:ı, 4 tire,5 vergul . .
B)qoşa nöqb, tire, vergili E) ~oşa nöqt:),3 tire, 6 vergül,sualışarası
153. Nümun:ı da hansı durğu işar:ıldri buraxılmışdır?
C)ikivergül,ilcitire
~)qoşa nöqta,iki tire, vergili Qh niyayaxınlaşdı .
)qoşa nöqfa,üç vergili Rza a rJma d di necasankefın halın necadir
H;,ustasalam e (M. İbrahimov)
148.NüınunA...ı b . . d .. gun··
dUd uraxılmış durğu işaralannın uz • 4 gu·· ı sual işarnsi .
ardıcıllı ~ -. .. d • A) 3 tıre, ver '. 6 vergu"'lsualişar:ısı
p . 5uıı mu:,yy~ne ın. •• t:), 3 tıre
....Crıstav biraz asabi • B) qoşa noq . ' 6 rgül• sualişarası·
ahand ' ağıllı adam hesab ed.ı~d'ım ı
- mansizi C) qoşa nöqta,2 tıre, ~e .'
lladanışı
ar ag~ •·ı sualışar;;,sı
B
a11ı . . rsan u başqasının yox qubematoron
D) 4 tire, 5 vergu? 5 vergül sualişar:ısi
rıdır. 0.Şuru) / E) qoşa nöqta,3 tıre, ' .
.• 153 -
ıu •· ''ı'""""-~,- ·--·•:v'.buuıı:;u ışaral;}ri b
. "ı--rı· buraxılınışdır? Zii eyx~ gu ınc?ını . oğııb; Uta)(ıl
d Jıansı durgu - ısar..,"'
,
154. NiiJ11Unaa . . • ıııinc/;J!1 ıuıdıı d - Çox sag ul,ann·dedı-razıyıq . 'n%r'l
Yaı'"r ö::iıııı~ıııı ~ı~;J/ka da çoxyaşama 1111. A) qoşa nöqta, 2 ti(e, 3 verg~;zdcııı. (S.l{_;ıh· •
Dosıuın;ded;:' 11" • • (M. ibrahimov) B) qoşa nöqta, 3 tire, 3 vergü) 1 rrıovı
.. 3 tire 2 vergül C) qoşa nöqta, 3 tire, 2 vergü)

A) qoşa noqt:ı, .. ' D) 2 tire, 3 vergül
B)4 tire,4 vergul• 4 vergu ..1
E) qoşa nöqta, 3 tire, vergül
C) qoşa nöqt:ı, 3 1~re, ..1
D) qoşa nöql:ı, 4 tıre, 5 verg~_ı
• 3 vergul 162.-NOıııunad;:ı hansı durğu işar;:ıl .
E) qoşa nöqtJ,3 tıre, Tutulınıış va pörtınüş Mehman ;;ırı ?Ura)(ılın 1 şd
.. d hansı durğu işar:ılJri buraxılımşdır? -Yox;111a11
1
o acıamı buraxacag~aın d
q~,~
ga,.a,·ı •
~
155.Numun:ı:ı "d-·ı. ıdilagalir' / edi- s a·,
Tcııılıa çöl/arçılpaq dag a\'711aı Ş~) 1 bıı yaxın/arda bııraxcıccığam. (S. Ra'? ala,n 0;0
Mahıııudun halma ağ/ayırdı. (Elçın) . 2 ..1 A) 2 tire, 4 vergül hırnov) 1'lı
A) tire qosanöqt:ı, 2 vergi.il B) •~re, verg~~I B) qoşa nöqt::ı, 2 tire, 3 vergül
.' \ .. D) tıre, 3 vcrgu
C) 2 tıre, 3 vergu1 .. C) 3 tire, 3 vergül
E) tire,qoşa nöqt:ı, 3 vergul D) qoşa ııöqta, 3 tire, 3 vergül
156.Nilmun:ıd:ı hansı durğu işarnl:ıri buraxılmışdır? E) qoşa nöqla, 3 tire, 2 vergül
Stolıın iistiindakikölıııa kitablar,,qalaq-qalaq
jıımallar,rangi saralmış qaıetlar-har şey di/J galiıi 163. Nümunada hansı durğu işaralari b
uraxılmı d
Me}1ına11 anasının erkan durduğunu e ş ır?
ötaıı günlariona xatırladırdı.
çörak lıcızırladığmı göriib' ,ıY nadaÇay.
A)tire, qoşa nöqt:ı, 3 vergi.il
B) tire, 2 vergül C) 2 tire, 3 vergili Sabah111xeyir an~ deya onu salam/adı. (S .
D) tire, qoşa nöqt:ı, 2 vergül E) tire, 3 vergül A) qoşa nöqta, 3 tırc, 3 vergül •R;ıhınıoı•)
B) nöqt;:ı, 2 tire, 2 vcrgül
157.Nümun:ıd:ı hansı durğu işar:ıl:ıri buraxılmışdır? C) qoşa nöqta, 2 tire, 3 vergül
Bıı sözlariıı manası hamıya faranaya da Samira da D) 2 tire, 4 vergül
Maharraın kişiy.J d.Jgün kimi aydın idi. E) qoşa nöqta, 3 tire, 4 vergül
A) qoşa nöqt:ı, 2 vergili B) qoşa nöqt:ı, 3 vergül
C) 2 tire, 3 vergül D) tire, 2 vergül 164. Nüımın;:ıd:ı hansı durğu işar:ıbri buraxılmı d ~
A,1/ .. Ik Şır.
E) tire, qoşa nöqt:ı, 2 vergül me ıınan uz.soyııq ıc>ra -aılari iiçiiıı sıxılıb
Xeyr man anamı bir da sizi görıııariJ . bilııı,rd·
- ını dediı.
158.Nümun:ıd:ı hansı durğu işarnl:ıri buraxılmışdır?
Ev yiyasininbu samimiyyatihar kôsaZeynabada (S. Rohimov)
A) dırnaqlar, 2 tire, 2 vergi.il
Rövşan.J d.Jönvar kişiya da bir azdansonra ıııalıım
oldu. B) qoşa nöqta, 2 tire, 3 vergül
A) qo~anöqt:ı, 3 vergül B) qoşa nöqta, 2 vergi.il C) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 3 vergül
C) 2 tıre, 3 vergili D) tire, 2 vergül D) 2 tire, 4 vergül
E) tire, qoşa nöqt:ı, 2 vergül E) qoşa nöqt:,, 3 tire, 4 vergül
159. Nümun~dahansı durğu işaralari buraxılmışdır? 165. Nümun;:ıd:ı buraxılmıs"\ durou b is:.ırol;:ırinin
-, düz:,0 ün
O harşeyı ıışaqlıq xatiralarinig.Jnc/iyinian aziz ardıcıllığını nıü;:ıyy::ın edin.
adamlarını buradadoğma yıırdda qoyubgedirdi. alini liJfobiJSİl1İII Ç~\'IIİll,J qo_raraqTJbi;Jt bi:daıılıeç
A) qoşa nöqta,tire, 2 vergili ıı;ıyiııi asiro17,>ıııir ot;ıı/ eledi
~
B) qoşa nöqta,tire, 4 vergül A) qoşa nöqt;-:ı, dımaq, vergül, dırnaq. vergül, tire,
C) 2 tire, 3 vergili nöqt:,
D) tire, 2 vergül B) qoşa nöqt::ı, dırnaq, vergül, tire, nöqt:ı
E) qoşa nöqta,2 tire, 2 vergül C) qoşa nöqt::ı , veroül ö '
dımaq veroül,tire,nöqt~
' ,::t
D) tire, dımaq, vergül, dımaq, vcrgül,nöqt:ı
160.Nümunad:ı hansı du • • 1 .
O hiJrs ı· .. . rgu ışar:ı arı buraxılmışdır? E) tire, vergül, dımaq, vergül, dımaq, nöqt:ı
.\~)ı tıifangı termosuçantanı götürdü va
navas~nı Şahmarı yanına çağırdı. 1 66. Nüınun;:ıd::ı buraxılınış durğu işarolorinin işlanınJ
A) 2 tıre, 3 vergül ardıcıllığını mü;-:ıyyan edin.
B) qoşa nöqt:ı, tire,4 vergül Bu çay bıı toıpaq bu elektrik stansiyası bıııı/arııı
C) ~oşa nöqta,tire, 2 vergül haınısı albatta milna çox şey deyir
D) tırc, 2 vergül A) vergül, vergül, möt;:ıriza, nöqto
E) qoşa nöqta,2 tire,2 vergül B) vergül, vergi.il,tire, dırnaq, nöqto
C) verg~~l,vergül, qoşa nöq~~•tire, ?.öqt~tJ
D) vergul, vergül, tıre, vergul, vergul,_noq
E) vergül, tire, vergül, tire, sual işarosı
- ----~~--~-____-./- 154 _.
durgu l~i:UJJdJ
hansı la enib ı-rem ıra
I Ulll<lAllllll~O!f'! 173 c··
1
ıı:J d;ı
• /d·
sarı gc1 ı • urn ;:ı d;:ı hansı d . .
,wıtı • ııfJ/lJY i l Qarckışının 1 . ~rguışar;:ıfori b
161/:,ıı, kiŞ' ı~ıJrii//1 yııxarıeı a o!Sıı_~·laıu aınıl ç):oxyemak Geı qard a !arın, bark.bark uraxılnıışdır?
ıııf 1•11deg . ulamı (M. u eyman ı aş geı dedi sıxcıraq
rıl II otııı Ol I I• • YaddanÇLXa Yolunaçıq o/
1'''.oşa[;ı~a ? tire, 2 vergü , su~ ışar~sı rırıa. sıın ancaqb· . d
J
1 A) .ki .
111,nııöql:l, "'.e 3 vergül, sual ışar;:ısı
01 B) tıre, üç vcrgüJ
1 121 a
A)qo, "qt;ı ıır , 1 •• t qoşa n"
,. ,a ııo , • , 3 vergü , noq ·;:ı C) oqt;),üç tire d" d
eıq~;n rıöqlJ, t~~rsualişar::ısi qoşa nöqt;:ı iki t' ' or VergüJ
C)q2tire,3 verg~ı ' 1 vergi.il,sual işar;:ısi D) qoşa nöqı;;ı: üç ıt' ~eş vergi.il
O) nöqlJ,tıre, . . E) qoşa nöqt;:ı .. . e, uç vergül
~)qoŞ 3 151 durğu ışar:::ıl;m buraxılmışdır? 174 N" 'uç tıre, beş vergül
,..d:ı ııaı d' .. .. .. ~ ,.· • • . urnun;:ıd-.." hansı dur·u •
N'iııııııı" • çİ gaf ı, uzımıı yogun ıoşıy;:, tutub .
168•, 111 sa;dedi bağışla mani san in baban
,\ ço.rça.~: Çıb/arindakini silkcJl ~b ışar:ıl;:ırı buraxılmışdır?
11
ıcı, r ,ııııJ ııı lngilis alınır ay bac/Y'... -~ızılı d~habarkcingildatdi
B ııroba- ~1.Süleyınanlı)
ı b (ı,
goıursankıınan a1ıram.
tiıııo_ıı vergül,nöqt:::ı . . A) üç t' .k (M'
A)4ure,~ t:ı, 2 tire, 3 vergül, sual ı_şarns~ ıre, 1 i vergü) ır C:ılal)
e)q oşn 110_.qt".
.,
3 tı're, 4 verg•ül,sual ı_şar;:ısı_ B) qoşa nöqt:ı, tire,vergül
C) qoşa nöqt 1'k•1 · ..
C)qoşa °.q 2 tire, 2 vergi.il,sual ışarnsı
11 D) .. :>, tıre, ıkı vergül
o)qoşa n~qt;;ı, 3 tire, 3 vergi.il,sual işar;,,si E) ı~ş~ noqt;),tire,üç vergül
oşa noqt:ı, . . . ı ı tıre, üç vergül
E)q d buraxılımş durğu ışaralarını mü:::ıyy:;m 175 N
•69,
ı
N_ümun:ı ;ı
• . , • ra/aııı adali iizra
ed111
r
• ümun:ıd;:ı hansı dur· i a .
Barınağını silkcJlayar ş_ r_:ıl:ın buraxılmışdır?
qaldırdı. a •s;ısının tonunubiraz da
AfiiııJııa_ı, ,,il balamsandedi ona göra da sani çox Bura bax qarda.şog"lıı bı'l kı· b
1111111
SiJII111, g .b ıı axırıncı
• ;ıııı .xa Jrdarlığıındır.
i5t 1,.
•Y •"qt:ı, iki tire, bir vergül A) tire, iki vergu" I
A) qoşa no 'ki ..1
B)qoşa nöqt:ı, üç tire, ı • verg~ B) qoşa nöqt:ı, iki tire,üç vergül
C)qoşa nöqt;ı. ' .iki tire,
d.. düç vergul
..1 C) qoşa nöqt:ı, tire, üç vergu"I
0)dırnaq, ikı tır~, _or ~ergu .. D) ~~ş~ nöqt;:ı, tire, dördvergül
E)qoşa nöqtJ,bır tıre, bır vergul E) ıkı tıre, dördvergül
170.Nümun;ıd;ı buraxılmış durğu işarJl;,,rini müJyy:m 176. ~i.im_bd:::ı ha~sı durğu işar;:ıl:ıri buraxılmışdır?
edin. Mıı;;//ıın 11•cı sinifşagirdlarincJ ıniiraciatlcJ:
f aııalı babam . .. Nizami GônCJVİ dahişairdir dedionunôsar/arini
Balaqıırbat manimaxırıma çıxdı dedı gorasan mJn diqqatlaoxııyıın.
vatJnimi görabilôcayammi A) qoşa nöqt:ı, 2 tire,2 vergül
A)qoşa nöqtJ,üç tire, dörd vergi.il,su~) işar~si B) qoşa nöqt;:ı, 3 tire,2 vergül
B)qoşa nöqt;ı, üç tire, üç vergül, sual ışa_rnsı . C) qoşa nöqtJ,2 tire,3 vergül
C)qoşa nöqta,dörd tire, üç vergül, sual ışar;:ısı D) qoşa nöqt:::ı, 3 tire,3 vergili
D)dımaq, üç tire, iki vergül, sual işarJsi E) qoşa nöqt:ı, 1 tire,2 vergül
E)qoşa nöqt;ı, bir tire, üç vergül, nida işarnsi 177. Cüınlddd hansı durğu işar.ıl;lri.buraxılmışdır?
171.Nümun;ıd;,ı hansı durğu işarol;,ri buraxılmışdır? OrxansiiriiciiyJuca sasla
Qoca bir/ahlairaliyeridi "8/ımadli" metrosıınıın yamnasiiriindedioradahar
Ağa harşey aydındır dedi bas bizim hiiquqıımıızıı ııa şeyi öz gözlariııizfa görarsiniz.
vaxtartıracaqsan (M. İbrahimov) A) 3 tire, 3 vergül
A)qoşa nöqt:ı, 3 tire, 3 vergül, sual işarnsi B) 2 tire, 2 vergül
B)qo~a nöqt;:ı, 3 tire, 4 vergül, sual işarJsi C) qoşa nöqt;:ı, 2 tire,3 vergül
C)ı lıre, 2 vergül,sual işarnsi O) qoşa nöqt:ı, 1 tire,2 vergili
D)qoşa nöqta,4 tire 4 vergili nöqtJ E) qoşa nöqt::ı, 3 tire,2 vergül
E)3tire,5 vergül,s~al işar;}s/ · ı · · ü.ıyy::ın
172,
Cümld h . 178. Nümun.ıd::ı buraxı lmış durğu ışar:ı .ırını m
0 Sa ~ _: ı ansı durğu işarnlari buraxılmışdır? edin. . d d toplansın dedi
a' amırın cibinabolluca pul qoyub Atilla ıamkininı poznıa an Or ''. 1b
işJetdedi ba.r
• b tını sına amma heç inanmıraın ki san o döviis şevpıırıı çaIııısın. ıv a 0"larıkya da qaa a
gıra ilasan .,· ' .,
~))üçtire,üçv~rgül çalarıq. 4 ..1
qoşa nöqta .. . A) dımaqlar, 2 tire, vergu 3 ül
C)qo .. • uç tıre, dörd vergül ) ..qta dımaq !ar,2 tire, verg
şa noqt;:ı 'ki . B qoşa no ,
D)dördf , ı tıre, dörd vergi.il C) 3 tire, 3 vergiü,dımaq 1ar..
t) q ıre, dördvergül .. t 2 tire 2 vergul
oşa nöqt;:ı .. • D) qoşa noq ::ı, . ' ") 2 dımaq
~-rr-e~, b~e=ş~v~e~rg=u:·J-------~~~E~)~q~o!şa~no~·q~t::ı:,~l~tı~re~,_ı_v_er_g_u_, __ _
- 155-
Durğu işarı1lı1ri
C) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 3 vergül
• ·ğu i ar;ıl;ırini mü;ıyy;ın
179. Nürnumxfaburaxılmış dur . ş, D) qoşa nöqt;ı, 3 tire, 2 vergili
edin. .. .' ' • E) dımaqlar, 2 tire, 4 vergili
Nüşabc1_ qünı_rla I . ··naaran~a~dedi buyurun 186. Nümun:ıd:ı buraxılmış durğu işar;ıJ;ı . .
San elçı deyılsaıı1 e çı go . .. nıu
mü:ıyy:ın 1:ış d ınn.
ı~ıda aylaşiıı. . ' ..1 8 ) 3 tire 2 vergül
A) qoşa nöqt;ı, 3 t~re,4 ver~ 1 •• D) 3 tire'. 3 vergül Aslanov iclasdakr/ara baxdı
C) qoşa nöqt;ı, 2 tıre, 4 -.ıer~ Bgar dedi bu yalnız /arziyya olsa idi MarlcJ
E) qoşa nöqt;ı, ) tire, 3 vergul yazmağın na manası vardı? (M. HiiseYn) za bıııııı
A) 2 tire, 3 vergül
180;.·Hansı durğu işar;ıl:ıri buraxılmışdır?
B) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 4 vergili
Qüdraı onıııı saçını sığalladı . . .
Tc1dbirgörmaliyik azizim dedi qoy bu Jıadısa hızım C) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 3 vergül
D) 3 tire, vergül
üçün dars olsun. (M. Hüseyn)
A) 2 tire, 3 vergül
E) qoşa nöqt:ı, 2 tire, 4 vergül
B) qoşa nöqt:ı, 3 tire, 2 vergili 187. Nümun:ıd:> buraxılmış durğu işar;:ıJ~~ini
C) qoşa nöqt:ı, 3 tire, 3 vergili •
edın. ınu~1'Y~n
D) qoşa nöqt:ı, 2 tire, 2 vergili
islanov ayağa qalxıb gazinmaya {Jaşladı
E) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 3 vergili
Dünan cavan fahfafarin yemakxanalarrna b
181. Nümun:ıd:ı hansı durğu işar:ıl;ıri buraxılmışdır? dedi çoxdandır ki onlar göyarti alma-armu:.'.'~""
Qüdrat istar-istamn razılaşdı görmayı'b/iJr. (M . tt··useyn ) ıızu
Ola bilar dedi man sabahdan oranı bir da yoxlaram. A) 2 tire, 4 vergili
(M. Hüseyn) B) qoş.a nöqt;:ı, 3 tire, 5 vergül
A) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 2 vergili C) 2 tire, 3 vergül
B) qoşa nöqt;ı, 3 tire, 3 vergül C) 2 tire, 3 vergill D) qoşa nöqt::,,3 tire, 2 vergili
D) qoşa nöqt.ı, 3 tire, 2 vergül E) 2 tire, 2 vergili E) qoşa nöqt:ı, 3 tire, 4 vergü)
182. Nümun:xi~hansı durğu işar:ılJri buraxılmışdır? 188. Nümun:ıd:ı buraxılmış durğu işar:ıl::ırini m~yy
Camii dostunun qolundan tutaraq .
ed ın. ~
Gedak dedi trest müdiri qayıdanacan biz şahari Atasım inadından döndannayin na qadar çaıin
gazib-dolanarıq. (M. Hüseyn) olduğunu yaxşı bilirdi
A) 2 tire, 2 vergül B) qoşa nöqb, 3 tire, 3 vergül Ata dedi getmayina sözüm yox amma qayıq
C) 2 tire, 3 vergül D) qoşa nöqb, 2 tire, 2 vergül olmayacaq. (M. Hüseyn) ·
E) qoşa nöqt:ı, 3 tire, 2 vergül
A) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 5 vergül
183. Buraxılnuş durğu işaralarini müayyan edin. B) qoşa nöqt::,, 3 tire, 3 vergül C) 2 tire, 3 vergili
O, şaki/la~ baxdı Na gözal fakillardir qızım dedi D) qoşa nöqta, 3 tire, 2 vergül E) 2 tire, 4 vergili
sana uğurlar arzulayıram.
A) qoşa nöqta, 3 vergili, 2 tire, dırnaqlar 189. Verilmiş nüınunada buraxılmış durğu işar:ıl~rini
mü:ıyyan edin.
B) qoşa nöqt3, 2 vergü], 2 tire, dımaqlar
C) 3 vergül, 3 tire, dımaqlar Kömakçi qapının ağzında göründü
O) qoşa nöqta, 3 vergül, 3 tire, sual işmsi Qüdrat Salmanoviç dedi tayyar;Jçi mayor sizi istayir.
E) qoşa nöqta, 2 vergül, 2 tire (M. Hüseyn)
A) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 4 vcrgül
184. Nilınwıacb hansı durğu işml;ıri buraxılnıışdır? B) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 2 vergül
O. maqalani oxudu Yaxşı yazmışsan oğlum dedi C) qoşa nöqt::,, 2 tire, 3 vergül
bunu çap etdirmaya dayar. D) dımaqlar, 3 tire, 3 vergül
A) qoşa nöqb, 2 vergül, 2 tire, dımaqlar E) qoşa nöqb, 2 tire, 2 vergül
B) qoşa nöqt:ı, 3 vergül, 2 tire, dımaqlar
C) 3 vergili, 3 tire, dırnaqlar 190. Verilmiş nüınunad~ buraxılmış durğu i~l:ırini
D} qoşa nöqtJ, 3 vergül, 3 tire, sual iş~si mü~yy:ın edin.
E) 2 vergül, 2 tire, dırnaqlar Tahiryemak otağının luındannda göründü
185. Nümun:ıdJ buraxılmış durğu işarJl:ıri •. Usta dedi istirahatinizamane olduğum üçüngank
müayyanfaşdirin. nı mani bağışlayasınız. (M. Hüseyn)
Bu halda Samandar içari girdi A) qoşa nöqt;:ı, 3 tire, 2 vergül
Tahir kefinipozma dedi bela şey çox olar.
B) 3 tire, 4 vergül
C) 2 tire, 3 vergül
A) dırnaqlar, 3 tıre,
. 4 vergül (M. Hüseyn) D) qoşa nöqta, 3 tire, 3 vergül
B) qoşa nöqta, 3 tire, 3 vergül E) qoşa nöqta, 2 tire, 2 vergül
-
-.,;;._;____~~~-~1- _____ __..-/
- 156 -
. Durğu işara/;ıri
hansı durğu
191,Nümun::>~=> işar::ıl:>ri buraxılriıışdıı:? B) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 3 vergül, sual işar::ısi
C;ımil dedı C) qoşa nöqt::ı, 2 tire, 3 vergül, nida işar::ısi
Burabax_Tahir saninfikrin köhna zamanlara D) qoşa nöqt::ı, 1 tire, 3 vergül, sual işar:ısi
(M. Hü~eynd:ın)
getmas;n:'. E) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 2 vergili,nida işar:ısi
A)qoşa nöqt:,,2 ~re, 2 vergül
B)qoşa nöqt:>,3 t~e, vergül 197. Nümwı::ıd:ı hansı durğıı-işar:Jfari buraxılmışdır?
C) qoşa nöqt:ı, 3 tıre, 2 vergül Camiidostuna kömak etmak üçün
D) qoşa nöqt:ı, tire, vergül Könü//ü ga/ib usta deya ucadan saslandi
E)qoşa nöqt;ı, tire, 2 vergül m;ıdanda iş/amaya çoxdan havasi varmış.
(M. Hüseyn)
192.Balacaşahzada yoluna düzalib öz-özün;; A) qoşa nöqt;ı, 3 tire, 3 vergül
Hamının kr~lm da şöh:atpa~astin da1yyaşın da B) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 2 vergili
işbazm da nifrat eda bılacayı adam şübhasiz bax C) 3 tire, 2 vergili
odurdedi (Antuan de Sent Ekzüperı) nümun:ısind:ı D) qoşa nöqt::ı, 3 tire, 2 vergül
buraxılmış durğu işarnl;ırini mü:ıyy:ın edin. E) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 1 vergül
A) qoşa nöqt=>, dırnaqlar, 7 vergül, nöqt:ı
B) 2 qoşa nöqt::ı, 2 tire, 3 vergül, nöqt:ı 198. Bu durğu işar::ıl;ırind;ın hansılar h:>mcinsüzvl;:ifü
C) 2 qoşa nöqt::ı, 3 tire, 4 vergül, nöqb ;ılaq:ıdar işl:ıdifa bilir?
D) 2 qoşa nöqb, 2 tire, 6 vergül, nöqb 1. vergül · ,,.· '2. tire
E)qoşa nöqt::ı, 3 tire, 5 vergül, nöqt::ı 3. qoşa nöqt::ı 4·_nida işar:ısi
5. möt:>riz:ı , 6: üç nöqt;ı
193.Bir-ikis;da A) 1, 5, 6 ' B) 2, 3, 4 C) 1,4, 6
aqoy hıçqırsın ded; bu da bir işdi 0)3,4,5 E) 1,2,3
hıçqırmaq/a da adam ölanni (M. Süleymanlı)
Nümun:xl:ı hansı durğu işar:ıl:ıri işl:ıdilm;ılidir? 199. N::ı zaman tire işar:ısi qoyular?
A) nöqb, üç tire, üç vergül, sual işar:ısi, nida 1. h::ımcins üzvl:>rô:ın sonra ümumil:>şdirici söz
g::ıldikd;ı
B) qoşa nöqb, ilci tire, üç vergül, sual işar:ısi
C) qoşa nöqb, iki tire, dörd vergül, sual işar::ısi 2. sözl:ıri s;ıtird::ın s::ıtr::ı keçirdikd;ı
D) qoşa nöqt:ı, üç tire, dörd vergül, sual işar::ısi 3. eyni sözün t;ıkran il:ı ::ım::ıl::ı g::ıl::ın mür:>khb
sözbrd;ı
E)qoşa nöqb, üç tire, üç vergül, sual işar:ısi
4. dialoqlarda ..
194.O gözünü qarşısında dayanıb istehza ila ona baxan 5. vasit::ısiz nitqli cümfad;ın sonra müallifın sözü
kazakın üzünazilladi va xalis rus dilinda g:>ldik:d;ı
Na buyurursunuzdeya soruşdu. (İ. Şıxlı)
Nümun:xl;ı hansı durğu işar:ıl:ıri işl:xlilm;ılidir?
200. Klasteri tamamlayabil:ın fıkirl::ıri mü::ıyy;ın edin.
Omumibşdirici söz h~mcins üzvbrd~n
A)qoşa nöqb, üç tire, ilci vergül, sual işarasi
:,~I işfandik~ ondansonra
B)vergül, qoşa nöqb, iki tire, sual işar::ısi
C) üç vergül, qoşa nöqb, iki tire, sual işar:ısi ~şa ~öqt~ (:) 1
ışarnsı qoyulur.
D) dörd vergül, ilci tire, nida işar:>si
E) qoşa nöqb, üç tire, iki vergül, nida
,.__ __________
_
1. dialoqlardamO:Jllifnitqind:msoma
195.Saldnaonun danışmağa hazır olduğunu anladı 2. h:>mcinsüzvfar arasında
Otursanakişi bütün günü ayaq üstasanyorulub 3. vasit:>siznitqli cüml:ıl:nd;ı
aldandüşmadinmi deya soroşdu (M. İbrahimov) 4. sıra saylan Roma r:,q:>mfariifa yazıldıqda
Nilmunoo:ı buraxılmış durğu işar:>l:>rini
mü:>yy:ınl:ışdirin.
201. Klasteri tamamlayabil:>nfikirl:ıri mü:>yy::ın edin.
A)qoşa nöqt:ı, 3 tire, 3 vergül, sual işar:>si hamcins sözl~rd~nsonra ümumil~şdirici
B)qoşa nöqt;ı, 3 tire, 2 vergül, nida işar:ısi söz g~farsa
C) qoşa nöqt:ı, 2 tire, 3 vergül, nida işar:>si Tire i~sind~n (-)
D) qoşa nöqt;ı, 2 tire, 4 vergül, sual işarnsi istifad~olunur.
E)qoşa nöqb, 2 tire, 3 vergül, sual işar:>si
196. Bir haftaavval Qaraş yumşaq bir ahangla1hatta 1. dialoqlarda
yarızarafatla '. 2. sözl::ıri s:ıtird:ın s:ıt.:rn keçirdikd:,
. Maya neca bilirsan adam ev/anandansonra da 3. vasibsiz nitqli cümfad:Jnsonra mü:,llifın sözü
özünüsubay kimi apara bilanni deya soruşdu. g:ıldikcb
(M. İbrahimov) 4. mü:,llifinsözü vasibsiz nitqli cümfad:ı ortada
Nilı:nun~~ burrunlmış durğu işar:ıbrini mü:ıyy:>n işh:ındikd:,
edin. ' 5. sözfarihecalara ayırdıqda
A)qoşa nöqb, 2 tire, 3 vergül, sual işar;ıs~-
- 157 -
Dıırj:ıı işaril/ıJri
. . 1 ında s;ı/ıva yol veril;m

202. Durğu işarasının qo~ mas
cuın a ,.,
r·ı ınüayyan edın..
.. 1 ,.... • ·ı tanış etd'ı.
l. O bizi şaharin görmalı yer1arı ı g
? El bilir ki san maniınsgn. .- )
-· ' • (S Vurgun
Yurdum yuvam, m;::ısbnımsgn. • . . d ·
' k. • qoy O çıç;::ıyı grsın.
3. Hansı çiç;::ıyi darma, ıstgyır, '
4. Çox seviraın igid kimi döyi.işgn d )
Kalm.ıni ıngn, sözü m:m. (B. Vah~bza g
5. Deyir.ım ki, v::ıt.ın tgkca su, hava ~ey~!.
V.ıtan manca, azadlıqdır, xoşbaxllıkdır •••
(S. Rüst;Hn)
203. Vergili işarasinin hamcins üzvlar arasında işl:m d iYi

cüml.ıl;:ıri mü;:ıyyan edin.
1. Qoy ildırıın çaxsın, titr;:ısin cahan.
2. Yoxsulu, ;:ırbabı, şah ggdanı
Tutmaz bir-birind;:ın aralı dağlar. (A. 81::ısg;:ır)
3. Hava qaralınışdı, göz gözü görmürdü.
4. Keçırn nam;nd körpüsündan,
Qoy aparsın sel sani.
5. Qonşu qonşuya baxar, özün oda yaxar.
204. Uyğunluğu müayyan edin.

1. Tire işarasindgn istifad;:ı olunur.
2. Defis işar;:ısind;:ın istifad;:ı olunur.
a. sözl;:ır s;:ıtirdan-s;:ıtr;:ı keçirildikda
b. alav;:ıl;:ırda
c. vasitgsiz nitqli cümblard;:ı
d. mürakbb cümJg)grda
e. frazeoloji birl;:ışm;:ıJ;:ırin yaranmasında
205. Buraxılmış durğu işaral;:ırinin ardıcıllığını

mü;:ıyyan edin.
Ucalığa doğnı meyil et amma qoy meyUna mahabbat
istiqamat versin.
İş bizi iki baladan avaraçılıqdan va ehtiyacdan xilas
edir.
Axşamayaxın şar qarışanda çay qırağında dayandıq.
1. qoşa nöqtg
2. tire
3. vergül
206. Buraxılmış durğu işar;:ıl;:ırinin ardıcıllığını

müayyan edin.
Azadlıq olmasa saadat olmaz.
İki şey tanballik va avaralıq insan axlaqını p ozur.
Orada uostumun
J
dayandığı yerda avvallar ki ik bir
park vardı. ç
1. qoşa nöqta
2. tire
3. vergül
- 158 -
--- CamScımner ile tıırıındı
Dil. Niıq ııı;)(/,miyy;,ti
~ Nitqmadaniyyati 11. an son yazı növüdür:

., " A) fikri B) fikri v:, ş:ıkli C) h;:ırfi
Yazı va 0111111növ/Jl'i D) ş;-ıkli E) :ışy:,vi
n :ın mübınnı:,I, ;:ın çevik forması: 12. Yazının ilk formasından sonra hansı yazı növü
1 yazını B) . kı·1 •- C)
• A) fikriyazı ş:, yaz_ı h:,rfi yazı yararınıışdır?
D):ışy:ıvi yazı E) lı::ıın fıkrı, lı:ım h:ırfi yazı A) h;:ırfi v:ı piktoqrafik B) ::ışy:ıvi
C) idcoqrafik O) piktoqrafık
Yüks:ık g:ırginlikli_ clektrik ~:-ıh:,~:,~inin _üst~ln<b E) lı:,rfı
2•
ç:ı
k·ı,..
1 ,, 11 •
k:ıll:-ı s:-ıklı
'
hansı yazı
'
rıovun:ı aıddır?•.
A)tıccn yazısı B) ~_:-ıkl_ı yazı C) :-ışy:ıvı yazı 13. Biriyaıı/ışclır:
D)h:ırfi yazı E) fıkrı yazı A) ı\yaqqabı dükanının vitrinl;nind::ı olan ayaqqabı
ş;:,kli piktoqrafık yazıdır.
J. Riynziyyatd:ırsl:,ri_ııd_:ı vurııı;~, bö~nı:ı v:ı toplama B) 1lor bir s:ısin bir işar:> il;, vcrilm:>sifonoqrafik
:ıın::ıliyyatl:ırıııda ıstıfad:ı cdıl::ırı ı~ar;:ıl:ır hansı yazı yazı adlanır.
növiin:ı aidclir'! C) ı\ptck qapısında qaba sarılmış ilanş:ıkli
A)idcoqrafik B) f~noqrafı~ ideoqrafık yazı növün::ı aiddir.
C) :ışy:ıvi . D) pıktoqralık D) Orxon-Ycnisey lıövz:ıl;:ırind:> tapılmış daş
E) h:ını piktoqrafik, h:ıın ıdcoqrafik kitab;:ıl:ır piktoqrafık yazı növün:>aiddir.
E) Kimya d:ırsl::ırind::ı istifad;:ı olunan işar:ıl:;ır
4. Dild:ırsl:ıriııJ.:ı cüml::ı iizvbrini göst::ır:m işar::ıl:ır hansı idcoqrafık yazı nümun:ıl;:ıridir.
yazı nöüiıı:ıaiddir'!
A) fonoqrafik 14. Biri doğrudur:
B) piktoqratik A) Qızıl mağazasının üstünd;ıki üzük ş;,kli
idcoqrafık yazı növün:,aiddir.
C) :ışy:ıvi
D)h;ırıı piktoqralik, h:,ın idcoqrafık B) Piktoqrafık y:ızıd:ı ç:ıkilmiş ş:ıklin m:ına il:ı
birbaşa ;:,Jaq;ısi
olmur.
E) idcuqrafik
C) Orxon-Ycrıiscy hövz:ıl:ırind:ı tapılmış daş
5.ökizl:ır bürciinilbildir:,n ··rr·•
işar:,si yazının hansı kitab:ıbr forıoqrafık yazı növün::ı aiddir.
növiiıı:ı aiddir? D) Şadlıq sarayrrırn iistiind;ı iki üzük ş:ıkli
A):ışy:ıvi B) idcoqrafik C) piktoqrafık piktoqrafık yazı növün;:ı aiddir.
D) fonoqrafik E) h:,nı ::ışy:,vi, h:ım piktoqratik E) Kimya v:ı fizika d:ırsl:ırind:ı istifad:ı olunan
i~:ır:,br piktoqrafık y:ızı nümun:ıl:ıridir.
6. aqr:ıb bürcüniibildir:ırı "lll." i~ar:-ısi yazının hansı
rıövün:ı aiddir'! 15. ı7 /\ n işar:,l:ıri yazının hansı nö,i.in;ı aiddir?
A)piktoqrafık B) idcoqralik C) :ışy:ıvi A) pik.1oqrafık B) idcoqr:ıfık
D) fonoqrafik E) h;mı :ışy:wi, h:ırn idcoqrafik C) forıoqrafık
D) lı:ım idcoqrafık, h:ım fonoqr:ıtik
7. T:ıqvirııd:ı dövl:ıt hayr:ımı gilnl:ıriııin qırnıızı r:ırıgd:, E) h:ıın idcoqrafik.h:ım piktoqrafik
vcrilm:ısi haıısı yazıya aid cdib bil:ır?
16. "'! ! . = + %" iş:ır:ıl:ıri y:ızınrn hansı növün:ı aiddir?
A):ışy:ıvi
A) idcoqratik B) pikıoqratik
B) piktoqrafik
C) :ışy:ıvi D) h.:ım ş:ıkli, h:ım d:ı fikri
C) fonoqnılik
E) fonoqratik
D)h:mı idcoqrnlik, h:ım piktoqr.ılik
E) idcoqralik 17. Vcril:ınl:ıri cl:ı tnm:ıınlayın ki, bütün yazı növl:ırin~
aid ııilımııı:ıbr olsun.
8. T;ıqvimd:ı 20 Yanwır gününiin qara lıaşiy:ıd:ı 1. Ayaqqabı mağazasının vitrinind:ı ayaqqabı ş:ıkli
vcrilm:ısi hansı yazıya aid cdil:ı bil:ır? 2. Dövl:ıt gcrbimizd:ıki alov
A) fonoqralik B) :ışy:ıvi C) idcoqnıfik 3. İskitl:ırin İraıı höknıdarı Daraya göndJrdiyi bir
D)sillabik E) pikh,qralik qabda canlı quş, siçan, qurbağa VJ 5 d:ın~ ox
9, Dövkıı hnyr:ığımızın ilstünd:ıki göy, qırmızı v:ı yaşıl 4 ....
A) Bir s:ısin bir işarJ il:ı verilm:ısi
zol:ıqlıır hansı y:ızı növilno aiddir?
B) Nişunlı qızııı bamıağında qızıl üzük
A)piktoqrnfık B) fonoqrafik C) idcoqrafik
C) Balıq mağawsının vitrinindJ balıq ş:>kli
D)sillabik E) ;:ışy:ıvi
D) Qobustanda qayaüstü r~sml~r
10• Yazının ilk növüdür: E) Novnız bayr.ımında xonçaya düzülmüş bayram
A)ş;ıkli B) fikri C) ş:ıkli vo h:ırfı ş:ımlan
D);:ışy;:ıvi E) h~rfi
- 159 -
Dil. Nitq miJd,miyytJti

'
b"tü azı növl::ırin::ı 23. Şirniyyat mağ~z?sı~dud·~ru?··nd::ı ç::ıkilıniş'ton
18. Veril;ınl;ıri el::ı tamamlayın ki' u n Y yazının hansı tıpı_n::ı aı ır . Şdl(Ji
aid nümun;ıl;ır olsun. . . A) ;ışy::ıyi v::ı fikri B) fikri' : Cr:ı
1. Kitab mağazasının vitrinind::ı kıtab şoklı D)•ş:.)kJİ E) fonoq~afık şy~Vi
2. "Qara v::ızir" nağılında hind padşahının M;ıl:ık
xanıma gönd::ırdiyi qarpız v;ı bıçaq 24. Yazı haqında sahv fikir hansıdır?· .
3. Qara r;ıngin yas bildirm;ısi A) Bugünkü yazıda, ::ısas:ın, h;ır s::ıs biri ar .
(h:ırfhl) ifad:ı olunur. ş :ı ıl~
!) ·Çör;ık mağazasının vitrinind:ıki çör::ık ş;ıkli . B) an ah::ımiyy:ıtli v:ı vacib ünsiyY::ıt vasit 1 .
8) at mağazasının qarşısında qoyulı:nuş in;ı~ k::ıll::ısı biri yazıdır. ;ı :ırınd~n
C) Aptekinqapısında qaba sarılmış ılan ş:ıklı C) yazı s::ısli dilin norma il::ı qavrayışını t .
ş::ırtı• ışar;ı
• 1::ır sıstemı
• ·d·ır. :>mın ed~n
D) Orxon-Yeniseykitab;ıl;ırind;ıki yazı
E) N::ıqliyyat yolundaqoyulmuş nida işar:ısi O) 8şy:ıvi yazı növünd::ı hansı ~şyanı yazına
n:ız:ırd:ı tutulursa, onun ş:ıklı ç:,kilir. q
19. Ş:ıkil kimi t::ıqdim edilmiş klaviaturanın üz::ırind:ı E) Müxt::ılif xalqlar eyni yazı növünd';ın istif;d
hansı yazı növünd;ın istifad::ı olunmuş.dur? bilir. •• . a :ı ed~
25. Uyğunsuz/uğu mü:,yy:,n edin. . .
A) an. . :,h::ımiyy:ıtli v:, vacib ünsiyy:ıt vasit.ıl-- · dQQ
.. ..nn
bın -yazı .
B) Ç:ıkilmiş ş:ıkill:ı m:ınanın birbaşa ·:ılaq:ısi _ fikri
yazı
A) yalnız h:ırfı yazı B) fikri yazı, h;ırfi yazı Ç) Yazının ::ın çevik, müasir növü - h:ırfi yazı
C) yalnız fikri yazı O) ::ışy~wi yazı, ş::ıkli yazı D) Çör::ık dükanının p:,nc:,r::ısin:, ç::ıkilmiş çörJk k]•
E) ş::ıkli yazı, h;ırfi yazı - ş;ı kiı. yazı ~ 1
E) Ş:>kli yazıdan :,vv::ıl mövcud olan yazı - :ışyQvj

20. Nümun:ıd:, H::ıkim baba yazının hansı növünd::ın
yazı
istifad;ı etmişdir?
- San bunları oxudun?Bu aşyalarla Hakim baba 26. Yazı il::ı bağlı s.ıhv fikirl::ıri mü:ıyy::ın edin.
nayi demak istayir? 1. Yollarda t:,ndirxananın qabağında qoyulmuş
- Bali, oxudum.Bu saat siz da oxuyarsınız. "Sim", çörnk :>şy:,vi yazıya aiddir.
"nar" 2. X:>ribd:ıki r:>ngl:,rh::ım piktoqrafik,h:ırn d:ı
-Simnan11nnr? ideoqrafik yazıya aiddir.
-Bali, Simnar. "Qanlı daş ", bu da "qıfı/". Hakim 3. Müasir dövrd:ı piktoqrafik yazıdan istifa,fa
baba demakistayirki, .... olunmur.
("Bir galanın sini" filmi) 4. Firmaların. şirbtbrin emblemi ideoqrafikyazıya
A) ideoqrafik B) fonoqrafik C) piktoqrafik aiddir.
D) :ışy:ıvi E) fonoqrafi.kv;ı :ışy:ıvi 5. İnsanlar lap qadiml:mbn s::ısli dill:ı bütün
m;ısafal:ırl.l ünsiyy:>tsaxlaya bilirdil::ır.
21. Hansı fikir s.ıhvdir?
A) 1,2,3 8)2,3,5 C)l,4,5
A) İlk yazı :ılaq:ısi ş:ıkill::ır vasit:>sil:ı olmuşdur.
D}2,4,5 E) 1,3,4
B) Ş:ıkli V.l ideoqrafikyazıdan bu gün d;ı istifad.,
edilir. 27. Yazı il-,bağlı doğru fikirl:ıri mü:ıyy;ın edin.
C) T:ıyyar.,nin quynıq hiss::ısind.,ki quş ş:ıkli 1. Müasir dövrümüzd::ı piktoqrafik yazıdan da
ideoqrafikyazıya nümun.,ola bil:ır. istifad:ı edilir.
D) Yazı insanların sasin çatmadığı yerl:ırl:, ;ılaq;ı 2. Mağazanın vitrininda qoyulmuş ;ırzaqlar
saxlamaqehtiyacından yaranmışdır. ideoqrafik yazıya aiddir.
E) Yol k:ınanndakı n:ıqliyyat vasit:>1:ıri üçün işar::ıl:ır 3. Mağazanın vitrinind;ı ç::ıkilmiş çör:,k,toyııq,
ideoqrafık yazıdır.
kolbasa ş:,kli ideoqrafik yazıya ai~dir.
22. Uyğıınluq pozulmuşdur: 4. Yol nişanları ideoqrafikyazıya_ aiddir. . türk
A) Bir qabda c~ı quş, siçan; qurbağa v:ı beş d:ın:> 5. Oı:xon-Yeniscy hö~l:ırind:ı tapılmış q~
ox - :ışy::ıvı yazı Y~i nünıun:>l:ıri fonoqrafik yazıya aiddir.
B) Yazının :,n mük::ımm::ıl fonnası - İonoqrafik A) 2,4,5 •
yazı . B)2,3,4 •
C) Şirni_yyat mağazasının ü~tünd:,ç:>ldlmiş tort ş:,kli C) 1,.2,3
-+ pıktoqrafık yazı P) ı, 3, 5
D) HıO işar::ısi--. fikri yazı • E) ı, 4, 5
E) Toy d:ı~::ıtnam:>sinin üz::ırind:,ki qoşa ;1.....::1. t ..
-+ ş::ıklı yazı ULUJ\ :>svın
- 160-
. •·.
'
Dil. Niıq mad,mü:ı•;,ti .

28.Hıınsı tı:mdd:ı
____-:--_ yazı növün:, aid uyğunluq
., ..., 34. Yazının inkişaf tarixini nn:ır:ı alar::ıq \'t:rikıııbrin
rozu(muşuur. . arJıcıllığını mi.i;ıyy:ın edin.
A)z 00 ınağaza p;:ınczır~sınd;:ı heyvanlann ş;ıkli _ 1. '•Daşd:ıınirin n:ığılı''nda açılan sirri ifadJ cJ:ın
s;:ıkli parçalanmış nar
B)f==ıııa (qüvv;:ınin b;:ırabar olduğu bmiyyzıtl~ri 2. Xırdavat mallan dük.111111111 qarşısmda asılmış !atın
ifad;ı cdir) __,ideoqrafık qrafıkalı alifba asasında yazılar
C)Az;ırb:ıycan ~litbası __,fonoqrafık 3. Qaya üz;:ırind:ı ;;ıks ctdirilJn ov vJ r~qs s:ıhn:ıl:ıri
O) - il " " .l'VVVVV'v-v-.
il ".11 - ş ;:ık Ii ➔. Fizikada qüwani ifodJ ed:ın F prti işar;,si
E) Elektrikş;ıb:,bsınııı üstünd;ı pkil;m k:ılb şzıkli
-4 fikri
35. Yazının inkişaftarixiııi nazJrJ alaraq aşağıdakıları
ardıcı ilıq la düzün.
29. Birqabda nar va bir top iyn;:ı, v;ır~q ~,;:ı qayçı, bir
tik;ı at va bıçaq qoyulınası ıl;ı fıkrın ıfad;ı edilmasi 1. N;ıqliyyat yolunda qoyulmuş nida iş::ırasi
yazının hansı növün:, ai?dir? ("Daşd;mıirin nağılı") 2. Latın qrafik:ılı r\zarbaycan yazısı
A)piktoqrafık B) ıdeoqrafik C) :,şyavi 3. İskiıl;ırin İran hökmJarı D::ıraya göııd:ırdiyi bir
qabd::ı canlı quş. siçan. qurb::ığa \':l 5 J;,ıı;, ox
O) fonoqrafık E) fonoqrafik v:ı ;ışy:ıvi
4. Z:ırg;-ırlik mağazasının viırinind:ı üzük ş;,kli
30. Uyğı.ınluğu müayyan edin.
ı. fikriyazı
2. ;ışyavi yazı Dil. Nitq mad,miyyati
3. h:ırfı yazı 1. Köıp,J qu:11birbşm:ısindJ asılı t:ır:ıti g.Jııc sözü il:ı
a. "Qarav:ızir" nağılında hind padşahının M:-ıl:ık ;:ıv:ız ets:ık, Jd;}bidilin hansı nomıası pozulımış olar?
xanıma bir qarpız, bir bıçaq gönd:mn:ısi A) fonetik,qrammatik B) qraınmatik
b. qadimtürk ;:ı)ifbası C) fonetik D) !eksik. qrammatik
c. işıqforlar E) leksik
d. m;:ıiş;:ıt malları mağazasının şüş:ısin;:ı çakilmiş
çangal-bıçaq şakli 2. öıi doğramaq bir);}şm;;ısind:ı :ısas t:ır:ıfi parçalaıııaq
e. Az:ırbaycan dili darsbrinda cümla üzvlarinin sözü il;:ı avaz etsak, ;:ıdabi dilin hansı norrnası
işaralari pozulrnuş olar?
A) qraınmatik 8) )eksik C) fonetik
31.Uyğunluğu müzıyyzın edin. D) leksik, qrarnmatik E) fonetik,qrammatik
1.fikriyazı 3. O, 11:1111sür;mxasıalikdaıı sonra lıalak oldu.
2. aşy:ıvi yazı Cüınl:ıd:ı ;:ıd;ıbi dilin hansı nonnası pozulmuşdur?
3. harfiyazı A) orfoepik, (eksik 8) qrammatik
a. isk.itl:ırin Daraya bir qabın içind:, canlı quş, siçan, C) leksik D) orfoqrafik,qramrnatik
qurbağa va 5 ox göndarmasi E) orfoqrafık
b. "DadaQorqud" dastanlannın matni
c. baş va budaq cümblarinin işaralari 4. O. qaıılı döyüşforin biriııda vafat etdi.
d. ayaqqabı mağazasının qarşısındakı lövhaya Cüml;:ıd;:ı adabi dilin hansı nonnası pozulrnuşdur?
çak.ilmiş ayaqqabı şakli A) !eksik B) qrammatik

e.HıO
C) orfoqrafik,leksik D) )eksik,qramrnatik
E) orfoqrafık
32.Yazının marhal;:ılarin;:ı gör;:,ardıcıllığı mü;:ıyy;ın 5. Söz;ı sıra i);:ı hansı qramrnatikşakilçilar artırılır?
edin. 1. hal ş;:ıkilçilari
1.atın qrafikahyazı 2. m;:ınsubiyy::ıt ş;:ıkilçil;:ıri
2. Dövlatgerbi üzarindaki sünbül va qalxan 3. ş:ıxs (x;:ıb;:ırlik) ş:ıkilçilari
3. çör;:ık mağazasının pancarasindaki çörzık şakli 4. cam ş;:ıkilçisi (-lar2)
4. iskitlarinDaraya bir qabda gönd;:ırdiyi quş, siçan, A)4, 1,2,3 8)2,4, 1,3 C) 1,2,3,4
qurbağa va beş o'x 0)4,2, 1,3 E)2, 1,4,3
33• Y~zının marh:,lalarin;:ı göra ardıcıllığı mfü:ıyy;:ın 6. Dil haqqında veril::ın fıkirl;ırdan biri yaıılışdır:
edın. A) Dil irsiyy;:ıt va irql::ı bağlıdır.
1.kiri)qrafıkalı yazı B) Dil ictiınai hadis;,dir.
2-Dövl:,tbayrağımızdakı ulduz v;:ı aypara C) Dil ünsiyy;:ıt vasitasidir.
D) insanın dik yerim;:ıy::ı başlaması s;:ısli ünsiyy;:ıtin
3.~alıq mağazasının p;:ıncarasind;ıki balıq şakli
4• Qaravnir" nağılında hind padşahmın Mal;:ık yaranmasında mühüm amil olmuşdur.
E) Dil insana m:ıxsusdur, heyvanlarancaq
xanıma göndardiyibir qarpız, bir bıçaq
münasibatihiss ed;:ı bilirl;:ır.
- 161 -
·ı. Nitq ,ııJtıtJIIIJ'.I ....
DI • •ı da yüksak h .
17_Ö/kanin ictımaı
.d.
ıayatın
adısa/
verınak da ı ı. arbQ
. .d edil:ınl:ırd;:ın biriyaıı!ışdır: Nüınun:ıd;ı :ıd;ıbi dilin hansı nonna ş
7 Nıtq:ı aı .d. d. ? sı (nor
• A) ünsiyy:ıt proscsı ır. C) Tör;:ım;ı ır. pozulın~şdur. nıaıatı)
dana çıxır. d.d.
B) Dil :ısasın da meY E) f:,r ı ır. A) fonetık 8) !eksik V.J q
D) Sabitdir. 1 a7 bar bilir. C) !eksik . D) !eksik V.J f~aın~atik
. . ,f Macıııın poenıasm - E) fonetik v::ı qrammatık netık
8. o,Fiizıı/111111 LeJ 1.~a rınası (nornıaları)
Cüml:ıd:ı :ıd;ıbi dılın hansı no
18. Kand xorıızları scJs-sasaverib qışoırı .
pozulmuşdur? . alnız orfoqrafık b . d·ı· h ı Şııdı/a-
A) yalnız orfoepık B) Y t'k v:ı orfoqrafık NümunJd:, ::ı<l::ı ı ı ın ansı nonnası ( '·
C) yalnız 1cksı
.k
.
D) qramma ı pozulınuşdur? nornıaıarı)
E) !eksikv;ı qraınınatık . A) qr:ıınınati~ . 8) !eksik C)fı .
.
9. Miiğaımiııiıı ha:::ın sası
r fi kövraltdı.
. k ••
on ıı111 ( ormaları)
D) !eksik VJ fonctık E) !eksik v;:ı qr 00 etık
anırnatik
Cüınl;ıd::ı ;ıd;ıbi dilin hansı norması n
19. Ziilından ıanga galan cwnaar xan111malik .
pozu!ımışdur? fıiicum etelı ar.
·ı aııasııı
A) yalnız )eksik B) yalnız fonetik . a
D) fonetikv:ı qraınmatık Nümun;ıd;ı ndJbi dilin hansı norrnası (no
C) yalnız qraınmatik rrna1arı)
pozulmuşdur?
E) !eksikv:;ı qraınınatik
A) fonetik v:ı qrammatik B) !eksik C)r .
1O.Bıı ınaqala jıırııalııı ... sayında çap o_~ıınacoq. • .k E) qranunatik ıonetık
D) kksık vJ c:
ıonctı
Cüml;ıd:;ıki nöqt:ıbrin ycrin:ı hansı soz yazılsa,
leksik nonna pozular? 20. San, ınan ııu qon~q'.c~r
hu avtobııs/a gedacaksiniz.
A) növb:ıti B) dün:ınki C) dördüncü
Nümun::ıd:, ;:ıd:,bı dılın hansı nonnası (norınaları)
D) axırıncı E) xüsusi pozulmuşdur?
11. Qoııaqları ... gecayola saldılar. A) fonetik B) )eksik C) qramrnati(
Nümun;ıd:ı nöqt:ıl::ırin yı.!rin;ı hansı söz yazılsa, D) )eksi~ v;:ı fonetik E) fonetik v;:ı qrammatik
)eksiknornıaya uyğun olar?
A) dün::ın B) axşam C) sabah 21. Televiziya verilişinD yalnız siz va qonaqlar
D) günorta E) s;:ıh;:ır gedacaklar.
Nümun;:ıd::ı ::ıd::ıbi dilin hansı norrnası (normaları)
12. Salam gatirnıişam hiizıırıına ınaıı. (S. Vurğun) pozulmuşdur?
Nümun::ıdJ ::ıd;:ıbi dilin hansı norması (normaları)
A) !eksik B) qrnmmatik
pozulmuşdur?
C) fonetik D) )eksik v;ı qrammatik
A) !eksik,fonetik B) yalnız qrammatik
E) fonetik v::ı )eksik
C) !eksik,qrammatik D) yalmz fonetik
E) yalnız )eksik 22. Bir neça ınasalalar hala da öz hallinitapmamışdı.
bark baxışı mani utandırdı.
13. Atam111 Nüımın:ıd;ı ::ıd::ıbi dilin hansı norması (nonnalan)
Nümun;:ıd;:ı ;:ıd;:ıbi dilin hansı norması (normaları) pozulmuşdur?
pozulmuşdur? A) h::ım qrammatik, h::ım d::ı )eksik B)orfoepik
A) !eksikv;:ı qrammatik B) yalnız fonetik C) h;mı orfoqrafik, h;:ım d;:ı )eksik O}leksik
C) yalnız !eksik D) fonetikv::ı )eksik E) qrammatik
E) yalnız qrammatik
23. Ga/ıııişam gazmaya sizin dağları. (S. Vurğun)
14. Bıçağın üzarindacinayatkarmalininşakli qalmışdı. Ni.imun::ıdJ ;:ıd;:ıbi dilin hansı norrnası (normaları)
Cüml;:ıd;:ı dd::ıbi dilin hansı norması (normaları)
pozulınuşdur?
pozulmuşdur?
A) qrammatik v::ı fonetik B) )eksik C)fo~eıik
A) fonetikv;:ı !eksik B) qrammatik E) )eksikv:;ı fonetık
D) qrammatik
C) leksikv;:ı qrammatik D) fonetik E) !eksik
15. ~ü~lii-~ülak~~di,saralmış yarpaqlaryera 24. 8d;:ıbi dilin !eksik nomıasının ;:ısas t;:ıJ;;ıbi:
tokuldıılar. Cuml;:ıd;;ı ;:ıddbi dilin hansı norrnası A) sözün m;:ınasına b::ıl::ıd olmaq, onu d"uzgünva
(normaları) pozulınuşdur? yerind::ı işl;:ıtm::ık
A) )eksikv;:ı qrammatik B) )eksik C) fı .k B) sözü düzgün t::ıl:ıffüz etm;:ık
D) fonetikvd !eksik E) qrammatik onetı C) sözü düzgün yazmaq . istifadı
olmıır didarginlarinq
16. Dözm<>k D) poetik funksiyaya malik sözl:;ırd;:ın genıŞ
N .. , açqın larm gaz..
yaşına. umun::ıd;;ı ;:ıd;:ıbi dilin h etm::ık . iıqd2
.. q;;ıl~rı n
(normaları) pozulmuşdur? ansı norması E) sozl::ır v;:ı cümlJl;:ır arasındakı d1a
A) h;ım )eksik,h::ım qrammatik düzgün qurınaq
C) qrammatik B) orfoqrafik
E) h;:ım orfoepik,h::ım orfoqrafık D) )eksik
---:.___:_:_.:.:~---ı___ ___-/
- 162 -
Dil. Nitq m,H/;,ııin,ıJti

bi dilinqraınınatik norınasının osas tJIJbi: 34 • "Axşwııdır.
25• ad:ı illi sözl;:ırı. almma soz.. 1 d d l
Jr Jn a ıa çox
.
ışlJtnıok T
A)111 b ı d ı itı-ayir giin,1şi11 sarı ıcl/ari''.
sözün 111 :ınasına o J • o maq, onu düzgün N
B) ümuııodo od:ıbi dilin hansı nomıası (norınaları)
i~l;ıtıııok pozulnıuşdur?
C) -.~o"zl;ır
., \'O cüml:ıl:ır arasındakı J!aqol;:ıri nitqd;:ı A) rıonetik v::ı qraııımatik
düzgünqurnıaq B) !eksikv;;ı qrammatik C) yalnız fonetik
D)söziidüzgün?!_;;ıffü~ e~m:ık :,ıo düzgün yazmaq D) !eksikv::ı fonetik E) yalnız qraınnıatik
E)m::ıholli. yerlı sozbrı nıtqd::ı ışl;:ıtm::ınıok
35. Nümuıı;ıd;:ı ;}dobi<lilinhansı nornıası (nornıaları)
26 Cüın!Jd::ı söz sırasına ;:ım;:ıl olunmamışdırsa, od;:ıbi pozulnıuşdur?
•dilinhansı norması pozulmuş sayılır? Daııiz seı·iııirdi galişiıniza,
A)qramnıatik B) orfoepik Da!ğalar dika!ih biz;;baxırdı. (N. KosJın:ınli)
C) h::ım lcksik, bom qrammatik D) lcksik A) !eksikv;:ı qraınnıatik B) yalnız qranıınatik
E)orfoqrafık C) yalnız fonetik D} )eksik v::ı fonetik
E) fonetikv::ı qrnmmatik
27. Cüml:ıd:ı x:ıb::ır mübtodadanovvoldoişl:ınibs:ı, ;;ıdobi
dilinhansı nornıası pozulmuş sayılır? 36. Qramnıatik norına tol::ıb edir:
A)lı;:ım !eksik,h:ım fonetik A) sözl::ırin düzgün yazılmasını
B)orfoqrafık C) orfoepik B}sözbr v::ı cüml:ıl;ır arasındakı olaq:ıl:ırin düzgün
D)homqraınınatik, h:ım !eksik E) qraınmatik qunılmasını
C) sözbrin düzgün t::ıbffiiz olunmasını
28.Nargizbacısımn uzun saçlarındaıı lıöriik ıoxııyıırdıı.
D) sözl::ırin d::ıqiq vo yerind:ı işl:ıdilm::ısini
Nümun:ıd;ı ;:ıd;ıbi dilin hansı nomıası (normaları)
E) on tosirli söz vo ifad:ıl:ırin tapılıb işl:ıdilm::ısini
pozulmuşdur?
A)fonetikv;ı )eksik B) yalnız qramınatik 37. Leksiknorma tol;:ıb edir:
C) yalnız fonetik D) yalnız )eksik A) sözl:ır vo cüml::ıbr arasındakı olaq:ıl:ırin düzgün
E) )eksikvo qrammatik qurulmasını
B) sözlorinmzmasına b::ılod olmağı v::ı onu yerind::ı
29.Aııar qapıııııı qulpııııdan ııııub dayanınışdı. düzgün işl;:ıtmoyi
Nümun;ıd;ı ;ıd;ıbi dilin hansı norması (normaları) C) mübtodaib xob::ır arasında şoxs;ı v;ı komiyyzıt::ı
pozulmuşdur? gör;ı uyğunlaşmanı
A)yalnız qrammatik B) yalnız fonetik D) sözün düzgünt:ıl::ıffüz olunmasını
C) )eksikv;ı qraınrnatik O) yalnız )eksik E) durğu işarolorinin düzgün qoyulınasını
E) fonetikv;ı qrammatik
38. Orfoqrafık normaya uyğun olıııtıyaıı sözü mü;:ıyyon
30.Mimikan::ıdir? edin.
A)Razılıq bildir:ın nitq etiketidir. A) ırnn;ıviyy;ıt B) istiqlaliyy:ıt C) bşfıyyat
B)Üz :ız;ı);ı);ırinin m::ınalı h;ır:ık::ıtidir. O) iqtisadiyyat E) m;;ıd;:ıniyy;ıt
C) Yazıda geniş istifad;ı olunana üz h;ır;ık;ıtidir.
39. Orfoqrafık normaya uyğun olıııayaıı sözü müoyy::ın
O)ol-qol h;ır;ıbtl;ırind;ın m::ıqs:ıd;:ıuyğun istifad;ıdir.
edin.
E) Düzgünnitq;ı veril:ın ş;ırtl::ırd:ın biridir.
A)tövsiyy;ı B) istiqlaliyy;ıt C) üslubiyyat
31.Jestn::ıdir? D) n:ıqliyyat E} :ıhomiyy;ıt
A)Yazılı nitqin vacib elementidir. 40. İsmin başlanğıc formasına ;:ıvv;ıl ın;ınsubiyy:ıt, sonra
B)Razılıq bildir:ın nitq etiketidir. c:,m ş;:ıkilçisi
artınlarsa, hansı norma pozulmuş olar?
C) ?1-qolh::,r;ıbtlarind;ın m;:ıqs::,d::,uyğun istifad::ıdir. A) (eksik B) qrammatik C) orfoqrafik
D)Uz;}Zal::ıl:ırinin m;ınalı h;:ır::,btidir. D) orfoepik E) ham )eksik,h;ım qrammatik
E)Düzgünnitq::,verilon ş;ırtl:ırd;ın biridir. 41. Nitqd;ı mü;;ıyyon miqdar sayından sonra g;ıbn isim
32. K?rpabudaq al açıbdır yağışa (M. Yaqub) c;ımd::ı işkıdibrs:>,
bu halda :ıd;:ıbi dilin hansı norması
mısrasında :>dobidilin hansı norması (norınaları) pozulmuş olar?
pozulmuşdur? A) qrammatik B) !eksik
A)leksik B) fonetik C) qrammatik C) !eksikv::ı qrammatik D) fonetik
D)fonetikv~ leksik E) qrammatik V'J !eksik E) fonetik v;ı )eksik
33•Ara~danyaylağa talasiryağış (H. Arif) ınisrasında vo cüınl:ıl::ır arasında olaq;;ılor nitqda düzgün
42. Söz):;>r
::ıdobı dilin hansı norması (normaları) pozulınuşdur? qurulmazsa,hansı norma pozular?
A)!eksik B) fonetik C) qrammatik A) fonetik v;ı !eksik B) fonetik C) )eksik
D) fonetikV:;> !eksik E) qrammatik v::ı )eksik O) qraınmatik E) qrammatikv;;ı fonetik
- 163 -
50. [Diin;,:ırıan x~s·ı;ının ı:,ız~vaı; la
T;;ı!Jftuz ş;;ıklınd:, verılnıiş c·· P Yaxşıfa
d .,Jıı• fikirdir: . .k Utııl;ıd h Şdı l
43. Dil lıaqqı_rı ,L,, · dir. . • ::ısidir. 0 rtoepı • normJ pozulınuşdu ? ~ ans •
A) Dil ictınıaı Jı:ı~ı~o :ı egan::ı ünsıyy::ıt v:ısıt A) [y:ıxşılaşdı] B) [diin::ıır. 1
sö~q~
1n;m]
B) Dil iıı~:ınlar :ıı,1s~nd y ·ı D) [lap ]
E) [x;:ıst;min] C)[v~.
C) Dil ir:-iyyot!J b3glı dcyı İ ..c:ıh:ıtdan ınü:cıyy;;ıı~ . _ ııy~I
D) insanorq:ıııizınının fı~ıf :J;aranm:ısı üçün vacıb 51. [Lııııa1111a11 g~lan uşagların ran . 1
1
s::ıkildJ fornıalaşnıası ı ı T::ıbffı.iz ş::ıklında verilmiş cü lgı qaraı,111
111;)d;) 11 Şdı]
;;rti;ırd:ın biri o!ıııuşdur. . va!ıid ictiınai
'k
orfoepı, norma pozulmusdur? ans1 8.. •
' ..
E) Dılın
ı 1·'·).;ürünyaranıııııst
v:ı :ı ;:ı" A) [qaralınışdı] B) dima~ 0
~d~
_ ] E nan]
prosesdir. O) [uşag 1:ırın ) [r;:ıngi]
44. Dil Jıaqqında s;ı/ıı· 0ki~di_r: 52. PancDranıa hicran yazır
A) Dil ünsi)')'_::ıt va~ıt:ısı~t ı dil yarana bilın:ızdi. Damcı/arın ııaxış-ıwxış. (B. Vah b
B) insanc:ıınıyy:ıtı olnıa alı I ıı::ıyaraq faaliyy:ıt Nümun::ıd::ı ;:ıd:,bi dilin hansı no a Zad;))
C) Dil insanşüuruııdan ası ı o ı , , rn1as1 (
pozu 1muşd ur? nornıaı
göst:ırir. . d.... •inictinıai hadis::ı A) leks'.k v::ı fonetik B arı)
D) Dil c:ımiyy::ıt;') xıdıııot et ıyı uçt
C) leksık v::ı qrammatik }fonetik
sayılır. . . :ıllarından istifod:ı etın::ısi D) fonetik v::ı qramınatik
E) Heyvanların s:ıs sıqn, ' • E) qraınınar
heç d;')onlardas:ısli dilin olmasını göst:ırınır. 53. Cünıbl::ırd::ı ::ıd::ıbi dilin hansı nor 'ık
') nıası (no
45 Adilin maraqlı yaddaş111a hamı /ıeyraıı qalınışdılar pozu Imıışf.Iıır. rınaıanı
•Nünrnn::ıd;J :ıd:ıbi dilin hansı nornı:ısı (norınaları) 1. Qulağıımı hardansa bir s;:ıs toxunctu.
pozulmuşdur? . 2. An~m başımın yanında dua deyirdi.
B) fonetik, qramınatik 3. Yagı qızartdı, knrtofu tavaya s::ıpct·
A) )eksik,qraınınatık
C) fonetik,!eksik D) fonetik A) orfoepik B) qranımatik ı.
E) yalnız !eksik C) orfoqrafık D) fonetik, qrammatik
E)iebi\
46. N;mniııin gargin va qayğılı fıkirla'.·i ~i~i 54. iş/ak malı cıyaflar.
hcJyacaıılandırdı. Nüımın::ıd;J ::ıd::ıbı dılın hansı Tcınbcılini söyallar.
norması (normaları) pozulmuşdur? . Öküz ciita getınasa,
A) !eksik 8) fonetık . Qaşqaşına döya/lar.
C) orfoepik,qramrnatik D) qrammatık Nümun::ıd::ı gdgbi dilin hansı norması (norrnalan)
E) orfoqrafık, )eksik pozulmuşdur?
A) orfoepik, qrammatik
47. Ağız çaşar, düzünü danışar.
Nümun::ıd::ı ::ıd::ıbi dilin hansı norması (normaları) B) yalnız orfoepik
C) yalnız !eksik
pozulmuşdur?
A) !eksik,qrammatik B) qrammatik D) yalnız orfoqrafık
C) fonetik D) !eksik E) orfoepik, !eksik
E) fonetik,qrammatik 55. Ürayim ağrıyır ;,v::ızin::ı könliim ağrıyır ifadJsini
48. Cüml::ıl::ırin birind::ı !eksiknonna pozulmuşdur: işl::ıts::ık, gd:,bi dilin hansı norması (normalan)
A) Q::ıdir işin n::ı yerd::ı olduğunu bilib cin atına pozular?
mindi. A) qrammatik v::ı fonetik 8) qrammatik
B) X::ıst:min yüks::ık h::ırar::ıti vardır. C) fonetik O) leksik E) )eksikvafonetik 1
C) Xoş sözl::ırd::ın sonra M::ırdanın hirsi soyudu.

56. Darsi danış :,v::ızin::ı, darsi söyla deyilarsJ, adJbi
D) Aradakı soyuq münasib::ıt ümumi iş:;ı mane
dilin hansı norması (normaları) pozular? .
olurdu. ·k C)leksık
E) Hündürm::ırt:ıb::ıy:;ı çatmaq onun çoxdankı arzusu A) qrammatik B) fonetı ~
idi. . D) leksik v::ı fonetik E) qrammatikv:ı fonet.
ozıılınası tiııı
49. Cümfal_::ı~n. birind:ı qramınatik norma pozulmuşdur: 57. Bunlardan biri qrammatik normanın P
A) Q~dı~ ışın n::ı yerd:;ı olduğunu bil::ınd::ı cin atına göst::ıril::ı bilım1z: . 1
mındı. A) isiml::ır::ı ::ıvv::ıl ş::ıxs, sonra mdn 5 ubıyY3
B)H"und"u~~::ırt::ıb:;ıy:;ı qalxmaqonun :;ın bö "k ş::ıkilçisinin qoşulması
arzusuıdı. yu B) söz sırasının pozulması .
C) Xast::ınin temperaturuçox yüks k 'd• C) ş::ıkilçil::ırin yerind::ı işI::ıdiJm:ım d sı
ÇKüç::ıd::ıki insanlarbir andacah:r::ı~:;ı~·::ı g:;ıldi
DE)) O) sözün s::ıhv t::ıl::ıfllizü
. dan sonra
gatanisıııio
antasında n:;ı vard h • E) mü::ıyy::ın mıqdar sayın
ısa, amısını yer::ı tökdü.
c::ımd::ı işhmm::ısi
- 164 -
Dil. 1\itq ıımJ,m~ıJ•c1ti

58. aunlard_an biri qrammatık normanın pozulnıası kiıni
verilabı Iar: B) BBu Yat;:ınin dağları ür:ıyimda,
A)sözündüzgünyazılm~_ması ağları, düzbri ür;:ıyiıııtb.
•
B)sözl;:ırın s;ı 1
1v t"l"ffiıztı
"' "'
C) Otağa dag;Jarın bilıus,·cdı'cı· ::-trı·
••
dolurdtı.
111Pozlll,11 ,,sı D) Qulağıma lıardansa bir S"S toxı.111d11.
C) söz sırasıı.1 ".. .. .. "
D)sözüns::ıtır d;:ın-s::ıt_r::ı d uz~u~kcçırılnı;ıın;ısi E) Salimmaktuplaradiqq;:ıtn;ın baxdı.
E)sözünın;:ınaca yerınd;ı duz ışl;ınmanı::ısi 66. Hansı ni.iımın;ıd;:ı !eksiknormapozulımışdur'?
g, Gördiiııı ii:iiııü_bağç~~ıa, La_'Jını _r~dadiişdii lbr . gün çiç;ıklan;ın an:ı diyarda
A) B.
5 (C.Cabbarlı) cumbsı ıl;ı baglı dogru fikri mü;:ıyy;ın • 121111arzumuzda gül açacaqdır. (Nabi X:mi)
B) Uca dağ başını dumanbürümüşdü.
edin. C) Bu :ıhvalat çoxdanbaş vcrmişdi.
A)Sözl:ır mana.sına göra ~erinda düzgün D) Ey bulud! Ey ::ıski dostl::ır!
işladilmadıyından leksık norma pozulmuşdur. Adınız ç;:ıkil;ıncb titr;ıyir dilim.(S. Vurğun)
B) Baş üzvl.;:ır arasın?a uzlaşma pozulmuşdur. E) Bu :ıhvalatların lıamısı x;ıyalımda s;ısl:mirdi.
C) adabı dılın fonetık nom1ası pozulımışdıır, çünki
sözl::ırin düzgün yazılışına ;m1::ıl olunnıamışdır. 67. Oıı biriııci siııifşagird/Jrinin. dem;Jkolar ki, hamı.ı·ı
D)adabi dilin qrnnımatik norması pozulmuşdur, axırıııcı zaııg giiııii ıııiinasibatila akı zalma
çünkisöz sırasına ;ııııal olunrnamışdır. ıoplaşınışdılar.
E)feil kökünanöv ş;ıkilçisi artırılmadığından Cüınl;:ıd;ı ad;ıbi dilin hansı norması (normaları)
qrammatiknomıa pozulmuşdur. pozulmuşdur?
A) yalnız qraınmatik B) yalnız lcksik
60. Bujest-mirnikalard~nbiri h;:ım ınüsb;:ıt, h:m1da C) fonetik,!eksik,qraınınatik D) fonetik,!eksik
m::ınfı çalar bsb edır: E) !eksik,qrammatik
A)dil çıxarmaq B) alnını qırışdırmaq
68. Nuvrıız bayramı axşaını qonşıı ıışaqlarının çoxu
C) ç::ıpik çalınaq D) göz süzdürrn::ık qulaqfalına çıxırlar.
E) gözünüağartmaq
Cüml;ıda ;ıd::ıbi dilin hansı norınası (normaları)
61.Hansı cüml;ıd;ı qrammatiknorma pozulmuşdur? pozulmuşdur?
A)Camaatın böyük hiss;ısi ona hörm;ıt ed;ırdil;ır. A) )eksikv:c-, qrammatik B) yalnız !eksik
B) Payız galdi, quşlar uçub getdil;ır. C) yalnız qrnmrnatik D) yalnız fonetik
C) M::ın da bu işl;ır;ı sizin kimi cavabdeham. E) fonetikv;ı !eksik
D)Onuncavabı hamını valelı etdi. 69. Qaflaıan idi/akbaşladı, ağacdakı ıneyv;J/ar yera
E) Yazg;ılir, çamanl;:ır yaşıllaşır. dağıldılar.
Cüml;ıd;ı ;ıd;ıbi dilin hansı norması (nomrnları)
62.Hansı cümlad::ı qrammatiknorma gözl;:ınilmişdir? pozulınuşdur?
A) Payız g::ılir, ç;ımanbr saralırlar.
A) yalnız !eksik B) (eksik,qrammatik
B)Göynanged;ın beş durnalar, C) yalnız qrammatik D) fonetik,!eksik
Bizimell;ır yerindami?! E) fonetik,!eksik,qrammatik
C) Xeyliadamları tapıb g;ıtirmişdil;ır.
D)Bu dörd variantları ffas;:ın t::ırtib edib. 70. Payız galdi, ağacın yarpaxları saraldılar.
Cüınl::ıd;ı ;:ıd::ıbi dilin hansı norması (normaları)
E) Qapılar taybatayaçıldı.
pozulmuşdur?
63.Hansı nümun;ıd;:ı h;:ım !eksik,h;:ım d;:ı qrammatik A) yalnız fonetik B) leksik,qraınmatik
normapozulınuşdur? C) yalnız (eksik D) fonetik,qrammatik
A)M;ın uşağın özünn;ın soruşmuşam. E) yalnız qrammatik
B)Anası ona bu gün layla oxuyurdu.
C) Ş::ıh;ırd;ıki evl;ırind;ı qalmışdı kitabları.
71. Haradansaqıılağıına yanıqlı bir scJstoxıındıı.
Nümun;ıd;:ı ad::ıbi dilin hansı norrnası (normaları)
D)Sonradüşdiik yuxarı otağa.
pozuImuş dur?
E) Düzü,bel;ı cavab gözl;ırnirdim.
A) (eksik B) qrammatik C) fonetik
64. Hansı nümun:ıd;:ı h;:ım qrammatik,ham d;:ı orfoqrafık D) fonetikv:c-,
!eksik E) qrammatikv:c-,
fonetik
normapozulmuşdur? 72. Biri qrammatiknormail;:ı t;mziııılimıııir:
A)Camaatyay aylarında bağa köçürl;ır. A) adlara;:ıvv;ıb k;:ımiyy;ıt, sonra m;ınsubiyyat, hal
B)Biz ki s;ıninl;ı çoxdan dosduq. va x;ıb;ırlik pkilçil:c-,rinin
artırılmast
C) Ölk:ımiz günd;ın gün:ı t:ır;ıqqi edir. B) ;ıks m:malı sözl<>rin yaranmasında defıs
D)Sonrabaşladım Xosrov v;ı Şirini oxumağa. işar<>sind<>n istifad;ı olunması . .
E) Bubar;ıd;ı müvafiq q;ırar verildi. C) t;:ıyinin izah etdiyiüzvdan;ıvv::ıl ışlanrn;ısı
65. Hansı nümun;ıd::ı ;ıd::ıbi dilin fonetik norması D) x;ıb;ırin mübt;:ıda ila uzlaşması
pozulmuşdur? E) cümladasöz sırasına am:c-,l olunması
~) Maraldiksinibqulaqlarını ş;ıkl;ıdi.
- 165-
Nüıntın:cıd:-ı ;:ıd;;ıbi dilin hansı noıına
? sı (no
·ı ı:ınzinıl:nıir: . IJozulımışdur. .k
rnıaı,
~~)
73• Biriorfoqr.ıfık •nornıa _ı (:ıl"ı.ı-":ıtr:ı kcçirilnı:ısı 'k A) orfoqrafik, qran~matı, B) orfoe .
• ·::ıtır ., ·"
A) ,öz hi:;s;:ıl:ırırıın ~. b . "n söziiıl f:ırq I e
ı· l •ksı C) yalnız qnınımatık D) orf, Pık, h~ks'k
•rur!!udan
. ası ı ı olaraq I·:ız, E) yalnız orfoepik oqrafık, le~Sik
B) - :lll'lııt ,\fi
ııı:ııı:ı d:ışıınası ııı. ,
Maralııı dizi qannı
C) sözünt;ıl:ıffiizii f;;ırql;:ındirilnı:ısi 80.
D) sözünkksik ın:ınasıııı~ı .. Gözii qaıı, iizü qa11;11.
E) ~dsl:ırin düzgünt:ıl:ıffiızu Yar özii qcın eylavib
11atiknornıa Tııtubdur bizi qa~111/
74. Hansı cüml:ıl:ml:ı qranıı Nüınun;;ıd:, ;;ıd:,bi dilin hansı nornıas; (
nornı 1
po:ıı/ıııamışdır? d . alar pozulınuşdur.
?
a arı)
I. Görünüruzaqdakasıb axnı. •
? Uşa<iın sifatiqızarnıışdı. . d. d'I r
A) yalnız lcksik B) yalnız
-· o b tik. etıraz e ır ı ;:ı • C) orfoqrafik, qrammatik D) yaln •orfoepik
3. Uşaqların çoxu u ı __ ı;:ı . ız qranı
4. Ev;:ı g:ılib uşağı gördul:ır. ? E) !eksik, qramnıatık 111atik
5. S:ıninl;:ı nec:ı daııışnıalıyam • .. 81. Ha~ısı nüinuı_ı.ıd;;ı tüı_ı~-qarn h~rfl~rb yazılnıı ...
6. Bir neç:ı ill:ırdir ki, onu görınur::ım. C) 3 5 6 Y erın;;ı ıııot:,rız:, daxılı nd:, ven lnıış söz ş sozun
. Yazılsa
A) 2, 5, 6 B) l, 2, 4 ' ' dilin leksık norması pozıılıııaz? , ;ıd;ıbi
D) 2, 4, 5 E) 1, , 3 4 A) insanlara ç:,tin günl;:ırdJ t::ıs;;ılli vers;ık ....
•k a po.,,lııııışdıır? da (;;ıg::ır) dinclik taparıq. 'ozunıuz
75. Hansı cüml:ılard::ı _q~aın~,ı~tt norm . ~ K;:ırinı)
1 Minbaharın ;:ıtrıdır bır ınsanın baharı. (8. d ) B) D;)rdcfa(v::ı) bir tfannandır.
2.• Ayaqlaraltında yer oldu tapdaq. (8 • Vahabza ::ı C) İçd;;ıki kir~su yox (xeyr), göz yaşı yı.ıyar.
3. Özüöz içind:ı gizlisaxlanır. (8. Vahabzad:ı) D) Dostluq agaca b;;ınz;;ır: qurudusa, bir ılaha d
4. Tanrımız qurbanistayir.(R. Bchro<lı) göy;;ırınJZ. ( ;ı)
5. Dayanıb özüyl;:ı üz-üz;:ı dünya.(B. Vahabzada) E) B;;ıd~nin qidası yeırnk, ağlın qidası isi)(lakin
6. Biz Bakının ilk s:ıadat carçılarıyıq. (M. Araz) elmdır. )
A) J, 3, 5 B) 1, 2, 5 C) 2, 4, 5
D) 1, 3, 6 E) 2, 4, 6 82. Hans_ı nün~un;:ıd;:ı ?rfoqra~k ~orınaya ;;ım;:ıl olunub?
A) Hıssl;:ırım q;:ılbırud;:ı ;;ızılmış şi.iş;:ı, •
76. Orxaıı va maıı DcJ!iKür romanmı oxııduııı. Eşqim didikl;:ın;:ın bir ~arça kağız ... (M.Araz)
Nümun:;ıd;ı ;:ıd:;ıbi dilinhansı norması (normaları) B) Kompyuter n;:ıh~ıngl;:ırı olan xakerl;:ır böyük
pozulmuşdur? firmalara da hücumlar t;:ışkil edirl;:ır.
A) fonetik,!eksik,qrammatik B) fonetik,!eksik C) Cavad oyunun galibi kimi özünü ögmay;:ı başladı.
C) fonetik,qrammatik D) fonetik D) Şair göz;:ıl deyib ki, hansı s::ınt:,, hansı yana
E) qrammatik gets;:ım d::ı, v;:ıt;mim kimi heç yer man;:ı doğma
77. Dostumva mcJnUzaqsahil/ardafılmincJ baxdım. deyi1.
Nümunad;:ı ::ıd:;ıbi dilinhansı norması (normaları) E) S;:ırh;:ıddi keç::ın ;:ısirl::ı işi Qırmızı XaçKomitJsi
pozulmuşdur? aparır.
A) fonetik B) fonetik,leksik,qrammatik 83. Hansı cüml;:ıd::ı ::ıd:;ıbi dilin iki norması

C) )eksik,qrammatik D) fonetik,qrammatik pozulmuşdur?
E) qrammatik A) Xaricd::ı yaşayan Az;:ırbaycanlıları bayram
mi.inasib::ıtila t;:ıbrik edirik.
78. Qafıl köniil,bu ncJyoldu ıuıııfsan?
B) İnsanın ruhunu çox yuxarılara qaldırır şeirin
Sarf edirscJnna kamaldı dünyada?
sözl;;ıri.
DövlatcJqııl olub gül tak açılına,
Çoxsanin tcJkgiilfarsoldu dünyada.(Aşıq 81::ısg:;ır) C) Daha bir spirtli içki q::ıbul etmiş insan
;:ıtrafdakılara x;:ıt;:ır g::ıtirdi.
Nümun;:ıd;:ı ad::ıbi dilinhansı norması (normaları)
pozulmuşdur? D) avv;:ıll;:ır ail::ınin çörny::ı olan ehtiyacıııı birıneıok
A) orfoqrafik,qrammatik un öd;;ıyirdi. .
B) yalnız qrammatik E) H::ıl::ı d;:ı el::ı insanlar var ki, fikirl;:ışir, nı::ınıın
C) qrammatik,)eksik n;:ıyim;:ı lazımdır samimilik.
D)orfoqrafik,]eksik
E) leksik,fonetik 84. Cümlada ;:ıd;:ıbi dilin hansı norması pozulmuş~f;?
Fesdivalrnkeçirildiyi saniyadamaraqlaııdı/aı '
79. Kibridanqalbindabarkitmabarı natiqliyida olan musiqiçi varını? .
Topdayar,dağı/ar bürcii,hasar; A) fonetik va qrammatik B) yalnız Jek~•k
Yüzsanin takahu gazanşahmarı. C) yalnız fonetik D) qrammatık
Fa/akkaınandina saldı dünyada.,(Aşıq 81::ısg;ır) E) fonetik v;;ı !eksik
- 166 -
Dil. J\itq ıııı1dı1ıı(1pti
Leksik nornıanın po:ıılıııaclığı nümunal:ıri ınüayy;)n ..
89 • Cunıl::ıbnbn
85· . Fonetik norma Qranııııatik norma
edın. . . . lıan ,~ ı
ı. ~l:ın Jı:ır z~nıan ~cyır;:ıı~~ kı, qıdalanma zamanı : sı_ııı :.y cr_-Vcnn pozulub pozulub
kcvliyy:ıtlı ,·a saglam çor;;-ıkd:m dJ istifadJ ctmJk dıaqr,ınıı_nd:ı~ı
1aD• ıııdı r• .
forql:ınd ırı 1111ış
ı·
7 Uşaqların xcyli yığmasına baxmayaraq, a(!acın ııss:ıy;ı yaznıaq
-· üstünd:ı hala çiy:ıl;:ık çox idi. ~ olar?
3_Yollardat;-ıhlübli vaziy;;-ıt yaratımsınız.
4_Ac qulağıın, dine qulağım dcyar;;-ık riskli işlJra A) C::ıla! bu fiisunkart:ıbi:ıı göz::ılliyinin qarşısında
girişm:ızdi. doınıb q:ılınışdı.
5_Hcç kiınd:m qorx.muram,:,lind:ın g:ıl;;-ıni beş qaba 8) Ayrılarmı könül candan?
çak. C) Bir çox insanlar bu haqda ınüxd;;-ıli f düşünc;:ıl;;-ır;:ı
A) 2. 5 B)l,2,3 sahibdir.
C) ı, 3, 5 D) 1, 4 E) 3, 4, 5 D) Heç bs onun haraya getdiyini dey;:ı bilnıirdi.
E) Saklı darına-dağın fıkirl;;-ırl;:ı ycn;:ı p:mc;:ır;;-ınin
S6. Eyler-Venndiaqramınm heç bir xanasına yazıla önünd;;ı ;:ıylaşnıişdi.
bilmaz: 90. Uyğıııısıı:.luğıı mü;;ıyy::ın edin.
Dil Yazı
A) Fcil kökün::ı ::ıvv:::ıl növ, sonra ardıcıllıqb inkar,
ş::ıkil, ş;:ıxs ş;:ıkilçilarinin artırılması-> qrarnmatik
norınanın t;;ıl;ıbi
8) Sözl:ır arasıııdakı :::ılaq;;-ıl::ırin düzgün qurulması ➔
A) C:ımiyy:ıtd:ı fonnalaşır. qramınatik normanın t;:ıl:::ıbi
B) Dörd tipi var. C) Dialekt v;:ı köhn;:ılrniş sözkıri istifad;:ı etm::ıkd::ın
C) Ünsiyyatvasitasidir. ç::ıkinın;:ı ➔ lcksik norrnanın tıkıbi
D) İlk növü :ışyalar vasitasilJ olrnuşdur. D) Sonu k samiti il::ı biı;:ın çoxhecalı milli sözl:ırin
E) İrq va irsiyyJtla möhbm bağlıdır. [x'] kimi t::ılJffLizü ➔ fonetik normanın tJl;;-ıbi
E) Kobud sözl::ırd;m istifad;:ı etrn;:ık ➔ !eksik
87. 1. Uyğunluğu mü:ıyy:m edin.
nonnanın t;;ıl::ıbi
1. fonetiknorına
2. leksiknomıa 91. Bir qaıpı: tağı da yetişın.Jz sıısıız tarlalarda
cüml:ısind;:ı pozulub:
3. qrammaıik norma
a. Sözl:ırin düzgün yazılış qaydalarına riay:ıt etm:ıyi A) yalnız qramınatik nonna
t:ıl:ıb edir.
B) fonetik v;:ı qrammatik norma
b. Sözl:ır v;ı cüml;ıl;ır arasında :ılaq;;ıl:ırin düzgün C) !eksik v;:ı qrammatik norma
D) foneıik norma
qurulmasıdır.
E) !eksik v;;ı fonetik norma
c. Mü;ıyy;;ın miqdar saylanndan sonra işl:ın:ın
isimlJrin t;;ıkd;;ı olması t:ıl:ıb olunur. 92. Hansı nümun;;-ıd;ı ham fonetik, h;ım d;:ı qrammatik
d. Sözbr düzgün t;;-ı!Jffüz qaydasına uyğun norma pozulub?
deyilmJ!idir. A) Bir qarpız tağı da yetişm;ız susuz tarlalarda.
e. Loru, kobud sözbrin, işlJdilmJsi yolverilmazdir. B) Qızım, bir, iki st;;-ıkan nar şir::ısi hazırlasana.
A) 1- d, e; 2 - b; 3 - a, c C) Bu su hövz:::ısind;:ın xüsusi kanallaman on min
hektar sah;ıl;:ır;:ı ·u vcririk.
B) 1 - d; 2 - a, e; 3 - b, c
D) 8lb;;ıtı:;ı, v:ıt;:ın;ı vicdannan qulluq etm::ıliyik,
C) 1 - a, e; 2 - d, c; 3 - b
uşaqlar.
D) 1 - a, d; 2 - e; 3 - b, c
E) 8vv;:ıll;:ır yayda bu yerl::ırd::ı ıoz-torpaqdan göz
E) 1- a b· 2 - d· 3 - c e
' ' ' , açmaq olmurdu, qışda zığ J!indJn.
88. CümlJkırin hansına asasJn mü::ıllifın yalnız sözl::,rin 93. Fonetik, !eksik v;:ı qrammatik normaların pozulduğu
m;masına düzgün b::,IJdolmadığını söyl;;ımak nümun;mimü;:ıyy:::ın edin.
mümkündür? A) Boşqablar doğrandı, stakanlar yer;;ı töki.ildü,
A) Qarşısındakı kiçik d::ıftarç;;ıya deyi!Jnl;;ıri qeyd qonaqlar da qaldılar mat.
edirdi. B) Nigar yerini rahatlıyandan sonra q;;-ılJmİ aldı
B) Man quzeyli oldum, arzum güneyli. alin::ı.
C) Ona çatammadım, çalışdım xeyli. C) Dağın o biri üzündJ Rüşdiyy;:ı makt::ıbinin

qırıntıları qalıb.
D) Gün:ışin şüaları otağın pJnc::ırasind:ı süzülüb
onun simasını nurlandırırdı. D) Şalı3rin Jyrii.iyrü,dar ki.iç::ılari biza İç:ıriş;;,hJri
xatırladırdı.
E) Görm;:ıdim dünyanın v:;ıfasını m:ın.
E) Araz boyunca işğalda qalan torpaqlarımızı göz
yaşları içarisind::,seyr edirdik.
- 167-
J}tl. l '1/"'I , .... ••
A) 3, 5
------:-:---~==~;;~ı tik normaarın pozulduğu
. 1 k .k Vd qramn1a
B) 2, 4
94 Fonetık, e s ı d' C) l, 3, 4
•nümunanimüayyanet· Itdıq sonradufdunı bulaq D) 2, 5
A) Çaydandakı suları aşa ' E) ı, 4, 5
. yenı·dan doldurduq. da yera dagı
suyuıla - Jdı.
d I r yarpaxIarı
B) Çinarlarquru__ u a ' tı'ni qoruyubsaxlaya 99, Eyler-Venn
C) Babakqalası oz azama diaqramında
bilmişdi. h . n kiçik evciyini. farql:::mdirilmiş
· t td'k ustad Şa rıyan ·
O) Zıyara e 1 .. h ç 113 demadım. yerJ yazıla
E) Mançox söyünduın, ama e bilJr:
.k pozıı/ıııaıııışdır?
95. Hansı nüınunada leksı no~ı~a "'I batmadı.
A) Onundediklarininheçhırı ag_ıma_ki d.
B) Zaminaxala navasiüçünyorgantı r dı.
C) Kababçı doğranmış atlarişişlar::ı taxır_ ı. d
ki t ag·a naxış vurur u. Qrnınmatik ııornıa
O) Yag·an qar damcıları san orp _ d
E) Günaysaçlarını darad1, s ırga - ı arı nı qulagına as ı. A) asasında orfoqrafık v;:ı orfoepik normal
B) NitqJ emosional güc verir. aryaranır.
96 Hansı nümunada!eksiknormapozıılıııamışdır? C) asasında foaliyyat göst;:ır;:ın dil forması ;)d;}b..
• A) Uşaq qapını saatlarlaçalsada, açan olmadı. adianır. 1dıi
B) Ağrıyan dişi qopararlar. . _ .. D) Mübt;:ıda ifa XJbJr arasındakı alaq;:ı bunu

C) N~n::ısinin nasihatiArifinbır qulagından gırıb 0 ;:ısasında tJnziml::ınir. n
biri qulağından çıxırdı. _ E) Sözün manasına b;:ılad olmağı v::ı düzgün .
O)Döyüşda halakolmuş asgarianadanoldugu • 1J b ed'ır.
işl;:)lm;:)yı t;:)
YenndJ
bndda torpağa qoydular.
E) Qassabati xırda-xırda parçaladı. 100. Birind;:)norma po211ntusuyoxdıır:
Leksiknorma yolunda canlarından keçmişlardi.
A) V;:)t;:)n
97. Eyler-Venn
diaqramında
B) Gör;:)nkimi onu uşaqlar ağlamağa başladılar.
farql~mdirilmiş
C) O, hündür_t;:ıb~q;:ıya m;:ıxsus insan kimidanışırdı.
yera yazıla bilar: D) Onun dedıkları ağlırna batmadı.
E) Bugünki hadisani unutrnamalıyıq.
101. Uyğunluğu nomıa
Fonetik norma Qrammatik
mü;:ıyyan edin. pozulub pozulub
Qrammatiknorma
A) Nitqd::ı sözlarinsırasına riay::ıt etmayitalab edir.
B) Orfoqrafikva orfoepiknormalarbununasasında
yaranır.
C) Harbir ş::ıxsd::ın sözünmanasına bafadolmağı

tal::ıb edir. a. İraqda bir milyon yarım adam xurma ağaclarına
O)Nitq m::ıdaniyy::ıtinin hamıdan tal::ıb olunan:m qulluq edirlar.
mühürnşarti bu qayda-qanunlara amaletm::ıkdir. b. Xaqani Şirvaninin ;:ısarlJrind;:ı da ;:)bc;:ıd hesabının
E) Düzgünyazılış va talaffüzqaydalarına riay::ıt tadbiqi ımışahid;:ı edilir.
etmakbu normanın asast::ılabidir. c. Kompüterl;:ır insan beyininin modelikimi
düşünülüblar.
98. Eyler-Venn Fonetiknorma Leksiknorma
diaqramında d. 8r;:ıb qoşunlarını görnndJ Salsalın rnngiqaçdı.
farqlandirilmiş e. Yoxdur avJzlJri yalançılıqda.
yer::,yazıla bilar: A) 1- d; 2 - a, b; 3 - e
B) 1- a, b; 2 - c; 3 - e
'
C) 1 - b·, 2 - c· 3 - a e
D) 1 - a, c; 2 - d; 3 - b '
E) 1 - c; 2 - d, e; 3 - a, b
ı M..b Qrammatiknorma
• -~..tadav::ı x::ıbar arasındakı ala :ı . .
2. Butünfunksionalu"slbl q t::ınzımfanır.
3 s-- u ar tabeolur
• ozl:ır v:ı cüml::ılar arasında • .
qurulmasını talabed· kı ::ılaqal::ırın düzgün
4. Bd::ıbi dil bunların :ıs~~ınd .
5. SöZtidüzgünyerind:ı işl ta foalıyY:ıt göst::ırir.
::ı _mak t:ıl::ıb olunur.
CanıScanneriletarandı
........ , 111,)tl;Jıı~ı:,,.-,,;
Lı.:ksik norma
pozuhıb
Qraınınatik ııornıa 107 -
pozutuh A. )l lansı fikir l'llnlı'it/ır~::ı-;----------~
Dil'ct·. ''
1 ,ınışıq soskıri s ·· ..
t;:ıs;ıvvür ctnıJk .., ko:v;ı cumtoolmadan
B) o·ı · ınuın ·un deyi!
~-ınsan conıiyyotind;ı •
ınovcud ola bilınir. yaranır v;ı ondanbmırda
C) 0şy;ıvj yazı ilk yazıdır k' .
') ııütıiiııı v:,zifonizböyükkırinizin scvgisiııJ ;ıks- yarannıısdır ı, <lıldan ovv;ıt
~ C il 1 • • j" ' D). ' •.
• ,ir vı:rın:ıyınlZ( ır. insan orqanızminin a ı ·
~-~;ıtı:ı ço\dur ı~ lm:ıniy:1. nıiizı.:yi;ırind;ı A_zarbaycanın danısılı lizvkırı· fı ş,l qu ı şokla düşın:.ısi il:,
E) . ' orınn asır
kölın:ı dövr,1aıd m:-ı(bıı_ıyy~t nuın~ın;.-ıl;ırı. Dılin yaranıb fo 1 ' •
c.(':ııııiyy:-ıtin :ırdıcıl tarkıb lııss;ıl:.ırıııd;, 11 biri d;:ı öz tosıı.. ını .. ~nıa aşmasında mühitva ,s:;ırait da
· . gost:ırır.
1ibdir.
J.~l:ıll:ıhl:ır qıırtarm~q üzr~ idi, şagirdl;ır t;ıtili 108. Fonetik noı· ·d
.. mayaaı xüsusiyy::ıtlari
s:ıbirsizlikl:ı gözkıyırkırdı. mu::ıyy::ınkışdirin.
~.1şıinıkçıların üçü çox s:-ırt çıxış ctdibr.
Süzün :ıcbbi Miir;ıkk:ıb sözl:ırd:ı
A)t - a. e; 2 - b, d; 3 - c ddis işar:ısiııd;ın
<lillbki ynzı lışı
B)t - e: 2 - a, d; 3 - b istifad:ı
C) t - a. d; 2 - b; 3 - e
D)I - c: 2 - b. d: 3 - a
E)l - a. c; 2 - b. d; 3 - e
fonetik norma
103.N.G;mcavinin"Yeddi gözal" poeınasının adı
dımaqsız yazılaraq "gö::;y(' sözüna -/ar şakilçisi
arıınlsa. bu mür:'.lkbb adda bütövlUkda adabi dilin
hansı norması pozulınuş olar?
A)Ieksik,qraınınatik
C)yalnız qrammatik
B) yalnız fonetik
O) fonetik, ]eksik
Xüsusi isimbrin
büyük lmib
azılınası
G .........
1. Sözün s;ıtirdan-s:ıtra düzgünkeçirilın;ısi

Söziirı :ıd:ıbi dild;ıki
t;ıbrfUzii
E)fonetik,qrammatik 2. Sözbrin m;masına uyğun yerind;ı işl;ının;ısi

3. Cüml;ıd;:ıki sözl;ır arasındakı alaqalarindüzgün
104.Aşağıdakılardan hansılar orfoqrafık normalarla qurulnıası
t~nziml.;ınir?
4. Sirr sözün;ı samitlabaşlanan ş;ıkilçi artırıldıqda
t. sözünvurğusu kökdakiqoşa saınitlard;:ın birinindüşmasi
2.defıs işarasinddn istifada 5. Cüml;:ıda söz sırasına ;:ım;:ıl edilm::ısi
3.cümlad.;ı sözlarin sırası
4.nitqinaydın v.;ı anlaşıqlığı 109. Leksiknormaya aid xüsusiyyatlari
5.sözlarinSdtird;msatra keçirilmasi müayyanlaşdirin.
6.fikrind.;ıqiqliyi
, A)1,3 B) 2, 5 C) 3, 4, 6
D)i,2,5 E)2,4,6
iOS,Cüml::ılarin birinda adabi dilin norması
pozulmuşdur:
A)Ulduzlarhavanın bağrını dalir,
Qayalı dağlardan duman yüks;;llir.(S. Vurğun)
B)~h, mangündan-güna bu gözallaşan
lşıqlı dünyadannec:::ı al ç:::ıkim? (M. Müşfıq)
C)"Azarbaycan"deyil;mda ayağa dur ki,
D Anayurdunürayin;:ı toxuna bil::ır. (M. Araz)
) 9ah sani var sanır, gah da yox sanır.
E)Ozüöz içind;:ı gizli saxlanır. (B. Vahabzad;:ı)
Gahdançiskin töbr, gah duman eyl::ır,
Gahg;:-ılib-gedani peşiman eylar. (Aşıq 8lasgar)
106.Dilh .
0
I Cüml;:ıd;:ı söz sırasmın pozut11:aması
2· Mahalli.yerli sözlarinnitqda ışl;mı~~m~sı
.
3. Sözl;:ır;:ı ş;:ıkilçilarin ru:1ırıın~asında duzgun

A)Di aqqı~da s;ı/ıv fikri mü;:ıyyan edın.
• sıralanmaya riay;:ıt edılması . .
B)0 .1fard~hadisa hesab olunur. 4. Müayy:mmiqdarsayınd_an sonraısının c:mı
C)D'.1c;:ım_ı~atda ünsiyy:'.ltvasitasidir. k"l isi il;:ı işl;:ınınom.;ısı .
D) ~I~kn ıfad.;ı edir. • ş;ı ı ç .. l"rd:mistifad;:ıy<> yol verilm<>m;:ısı
E) ır9i :ah.;ıtla bağlı deyil.
g;:. 5. Loru soz .,
ın ırsı cahatl;ırb bağlılığı yoxdur.
- 169 -
114. Nilqiıı ıı~lik:-ıınnı:ılliyi haxıııııııdaıı qlistırlu

c(iııı 1:ıl:ırd ı r:
ı. M:-ııı siı'.d:ııı. lı:-ır hiriııizcl:-ııı bir kııplcı d::ı I · .
. 1 . .. o sn hır
lı:ıııd d:-ı o 1sa, şcır l cııı:-ıııı;ı.ı ısı:ıy:ıc:lııı. •
raıııııııılı ' Cüıııbd:ı silı. sır:ısıııııı
ııorııı:ıııııı
2. X:ııııııılar. gii;ı.l:-ıın:-ıdiyiııiz v:ıxt qoııall
. ll'ır· I·
' ~I ,llllalı
llllı',llllll:tSI 1
xilsıısi :"tlbri: olaıı_d_a _:ııı lı.:i'. lıa 1d:ı ıaıısı yı.:111:lyı lı:ızırlayırsız?
•1• Vcrılısııı
• soıılarıııa
. yaxın aııl:ıdıın ki lı"'y·ıtı
• ·' • nııı 0
ıııoıncııtbrın:l, o ııı:-ıqaınlarııı:ı ınüs;ılıibiııı bizi
yaxııı bıınıxıııır.
4. T:-ıdbird:-ı rayoıı v:ı bndhrd:-ı sosi:ıl xidııı:ıtl;ırin
Silı'.l:ır v:ı ı.:i1111l.1br inkişaf cıın:ısi. abadlıq. qıınıculııq işbrind;ın d:ı
:ır:ısıııd:ı :"tlmpbrin danışıldı.
5. M:ıkrli diişın:ıniıı azğııılaşınasınııı bir s:lb:ıbi tfobu
1. an 1;-ısirli söz V:'Iili.ıd:"tl:ıriıı t:ıpıh işl:ıdilnı:ısi :ııııill:ı :ılaq:ıl:ımlirilir.
2. Sözilnnı:ınasıııa b:ıbd olnıaq v:ı ycriml:ı işbını:ık
3. 'foyiniıı t:ıyin cıdiyi h:ır bir diınb ilzvi'ıııd:ııı ;)Vv:ıl 115. Uyğuııluğıı nıi'ı:ıyy:ııı edin.
g:ılnı:ısi 1. Fonetik mırına pozulııııış<lur.
4. Siiziiıı diizgüıı t:ıblTiiz cdilııı:ısi V:lyazılııı:ısı 2. Lcksik mırına pozulmuşdıır.
5. Miqdarsaylarından sonra g:ıbn isinıbrin t:ıkd:ı 3. Qraınmatik norma pozıılırnışclıır.
İŞl:'111111:ıSİ a. Y:ığış danıcıları yeri isladır<lılar.
b. Kitnhın açıq sarı cildi çox z::ıd:ıl;mın:ııııiş<li.
111. Nonnalurau,..,_,.;.._ __ :ıll:ıri ıııik.ıyy:ınbşdiriıı.
__,_.,__~
Cüıııb llzvbriııin
c. Tutğıın hava yağış yağacağından x:ıb::ır verirdi.
d. 13irsıra ıışaq (brs:ı ciddi lıazırlaşınır.
sırıılnııııııısıııııı ıııO:ıyy:ıı c. Dar x:ıyallardan :ıl ç:-ıkib uğıır qazannıağa
qayd:ıya :ıs,ıslaııııııısı 4 çalışınalısan.
116. Uyğunhığu mii:ıyy:,n edin.

M:ııı;ısıııa g(lr:ı sözün 1. Fonetik norma pozulımışdıır.
dilzgilnYl'riml:ı
i~l:ıııın:ısi
2. Leksik norma pozulmuşdur.
3. Qrnmınatik norma pozulımışdur.
a. Budaqlar tünd göy gavalıların nğırlığından
Süz!lndüzgün t:ıl:ımlzü :ıyilmişdi.
b. Gün:ışin şüaları :ıtrafı işıqlnndırırdılar. .
c. Uğura gcd:-ın yolda yüks:-ık addıınlarla ir:ılil:ım~yı
112. 8d:,bi dilin normalarının pozulduğu nı:,qamları
bacarına Iısan.
mü:ıyy:ın l:ışdirin.
.---..---.----~ d. D:ışan çay :ıtrafındakı bııd caıııantını ç:ıtin
'a11ayış z,ıınanı
yılla<jxıııı:ıda nlaıı s~kin v:,ziy:-ıld:ı qoyımışdıı.
ynııığ x:ısar:ıtl:ıri e. Bir çox kitabın cildi cırılmışdı.
alımsdır.
AIIŞ-111 Y,ıpııııiyanııı
117. Uyğıınluğu ınü:-ıyy:ın edin.
Foneıik mırın,ı
., x· . .
~ ırosnııo ph~rın:ı atom 1. Fonetik norma pozulımışdur .
boıııhası almasından 7J 2. Lcksin norma pozulmuşdur.
i1/ittir. 3. Qrammatik norma pozu\ımışdur. .
3 a. M::ıiş:ıtd:ı ~n çox istifad::ı olunan te\evızor, . ·ndi
d sionı.:rı 1
Pul dcy:ınd;ı hamının
pa 1taryuyan, soyuducu, yaxud kon ~- . ı;ı-
s:ısi s.ıkiıbşir.
nağd v;;ı ya hiss:ı-hissJ öd;;ınişl;;ı. eynı qıynı:ı
c:ınıi 540 mana ta ala bilJrsiniz. d v~:ıtri .
• • 11;,y:-ıı.:·anlı dad'ı •
b . "N csca t'c go ld"q;;ı 1w::ısının •
113. Qrnmnrntiknormanın pozulduğu cüml:,l . k
göz:,\ sözl:ıri tapıb söybın;}y:> oı ..,
.. 11"k c ır.
nıU:,yy:ın l:ışdirin. :,rı c. Siz;;ı S;}kkizJsas. üstünlük!Jriınizi 5 atial.ıyırıQ•
1. Şirbt telefonlaraminimal ilkı'
..d · . . n v:ı :ın ucuz ay\ıq d. Elektrik• qaz qaynaq y..ısı • asbaz 01 '. 1001 ~·dtıirl~r ' '
t~J:,bı•un -
o :ınış. 24 aya d:ık krcdıt imkanlar
•
, , ı yaratdı. c. Az~rbaycana turist sür;;ıtini artırnıaq l ç .
hayata keçirilir.
- 170 -
Üslııhiyyat. Üsluhuıı növ/;,ri

9. M;ıcaz işl;ııuniş nümıın::ıni mü:.;ıyy::ın edin.
~yyat. Üslublar A) Daş q:,lbli insanlan ncyl::ırdin, ilahi?
B) Goranboyuıı tarixi craırnzdan ::ıvv::ıll::ır::ı aiddir.
~·ı/dı ma!ıalıbal kimi, C) Döyüşd::ı S::ılim va Eldar forql::ındil::ır.
ıııaıı ya., 1i'
1.Birza aqlarııı /ıicranı ga (ı ı. . D) Giilüstaıı k::ıııdi düşm::ınd::ııı azad edildi.
feııaYarp (N. K::ıs::mı;;ınlı) E) Todaıı k::ıııdiııd::ııı olan lopçu M::ıh:,nun::ıdi haııu
. . rçada aşağıdakılardm1 hansına rast g::ılirik? lanıyır,
venl:lll.P'
1
B) fordi nitq ünsüniıı::ı
ıcnıun::ı
A) . D) ııco 1ogızım
. 10. M::ıc::ız işbnmiş ııümıın::ıııi nıü::ıyy::ın edin.
c)aP:al7.l
110 A) Hava sakit, göy bulııdlu, sular gümüşdü ...
E)ınocazi manaya (F. Qoca)
B) O. h:,r gün k:,rpick::ıs::ır;ık nızi qazaıurdı.
. diııı köksiinda /ıararcJliıuiDn. . C) Dağlar garla örtülmüşdü.
2,fsııı I d.. ocağım, köziiııı, Qabalo! (S. Talur) O) Bu gün cll::ır bayraııudır.
S~~:10:: parçadaaşağıdakıla_rda~~ h~.n~marast g::ılirik? E) S;;,rç::ıbr evimin çardağıııda yuva qunnuşdu.
A)ııcologizm::ı B) fardı ı~tq unsurun::ıE) . 11. M::ıtıı hansı üslubdadır?
C)arxaiznıo D) ımcazı ımnaya tcnmn;;ı
Ağac/arııı sıılıaııı, diiııyaııı yorııb yola salmış
qoca palıd da tezdaıı oyaıııııışdı. O, salı<>r kıilayiniıı
.. 1bd" çoxımııalılıg•a yol veri/mir. düstıır v::ı
3 Buusu " • dağlardmı qopııb gafirdiyi sariıı, bıılaq suyu kiıııi diş
• qrafıkl::ırd::ın istifad::ı olu~ı_ur: . . .. göyııadon fcJıııiz /ıavasını ciyilrlariııa çakib meşaya
A)ınoiş::ıt B) b::ıd11 C) publısıstık qıılaq asırdı.
D)cimi E) r::ısmi-işgüzar A) elmi B) publisistik C) b::ıdii
O) ın::ıiş::ıt E) r;;,smi-işgüzar
4. Buüslubdaınür::ıkk::ıb cüml::ı tipl;;ıri v::ı ara sözkır çox 12. M:,tıı hansı i.islubdadır?
işkınir: Böyiik sarbrdanıiz Cavaıışiriıı odlu qılıncı va/ışi
A)b::ıdii B) elmi C) pnblisistik
düşnıaniıı baş111ı qara dırııaqlı a/111111
ayaqları alıma
D)r:ısıni-işgüzar E) ın::ıiş::ıt aldı. Sonra Cavo11şir bir dasliJ atlı ila lıiicııma keçdi.
A) publisistik B) elıni C) m;ıiş::>t
5.Aşağıdakı ın::ıtn hansı üsluba aiddir? O) b;;ıdii E) r::>snıi-işgüz.ar
Q;ıdiııı Azarbaycan adabiyyatı lıaqqmda malıınıat
ma,;b;ı/;ırimfaıı biri da Nizami kimi dalıi 13. 8d:,bi t::ınqidl;;ı bağlı :;ıs::ırl;ır hansı üslubdadır?
saııatkarların asJrlaridir. Nizami şifa/ıi xalq A) m::ıiş:,t B) b;;ıdii C) publisistik
adabiyya/111111 bir çox Janrlarından, xilsıısi/J da O) cimi E) r::ısmi-işgüzar
qadimeposdan bacarıqla islifadJ elnıişdir.
A)bodii B) m;;ıiş::ıt C) r::ısıni-işgüzar 14. Ayn-ayn söz s::ııı::ıtkarlarıııa aid olan fardi dil
D)elmi E) fardi xüsusiyy::ıtl::ıri hansı funksionalüslubda dalın
qabarıq ş::ıkild::ı öziinii göst::ıri_r?
6.Aşağıdakı 111::ıtn hansı üsluba aiddir? A) r;ısmi-işgüzar B) clm_ı_ C) publisistik
Mııtasiyaların sıxlığı111 öyr;mnı;;yiıı lıam ııazari, O) m::ıiş::ıt E) b::ıdıı
lıaın d<>se!eksiya işlarinda çox böyiik praktik
i!lıamiyyiJli vardır.
15. Hansı fıınksional üslubda fordi dil xüsusiyy;ıU;ırin::ı,
deın:.:ık olar ki, t::ısadüf olıınmıır? ..
A)publisistik B) b::ıdii C) r:,sıni-işgüzar
A) r::ısıni-işgüzar B) elıni_ . . C) b::ıdıı
D)elmi E) ın::ıiş;ıt
D) ın::ıiş:;ıt E) publısıstik
7•Aşağıdakı m::ıtn hansı üsluba aiddir?
16 . B::ıdii üsluba xas xüsusiyy:;ıtdir:
Gen/ar na qüd<1r davamlı olsalar da, yena A) nı::ıntiqilik, ardıcıllıq . . . .
ıııaxıalif daxili va xarici aıııi/larin /Dsiri altında B) b:;ıdii t::ısvir v:;ı ifad::ı vasıt;;ıl:mııd::ın ıstif~d::ı .
ıııııtasiyaya ıığrayır. Muta.siya ıascJvviir edilac;;ık C) fikrin ınü::ıyy::ın staı~d~rt fonnalardavenlın::ısı
d,mıcada d<1seymk baş ver<111 /ıadisa deyill~iı:. . D) qrafık vasit::ıbrd::ın _ıstıfad;ı
A)r;ısmi-işgüzar B) b::ıdii C) publısıstık E) yığcaınlıq, s::ırb:;ıstlık
D)cimi E) m::ıiş::ıt
17. Publisistiküsluba xas xüsıısiyy::ıtdir:
8• Aşağıdakı ın::ıtn hansı üsluba aiddir? A) lıanu üçün anlaşıqhlıq v::ı aydınlıq . .
Bacl;;ifada vasitafari11in barlii üslubdakı rol~ı B) fikrin ınü::ıyy::ın standart fonnalarda venlın::>Sı
çox lllilhiinıdilr. Malız nıacazlar vasitasila adabı- C) m::ıcazilik
had;;
A) dil cl a yenı• 1.;adalar
;r.
yaradı 1ır. D) d::ıqıq ı ', ardıcıllıq
• 1·k • .
elıni B) b:.:ıdii C) nı;ıiş::ıt E) yığcamlıq, s::ııb::ıstlik
. -~:si:st~ik~-~E:)~r~::ı~sn:u~-i~şguza~·~·:r:_ ___ --:~------------------
- 171 •
Üslııb~ı~ııllt. Üslııbım ııiivhıri
18. Eyni tarixi hadis;:ıy;;ı h;;ısr oltınn~_uş bu ik~ı~~imun;;ının 24. Bu üslublardan biri ::ıd;;ıbi d'l•
.. fiormasıdır:
taza ı rnr ı ın şifal .
• 11 v;ı s b
hansı üslublara aid okiu~_um'..~ 1~;;,';;;,~Zir giiıı avval
A)elmi B)r::ısıni-iş.. ;ır~st
1 O mawm Çaldıran ımıhaı ı a _ d b ..
• vurn 'görmiişdiiın. G"or d"" k' daglıq ver a• 11. D) publisistik E) b;:ıdii guzar C) lll .
um • 1 ~ . ;)ış;ıı
•ıııara
• I qovııı .am. . Çatluvaıda
" maral bır ınagaı aya 25. Şeır, n::ısr v.ı dramaturgiya dili b' .
girdi ... (a. C;:ıfarzad;;ı) . .. edir? ırlıkd;ı n;ıyi b .
2. Saf;JVilardöv/ati yaraııaııdan soııra Osmanlı • • .k us
A) pu bl ısıstı .. 1ub un t:nahür ~ şk,ı
iıııperiyası onu rasıııan tanısa da, aııcaq . B) elmi üslubun t;:ızahür forınal;rınalarını
Azarbayca111istila etıııak jikri!ıdan ;ı/ ç.Jkııı_adı. C) ad::ıbi dili rını
Nalıayat, 1514-cii i/da 2~)~ııı111l1~ qoşıınıı ıla D) m;:ıiş;:ıt üslubunun t::ızahür forrn 1_
Azarbaycan iizariııa yerıdı. (M. ı s ma~ı~ov!. . E) b;:ıc:1ıı....us 1ub un taza hür formalarını a arını
A) elmi, publisist B) b;;ıdi_i_, r;;ısn~ı-ışguzaı
26. İkisi b;:ıdii üslubda özünü göst::ırir:
C) maiş;;ıt, elmi D) b;;ıdıı, dmı
1. söz sırasının ciddi şakild;:ı qorunınası
E) elnıi, elmi
2. standart formalardan istifad;-ı edilm;:ı •
19. Bu iki nümun;;ınin hansı üslublara aid olduğunu 3. obrazlı söz v;:ı ifad::ıl;:ır;:ı üstünlük ver~; .
4 . fıkr • 1 •. • 11 - nı;:ısı
mü:;ıyy;;ın edin. .. .. ı ın ıuquqı :;ısas ı ıgına xüsusi diqq 1 ..
] . Azarbaycan Respııblikas111111 dov/at dılı . 5. macazlardan geniş istifad::ı olunması ;ı YetırıJnı~si
Azarbaycan dilidir. Azarbaycan ~espu~lıkası A}l,3 8)2,4 C)3,5 0)4,5 E)l,S
Azarbaycaıı dilinin inkişafını tamm edır. . . 27. M;}İŞ;}l üslubu üçün S;}ciyy;}Vİ tleyi/:
2. Azarbaycaıı dili 11101.folojiqıırulıışıına göra ilııs~qı_
A) günd;:ılik h;:ıyatda istifad;:ı olunması
dil tipina aid edilir. Burada kök sabit qalır, şakılçı B) nitqin s;:ırb;:ıstliyi v;:ı t;:ıbiiliyi
sözün sonuna artırılır. C) yalnız şifahi şakild;:ı ınövcudluğu
A) b:;ıdii, elmi B) r;:ısıni-işgüzar, elmi
D) ad;:ıbi dilin qaydalarına am::ıl olunması
C) r;:ısmi-işgüzar, b;:ıdii E) mür;:,kk;:ıb cüml::ıl;:ırd;:ın geniş istifad;:ı
D) r;:ısmi-işgüzar, ırniş;;ıt E) b;;ıdii, publisistik
28. R;:ısmi s;:ın;:ıdl;:ırin dili üçün s;:,ciyyavideyi/:
20. B;:ıdiiüsluba aid olan bu m;:ıtn parçasında hansı A) tarixi ;:ıh;:ımiyy::ıtliliyi
üslubun elementl;;ıri özünü göst;:ırir? B) dil yığcamlığı
Valiqıılu üzünii tutdu Zeynaba:
C) nonnalığın möhbmliyi
-Ana, Zibaııın burnu qamyıbdı, qoyma sürtsün
D) fikrin hüquqi ;:ısaslılığı
üstiina. (C. Mdmm;:ıdquluzad;:ı)
E) müxt;:ılif mövqe va maraqları aks etdinrnsi
A) publisistik B) işgüzar C) elmi
29. Hansı xüsusiyyat m;:ıişat üslubu üçün saciyy::ıvidir'!
D) ırniş;:ıt E) r;:ısmi-işgüzar
A) aydınlıq, d;:ıqiqlik
21. Bddii üsluba aid olan bu mdtn parçasında hansı B) müc::ırr;;ıdlik, qism;:ın d::ıqiqlik
üslubun elementl;;ıri özünü göst;:ırir? C) t;:ıbiilik, s::ırb;:ıstlik
Xoş gafın isiniz, safa gatirmisiniz, haınişa siz D) m=,cazilik, obrazlılıq ..
galasiniz... Bu nadi? Aya-güna dönmiisüniiz ... Bayam E) vulqarizm v;;ı varvarizml::ırd;:ın ıstıfad;ı
bela qohıım/ııq olar, bela simsar/ıq olar? .. 30. Hansı xüsusiyy;:ıt elmı• üs 1ub uçun .. .. s:;ıciyy::ıvi
- deyi!?
A) publisistik B) rasmi-işgüzar C) elmi A) poetizml;:ır B) termin sıxlığı
D) m;:ıiş;:ıt E) işgüzar C) t;:ıkm;:ınalılıq
22. Hansı xüsusiyy;:ıt elıni üslub üçün s;:ıciyy;:ıvi deyi/? D) müxt;:ılif qrafık vasit;:ıkır
A) macaziliy;:ı yer verilm;:ım;:ısi E) mürnkbb cüml;:ıl;:ır d.
B) düstur v;:ı c;:ıdv;:ıll;:ırd;:ın istifad;;ı . ü:ıyY:ın e ırı.
31. Cümkmi düzgün tamamlayan b;:ıo<lı rn ,
C) standart formalardan istifada Fordi iislub an qabarıq ifad;:Jsi...... . .. lubdadır.
D) izah etm;:ık, n;:ıtic;:ı çıxarmaq xüsusiyy;:ıti
A) publ is istik üslubdadır. B) eln~~ . 0.~slubdadır.
E) terminlarin işl;;ınmasi C) m::ıişat üslubundadır. D) b:ı u 11
23. Hansı xüsusiyy;:ıt elmi üslub üçün saciyy;:ıvi ,leyi/? E) r;:ısmi-işaüzar üslubdadır. ·vv;ıtİ
A) dilinin çatinliyi o . .. 1ıbun xüsusı, ı
32. Nümun;:ıl;:ırd;:ın birind;:ı elmı us 1 ..
B) sözün m;:ıcazi m;;ınasından istifada
C) mür;;ıkk;}b cüml;:ı v;:ı moda! sözlar;:ı geniş yer özünü göstarıııir: . b ,.,J:ırind:ın bio d ı~~r.
• ·d f' Yerın t:ı :ıq., • 1 az0
verilm;:ısi
A) Demalı hı ros er . d oksıgeı
' . t b;:ıq;:ıl:ırtn ;:ı
D) grafik V;} düsturlardan istifad;:ı B) Atmosfenn yuxarı ;:ı .. .. diif·
E) terminl;}rd;:ın daha çox istifada C)-Badii t;:ıyin;:ı epit~_td;:ı ~e~•: ;~prnaqrn~n,;
1
D) Bu düsturla enerJI vahı~ın xüsusigoı:ı

E) Daniz_kimi mavi gözla,, ona, ~
verırdı. ---------
- 172 -
Üslııb~ı:rat. Üslııhıııı ııifrl,>ri

"l"r(l::ın birine.facimi iislubun xüsusiyy:)ı,· 39. Vcril:mhr i,':1ri
N·munu• • • ' T' s·in(I.:ı hansı ııs
•• 1ubun xüslısiyy, ti
·· ı~rı·r·
33. . u•·rıt·i gos •' • b J'O.\'t/ıır? -•
öZU l • b •• ••k • I
A M:ıkt:ıblil::ır u XJ )Ort, oyu' se~ınc ::ı q,~rşıla_dı_lar. I. Aydın v;:ı anla~ıqlıdır.
! Yarpaqlarayaşıllıq vı.::r:,n xlorotı I don;,cıkkırıdır. 2 · Diakktüstii rıitq formasıdır.
~) Havanın bcl;ı göz;,I oln~ası, ı~ş_a~ları sevindirdi. 3• Modall.ıq bildir.ın söz v.:ı ifacbbr (1DX i~l.:ınir.
D)Bugüı! Bakı _yen~do kubklı ıdı. . . . ~ Yarv'.•~_121~1_v;:ı vulqar sö~br işbdib bilir.
E)Fir::ıngız Bab,ıyeva ıdaroyo r;,hbor t:ıyın edıldı. ) pııblısıstık B) ı~smı-,,~~t-ız,·ır
~ C) nı~,· •t
,, ~;:ı
D) cimi E) b;:ıdii ~
34_veril::ınl;ır iç::ırisindJ hansı üslubun xüsusiyy;:ıti
yo:ı:dıır? 40. Yı.!ril::ınbr İprisimb hansı üslubun xüsusiw~ti
ı. Arasözl::ırd:m geniş ş;:ıkild::ı istifad;:ı olunur. yo.wlıır'! '·
2_Obrazlı nitq formasıdır. 1. Mür;:ıkbb cüınl;:ıl:mbn geniş istifad.:ı olunur.
3. S:ırb:ıstlik v:ı tobiilik osasdır. 2. Aydınlığa. anlaşıqlılığa xüsusi diqq.:ıt ydirilir.
4. Aydınlığa, anlaşıqlılığa xüsusi diqqot yl!tirilir. 3. Obrazlı nitq formasıdır.
A)r:ısmi-işgüzar B) pub~!sistik C) m:,iş;:ıt 4. Standart formalar ;:ısasdır.
D)elıni E) b;:,dıı A) publisistik B) m.:ıiş.:ıt C) dmi
D) b;ıdii E) hlSmi-işgüz~ır
35,Veril:mkır iç.ırisind::ı hansı üslubun xüsusiyy::ıti
41. Söhb:,t hansı üslubdan gedir?
yoxdıır?
1. Bu üslubda işl.:ıdibn lı:ilbr. ad.:ıt.:ın. ;;ımr. x;:ıb;:ır.
ı. Aydınlığa, anlaşıqlılığa xüsusi diqq::ıt yelirilir.
vacib v;;ı ş;c:ırt ~;:ıkill.:ırind;:ı olur.
2. S::ırb::ıstlik v;, t::ıbiilik ::ısasdır.
2. Dig::ır üslııblar kimi. bu üslubda da ;;ıd.:ıbi dilin
3. Düst11r vJ qrafıkbrd::ın istifadJ olunur.
norınaları gözbnilir.
4. Standartformalar ::ısasdır. 3. Xüsusi, fordi üslub t:ızahürüıı.:ı, ;;ıs:ıs.:ın. yı:r
A) b:ıdii B) publisistik
verilmir.
D)elmi E) r::ısıni-işgi.izar B) publisi ·tik
A) r::ısmi-işgüzar
D) cimi E) b.:ıdii
36.Veril::ınl::ır iç::ırisind::ı hansı üslubun xüsusiyy::ıti
yox,Jıır? 42. Söhb::ıt hansı üslubdan gedir?
1.Mür::ıkk::ıb cüınl::ı tiplJri çox işl::ınir. 1. Dilin maksimum ınübınm.:ılliyi ;:ısasdır.
2. Ancaqşifahi ş::ıkild::ı olur. 2. Dövl;:ıtl::ırarası s;ın:ıdbr bu üslubda t;;ırtib olunur.
3. Lüğ::ıt t::ırkibi nJ q::ıd::ır yığcam, sintaksisi n::ı q::ıd::ır 3. Lüğ::ıt t:ırkibi n;:ı q;;ıd;:ır yığcarn. sintaksisi n.:ı qJd.:ır
m::ıhduddursa, normalılığı o q::ıd::ır möhbındir. m:,hduddursa,normalığı o tpd;;ır möhbındir.
4. Şeir, n::ısr, dramaturgiya dili formasında t:ızahür A) fordi B) publisistik C) hlSıni-işgüzar
edir. D) elıni E) b;ıdii
A)publisistik B) r:ısmi-işgüzar C) m:ıiş:.:ıt 43. C::ırg;ıl;ırd;ın birind;ı yalnız dilçilik clmin.:ı aid
D)elmi E) b:ıdii terminl::ır verilmişdir:
A) üshıb, morfologiya, mutasiya
37.Veril;:,nl::ır iç::ırisind::ı hansı üsluba aid xüsusiyy::ıt
B) sintaksis. fonetika, !eksem
yoxdıır?
C) x;:ıb::ır, ;ıcbt, benzol
1.Lüğ:ıl l::ırkibi n:ı q::ıd::ır yığcaın, sintaksisi n::ı q::ıd::ır
D) sifot, orfoepiya. süjet
m:>hduddursa,normalılığı o qod::ır möhbmdir.
E) toyin, katet, t:>cil
2. asas ::ılam:,ti nitqin s::ırb::ıstliyi v::ı t::ıbiiliyidir.
3. Fikridaha yığcam ifad:>etın:>k üçün ıni.ixt::ılif 44. Avropanın bir çox televiziya kanallannda Alim
qrafikvasit::ı v::ı sxemlJrd::ın istifad::ı olunur. Qasımov haqqında yayımlunan rcportajlar hansı
4. Obrazlı nitq fonnasıdır. üsluba aiddir?
A) r:>smi-işgüzar B) b:>dii C) publisistik
A)elmi B) rasmi-işgüzar
D) publisistik E) b::ıdii D) f::ırdi E) elmi
38, Yerikınl;:ır içarisindo hansı üslubun xüsusiyy::ıti 45. Verilmiş nümun;ıl:ırd;ın hansında fikir mübali~li
yoxdur? iföd:,olıııımaıııışdır'?
l. T;)biilikvo sorb::ıstlik bu üslubun osas ;:ıJaın:>tidir.
A) İnsan dünyadan böyük.
Sevgisiz ömiir - dünya boyda yük!
2- Lüğ;:ıt t:)fkibin:>q::ıdor yığcaın, sintaksisi n:>q::ıd::ır
B) Hidd::ıti dağları titrod;ın ii.rok.
mohduddursa,normalılığı o q;:ıd;:ır möhkomdir. C) Dünya insan sevgisindonmilyon d;ıfo kiçikdir.
3. Arasözlorinçox işl;:ınm::ısi s;:ıciyyJvidir.
D) Sükutu l::ıngorli oruz v;ıznidir.
4· Aydınlığa, kütl::ıvi anlaşıqlığa xüsusi diqq::ıt
E) Elınin yollarında qayalar s;ırt-~o~.
yetirilir. Dişim-dırnağımla qopartdım sızı.
A) pub~isistik B) b;:ıdii C) m;:ıişot (P. Q:;)lbinur)
D)elmı E) rasmi-işgüzar •
- 173 -
O.ıılııM,:ı:!!!.: o.,·lı!/ıllll ll(H'l,111 ' .
________ .. ,ı. Osas ;-ılaın:ıtı klltl:,vı anlaşıqlılıq, ay<l
,_. il · l'l'k I' · ınlıq
--:--: . • .• -1:H\l:'ıll tıiri s,ı/ı.-t r: .. . lıırııı ı:ısır ı ı c ıı. ,
46. \ ı.·nln~~~ 1 '.":ı\,ı,ıı ~brslikl;ıl'iıı. ınilxt;ılıl yı~ıııı.:ııq 5. Bıı Oslııbı~n :ısas göst:ıricisi informasi a
A) ~-ı~ı~;'II ıl. . standart forımılarla, yığcam vcrilın:lJ _nın
dılıdır. . t'I . ··1:'lhriıııl:ııı ııı;-ıqs:ıdyöıılıl A) 1 5 B) 2 4 C) 3 4 D) 1 • <lır.
B) nikilikd;ı ılshılı_' ı 'usı , , • .• , ,3 E) 2
i,;ıifıdı dı.•ııı.,kılır. . .1 1 11 yunınır 53 ı:yıcr-Vcıın dı:ıqrnmına ::ısas;rn yanlış ola 1 ' 3
• ' ' . . ·ı 111 1:'ıhi ib ı.:lnıı ıs 11 • • , ı· narı
C) Ulıni ı,,ı.,kkıln ;, • .' . . ·i lı•ıxıııHlnn m!l:ıyy;-ın cc.ın.
• 1 •·ı'lsıısı v:ı yn ~;,xs • •
D) Dil ,·:ısit,'I 1,wım ,,ıı ·' • • • • . . . ll:ıdii nslub
l·sı·ıı~,lb
• '
ı:,rdi ilslıılııı nwydnn:ı \'\~1111·111.'
. . 1,·ı lil ıs
, ... ı'kı'
ı ııı ,,
________ _._..'--..:_
E) l)i l \'mdı.~ ı.,.rn ~d.,,.'.
."'·~~ı~:ıl ) , ıı
tı.ınıı:tlla \'ıi'ıhııl µ,,st,ıı ıı.
47 lh.lii Oshıb h:ıqqıııdıı lı.ııısı tikir yıııılı~ıl/ır'! 1·ı .

• A),N , , ııısr drnınııtıırl!iyıı ti.ımı:ısıııl n t:ızıı il ı
l ;'171\l, , , , L
ı.·ılir. • ı rast
B) liıı il:-lıılııln di:ıkkti:ı.nıl;ır;ı. vıı 1qıınznı :ır:1 •
A) 1, 4. 6 8)2,3,5 C) 2, 4, 6
~.,liııir.
D) 1, 3. 5 E) 1, 2, 4
C)\:ılq lhını~ıq dilin., dnh:ı ynxıt~llı.r: ..
O) :'\it:ıbhırıl:ııı. b.:ıdii nidalanlııı~ ıst_ıl:ılb cdılır. 54. t lansı fikir cimi üsluba aid ıleyif!
E) l\lik,ırr:ıd ,,hnı:ı.lılı~ıı yı.:r v,:nlıııır. A) Ş:ırlı ctın;-ık, izah ctırnk, nıü::,yy:ın m;ıs:ıla
48. rtıl,ıfrniı·,ı, lıı'irk. ııiııııf,,r, ko.w kimi sı'.iz v:ı haqqında fikir söyl;::ım;:ık, n;::ıtic;:ı çıxarmaq
il:ıd;l.:ıri;, i~bııın,ısi hıı ilslııb o,·ilıı ın:ıqhuldıır_: xaraktcrikdir.
A) b;ıdii B) publisistik C) ın;-ıı~:ıt B) Elmi ;-ıs:.ırl:-ırin dili bu i.islubdadır.
D) r-'SII\İ•İ~giiı:ar E) dmi C) Elıni :-ıs:ırbrin 111::ıtni yalnız terminl:lrd;:m
ibar:ıt
49. Elmi fü,lııh lı:ıqqıml:ı h:ııısı fikir .ıı,>lıwlir'? . . olur.
A) Bu nslııbıl:ı M,·uY:ıhidbri ixtis:ırla vcrılır. D) Sözbr terminoloji funksiya daşıyır.
B) Elıııi ilshıb dnıi .:ıs.:ırl,ıriıı. d:ırslikl:ıriıı. E) Hiss v::ı h;-ıy:-ıcan duyğularını yaradan söz v:ı
ifad;:ıl::-ır s;:ıciyy:)Vi deyi!.
,m,ıwqr:ıtiy:ıl:ırın dilidir.
C) l\t.,nıiqlilik. :ırdıcıllıq. d.:ıqiqlik. koııkrcılik kimi 55. M;-ıiş::ıt üslubu il::ı bağlı uyğunluğu mü;ıyy;:ın edin.
xüsıısiH.:ıtbı~ malikdir. • Dialojinitq bu üslubuncanıdır.
D) l\l;ıthı;:;td:ı funksion:ıll:ışır v:ı olduqca müxt:.-ılif'
nı(inıcbri. ın:ır:ıqlan .:ıks ctdirir. • M:ıişat üslubundaş:ıxs ist;:ıdiyi kimidanışa bilJr
E) l\lilr:ıkblı l'ünıbl:ır. ınod:ıllıq bildir:ın süz v:ı doğru• v;:ı yaxud h:ır söz v;:ı ifad:ıni işl::ıd::ı bil:ır.
ifad;ıl;ır bıı üslııbda daha ~·oxi~l:ınir.
• Ancaq şi fohiş:ıkild:ı nıövcuddur.
50. Pıılılisistik üslııh h:ıqqınd:ı hansı likir doğrudur?
A) Müc.:ırr:.ıd obrazlılıqdan isıit:ub olıınımır. • Miir;:ıkk:,b cünıl:ıbrd;m istifad;:ı bu üslubun
asas
B) Di:ıll·kıizmbr. var\'arizml;ır. :ısas:ın. obrazın x cısusiyy:ıt i<lir.
diliııd.:ı hu üslubd:ı öz :ıksini t:ıpır.
C) Nitqins;ırb.:ıstliyi v:ı t:ıbiiliyi s:ıciyy:ıl:ındir;-ın :ısas
l'.:ıh:ılidir.
O) Fikri yığc:ım. konkret ifo,b ctm:ık üçiln diaqrnın.
qr.ıtik v:ı c:ıd\'Jll;ınl;ın istifüd;ı edilir.
E) Orfocpiknormal:ıra ri:ıy:ıt ı.:d:ın günd.ılik iinsiyy:.-ıt
dilidir.
51. Verilmiş nümuıı;:ı hansı üslub üçün s:ıciyy:ıvidir'?
,\f.lıı. ll.1s,111.·lr(f oğlıı .-lr::ıı l 999-cıı il ıııar/111 f 5-d,J
}el'i,ı.,· ş.>/ı,ıriıııl,> wıııd,ııı o/ıııuşwıı. l-l.1rııtııı1111 56. Sual işar:,sinin yerin;:ı n::ı yazılmalıdır?
m,>kr.~b,ı~pd.,r clı>n'ii 3 ııc'iııır,ı/i ıışııq b,;_~çasıııda Lüğ;ıt t:ırkibi yığcamdır,
kcr,ııışdır. ... sintaksisim::ıhduddur.
A) elmi üslub B) publisistik üslub
C) mJİŞJt üslubu ? Normalılığı möhk::ımdir.
D) r.ısıni-işgilzar üshıb
E) b:ıdii üslub
52. R~sm~-işgüzar üslub hnqqmuıı hansı fikirh Bu üslubdaişlJdilan feill:ır,
s,ıln·dır? •r .b
Jmr. xab::ır, vacı ad:ıt:m,
~-~~v_bt~i!ik.müst~qillik:ın:ın::ıl:ıri il;ı bağlıdır va s:1rtş;ıkillJrind::ı olur.•• 1ub
-· !\hl~t:ılıl fonnullard:m,düsturl:ırd·ın_ ~t-k •
'<
,·:ısıt ~ı .ı • 'f:ad~ olunur • • qra ı A) Publisistik üslub 8) R;ısıni-işgüzar us

, • :ıru;ın ıstı
C) Maiş~t üslubu D) Elmi üslub
3. Obrazlı
.. il ifauJl~r
. isl:ıdilmir
\ , , mı nıtq t\ ~-. E) B;:ıdii iislub
uns r 1orıııd.:m qaçılır.
---..:.::.:.:..:~----+-----~-. ~ 174 -
-- . .. , . 11.~lııb~v,ııııı, l'ı1t(ıı~ıın_ nııv/,,r/

___,. 1,,yı;ıııı :ıd. lıı dılıııııı llıılııl,1:ııııııı ıııd ı,, 1 ır.eırı
__ •
51,;\1.~r:k~cıdiıir'/ --- _ _, . . ~,) r:,'..ını-i:w,tıznr ~) r,t hfhi~tix:
_Sl_.,,-
C)dmt
~-:ı· [J~ı [İ•ıılılitıi.•.ıi~ı IM:ıi,; 'I IH.,Hıı,;,,;J~fıı.°:ır] J) rıı:ıi·~:ıı EJ h,;,lfii
[ p,lıı~
rı.,ılı ıı•ıl ıh L.JI·lııl,
- .-;--
Oıılııl,ıı . O•:lııl, f.2. S,,lıv fikri "1,1·,.-,yy:-,
..., h',(ı,·r,.
~ /·) 1"H' iT li _, ,. •
' ~. :•_,ı ~ ' ırı rı,,rrı,:rl:ırı fımbir,n:ot ü:".f:ı~.L~,ı:: h~r-

ıırı fu;rırı ırı:ıd,ıuirfir.
g>l(·ıırıkı.ir,ı,;ıl lı•:ltır,l1sr hrrlıkd:ı :;rf:;hidı!i r..:;,'.lir et:i!'.
[..J.::!ıll liJ:lıılı j ) . Jıdııfı hı, v;, yıı dit:ır rıir cfilrrı ifad:,ctm:;
fı) (h:lıılı luı ııı
' 1•.:Jtıı. 1·1·1,1·
1JII' ; , ıır,k;ıı,larırıır, txz--,.ı.,r•,,ı·ı,·
• ~,rı 1·,-..
B) l~rıli llıdıılııııı lııııkıııoı.ııı.l lııılıılılıırııı ~·oxııııa 1,:ıir O) hıııkı:iı,rwl li:ılııhl;ır dıl 1;,1hirfl:.rirı,ı:.r. far<f
,ıı,ıı:ınliyi lıııldıı. r;1:ı1111-ııwOzar fü,lııl,;ı l:'l•ıiı ·ıb ) ';:ıxı~:•ıl,ırı İ<:lifaıl:, ;ı.,1rn:,rıı rrıe-7d,ıııa çr:ı:rr.
:;ııııı:ıdiyiııi - ::ırı '.'i,:fııb IX/;ıh1ırlin:ı :.rı <;<,Y. trrıhn y,m:.d;:_:
• 1ıır'rıH.
C)11:ılıılılıırııı 1ıır- ' ' 1 ıı :ıyı ı 1
_ı,ı_:ı:uııı lıırıhıomıl lidub h.-,dii(Hur)dtı•.,_
D) Oslıılılıııııı yıırıııııııa:ııııı,_ı tıı'.·':-' ıırılı~ıllı(ı.ıııı 63. l lyf:ımvıızlııf:u mfi:;yy:;rı tdin.
E)fııııksiııııııl ll:ılıılılıırııı lıır-lıırııı:ı t;ıtm· t:lnı:ı:ıiııi A) ':'lrfı.ı'.• 1 ;,;,ılq ıbırııvıq dili m:ıi?:ıt ü1luh
O) urHı~rr,n;ıl rıitq b:,rliiü~dtıh
sa.A~ııp.ıd:ıkı lı, ııdbrd.ııı hiriııi sı.:~:ııı;ıkl:ı llslıılııı C) :-,lıı:lirı lcrtrıirı fıırıhiy.:'.urıd,m htifa<l:ı -dmı ··~r ,)
hııxıııııınlıııı :ırdıı:ıllıP,ı ıaıııaııılayırı.
İ. u, hıı ılıı ilbıı pi ııdııııı dliyfll! ı\y c'iııııf'ı ıızıııı D) ~Ot_l:'lvi ,ırılıışrqlı rıitq frırrrw,ı - p ,fıfi,\iı-: ik rı.~!ur,
olsıııı! (M. Sillcyııııııılı)
E) _fıkır ıııü:ıyy:ın :,tandan frırm;ııfa. verilir- r;:r.rri-
J'.,tlızıır U~lub
2.11:ı~ııııı ılilııllııı. lııııuıarn fikir vı.:rııı:ı, a('.ıll:ırı
lııı~dıırıııd;ı yoxdıı. ( M. Slllı.:ynıarılı) 64. M~ınl:,r ht1rısı lhlubd,ulır'! (Ardıcıllıgı mfi..ı:ı:,·;;::ı
J. ,., cJınJ.
tı) ()ıı~ıııa v:-ı /!· rııylrııırı qaliy:ı qıırıılıı~ıı ı.:yııidir. • X ırd:ı lan ş:ıh:ıri, f kyd:ır Dfiy(..-v pr. l ünvar,ırr& 9
B)llıı gllıı 11:ıkıd:ı lıııv:ı ı•,llıı:ı~li olacaq. ııı:ırt.:ıb:ıli bin,ıcfo üçc,t.:ıqlı, t.im t:ımirli m;mzil kinn:;ı,
C)'f'eı., s:ırf";1li, l'lilıarlı. l'ıılıııııızıı l<ıısiy.ıd:ırı verilir. ,
ı\zMlıayı.:1111:ı ki\~·OrMik. • X:ırç;ıng x:ı.<,t:ıliyi -- hüccyr:ıl:ırd:ı [ , ;T-nin
D)ı\ıın. i'.ilı:ıııırı lııınııı qıııııyıhdı. qoyıııa sllrısnn z:xbl:ırım;ı.<,İ n:ıtic:ı<ıind;ı hüccyr:ıl::,rin iiliır;;,_iz v;ı ya
u~ıOıı.,. (C'. M:ııııııı:ıdqıılıız:ıd:ıJ anormal pkild:ı böyüm:ısi v:ı çoxalrna<,ıdır. Gün
E) 11:ır ş~·yirı :ıvv:ıli :ıd:ınıa adi gllrOnl'ır, sonrrılar bu :ırzirıd:ı İll',arı b:ıd:ınincfo (DNT-d:ıJ t.ıxrnin~n IOfJfJ{>
:ıdilikl:ıriıı sııyr artır. gcııişl;1rıir. nıııtasiya olmasına haxmayarnq, immun si5tcmi!ur
millisaııiy:ı b:ıd:ıni t:ımizl:ıyir v:, x:ırç:ıngli
59.llıı Oslıılıd:ı: lıüccyr:ıl:ıri yox cdir.
1.Y:ılııız ~iliılıi ~:'lkild:ı 111/lvı.:ııd olrır. • "Üz:ıl tihb foaliyy:ıti haqqrnda"Az;ırha-yc-an
2. Nitqiıı s:-ırlı:ısıliyi v:ı t:ılıiiliyi :ıs:ısdır. l{cspııblikasının ()arıunvcriciliyi Az:ırbaycan
3.Ayrı-ayrı lhlıılı rıOııı:ıy:ıııd:ıl:ıri hirbşir. Rcspııhlikasının KonstitusiyasıncLn, bu Qanundan,
Sillıb:,ı lı:ııısı Uslıılıd:ııı gcdir'! dig;ır normativ htiqu4iaktlardan v:ı A:ı~ırbaycan
A)r:ısıııi-işııoı.ar B) 111:ıi~;1t C) pıılılisistik Rcspuhlikasının t:ır::ıfdar çıxdığı <lövbtl:>rarası
D)l:lıııi E) b:ıılii . ırınqavil:ıl;ırd:m ibar:>t<lir.
60,Fıınksioııııl !lslublıırlıı bağlı dOzg!lnfikri ııı!i:ıyy:ın A) r:ısmi-işgliz.ır, b:ıdii, cimi
edin. B) puhlisistik.b:ıdii. cimi
C) r:ısnıi-işgl.izar, cimi, r;ısıni-işgtizar
A) Pııhlisi~tik Oslııb "n q:-ıdiııı, cimi Oslııh is:-ı :-ın yeni
D) r:ısmi-i~giizar, b;ıdii, publisistik
ııiıq t:v.ıılıllrlld(lr.
E) cimi, h:ıdii. cimi
B)111ıııi llslıılıda ıııO:ıyy:-ın hallarda ll!rıninoloji
lııııksiya dıışıy:ııı sOzl:ırin çoxın:malılığııın t:ısııdor 65. l lansı Usluhhaqqın<la ın;ılumtıtyoxdıır?
edilir. • T:ınıt:ıraqlı q:ılib v:, şablonlu nitqb loru dilin
C)R(lsıııi s:ııı;-ıdl:ırd:ı obnızlı ifod:ıl:-ırin işl:ıdilın:ısi kc~idiııd:ı mli:ıyy:ınl:,şir.
ııorııınl haldır. • Tarixi t:,kanılil proscsind:ı formalaşmış standart
D)B;-ıdii llslııhd:ı 1:-ırdi ııitq llnsOrl:ıriıı:ı yer vcrilınir. formalardan k;ınara çıxmır.
E)Pub!isistikilshılıuıı 11\ğ:-ıt t:ırkihi Uınıınıişl:ık v:ı • Fikri daha yığcam, konkret ifaJ;, ctm:,k üçün
hnnut:ır:ıliıul:ın nııluşılıın sözl:-ırcbıı ibnr:ıtdir. mlixt:,lif'forınullardan, düsturlardan,qrafık
61,Vcril:ı 11 vasit:ıl:ırd:m istifad:>olunur.
1 •! · • ·ı ı· ''
1 , ' :'1 , l:lıısı llslubun xilsıısıyy:'lll;mn:ı daxı <ır, • asas :,lam:>tikütlzıvi anlaşıqlılıq, aydınlıq,
•'-)d-'hı clıl tarixind:ı h:'lıniş:-ı ııparıcı üshıb ı:ısirlikdir.
., olnıu~dur. B) b:ıdii C) r;,smi-işgüzar
A) clnıi
3•~ı~lq '.lıı~ıışıq dilin~ dnhıı ynxıııdır. D) 111:ıiş;"Jt E) publisistik
• ı.: c ~~ 1 dıld,"I olmııyıın süzl:ıriıı i~l:ıdilın:ısin:ı yol
~r~. ___ _:_~=~~~---~--:-:~------------------
- - 175-
66. Eylcr-\'cıııı diaqramının lıcç bir boşluğuna yazıla

bifırı;,y,111 variantı rnü:ıyy:m edin.
Elıni iislub Publisistik üsluh
A) Az=ırbaycan ~d:,bi dil normalarımı tabc olur.

B) Ölçü vahidl:ıri ixtisarla verilir.
C) Müc::ırr::ıd obr:-ızlılıqdan v;:ı ağır terminologiyadan
istifod;:ı olunmur.
O) Ümunıxalq dilind;:ı gcd;:ın proscsl:ır - d;:ıyişın:ıbr,
yeni l::ışm::ıl;:ır bu üsluba t::ısir edir.
E) Lüğ::ıt t;:ırkibi yığcam, sintaksisi 111::ıhdud,
normalılığı möhbmdir.
67. Eyler-Ycnn diaqramında hansıların yeri d;:ıyişdirils::ı,

uyğunluq gözl::ın:,r?
Elmi üslub Publisistik üslub
70. U '•ıııı.rnz/ıı ,u mü;, ::ın edin.
BiJdii iislııb
üslııblar ciiml:ı
4 T . Elıııi iislııb
1. Dünyanın isti v:, • ;:ıbı;:ıtd;ıkı scçnı:, ilJ
sistemin:, daxildir. tipbriııd:ın. ara
soyuğunu görmüş bu y~naşı, anıropogen
4. 8d:ıbi dilin ·özl:ın.bn çox
istifaJ:ı olıııııır. qoca ağıl dovrd;ın başlayaraq bJzi
6. Xalq Jilino ınüc;,ss:,m:,si n i canlılar h;ıın 0., ...
çox yaxıııdır
• "'sunı
xatırladırdı. seçnı;:ı n:ıtic;ısind
. J
2. Türkiy:;ı - Rusiya ~cçılımy:ı başlanıışdır
danışıqları rdsmi 5. lş:ıgölür;ml;ır t;ır;ıfındJn
A) 3-6 8)2-6 C) 1-5
bdyanatla başa çatdı. ;:ım;:ıkçi miqrantların
O) 1 -3 E) 2- 5
3. D::ırd-qdm dJv:c-,yükü hüquqlarının t;ımin
68. Uyğıııısıızlıığıı mü::ıyy::m edin. i);) g;,)s;), onun bir sözü cdilm:ısin;:ı n;ızar;ıti
A) - N:, dcy::ıc::ık, pulunu alıb getdi. hamısını vurub dağıdar. ıni.ivafıq icra hakimiyyaıi
- Pulu hardan tapdın, ana? organı h::ıyata keçirir.
- Nec::ı hardan tapdırn, oğul! Azad g::ıtirmişdi,
dedi ki, s::ın vcrmis:,n - m::ıiş;:ıt üslubu. A) 3, 4
B) Funksional üslubların hamısı :;ıd::ıbi dilin B) 2, 5
norrnalarına tabc olur - cimi üslub.
C) 1, 2
C) B::ız~m m;:ın::ı el::ı g::ıl::ırdi ki, onun üzünd::ıki bulud, O) 2, 4
keç:irdiyi ağır günl::ırin qubarıdır - b~dii üslub. E) yalnız 5
D) GöriişdJ Em1::ınistan - Az::ırbaycan Dağlıq 71. U , ,ıınsıızlıı 111 mü::ı ;)11 edin.
Qarabağ müzakir:,sinin hazırkı v::ıziyy:;ıti, C::ınubi Maipl iis/ııbıı
Pııblisistik iislııh
Qafqazda VJ Kon~ya yarımadasında mövcud 4. Ancaq şifahi ş;ıkilda
l. Fikir müdyy:m standart
hJrhi-siyasi durum bar:;ıd::ı ;:ıtraflı fikir mübac.lil:;ısi formalarda v;:ı yığcam
mövcuddur. .
5. asas ::ılaın;:.ıti s3rb;ısılık
aparılıb - publisistik üslub. olur. v::ı t::ıbiilikdir. .
E) Jclasda İqtisadiyyat Nazirliyinin Sahibkarlığın 2. Aydın V;} anlaşıqlı dil 6. Dialckt sözl;:.ıri, b;ızı loru
inkişafı Fondu ild dındkdaşlıq ecldn müv:;ıkkil bu üslubun ;:ısas i fad:ıl::ır bu üslubda
kredit l;)şkilatlarmın müraci:;ıtJ;;ırin:, baxılıb v:;ı xüsusiyy-;,tidir. işl;,nJ bil;:.ır.
onlara ;,lav;, kredit liınitl:,rinin ayrılması t::ımin 3. Mür;;ıkk:;,b cümldl;-,rd::ın
edilib - rnsmi-işgüzar üslub. istifad:;ı :,sas s::ıciyy;:ıvi
;,Jam::>tl;:ırind-;,nd ir.
A) 2, 5
B) 1, 3
C) 4, 6
D) 1, 5
E) 3, 6
Ostııb(ı:raı. Dslııbım ııliı-1,>ri

4. l.liit[lnfunksioıı:ıl üsluhlard;ı f'.ırJi üslııh özünü
güst:ırir.
5. Aydın ,·:ı unla, ıqlı dil publisistik llslulıuıı .'.lsas

xüsııs iyy,11idir.
A) 1. 3 B) :?. 3. 4 C) J. 5
D) 1. 5 E) ı. :?.4
76. El!ııi üsluba aid olıııayaı, xüsusiyyotbri mü:ıyy:ın
cdın.
1. an q;.:ı<liın üslııb lıcsab oluııur.
2. ~bııtiqilik. koıık.retlik. ın;:ıcazilik Jsa ·
göst;-ıricil;:ıridir.
3. Elmi üslubun ıııüxt:ılif elm sah:ılJri üzrJ qollan
tcnniııologiyasıııa gör:ı bir-hirind:ın f.:ırql:ıııir.
4. Elıııi üslubda fikri yığcanı ifad;_:ı ctm;-ık üçiin qmfık
vasit;.:ıl:ırd;ın istifaJ;ı
olunur.
5. Bütün cim sah:ıl;ıriııcb milli m;-,ııs;ıli
terminologiya üstünlük t;-ışkil cJir.'
77. Elmi üsluba aid olan doğru xüsusiyy;,tl:ıri mü:ıyy:m

edin.
1. B;ıdii üslub q:ıd:ır geni~ ifad;:ı imkanları
---mi-i,eilzar
73• Rc!,. .,.....,
üsluba mJxsus xüsusiyy;ıtl;-,ri qazanıııaınışdır.
mü;ı~)':ın edin. . 2. Du üslubda yazılan os;ırl;-,riıı dili ç;,tin olur.
ı. ~fü:ıyy:ın tarixi tJkamül prosesınd:ı standartlaşmış 3. M;ıntiqilik, konkrctlik. m:ırnzilik ;,sas
fonnalardaolur. göst;ırici IJridir.
~-Olduqcamüxt:ılif ınövqe v;ı maraqlan :ıks etdirir. 4. Elm sah:ılJrinin müxı:ılilliyiııJ baxınayaraq, bütün
3. Konkrets;:>ciyy;ıl;mdirici dil göst;ıricisi yoxdur. clm!Jrin dili cyni üslubu IJ~kilcdir.
.ı. Lü2:ıt t;ırkibi n;ı q;ıd;)r yığcaın, sintaksisi n;ı q;ıd;-,r 5. albbi dilimizd:>bütün sözlJr tcrmin kimi işl:ın:ı
m;bduddursa,normalılığı da o q:,d;ır ınöhk:ımdir. bilor.
5. F:ırdi nitq ünsürl:ırin;ı yol verilmir.
6. Di11:ır üslublarla ınüqayis:ıdJ daha gec 78. Üslubi VJ ;,d;ıbi dil nomıaları baxımından klastcri
yaranmışdır. tamamlaya bil;,n fıkirl;ırdir:
A)3.4 B) 1,3,6 C)2,4,5 Tcrminl;ınl:m istifad;ı olunub.
0)2,6 E) 1, 4, 5 Tapmaca epik
74.8d:ıbi dilin üslublan ila bağlı düzgün fıkirlari növün janrıdır,
mü:ıyy:ın edin. n;ızm v;ı n;ısr
I. füısmi v;ı elmi üslubun şifahi fonnası yoxdur. ş;ıklind;ı olur,

2. F:ırdi üslub özünü daha çox badii üslubda göstar:> folklorjanrıdır.
bilir.r:ısmi üslubda isJ, dem;ık olar ki, buna yol
Yerilınir.
1. Nümun;.:ı funksional üslublardan birin;, aiddir.
3. Dilimizd;ı alınma tenninl;ır milli terminl;ır;ı 2. B;ıdii üsluba aid nümun;ıdir.
nisb;n:ın çoxluq t;ışkil edir.
3. c)d;ıbi dilin normalarına ::ım;:ıl cdilib.
4. Publisistiküslubun sintaksisi damşıq dilind:ın 4. Publisistik üslubdadır.
bsbn farql:ınir.
5.R:ısmi-işgüzar üslubun lüğ;ıt tarkibi yığcam, 79. Uyğunluğu ınü;.:ıyy;,n edin.
sintaksisim;ıhduddur. J. Müxt:,Jifmövqe v:ı maraqları aks etdirir.
A)l,3,4 8)2,4 C)2,3,5 2. Standart formalara tabedir.
D) 1, 5 E) 1, 2, 5 3. Dialoji nitq ;ısas xüsusiyy;:ıtidir.
75• Üslublabağlı düzgün fikri mü::ıyy;ın edin. a. r;.:ısmi-işgüzar üslub
b. b;ıdii üslub
l. B~ii üslub yaranma tarixin;ı gör;ı qadimliyi v;ı c. publisistik üslubu
ldnginliyiil;:ı seçilir.
2• ~faiş:ıt üslubu ;ıd;ıbi dilin normalarına tabe d. m:>iş;ıt üslub
e. elmi üslub
~ ol~yan şifahi nitqdir.
j_
8 ~ıı v;ı rn;ıiş;ıt üslubları bir-birind::mk;ıskin
farql:mır,
• oxşar c;ıh;ıtl;ıri yoxdur.
- 177 -
https://t.me/eSources 1 ı ,,,,:p~~;,:
•• • I u··,·lııbıııı ııüı•/,1ri • ;:'i •
Us/ıı bı,ı:rtı • • . •··,,.
1
..,.
- -,un ııüııııııı.:ıl;ırı
• ·ı yrıı
. ınt:, 84. Vcrikııı ııı:-ıtııbrın ıııütıayis::,si il;ı 1
---- ~ edin. - ınu:,yy:rn
•• .ı •
80. üstuhl:ıra uy~ uyğuıı 1ugu ı..!uın. J no;:ıd
·ı nrolara
I. l:kıJii üshıb 1- Bir gün u~ağı durduğu ycrd;:ı u q
• Çunıııa l
-,. l:lnıi üslub Fatırnınıs:, ı,:ux qorxdu. N:ılıay::,t tı, llldu.
:-'· Jltıblisistik
- üslub iüııyaııı )'Cll·ı, ·salınış qoca pnlıd oldu. 13irııcp gi.iıı sonra tıı-unın: Çunnıa u~r
. Al!aclnrııı sultnnı, ( ['.'lz:,d:,ıı o::,)clı.• Y ,ı ıısaii
' ı::,lll lisr·un~
,ı. ~ · · ııı,;;dı · ~ ··- • . :::, .
da ıczd.:ııı oyanı ' • ., ılar yığışır bız.:ı, 11 - Rcaksıyaya n;:ız::ır yctırs:ık hid.
b. H.:ırJ.:ııı göıiin. h::ır axşaııı u~.ıt .- •• • , ıogcn at
sayı h:,r ıkı t;:,r:-ıfd:-ı b.:ırab;:ırdir S·ı·
'" l;)r;ı~d;)ki1 ,,ın
0nılar "
söJıb:,l cdirik. ..,l·u da, ycn::ı ınüxt:11 ı 1 oksigcn alomuııun sayı is;:ı soı•t::ır;fd;)'.
:1 • d·ıv:ıın 1ı o 1s, , .
c. Gcnkır ıı.:ı q:ı~ :ı_ı • .1•1 .· t:,siri ib ımıtasıyaya atomunun sayından bir vahid ;:ıskikdirkı 0 ksigen
Jaxili v::ı xarıcı anıı JI ın • 1 nı:-ıtıı 11ın:ıtn .
uğrayır. , bl·,., ~ 1 dövl:ıt dilinin
d. 1.3.Az.:ır lJayl:,I.. ıı Rcspu 1"'·'. 1 kisafıııı t:1ıniıı et ı·ır.
j..;(;rnilm;:ısi, qonının:ısı v:, ı'.~ ·'ı,.·ır'·ı·y:vl:-ııı bir qnıp
'
Hörırntli · ·ı :ıı.., Bu .:ınuıı ı " • •~·
dinl::ıyıcı
e. iş adamı Bakıya g;:ıl;:ıc::ık.
::ı. Q:ızct v::, jurıı::ılların
dilidir.
81. Üslubl.:ıra uyğun ııüıııuıı:,l:ırı• ımı:ıy_
•• y;m edin • b. Poctik funksiya daşıyaıı söz v::ı ifad;ıl;ır İsl;ıdl
ı. B:,diiüslub c. Dil valıidl::ırinin üınunıi baxınıdnn istifod,:ısj I ır.
2. Elmi üslub zaııı::ını rııcydaııa g;ılir.
3 Publisistik üslub i .. . · hii·ı d. asas xrısusiyy::ıti obrazlılıq v:ı eınosioııallıqdır.

a_"/vkş:.:ıııiıı cal.:ılına baxdıqca qoca palıc ııı uı.:ıyı l' o' c. Fikrin d:-ıqiq ifad:ısı v:, sözl::ırin t;:ıkııı:,nalılığı Jsas
döııürdü. . . ş.:ırtd ir.
b. Biz axşaıııat::ın çatarıq dağın ~ırv:-ısııı:ı. ·ı
c. Ali bitkil.:ıriıı, hcyvaıılarııı v::ı ııısaııın geııoınuııd, 85. Üslublar::ı ııyğun ni.iımın:ıl:ıriıı ardıcıllığını
ıni.i;ıyy:,n b.5dirin.
yüz nıiııl:ırb v.:ı daha artıq gen olur. . .
d ... Kitabi-D.:ıdJ Qorqud., dastaııının 1300 ıllık • ı3sgdrl:ırinıiziıı lıücumları qarşısıııda duruş g~lİrJ
yubilcyi üzr;:ı Dövl:ıt Komissiyası y~radılsın. bilnı:ıy;:,n crm:-ıııil::ır addıın-addıın geriç;:ıkilirdibr.
e. aziz tanıaşaçılar! X:ıb:ırlarin növbatı bur::ıxılışı • Kalsiuın v::,fosfor si.imliktoxuıııasın111
saat 12-d;:ı olacaq. hüceyr::,ldrarası madd::,sininyaraıınıasında iştirak
edir.
• Döyii~ zonalarından d::ışınan ab!d;:ıt:ıriıı_
82. Uyğuııluğu ınü;:ıyy;:ın edin. köçi.irülnı::,sini nıüvafıq icra hakıııııyy:ıtı organı
1. Rasıııi-işgüzar üslub
h:ıyata keçi rir. ...
2. Elmi üslub
• Qışın soyuq v;:ı 111 ;:ış;:ıqq;:ıtli bir gcc;:ısı ıdı.
3. Publisistik üslub
(C. Cabbarlı)
a. Standart formalardan dnha çox istifad:1edilir, dili 1. Elıni üslub
maksimummübmm;:ıldir.
2. lbsıni-işgiizar üslub
b. an q;:ıdim üslub hcsab olunur.
3. Publisistik üslub
c. asas göstJricisi 1ernıiııbrdir.
4. B:ıdii üslub
d. asas c::ıh;:ıti ııitqin s;:ırb;)slliyi v::ı t:ıbiiliyidir.
c. Bu üslub xalq dilin:ı çox yaxındır.
• ardıcı ilığını
86. Üslublara uyğun ni.iıııun;:ıl::ırııı ~ ıııüoyyJn
83. Uyğunluğu nıü:ıyy;;ın edin. edin. k. - açıb

1. R;;ısmi-işgiizar üslub • Kür d;:ıli bir n:ırilti il:ı axır, san 1 agz1111'
2. Elnıi üslub qurban ist;:,yircli.(a. Nicat) . . Az;ırb3ycan
3. Publisistiküslub •
• Abıd:-ıbr:-ı vurulan z::,ı.:-ırın
• ~"d~ ııılm;:ısı
. . . , yöun
Rcspublıkası• .. k'·ı qamıın,crıcılıym::ı u ö
mu!
a. Lilğ:lt t:,rkibi yığcam, sintaksisi ın;:,hdud,
norınalılığı möhk::ım olur. olaraq h::ıyala kcçirilir. . tdir::ın yazıy~
b. act;;ıbi dil tarixind;ı h:,miş;;ı aparıcı olub, ;:ın q;;ıdiın • Dilin s::,sl.:ırini ş::,rti işaı-;;ıbrl:ı :ıks c )
üslubdur. fonoqrafık yazı dcyı·ı·ır. (A • Qurbanov d . XX .~sıı:n
c. Obrazlılığa, çoxm;;ınalılığa yol verilmir sxcm vo • Neft s;:ınayesının • • ın• k'safı
ı\, ib• :ılaq;:ı
• . aıfor:ıÇ~ ııııışdı.
diaqramlardanistifad;:ı olunur. ' :ıvv:ıll;:ırind;:ı Bakı ::ıhalisi 200 ının ıı:ı
d. asas ;:ılaın;:ıti s;:ırb:ıstlik v::ı t::ıbiilikdir sad;;ı danışıq 1. Elmi üslub
dilidir. ' 2. R::ısmi-işgüzar üslub
e. asası XIX ;:ısrcb "akinçi" q;;ızeti il;;,qoyulmuşdur. 3. Publisistik üslub
4. B:;ıdii üslub
- 178 -
•••·ıısiyy:ıtbrin
1·1tıai!lı xus • ardıcıllığıııı 90. 1Üslublarla
. . bağlı ardıcıllığı ıııü:ıyy;m c<liıı.
·\..tııbllr • •- . _. .. . . ıııtqııı s:ırb;'lstliyi v::ı t:ıbiiliyi
l,:. \'\·;ın
37.ııııı,ı. • 1Nlııı ••• 1:ı vi ,anl:ısıqlığa,
ı:..ı kut ' ~ t;,:ısırlılıy:ı xususı 11.kütl:ıvi aıılaşıqlıq. aydın dil
• '\\'dın ili. obr:ızlılıq v::ı cınosioııallıq
1
• , ·tirılır.
~ '. • . . d' .
!i,ll]:ıı )C
' ..~\ ,:,n~un •• da_ rt formalarda ohu, l::ır ı nııq V m:ıntiqilik,
iV. d ardıcıllıq v::ı d::ıqiqlik
, ~tıı., ••')_• l;ıdilmır. . . stan arı forıııalarclaıı istifou;:ı
ıı- 11 5ü.rI:ın ~~ ••P kild;ı• .mövcud olur. :;,sas:ılaı11Jt1
·•q sıtahı 1. İndi bos nı:ııı ııcyliyiııı? G:ıl indi 01ıın:ıdi ovut,
• •.\il\;•• n: ..l.kdır
' \·:ı ı:ı bıı ' • gör:ık ııcc:ı ovudacaqsaıı. M::ın balamın ür:ıyiııi
s:ırb:ı 5t __1 rd:ın çox istifad:ı olunur. . sıxım? Axı gör:ık n;-ıd:ın ötrü?
, Ar.1 soıl:ı_ fı nnası n::ısr v::ı n;:ıznı ~::ıklınd:ı
olub 2. Fuııksiyanııı : ı ı azı bir ibticl:ıi funksiyası varsa,
, oL-ır.ızlı n_ııq O
onda onun sonsuz sayda ibtidai var. funksiyası
ı;ızahür cdır. üfüqbrd:ı, n:ı d:ı üziinı.l:ı
ı. eııııi iis~_ub boşluqlar i~l::ıdikc0 uzaıııb
3. N0 göy bir tib bulud yox
-· nı:ıiş::ıt• isCTüzar qurğunun mlilkiyy::ıtçisi

idi. Mavi ~iiz gcdirdi.
1 uslubuus
.. lub 4. 115-1. O.3. llidrotcxniki
r~smı· ,oik üslub
3'·_ptıblisist v:ı isıisıııarçısı t::ır:;,find:rn t;ıhli'ıbsizlik 1
b:ıyanııamJsiııdJ düzgün olmayan 111:ılurnat arın
b;ıdii göst;:ırilınJsin:ı gör::ı lıiiquqi ş::ıxsbr ş;:ırti ınaliyy;,
-t
5. üslub
58.üsfublar oiı xüsusiyyatbrin ardıcıllığını
1a b·_ac- vahidinin yüz ınisliııd:ın yüz ;,ili ınislin::ı<l:ık
.. ry;ın edın. nıiqd:.ırd::ı c:ıriı11J cdilirbr.
nıu:ı) ı.
, ş;ırh ctJ11Jı,., izah • .etm;:ık, n;:ıtic;:ı çıxarmaq
. . bu 5. Az::ırbaycaııua sahibbrlıg·,111 iııkis,·afı mcyill::ıri,
.. b ;ısas xüsusıyy;ıtl;:ındır. . xidııı;ıt sah::ısinu::ı salıibkarlığın inki~afının ıni.iasir
, uslu_
y ıocaın ı ·
un ıq, konkretlik, strndart fomıalar :ısasdır. v:ıziyy;:ıti tJlılil oluııub, sahibkarlığın inki~af
..': 1t;ı rlubi :ıks;ıriyy:ıt
, Lug:ı . t::ır;ıfind:ın aydın, etdirilırnsinin ::ısas istiqam;ıtl;:ıri üzr::ı t;:ıklifv;ı
anlaşılan sözl;ırdır. _ .. . tövsiy;ıl:ır verilib.
, Apancıus .. lubdur'. ıniLxt;:ılı
.. f t:ızalıur formaları vaı.
, Ancaqşifahi ş:ıkıld:ı movcuddur.
ı. cimiüslub
2.m;ıiş;.,t üslubu
3.r;ısmi-işgüzar üslub
4.publisistiküslub
5.b:ıdii üslub
89_Üslublarla bağlı ardıcıllığı mü:ıyy;m edin.

ı. nitqins;ırb:ıstliyi va t:ıbiiliyi
fi.kütl;wianlaşıqlıq, aydın dil
III.obrazlılıq va cmosiooallıq
iV.m;ıntiqilik, ardıcıllıq v:ı d:ıqiqlik
V.standartformalardan istifada
1.El;ı ki ;ısn:ıdi çovğunla kül::ık,
Çöld;ı tar bağlayıb qar çıxdı diz:ı.
2. 15sentyabr2000-ci il saat 17:00-da Tarix
muzeyin;ı kollektiv ekskursiya t:ışk.il edilir.
Biletinqiym;,ti30 manatdır. 158saylı m:ıkt:ıbin
Şagird Taşkilatı.
3.Hal::ı öt:ın ilin oktyabr ayının ortalarm<la m;ılum
olubki, ABŞ xüsusi xidm:ıt organları açar
sözl;ırd;ın istifad:ı ed:ır:ık bir sıra A vropa v:ı
Amerikasiyas:ıtçi!Jrinin danışıqlarını dinbyib.
4•Riyazir:ıqqas - uzanmayan v::,ç::ıkisiz sapdan
asılmış maddi nöqt:ıdir.
5•A_k!şi, Allah atana r::ıhm::ıt el::ısin, g::ıl bu xatanı
bızım başımızdan sovud! A kişi, bu b:Jlanı g::ıtirib
~at~ısan tövby::ı, biz t::ıng::ı doyduq ki! S::ın Allah,
gcdım ulağı çıxardım, götür apar.
- 179 -
Mih•:.ıılarıırıısı ,1/"'f"
8. V:ısit::ısiz niıqi lahdi ıııiir:ıkbb ..1

Mövzulararası alaqa -
ıııii.1yy:ııı C( 1ııı.
• ctın(;) 0 1aıı ııu·· ------.._
ıııu
A) ı\ıalar yax:;;ı lkyih: ··su ax·ı . n~i
• . • ' r. Çu:-.ur
1 ,.... • ·if1t l:ütliill. ridir: . I B) "lqaııırdıııı kı. qayıdal:aqsaıı'' ._ . llııu tapar"
• •~ını. l\llll !> • .• •. .. .
A) ngıllı. dü~unc.-ılı, d.:ı,.rn:ıı
r1• d""zünılü:
0 •
müt:ıs~:ı. . t- . • .. . ..
ı::ı ıq:ısıııııı ustun:ı atılıb oııtı u .
, dcy;:ı N
~rgi,
.
C) "B :ı lk-~-ı, ııı:ırıt1;:ın .ıncııııis;:ın?"
. calıladı
q-d.
:ıır.ıllı ... --, .. ·. d.. ,.1 al;ıın :. .
B) qaçmaq. yiiyünn.:ık; boyuk, ııı, un~,. ~ üzüm:ı baxdı. ı.:y;ı <1Ulb~niz
C) uzun. lıündür: nikbi'.ı. _xo~~~-:,;t: x~.y~ı, ç~x . D) "Bu ı.!iin-sabalı dava qurı·ıı··ır lı .
~ , . ' ' • ;ıı ŞC ..
O) 11üz:ıl. göyç:ık: ı.:ıdbırlı. duşuııc:ılı. t:lnılı, alını - dcy:ı qot:a ınanıla dıll:ındi. YYaxşı ola,r'•
E) ~;lnı. yaş; iradJli. nıJtin; y::ışlı, qoc::ılmış E) Kamil incik-incik üzüın:ı baxıb: "'[-. . '
2. ôw:ılindJki cingiltili samiti kar qarşıl!ğ'. ib JVJZ
•• •• d;)d.ır, ancaq m.1111
ozun . cianlayırsan""9sır
ctdıkd.:ı m:ın::ısı d:ıyiş::ın sözl;:ır cJrg;:ısını , -dcdı
mü.:ıyyJnl;ışdiriıı.
9. Vasit:::ısiz nitqi qcyri-nıüdyy.111 ş::,xsli ciinıl .
nünıunJnı• mu:::ıyy:ııı
•• .
cc1ın. ;ı olan
A) dJb. fal B) sal. bağ C) mcş:ı, sarı
O) d:ıftJr, zaman E) dar. dağ A) ab:::ıs ycr;.ldt·ın:ıyibl::ır: "N:ı :ıbrs;:ın
. ,.
bıç:::ırs::ın .
, onu
3. Kuroğlıı mc~ı•ıldı .,i=,J, B) Sakitca sonışduın: "NJ ::ıc;:ıb, atangil;:ı
Qıılutı ı·crin scı=a, siiz,--ı. ("Koroğlu" dastanı) . getm:::ımisao?"
Nümun::ıd:"J altından x:ıtt ç::,kibıı sözbr qrammatık
C) O gi.il:::ı-gülJ müallimd;:ın: "Sizc::ı, nı;ın haqlı
c:ıh::,td:ın n:-ıdir'! (Ardıcıllığı ib gösı:ıriıı.) deyil;ıın?"
- dcy;ı sonışdu.
A) :ıv:ızlik, isim B) isim. isim
O) Atam h;ımiş;;ı dcy:ırdi: "Çalış, hamıya yaxşılıq
C) isim. :ıv:ızlik O) :ınzlik. ;:ıvJzlik cl::ı".
E) sifoı. :ıv;:ızlik
E) "Dün:md:::ın sizi gözl:::ıyirbr", - dcy;ı üzümaba~dı.
4. Yox. ... Sarra(gii=ı"idiir maııim bıı g,ö-im,
Ö=iim ııııcluğımıa heyranam iö"iııı. (S. Vurğun) 10. Bunlardan biri sif:::ıt v;;ı t:::ırzi-h:ır::ık;:ıt z;ırfi üçünortaq
Jlam:ıt sayıla bi/ıır;r;,:
Nünıuıı:ıd:ı altından x;:ıtt ç:ıkil:,n sözl:ır qramnıatik
c::,h.:ıtd;:ın n:ıdir'? A) müst::ıqil !eksik ın:::ına daşımaları
A) foil v:ı :ıv:ızlik B) isim vJ foil B) ııeca? na ciir? suallarına cavab verm:ıl;ıri
C) isim v:ı ;w;:ızlik D) sif;:ıt v;:ı isim C) cüml:ı üzvü olmaları
E) sif:ıt v:ı :w:ızlik D) feili izah etm;:ıl;:ıri
E) qrammatik m:::ınaya malik olmaları
5. Na olur, /ıir yeni işıq ı•er bi=a,
Bi=im kor yaraımıış gı,::/;Jriıııi=r">. (S. Vurbrun) 11. Bunlardan biri feili sifotl;;ı sifot üçün ortaq:ılamJt
Şeinfa altından XJlt ç::ıkil;ın sözldr qrammatik sayıla hilıııaz:
c:ıhatd:m n::ıdir? A) İııkarlıq şJkilçisi q::ıbul edir. ..
A) fcil vJ :ıv:ızlik 8) sifot v;:ı isim B) Cümlonin miibtJdası, tamamlığı ola bı_lı:.
C) isim v;:ı feil D) av:::ızlik v;:ı isim C) CümlJda tayin vJzifasind:ı çıxış e?;ı ~~lır.
E) isim v:::ı isim D) aşyaya aid olur, onun :ılam::ıtini bıldınr._
6. El bilir ki. san m;mimsan, E) Neca, na ciir, hansı suallarına cavabverır.
Yurdum. yuvam. ııwskrJııiınsan. (S. Vurğun) 12. Bunlardan bırı . . ımı:::ıyyJn
.. .
mıqdar say1arı v:>sifotüçün
Nümun:::ıd:::ı altından x:ıtt ÇJkil::msözlJr qrammatik ortaq ;;ılamat sayıla bi/ııı;,z:
cah;:ıtdJn nJdir?
A) :w:ızlik v;:ı isim A) İsmi izah cdir. b"Iıir
B) feil VJ feil ••
B) Ozünd;:ın sonra g::ı 1Jn ısım
. • c:ı nı!Jıı;ı
. ın .
C) isim v;:ı isim
D) =:ıv::ızlik VJ feil C) CümlJdJ tJyin vazifasimb işl:ınır. b·ı·r
E) :::ıv;:ızlik va av:>zlik 1 ~ lJh• ı ı.
D) Cüml=:ınin mübt;;ıdası, tarnam_ıgı
7. Nön:r:::ıl:>n~iş sözl:ıra =:ısas;,n Eyler-Vcnn <liaqraınının E) Söz yara<lıcılığında iştirak cdır.
bsışm:,sınd:> yazıla hilıııaz? 1
. .. .. rtacı o1;ını:ıt sayı'
Qoxıısıız' lufodir m<>nusıl şeir, 13. Bunlardan biri z::ırfl::ı sıfat uçun°
Qanadsı: bir qıışdur xDyu/sız şeir. (M. Müşfıq) bilıııaz:
1 2 A) 0sas nitq lıiss:,sidir. . ... d:>olur.
~
• v:,zıt:,sın
B) Cünıl;:ıd;:ı daha çox tJyt11 ~
C) Cüml.:ı üzvü kimi çıxış cdı~ •.
. .'
A) ·ı· ;,yındır. D) Eyni sınllara cavab ver:, bıbı. la bilir.
' 11!ığ1ll•
B) A~ılı l:lr;,fdir. E) Cüınl::min mübt;:ıdası, taınaı
C) 'fabcRizlik~laq;,sincfodir.
D) Diiı~ılım;, siizdüt.
E) Aid. oldugu sözl:ır ba"" Uzvi d'
.• ;,r ır.
- 180,-
....,.
_________ ı1_1_iı_·ı·..:.:.ı_ıl~"..:...:r"_n_ıM_~!!!.'I~__
.... nl::ı :,v;-ızlik üçün urtaq ::,laııı:ıl O) v ·ı • , • -- -
J;l!l bırı ısır ·. as'. ~s.11.ııııı!d;ı qr;ıııııııalik ·:ılı:ııd:ııı dlıııb
1J,13:.ıll1l~i/,r1J:.: .. kı·ırıı· çıxış cdir. E) lıı.vl.ıı_ı ıl~ lıap,lı ıılııı;ıy:ııı il:ııl. i~I.ıııııi. ılir
~, ilJ.''ll I l:ıııı ısıııı. lı:ıııı l'cilix:ıh:ır İN,l:ııııııi~dir.' •
AiCil1111 \ı; bilir.
6)roplu·tqbiss:ısidir. 22 • ı ·.yı~ı
• •ı,ıi'
•ı ı
!i sil':ıtl;'Jı i ııılbyy. ıı ı.:diıı.
,f:!5J1.1 1. 'ı :ıııdıı ıı.:ı, y:ııııqlı
C). ~ . ..,b:ır olur. . . . 2 y •
Diısroı ,:.. d ılı tında ıştırak cdır. • aııı;ııı, y:ııı:ışı
sozyaraıc - '.'. K:ısici, bsik
El d II qatar nJdJns;,gecikirdi 4. <)ırıı.:ı, qırıq
, o;ısı1var,' gc);ı unıJ::ısind::ıki fcili sif:ıt t:::ırkibiniıı :.ısılı 5. <)ırğııı. ııınııı
1.ı• - R bıınov c • • ı 1 1·ı
(5-r;;baOSInitqhiss:ısi ib ıfal:, o llllll ~). . 1 A) 2, :ı, 5 B) 1, :ı, 4 C) 1, 2, 4
ı;,r,rı_. ·[;ııJ;ı B) sayla ısım ::, O) ], 4, 5 E) 1, 2, 5
Alfcılı 51 E) z::ırfl:,
23. Eyııikükl0 sil';)ıl:ıri ııı0:ıyy:ııı cdiıı.
Dlsifatl;ı ...... · ı· .. 1 • J k'
1. D:ırdli, d:ırdsiz
lJI -·gö,{Jııı;:ıkçrıx uzııcu il ı cuın ;-ısın :ı ı
16-Gec
,jf.d/1
k'bininasılı t::ır::ı ı )ıansı nıtq
I - fı . )ııss:ısı
• • ı' I;:ı 2. Ağıllı. ağıll:ıııııı:ıq
ı:n;sd~r ı;ır ı 3. (,'aydaıı, y:ty<ı:ı
. d:ıoluoub?
ıra . . •r. tl;ı B) isimi:, C) nı:.ısd;:ırb 4. Ciiıliiııı.:, glil:ıy:ııı
Alfrı 1ı ~ıı;ı 5. M:ır:ıqlı, 111:ıraqsız
oJsifatİ;ı E) z::ırfl;:ı
A)3,4,5 8)2,1,4 C) 1, 4, 5
·BildirrJ;;iyJıiJI yaxşı idi" v::ı "_Va~iyy~ti
biw bildir" D)l,2,5 E)l,2,3
17-~l !;ırind:ı altından x:ıtt ç::ıkılmış sozl:ır
cürıı~. d.? 24. İsmi x:ıb;-ırli ıııii:ıyy:ııı pxsli diınl:ı lıaıısıdır'!
qrzınrnau~ _baxJm?~n ~:ı- ır •. .
A)Birincısı z:ırf, ikincısı fcıldır. . _ A) (ii\r0ııür, ıııchriban ail:ıdir.
B)H;ır ikisiindi.J<.!
zamanda olan fcıl<lır. B) Dağların ba~ı qarlı idi.
C) S:ırııi~iıı t:,yyar:,siyola dü~ııı:ıli idi.
C)H2r ikisiz:ırfdır. _ . . _
D)Birincisi isim,i~nc!s! z::ırfd!r. D) U~aqlarmıs cdirdil:ır.
E)Birincisi sifat,ikıncısı z:ırfdır. E) Elmiıı güdin:ı arxalanan xalq xo~b:ıxt olar.
biri bütün ;;ısas nitq hiss:ıl::ıri üçün ortaq

18.Bunlardan 25. X::ıb;-ıri ismi birbşm;-ı ib ifad:ı olunan nı0:ıyy:.ııı
ş:Jxsli dinıl::ıııi mü:ıyy::ııı celin.
~1.aın2t sayıla bifm;ız:
A)c:ümfaüzvüolmaq A) M;ıktub vaxtıııda çaldı.
B) Ş:ılı;ıriınizin küç:ıbri göz:ılbşir.
B)sualacavabverm:ık
C)1JJJnsubiyy:ıt:ı gör:ı d::ıyişm:ık C) ı\rtcziaıı quyusuııuıı suyu içın:ılidir.
D)sözyaradıcılığında iştirak ctm:ık D) Eldarııı qardaşı scxiıı r::ıisidir.
E)x;ıb;ır vnifasind;;ı işl;;ınm::ık E) S;1pinişi başa çatdı.
19.A.rşam maraqlı romanoxuyurdıım cüınbsi haqqınc.la 26. İsıııi x;ıb::ırli mü::ıyy:ın ş::ıxsli <.:üınbııi ıııü:ıyy;-ın edin.
wrifanl;ırd;m biriyunltşdır: A) M::ıninı bacını lı:ıkiındir.
A)Kıqli cüml:ıdir. B) Biz bnJJ::ı yaşayırıq.
B)~liiJyy:ın ş:ıxsli cümbdir. C) H:,yat bizi sıııayır.
O) Bu gün hamı i<.:lasda iştirak cdirdi,
C)Mübt:ıdası buraxılmışdır.
D)Feilix:ıb:ırlidir.
E) Z::ırifo ııüınuıı;wi ş:.ıgird kimi taıııııırdı.
E)Cüm];ıd:ı ikincid:ır~c:ıli üzvbr iştirak etmişdir. 27. Mübt::ıdası ismi birl::,şııı;-ı ib ifod:ı olunan isıni
20 ·~.ddlıından x:ın ç::ıkilmiş x::ıb;-ırli ınii::ıyy::ın ş::ıxsli cümb lıansıdır'!
sözl:ır hansı nitq hiss:ısino
aı ır? A) Siz yaşaya<.:aqsınız, ş:ılıidl::ır!
Aşıq alindaalına B) O, igid oğlandır.
A~ınmı, ye;;;:;ima. C) D:ıniz Jalğalanırdı.
canımı al
,forsan, O) Yayın isti günl::ırind;-ın biri idi.
Yarım ı- d ' E) Dostumun anası mü::ıllim<lir.
. a ım an alına.
Alf'J]~·ı (bayatı")
- '
D)i;i' c~ B) isim, fcil C) isim, isim 28. Xob::ıri frazcoloji birbşın::ı il:, ifad;:ı olunan ınU::ıyy;-ııı
21 ..
m,sıfat E) fı ·ı ·r:
cı , sı ot ş::ıxsli cüınl:, lıansıdır?
•tııııı1=1 haqqınd fık' A) Siz;-ı icaz;-ı vcrilımdi.
",fr,ki . a I ırl:ırddn biri doğru deyi/:
B) O, kitab oxuyur. .,
JIJruşd;1ır onlar,yoldaş sadr? "-deya yerdan C) Olmaya, uşaq korluq ç::ıkırl
A) ar.
" V, • D) Qapı taybatay a_çı_ldı.
c.· ası~siz nitq ..
, v) Mü:ıllı'fı .. muayy;mşoxsli cümlodir.
E) Baharın ilk ayı ıdı.
. C)i~Yin·ın. soz" . •
~ qcyrı-mü;)yy;;ın ş;;ıxsli cüml::ıdir.
,---...._______-,,ııısımı::ıifrd 1
, -----a=:ı~o~u~n~•~n~uş~-d~L~ır~.-------~--------------------
- 181 -
37. 1-'ı:ili :ı..."lh.,rli ınii.1 • ·:-ııı ı.. ,, 1

..
••• •, ı.. ı ı.:uı ıı 1
A) l ~aql:ırı qoııaq ı,:;ıf!ırıııı, l l· . ·'111ıııiı.,,\
~ .
B) dıııım - ·,( ı .ı ı , . Jn t '
oğlıı hi/(h idi. • ••·t.
C) Bi/.:ı lıir .x:ıl l;J/.ııııdır.
D) Bakının küpL-ıri giiı:ıll.-,sir
E) K.1rimciliıı işığı sünülii i~li.·
38. İ.:-mi :x::ıh.:ırli ıııiiJyy:ı• 11 ,::ıxı..ı·,
, ·.. l·ı··ıın 1:ın . ..
A) Onunnılar ııı:ıh:t:ıb hirirıcı· ı·1 \ •.. 1 ınu:ı)\';ın,.
·111111qal'b· .- , ı.
B) Başım Jğn_ ır. • 1 1 dırbr.
C) r-..ı~n::ı b:ırk soyuqclur.

31. 11d:ır;ıc. li ·üml;ı üz\·ü i tir.ık erm;,y,m i mi x;ıb;:ırli
ınü;ıyy;ln ş:ıx,li cüml;ıni mü::ı~')·Jn edin. D) Qard:ışıın
.. zavodda
. . mülı;-ındis i ı., ,·
. ) ır
E) ,\ vgun tı.:
1cvızıvada "S ,U,)·'·ı·• •·cflJŞin
•ı· . :
A}Qarlı qı~ gcc::ısi idi. -~
olmu, Ju.
'
ın aparı ı-
B) S:ınuh:ırin hacı ı. doğrudanmı. h:ıkim idi?
C) Biz bnd;:ı çatanda s;:ıh;:ır idi. 39 _ X:ıb;.1ri frazeoloji birl::ı~rıı;-ı il;:ı ifod;:ı ol
.. . .. . un:ın J~
O) Bu uşaqlar bizim g;:ıl;:ıc::ıyimizdir. cum 1~mı mu::ıyy;:m ec1ın. •· 11
E) 11:ıyaıın m:ınası co,qun ::ım:ıkdir. A) M;mc;:ı. işl;:ır yaxşı gccl:ıc:ık.
32. Yalnız baş üzvl::ırd:ın ibar:ıı olan fcili x::ıb:ırli B) Ananın gözl;:ıri yol pkirdi.
mü::ıyy:m ş:ıxsli cüınl:mi mü::ıyy~m edin. C) V;:ılinin işd;rn g;:ılJn vaxtıdır.
A) Dcy;ıs:ııı. x:ısı:ınin \·;:ıziyy::ıti yaxşılaşırdı. D) Bu siiz u~ağın xoşuna g;:ılın:ıdi.
8) Bu. uşaqların ;ın güclüsüdür. E) Gcc;:ıd;,:ın Xl'yli kcçınişdi.
C) Şaxtalı bir qış günü idi. 40. Fcili x::ıb;:ırli ş;.1xssiz cünıl:mi ınü::ıyy:ın edin.
D) İş:ı başlamaq h:ıl:ı tczdır. A) T;:ıki s;:ın ın::ıni bağışla. Gülnar.
E) 13:nibri he~ y.:ıxınlaşıb hal-:ıhv:ıl da tutmadılar. B) Qanunlara ;:ım::ıl olunmalıdır.
C) S;:ıh::ır yola düşınJliyik.
33. İsmi x:ıh:ırli nıü::ıyy:ın ş:,xsli cüml:mi mü:>yy:medin.
D) Qızım. clcy;1s::ın, gccdir.
A) Bu giinün işi bu gün d:ı görülm::ılidir.
B) X::ı. ı:ınin ür:,yişidd;:ıtkı döyünürdü. E) Yatmaq vaxtıdır.
C) G;:ıbc;:ık sizindir. :,ziz uşaqlar. 41. İsmi x;,b;:ırli ş::ıxssiz cüınb hansıdır?
O) Onun fikrini h:ıınıya ç:ıtdırdıq. A) Oxumaq hamının arzusudur.
E) Rektoruıııuz clml:ır doktoru M:mım;:ıd H:>s:mli B) Onu idar::ıy::ı çağırdılar.
oldu. C) Ondan xoşum g;,lir.
D) Dost dar günd::ı tanınar.
34. X:ıb~ri ismi birbşırn ib ifad:ı olunan mü:ıyy::ın
, ;:ıxslı cün1bni mü;ıyy;m edin. E) Qış günü idi.
A) Vardır o dağlarda izim. Q::ıb:ıl:ı! (T. Şahdağlı) 42. Feili xob;:ırli ümumi ş::ıxsli cüml;:ı hansıdır''
8) Ax_ı~ ged~r Kür sürün:ı-sürün:ı. (A. İldınm) A) Günü gün;:ı satmazlar.
C) Şeınyy:ıt ılhama çagınr m;mi. (S. Vurğun) B) Araz aşığındandır, Kür topuğundan.
D) '"!ürk dill:ırinin müqayis:ıli qrammatikası" C) M;:ıkt;:ıb binasını bu il tikibl:ır.
kitabının ınü;:ıllifı ınonim ınü:ıllimiındir. D) Bir az sonra qapını döyüb bizi bayıra çağırdılar.
E) V:>ton!S:ınd:> n:,yim qaldı? E) 8sg;}rin borcu V:ıt:ıni qorumaqdır.
35. Biri i mi x:>b;,rlimü:ıyy:m ş::ıxsli noqli cümlddir· 43. Biri feili x;:ıb;}rli pxssiz cüml::ıdir: . )
A}Oğlum. lap oyatdı O mahnı m:ıni, • A) M:>nkı vuruşmaga _ Koroglu
_ g:ır::ı k'· (S• Vur••un
:, )
B} lç;,riş;,h:,rin küpl:ıri sakit\';} kü~sJsiz idi. B) Burda Koroğlular al oynatmışlar. (S. \ urğun
C) M:,gdrRamazanov günahkardır? C) Orada bcl;:ı şcyl;:ırd:,n az danışılır.
D}Ge~:xi:ın xeyli keçmjşdi. D) M::mc;:ı, daha gccdir, ::ızizim.
E) Ehıımal ki, o. buraya g:ıl:,c:>kdir. E) Aha, uzanmışdır bizim şiri-n::ır. ,._n)
• torpağını l:,bl::ıy::ın 1:,r.
($ Vurcu
36 i mi x~b;nr ·· Iran • -
• ..ı ., ı mujyy:,n Ş;}xsli cüml:,J:,ri mü:,yy;:m
c.--uın.
44. İsmi x::ıb::ırli ~;-ıxssiz cüml:, hansıdır?
1. ~nıın a'7:tısu hokim olmaqdır. A) indi çoxları ctibarsızdır.
2• Uşaq ı~ıf<l~n xo~hallandı B) Görünür, kondd:>sakitlikdir.
3. S:ıh::,rin açılan vaxtıdır, • C) Dün::ınd:,n qolurn ağrıyır.
4. Jı.fab,,ınm:K.I Füzuli m:ıh bb ,. . D) Tclcqraını yoklan vuruhlar.
~
-
• :> Jt şaırıdır.
• 182 .:
E) 11;1l:-ı ki onlardan bir x::ıb::ır yox<lur.
Miivzıılarurası ,1 ftıq;,
yani: C. !vf;:ıınmadqıılıızada,
,JffrJddinçilar, A) yalnız zarf
45,Mollm5ı ·b·r a.Haqverdiyev asar!arini sada dill.1 B)
{ a a I • ' • d' feili bağlama VJ ZJrf
1~ • • far cümkısio d ;;ı ışbnmış ır: C) yalnız feili baı'.!.laı""
ra:zıııış B) moda I söz ~ ııu
·ıı)xitab . . . .. D) - . D) feili baglanıa v;, fcili sifat
" •1 t--şdırıcı soz tamamlıgın ~ıav;;ısı E)
C)üntll'.~ ., z;:ırf v;, fcili sifot
E)arasoz . .. . ..
. . , b:ırli ıııü;,yy:m ş::ıxslı cuml;mı mu;;ıyy::ın edin. 53. .Hansı c,rn"d:ıkı·
""" •- -s0··21Jr ı.k. .. 1·1· . 1. . k' .
'ı muxı;:ı ı nıtq ııs:::;;ısı ·ımı
feılı x::ı .
46• 1 vi düz::ıltımık heç zaman gec deyıl. ışbn:ı bilir?
A)S::ı ı . . 1 d A) v::ı, habcla, hJmçinin
X I ın sosial vnıyy::,tı yaxşı aşır ı. B) dah:ı. anım::ı. valnız
B)'8a ~şaqların ;,n güclüsüdür. C) ki. 111;:ıg::ır, m;:ıhz D) il:ı. el;;ı. anc:ıq
c; Ş:;ralı bir qış günü idi. E) sarı, savayı. aid
~) D:ırsl:ır:> diqq;;ıtb Jıazırlaşırlar.
54. _Hansı c;:ırg;:ıd::,ki sözbr iki ınüxt,:1lif nitq hiss;;ısi kimi
ışbn::ı bilir?
47. Kaııdfi/Jr pafç:ğa saııı°,11 qatır~ar ki,_qışda eviıı.
dirarlarmı yagış .ı:111na.rn1 (ı:'.1. lbrnhımo_:) tab~lı A) y::ıni, artıq, di B) il::,,m;;ıgJr. l3p
ür:ıkk::ıb cünılasınd::ı baş curnb sad::,cuınl::ının C) b:ıs, di, ::ın D) anc:ıq. ki, d:ı
m
hansı növün:>
aı
'dd'ır.'1 E) sanki, m::ılız, cl::ı bil
A)mü:>yy;ın ş:ıxsli cüml::,
55. Toıpaq deyir: "Sandan harakaı. 111aııd.m bur,--ıkcJt ...
B)ş::ıxssiz cüınl:ı
Verilmiş cüml:ı lıaqqında siJ/ıv fikir hansıdır?
C)adlıq cüınb . .. A) Bu cüml;:ıd::,ki vasit;:ısiz nitqd;;ı t::,r::ıOar
D)qcyri-nıü:>yy::ın ş:ıxslı cuml::, qarşı laşdırıl ır.
E) umumiş::ıxsli ci.iml::,
B) Vasit:>siznitqli bu cüııılani vasiı;:ıli nitqa
48.NJrgizeyvaııda orıırııb çay içirdi ki, 01111 telefona çevirm::,kmümkündür.
çağırdılar mür::,kk::,bci.iı~bs_inin budaq cüml::,sisad:ı C) "S:>nd:ın", ''m;:ıntl;m" sözlari çıxışlıq hallı
cüml::ınin hansı növün:ı aıddır? :ıv;,zlikb ifada olunmuş lamaııılıqlardır.
A)qeyri-mü;;ıyy:ın şaxsli ci.imla D) Mü:ıllifın sözü feili x:>b::ırli cümladir.
B)adlıq cümla E) Vasiıasiz nitqd::,kimür;:,kk;ıb cüml:ınin t;.,ır;:,O;;ıri
C)ş;ıxssiz cürnl;ı intonasiya il::,bağlanmışdır.
D)mü;:ıyy;:m ş;:ıxsli etimi:>
56. KcJnclsakinlari deyirlcJr:"Qıırcl tiikiiııii dayişcJr,
E) ümumiş:>xsli cürnl;;ı xasiJJ'aliııi d;ıyişınaz".
49.Ü:giinliik,ii:lamak, iiziilıniJk sözbrinın kökl:,rinin Verilmiş cünıb haqqında s,1/ıv fikir hansıdır?
hansı nitq hiss:ısin;;ı aid olduğunu müvafıq A) ''Tükiinü", "xasiyy:ıtini" - m::ınsubiyy;,t v::, hal
ardıcıllıq la göst:ırin. ş;,kilçili isimi;::,ifada olunmuş vasiıasiz
A)isim,feil, isim B) isim, isim, feil taınamlıqlardır.
C) feil,isim, feil D) feil, feil, isim B) Vasit::ısiz nitqli bu cüml:>nivasit::ıli nitq;:ı
E) fcil,isim, isim çcvirırnk mümkündür.
C) Müallif sözl:>rind;;ı mübt:ıda söz birl;-ışın:;ısi ila
50.Diizgiiıılük, diizalmiJk,düzii!ıncJk sözl::ırinin
ifada olunub.
kökl;ırinin hansı nüq hissasina aid olduğunu müvafıq
D) Bu cümlad;::,kivasit;;ısiz nitq t::ır;-,ıfbri
ardıcı llıq Ia göst:ırin.
qarşılaşdırılan tabesiz rnür;:ıkkab cümladir.
A)fcil,feil. sif:n B) sifot, sifat, feil E) ''Dayiş;:ır", "d;;ıyişm:ız" - t::ısdiq v;;ı inkar feilbrl;:ı
C)sifaı. fcil. sifat D) fcil, .sifat, fcil ifad:ı olunmuş fcili x::,b;.,ırl:ırdir.
E) feil,sifoı, sifot
51- ~ümun;ıd;ı altından xatt ç::ıkilmiş sözl:,r han ı nitq 57. Ş;ıxssi= ciimbdir, ismi xaharliclir.
Ş:ırhbr hansı cümby:ı niddir'?
hıs~sidir?
A) Ölbd:ı müxt:ıli f yarışlar kcçirilir.
SJnmanimhawmı gör.
B) Tahirin ad gününd;::,idik.
Qı:ıldan tarrımı gfj]:_.
C) Şaxıalı qış günl:;ırindan biri idi.
l.ı: döndırib gecbn rar,
! rnodaıbaxdımı
1
)
' bari
söz
gk_'!.' (Bayatı)
B) yalnız feil
D) Bu m;;ıs;:,l:ı ib bağlı izahat verildi.
E) Baharın ilk ayı keçib getmişdi.
C)Fılnız :ıdat D) fcil v;::,moda! söz 58. Şaxssi: ciimladir, ismi xabcJrlidir.
E) feil,·;ı ;xiaı Ş;::ırhl;ır hansı cümJaya aiddir?
52.~firıııı ,,ı _ · A) Sizi idaray::ı çağınrl~r.-
_ n,.'UJı.şar:ıl:ınmiş özbr hansı nitq his~sidir? 8) Biz siz:ı qonaq g;::,lmı?ık. .
G(?~3n~.
r:!'-ıur~. C) Yaxşılıq gözal xüsusı~~td_ır.
,. ~ı.nur. adı n,,dir - D) İsti yay günlarind:m bm ıdı.
..... .Jr,,..ı: ha b·ı . E) H:,r roas;ıJ;::,y:, baş qoşmazlar.
~a-{Tapmaca)
- I 83 -
,\lifr:ıılarara.'il ,1/aq~
.· · ı
- , ·r·•
ı:-ır.ıfi omonıınu 1
A} Aşı bişir;ın _y:ı_ğ olar, galinin üı.ü ağ oJ-, .,,.
59 s • 'biri. ,..m.:ıbriuh1 bınnın ;,sı 1 • • . . . B) Gec.ı):ınsı ıdı. qapımız döyüldü. •
• _, .. B) palt:mn y:ıx:ı~ı ı. . 1
A) q..'lr.mhq ~\,y D) ·ol ~ ll\·;lau C) Gah peş;:ır-:ar :ırtıst ;ır tamaşa gö IJrir 0
C) NJŞ h. k.ım ) özfoaliyy.?t kollektiü:ıri çıxış e<lirdil~rı,ah da
E) ,"3:-.:ısı h:ı~lı _ . d. . is
O) H:.:ır t;ır.:)f,..., nur ;:ıl;:ıy;m ay onwı yolunu
60. -; biri. şm.:ıl:-rimbn rıirinin :ısılı _ı.;ıı.ılı oınoı~ı~l. ır. s;ırin mclı saçlarını. üzünü oxşayırdı. ,ıqlanctırır,
• B) • 1 -~ •1 C) at ılxı~ı E) • d. • d · · ·
A b:ış nıü.:ıllım u~1gıı :'.-,
~ ln ı sanm J ;ımrını gatırar 1;ır, sevinarsan.
O) bnd h.:ıy:ıtı E) bnd yolu .
1 68. Hansı t:ıbesiz nıür;ıkk;ıb cümkınin t;ırk.ib
61. ı-1:ın"ı nümun~fa z;ırfd.;ın düz;ılmiş sifal ı.:üm .;ının
-ı _
.k. . . .
hissabrind;:ın ı ·mcısı qeyrı-ınüayy;ı 11 şaxsli
ismi x:ıh, ridir"? cünıladir'?
A) Sizin ı:ımir ctdiyiniz stull:ır a_ş:ı_ ğıd:ıkıla rd ır.
A) Bu ;::ızablar da lıayaıdır. dözm.ıliyik.
B) r-.t::ıl-qar:ı bndin :ı:_,--ağısmd:ı ıdı. B) Sabin.ı onun dediklarini nazara alandan so
C) Süfı.ı q:ır kimi :ığ:ıppaq idi. d 1 . nra
O) 7\1~~-ıdimiz r;ıqibl~ri qabaql:ım:ıqdı~- . . uşaqlar a ona qarşı mü ayım davranınağa
E) G0rdüyün bu sıullar za,·odda düzaldılmışdır. başlamışdılar.
C) Araz vaxtında galib çıxdı. amma onun ı.Jedik] ..
62. Hansı nümun;ıd.;ı zdrfd;ın düz;ılmiş sifat cüınlanin h::ıb d;:ı g;ıtinn:,rnişdilar. :ınnı
ismi x:ıbJridir? O) O b.. ··k -ı ki ·
ayıs_ının oyu • og u oynayır, • çıyi is;ı yatudı.
A) Ay f;:ırid. s;:ınin aldığın çördk dün;mki imiş. E) f;)hmın daha s;:ıyl;ı oxuyur. müalliınbr is;ı hal:ı d
B) S;:ıh;:ırk.i ha,·a dumanlı idi. ondan narazı idil;;ır. d
C) asas masala i~lilamakdir.
D) Deying;:ınlik ,·;:ı acıdillik başqalanna da 69. ffar iki ı~r.:ıli .ıınr cümlasi il;ı ifada olunmuş tabcli
hörn1aısizlikdir. mür;:ıkbb cüml;;ıni mü;;ıyy:,n edin.
E) ~lüdir işin yerin;ı yetirilrnasinitezl.ışdirdi. A) M:,ktub gönd:,r ki, takliflJrini yazılı şak.ild;:ı
63 . .\/iskin Biircii cşq alindan diı-aııa. bildirsin.
ô/ıli-udam o,Jr,Jksö:larin qana. 8) Mordan x::ıyalında tutdu ki, meydana getsiıı.
>'ııs(fkiıııi aparır/ar :iııdaııa- C) Arxayın olun ki, biz axırad;ık vuruşacağıq.
Züle_,·.rnı,1k alı-ı-aynaıı ağ/aram. D) Yaxşısı budur ki, söziimüz;:ı hamiş;ı
Nümun:ıd:ı qafiy;:ı yaradan sözl:ır hansı nitq hiss;ısini sadiq qalaq.
aiddir? (Ardıcıllığı ila mü;ıyyan edin.) E) Hava isinmamiş yola çıxdıq ki, uşaqlar istiy;ı
A) sifat. feil. isim 8) isim feil. isim düşm:,sin.
C) sifat. isim. isim D) isim. sifat. isim
E) sifat. feil, feil 70. f·f::ır iki tarafı :,mr ci.iınbsi il:, ifada olunmuş tabeli
64. Xab,1r 1·eri11 yadıma,
yax1111111a. mür:,kbb cüml=ıni mü;;ıyy;;ın edin.
Bir udumlrıq sıı çi/;ısiıı ndııma.
A) İnci mü:,llim:, düşündü ki, oğlunu tamt;:ıraqla
Aııa Tilbri: eliJ dıişiih yadıma. orduya yola salsın.
Qol ıı:alı, al ıitr;ıkdir. eloğlu! (H_ AriJ) B) Bilin ki, biz ancaq xeyirxah ırnqsadlar güdürük.
Nümunadaqafıya yaradan sözfar hansı nüq hiss:,sina C) Tcleqramda qcyd et ki, Musanı da toya
aiddir? (Ardıcıllığı il;ı göstarin.) g;;ıtirsinbr.
A) sifot. av.ızlik. isim 8) sifat. sifot, feil D) Arzu bilirdi ki, Nizami çox faras;ıtli oğuldur.
C) zarf. sifat. isim O) isim, sifat, feil E) Bilm;ılis;ın ki, t;ınballik insana fayda vennn.
E) sifat, isim, isim
71. Feili xab:,rli mü;ıyy;ın şaxsli cümbni mü:ıyy~n edin.
65. Biri ismi x=ıb=ırli şaxssiz cümladir: A) Sizin bndd;ın seminariyada oxuyan varını?.
A}Şaxtalı qış günbri art1qgerid;ı qalmışdı. 8) Qopuz türk xalqlarının ;m q=ıdiın çalğı al;:ıtıdır.
8) Dün=ınd=ın gediş-galiş yox idi. C) Şamxalın xanc;ırinin polad tiy;ısi parça-parça
C) Dey~san,toydur. oldu.
D) Uşagın qanı qaralmışdı. D) 8şr;ıfın h;ıyatı ziddiyy;ıtl;ır!J dolu idi.
E} Aydın yaz s:,h;ırind;ı yola düşdük. E) Cahandar ağanın ot tayasına od vunnuşdular.
66. Biri ismi xab=ırli ş=ıxssiz cümfadir:
A) O, urun bir ömür yaşayıb. 72. İsmi xabarli ınü;ıyy;ın ş=ıxsli cümlani mü:ıyY~~-::~
B} Y:,qin ki, uşağın yuxusu galir. A) Salmam acıqlandırmaq, qaz;;ıbl;rndirm;:ık mu
C) H=ıyatı ç;ıtin idi. deyi idi.
O) Daha buna <lö7.,;}bilmir;-ım. 8) Bu adamın yerişi v;ı gülüşü seçilirdi. .
E} !-.fonc;ı, uşağın m=ıkt;-ıb-. d C) Qızyct=ırin üzük qaşı kimi yanan gözI~rı
"'gc :ın vaxtıdır.
67. Hansı tabcsiz mür:>kk;ıb cu·· 1 . . gülüms;ıdi.
hı.ss:ı · bınncisi
• . ı-.ırınd;,n . . · . .m .ının .. t:ırkıb D) Man;ıvi saflığa hamı d;}y;ır verir. ..ırıı:ıli
ctlml:xfir'! • qeyrı-m~yy;,n ş:,xsli E) Onun ah:mgi vo amiran:;ı sasi Şirzada gıı •
göründü.· ________,-
- 184 -
.\fifr:ııhırımısı ,J/llq.1
_.•. --Umbnimibyy.1n ı.:din.
\İ ,,X.:):ilZ ~ . 81. \ ı.:rilmi_ş cümbl;mi,, clı.mıali sözünün qrammatik
. .h·t,,t,JJ ,. 'l1'lll 0zü dllş::ır.
• ıcı • 1u,·ııq, • 1 . l . m.1 ıı:ısı ıb bağlı ardıcıllığı mil;lyy.:ın ı.:din.
7;-. l1,ı:,Y·'' • . \ivi d:ılilbi.' n.1t:ııı:-:.-1 ;ı ı;,ımypt 1. Ül'nı:ıl i sözüm çoxdur.
,Al •.• iıı ı:_;ıtırı. .
l ,ııt,,n •
6 ;nıoı~ti •. ·b:p•t olm:ıt\ hamının hüqııqudıır. 2. l3n l)İ:ıyı vaxtınd:ı dı.:nı:ıli idi.
\ . \()S '., 3. Dl·m.1li. gü\',111diyim dağlara d:ı q:ır y-ağannış.
. • !\, ·ı'b. ,>
C) ,:ı~l:ıtıl •rıvln sum:ını. ~1!;1!;,r
ıı.l ~ .. _.,
znmanı.
A) tcili sifoı. kilin vacib ş;:ıkli, moda! söz
t\ı:ıl:ır .:y
Dl. · ,in bu ın:ı:-, ' ' •
l ··:-ıl:ıd:-ın \::ıh:ırsiz olduğu hanııyn B) z;ırC frili sit'.:ıt. moda! söz
~
Eli\:ıııı~ C) sif,11.friliıı Y:ıcib ş;ıkli. fcili sifot
t,Jllidır. .
. _ ·ı;-.iz cünıl:ıni mü::ıyy:ın ı.:dın. 0) sifot. l~iliıı Yaı.:ib ş,1kli, moda! söz
. · -,b:ırh ~;ı:ı. .. E) fcili sit';ıı. tcili sil~t. sifot
•4.ısını x, . . ·cı\ iti yadduşı olub.
' A)~lü~tıqın ~ ·b:ısına ~-at~ındn artıq qaranlıq idi. 82. Verilmiş cüınkıl;:ırd;:ı ycnşı sözünün qramm:ıtik
.\tlı tJp;ının '. . . . .d.
6) • d. • bu 1 ,;d;ın x::ıb;ın yox ı ı. m;ma ·ı ib bağlı :ırdıcıllığı mii;ıyy:;ın edin.
C) Nıı.r::ıd
• • ~zın:ı ının su'alıb dayanmasına d öz~ · h.lı m::ı d'ı.
1. Yaxşı. h:ır şey s:;ın dı!y;:ın kimi olsun.
D)Qızın ag\l:lt~nin bütövlüyünü b~rpa etm;ık üçün 2. S;ın bu gün yaxşı danışmırsan.
E)Doğma ç •
çoxçalışn1:ılı)'1q. 3. Y,L'.:ŞI ;:ıın,11 adamı hönn:ııli cd;:ır.

A) ;ıdat. z::ırt: sifot B) moda! söz, z;:ırJ: sifot
. . _b rli mü:ı)')';ın pxsli cüınbni mü~yy;m edin.
75.Isnux;ı ;ı C) ınod:ıl söz. ;:ıd:ıt. sifat
A)Bizk;ınddJ yaşayırıq. .. . D) ;ıdat, sifat. z:ırf E) moda! söz, ifot, z;ırf
B)ômimin böyükoğl~ şöb~ müdındır.
C)N~rgizın bacısı z~nfa uşaqlan q:ırşıladı. 83. X..1b;ıri frazcoloji birl:;ışm;:ı ik~ifad;:ı olunmuş ş;:ıxssiz
D)Hamı susmuşdu._ . . . cüınbni mü;ı)')1 ;:ın edin.
E)asm;ır oümun::ıvı şagırd kimı tanınırdı. A) Ödadlnrınızı ;:ızizl;:ıyin, lakin t::ırbiy;:ısind dd
diqq::ıt yetirin.
76.ismix;ıb;ırli mü::ıyy::ın ş::ıxsli cüml:mi müdyy~n edin. B) M;ıncJ. qon:ıql:ır axşamüstü yola düş;ıc~kl::ır.
A)Sizyaşayacaqsı~z! ... . C) V;ılinin işd;ın gJlJn vaxtıdır.
B)Yayın isti günldnnd::ın bın ıdı. O) M:;ın;:ı yaman soyuqdur.
C)Oigidoğlan h::ıl::ı çox iş gör.>c:ık. E) Hik."111:ıtli blamlardan xoşu g::ılirdi.
D)D:miz dalğalanırdı.
E)ahalininböyükbir qismi burada idi. 84. X::ıb::ıri frazeoloji birl::ışm::ı il::ı ifad;ı olunmuş ş::ıxssiz
cüınl:ıni mü;:ıyy;ln edin.
77,İsmi x::ıb::ırli mü:ıyy::ın ş::ıxsli cüml;mi mü::ıyy:m edin. A) Dey::ıs;:ın, mübahis;:ıli m::ıs:;ıl;ı h;ıll olundu.
A)Elınin gücün::ı arxalanan xalq qalib gdl:ır. B) Onun topu düz yola düşmüşdü.
B)D:ırsio son d::ıqiq::ıl:ıri idi. C) Yersiz danışanlardan acığı g::ılirdi.
C)S::ımişio t::ıyyar:ısi yola düşm::ıli idi. D) Uşağın qorxması gözümd::ın qaçmadı.
D)Bizbanşmışdıq. E) Bal:ıca olduğundan ona "Cırtdan" adı
E)Şagirdl::ırin höyük bir hiss:ısi sinifd:ı idi. vcmıişdil;:ır.
78.İsmi x::ıb::ırli mü::ıyy::ın ş::ıxsli cümbni rnü;:ıyy;:ın edin. 85. ismi x::ıb::ırli ş::ıxssiz cürnl::ıni mü:ıyy::ın edin.
A)Ağbaba yaylağı s::ırin imiş. A) Dem::ıli, sinifd::ı sakitlikdir.
B)Mü::ılliml:ır istirah::ıt edirl:ır. B) H::ıl::ı ki onlardan bir xdb::ır yoxdur.
C)S;ımişin qatan ş::ıh;:ıl'd çatmah idi. C) İndi çoxlan etibarsızdır.
D)Uşaqlar n::ığm::ı oxuyurlar. O) Dün::ından qolum ağnyır.
E)Xeyirxahinsanpislik ed;:ı bilm;:ız. E) Teleqramı yoldan vurublar.
79.İsmi x::ıb;ırli rnü::ıyy::ın ş::ıxsli cüml:ıni mü;:ıyy;:ın edin. 86. ismi x;:ıb::ırli mü::ıyy::ın ş::ıxsli cüml;mi ınüı::ıyy::ın edin.
A)Adoiin-
8)Q cı~un::ı yığışanlar ev;:ı gec qayıtdılar. A) Dostlar, ömür, doğrudan da, v::ıfasızdır.
C)Monşumuz Arif uşaqlardan geri qalır. B) A bala, niy:ı dayanmısan'. ...
D) aşı~ q::ı?::ıt::ın dayandı. . C) Yayın son günl::ırind::ın bın ıdı: ..
E)~ladıgımız şeyl;:ır h::ımiş:;ı gerç;:ıkfaşmır. D) Biz ondan tez-tez x;ıb::ır tuta bılmı~k.
ao· .nun:ın yaxın dostlan biz idik.
•lsnıı X:ıb l' .. .
E) Yağışdan sonra t::ıbi::ıt d::ı göz::ıfüşdı.
A)8 ::ır I mu::ıyy::ın ş::ıxsli cüml:;ıni mü:ıyy:m edın. 87. Feili xab:Mlimü;ıyy:ın ş::ıx~li cü!111~n!
mü::ıyy;:ı~ ~din.
. • og·ı an haradan g;:ılıb?
8)oucavan .
A) Ayselin bacısı _T~bb~~ııver~ıtetının t::ı!Jb:ısıdır.
aglaronun .. 11· .
C)On .. _ goz::ı ıyın;:ı heyran qaldı. B) T::ıbriz küçal::ınnm bırınd::ıyık.
D)Sah~runtl:mçıxaran uşaqlann d:;ıc;:ılliyi idi. C) V::ıt::ın fodail~riheç vaxt umıdulmayacaqlar.
o1m~l~~ın meş:ılik olduğu üçün getm:ık D) Şöb;:ıd::ı yoxlama aparırlar.
t) G::ıtirdi • . E) Heç n;:ıd;ın qanı qaraltmazlar.
: ~yY• xoşuma g,ldi.
- 185 -
k:··:.
k
95. har.11.ınnıı_- .,i"/1:ır !ıJföl ııitq lıİ<.:-.;ıl;xin., aidtlir''

l,·\rdıl·ıllığııı:ı glir.-ı <.ır.1l.ıyııı. ı •
89. Alııııd.ın :\, ıt pkilıııı~ Sli br m,)rflıllı_İı lı.ı"ıııJ.ııı
.1.oy ,ııııolıııu ı·ıırıılıııııııııı ııı,, 11 '!
11,ıdir'.'
l_ı ı·ı>)ııııı 1! c1,ır<1 ı,·lııı ,·~·cııııı/,ıı('
c::i::iııı ıi:...,.ıiA ..
B,1,cl.111,ı_nı:•ıı.l.1k ,ı:_,i::.•lclir ~ı>::.ıl'
/)(1:;r.ın.iı• : u.:C•-ıı, .,.
/ /,•_ı rıııı,ıııı'. lJıı yarııı ıı,ı_ı ııı .l('ı·.,_,aıı'.'
.-l•ı.ı fi .,cı,:ıı:ı nılıır
('),1:ılı:-.,ıi, ,..,0nıır ~)lıın.,d .. dc1.,t.anıııdan)
l\".>/.•ııiıır fi ,Hİ~. ( .-\~ l)
A) .-,,·:-ızlik .. d:ıt. lı::ı~l;:ı~·ıı.:-ı. ;:ı,·:ı1liJ.... qo,nıa
A) sif:.-ıt 6) f-ıli b.ıt!l.ıım
C) or( D nrı'. f-ili b.ı~l:rnı.ı
B) isim .. ,J.ıt. b:ığlayıı:ı. ı. im.~- l,;ıl ·ı
C) nid.ı. ~· kıl,·i. 10~111:ı. ;ı, ;,/lık. :ı, .vlık
E) sif.,t. !"·ili h.ı~!Jın.ı
O) ;:ıYnlil,;. h:ı~l:ıyıc:ı. nid.ı, .w.,ılik. qoşma
90. Alıını..bıı x.:ııı ı;,ık.ilmi~ ::'ııl.--r nwrl~ıkji h.ıxımd:ın E) i::im. .:ıd:ıt. bai;.l.ıyıcı. qoşnıa. ı:im
n.ıdir'.
O. ııır .1rr ,kiıı.•-,i,"iı:.• n·. y.nın!,ı.ş,iı. 96. İş:ır.,!Jnmiş söLl:ır h:ın:-ıı ııitq hi. ,;ı:,idır°.'
.\f.•rı hw:ıı s. 11., ,iôı:.-...d;i,ı.• f, ııiş. 1 :1:. O::i::iıı,wı. giiııc/.J 111.1 11.
A) sil~.,, 8 ı'·ili l1 Jgi.lııı;,ı f...'ı"i/f;_,>d.> .ı,>ıı. !!,iiııcl) !11.·'li.
C) z.:ırf O frili h.ıgbın:1. ı.:ırf İl/,, <J!lr/,1111I ir ,,/cır.

E) sit:-ıc. l°ı:ili b.ı,;;l:ım:ı S.111,ı ,ııırl ııı ı;iiııcl.J 111,,11. {bayaıı ı
A) fc:ili bağl:ıma. ı:-im B) 1~1111, ısim
91. T.:ır.,tl.:ırind.:ın biri imıı x.:ıb.Jrli. di~.,ri is., frili
C) z.:ırC z.ırt" D) isim. vrf
x.:ıb.,rli l,bn c:ıl:ı,·siz mür.:ıkbh ·ümbni mü.:ıyy.,n
E) z.:ırf. frili b.ğbma
eJin.
A) Ata. su ıüküm . .:ıl-üzünu ;--U. 97. İ,ıni x;:ı.h rli nıü;:ıy::,.:ın ~:ı,sli ı:ıınıl ni nıü;ı 1 y.n edin.
B) Küı,.·.~l.:ır hümbo~. yClll:ır t.:ırt.ımı.. idi. A) O. ycıxsul bir odun u llğlu idi.
C) ,.:ıni n \ i.-J:ının ı:-mi Jir. onu b··l.:ı d.:ı B) ~hm.:ı !in yar.ısı ~:ığ.:ılıııı~dı.
s.ı xl.ı nı:ı Iı :-~ı n. C) L"~:ıgın ıri. q:.ıra ~liıl.:ıri !.!iilürdü.
O) ~l:ın s.:ıni gözl.:ıdim. anı::ıq s.:ın g.:ılm~ in. O) I l;ır t:ır.:ıt:, giiI-,·ipJ... ;:ıkilmi~di.
E) ;\l:ımm.:ı<lin üzü c:.ım:ımil.:ı d.:ı:i~mı~di. gözl.:ıri E) Bizi f!0r:ınd.-ı :-ilaha :ıl at<lıl:lr.
~~itJi;-i x.:ıb ..,nbn :ılı;ıb-yanırdı. 98. L mi x;ıb;ırli mü:ı::,y:ın ş:ıxsli ~üml.ırıi rnüJy)Jn eJin.
92. T:ır-:ıll.:ırinJ, n bin ismi :\.:ıNrli. Ji~.:ıri is,, iı:ili A) --oiril:ın adam"' rom:.1111 ııı raq doğururdu.
x~b.:ırli obn ıabı:siz mür.ıkkJr cün l.:ıni nıü.:ı;-y:ın B) Qudy;ılı;-ay t.:ımizl.:ındi.
c-din. C) Bu. h:ıl-h:vırd.ı ı:iddi m.:ıs:ıl;:ı s::ıyılmırdı.
A) Q~m;wı pi~Jtr. köı.; qmt::ır. O) Köniilün b:ıı:ısı ir."llid.dir.
B) :,u axar. ı,.·tt'(lmtn t~ırJr E) B:ıkının ı...o ·;:ıl.:ıri ı.,mizl.:ınnıişdi.
C) Üİfİn a~n:7r. ı,:.:ık qumr.
O) Od ut rN ~:ı. tü.:aü ı,: ı xm:ı7. 99. X.:ıh. rı iııdıki ,.ım:ınd.ı ol:ın fı:ill;:ı ifad:ı olunınu,
E) S.:ınin ·ux g- ~~,ı qızın \ r .. -\11..hb,Jn. z:ırd;ın
~~:\S:-İz c:üml. ııi n.ü;,vy;ın edin.
saxbsın. A) o·işın:ın~, hı:·, J.\.~ ·aman ,·ailın.:ıvib.

B) B.ıh:ınn ;:ın·,1föri idi. •
93. T.Jrkih hi::~l.-ırind.Jrı biri q yn-mil:ıyy ..n ş..ıxsli C) ilamı <l.m:ın vanldı.
..::üml:ı ubn t.ıl:ıc·sız milr~1k.1.;.
b cümb hansıdır?
O) .-\1:.1-h.:ıhJ mülk-ü~I ibl;:ırin.:ı v~rildi.
A) Bir n ·,: !!ün ıJi ki. t.:ıı:nir i;;!;ırin:ı hı:.1->ını· u'ı
- ..., "\ u. \ ,.., .
~r
E) Ar::ımızdJ ı:ınb;ıll::ır,") d::ı ı,") ·adüf edilirdi.
B) ~ arı ki b:ı.şına qa;-11::ır su n:,dül.Jr. N-j:mi
gi.zilJ,1m:ı:-;ı b~ı.fbJı. 100. Hansı ı.:uml~brJ:ı u ııq hiss;,l;:ırinin s:ı)'ı ciinıl:ı
C) .-\tal:tr d::-;nbki, bt· günün i, ini .:-.:ıha}u qoym.:ızl r. Ü7\·}~rinins:ıyınclan ç xdur'?
O) S;ın r.ızı ul.ı.r~n m.;ın.im h.:ı. qı , J:ı pis 1. ~f~kt:ıb il;:ırl:ı görüş_Jübr.
d.ınışsmbr? :. Günort::?.h~-....;kim din ;:ılm::ıdi.
E) Bu ,:ı!:ı;ıri e;;id;ınJ:ı el;ı bil on~ yu.:rnd.ın oy:lidı!.ır. 3. ~;:ıgm-:?l;:ır t~sirli idi.
94. T;:trk.ibhis.s.;ıbrinJ.;ın biri -~x~.:iL'.cüm]:ı b.n catx.,...._iz 4. ~~h~r.ıc:-n musiqi dinbdik.
mür~kk.Jb cüml;ı kın.mh.r"! - • ~. P~lıbYanlanmız inamla dil;,~irdil;3r. E)];4
A} Yen:ı an:ı:-- run ~c,in.- u ·<l ~u - -ı • .ı b n
- gtım;;nnu:ın A)2.5 B)"'.4.5 C)1~2,3 0)1, 4
id.. •
1 2
Milli :ılır:ı!!ıanıJ!lli'. Mlibarizİbrahiınov ::ısl
C) 4, 5 q:ılır:ımaıılıq ııiimuıı:ısidir.----·-·
A) 1 t:ıyin • 2 l:1yini11
olav:ısi; 1 mübı:ıda - 2
ınübt;ıdanın ;ılav:ısi
102.Fcı·1 .x~h:ırli
•
1
~ •
ıniioyy;:ın ş:ıxsli cüml:,dir:
. . . B) 1 nıUbt:ıda - 2 ıni.ibı::ıdanııı :ılav::ısi; 1 t;ıyin - 2
A)S:ııı gcd:,nd?gc::ının yarı. ından k_cı,:'.nışdı. nıiiht:1da
B)Neman~:,yın ::ıglı başıı~_a -~;ılın:,ı!ıış~ı. C) 1 mübt;ıda - 2 mübt:ıdanın :1lav:ısi; 1 toyin - 2
C) Bunucşıd:,ndo canı~a ~~şutıno düş(~_u ... t::ıyinin ::ılav:ısi
D)şaxtalı. çovğıı~lıı ?•r gund;:,yola duşdu. O) 1 tzıyin - 2 mübt:ıda; 1 mi.ibt::ıda - 2 mi.ibtodanın
E)iclasdaınübahısolı 111:,soby;:, cb toxuııı.ıl<lu. :ıla v:ı!>i
E) 1 ıniibt:ıda - 2 mübtac.Ja;1 t:ıyin - 2 ınübt;ıda
103, Hansı tııbesiz mür:,k~;ıb cüı_nl~d.~ yalnız qranımatik
ın:ınası olan sözbr d;:ı ışlonınışdır. 107. M:msuhiyy:ıt v:.-ı hal ş:,kilçili :ıvozlik işl::ınoo
ı. Ağıllı danışmaq ç..ıtindir, nğılla susnıaq iso ondan cilınkıni ınii:ıyy:ın edin.
da ç:ılindir. (K. Bouvi) A) "Türkün qızıl kitabı"nda bizim soykökümi.izdon
2. öz övladlıq borcunu d:,rind:ın d:ırk cd:ın insanlar h:ıhs olunur.
var ki, onlar h;ır cür t;-ıri fo layiqdirl:ır. B) Onlardan hundan artıq n::ı gözl:ıın:,k olar?
3. Nadanxoşb;ıxt.liyi uzaqlarda axtarır. ınlidrik is:ı C) M:miıns:ınil:ın clövbt pulları qaytarılınalıdır.
onuel:,öz yanında yctişdirir. (C. Oppcnhcym) O) Ulularıınızdarı yadigarsan,m::mimdoğma
4. Ağıllı adam ağlından istifacfacdor, daha ağıllı ş:ıhoriın!
adambaşqalarının da ağıllarından istifocfocd;.ır. E) "Sapı özüınüzdon olan baltalar" xalqa büyük
(C.O. Şou) z:,rbo vurınuşdu.
5. Elmincövh:ıri qızıl kimidir, köhn;:,ldikc:,tozolonir.
108. Monsubiyy:ıt v;ı hal şokilçili :,v::ızlik işbnon sado
(8vh:ıdi Marağayi)
cün:ıbni mi.ioyy:ın edin.
A)2,4 B) 1, 2, 5 C) 2, 3, 5
A) ôıün.bibrs:,n. oğul, q:,rar s:,nindir.
D) 1, 3, 4 E)3,5
1;3)Ebsincbn yapış ki, quldıra bil:ıs:ın.
104.Yanlış fikri mti;ıyy:,nloşdiriıı. Ç) Bunun s:ıh:ıbini özüniizcbnsoruşun. .
A) Halş:ıkilçili söz müst:,qil ş:ıkild;:ı ınübt::ıda O) V:ıton torpağı hamımız üçün müq:ıdd::ısdır.
v;ızifosind:;ı çıxış edo bils:ı d;-ı, xJbJr v::ızifasindo E) B:,zil:ıri bunun !ıcsabatını vcrm;:ılidirlor.
çıxış ed:ı bilmir. 109. Geca keç·ir,ay dolanır, ııldıızlar sayrışırdı ci.iml::ısi
B)Feilcümbd:ı ınüst:ıqil ş:ıkild;ı h;:ım ınübt:ıcla, honı Jıaqqında dcyibn fı.kirl;:ırd:m hansı siJltvtlir?
dJ x::ıb:ır vnif:.:ısind:ı çıxış cd::ı bil;ır. A) fcilbr x:ıbor ş;:ıklind:ıclir.
C) Cam v::ı m:msubiyyotşokilçili söz müst;:ıqil B) Mürokk:ıb cümbdir.
ş:ıkild:ı ıni.ibt;ıda v;-ızifosind::ı işl:Jn:> bil::ır. C) Xoborl:ıri h;mıcinsdi_r. . . . ..
D) Feill;ır x::ıb::ır vnifosindo çıxış cd:ırbn ş::ıxs O) Yalnız baş üzvl:ırin ıştırak ctdıyı cunıl::ıl;ırd~n
sonluğu q:ıbul etınoy::ı d;ı bil::ır. ib::ır::ıtdir.
E)Mübtodacüml;min ;:ın müst;ıqil üzvü olsa da, E) Hadis::ıbr cyni zamanda baş verir.
bütünetimi:, üzvlori il;ı olaqol::ıno bilrrıir.
11 O.Tabcsiz ıııür:ıkbb cüml:ıl~r?::ın birind:ı birinci
105.Altından x:>ttç;ıkilmiş ifadol:ır sintaktik baxınıdan cüınl:ı qcyri-nıii;:ıyyon ş::ıxsl_ıd_ır:.. .. .
n;ıdir V:> tire işar;ısi gütürüls;.:ı, n:> olar? A) A:ı bişir:rn yağ olar, g::ılının uzu ag o~ar.
1 2 'kd. B) ç~xçalışsalar d~, ıclcvizonın ~kTa~ı ışı_qlan_ınadı.
yurdu - G;ınco zongin tarix::ı malı ır.
lliz..aminin C) Gnh pcşokar artıstl_;ır taınaşa go~t;:ınr, g,ılı da
A) 1 tayin- 2 mübt::ıda; ı ıniibt:-ıda - 2 mübt:>danın ..zfoaliyyotkollcktıvl;m çıxış cdırdıl:ır. .
;-ılav::ısi D) ~ramıya ın:ılunı oldu ki, ~~y~ş_gec baş tut'.ı~aq •.
B) 1 ınübtoda - 2 mübtodanın olav::ısi; 1 toyin •• 2 nı:ıkt:ıhiınızı tıkıb-qurtarnrlaı. s:ını
E) l3uyaxın !arda,
müb~da • d:ı ora iş;:ı düz;:ıld::ır:ıın.
C) 1mübt::ıda - 2 mübt:>danın olavosi; 1 t;_:ıyin - 2
t:>yinin::ılav:,si
- 187 -
.\liiıı:u/arar~.,·:...,:.;•'':.;.."..!'f_,J
________ _
--------------.--:-----, I. ~l'YİIII '.:!.lı:.ıxıııı ---
3. :·anı.:ını
m-,.(l. ~ıım.m J..i.cıinıadımı;ı doğnıl /nı·,~ı!/~ır •1.)'07.11111 5. yayım (ı, üı.11111
ı:-ı"nıl:ı.
·" iml:ıki ilk ifad:ı il:ı hağlı doğnı fıkır. A ) I .-,.'.>
"') • B) 2 3, 5
C)J,4.<,
A) . 6z birl;ı-.ın;:ı.
y
inin ,b1 lı t;ır.::ıfidir. D) .}., s
1 - '
(i
)
E) 1, 4, 6
8) ikinci d, r,')c;ılı fl7, dilr.
C) N:ıtic:ı 1:ıildir:ın ara sönlür. .., .
. 119. İııaııdıııı ki, c;ıııııJI s,ıııiıı ayoğıııııı altıııı/aılır
O) 13:ı, cünıl;:ıtlir. hudaq cüml:ıy:ı ··kı ıb baglanıb. (Q. Cıvad) •
E) Güınaıı, şühlı:ı bildir:>nara sözdür. Tabeli nıiir:-ıkbb iiıııl:ıııiıı budaq ı.:linıl:ısi ~;ıd
ı.:ünıl;ınin hansı ııö,·üıı:-ı aiddir? 0
112. Mübt;,da·ı fcili birbşm;ı il:ı ifod;ı ohınınu, ismi A) ünıu111i px. li cüıııl;ı
x:,b::ırli cüml;ıni nıü:ıyy;rn celin. B) qeyri-ıııü:ıyy:-ııı ş::ıxsli ciiıııl;:ı
A) ('alışqanlar hu gün arzularına çatdılar.
C) ş;ıxssiz cüıııl:-ı
8) Suda bofulanları xilas cd;ın odur.
D) adlıq ı.:ilnıl::ı
C) Çalışanların hamı. ı :-ılaçı oldu. E) müJ_ y::ın ıpxsli cüml;:ı
D)) addan çıxıııır kcç::ın günl;ır. öt:rn ;:ıyyaml:ır.
E) Yan da qalib g;ıl;ıııl:,r scvinirdil:ır. 120. Caııım. ö;:.iiniizbilirsiniz ki, ac:qılıııccı çaııar.
(0. l laqvı.:rdiycv)
113. i srni x::ıb::ırli mü:,yy:mş:ıxsli cümbni mü;ı., y:m
Tabcli mür::ıkbb cüml:miıı baş diınlJ'>i sad;ı
edin.
ı.:üml:ınin hansı nüvün::ı aiddir?
A) T;ırifödiyin kitabı niy;ı g;:ıtirmir.;:ın?
B) Dağlar onun göz::ılliyin:, hcyran qaldı. A) söz-cümb B) mii:,yy:,nş:nsli ciiml;ı
C) Bu cavan oğlan n::ı zaman g;ıldi? C) ş::ıxssiz cümb D) üınumi ş;;ıxsli cüml:ı
D) Sahild;ı qalın mc~::ılik salınıb.
E) qcyri-ınü;ıyyJn ş::ıxsli cüml:,
E) M::ınim q::ılbimi incid::ın onun bu bar;,ıd::, indiy;ıd::ık 121. BilirsJıı ki, m;m SiJIIİ ımııt111amışnm cüml;ısind;ıki
susmağıdır. sözl:,r:, aid _.,;ı/ıı·i mü;:ıyynn edin.
114. İsmi x::ıb::ırli mü;ıyy;ın ş:ıxsli cümkmi mü::ıyy;m A) miJn - ş::ıxs ;:ıv::ızliyidir, adlıq haldaclır, budaq
edin. cüml;ıııin mübt:ıdasıdır.
A) Yayın son gün!Jrind::ın biri idi. B) ki - tabelilik bağlayıcısıdır, budaq cüml:ıni baş
B) l·byat ncc:ı d:ı göz:ıldir! cüml:,y:, bağlanıışdır.
C) İlyas, tapşırığı yaz da. C) bilirsan - ş:,rt ş;ıklind:, olan fcildir, baş ctimkınin
D) Biz ondan tez-tez xob::ır tuta bilmirik. x::ıbJriJir.
E) Yağışdan sonra t:ıbi::ıt d::ı göz::ıll:ışdi. D) sa11i- t:ısirlik hakla olan ş:,xs :ıvnliyi<lir, budaq
cüml~mintanıamlığıdır.
115. Biri x::ıb:,ri g;:ıl:ıcok zamanlı feill;;ı ifad;;ı olunmuş
E) ıınııımamışam - m:,lum növdJ olan sad:ı feildir,
ümumi şox li cüml:ıdir: budaq cüml;:ınin fcili xJb;:ıridir.
A) Açıqlığa çıxan kimi bnd::ı uzanan dar bir cığır
nn;ırini c:ılb edir. 122. Soruşun ki, bu neca oyundur cüınbsind;ıki sözl;ır;ı
B) Yol boyu bnd evl;ırioin sıralandığını görürs::ın. aid s;,/ıvi mü;:ıyy;:ın edin.
C) Yıxılana gülm:ızl:ır. A) ki -tabclilik bağlayıcısıdır, budaq cüml:,nibaş
D) Yüz d;;ıfo ölç, bir dofa biç. cüml:ıy;:ı bağlamışdır.
E) Bir anlığa sanki n::ım:ıtli dalğalar üz::ırind::ıki B) soruşun - x;:ıb;:ır ş;:ıklind;:ı olan feildir, baş
uğultuou eşidirs;m.
cüml;:ınin x;:ıb;:ıridir.
116. İsmi x;;ıb::ırli ş;ıxssiz cüml;mirnü:ıyy::ın edin. C) bu - işarJ JVJzliyidir, budaq cüml;min
A) Bu, yüks:ık keyfıyy:ıtli çuqundur. ınübt:ıdasıdır.
B) G::ıl::ın V:ıli idi. D) neca - sual :w::ızliyidir, cüm!JdJ t;:ıyin
C) T:ılobolor arasında t:ınb::ıll:ır:ı d::ı t::ısadüf edilir. funksiyasını ycrinJ yetirir.
D) Padşahıo ;:ılacı bsildi. E) oyundur - adlıq halda olan isimdir, budaq
E) Gün::ışli, sorin v::ı xoş bir gün idi. cümlaninx;:ıb;:ıridir.
117. Hansı sözl:>rilı;:ım m:msubiyy::ıt ş::ıkilçili isim h:ım 123. Atalar deyiblar: "Ovçuya dağı nişan verarlur,0\'11
do feil ş:>kill:ırinin biri kimi düşünm:>k mümkü~d-· ? nişan vermazlaı-''.
1 0"J ü 2 ur. NümunJ haqqında doğrn olıııııyaıı likri ınü:ıyyJn
• ç. m · yazım 3. deyimim
4. pkım 5. durum 6. duyum edin.
A) 2, 3, 4 B) 1, 2, 4 C) l, 4 5 A) MüJllifın sözü feili xab:ırli cüml:Jdir.
0)2,~6 E) 1,3,6 ' 8) X:ıb;)rlar feilin xJbJr şJklind::ıdir.
118. Hansı sözl:>rib:>mm::ınsubiyy:,t ş::ık'I •1... · C) M: "V" sxemin::ı uyğundur. .
d fı ·ı k'll · d • · ı çı ı ısım, h;')m
::ı cı ş:ı 1 :ırın :ın biii kimi düşlinm k
D) Mü;Jllifin sözl;}ri mü;,yy:m şJxsli cüınl:ıdır.
---
mümkündür? :ı E) Vasit;:ısiz nitq qeyri-mü;:ıyyon ş:ıxsli cüınl:ıd,n
- -------------------;-;b---':·b:a:rn:td:i:r~. _________ _
- 188-
,H,,ı,:ıı/11111,,1 ı I
- - . . .. . ,ı (L'l..i
·
, ,1 ı,ı .1 /ı-nl •ıı/11' · /..,/ıı 7 1.ı//,ı 1' 1 ')'/1,ıtı
•
flf t t,,,-
,:oıı
11 • ı/ , ,., ıf.ııı l o/ılım ; ıı /11(/11 •·
f'f r 'l.> • r r
.'\cifııııı lıı1qı111ııl,ı rlıı(:ııı "'""' ,,,, fı tı rııı,-, ../ il
t
,\ lı ;,l!ıf'ın ı..lıııl ıl., v;ı ıı~~ıı. ıııt, 1 ıl:ı. ;,,f
uırıL J 11 ılı:ıt, ılır. 131. f.1},,.lıırıır H-ı ı
<j••·,,ı . - _,_, <.1 nbl. rıJ:-ıı bııırııJ:ı b. • ı: nJ;:ı
B)Cı 111 1,ııl;) ılı kilı ıf:.1 t- ıblıi r,l~dılrıw;ılıı ·.: flpJ.ı'lı" :l-11 • < lı I L ı ,
Jı <. rıı ., ~ t •,ııılıı
11
C)Vtı ıt. 1/ iııl(J Hııımıı ~),t;•.Jı l'ııııl:ıılır

/ , (. ' • ,.,. • '
..ı.,lı •r .,;f. •.•·ııl 'ı,

l r 1. ,ı..:! l~~,J:, rı,ıJ1-d·,ıt:- J:,
D). 1·••v" -ı:ı.:rııın. ııy('.ıuırlıır ,, lrrı.1ı1:,ırı
E), ,n:ıllıliıı v.c\zl lcılı r..1,:nlı, v~ı·.ıt. ·.ıı: ııııq ı·.::ı ı·.rııı E!J•.~.!:-,ıı,, .,•,ıfııı;ı· ır • 11 1-ılmı. Jı ~:ı, 1a ,.·.cf~ı=:ı 1.,
:ıb:,rlıdiı. '-Wılııl:ır
C) 'ı';:n1ırı l-ı;,>f;ı rıı.ı ırı:ı :,/

- 'l·'l••.ıı•,Jı
~ , ,. ·ı. Fırıd n • .ı--
125.T:,hrlı ırıhr:ıH. h ı...flınhl:ml. rı lııriıııtı hıııb,rı rrı:. /l',tııııı 1 :ının.ı ~,1(,ırıldı.
ciiınl. <.ı 4ı:yri-ıııli:'ıyy:ııı • 1 :ı>'. •:lidıırıl:ldıı
Ü) .•f;,~ t-:hı ıı. ıh ,ıu ~ ... J
wT d( :ır, \1/l)f:1 kJ.V.1) J,,:·ırıbr.
A)Htı qıl111<; olıı_ıw.,ı, ~ ·y:-ırl:ır rrı:ıııi (S. 'ıu~ıırıJ - ( . ' '1
J , ;ıl, ,ırılıl.,r h. r:,ı bJlm:H·J ...rıl.:"rİ
B)M:-ın:ı rlcyırdıbr J.:ı, hıı ıl qı·, •.oyııq h:p , . .:i ı b·,d, ır,l~r
C) Yıııın :wv:>liıcli kı, 1b·.:ııı ı:v.:ı ırı:ı·,ırı ,ıl,lı
O)M:ııı cv:ı yt:nic:ı E:ıhrıı 1,ılıın kı, c.ı,ırıı,ı di',yılril:ıı 132. 'J:ıhc•lı
~ ı !ır.~L' ·•
-
ı.ımı f;ı f:ırıl.ııı hınn<l;ı b:ı ciınıb
E)Ona cl:ı ı~:ılıli J.:i,indic: ,ıılı111 y:,br,:,kl:ır. 'l<.tı-ıııfı.:,:,:.-~rı :n lı. hııd:ıq ı: ınıl. }-H '>İ;dıı:
/,) ı, ııl;ıdıl:ır ı ... r d:I',raıml-ı lı.:. ıı:ıy:> rı:ıif
126.Tııhcli mlir:,kbh c/Jıııl:ıl::ırd:ııı lııı 111111lıııılaq (/1rll,J j ,H,. ,il f.J
clJınl:ıı,ı ):'lX!, İi'. ı.;ltırıl:ıdır: B) 1.1:ııı • tlıl:;r tı. ıı ı ~ılı;ırıın qurtıııııa\ın;.ı ı,:ox :J/
/ı) Dcyirl:ır ki, :ıf:ı;;ın:.,vj qu·1 ııl;ııı /.ıırııırq 'Jrılqıı/ rplıııı ,ılır
dar,ıııııı :ın lılindOr :ı.irv:ıt,iııd:-ı yuv;ı qutı ı, lı:,h C X:ıb:ır,, ·ıdıl:,r ~ı. lı:,nıııı t:ıbb:, bı:yrı;,lx:ıly
çıx.arır. olıırıprıdJy;ı da lıaıırl;ı 1 ır.
B)Ovç:uglııbyir ki, h~lb, t:cyı:ıııırı ıııı.ı\ı ";ılJ, O) Ya_ııı ort;ı ayı ı<lı. lıava,fa ı,.,:mnlik v:.ır ıtli
bala!--1111
ona qo~a. E) :'hkı:,1-ıl:ırın bağlanrna•,ına az qalnıı'jdı ki,
C}Orılar g:ılih 5:ılı:ır:-ı ç;ıtand:.ı ha);j dfı•1 dubr ki, ;ırtıq ıını.ıhanl:.ırırı \ axıı cl:.ın cıJilıli.
gwJir. 133. MürJkbb xit..ıblı ciiml:ıbnhıı birimfa
D)(J ~i}rdOki, l:Jhrizli11~ta:,iıııur4 qu•1 uıı:ı dıJrıı.Hı ümumib)dıriı:i ~{i/ h.1mcin'> f.jnı..ırıılıqlarn aiddir:
E) Altı ildir ki, ın:-ın Az·ıdl:ı hır part:.ı<l:ı otunır;ım A) l·.y111.:ınım ,phr:ını.ııı xalqıııı, bu gün s:ınin bütun
6vladlarırıa. u••ulbrırıa, l.pzların..ı v:ı ahıllarına
127.KükOornoniın oları bıı ı.liı:ü lı:rnı i• mırı yiyalık
dli'>nı:ırıJ:,ıı intiqam almaq hi~!.İ hakim
halını.la, kım m;rnsubiyy:-ıt ~:,kilçılı _-,{iı:, lı:mı <..b
k:ı-..ilnıi-ıdir.
fcilin:ımr ş:ıkli kimi bi:15adLi5ııı:ık olar:
B) ~anlı v:ıwıı, ıalcyin:ı foı:iol:ır d:ı, ağrı-acılar da,
A)glızlln B)axın C)dılırı
cpl:ıh:ıl:ır d;:ı yazılmı 7 dır.
D)y.ı:ı.ııı E) g:ıliıı
C) ~)1.izu5a4lar,uzaman Bakıda, L;,nbranda,
128.Köknoıııc111irn ohın hıı ~ü:ı.O lı:ırn i:-ınırı yiy:ılik ~u',ada - Az:,rhayı::.ının bir çox bölg:,l:Jrintl:ı
halınd,ı, lı:ım m:ııısııbiyy:ıt ş:ıkilçili :-öz, lı:ıın do pOl:ziyam:ıclisl:ıri foaliyy:ıt güstorirdi.
fcilin:.ımr ş:,kli kimi ba~a düşm;:ık olar: O) Ay ana, dayıma, xalama, hibim:ı bir süzl:ı,
A) azın B)ayın C)qazın httmıya ~:slanılarırnı yı.:tir.
O)közün E) ç:ıkin E) 1l:ımin gün Uakınrn küç:,lorind:ı yaralanan,can
ver:,n,ül:ın - bir sözl:ı, düşm:ın güll:,~in:ı tu.~
129, ŞiJbn;,ıniıı bacısı - /Wya mfisabiqaııirı qulibi oldu g:ıl:ın yiizbrl:ı insan faci:,y:,düı;ar olmuşdu.
c~ml:>sind:, "Sabııamlıı hacısı" söz birl:>şm:,sinin
134. Mür:,kk:,bxitablı cümlabrdon birind;ı
&ınt;ıkıik funksiyası n:ıdir v;:ı tire i"?ar:,siolmasa,
ümunıi!Jşdirici ı.öz homcirıs tanıamlıqlara aiddir:
lıanı.ı dimi:, Ozvüolar'! A) Ey ı,lillfü:v:,r in-;anlar,qana, öl(lın:, yol vermoyin!
A)mlil,ı;)da, ı:,yin B) Ay rn:-ıııiırı nıchrihan ananı, s:ınin söhboıl:ırin:ı,
B)t:ıyin, rnübt:ıda ııağıllarııı.ı - bir sö:ı.l:,, hor '?cy:ı lı:>srot qalmışanı.
g} rnübt:J(.fo,ın übı ;,da C) Jl;ımıya dünyanın lı:,r ycrindJ y~ayan
) müb~da,tarnamlıq insanlara bizim sülh artumuzu çatdınn,
E) lartıamlıq, ınl'ıbt.>da jurnalistl:,r! .
1)0. Qrın1umuzıııı qızı Sevda nlıifıuılu ali liJfı.ril D) X:ız;ıryarıı lilk:ıl:>~t.t,, y~ııı: A;,.:ırba~canda,
()a,.axısıaııda v:ı Özb:ıkıstarıı.la ycnı ncll-qaz
Q anrı< lr.ın lıırıııd.1
IJl'Oq/ .. . .
ıah.vil alır cUml:,~tnd:l
yala<Jları aşkarlaıınıışdır. .
f rm1ı_ıınıızıın qızı ıiüZ f:ıirl:,~nı;,siniıı sintaktik E) Ay bala, g:,n bu uşaqları: ~•:ırvini, M:ıtlin:ını,
lunhıy;J<•ı
· ' n.ı d'ır v;, ondan sonra tire işar:,sı. • qoyıı 1sa,
J1:ıs~rni Jıar.ıı.lan ı.aıııyırsan !
4
;, )nsı cUml:llizvliolar'!
··~nıubı;')(ıa
--
rn('ht I·
~ 1 :-ıı ,ı
- 189 ~
____________________ J_~·,·:ul,ırun1s,~l.ı~~ __________ _

1.$0. -~~..rım. ı ,·:m,·: :-,,;l,."lriil., h;ı~lı tikir~
135. l :y0.tuhı0.u mÜ.)\\'.."lll -__k • r.ınlı~Jır: n
1. ~~-ilı.i.1n :m::·,-t ,i;
İ:-ll ı.fü. , . ü hl
A) T, rkihiıı. ~0r. h,1 ın r-ı,,'
:;.~..·ınl, r,1 :ı:·ırm:hl ı.)lar.
. h;\m J;\ r-,,..,_
~
.:. lk k' -:-i._-,"lk·t,·i\\l:-\l,"l"l il. ,m..-,,bn , .....
6) 11:r tıir :-:,,_,1~f\ıli ~u:ılhr.ı ..::ı, :1l,, ı:-r, bibr
-~-~-•~tink(k"i.:-.it:"I,. 0.·ü fril,!,,n J-L-,"llni~ ı;.-ihtir. ~) l \,mı i:-:iın. h,'111 d,"l:ı:.1 b,1 r ~-klindJ ,,lan friİ k. •
-t. ~·:ıy 1ın dtL, imi~ t~il,lir. Hı~ünül, bil, r. ınıı
5. Sit:,,J,"lndü:-.:ılı ti, hl,tir. O) birilll•i
.
~,,,:ün
. .
kı:\J.,ü
. " ..
müxı,
.
liı'nitq hi~"1brı·
••• '
•
il;\ :ııı.l
:ı.. fı:'ını.bri~ t-. :ı_.ılın:ı.t ,,ın,,nıın kııııı ı_!0tunıb bıl, r.

..:.dtı:: ,,it d. ;c~tnb~ ,'. 1,,,-~:1!:ının.ıq E) ikin.:i :-,·ı:ün kd,ii t:,ııi ııitq hi~~;\:-in.~aid oh
l -- d: :: - :1:-~- ·: -4- b: 5 - • rn1-,nirnı..iıııi fı)tiirül.1 bibr. n
B l - :ı: 2 - d: .~- ı.·: ~ - r>:5 - • 141_' _-:x,-,t,.:ıri tr.ı ı.•ı. ll,jİ birl.:ı~nı.:ı. xiı.ıbı söz biri•, ~,,1,,.·M 1•ı ;ı
C l - :ı: 2 - d: 3 - ·: ..ı - t·: 5 - tı .." . ..
,ı~ıJ,1 ,,lnnınu~ ..:unıbnı ımı.-ıyy,m ı:dın •
.
D) 1 - a·... -' - U'·.. _~ - •·.. ""'t' - l''-·... _~ - ,,,-. A) \1.-ıniın ~ül b:ılaın. h,ııııi~,1 ,1ı.1rx:11 adamın ür:ıvin.)
E) 1 - ·: 2 - :ı.: -~- d: ~ - t-: 5 - •
ı. ı \-,-ı·,~-,·,,,
136. ...'i·i- ,.~_ ı,r r-,"·r·..z.:'._:-
:;. -ı·,, .,.-· <·.l.>r:.s.,
x:ıl ,lü~.:ır. •
' - - .." ........... ı. ·- ., .............. . 8) (iı:'ı:::ünı lıu :ıJaınJ~rn h..:ı; :--ıı i\·mir :L,t.ata.
l>xi d,,,,·(.:rm dfıı.ı.:'il: ·,}:.i; ..:fünb~inin:-int~ıktik C Dil-dil ·,ıın.:ık lmun pı:~.,sidir. :ın:ı.
:üi.:.-usin~tl.:ıri ib b~ı~lı s.•/J,·imü.wY.~n~-Jin. D li~:ıi;ın dil tıt,~:ız:ı qo~ııı:ıma~ı n.:ın.:ısini h,-ç
A) T.:ır.kit-ıimbki s:ıJ; ,-ü_ınbl.:ırin ı;;r i:isi n~li hir:-J,1nJin11.1Ji.
,:ümb.iir. E aziz ll~:ı 11:ır. axı h;n-:ı q;ır.ılır. l;\1.:ısin.
B) Tab~siz mür;?,· -.:,t,.-:-ımbJir.
C) :-,.:.,.:ırbr isimb ifad., (ılunmu~ :!ur. 142. \lül ı.:ı<l:ı:-ı tr.w:olt~i birl.:ışın,1. xiıatı söz
D) T.:,rkibinJ;1·i :-~ıJ.:ı ..:ü..'1ıi;,l~rin h;r ik.i:.-i mii-'YY"n birl:ı~nı;1.si il.:ı ifad:ı 0luıunu~ cüıııl:ıni mii:ıyy~n edin.
~;:,:ı:sli -:üml.~,iir- A) .·\~- ın;ı su alıtı lmırnı:ıq h;\mbndlimiz S:)nPdin
E CümbJ.,ki t.,yin .:,y;, i ·I;, iü b ohmmu~dm. :ı:asiyy:ııi idi. .:ı;..>iz dost.
137. T ;.ıbdi mfı.okbrı ı:ümt~brd.~n tıirinin t.:ırlibimi;, B) Gôz.:ı kül ütıim1.:ık y:ıxşı d~yil. b.ıla.
C) Y.:ıt.:ıni d:ınb qo:,ub q:ıçıııaq ııaın:ırdlikdir.
q~:,ri-mü;,yy.:ın ~.;,xslicüml., i~l.:ınmi~Jir:
A} Q ~ıuql:.ır iç.:ıri d:ıxil oldubr '"~t,izimJ;, qard:1~1111. t!Ctnı.:ı.
D) Y;Lxşı i~ Ü."'.ağ;ırdar. Aygün.
sal:ımL~Jıbr.
B) :--.::ıdir t.:,kidı;-<lir. :·'-ld.ışlm qul;ıq :ısm:ıq E) l ş;ıqlann h:ıy-h:ıra:,ı bizi hö,·s.:ı!JdJn çıx:ırtdı.
F.-ırid.:ı :ı::mım.
ist;:,mirdil~r.
C) H.:ıs.:ın m,:,s.:ıl.,ni iz:ıh etdi. ~:ıql:ır bı_--3 143. B:ı~ ..:üml.:ı~i ~.:ıxssiz cüml.:ı olan v.:ı □-O
dü~m~Jil.:ır. sxc-min.:ı uy~un g:ıl.:ın tabdi mür.:ıkk.:ıb cümbııi
O) Bu qılın'- olm:ıs.:ı. y y.,rbr m.:ıni. (S. \"ur-~un)
nıii.:ıyy.:ın edin.
E) Bin:ını ı.ikib qurt r.ırl:.ır ,·.:ı siz.:ı m.:ınzil wr.:ırik.
A) H:ıını bilir ki. t.:ıhsil str~llejim.:ıs.:ı!.:ıdir.
138. T :ıbesiz mür.:ık.bb ı:ümbl.:ırd.:ın birinin ı:ırk.ibiııd, 8) Ombıı h~ı.; bsin :ı:oşu gJlınirdi. çünki sözünün
qeyri-ınü.:>yy-'n ~;:,:ı;sli cüml.:ı i~k,nıni~dir: yerini bilmirdi.
A) D1Yl.:ıı m;,murl:ın it., r. 11:ın b:ı ·ınnadıi:,ına ~6r.ı C) Elan edildi ki, s.:ıh.:ırki idas t.-ıxir.:ı s:1lı111r.
Q.xiiri ç:ıdırdJn uz;ıql;ı~dmiıl:ır. D) L~:ıq tı.:ırk x.-ıst,.., idi. üna gör,"li.İJ :ma:-ının gözünJ
B) tı-1.:ın cıyanmı~Jım. yold~bnm is.:ı lı:ıl:ı ~irin yuxu gı.'tıninii.
\U.\.Ud:l idil.)L E) Qışın oğlan ı;ağ.ı idi: çoxlu qar yağmış. yollar
C) Beb Je:,irl.:ır ki. ;ığlaJır yeri bağlanmışdı.
Sizin Q:ırab:ığuı x:ın~nd.:ıl:ıri. tS. \ urğun)
D) Kül;ık nyıldayır. qara buludbr göyün üzünü 144. B:ış cüml:ısi qeyri-müJyy.:ın ş;ı:xsli cümb ol:ın va
bürüYürdü. D-0 sxemin.:ı uvğun gJl;,ın tnbdi ınür:ıkkab
E) Anar idaS-3g.:ılm::.ıdi. anc:ıq onu çağınnaq üı.;ün d.:ı cümbni mü.Jyy.:ınbşdirin~
adanı gönd:ınn;ıdikır. A) Eb ki h.:ır y:m işıqlandı. mcşJd.:ı azanlar bir qJd:>r
139. Ananı. atam s0zl.:ıri İl;) bağlı fıkirl:ırd:ın biri ür.>kl;mdibr.
B) Kims.;ı ona yerini bi!Jinn:ıli idi. çünki !ıJddini
_raıılışJır.
A) lhm i:-im.h:ım d:ı x::.ıb:ır ş.-ı!dinda obn t'eil kimi a;-;mışdı.
düşünül;, bibr. C) Buranın torpağ,ı el..1Jirki. bir az z.:ılıın:ıt:ı
B) LırJ.ı.;bin;,'I göı.ı h.:ım rı~. h:>mdJ r-ır"'\r-. qatlaşsan, bol mohsul götür:ırsJn.
sxı:mbrin.:ı uY~undur. D) Onlar çox n::ırahat idil;r, balıqçılanfan Jı::ıl::ı d,;ı bir _
C) H;ır i~i :-ö~ı~ kökü mftxt:ılif nitq hiss;ısin.:ı aid xab.:ır yox idi.
omomm kımı görürül;ı bil.:ır. E) S.:ıhJr tezd:ın onu yuxudan oyatdılar. ı;ünki q;ıtar : ,
O) H,_ m_ isim.
_ .h:ım d;ı arzu ,,;;ıklin.d""
• • ., ol.,,..
,u, 1-eı•ı 1,;·
·unı• mJnzil başma çatırdı. ". ;..ô'
du~unul.:ı bıl:ır.
E) H:?rbir s0z farqli s.u:ıllara c:1Y:ıb \"t'D bib.
- 190 -
.Hör:.ıılararas, aluqa
A) Cıf;ır kişi oglanlan il;ı h;ıy:,t:, daxil oldu, orada

onları gözl;,yirdil;ır.
B) ~\.,,;ıı Çirıgiz atası il;ı görüşdü, sonra dostları onu
döı:r;ıy;:ı aldılar.
C) Harada ist:,yirlar, yuva qurub yaşaya bil;,rl;ır.
D ~a:-:o_nmJrbzind;ın h::ımişJ arxayınlıqla
bıldınrdibr ki, yol m;ıs;ıl;ısi ıczlikl::ı h;ıll cdil;ıc::ık.
E) Bir nep gün qar yağdı, m:ıkt;ıblil;ıri ı::ıtil::ı
buraxdılar.
150. T;ıl;ıffüz formasında verilmiş hansı sözl::ıri h::ıın

isim, h::ım d;ı feil hcsab ctm;ık olar?
1. [gü!J.5di] 3. [yazdır] 5. [torpaxla]
2. [sağmı5] 4. [bölm::ıdi) 6. [dayanacaxlarl
A) 1, 2, 5, 6 B) 1, 4, 6 C) 1, 2, 3
0)2,4. 5 E)3,4,5,6
151. Eylcr-Venn diaqnımında sual i:5ar::ısinin yerind
~ agıdakı fikirl;ırc.l;ın hansı yazıla hil;,r?
Say av;lZlik
c(,
A) İsm;ı aid şdkilçi q:ıbul c:d;ı bilmir.
8) Quruluşca mür;:ıkk:ıb növü defisl;ı yazılır.
C) Özün;mı;ıxsu. qrammatik ş;ıkilçibri var.
O) Cüml::ıd;:ı tJyin ola bilir.
m.'.::..='..;_,~::.;
-dü:- söruün işk-<li m., i il;ı bağlı E) Hallanarbn farqli ş::ıkilçi q:,bul edir.
:.-.-s:-~-~~,J;:-_:I::;:, :•·:;~ e.din ..
-~ - ;:r7_i_,::ı .........-- ~'Jr:::;.:rr-,, ':f!l'1ar 152. Manr:;; oxusun, ınaqsüdi11;ı çafarsaıı cümldsind;ı
J ......... ,L.-;J...-- -:-~-"' ·- •
ahından x;ıtt ç:,kilmiş sözl;ı bağlı düzgün likirbri
:. fü;-,-<i;;:ı ... gE'b-;;n.me-::dznaç-ı:r.arsan
mü;ıyy:rn edin. .
3.~h-;~~iHz.3.rr.... .:·,ı_ m sa2. darıış<lı.
ı. Özünd::ın sonra vcrgül qoyulsa, danışanın ıfad::ı
.!. .!f'r'? ,..__ .:. .. -
·:- .. __•;roe--:!~tli .... ~,-:}
1 :;;:_m_a~far_
...
etdiyi fikr;:ı müna~ib:ıt bildir:ır .
5.~-.:;:;~o1ın s:ı!ııp ib .... 2. KöJ.:\·;ı leksik ş;ıki lçid:mibar;ıtdir.
" f~ b. sifaı C. z;ırf
3. T::ırkibi bir ;ısas v::ı bir köm::ıkçi nitq hiss::ısind:ııı
ibar:ıtdir. .
;,j l - ' : - c::..,- e: 4 - d: 5 - a
4 _Cüml;ı ÜZ'vÜ kimi na (JiJd,Jr?sualına cavab vcrır.
-
= -;ı - b·:. ..,- "'·.,.
B) 1- .... ,.. ~ -
C) l - ': 2 - c: 3 •-b; 4 -
-
c·.. ' -
a: ~ -
d
e
S. _ c,J hiss;ısini ifa {-la1) ;w:;ız ctdikd;, cüml;min
m::ınası <l:ıyi~m::ız.
D;l - ı;: 2 - b: 3 - d; 4 - a; 5 - e C) 1, 3, 4
A)2.4 8)1,4,5
~ll - :: 2 - b; 3 - c; 4 - a; 5 - d D) 3: 5 E) 1. 2, 5
153. Eylcr-Vcnn diaqramına ;ısas;;ın yanlış cavabı
mü;ıyy;ın edin. _
ı. Qaza.nqarası ged::ır, üz ~a~3:~ı gctm;ız.
1
-·
D:;ı_vmi~i
·(
qalıb, kalları tokulub. 2
1 -----
4. 1l'.llO
mübtJdası. h:ıııı
1 Tab.:•.11,mürJkkJ da X'.lbJrİ niıq
cümLıdır. hi, JSİ il~ ifadJ
3. U'.lrabJrhüqlu olunuh.
cilml:ıl:ır :ı~asınıla
5. XJbJri fciliıı
-> \-lubl:><lasöz yar.ınıb.
xJb:ır ~:ıkli il:ı if,ııb
ı,i;İ:ı~m;ısi ib ifad;) olumılı.
olun,ıb
O) 1,5 E) 3, 4
B) 2, 3 C) 1.4
A) 2. 5
- l 91 -
]tı/öıızıı/arara.<ıı aıtuJ"
ı. Aid olduf,T\Jüzvd;;ın lıom ovvol h;}
· • d bas cüınk> b ı·1·ır. ' m sonraişi ;ın~
. .. kk b cüml::ıl::ırdan bırın ::ı ., .
154. Tabelı mur::ı :, . d· cüml:>s::,xssizdır: . 2. 8n azı iki eyni üzv::ı b:.-ırab:ır olur.
qeyri-mü::ıyyan ş:,xslı, b~ aq. i di ki mübafiz::ıçı 3. Qoşa nöqt;;ı v;;ı tire il;;,fargl:mdirilir
A) Görüş vaxttndanx~ylı keçın ş '
4. Aid olduğu üzvd::ın ::ıvv;:ı] işl;mo bil~·
bizi iç:,rid:cw~t et~\ ... ::ıkfard::> silinmaz izfor 5. ]-famsöz, h::ım d::ı söz birl::ışm;:ısi il;:ı i~:·
B) El::ı yazırdı kı, s::ıtır ~mur
A) 3, 5 B) 2, 4 C) 1, 3 D) ı, s :);ı~hilir.
qoyurdu. 1· d' ki l::ı bil hamı - bütün dünya
C) M:m::> el::ı g::ı ır 1 , e 160. Eyler-Venn· diaqramına ::ısas::ınyaıı/. fik''
ış I ltl;:ı '
xosb::ıxt
., idi. · a1ır dı k''J mü:ıyy:m edın. rı
D) F::ıxri qonaqların g:,lm::ısın::ı az q ' . Iar başıma ga /d'ı. Belagö"aft·
Deyıfaıı - ıya ıreca
v::ır::ıql::ıri payladılar. . .. . va/eh olınayasaıı!
E) Tikintinibitirdil::ır, ciddı baxış keçırıldı.
~ ıızı yaqutlar taza 4. Ünıumi
155. "Boyııııııdaıı qırıb tuiladıgı qırıı.. . . . 11 ::ır :ısasında
ş;ı~sli cümbdır.
f!ölininqiirıır va lıirsla qızarınış çohıasmd;;ııı I arı1 . yaranmışdır.
2. X::ıb::ır 5:. f"anıamfı ğı
~lırdı" (M.S. Ordubadi)cüml::ısi il::ı bağlı s;,/ıv ı rı f'razeolojibirl::ış
~ozbırbşnı;ısi
ıb ifod;ı olunub
ınü::ıyy::ın edin. ·ı::ı ifad:ı olunmuş
A) Taınamlıq söz birbşm::>si il::ı ifad::,olunınuşdur.
B) H:ımcins t:ıyinl::ır işl:mmişdir. A) 1,5 B) 1,2 C)2,4 0)3,4 E)3 5
C) N::ıqli cürnbdir. . 161. Biri fcili x:ıb::ırli mü::ıyy::ın ş::ıxsli cünıl::ıdir: '
D) Mü::ıyyon ş::ıxsli sad::ı cüml::ıdır. A) Yıxılana balta çalmazlar.
E) Mübt::ıda c::ımd::ı olan isiml:>ifad;ı olunmuşdur. B) Rüst;:ım kişi hJl::ı <b yuxulu idi.
156. Nümun;:ıl::ırin birind;:ı nöqt::ıl::ırin yerin::ı çox sözü C) Qadınlar }ı;)yatımızın b::ız;:ıyidirbr.
::ılav;:ı edildikd::ı nitq hiss::ıl::ırinin sayı d::ıyişils;ı d::ı, D) Sinifd;;ı sakillik i<li.
cümb üzvl::ırinin sayı d::ıyişm::ız: E) P;;ırşanın açıqür::ıkli, sözü üz;:ı dey;:ın bir qız
A) Abinıriyentl::ır imtahan::ır::ıfasind::ı daha ..... olması Mayanın xoşuna g;:ılirdi.
çalışırlar. 162. Onlar ıa~lada iirakla çalışırdı/ar cürnl;:ısi il;:ı bağlı

B) ..... düşünc::ıl::ır q::ılbd::ın g:ılir. doğru fıkrı mü:,yy:m edin. -
C) Az danış, lakin ..... düşün. A) Onlar - qeyri-mü::ıyy::ın ::ıv::ızlik(;} ifad;:ı olunmuş
D) İndi ..... adam yaylaqdadinc::ılir. mübt::ıdadır.
E) ..... göz::ıl t::ıbi::,ti olan bndl::ırimiz var. B) Tarlada - yer z::ırfıdir, yer z;:ırfliyi kimi
157. B::ıdii üslubunxüsusiyy::ıtl::ırini daşıyan hansı işl::ınmişdir.
nümun::ıd::ı ellipsisd::ın istifad::ı x::ıb::ırl::ı bağlıdır? C) Orakla - zarfla ifada olunmuş t;:ırzi-h;:ırnbt
A) Qardaşı h::ıkimdir, dostu müh::ındis zarfl iyidir.
B) Toplama::ımalinin d::ı komponentl::ıri olur, vunna D) Çalışırdı/ar - düzaltm;;ı feill;:ı ifad::ı olunmuş
::ım::ılinin d:ı. xabardir.
C) İmişliyJ yağış yağacaq, K::ılb::ıc::ıra dolu. E) Tarla - düzJltm;;ı isimdir v;ı oınonirnlik yarada
D) Göz:ıllik qüvv::ıtdir, t:ıb;)ssüın d::ı onun qılıncı. bilir.
E) DinlJyir,yazır, sonra da oxuyurdu. 163. Hünarin varsa, saııi tahqir edandacavabver
nüınunasi bar:,dJ doğru fıkirl::ıri ınfüıyyan edin.
158. Hansı fıkirl;ırinyeri d:.-ıyişdirils;ı, Eyler-Vcnn
diaqramında yol verilmiş salıvlar düz;;ıl;:ır? 1. T;;ır:,flari hissacik vasit::ısil;;, bağlanmış tabeli
Miir;,kk;,bsöz/ar Söz bir/;Jşııı;,/;Jri mür~kk;:ıb cüml;:ıdir.
2. Tvhqir ecbnda zaman m;;ınalı feili bağlamadır.
1. Cüml:ı iizvü o . esas 3. X:,b;;ırl;:ırin h;:ır ikisinin sualı var.
2. Nitq hiss:ıl:ırin t::ır;:ıfhri
4. Budaq cümla baş cümbdan :,vv;:ıl işlanınişdir.
quruluşca növüd' . Sabit v 5. Tarkibind;;ı ikinci d;;ıracali üzv işl::ınmiş h:,mcins
::ırb;ıst ol
xabarli sad;:ı cümladir.
C) I-4
164. Na zaman defis işar::ısi qoyular?
l. hamcins üzvl;;ırd;m sonra ümumil::ışdirici söz
159. Eyler-Venn
.. . .d'_ıaqrarnına ::ısasan yaıılış fıkirl;;ıri
1 galdikda
mu:ıyy::m ;;,şdınn.
2. sözl;}risatird::ın satra keçirdikd::ı
Ümumil:ı dirici sözl:ır eıaval;;,r 3 • eyni sözün takrarı il::ı amal;}g::ıl;)n mür:,kk:ıb
ı sözlard::ı
4
4. "açıq" sözü ila sifatin azaltma d::ırnc::ısini
5 düz::ıltdikda ..
5. vasit::ısiz nitqli cümladan sonra mü;ıllifın sö.ZU
-----------------4~-~g~;:ıl~d~ik~d~a=:======
------
- 192-
17 4. {)ıwıı/umı 111ıııtquıılı~ ı birbşnı:ısi nd:ı :ısas t::ır::ıf' il::ı

lı:ıı1.lı s,1/ıı• fikirl:ıri ınli:ıyy:ın edin.
1.,- .,,.,~sxcnıiıı:ı uyğıııı g:ılir.
2. Sit':ıtd:ın dOz:ılıni)dir.
J. T:ıhclilik :ılaq:-ısi ib birinc.:iı:1r:-ıfo bağlanmışdır.
107,o,ııııı \,l\'1:ıı.,•lhı/'."'·l~/ lılrl. ~nı,,sıı,_ııı. sııs l:ır:ıti il:ı ll, T:ısirlik lı:ıl ş:ıkilı,;isi tphııl ctınişdir.
lıııı)lı ,ı·,ı/ıı• lılıııl,111 ıııll.,y)ı."ıııl.,~dıı:ııı. ). Si\zOıı ki\kiı kildir.
1, '.' ' ••~:,l·ıııııı.,
ı. T,'llıilıiıı., ı•.llı., ıı ııııılıır,
) Sii',ılıl,ııı dOı,ılıııış ı:dıııılır. 175. 1lansı 110nıun:1lb vasit:ısiz nitq labcli mür::ıkbb
.İ, lliıiııı·I 1,ır.ıt:ı ı:ılll·siılik .ıl:ıq.ısi il:ı lı:ı ,lıııınıı~dır. dlrnl:ıdir'!
:,:~ıo 1-.,,r,ıd isiıııılir, 1. ı\ğsaqqal: ''T:ık bire;-,an;ış qoyuıı qalsa, m::ın:ı
..T,ısiı lilı lı:ıldııılır,
' h:ısılir", - dı.:y:-ı dli~iindü.
2. R:ışad lı:1kinı: "ı\y qarclaş, x:ısl:ınizd:ı c.:iddibir şey
168./J,ısııııııııı c·tlııı1sl'::lı,ı,ı lıirl,1~111.,siııiıı. :msı:ır:ıli il;ı
yoxdur, lı:ıy:ıc.::ınlanıııayııı", - dedi.
tı:ı~lı ,ı·.ı/ıı• l'ıkııbri ıııO;ıyy. ııbşıliriıı. 3. "Ds:ıs yoldan bir az aşağıda cl:ı gil:ıııar ağacları
l.'l'.ııkilıiıı.ır.ilr.11 ,.,., 'S.Xl'IIIİII, ııygııııdıır.
var ki, b:ıxdıqca h:ıv:1siıı g:ılir", - dcy:ı sürücü
~.lliriııd f,)l';ıl~, t:ılı.-lilik. lııq:ısi ib lııı~lıııııııışdır. dill:ıııdi.
J lsiııııbıı ılOı..ılıııiş isiıııılir. 4. "K:ıtib yenidir, lı:ıl:1 lıcç kimi tıınıınır", - dcy::ı
.ı, ~l!\ı-.ııT,,ıl isiıııılir. ~ir:ıli dayı süz:ı başladı.
.. T.ısiılilı lı:ılıl:ıdır. 5. "Uşaqlıır, h:1y:1ti s:ıhıııaııa salın, qoııaq olacaq'', -
ıley:ı R:ışid gilst:-ıri~ verdi.
169.1ltııısı s,lıl.1r !ı.,ııı isiııı. lı;--ıııı d.ı nidıı kiıııi işbıı:ı 176. Vcıın diaqraını :ıs:ısıııda
hilir: 1 il
1.pııhıı ~- ııy .ı. lıı:y ",\'ııc/,ı uıl,ıııı sıul,> oldu '111111,/ı;ııııçinin sad;ıliııinin höviik-
,1.nh ~. \'ııy (ı, ııy
{ii/s.ı!lıfu i111111lıilıııir"
cilıııl:-ısiııd:ı ilslHııd:ı Roma r:ıq:ıınl:ıri yazılmış ifad:ıl:ırl:ı
170.11:ınsı silıl.ır lı;-ıııı isiııı. lı;-ıııı d;ı ııid:ı kiıııi işl:ııı:ı bağlı doğnı fikirl:ıri nıil:ıyy:ın edin.
hilir: 1 il
1.\\~' . l'Y J, (\:-( illJııııı~

•t.ny~.lwy h. uy frilıfir.
rıılıış~ıı
,ı, kildi
171.Uş,ı,ılaı·ııı r,ılışq,ııılı.~ı hirl:ışırnsiııin :ısas ı:ır:ıli il:ı

lı:ı~lı .ı·.ı/ıı· likirbri ıııil:ıvv:ııı t·diıı.
l. ,--,.-, •., -,.~ s:x~ı.ııiıı:ı uyğıın g;ılir. 177. Subyckt ınübt:ıda olımır:
•. Hirin~it:ılıl•lilik :ıl:ıq;ısi ib bağlaıııııışdır. ı. X:ıb:ıri ~:ıxssiz lcill:ı if'ud:ı olunnnci.lınl:ıd::,
3. Fl'ikbndi\1,;'lltlilıııişdir. 2. Xnb:ıri nı:ıı.:lıul nüvl;,ı ifad::,olunnn cilml::ıd::ı
·LOmuıni isinıdir. J. X:ıb:ıri ın:ılum ııöv l'cill::ı ifod:-ı olunan cliınl::ıd::,
5.M,,n:ıutıiyy,..ı pkil\'isi il:ı işl:ııııııişdir. 4. X:ıh:ıri qayıdı~ ııüv lcill::ı ifod;,ı olunan cünıl:ıd:ı
172. i.h:ı;,)r/,}riıııi:iıı clı'il'ilşA.ııı/il'i birl;ı~ın:ısiııiıı :ısas

1-'r,,liib hnµlı .,-.,ııı:tikiıt:ıri 'mn:ıyy;ııı edin. 178. Sııitl:ırinin hamısı dodaqlanan v::ı qapalı saitl::ırd:ın
L, ,.sxcıniıı;ı uy~ıın µ;,lir. ibar;ıt cılıın lcill:ıri nıü:ıyy,ııı edin.
2.1,'l!(İrlik h:ılııı pkit,·isini q,,.hulı.-tnıi~dir. ı. gilli\ıns:ıyir 2. b:ız:ıyir
3.'t--lJıısubiyy:ıt ~:ıkil\·i:ıi il;ı i~l:ınıni~dir. 3, üzg:ıy:ı 4. s:ıp;,ıl;:ıy::,r
:· Sifotıbn dil .:ılnıi~dir. S. silpilrg:ıy:ı (ı. gıınıldayır
:i, Söıfüı ktı~(I fo-ildir.
- 193 -
:.....~.·~. .
lliııi,.i::.L • •
,l/iiı·:,ıı/ararası alaqiJ
184. C:ıJvJIJ Jsas:ın ,·erilmiş cünıb il;ı
b .1
d:) i,bıP l:ıilir. lakin
tikirl:-ıı-i nıü;:ıyy;:,n edin. ag I J'aııı,ş
• • • 1.· •
1;g, .-\,nlıqJ:ı mı ı hıss,,sı 1--11111 • , • ~
1,ı,;;ik ııı.:ııı::ıy:ı ııı:ılik tılımır: , rol bornııccı dii:iilmiiş ağcıclaı-ı 11 rar ., .
'"' 3. -Ja· • I . ,ııuıgı tı
l. !!Ö: uxşorırc ı. ıa,,ı:Jr;;
1. Mübt;:ıda söz birl;ışın;:ısi il;}ifad;:,

olunmuşdur.
180. Tabdi ınür.:ık.bh ı:üml.:ıl;ınbn lı:ınsu~ın b:ış c~iınl;ısi ., ismi x;:ıb:ırlidir.
,-yri-mib~·y.:ın ş.:ıxsli. bud:ıq ı:i.inıl.:ısı ıs;ı şJxssız ,
.) . X:ıbJri sabit söz birl;:ışm;:ısi il;:ı
ı:ünıl.edir'.'
olunmuşdur.
ı. D, YirLr ki. ~.:ılı.:ırd.:ı l:ı.:ırk bah::ılıqdır.
➔- Cüml;:ıd;:ı tabelilik ;:ılaq::ısi var.
::!.B.:ı~k acı0.ı tı.ıtdus:ı da, 0zünü o yer.:ı qoymadı.
3. El- ki bi;iıı.:ı :ınğı nııurdu. üzün;ı baxmaq rvHL:ıyy:rn ş;:ıxsli cümlJdir.
olınurJu. 6. T;:ıyin feili birlaşnı;:ı il;:ı ifad;:ı olunmuşdur. Yanlı5 1
➔. E~iı<lim k-i.üç günd.:ın sonra Nadirin to~,udur. doğru
5. Günon:ıd:ın xeyli k~çmişdi ki. bizi iç::ırı d;ı,·;ıt 185. Altından x;:ıtı ç;:ıkilmiş sözl;:ırl;ı baQiı do. .
eı<lil.:ır. •
mü:,yy;:ın cdın. - gnı fıkır! :ırı•
Bird;ııı isıifad;ı etmakl:Jıııiixtalif ad,ıd/aı- 1. /

181. .\'a. r 1/ik/ariıı b2:isi ,7orxııdaıı _ı-anıııır.
--.- . . -~m
O, bml,m yerıııdtJıı dık atıldı. •
Oıııı aonııd,111. ıı ıralıar ecli'Jıı t,~kcc1 ıalı!_ı·i
halas111111 I. Birinci i say. ikincisi z;:ırfdir.
i fi . 2. H;:ır ikisi düz;:ılım;:ıdir.
.-\hından x;ıtt ç.:ıkilmiş sözbrin t;:ıhlilind::ıki salırl,1ri 3. H;:ır ikisi saydır.
mü;-ıvY.:ın edin. 4. H:ır ikisi z;:ırfdir.
l. İkisi d.:ı feild.:ın düz;ılib. 5. Har ikisinin kökü eyni nitq hiss;:ısidir.
2. ikisi d.:ı ··-Jaıı .. şJkilçi i q;:,buledib.
3. İkisi d;:ı ,-,"_,......_
sxemin;ı uyğundur. 186. Altından x:ıtt pkilmiş sözl;:ırl;:ı bağlı doi!rufk· ı .
.. d. _ ı ır ~n
mu:ıyy:ın e ın.
-L İkisi d;ı isimdir.
5. İki5i d.:ı frill;ı .:ılaq;ıl;ınib. Giiııdc1 dayanma. qaralarsan.
GiiııdJ i/...isaat açıq lıavada gazmak la:ııııdır
1. Birincisi isim, ikincisi z;:ırfdir. •
182. 01111 qoı:rııdaıı. ııaralıar edan 1c1kca balasmın ta/eyi
2. H;:ır ikisi düz;:ıltm;:ıdir.
idi. 3. }far ikjsi isimdir.
Salimi'Jqoı:rndaıı a ir. ö:iiııii ala ala bilmirdi. 4. H;:ır ikisi z;:ırfdir.
.-\hından x;ıtt ç.:ıkilmiş sözfarl;ı bağlı düzgün fıkirl;ıri
5. Har ikjsinin kökü eyni nitq hjss;ısidir.
göst;ırin.
1. İkisi d;:ı feild;ın düz;:ılib. 187. Şagirdlariıı çalışqanlığı birl::ışm:ısind;ı ;ısas ı:ır:ıfin
2. İl.isi d.:ı ''dan.. ş;ıkilçisi q;:ıbul edib. t::ıhlili il;:ı bağlı doğru fıkirl;:ıri mü:ryy;:ın edin.
3. İkisi d;ı """' sxemin;:ı uyğundur. 1. Fcild;ın <lüz;ılmiş isimdir.
.:.1.ikisi d;ı isimdir. 2. Üınumi isimdir.
5. Başlanğıc formalan farqlidir. 3. Tarkibind;ı 1 !eksik, 2 qrammatikş:ıkilçi var.
4. ismin adlıq halındadır.
5. Konkret isimdir.
183. C;ıd,·;:ıl;:ı ;:ısas;:m verilmiş cüml;ı ib bağlı yanlış
fikirl;:ıri mü;:ıyy;:ın edin. 188. Miial/imiıı qayğıkeşliyi birl;:ışm:ısind;ıki ;ısas tmfin
Ünmıııı maqalasiniıı sarlöı-/ıasi redaktorım xoşıma t;:ıhlili il:ı bağlı yanlış fıkjrl;ıri mü;:ıyy;ın edin.
vtdi. 1. Sifatd;m di.iz::ılmiş isimdir.
l. X;:ıb;:ıri s;ırb;ıst söz birl;ışm;:ısi ib ifad;:ı doğnı 2. 111ş::ıxsin t;:ıkinin m;ınsubiyy;:ıt ş;:ıkilçisini q;ıbul
olunmuşdur. edib.
3. İsmin mi.i;ıyy;:ın t:ısirlik halındadır.
')
Mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli cüml;:ıdir.
, doğnı
.) . Mübt;:ıdası ismi birl;:ışm;ı il;:ı ifad;:ı yanlış
4. T;:ırkibind;:ı bir ci.iryazılan ş;:ıkilçi var.
olunmuşdur. 5. Konkret isimdir.
4. Feili x;:ıb;ırlidir.
doğru 189. İsmi birl;:ışm;:ı işl;:ınmiş hansı cümbl;ırd;ı :ıdat
5. Cüml;ıd;:ı uzlaşma ;:ılaq;:ısi var.
yanlış vardır?
6. Cüml;:ıd;:ı il d;:ır;:ıc;:ıli üzvl;:ır
işbnmişdir.
yanlış l O, kür;ıyini ancaq bir saniy;ı yerd;:ı saxlayabildi.
(İ. afandiyev)
~- Ç~kilin'.i!;ıri _keç;:ık, bir _azrahatlanaq.(_İ. t~~!tı)
.,_Bırc;ı kıçık oolum dörd ıl m::ıkt::ıb::ı geıdı. (
~ k
4. Raşid ali m;ıkt;ıbi qurtarmamış evl:ınm:ı ..
•ıst;ımırdı,
• . lakın. S:.ıad;:ıt 1ıaqqın dakı gal;ıc;ık xo~
niyy;ıfüri aydın idi. (M. C::ılal)
- 194 -
.\fi;ı·::.ıılar,ırusı ,l/aıp
195. "Erib.ır i ,· ıı·,. ~/ ---------

,..,s:ısıııu-ı -~~•'"· ~x.ıı ıcı,1r ~iicdiir .. nünıun:ısi
-• u~ı,.ıııılugu nıü.ıyy:ın edin.
1. D, gru Itır
-· Y:ınlı~dır
a. ~t:n1L'İns x.:ıb.xli l:üınl:ıdir.
h. lkı qranını:ııik ;-ısasd:ll\ ilıar;-ııdir
c. ~özbrin h:11111sı ad bildirnıi;._ •
i. ISm.:ı ai i ~;ıkil~·i i:xtisarcdilih.
. • ··•.'cıırli müJYY.:ın ş.:ıxsl i ı..·üınbbri mü.:ı,Y-ın c. ö 7 brd;ın birinin kökii sifatdir.
191,15n1ı x.- • -• • •'
,-din. d. 196 • Alıı n ctan x;ııt ı;;ıkilıni~ sözbrin lı:ınsı nitq hiss;ısi
1_f,·l;ır t;ımiz\J~ ~-, _ oln~:~s_ına gör;ı işl:ının;ı ardıcıllığını mü:ıvy:ın edin.
.\rzu hütün ~unu ı;alı::,ırdı. l. kılı bağbma ,
;· \\;ınim .:ın :ı..1x :ırxalandıgım öYl:ıdbnmdır. .2.z;ırf
~-H'r ,ı:-,i qi~mJtinümidin;ı bıır.ıxmaq d::ı 3. sif:ıt
• ;;l;ı~lığın bir tn:1hürüdür. -4.sa,·
~ \l;ıh;ıbb;ıtin sallığı ail;ınin g;ı\.;ıc;ıyinin t.:ıın;ı\idir. Cox iıısnııı mağlııh cım,1k ç.--ıtiııdir.
6:ad 3 J;ıt q:ılib g;ı\;ıc.:ık. (ox lıi/111,ık lııışııcnlı,~ı g,--ıtir,Jr.
Doğnı si>:dnııışı111 :am/ görm,1::..
192.Fı:-ili x:ıb;ırli mü.:ıyy;ın ş;ıxsli cümbbri mü.:ıy-y.'.ln
tıılar dt.'ıııişdir ki.---'-'-'---'--'-'-'-'-'-':..:..:C-:>
.--1 dnıııa-dnıııa oii/ olar•
edin.
ı. Ş;ıh;ır göz.:ılbşınişdi.
2.G:ıtirdikl;ıri şeyl.:ırin h:ımısı iprid:-ı idi. 197. Altından x:ıtt ç:-ıkilmiş sözl::ırin hansı nitq hiss;-ısi
3.Sankibülbüll;ır d;ı, çiç;ıkbr d;ı seYinirdi. olmasına gör:ı işl~ınm;ı ardıcıllığını ınü:ıyy;ın edin.
1. feili b:ığlaırnı
.ı. Bacımın küs:ır:,k e,·imiz;ı qa)ıtmasını b:1ş:ı düş;ı
2. z:-ırf
bilmirdil::ır.
3. sifJt
5.Santelk::ınd h::ıkimi idi. 4. say
6.Adil.doğrudan da, qocalmış \'J .:ıld:ın düşmüşdü.
A::.adam tapı/ar ki. qiirlıaıda ,·aıaıı lıasrati ila
yaşaııınsııı.
193.Eyler-Venndiaqramı asasında
I il A::.daııış ki, sö::.iiııiiıı q(l'llıati olsıııı.
Saıııandariıı diisiiııcalari. onuıı kiııomıı: lıaaq111da Dii: sü::.qıl111cdaıı kasarli olar.
dediklariböyiik alıamtı,yata ıııalikdir cüml~sind;ı Qayıqçılar dalğafarı rnra-rnra salıila çıxdıfar.
üz:ırind;:ı Roma r.:ıq;ıml:ıri yazılmış ifad;ıJ;ırJ;ı bağlı
yaıılış fıkirl:ıri mü:ıyy:ın edin. 198. Düzgün :ırdıcıllığı mü:ıyy;;m edin.
• feild;ın düz;ıl;m sifot
il
• feili sifot
• adlardan düz;ıl;ın sifot
. İsmi birl::ışm;ıdir. 1. S;ıdaqatli dost lıeç ı·axt yaddan çıxıııa:.
5. Feili
2.X:ıb;ırJ;ı uzlaşma 2. Çalışan lll,Jqs;ıc/iııa çatar.
birl.-:ışm.-:ıdir.
pozulmayıb.
3. Satira öldiiriiciigiiliişdiir.
199. Düzgün ardıcıllığı mü:ıyy:m edin.

• feild:ın düz;ıl;ın sifat
194•Eyler-Venndiaqramı .:ısasında • feili sifat
• adlardan düz:ıl:ın sifat
Sananm da!11sdıq/arını,
Din/Jyicilar ı. lstedadlıları ıniikafatlaııdırıııaq lazımdır.
2. Qanmayaıı qaııaııdan zövq ala bilmaz.
onu
~a - ldakı/arlaIIdavranısmı çox bayandı/ar . 3. Kiisay;,ıılari /ıeç kim xoşlamır.
~tıbsind;ı üz:ırinda Roma r;,,q:ımlari yazılmış
1
ad:ıl:ıri;:ı bağlı yanlış fikirl;,,rimüayyon edin.
I II
1• X:ıb:ırl;ı
uzlaşma
h:ımcins
:ılaq:ısind:ıdir. 5. İsmi
üzvüdür.
2. Feili birl::ışın;ıdir:
. birbşm:ıdir.
_:~:::::::~~=====:::::=_-J.:--------
- 195 -
Buraxılış inıtahanlarının
modelina uyğun mntn
tapşırıqları (11 illik) '), f ) 1ıı, 'J.
!ı ı IJ İ .'
'1 .• i 1 ',
!ı 1 ,j l 11
~- ••. rı
j J.:•ı l•j 1 / il ı ı.ı,J.• J, J ıııl

) ~,,jı, .1/J JJı.'IJ,•,i;ı 1 .l.•1 •(,
• . \ıı:ııı~ı... ;ııııı:ıq
"j )IJ.,ljjJJJl.ıJJi 'i' ll.ı 'l,ı"·tı,,J;•,ı:11
Dtiııyac.l.ı :ııı \'ı).\ -.,c,'11yı ~ı; J
\:l
ı •
• • • ı j ·ı .. irdl 11 l.ı ııu,q .ı •ı ıl· ıı!ı ;'I !.ııı, 1 1.•J,: 14 ıı
llll• .., Bir ın.,~LI •ı ıı 1111:111 1
ı:, ıı t. 1 ,. • . 'ı
' '/-ı/ 1.J l l1Jl1/l,!ll1,"/ •f.•.-J, , J'
• -· • j l /'ı ·ı
•dırılı. .1. U. ııı:ı~ql:ıı.1 ~·o>. l:ıqeıd y:111:ı~ııı ı. • • ,· • • - ' ... " '-' 1 •'/ :/. ı
/JJ.~.- f3Jl/4 ,
t.::ıJ.--,,ı kıını oııtı yu.\11 ıııt:ır v.ı 1ıır t.h / • il'',. <,-:ılıııı J , I ,-
.,,·,ıı·ııdı 1)) ) ,. -: J / 1
, . · •~, 11:ır d.ıh ,ı_
- . 1• 1ıı 1:ıııu.,
.,, <,,. j.
ııı. ~qııı qurı:ırc !!,'illi
ııı.1~q:-ı g.1l:ıııd:ı hir qo":-11111111 yı:ııı:ıyıııı yı:

, , ııdı. lııııı:ı
:3. 1J:,ıı,ı ıııııııııı ,1.,ıJ I Joı tıı•J '· ', , · ,, ., ' •·,,
~ör:ı d,..,,ıılıı !.!iicl:-ı ,wı ıv:1 hılir~i. ___ _ uııııııııd.) ..'jıırn J •ıl.ır' 1
~:ıµırdl:-ıı.ıı~;~ı-.,ıııd;ı i~...ıh lıır ~.ıııdlı ıı{dtı d:ı 'ı'<1I lı,ı 1 u 1 ıJıı. ı•ı ~ı•,ı;ıı:,!,Jı
var iJi. :\dı Li ol:ııı lııı ,ı~l:.ııı :,µıllı. 111.1k,•., c:ı ,ıı.ıtlı ı ı ~ .ı ı, il•..ı ı :· J ı ı .ı ~-
ıı ı, •. , , , b ', ı, ,., , ı u1 ;,. , .
idi. O11ıı lı:ırııı lıı.:l:ı taıııyınlı. Mıı:ıllıııııııiıı ıı.ı ııı,iııı I ilı'J,ılJJJ lı:11,J /ıJ.,tJ/J)/lı •;/..;
Jı:ır ~ün d:ır:-.d:ı v.11111:ısı l.ıy:ı ·n, ııı:ır:ıqlı ıılı liıııı.ı
.j ll•ıyı,,ıııı :·.•ıılıJJ.; lı..ıı :ııı ı, ı 1,');•.,,.,,·,·t.
uür:ı-c.l. lıir d:ıl'.1.Li ııı:ı-;,q\'1),1 ıııiir:ı,·1.11 cılıh dedı· :ı. l :.ı .1!· .)J:-,.)ıı 'JIJIJ •h lı!', ıl'. I•
~ - Miilıı:ır:ı~~~~~ <":ı~ıı:ıı ı:dıh ııd.111 lıiı -,iiı /'ı...) :ı - BJ 1, ,_4 (,j • '.
sonı~ııı:ıq is1;1yir:ıııı. Sil n:ı iıı;iııı ın. ~ql. ıJ:ı \'llX :ıxı 1) ) 4 . 'ı 1 ) ) . /4
yalırsııııı'.'
• -- Oi'.dıını. ,ky:ı ııı:ı-:,q\"İ iiıııııiı 1111 ııı. d. ıı ·:ıv:ıh 4. M:ıtıı.) :,..,:,:-,l:11;111:1~1:J·,ı, ıı bı,n:;ı,,l;, 1 " ı)-;,.,,
1 11:J r• ,✓,.,ı
\crdi. --s:ırı.1 cl:ı g.ılir kı. ııı:ııı y:,111:ıııı·ı ~)llı:ııı:-ı, ııı. ıı ,,ıiı. '/'J-ıll ı:dııı
göı.l:ırinıi yuırnıraııı. hır :ıı: d:ı yııxııy:ı j.!etıııi-; kiıııi f/J,/ ,J/1 ıJ· ,J.ı\,ı(!,,
gürliııür:rnı. J\ıııın:ı :ı~liııd:ı, 111:-ııı ı:b lı:ııııııı M:;ıı,ııı ,ı~ı,,ı,ı i ,ı~,,~, 11 ...
,1.,,,ı,, ...
. , ...ı ıJ✓. ,'3 t/~ 11:;
•• ~ .... ·
d:ıqiq:ıl:ırd:ı idııı:ııı ı:ı-:,kilaııııııı r:ılılı:ıri il:ı glirii)0I>
.,ıı_:_ıu~·iJ.ı H.!ı:ln. __ . _ ·-
onıııı nıiidrik ııiıql:ırin:ı qııl:ıq :ı:-ır:ını. Uıı:ı l,'.hr:ı d:ı
ırı:ııı çalı~ır:ıııı ki. nıiiıııkiııı q:ıLbr ı;ox y:111111.
ı. Hi;JIH'İ :ılıı:ı.,d:ı Jt) ıl :ılJ%,0<h11 J:,!Jhı1J:i ı;d •:ı
Bir güıı d:ı alıııdı ki Li hiilliıı gcı.::ıni "ö/!iıııl lıd:ı
~ ı:ikiıl:ır :-,t:ıııd:ııı ı;,,ın:;.d:ı 11·..,fo •ıl'h'ıı,ı'/.\..,
qırpınad:-ııı x:ıst:ı :ıı:ıs11ı:1 qııllııq t;tııı:ıli ııldıı. llu
·ı. Jloı·ıi~. fııııhıy:ı ıJ:, 1 ıy:ıJı :-.,:ık ıhı~!,ıı, ..,yJ,
s:,b:ıbd;ın cl:-ı s:ılı:ır ııı:ı~Lp g:ıl. ııd:ı d:ıı:,d:-ı 111111
ı•ııw
/4. l·.piqı;ıf V:) ~ıt:ıtl:ıı:ı yı;J '/l'JJ)J/.
ıuıdıı. O cl:ı b.1rk yaıdı ki. lı::ıtt:ı sa:11111
ı:-ıııg -;:ı:-.ııı.1
bcl::ı oyanm:ıdı.
ı.p,ıı n) ı. ·ı r;;ı 4 f) ,.4 , -; :·
M:ışqı,:i yatıııış ~:ıgirıli giiriilı :ıııı:-ılli-lı:ı)lı !>.M:ıtıııh ııııqı:ıl:ııiıı y,:uıı,ı JJ:ııı~J ı,ıiıııl;, ;,;;ıı!~ iı:,/1
•ii::iiııdm p.rdı. O, Linin qolundaıı y;ıpışılı lJl)<prdı: /\) S:mi,ı lıöylık µ,.hı;:1;ııı •ı;ıı.
- S:ın n:ı c.:ür:ııl:ı ın:ıııiııı ııı.ı~qiırıd:-ı y:ılnıı'i:ııı'! BJ M:)Jjlı,:ı; ·m;,;ı :,:.ıııiıı ııııı:ılJıı,ııııı iııı )~•:•
>;·•••:•
- Usıac.1. - dey:ı Li ı.::ıv:ılı vcrdi, - lııı ~iı:ı lıı;J. C) rı;ııi idııı;ııı kıııııpkhi .ıiJı.ıb '.;}.
g:ılib ki. gııya nmı yatmı~:ıın. M:ın idnı:ııı t:ı~kil:ıııııııı O) M:1)q,;il:1,- lJ:)Jl'.)f:11Jibili,:ı J)WliJı. ıılı JiJh•~l~ı
r:,hb:ırinin yanında idiııı. orııııı miidrik ııiıqbriıı.
E) 'l •::ı.likl. ııi'ı•ıb.11i yıırı) ııb,;;q.
qulaq asırdıın.
Bunu c~id:m nı:-ışqçi Liy:ı bcb hir sıı:ıJ verdi: 6. M:-ııııd:ı prı/İV;)ıb ·ıı;ı i)ıııı 1 Jıi:-tı. J:mJı.:n ~,t,\w,'
- 8:ıs idın:ın t:ışkilatınııı r:ılıb:ıri :,;:ııı:ı ııı~ıııinı ı.;ıx,ınh:ı, dlıııl. 1.r :,ı;ı~ııı.J;ıkı nh1 p 1 :ı. ıJı:ııı•ı',"•'
haqgında n:, dedi'! !ı:)lnl g:-ılııı.):ı.'
Balac.:aşagird lıazın.:av.ıh oldıı ııııd:ııı rıı:ı~q\:iııiıı
sualını d:ırlıal c.:avablamlırdı:
. . .• , ı' '•,:rj.01.
- İdman t;:ı~kilaıının r:ılılı.1ri ın:ııı:ı b •l;ı llt.!di: 7. M:-ııııd:-ı q:ıryı!)tıııf:ı • ı~:ıı, ~, 'J 1 >yııJııııı1 .,ıı;.J •
n_~ı s:-ııı 1..ı Iı_ ı:d Iıı, _
M:,şqçi şaginliııiıı bu cavahı q:ırljısıııd:ı ıı:-ı Slhilıı 11111·,)·tlı:Jı (J,ır~ı/ı~ııı ı-/ıııi/Jıl,;
dcy;,c:,yirıi bilnı:ıdi v:1 susdıı. O, l .iııiıı lı •l:ı cnv:ılı tyi,;,/1/ııı.) !
\'cr:,c:-ıyiııi hcç !!f:lııırı dil..l:i!Jirı11,1111i.wli.
--~-- -,~~-
Rıınu·ı/ı~· iıııtalıaıı/arııııı .
1clııı.,
- 1 ıııo, ıırf:ıııı 111)/ .
------ . , Jıi:-:-:-ısinin m;ızmunumı -t rürnl."Iih •• • 11 tııf!.şırıqları (1 /illi!.)
,ı~r11ın•=--·..
1
. • " Q .. . ..-:--~--~:__ ______ _
. ,it:ı,' !ırıh) azın.
9.•i:.,ıtı,ı, .. • • ıışl.ır
coz:ıl oh .1I" yuks;ıkbrd:ı •. .,
• • ll\:,ır:s.ı. 1ı:wa s.ıkıt -.-_1
~ • r. • \:,ıqdaıı \',"\v. . .
yuxarıJa "t ~ı·
.. 1110!>er ı:1ıyı
. ~ l r;ı"k.y.ıxııı
,. .
uç:ırsa. dı.:ııı:1k .
.
ob VJ ya si 11 1· . ıı yıı ~;ıı;:l 1ır, lı;ır an tırtıııa
• ' l ( ='1 1 yngış yağa bil;ır.
Bcl:-ı örıııkh •
'3limizd:) 1 • • rı çuxaltıııaq mümkündür.
.. • ı~y:·anlarııı
1ıı:;s ctm:ıl;ırı ıh b· ;;ı .. ı.ıhi;ıt lıadis;ıbriııi üııc:ı<l:rn
. •
1. hJkı tan 1 . •... •'~ ı lııı,1111l1 ııı::ıluınatlar nlsa da.
,ı. 2. ı o :1r.ıq subııı olunmuş bir fakı yoxdıır.
11. M;ıtn;-ı
. ;:ısas;ııı c:vf,,
n
11 k. 1 •
:ı ( J 1 ( O!!rtl
. .
fıkırhrı ınii:ıyy:)11
C( 1111 ~ ' ' '
Hcyvanlarhava durumunu Sc1bab ı\',1tic,>
tJxmin eda bilirmi? 1. S;:ıs dalğalarıııııı uzaq
Heyvanların m;ısaf.:ıl;:ır;ı yayılması
iıl:ırin yağışdan ;ıvv;ıl özl;ırin;::ı qapalı ın.:ıkan hava ...
")
Quşl.ırı n ycr;ı yaxın m;ısafod:ın
ıapmağa çalışdığına diqq;ıt yctirnıisinizıııi? Qar durumunu u<,:ınası
vai!.:ırk:ın pişikbr haraya qeyb olur? Sizin dd z;ılz::ıb J\'VJld;ııı hi. s 3. ı\tıııosfrr t;ızyiqinin diişnı:ısi
~l;cağını ;:ıvv;'.'Jlc;ı<l;ın x;ıb;ır vcr;ın bir ev he)'\·::ınınız ctın;ısi ➔. D:ıniz lıcyvanlarının d:ılı::ı d;ırin
\'armı? sul:ır:ı g,ctııı.:ısi
t. Çox yayılmış
bir inanca gör;,. lıeyv::ınlar 5. Hcyvanl:ırııı 6-cı hissinin
kilornetrl;,:ırl:ı uzaqda olsalar bel;,, z;ılz;:ıl;:ı, f111ın:1 kimi olması
böyükı:ıbi;ıt hadis:)brini ::ıvv::ılc:)d;:ın ~ıi~s eJirb~. ı. A) 2, 4 8)2.3.4 C) 1, 2
fl;ıtta bni t:ıdqiqatçılar t;,:ılılübli t:ıbi::ıt lıa<li :ıl::ıri D) 1, 3. 5 E)4.5
başlanandan ::ıvv:ıl hcyvanların naralıat v;:ı s:ıbirsiz
olduğunu bil<lirirl::ır. Ancaq bu haqda konkret bir fakt 12. Ç;ırçiv::ı<l;ı verilmiş fakı ın:ıınd;ı qarşısında r::ıqzını
olnıanıaqla b::ırab;ır, ınövcud nı;:ı)umatlar da Y?Zılınış h_ansı ci.iınl::ıd::ıki fıkri :ıs::ıslaııdırın::ığa
xıdm;ıt cdır?
yct:ırsizdir.
.8.ıs,_gör~s,:;,n,JH~yyanlarJn. 0-cı
_hissi_yannı.7 Bir Yarasalar ,Jtrn/lanndakı cisiııı/,--,ri /ıi.ı·s
çox t;,:ıdqiqatçılar______ 3. Onların e/111,)kiiçiiıı .ı·iiks.)k ıiır,Jyişli sas clrıl,~aları
yrıyırlcır. Bıı dal:J.alanıı aks-s,Jc/aları rurasa
fikrinca, insanlarlamüqayisa edildikda lıeyvanlar
beş duyğu .... daha yaxşı istifad;ı etcliyincl;ın r;ır,J/iıul.m qahııl edilir ı·a he/,)lik/.J, .rnrasa
qavramaqabiliyyatlaridaha güclüdiir. /ı.mıiıı ı11iilıiıi11 ,111rıılıış111111 d.Jqiıılaşdirıııi.;· olur.
. Heyvanların ;ın güclü duyğuları eşiıın::ıdir. A) yalnız 5 B) 2, 3 C) yalnız 4
l1t~anlar dalıa çox 20 v;ı 20.000 hers aralığındakı D) 4, 5 E) 1, 3
s;ısl:ıri eşid:ı bildikl;ıri halda, ın;ıs;ıbn, fıll;ır 16 v;ı
!2.000hers aralığındakı s;ısl;ıri eşid;ı bilir. Sığırlar 13. Ç;:ırçiv;ıd::ı verilmiş sözün kontckstd::ıki nı::ınasının
ş::ırhin;ı aid y,ııılış nüınun:ıni mi.i::ıyy;m edin
ıs;ı 16 v;:ı 40.000 hers aralığın<lakı s::ısl:ıri eşidir. 4.
Söziiıı Niimıın;,
B;ızj heyvanların ::,trafmühiti qavramaq üsulu başqa
Qarşılıiı
cür formalaşınışdır. T:ıdqiqatçı tar fı llJrin z:ılz::,l;ıni
1. x;:ıb::ır etm::ık Tııji:111111 olacağı ulıalzl'iJ
;ıvv;ıld:ın hiss etdiyini, xüsusil;ı iddia cdirl;ır. Fill;ır
,wı·iJ/d,m
xiJhJredilmişdi.
şok dalğalarını v;ı v;ırdiş etm;,:ıdikl:ıri titr;:ıyişl:ıri
2. qavramaq Oqtay diJrsiyaxşı qarramışdı.
q~laqları ib deyi], ayaqları ib kilometrl;ırl;ı uzaqdan
Adilaııiıı ii:!-gö::.iiııd.:111 onuıı
hıss cd;ı bilirl::ır. 3. sezm;:ık
ııarcılıat oldıı~ıııııı sc::.m;Jk
F D;mizqağayıları fırtınadan avv;ıl sahil;ı dönürl;ır.
miiıııkiiıı idi.
hırtınadan ::ıvv;:ı) atmosfer t;ızyiqinin düşm:ısi bcl;ı
duyıııaq öırajindakı iııswıhırm /ıalıııı
~Y\:a~l~rüçün bir x;:ıb:ırdarlıqdır. Atmosfer 4.
dııyıııaq empıııiyadaıı X,Jb,Jr
IJz~qının düşm::ısi eyni zamanda hidrostatik (su) ı·erir.
~zvı • '
-~qın d;ı düşm;ısin:, g;ıtirib çıxarır. Bunun Ç;ıtin ıııas,1/,1/,Jri başa diişiib
n;ıııc:ısind d . başa <lüşnı:>k
. • ;ı. :ınızd::ı yaşayan heyvanlar daha. d ::ırın
1ara
• 5.
/ı;ı/1 etııı,1k /ı;:,r şagirdiıı işi
~u
al d
gc ::ır;ık fırtınanın t;ısirind::ın qorunmağa
Ç
ı~ırlar.
deyi/.
g "n~Ju,rbağalar
' 1'>::ınd· •
fırtınadan :,vv;:ıl Jı:,cml;ırini A) 1, 2, 5 B) 4, 5 C) 2, 3, 5
q'Jrbağalarırır,.. v;ı yüks:,k sos!:, quruldayırlar. Bel:ı D) 1, 4 E)3,4
· •
ed:ı b"I . ~ors:mız, fırtınanın yaxınlaşdığını t;ıxmın
1 ::ırsınız.
- 197 -
. . · f ıl ıı/ııı·ııııtı 11 111,l.-liıı,ı ııı·~ıııı 111,ılıı ııııı~·ıı·ılflllrı illi/,)
( //
I,ııııt\/ 1,~· "" I III ı' ıl.ıl'sl
:Xo~h.,:\1111,
1.ı. i\ 1--111.,. ~;h:ııı l\;111~1 t'ı\..ır d,ı~ı ıı ıl yif.' :ırıl:ııı
1. 1._)ıı:_.\;ııııı tıı:-:~ •1111.,
q:ıtııli:, ~-.-ıi lı(ıtı\ıı ll\'Y\'lllll ı ıir IİIP::ııl' • ılı,)t1 l'lııı,ıvi
. 1.s.,v • \·ıı:ı.• Sl'\',)l'dİ
• (11
'(jlllHlll
, l 1,·y.ın 1
. l ,1, s:ıyıı ,.,ı ı·d.,ıı iııs·ııı
. • ı ıı 1.ıır •• ~l\lflıı
\ ıi\..:-,,\..,lir.
~- lky,.ıııtıı ~-1\1111\1,,:;;ıt'.-\,•t' ı,, \ı:ı~ ,,-r;-ııı ı,,\ıı,
, ,ı ıı.,qı ,....,ı,,rı ,ı.,, ı. ı•(ııı.ık SJlıılıiyy.,ıi I _\ıı:-; l'liı'ilı
lı:ı.fo,,ı,,, inı lııss ı·tııııı l,1r, l,ıııd:ı
ıi\'ııdıı
.
s.,vıılı.,ı
.
ııı:ırııq
ı·ıbrıııis.' lsı.,dı'y,: Y\•.1111111• Filıısn·ı·
ıı\'ııdıııı
. . . .lı.,r. sı·vi
'.. . ılitııı,ıh 1' ' gı•ıbr v~
)!'1
ı\,'lll\ q,ııl:ııı l•:ı:i \ı ·~\ nııl.ır o,·ilıı ıl:ılıı • • iı._,ıy.wıııis

1
,,, :-:11,1111 . . '
llır yıı)' 1:ılıııl lılusııl lıır k.ııııld,,ıı ı·, _.••):.__
ı,,lıl(l\..,,si :,\ir, ıiss . ' ,. 1 . ( 1!-!·
11111)
.ı_ l k\'\ ,ıııl:ırın 1,,1,i.•t\ı,ııli:d,,ı iııi q;ı\ınqı·:ııl:ııı 1 .ı;,,,., ı•.ı·ı 1ırıııı~.
. . ı ı, . lilsıııı\..:ır ,,ıı(ı,.,ıı·
1
• ıyı, ••
ıh ~~1..,.
,
,,ıı;,,,ı." i ı:ıııı 1,1sdiıt ı•ılilııı.,ıııi~ılir. ııx-::ıvınlı:
' · lııiııdılr \'ııı:ıı· ıığ:ıd:ırıııııı 1,,,s
: 1·ın • gılı
,"-,. ,,\;,,hl.'11 ,. lı:ır 1111111,ıq il,·ilıı ı.·,· lıı•y,·;1111 ıl.wir. qııl-lıııd:ıql:ırı il:ı >'"'"" lı.,r iki 1,.1 '1.' 11g(ly.ı
• •' ııı,b ı •.
lıırııı;, dııı~rıı
. . ııı ııı:ır:ııı ,·.,ıır :ııınl, •"iı',.·ll'I11.• F'I ııı,
. ·. .
~:ı, l;ıll\;h\ hı:1111,lır. ' • • ,,.., ' •
ı\ .,, 5 B) L ·'· .,
ı,ıı ,,.,nır,,ııt!lı'. ııı.,ıız.1r.1d.,ıı
ziivq :ıl:ınııı -11•:ı 11•1'Y~rk
1
ıısııı
... ~ .. ~
v,ıl k.,ıı:ırıııdıı :ı{•.m· :ılıııııl:ı ;-ıyhs.,ıı lıir k' _.' ' -~ı,
) '. ·L 5 ·.. . . . • ı. . - \ • . ' '~1 ~ilrıln
Kı~ı ~-ıı;o; lıkırlı v.ı [ı;-ın::;:ııı ı.,sır lıaı'ısl·ıyıı· llı S·ııık'•
15. Tilml•,ı:ır:ı h, r!bı b "·rilmi~ dlıııl,..,d •..,ııiiqı,,t.,riıı
- _,__ .,, •
d.,rvııd:ı
· ~.1ıııil,ıri
·. q;--ırq olııııısdıı.
• Fil(ısııl' v • '1' ·ı
• /,ıxııı :ısıb
~ ,·riıı:ı h:ııısı it;ıd., y:ı:ıls:ı, ti\..irıl:ılı;ı ı1.,qiq , ••,
,lil:~ilıı it:ı,b ~·ılit.,r'.'
sııııl ,·l·rdı: --;---:---::---:-:-·--=----- ,
8) lıissiıııl,,ıı ---y;;~ıızdn
. :ıyl;-ı~ih diııı.:.ıl:ı lıibr:ıııııııi•>• Uz,ıq
.
l\ :ıp:ıı-.ıı ıııd:ın 1
D) h:K:trı~ıııd:ııı yııl g...,ıııı~. 111.
h:ı. 1is.,siııd.111 . Hııyıınııı. M:ıııiııı il\·ilıı I'.rqi yoxdur.
E ı.ıı ı:ının,1:ııı . FihısPf ki~iııiıı y:ııııııd:ı ,ıyb~di. Y:ırıııı saat
16. ı\ bın,I. ,\il': :-,.;,tı ,·, kilıni~ lıiss;,y,, ııy~ıııı fikir :ırı.ıııd,1 (ıııl:ır bır blın:ı d,1 bsın:ıdil;ır. N:-ılıa 1
y:ınıı:ı,ıl:ı dlıııbııi t:ıııı:ııııl:ıyııı. lihısıır ılil,l g.1l<li s(\lıb:ıt;ı k(irpiisaldı:
V;"\ YJ •
·- (ifü(lr;-ıııı. ı,:ox tpıııgiıısiııiz. lll!l':-t kilııı:-ık
Si,.,..,
17. i\l:ıtıı, ,,s:1911,;ı 1\-;,liı:ıııı:ııııl:ı,_·ı_ıı.______
C ı!!lı
_
-~:ırı/,ıı· ,·rıl~ri 1. 1 /ıi, 1 t
- l~tb hi l;-ır;ını?
lı, ıdis. 1.d
- M~ıı ~·tıx \ı:ıdh:ı.~t iııs:ııı:ııı_ı. _M~ııinı hı!~ n:-ıyim
yoxdıır. '--)vv,1ll;ır ı.:vıııı v,ır ıdı. indi ktıplJruJ
qalır.ını. ll:ı:x bu ıorb:ıııı gi\riirsiiııiii? M;-ıııiııı hi\tlln
Fill;-ır v:ır-diivbtiııı lııı torb:ıııııı iı,:iııd.:ıdir: lıir az pul,gcyiın
,·;ı lıir tib \'iir:ık. Size;,, lııııılarla ııı;-ııı ııe<:;ı xoşlı:-ıxl
Qar ola lıibr:ıın?
Filosof t:ıınkiııb ona qıılaq asdı. bir qJt!Jr
dii~iiııdil. :ıvv;-ılc:ı ki~iy:ı, sonra torlıaya baxdı. llirdJn
18. ı\ t.1rnind0nlilııdi :ıtıı.asını ifod;-ı ı:d,ın tı:zis yazın. tnrhaııı unun :ıliııd.:ııı alıb siir;-ıtb ıne~:-ıy:ı t:-ırJr
19 . .-\ltınd:m dıM.:ılı x;-ııt \';-ıkilnıi~ diml:ı: ( ✓-) qaı,:ııı:ığa ba~ladı.
- D.ıyan! D.ıynn! Qaytar ııı:ıııiııı ;-ı~y:ıl:ırıını. Ay,
□ l";-ıdii sıı:~ldır. oğnı. ın:ıniın hiiliiıı var-düvbtiııı o ıorlıaıladır! -
dl•y;-ı kişi qışqıraraq lilosofuıı ardıııca qaı,:dı.
D 0;-ıliiİ sual lkyil. Lakin tilosof artıq gi\z(bıı itıııi~di. Kişi onıı
apa bilın:ıdi. ba~ına•giiziin;-ı diiy:-ır;ık sız.ıldaıııağa
1
20. Eykr-\ cnıı di:ıqnıını :ıs:ısıııdu m;-ıtnbrin nshıbi 1)aşladı: ··A~ılsız b:ısım' Öôinı öz dilinıb oğruya
xilsu~iyy,ıtbrini ıııüq:ıyis:ı ı:din. mlıımıııı v;ı~ paltmla;,nı,·n torbada olduğunu dcdinıl
indi is:-ı lıir ıib çör:ıy:-ı bı:b ınölıtac qaldıın". Kişi bir
1
1/iılnısı,ııik ı lıiı/romc.wııikaııııı ıııol'<'IIİII
miinı:iıı,1 1 1·. 1:1\r,,,iııi. lıabd, 1 ııu~rc ifiııd.>. olaıı il
cç:ı saat mcş:ıııi 01:ık-v.:ıbk cbdi, h;-ır yı:nl:ı oğrıınu
cisiııı/.>rı'ıı ıııiinôıı.1 riııi ı'iyr,>ıı.ın iki /ıiss;1siııd.m axtardı, aınına tapa bilm;-ıdi.
/ıiriılir. Gcc:-ı di.işdO. Mcş:ıy:ı ziilın::ıt qanııılıq çökdii.Ac
;V :ı ::ıhbn düşmüş kişi ağac altında gözbrini yuıııııb.
0sas 111:ıtn
lı
eysiz-h:-ır:.1btsiz oturınuşdu. 13ir<l::ııı ayaq s:ı_Sı~_n
c· sidil<li. Güziinii açanda qarşısında torbasını gö_ rdtl.
B' u an özünü dünyanın :-ın xoşb:.1xt insanı hissı:tdı:

- Görürs;:ııı, - torbanı g::ıtir::ın li(osofdc<lı, ~ .
torlxı h;:ımin torbadır. amma ...
- 198-
26, ı\ltıııd:ııı :-ı:;ıtt pkilmiş dlıııbııi ilslıılıi lı.ıxııııd;ııı

dil:ı.:ıli~ ~tııı:ıkb {yıılııız ynıılı:;: ol:ııı nı,)q:ımlard:ı)
Yl'IIİlbıı ya:ıııı.
27. M;-ıtıııb ç;ı1\iv,1 d:ı:-ı:iliııd,) (ıl.111 lıiss;ıd;ı lı:ııısı

sfo•b
23.Ç:ırçiv:ıy:, alınmış sözün ş:ırhin:ı uyğuııdur:
h:ı~lay:ııı ı.:ilml:ılbki il:Hbbr y:ılııı:ı. h.,qiqi 111.111:ılnlır'.'
A)Q:ınıli, btfarli. qüss:ıli: -► Qiiıır,1 pıx k.Jd,)r/i
haldasıısııh qıılınışdı.
B)Nizamv:, intizama. qoyulınuş q:ıyda-qamına
ciddiriay:,tetbn; intizamlı -+ R:a rıı.r iııti:mıılı 28. "/ frr /ıir şı:I' :,1kııııı s,ıyı1/ı.ıı 1·1111,ık ,,.,d,,,.
iıı~işı!f
şagirddir. ctılinıı.J::" (Eıııil Zoly:ı) lıikııı;ıtli tkviıııi m:ııniıı
C)Dağınıq, qatına-qarış, nizamsız; -► 0111111saç/on hansı t:ırkih hiss:ısin;ı aid ~dib lıil, r:.,
dağınıq halda idi.
D)T:ışviş içind:,,rahatsız, nigaraıı, narahat; -►
Balam,o ıışaqlar evcb t;ık qaldılar,
ııigamııdır/ar. (Ü. J-lacıhayli).
E}H::ıy:ıcan keçir:m, h:.ıy:,can duyan, :ıs:.ıbi, q:-ız:-ıhli. S,ıt,alı I 'm/ı/ı ·111 /'mb!t·111in
/pf/i
-+ Q;nah/ilıaşda ağıl olıııaz. (Atalar sii::ii). Yol bııanııda
oıurıııuş kişiııiıı
24.Eyler-Venn<liaqraını :,sasında aşağıda ç:ırçiv:ıd;'."ı
öziiııil b:ılllı,1:ı: t
verilmiş ımtnl::.ı :,sas m:.ıtııin aid olduğu üslubun
hiss l'tııı:ısi
xüsusiyy;;ıtbrinin müqayis:-ısind:ı yol verilmiş s:ılıvi
mü;ıyy:,n edin.
Pessimizııı iııswıııı /ı,1yatu ııa /ıayat lwdi.,·,1/,"ıl'İll,J 30, M;ıtnin ın;ızınıınuııa :ıs:ıslannraq stıııtuu.·u cüml:ıni
ııı;mji yanaşma t.>rzidir. AdJl,'.J/1 pcssiıııisl tnnıaınlayın.
insanlarbir ç:oxobyekl,Jeyııi onda 111,111/i ymwşır
ki, bıı da hıı anlayışın ,J.1·osı111 l,)şkil edir.
Pessimistiıısaıılarcla depre.ı·sıj 1a !ıallumıa, mlı
diişkiiııfiiyiiıı,) daha çox msı g:,/inir.
L,.__
0s:ıs ın:,tn
1· Terminoloji
funksiyadaşıyaıı 5. M:ıcazi nı:ıııalı
sözbrinişbıım:ısi ifıabbrin işkııını:ısi
s;ıciyy:,vidir. s:ıciyy;widir.
1
2. Fikirl;ır 1
koııkrctdir.
1
\
l
1
!
j
Bııraxılış imta/ıaıılarmm moc e ıı

l r ,a .ııyğım main tapşırıqları (I l illik)
.. ~
Satlıq kitab Tez cv;:ı qaçdıq. M;:ın b:::ınovş:::ı, vıola
dib :::ıkl;:ırini ükl~mib 1 ::ıldinı Murac~tir ah
Murad s;:ıhJr tezd:rn bizim evJ gJldi. ~ s:::ıhl::ıb dibc:::ıkl::ırini. ~ Kitabları ortaya, dibç::ıkı .
Oxunınuş köhn::ı kitablarını bir torbaya qoyu? is::ı ::ıtrafıııa yerl::ışdirdik. Bir karton parçasının .. __ :ırı
g:::ıtirmişdi. MJn d;:ı axşamdan scçdiyim kitabları bır "Kitablar üz:::ırın • d ;:ı k"ı qıyın::ıtın
• • yarısına satılır'' ustun;ı
kauıza bükdüın birlikd;:ı küç:::ıy;;ı çıxdıq. kitabların arxasındakı dıvara • yapışdırdıq. Yazıb
"' Kitablan '<livar dibindJ yan-yana düzdük.
Tezlikl::ı ticar::ıt ~b~ektiıniz ınüşt;:ıri il;:ı doldu.
İkimiz d:::ı keç:::ın lıJftJ atalarımıza idman ayaqqabısı Reklam n:::ı göz:ıl şey ırnış! N::ı yaxşı ki 0kr::ıın ..
aldırdığımız üçün t;:ız:::ı kitab almaq üçün pul • •
sözünü dınl;:ıdık. ' :ırnının
istJm:::ıyJ iiziiıııüz' yox j<li. _D::ıfol:::ırb oxuyub a~ q~I~ Murad satıcı rolunu tez öyr;:ındi. 81ini-
nb:::ırlJdiyimiz külım· kıtabları satıb yenı!Jrını qolunu oynada-oynada m~işt;:ı_ri s;:ısl:::ıyirdi. Aııcaq
alacaqdıq.
çox t:::ıJccüblüdür! Müşt;:ırı l:::ırın haınısı qadın idi.
Kitabları düzdükd;ın sonra müştJri gözlam:::ıy:::ı
başladıq. Uzaqdan Oqtay göründü. Biz:::ı yaxınlaşınca
0 Durumu anladım. Qadınlar kitabları yox,
dişlJrini ağartdı: çiçJklari almaq ist:::ıyirdibr. Murad çiç:::ıkl;ırin yox
- Aaa .. KüçJ ticar;ıtin;ımi başlamışsınız? kitabların satılıq olduğumı aı~lat':1aq ist::ıs;:ı d::ı, bi/şey
Cavabımızı gözlJmJd;ın kitabları qarışdınnağa çıxmırdı. Qadınların h::ır:ısı bır dıbç;:ıyi qucaqlayıb
piştaxtanın üz::ırin;:ı
pul qoyurdu. Pulu qoyan
başladı. 0Kitablardan birini :::ılin:::ı götürüb:
qucağında dibç:::ık uzaqlaşırdı. Ovuclarımız pulla
- Bunu aparım, oxuyub qaytar;:ıram, - dedi.
dolınuşdu, kitablar isJ olduğu kimi ycrind;ı dururdu.
Muradla bir-birimiz;;ı baxdıq. Kitabların
satılmaq üçün olduğunu demJyJ macal tapmamış
Oqtay kitabı qoltuğuna vurub uzaqlaşdı. Gülırny;;ı 8kr::ım :::ıminin eyvanına boylandıq, baş
başladıq. ver::ınl::ırdJn x;;ıb:::ırsiz halda yuxulayırdı. Dey;ıs;ın,
BirdJn qarşı eyvandan qJhqJh;;ı eşitdik . .A Bu, satış bar;ısind:::ıki tövsiyJl;ırindJ bir çatışrnazlıq
vardı.
ad;;ıti üzr;;ı, gün Jrzind;;ı bir an da olsa, gözlJrini
küçJd;;ı baş verJn);ırd:m ayırmayan okrJm ;;ımi idi. Ev:::ı dönJrk:::ın cibimiz pulla dolu idi, ancaq
0o gülmJyini bsib n:::ısih;:ıt verınJyJ başladı: bunu kitab satışından yox, çiç::ık satışından ;ılda
etmişdik. M::ıh::ıll;;ımizin bir kitab satandançoxçiçak
- Malınızı satmag üçün güclü reklamdan satana ehtiyacı olduğunu da belJc;;ı bşf eldik.
istifadJ etmJlisiniz. Bir qayda olaraq, reklam
Qapıdan gir;;ırk::ın anam alov püskürürdü.
m::ıhsulun vJ ya xidm;ıtin adı VJ bu mJhsul v:::ı ya
Olanları giz!Jd;;ı bilmadim, hJr şeyi danışdını. Anam
xidmJtin alıcıya necJ faydalı olacağı barJd:::ı mülayim v:::ı kövrJk s;;ıslJ dedi:
mJlumatları özünd;;ı saxlayır. ovv::ılc:::ı ticar::ıt
obyektinizin gözJg;:ılimli olmasına çalışın. EJ;;ı olsun - Haradan ağlına g;ılib ki, sanJ kitab üçünpul
verm:::ıy::ıc;;ıyik? Kitaba veril;;ıcJk pulumuz h;ımip
ki, yanından keç;ınl:::ır alış-veriş etm;;ıs:::ıl;;ır belJ, bir-
var, tJki s;;ın oxumaq ist;;ı. Ancaq bu p:mc;ır;ınin
iki d;;ıqiqJ durub baxsınlar. Bir d::ı ki ticar:::ıtd:::ı
yoldaslıg alarmı? Bir azdan başqaları da g;;ılib önün:::ı bax, çiç;;ıksiz n;;ı qJd;;ır qıırıı4 v;ı soyııq5
görünür.
kitablarınızı götürüb ged;ıc;;ıkl;;ır. Bunun qarşısını
almalısınız. Tez bir lövha3 hazırlayın, üstün:::ı dJ PJnc;;ır;;ınin öni.in;;ı baxdım. Bombo/ görünürdü.
malınızın qiym;;ıtini yazın ki, kitabların satlıq ÇiçJkl;;ırimiz indi kim bilir, hansı evin p;ınc;ır;ısinda
olduğunu bilsinl;;ır. Aydın oldumu? idi?
okr:::ım ;;ıminin sözl;;ıri ağlımıza batdı. Doğrudan
da, ticarJt obyektimizin çox zavallı görünüşü vardı. 31. Verilmiş cüınl;;ı r;;ıq;;ıml:::ı işar;;ıl::ınmiş hansı
_ otrafını çiç:::ıkl;;ırlJ b:::ızJs;;ı idik, gözJI görün;;ırdi. ç::ırçiv:::ınin yerin;;ı yazılsa, mJtnin hissal;ıri arasında
alaqJ b;;ırpa olunar? .. _ ·,-di.
Ovcıında pul vardı, deyasan, çorak almagagedı
A) 2 B) 1 C) 3 D) 4 E)5
32. Tünd-qara h::ırffarl;;ı verilmiş ifad::ınin m;ınasına
uyğun deyi!:
A) hirsi başına vurmaq
B) g::ıınil::ıri d::ıryada batmaq
C) özünd::ın çıxmaq
D) tüsti.isü t::ıpasind::ın çıxmaq
E) cin atına minm;;ık
- 200 -

llıını. ılt) lıııtıılııııılıtrıııııı ,,, / •il

.. ------·· • -~· --- - • ~ il( I ll,J 11,V{ıttıı /11,)fll lllJl,)'lrılflllrı ( l l /llilı)
..-~---: Jl r:,ıprıı y;ıı.ılı,ıı; lıımııı rıllı.l. r 111,cııı:i - ---- _.. -- ----------
(; 1,:ııın • • . . ' l!şilıııin;ııı ki, Ciın Hkıı iililb'! O 111:ışlıur
33• ıı;,rM•"
. ,J·•ıııl:ıııııııı,ılır!B) ı1
1 2 r,) 1 ·ı ı1 ıpıı,:ışı,:ıııı ılcyir:ırrı.
M 1,2, r, E) -i' ~ ( ~ ·' ' 1 Kllı,:;ıy:-ı ı,:txaııda <'iııı Fikıı b:ır:ı~inıl:ı iııdiy:ıc:-ın
D}ı, 4, S • '·' 1
ı,xıııluqlarııııt xıılırlndıın. ,">lıvalını ıı:ıd;:ıııs:ı
1 t ıin !i lıılııın,ı ,ı,;;ı•; nlıır:ıq :ıyrı-:ıyrılıqıh alıııııhıı kıırbııdı.
3,4.~ ~ 1 ,:ıkilnıiı, cllıııl:ıl:ıııb ıııO,,alıirl:l ·dilir: il ı\d:ıt cldiyiııı lı:ıırıiş;ıki yolla qııı,;ıııağa dııvaın
x:ıl ç. •. cffl:ıııı d:ı. ıııı;ııııııı siizl:ıriııi lıcyııiırıd:ııı çıxııra
ı, cllip:wı 1ıilıııiııliıı;, A M:ııı cl:ı kıırıxıııı~dıııı ki, ayağımı
2_111 ~ı;ıfı,r
3.b:,cliiıiu:ıl ııtıııa[:a /lı,llıııll glld:ı ııı;ıdrnr cdirdinı. Bcyııiııı:ı ris
4_b;,<lii ı:ı:ı.ad likirbr g:ılirdi: "ı\xı ıı;ıy:ı gilr:ı qııı,:ıraın'! Pcş:ıkar
A)2 3 B) 2. ı1 C) 1, :ı D) ~. ı1 ·) ı, ıı tpıı,:ışı;ılarııı yaııııııhı ııstag:ıl:ıın. M:ıni yoluaca
' l,irbıı~ıı iııfiırkt vııra bil:ır, atııın !lr:ıktuııııadan iiliib,
35. M:ıtn:ı :ı:rn.~:ııı ~l<ıfı.rıı likirı~ir: /\z(i d:ı ;ılli yıı~ıııda, lı;ıl:ı, dcy:ıs;rn, o 111:ımbn yax~ı
1.Validcyııl:ın tı~:ıqlııı;ı hıah alnı:ıyHt:ııqlarını liırııı,ıda idi".
bilılirıni~dil:ır. ı\ıı;ııııııı rcplikası qarıı hıılııd kimi başımın üstünü
2.1Jş;ıql:ır kiıab :-ıııtdıqlarıııı ı•.iıfodirl:ır. :tlııııı;;dı, ı,:ııx dilxor olınu~dunı. M:ııı lıisl;ır;ı t:,sliın
3.M:ıh:ılhnin qııdınl;ırırıı kitrıhl:ıı ın:ır:,ql:ındırıııır. ıılııh addııııl:ııııağ:ı kı:çıliııı. Ev:-ı gctııı;ıy;:ı
4. IJ~aql:ır oxııııı:ıılıql:ırı ldtahlarıııı ı;:ıtıııa('.ıı q;ır;ır lıı11.ırlı1~ark:ııı ya~lı ı,;inlirıi gürdiiııı.
O, (izü ııı;ııı;ı
vcrirbr. ı:ır;-ıf' ı;:ılinli. Biz onunla ilk d;ıf;ı dcyildi ki,
5.i'Jkr:ını :ııniııiıı tlivııiy:-ıl:ıri d:ı kit:ıhl:ırııı ra<ıtla~ırılıq. ■ M:ırı lı:-ıınip oııa "Giiııortanız xcyir"
saıılınağın:ı yanJıın et.mir. dcyirdiııı, o is:-ı cavahıııda glilllınsüniih başını
A)3, 5 B) 1, 5 C) 2, .l ı:ırp:ıdirdi. ı\ınıııı, hu d:ıfo ı,:inli yolumu bsdi,
D)2, 4, 5 E) 1, 2, 4 dayaıııııiıüa ııı:ıchıır olılııııı. 111Arlıq ;-ıs:ıbil:ışdiyimi
lıiss cdirdinı. /\namın rcplikası ı:ız:ıc:ı başlanan
36.ı)kr:,m :ınıinin rıiıqind:ı nı:ıınin fl~luhııtıa ııypuıı gllnllıııO korlaınışdı, indi d:ı hu qcıca çiııli di'ız g;:ılib
olııuıyaıı cUrnl:ıııi ınll:ıyy:ııı tdih yazııı. yıılııırııın [ist[ind:ı dayanını~dı.
iV i:Jyniınd:ı dostuıııuıı bağışladığı idman
kllyıı:ıyi vardı. İdman küyn:ıyiııiıı iiz:ırind:ı
37.M;ıın:ı :ısa~:ın klaııtı:ri ıaıııaınlayın.
lıcroqlifl:ır yıızılınışdı, klir;-ıyiııd:ı is;-ı Çin lı:ıyaııııdan
kl\vr:ık ı:ıbi:ıl:ı nıalikdir. s:,lın;, t:ısviri vardı. • <,:iııli tb nı::ılız uzaqdan
_____,Ana ~ı
1 __
:ıyııiınd:ıkirıi
q:ınırın:ı g:ılınişdi.
giirdnyi'ı
O,
üı,:Oıı 111:ıııi
barnıağını lıcroqlifl:ır:ı uzadıb
dnyandırmaq
pis danışdığı iııgilis diliııd::ı sonışdıı:

-· Siı. daııışınaq?
M:-ııı iz.alı cıdiın ki, çin dilind:ı danışa bilıııir:ım.
38.Ç:ırçiv;-ı d:ıxilind:ı vcrilıni~ hiııs:ınirı plaııını ı:ırıih
kiiyıı:'lyi is:ı r:ıliq:ıın lı:-ıdiyy:-ı cdib. V Qoca m::ıniın
edin.
ıkdikl:ıriıniıı lıcı,; d:ı lıaıııısını başa dllşnı;,di, anıma
39.C:ıdv:ıli ııurnınıln 111. scviııc:ık lıalıl:ı dedi:
Ohmı Jiro/J/1:111 l'ıiir
/1(!.w/J .. M:ııı lı:,ıııi~;, si:ı.:ı baxmaq... siz ı;ox yax~ı
qaı,:nıaq .., siz çox c:ıld qaçmaq...
Yı·ni lciıalılor /içlin l lııı... ııı:rn lıcı,: d;:ı yaxşı qaçnıınıın. c;ıld
qaçınaqdan is:-ı lıcı; silhb::ıı gcd:ı lıilın:-ız, aıııına ı;iııli
-·---ı·-'-ı;..11/___
un olııuıı1111.1·111ı
iJkr,1111 il:ı xııdalıalizl:ış:ıııd:ın sonra 111:ın ııyaql.ırıında
,Jın/ yOııµOll!ik lıiss ctdiın. Üsı:ılik d:ı, bayaqkı b:ıdbin
t.:-ı:ıss!lnılııı t::ısiri il:ı cv;-ı qayıınıaqdan vaz keçib.
qaı,:ırnığıı davanı ctdiııı.
40.Oarşıımııl:ı iı. i5ar:ı~i qoyıılınıı~ cOnıl:ı il:ı lıaıısı Bu kiı;ik l;1qdiriıı say::ısind::ı ııı:ııı qaçmağın
cllrrıl:ıniıı ın:-ınıiqi nlı.ıq;ıı-ıi pcızulınıı~dur? 1l:ınıin
cOınl:ıııi mll:ıyy:,ıı edil>yazııı,
dllnlDııcO d:ıfo qoşııldııııı. *
cl:ışıııı ııl:ısı olıııııdıııı v:ı bıı yaxııılarda mar:ıfoııa
Bu il ıııarafoıı
yıırışıııda ilk cl:ıf:ı iştirak clın::ıy;ı lıazırlaşırnııı. indi
oz Onvıııııına* lı:ır hansı ııl!qativ lıir likir l!Şid::ıııd:ı
, ı\ııııııı bir ııcç;') ııüıılOy:ı qoııııq g:-ılıııişdi. • ın:ııı lı:ııııiş:ı o yıı~lı c:ııı:ıbı - ııı:ıııiııı yaxşı v:ı c:-ıld
S:>lwıcz,1:-ın nı:-ın, a,bıim oı.rn, qııçışu lınzırlaşınJını. qııçııııığıınu s:ııııiıni q:ılbd:ın inanan qoc:ı ı;iıılini
~~--~'VIJl?.:t,~hJi jşıl;J7ı;u!ı,füilf!l.Y~.J.;-ı(l< i~L~JıııişıljJıl xııt ırlayıraııı.
~ ~.,,~!J;.,c~1 1 ıı;ı~ı Jıız .mulalğııy;ı ü~.L--ıJı_ııı.:ı i!;,_w;-ııı:ı
-~ll~k.J.:
1.l!J"' ()apıdan çıxaıııla ıııırıııı dcılt:
_______ H11ruxılt}· imta/l(Jn/arının mod,tlina

__:::..:.,:-==.~..::.:.:.::=.::.~--------- ııy;?lf_'!..~ ~af!~'!'tf/g!' Ul_illifJ
41 • JJ•ı...ıı~ı ~Iucyıın
• ,1 •1• ,1 J
ın:ıtntı::ı ı au:ı o umırı :-> ;,<; ır.r::ı
f"f, 1 46
, 1-:•·--·
r_ .,1,,_,.,. •
• ,,.,, ı{• -:· • ··- •••• ., ~ •0 ,, •••• -,,,_,.-.:., ":."':··,
f:!.,.,r., .. ;;;~••;:, .,. • .. , .. ~'"> ,..,,. r, J • -·
uyğun<lur'! /,,.~ ·1~.1.: ~,: '.

A) 11::ıy..ıtJa n:ıy:J mar..ıliın varsı:ı. ar.r.asınca w:trn.:.lı
v:1 hu yolda "uğursu,dug" ')iı:ı:ünü cpbul •
cını:ıırı:ılis:ın. (Louis farın)
B) Min kilomctr uzunlu)!undarılan ·ml ..,;ıd:ı<::ı hi
adJııııla b,.ı~l.ıyır. (l...ı;ı S:ıı) ,
C) Olçatnrnz ar:ı:uhmn arx;j<j)n<la gcd:;r:,kbiz Q1::,;ri-
ınüınkünl:,r:ı mıil <ıluruq. rRob~rt ArdriJ •
D) isı::ınil::ın insan problcmJ::ın qaı;a bil~r. ];,}:in
yalnız t:-ık-t:ık im.ınlar ,mlarla üzh;,m::ı:ıi bacarır.
(Dalc Camcgiı:)
E) ag::ır s:ın n:ıyis:-ı fıkirhjm:ıy::ı qa<lir,:ırı·~::ı. dc:ın:ıli.
bunu gcrc;:ıkbşdirm:ıy:ı d:ı ya<lirs::ın. (ljolı
Uisncy)
42. İ~ar::ıl:mmiş cümlobr<l:ın hansı m:ıınin m::ızmu un::ı
uyğun
A)
deyi!"
B)~ C) D) * E)
r ü '.!·.ı.' :;:in ;ı.21ı-::::C :..-ri rr.i: ..::::-::t:.'.:; g...:~.:-..; •
43. Verilmiş cüml:ıni ımtn<l:ı niimr:ıl:mmi'j haııı,ı r;on~i 1
;u ·/21.1 'l2.IT.~::i::1 ~~ ..#-;a.---
..:f:-:✓-..·..:;f~
cümlod::ın sonra artırmag olar'! ·)1.ı'J'.:d~ i·,-Ji}:"-t.'/~·rn ·,::~J(:..~ ;-,.;;7_..:r::,'~:ç:; .. 8·...
S,J/1 bir iş,, hax: yaşım qırxı çı,xdun aJ/uyıb, az qala .;.ub:ı-cr. i ·,lii. irı·¼n;n ;G.~ ;ı::.· .....:.;. ..;,:~.:;~~:,':'::-,.-:~~
al/iy;ı çutıb. amma m;ııı /ı;;/;J d;; ı.qmı kimi unuının p·,ir.(>lr,_g(:.;::·,ır: ':rı, rr.:1:~.,:.:1;.~~:-;. :.:::-::;;,::;::r::-.c::
di!ind,m ınehriban sijz eşiım;;k i,ıayiram, iizüm,J rına tipl~rinf~:,rı ·;:; ',. 6.\ı.:d::-.
giJra acığıııı ıııtur ki, hala Ja onun /;Jrijini r:}İ/m;Jya
ehtiyac duyurum v,, bu tarifi d:, heç vuxı r:,>id;ın ;Jw;- mainin ü~lubi ç·;;rr;i,4,J:;fi rn;;ı:fn
deyilam, çiinki anam nwnim harak-Jt/,ırimi heı;: zaın(ln xüm,i;y:Jtl;:Jri ihlubi :::ü~u;f:,;,~t!~ri
/;Jqdir etmirdi.
A)JJ B)l C)IV D)V E)IJJ
Ortaq cbh:Jtfar
44. Ç::ırçiv::ı daxilind:ı verilmiş sözü hansı si.izl:ı ::ıv::ız
etm::ık o/muz?
A) ı:ırifın 8) t..,r:ınnümün
C) qiym::ıtl:ındirm:ınin D) <.by:ırl:ındirm:ınin 49. S<ın ab;ı.a:.,da üz..,ri d., ~ i;.:r:::-İ qu:· lm~ :.&z
E) alqışlamanın :,·,ijı;ınd<1 c:.d'.':;)d;, a!:':dl~r a a ın.
45. Biri m::ıtn<l:ı altından x::ıtt ç:ıkilmiş c:üml:mindüzgün /1:,qiqi manada . 1 f,Jı::azi m:;nı:ıda Farqli
İ)hnıni}dir. r-.; I,hnmi·dir. f-,ı ! lh::ıq iqid'r1ı
ş::ıklidir:
A) M:ıniın işim çox q:1z::ıbli işdir, ona gör:ı <.bs::ıh:ır m;;ca::i.
qaçışı İŞ:J kükl::ınm::ıkd:ı m::ın:ı yardım ctdiyini ırwca:idim
düşünür::ım. lı-aqiqiJ rr.Jr.ada

B) M:)11t:ıdyiq ctmişdim ki, s:ıh:ır qaçı'jı dalğ.aya dimfad:J iıbdiıt.
kökl:ının::ıkd:ı m:ın:ı yurdım c:dir.çünki iı;im çox • 1
::ıs:ılıi işdir.
C) S::ılı:ır qaçışının g:ırgirı işim üçün xc:yirli
olduğunu, iş:ı kökl:ınnı:ıkd:ı r.öm:ık ctdiyini t:ıdqiq
et ın işd iıı ı.
50. M:)tnin t..1rY.ib
his'i=>brini;,hat.-,ed:m ;rnaz uç
O) M::ın ı:ıcrüb:ı <.:lmişdim ki, s:ıh:ır qaçışı m:mim
::ıs;ıbi i~iın üçün lazııni dalgaya kükl:ınm::ıkd:, ı;ux
b:mdd.,nibar;:ı plan yazın.
küın:ık cdir.
E) M:,ıı çox g:ırgin işd::ı çalışımın v::ı yoxlamış<lım
ki, s:ıh:ır yuç:ışı hızı mi dalğaya küH:mm:ık<l:ı
ııı:ın:, küm::ık cdir.
• 202 -
t:ımı,rıb~' 11111,ılıııııltırıııııı 1 •
1(' 1111.J 11
.ı:ı:1111 111,1111'" ı •
r şırıq Iarı (1 ı ıllik.)
•
-- --· ""'
C.)ıır ıt\'ıtııııu
51. Tiind-cpn ' ' ı 1 ;-ır fl.:ır 10 vı:rılıniş
• ifad;:ınin konteksıd:ıki
... ,ı-,.tıı,ıııııt m,,"ıııı
idi:. Ll:ıı...da ••t"ıı--1 ı, 1• 1 • , • ın;-ınasına uv,iu 1 • f: d 1 •
. - ••
'=' 1 1 a J Jrı ınu;-ıyv:m edin
ıııı: , 1. ' . . . ' • ::-. ,, t\. 1· p;-ırış:ın etmis
, in "" ilııı,,.~ııı,, hır lh\'·' ıl ,·n:-;.tımız ~~ımisdi .., . ' ) , • - • •• .
-· cın atına ınındırmış
ıııı , ,:ı:--t· k.
' ,,ıııisi ııı .~:ını,-., , •
·ııav,,ı l'tdi ~i l'\'İııı··
, • ·'·
.:; q0nH~ın
k· - etmiş 4• peşnıan ctmış •
\ılllll:I 1 , ' ' I .•. , iZ .
• .. ,
,,,ı, •I111 ,,ıııııı,1:ıı'il/ ,:ırııb:ı 1·ı~n• \'l'\Tılsın,
., I
--· 0 (1:ırbndırınis
,• ,. ı->t,ıtııı'ıı ,,ı,,·. ı:,,.·, n-,_.ı::ııı__ı,ı_ı-.ır n,/ı/cışıııı "'" A) l. 4. 5
D) 1 ... -
' B) ... 4
..-,, C) 2, 4
.,, 11111111 :o ,l,ı ,\·ıl ıf,, _ı.:,ı'itılrııı, _ı·,ı/,ı rı.Yıııı,· 1, -.).) E)l.3,5
\\ ı, 1I , ,'·, , •
~İ;n 1 , 11 t:ıı1ı tıir q:11br ~ 'l' ıJi'~~ılı~ı:ılı idim. 52. Qar~~sı_ntln işnr.1 qoyulnıuş cüml:ıbrd:ın hansı
' ,,,tı,,ri ~ilıwnıı :ılılıııı. ,,...,lıh ,·ntnııdn :--;ilascım;)
l nı;-ıntıqı uyğunluğu pozur?
,
··,,
• .,,iııiıı ,,h:ıı.,sinıl,, ııl:m ılı,ğnı;ılarıııll ~iirdiinı .,
\ 1,, 1,-ı
..
( )/ııı 11f 11 •
... • -·
s,ı0lı.~ı ııı. 1 ,ıi ıı il,·i/ıı ,w,>:n/111111 111: ,ııii1 • 1•1•• ı
-«
A) B). C). D) * E) •
i,/i. l):ı,ııı:111111 :_ır.\:ısıııılnkı 11wş,,~:,, lı:ıxdıın. 53 · Ciiınl;-ıh rd Jn biri m;ıtnd:ın ifad:ı olunan ;:ısas fikir
lı~ı\lilhl,,riııı ııı;,ııı s:ırsııdı: qıır kilıbsi a~:ıı:l:ırı kilıriı hesab oluna bibr'?
i;ıpn ~İ\\\İ ,ıır:ı-,ıır:ı ~:ıırn~l' . l~ııyuııl':ı ilzii:ışa~ı A) İnsa_nlar y~lnız t.:ıcrüb.:ıl:ır:ı gör::ı deyi!, h;:ım d;:ı
ı!,,titııııi~! l.):ır ıı(qıııııı ılaµ l'\'ıınızı ıı;ı kiib s:ıldıQını t:ıcn~b;-ıbrınd;m aldıqları d;:ırsl;:ır müqabilind;:ı
',•ı,lı'\ııı·
ı.:ı•
,l:ı~ \'ll\"!11111/
. • •
:\ •••••• ıılınıı--dıı.
'
- yctkındırl;ır.
(Bemard Şou)
• rıir:ıı' ,·ılim ki, d:ıs l'\"İıni1.iıı dnrııındağııı olıııası B) ı3k'ııniyy;ıtsiz saydığımız ;:ın adi hadis;:ıl;:ır b;:ız;,n
,, nııııilş. ruh dil~kilıılilyilıı:ı salmı~dı. fıstiind;ın h;ıyaıımızı c:ıh;ınn;:ım;:ı dönd;:ır;:ı bil;:ır. (Dante
111111
.\eyli ,iı,,ııd,,ıı s,,ıır:ı da m;ın sııkiıl,,~;ı bilınir, .ı\ligyeri)
,lil~ilııilrılilııı ki, :ı.\ı ııiy;ı h:ı_.ınıı?:ı h~b lı;ıl:ı g;ıldi'! C) 11:ır işd;ı bir xcyir var. (Atalar sözü)
nıı yl•rıb ııı.ın iiz lıekay,--ıtiıni bitir;) bibnlim. • D) Diinyad:ı t;:ısadüf yoxdur, bu dünyada b;:ır şey ya
.-\nıın:ı ıııııl:ı siz h;ıınin gi\n h:ış wr:ın ınöciivcbn sıııaqdır. ya da cnadır. (Fransua Voltel)
~.,1ı,,r ııııııı:ı,.dınıı. E) Ş;-ır dem;-ıs;:ın, xeyir g:ılm;:ız. ("Atalar sözü")
ıı.,~·nı y,,ld:ı~ını ılnııışır ki. h;ımin giin) ob çıxaıı
,ıtın~ıı q:ıdın q:ır \'O\"ğunıınıın b:ışl:ıdığını göriib 54. Ç.:ırçİ\';:ıd;ı verilmiş söz hansı sözl;:ı ;w;:ız edils;:ı
_;!ı'rİy,, -· ilı.i\~ıııx:ırı bnd:ı doğru (pyıdırınış. Çovf!un m:mtiqiuyğunluq b:ırpa olunar? '
~İllıbtl:ınir. ~:ıxıa qılııır kimi bsirıniş. 3yri-iiyrii-dnr A) vurulub B) dir;ınib C) d:ıvib
y,ılıt;ı qtııı~ıı q:ıdınııı ııı:ışını siiriişın:ıp başlayıb. Öz D) b:ırkidilib E) bağlanıb •
111:ışıııınd:ı ıııııınla iizh:ıiiz g;)\;)n h;ıyaı yold:ışım var
~ikii il:ı ;1ybci hassa d:ı. xcyri olnıayıb. maşın
55.
1. Giriş
- a.
Uyğunluöu mü;:ıyy;m
. edin
Qonşuların rastlaşması
ıl:ı~~ınııı:ıyıb. ,._ O. qarlı dağ yolu ib sür:ıt götüriib b. Bir saniv:ınin lıökmü
2. asas
ilıüyııx:ırı şilliiyiib. Son anda siikanı dönd;ırib. c. Uğursuzluq lıesab olunan
3. Naıic,J
maşının q:ıbıığı ycıldakı qar ıopasına ilişib. arxa t:ır:ır xoşag0lmn hadis0
is:ı ;-ıks t;ır:ıt'ı.bk i tl)pay:ı sürt üniib . 3. f-1;:ıyat d. T;:ımkinli olmağın möcüz;:ısi
yıı!dıışıııı damşır ki, qonşıınıııı maşmıııı çıxartmaq e. T;:ıbi;:ıtin amansızlığı
ilçıııı /ıir sıı,ıt ,1/f,>şi/ı/r)I', a.rırdıı ııa:Jlac qalıb küm,,k
iiriiıı kımırı ,)ra::isiııiıı xi/as{'dici/,Jriıı,1 miiraciJI b. c: 2 - a. d; 3 - e A) 1 -
cıli/ıl,>r. a. d: 2 - c: 3 - e B) 1 -
.ı. Bi: /ııı ıp:m1111 ora-hıırasıı11 h.>::.Jrih bir a:: b; 2 - a, c. e; 3 - d C) 1 -
giiliişıliik. T3ıı h:ıdis:-ıııiıı misilsiz d:ıy;ıri ıı~;ın:ı yalnız d, e: 2 - ::ı, c; 3 - b D) 1 -
sııııradaıı çaıdı: :ıg.x bıı "xo~ag;ılmn'' qna baş c: 2 - a, b, c; 3 - d E) 1-
vı:rın:ısJydi. ail:ım qar uçqununıın altında qalacaqdı. 56. Altından x;ıtt ç::ıkilmiş söz ;:ısasında c;:ıdv::ıld::ı
~l:ın bıı lıadis;ı baı~d;ı tez-tez diişiiniir~m. O c eydl.Jraparın.
zamanqonşımun maşını yolunu bs~ıkm yoldaşıının Hilqiqi ınaııada ı\,/Jcazi manada Farqli (haqiqi
1'.~ ~;ıd;ır :)S0bil:ışdiyini t::ıs.;ıvvür cdir~ın. 5. Onda hıı iş/aıımişdir. (✓) işlaıımişdir. (✓) va ya ınacazi)
ıJ~ı.ıy,ıı qw/ııılarm lıar ikisin;ı h;,dh,>.rtlik kimi manada iş/adin.
ı;örıııı iilım ii \'ç
o_v:ıxid:ın nı::ın hJyaıımda bas verJn hadis;:ılJri
t:ıl:ısık
. •
ötdiikthn
. '
lqi)•m:-ıı I;:ın d" ırmJy:ı can atınıram.
'
sonra ;:ıvv;:ılc;:ı xosanJlmn
*\1axt
••••
Qonın;ın
57. Nöqt::ıl;;ırin yerin;:ı uyğun g;:ıl;:ın sözl;:ır yazın.
1ı:ıc1ıs:ınin , .. . • \ ':" . • .. ., •
~! gen,;;ıklıkdJ xevır g:ıtırdıyı uzJ çıxır.
;:ı a uz verJndJ "Axı n:,yJ gorJ? deyı R
nıısıs:ı "b l ., .. , ~ .. , .. .b 58. Verilmiş cüml::ıni nöm.r;:ıl;mmiş hansı cüml;:ıd;:ın
;j;•· :-ı:? 2 ! 11 .:ı, ın:ın sad:ıc::ı olanıq hel::ı deyir::ırn: "Buna sonra artınnaq olar?
Amma indi geriya döııiib bawnda aydm göriiniir ki,
nözlşukt1rı"
. · sonra is::ı ınöcüzJnm· t;:ıs dıqını • • •
ı:, • :ıyır;:ım, onlar özlari d;:ı bi/ıııadJn xoşbaxr bir möcii=iJııiıı
;şıirakçısı o/ublar.
- 203 -
Bııraxılış imıahanlarıııın modeli na uyğun marn tap)"lrtqları ( 11 illik)

59. Nikbin insanların xlisusiyy;,tl;:ırind.,n hamını s-;:zılm:r::;n
. . qor.u ··ucan
.,.' . üz~·i b.ırı ;ı._nı..,6-r..
verilmiş m;:ıtn:.ı aid ctm;)k eılar'! Seciminizin s:.ıb~bini va<;ıt;.:;:,ıb :;JaqJ qurur. !.ktaoolızm prvs:.·intl:: . ;
aydınJa_-;Jırın. • birirıd;;n forqli minl::ırc;, üz,·i birl::;-ı..;m~l:;-r i •ebl ,,r-
• • J ,. -ı- ..,,,J,..,.. ı: ... -.: •
: ... ,..._.,. -: ~ e.<b
;~~ J Özün:.ıqiym:.ıt :.ın yüb:.ık ~;ıviyy:xl;xiir. b!lı~- Bu o,. ,,;,m., .,r ~,~,r mı .H-arn ~ıraJJm ; , l\1\i
bmı sanr.
ı___l Uğursuzluqdan m;:ıvw, olmurlar. Bizim sad:;.r.;:,xoşumuzz g:;J;;n "'.? ..-a b-· ı...:.
. . . b .. . • • --.,. ııı.ı.s
etm:xlıvımız
- u qoxu :;rraıOZY.ı ean ıll:; ;; ....,.-,..
"-, L:ı.ıır
~-=lOnlar yalnız xo5 bir ünsiyy;Haxtarı}ındwırl~r. n~v, c;oruy.ucu ~olunu ~~:~ayır. Cünb bitki bu
bırl;;-?m;;!;;ru.;m du~m:;n);ınnı uzaqlaşdımı;,n v~ ,
[=!Onlar h:.ır z.amanbağı5layırlar. .... d d. • ~ .a
= Onlar h;ır zaman ;ın yaxşıya ümi<lcdir

v:ı hcç vaxt ruhdan dü5rrıürl:.ır.
c:Jzb ctm;;!-'.:üçün ıs ııa .J e ır. lnôiY:;
yaxın birb:?m;J t.apılmışdır \·;:ı böyük chıünaİ!a
bunl.ann sayı daha çoxdur.
Biıbl:ır t;ır:,find;,n
~
--t~ • ,,ı.ıJ!t)
0.~,
i'.:>t.ch.szlcdil;:ın ;;,tiJJi
..,;'
birl:>}m:,l;,r d;J son d;;r., ;J qanşıq kimy;:ı• i

60. asas m;)tnb ç;)rçiv;,d;,ki m;:ıtni müqayis;, ctm;ıkl:.ı rcaksiyalar n:.ııic.;,sind;, ona_;a çıxır.
C;)dv;ıli doldurun. Bitkibr özl;-;rin;;ı ~r:;r \·er;,n carılJlarm
Nikbin insanlar devir: "Pis n;ıs;ı bar; \·cr;ı bilmn. hücumuna m;:ıruz qalanda ifraz etdikfari üzvj
ba.5 vcrs;, bel;:ı o m;,ni~ üçün yeni t::ıcrüb;, olacaq. 8~ birl;ışm:.,l;)r ı;asit:.sil;:ı ;Hrafdab biıkil;er;:, x~b:ır
hal g;,l;ıc;,kd;ı daha böyük b:ılalardan qorunmaq v;ı gönd::ırir. Bu x;,b;:ır sistemi hücuma m;mız qalan
daha ciddi s;:ıhvl;:ır ctm;:ım;,k üçündür". Onlar baş bitkinin yaydığı üzvi birlJşm;:ıbri dig;ır bitkifarin
vcr::ıc;:ık);:ır bar:.ıd:.ı önc;ıd;ın h;ır han ·ı bir fıkr;ı malik gizlic::ı ··dinl;ım;ısi·' formasmdadır. Bel~, ~hlüb
olmadan yalnız pozitiv düşünürl;:ır. ~ikbin insanlar anında müdafi;, sisıemj qurulur.
B;ıs bu ••dinl::ım;;ı" ;ım;:ıliyyatı m•c;, gerr;,dkfaşir!
hcç bir ç:ıtinlikd;,n qorxmurlar. Onlar q:ıtiyy;:ın ruhdan
<lüşmürl:>r. Hücuma m;:ıruz galan biıkjJ;:ırin ifraz etrlti
birl::ışm;;ı);;ır qon.şu bitkil;:,r t::ır;:ıfind;m m;ın~nilir
Çarçivadaki osas mainin Uslubunu çarçivadaki \·;:ı dig:ır bitkil::ır;ı ötürülür. Ard-arda g;ıl;m siqnalla:r
mainin üslubu üslubu matncbn ferqlandirınak analiz edilir \·;:ı müdafü sistemi h;:ıyata keçirilir.
üçün asas maından Burada bir başqa gerç;;ık ortaya çD.:ır. Biıkibr
zaıirilan nüınunalar "danışmaqla" kifay;;ııl;mm::ıyib, b;;ım cb bir-birini
"dinl::ıyir·•.
61. Matm z,sas;:ın c;:ıdv;;ıld;:ıki doğru fikirl;:ıri mü;ıyy;ın

edin.
Bitkilar bir-biri ila ünsiyyat qururmu?
Bir çoxları bitkil:ırin t;:ıhlübd:,n qoruna 1. "Uçan üzvi birl;:ırn;:ıl;:ır"'
bilm::ı<liyini v;:ı <lüşm;:ın;:ı asanlıqla toslim olduğunu Bitkil;,rin hücuma vasit~sib ;:ıla ;:ı ourmalan
z::ınnedir. Ancaq aparılan t;ıdqiqatlar v;ıziyy;ıtin heç m;;ıruz qalması 2. Ard-arda g:ıl~m siqnallann
do zonn edildiyi kimi olmadığını ortaya çıxarmışdır. analiz edilm;:ısi
Tam ;,ksin;ı, biıkil;:ır <lüşm;:ınl;,rin;:ı qarşı t;ı;:ıccüb 3. Dü.şm::ın;:ı qarşı işl;:ıtdiyi
doğuran taktikalar işl;,d::ır;:ık v::ı aralarında gizli bir
taktikalann t;:ı;:ıccüb
"dild:>n" istifad;, ed;:ır;:ık özkırini qoruyurlar. doeunnası
Ünsiyyat s~xlamanın an ..... yolu 4. Heyvanlann t;:ıhlüb anmda
danışmaqdır. 1. insan danışaraq ::ıtrafındakılara
çıxardıqlan s:::ısl;:, bir-birini
ist;:ıkbrini, düşünc;:ıl;,rini v;, s. ifad;ı cdir. 2. İnsanlar
t;,hlübd;:ın x;;ıb;:ırdar etm:,si
kimi heyvanlar da öz aralannda asanlıqla ;:ı)aq;:ı
qurub çıxardıqlan s;:ısbr il:, t;:ıhlüb anını, ovun 5. H;;ır:ıbt qabiliyy:ıtl;:ırinin
m:ıhdud olması
yaxınlaşdığını, toplaşmaları lazım olduğu anı bir-
birl;,rin::ı bil<lirirl:ır. B:>zi hcyvanlar ıs;ı olduqlan A)l,2 B)2,3,4 C)2,4 0)1,3,5 E)4,5
m;,kanın r:>ngın:.ı uyğun olaraq r;:ıngini d:,yişir,
62. Aşağıda verilmiş fakt qarşısında r:>q:ım yazılmış
bununla da, h;,m düşm;,nin gözün<l;:ın yayınmağa.
hansı cüml:ı<l;:ıki fikri ;:ısaslandırmağa xidm::ıt edir?
h;:ım <l;, <lig:ır h;:ımcinsl;ırini x;,b;ır<lar ctm;:ıy;:ı
Heyvanlar alam inin an sassi; iizıhri balıqlar: •
çalışırlar. 3. B:ıs canlılar al;:ıminin ;:ın s::ıssiz üzvü
bela hadan dili işladarak bir-biri ifa xabarlaşirl3r•.
olaraq bilin;:ın, üst;:ılik, h;,r;:ık;:ıt qabiliyy;:ıti m;:ıhdud
olan bitkil;:ır bir-biri il;:ı nec;:ı ;:ılaq;:ı saxlayır? Bitkil;:ır Yeni Zelandiyanın Okleııd ımiversiteri a!inılari1'İ11 .
danışırmı? Bir çox t;,dqiqatçılar idd~~larına göra. istanilan balıq sas __ çıx~ra bilt -~-
4. Ancaq aparılan b;:ızi cimi t;:ıdqiqatlar bitkil:.ır Lakın 011/anıı hamısını eşitınak mııml..wı dt!}_:-..
arasında gizli bir "dilin" mövcud olduğunu ir;:ıli Saslarin gücü ı·a te=l~ri balıqlann qıılaqcıqfann.da_:,;
sürür. 5. Bitkil;:ır ;:ıtrafdakı canlılar t;:ır;:ıfınd;m yer/aşan azalalarin güciindaıı asılrdır.
A) 2, 3 8) yalnız 2 C) 1, 3 O) 4, 5
-204-
Bıırnxılış iıııtalu111/urmın modelin _

. . .. .. . ;, uygun m;,fn lapşırıqları (11 illik)
·v;ıd:, verılınış sozun k?ntekstd:Jkı m:masının 0sas m:ıtn:ı aid üslubi Ç:ırçiv:ıd:ıki m:ıtn::ı aid
63-ç:ır?ı:, aiJya11!ış nümunanı mü:Jy ;m edin. xüsusiyy:ıtl;ır üslubixüsusiyy;,tl;,r
~;ır!ıın f - N ••
, Siiziiıı qarşı ıgı ımı1111;,
eşidilnı:,k 0111111galişi haqqmda xafor
arfn eşidilmişdi.
Har bir iıısa111n başa
diişiilmaya ehtiyacı
var.
Asanlıq/a qavraııı/an dars Qırmızı rang öküzü niya qazabl;rndirır'?
qavranılnıaq
3. gözal mctodikndcm xabar Ök_üzl::ırin qırınızı r::ıngi sevın:ıdiyi bar::ıd::ı
verir. afsan;ının n;J vaxt v::ı ncc::ı yarandığı
daqiq bilinm:,s;ı
Harakc)f/,ıriııdaıı köııii/siiz d::ı, yazılı ınaııba/Nda onun ilk d::ıfa ingilis
ı,iss edilın:,k
4. olıııası hissedilirdi. draınaturqu Con Linin 1580-ci ild::ı bir ::ıs::ırinda
duyulrnaq Rassaınııı ine;, zöwJii q:ıl::ıın::ı alındığı malumdur. Bu :,s;ırind::ı Lin
5. asarlarindaıı dııyıı/ıırdu. adamlara x;ıb;ırdarlıq edir ki, filin qarşısına çıxan
B) 1, 3 C)2, 4, 3 D) 4, 5 E)l,3,5 insan lparlagl r;ıııgli paltar geyinm::ıdiyi kimi,
A)2,4
ökü~ün qarşısına çıxan insan da qımıızı pallar
64. M:ıınin m:,z~nunuib bağlı olmayaıı fıkirlari geyınm:,m::ılidir. A Çünki qırmızı r::ıng öküzü
nıü:ıyy::ın edın. q::ız::ıbbndirir.
ı. Bitkil::ırin ünsiyy:,t saxlarna üsulları heyvanlardan
Öküz yarışlarında ::ılirnfa qımıızı parçanı
forqbnir. (mulcıanı) tutan matador (öküz yarışlarında öküzü
2.Bitkil::ırin qoxunu hissetm:J qabiliyyati vardır. taq::ıtd::ın salaraq ona öldürücü z;,rbani vuran ş::ıxs)
3. Canlılar bitkilarin ifraz etdiyi qoxumı hiss eda hamin aşyanı yana tutub ::ılini ;;,sdir::ın kimi öküz
bilmir. q;)Z::ıbl::ınir va onun üstüna atılır. Buynuzları il;:ı
4. Bitkil;ırin eşitm;ı orqanlan heyvanlardan forqlidir. muletanı deşm::ık ist::ıyir. aırafdakılar da el;, wnn
5. Bütüncanlıların t:,hlüb il:, üz-üz;::ı g;ıldiyi edirl:,r ki, öküzü özünd::ın çıxaran parçanın qırmızı
ın;ıqamlar olur. r::ıngd;, olmasıdır.
A)1,2, 3 B) 3, 5 C) 2, 4, 5 aslind;ı is;ı
öküz üçün r;ıngin forqi yoxdur. Bir
D) 1, 2, 4 E)3,4 ::ıfsan::ıd::ı deyildiyind;ın f::ırgli
olarag, öküz r::ıng sec::ı
65.Tünd-qarah:,rnarl:, verilmiş cüml;;,d;ı nöqt:,l;;,rin bilmir. A Matador Jlindaki qırmızı parça il;ı öküzü
yerin:,hansı ifad;;,yazılsa, fikir daha daqiq va q::ızabl;ıııdirir. eGeniş taınaşaçı kütl::ısi qarşısında
düzgünifada edilar? matadorun gen dünyanı öküz;:ı dar etırnsi öküzü cin
A)ç;:ıtin B) :,h;mıiyy;;,tli C) faydalı atına nıindirir v::ı öküz hövs::ıl::ıd::ın çıxır. O, matadoru
D)sad;ı E) d::ıy::ırl i tJhli.ib sayır. Lakin matadoru yox, parçanı di.işm:mi
hesab edir va ona hücum edir.
66.Düzx;ıtt pkilmiş hiss;;,y;;,uyğun gz,J:,ncüınb yazın. Discovery televiziya kanalı öki.izl::ırin rangl;:ıri
seç::ı bilm;:ıdiyini ayani sur::ıt::ı nümayiş etdirm::ık
67.M;:ıtn:, :,sas::ın c::ıdv::ıli tamamlayın (TZ)krarayol üçün 2OO7-ciild;:ı keçirilıniş bir eksperimenti lcntJ
verıngd;ın)
alıb. avv::ılc:, öküzün qarşısında qırmızı, ağ v::ı mavi
Var/ıq Ünsiyyat Maqsad r;;,ngli üç bayraq asırlar. Kül::ık bayraqları yell;:ıd;ın
forması kimi öküz farq qoymadan onların üçün;ı da hücum
Qoxu edir. Sonra bayraqları qırnuzı, ağ v:, mavi paltarlı
İnsan insan fıqurları il::ı ;ıv::ız edirl;ır. Öküz bu insan
T;::ılılübni
X::)b:,r fıqurlarının da üçün::ı hücum edir. H;ıın d::ı qırmızı
verm;;,k r;mgli insan fıqunına ;'.111sonda buynuz vurur.
Dem::ıli, öküzü ::ıs;::ıbibşdiran qırmızı rang deyi!.
~
68-M;ıtnin
. beşıncı
• • abzasının m::ızmununu ıfad:,
• ed::ın Y::ıni nıuleta qırmızı yox, başqa bir r::ıngd:, d;:ı olsa,
tezıs yazın. matador öz h;ır::ık::ıtl::ıri ib öküzü q::ız;ıbl;:ındir::ı bilar,
öküz qarşısında tahli.ib olduğunu hiss ed::ır V':J fıgmin
69. Sonu b • cüml;ısi: ( ✓)
□ncu a zasın ılk ::ışyaya hücum edar.
B::ıdii sualdır. 71. M::ıtnd;:ı hansı m:,lumatyoxdıır?
A) Öküz üçün r::ıngl::ırin heç bir farqi yoxdur.
O
Çünki
fü)diisual deyi!. B) Öküz qarşısındakı t::ıhlübni hiss ed:, bilir.
C) Parlaq r::ıngl::ır fili q;ız;:ıbl::ındirir.
D) Öküz açıq rangl;ıri özün::>h::ıd::ıf seçir va ona
7o.Eyler-V . •
. Xiisus·enn ~ıa_qramı ::ısasında m::ıtnl::ırin üslubı hücum edir.
M, 1 atl:mnı mü a is::ı edin. E) öküzl;ırin r:,ngJgrİ seça bilm::ısi ild bağlı sınaq
ged;:ı k' - ı,ı,,.,,ı.,ı
etabo/izm .,uua!ar ınıı"{ıad'fı ası;• orqanızın
• da keçirilmişdir.
n ıınydvi reaksiya!arın ınacmıısıı demakdir.
- 205 -
__ _ llıımxılı~· lıııtıılııııılarıııtıı ııııııh•/lıı,, ııı•,:tııı ııı,ıtıı tıııı~·ırıqlıırı (/ / illilı)

72 , K,ı~ıtı,•~:-.tıbıı \'t.\l~ ,·,l.ır.,k lıi.:iııı'i ıılıı.ıısdıı kıırsivl:ı - - 70.- ~bıııiıı ııı:ı:ı.1111111111111 ,'iOl:ıs:ı ~:ıkliııd:ı ya:ı.ı~-
,.l'rılı_,ıı~ silı.(lııi\ıı 111,ııııısıııııı ı((l·ıı\Oıı ~;wlı ı.:dilıliyi
lı.,ııılı ııı(l;ıyy.ııı ,·diıı. 80. ():ır~ısıııdıı • i~ıır:,si ol:ııı t:Oıııl:ıd:ı lıaıısı llslıılııııı
A) ,·lıııi ı:ıdqiq:ılııı .,s:ıslııııılıı.ı s::ııı.ııl,. s...
ıı· x(lsıısiyy:ııi v:ır'/ l l;ııııiıı Oslıılııııı :ısas
B) .,sııs~tıı. lı:ı~lıııı!,ll'IIII l,"l~kil,•d,"ltı ~,·y xilsıısiyy:ııl:ıriııi qı.:yd cdiıı.
,) lı~r 1:ıkı_ı l,"lsdiqı.:d;rn r, sıııi ı..11 1 ,ı:ı.
D) lıır ~,.-yııı \'l.'iıırıldıp,ı yn, q:ıyııııq Ü:ı:llııliı.llııldlııii il:ı.llııilı:,1 ~iıtiirUıı
E) yııı".ılı iııtiınıuısiyıı ııı.,ııh.,t:ıri
llir gnıı lhıdd:ı i\'1. ~:ıgirdl:ıri il:ı bir k:ıııtld;ııı
73. 11:ııısı ııliırirnı 111:ıııı,l.ıki ::ıs:ıs likirl,"Is. sbşir'? k,·,·irnıi~. ıııı k:ııııl ı.::ıııı:ı:11111111 :ıks:ıriyy:ııi lludtlaııın
A) ,·)ıı ı::ılıli\bli yıııılışlıq lı,"lqiq,"ll;ı ııx~:ıyıııı ,·ılı.:ylıd:ırl:ırı idi. Oıı_l:ır llııddııııı v:ı ~:ı~irdbriııi :ılıaı:ıy;ı
ytıtılışlıqılır. (ı\. ı\tııiyı.:I) :ılılı ,ııılıırı ı;ılıqtr ctııı;ıy:ı. q:ırgı~ y:ığdırıııağa
B) l'vt:ırd ilzi\ıııl.m lıil:ır. ·1111111.,rd lı:ı~l:ıılıl:ır. llııdd:ı y:ınl:ırıııd:ı olsa da, şagirdbr
ilı!', ıbıı (ı\l:ıl:ır s(lı.il) q.1ı..,lıl:ıııilı bnd s:ıkiııl:ıriıı:ı c:ıv:ılı wrın:ık isl:ıdil:ır.
C) T,,tıi:ıı tı,,~hıqlıın s,•vıııir: iııs:ıııl:ır dıı lı,1qiq:ııi llıı v:ıxl llııdd:111111 d:ıvnıııı~ı lı:ıııı ~:ıgirdl:ırd:ı, lı:ım d:ı
lıilnı:ıy;,ıııl:ı lııı~htqlıın ııyılıırınıılnrlıı dııldıırıırlıır. bııd s:ıkiııl."lriııd,"I lıcyr;ıl, \::ışqııılıq y:ınıldı.
(l 'ıın- lkrıı:ırıl ~ıııı) Si:ı. ııı;ıııi ,·ox ııı:ıyııs t·ıdini:ı.. Bu adamlar üz
D) IHiyi\k lı:ıqiq.,ıbri gi\r., lıilııı.,k o,·oıı q:ıllıiıı :ılı~ılı lıildikl.~Ei.!.1~ ııyğıııı d:ıvr:ıııırl:ır. Oııl:ır ııı:ıııi üz <lüşııı:ıııi
y:ıııııııısı, ,"llr:ıfı 111ırl,ıııdırııı:ısı ı;ıbh ,ılıııııır. kiıııi lgj_)E~ıd v:ı ıııı:ı g(ir:ı d:ı t:ılıqir cdirl:ır, bu da
(Uhıı Tmxıııı) t;ılıiidir. ı\111111:ı si:ı. 11,"ly:ı gilr:ı onl:ır:ı imkan verirsiniz
E) Yıııılt~l:ırııı ilı.i\11,"I q:ıpı lı:ı~lıııı:ıııd:ı lı."lqiq;ıl d., ki. si:ı.i ı:ılıii lı:ılını:ı.d:ııı çıxıırıh 111<1!1.İJ!J!.ivas{ 111cısiııl::ır?
bayırıl:ı qalır. (R:ılıiııılr:ııı:ıı T:ıqıır) (,\ıx ı:ı:ıssill' ki, indi siz onlardan :ısılı v:ıziyy:ıtd:ısiııiz,
:ı:ı.:ıd ,kyilsini:ı..
74. Osas ,·:ı ıı:ııio lıiss:ıl:ıri :ırnsıııd:ı :ıl:ıq:ı y:ınııl:ı lıibıı
Soıır:ı is;ı dünOlı bııd s:ıkiııl:ırin:ı dedi:
d\ıııl:ıni ıııi\;ıyy:ın ,·din.
lsı:ıdikl;"lriııi:ı.iıı lıaıııısını dcın:ıdiııizs:ı, cybi
A) Kı.:,·iril:ııı twri\lı;ı ilkilı.ilıı r:ıııgbri Sl'\',"I
yoxdıır, lıiı". gcriy:ı qayıdaııda buradan kcpc;ıyik.
bilnı:ıdiyini si\lıııı t·dir.
lılrs:ıtd:ııı istifod;ı cdib ,knı:ıdikl:ıriııii'.İ d:ı dcy:ırsiııiz.
8) M:ıl:ıdnnııı ııı;ıqs;"ldi (\kilı.il ı:ıq;ıtd;ın s:ılıııııqdtr.
K:ıııd s:ıkinl;"lri ça~qınlıq içind:ı sorıı~dul:ır ki, nxı
C) Ökil:ı. nıııkt:ıııııı ,·:ı~ılırırı lı;ııbfııldu~ıınıı bi:ı. s;ıııi ı:ılıqir eldik, n:ıy:ı gfü:ı bi:ı.;:ı q:ız:ıbbıııııirs:ııı?
:ıııl:ııııır.
Bııdd:ı dedi:
D) t-.-tilxt,"llifiilk,"ll;ırd:ı ıikO:ı. y:ınşl:ın kı.-çirilir. - Siı. :mıd :ıd:ıııılarsınız. addımlarınızı da özünüz
E) Üldizbriıı qınnı:ı.ı r:ıngi st·vnı,"ldiyi lı:ıqqıııda hildiyini:ı. kimi :ılın. /\mınıı nı:ııı d;:ı :ıı.ad insananı, siz:ı
ınilxt:ılif :ıls:ııı:ıl,"lr \'ardır.
n·tıks~rıı vı.:rııı,1111,"lk lıaqqını var. 1kç kim m:ıııiııı
75. Tiind-q:ını lı;ırlb \'l.'ril:ııı si\i1 (\ıı ııı,"lıı:ısııı:ı ııyğıııı d:ıvnıııt~lannıı yüııl:ındir:ı bilııı:ız. M:ıııiııı lı:ır hansı
ııilınllll,"lllİll i~l,1ııdiyi cilıııl:ıııi ııı!l;ıyy:ııı t·diıı. lıadis:ıy:ı qarşt rı.-aksiy:1111 ııı:ın;ıvi halııııın
A) ,\µır saııdıq sç~•ııı;ı p:ırral:ırl:ı dolu idi. ı.ı:ıılıiiriicliir. Buraya g:ılnı:ııııişd:ııı :ıvval
B) Bıınıqlıırııı dfüd ı;ır,"lliııd;ı d;ııııir v:ı ıaxı:ı p:ın,::ıl:ın yolııııııı:ı. bir bııdd:ııı di\~dü. H:ııniıı bııdiıı sakiııl:ıri
giiz;ı d,"lyinli. bizi mcyv:ı. gül v.ı şinıiyy:ılla q:ır~ıladıl:ır. M:ın v;ı
C) D:ısı;ı silrii~k:ııı daş v:ı q:ıya p:ın,::ılıırınııı il:ı:ıri il:ı nı:,ııiııı ~aginlkıriııı onlara t:ış::ıkk(lr l.'dib dedik ki. biz
n~ıığıy:ı ı.-nııı:ıl i idi. :ırııq s,"llı,ır yı.-111:ıyi yı.:ınişik. hu ııı::ılısıılları özünıüzla
D) Şair )'l'lli :ıs:ıriııd:ııı bir par,·:ı oxııdu. d:ı~ıyıı bilın;:ırik. 13ııııl:ırı ııı:ıııiın :xcyir-dııanıla gcriyo
E) Dinl:ıdi) itıiı". ııııısiqi p:ın;:ısı li. 11:ıı.:ıh:ıyliııin iiı.ilııiiı.:ı q:ıyt:ınr:ıııı. :ıp:ırııı. imli sizd,ııı (ikinci bnılin
opcrıısı ııd:ıııdtr. s:ıkiııl:ıritılbn) sonışmanı: "Sizl·:ı, onlar 11,"Ictm:ıli
.>
idil:ır'?"
76. r:ırçiv;ı thıxi lind,1wril:ın sö:ı.
--- Onlar yı.-m:ıkbri giHüri.lb6z ı.-, l:ırin:ı. ııil:ıbrin:ı
□
□ 1ı;ıqiqi 111:ınad:ı i~l:ınnıi~dir (✓). Siz onıı qayt:ırııı:-ılıdırlar, -· dcy;ı bııd sakinl:ıri cavab verdi.
m;ıc:ızı
Bııdda sakit v;ı lıil:ı.iirlü bir halda !!tllüınsüııdU:
-·-· İndi lı;ıs siz öz qarğı~ ,·::ı t;lıqiıbriııi:ı.l~ na
ın:ıtnd;ıkiııd,"lıı frırqli m:ın:ıda (lı:ıqiqidirs:-ı. m::ıcazi,
t·d:ıç,"lks izııiı.? M;ın q:ıbu 1et mi l';"ltnt)nları. r-.fonıncyvo
m:ıc:ızidirs:ı. h~qiqi) dlıııl,1tb işl:ıdiıı.
v:ı şirniyyatdan imtina cıdim, o biri bııd canıaatı _do
onları gı.-riy;-ı gültlrdil. B:ıs sizin !.!Criy:ı götürın.:ıy~
77, Q:ırşısındıı A iş:ır;ısi qnyıılmıış l'ilıııbd;ıki tikriıı
yanlış nl_duğıııııııı l;ıt·rühi ~:ıkild;ı slihııı L'dildiyi
ıı;ı iniz \'ar? l\ı\:ııı sizin qar~ış v::ı t;ılıcıirkırinizi. g_ctı
qııyt:ınrnm. ona uörJ d;ı onları l!Öli.lrühöz ı.:vl;ırmızo
almısın ılk süzüıı(I ıııii:ıyy;ııı l'dib yazııı.
apara ,·;ı oıılarln i;t;ıdiyiııizi cd;ı l;il;ırsiııiz.
78. Altından x:ıtt ç;ıkilrııiş cnmb,bki fikri m:ıtn::ı ::ısas;ııı Bııyaqd:ın Bud~taııı öldürm;ıy::1 hazır otan
hnıısı foktl:ırb t:ısdiq ctın:ık olnr'.1 (;ın azı iki fokt bııdlil:ır indi bir-birinin üzüıı:ı hd;-ı l;axnıa~:ı umııar.ıq
yazın) cvkırin;ı geri döndül;ır. Şıı~irdhır is:ı lı,"lb ustadlurıuclııı\,
n;-ı q::ı(br öyr;-ınm;ıli olduql:ırını :ınlnınışdıl:ır. •
Bıırııxılış iıııtalıaıılarıımı ıııodeliıı-:-ı 111,,, 1
. . .. .. ' • ,.: "'ııı,1111 tapşırıqları ( J J illik)
~:-;cıtt ı;:ıkılmış sozun konh:kstcbki ld · •
~ f;,ttıd::ı :ıltın~ :ın • aıd lııknı:ıtli blnmlardan biri m;:ıtrıdJki
85 B
L. • Ut :1 Ya
51.~ , , 111 :ı uygu.ndıır. . :ısas fıkr;ı uyğun de i/-
ııı->fl•1 • . isi., bai!lı ııısaııları aldatınaq, onları A) j .. .. .. .. y _· .
,.. 11
") ıü:ıy:,::ııı '. . ~ 1 d.. k ııs,ınııı 01.uııu nı:ıglub ccl:ır::ık qazaııdığı z::ıfor
.0 l'ı J',ııqanı:ıt ;:ın ıı m;:ı b . .. .. .. . '
),-ııılıŞ:, ' - . - i · ..
' .• p ·ir n:ıı-ıc;:ısınc ;ı ııısaııın oz t 1avranış 1arını
aşq,ısının doyuşd:ı 111111adamı m;:ığlub cd::ır;ık
qaz·ııı ı - r I d 1
6) -ı;:ırıcı ·::, .· . el·! ı-- .. ' ' c ıgı z:ıı:ırc :ın a ıa yaxşıdır.
•
jJ:ıP c J
bilın::ını;ı:;ı. ın;:ıqs;:ı l :m. c ıızıTun
d
. 0
B) T -·ıı .
:ııı :-ım:ık v::ı ya t::ınqıd cını:ık müdrik adamın
•
·suq:ını:ı ı·l"lll
u. .,VJ)'llllllası
. . . . . t·ı··
, ı ,ız 1ıgını- poza b"I ı nı:ız.
1 • Jd hcır:ıbtı ıl:ı tarnaşnçıların dıqq;ıtını
• C) K' 1
C)cı[l;,rın l::ı • ~ .. • • ın sax amaq yanan kömür parçasını başqasına
• d1nırıqla tokus nunıayışı ,,11I c1·ı . . ..
" 3 yın ' ' ~ . . . . . • u ınq ın:ıqs::ı ı :ı :ı 1ın;:ı almaq kımıdır. Yalnız
- cı:ı;ı,l:ırda ın::ı::.::ıl:mııı nı:ıhıyy::ıtını t::ılırıf 0··zu"ııı··1 ya, m1ırarsan.
O)•jcnın:
• 11
, • '. . . . •
etnı.::ı ki
..
<' <'
-.Jnlını
•
,ıldatnMq
. .. •
D) Q"....2 ,,.... ı scvgı ı·ı ;:ı, pıs
6· • ·· ı··uyu··
· ı·ıyı· yaxşı ı ıq ı a, acgoz
E)insanın şüunııı~- t;:ısır ~o::.t::ırın::ıkb davranışlarını :-ıliaçıqlıqb, yalanı lı;:ıqicptl;:ı m::ığlub et.
·.ı ~ıııı~k
ıuarJ ı.: ' • t:ı~ır
~
altın.ı almaq E) S·ıg
, 1 la, ı ı 1 ıq ::ın b"
I
oyu"k ı:, d.ıyy:, c1·
I .. ..
ır, gozutox uq ;m
1
d . ç,·v:-ıd::ı verilmis' söztin konteksta uy,i-un böyiik z:ınginlik, ctib.ır ::ın yaxşı qohumluqdur.
82 .,•!.:ıtıı ;ı ~;ır ,.d. "'
•wn:ısının ş;ırlıı ır: 86. M;:ıtnin birinci cümbsiııi b:-ıdii üslubun
HJqiqi._raxııd Sö:ii11 Niiııııııı,,: xüsusiyy;:ıtkırin::ı uyğun olaraq z:-ıııginl;:ışdinn;:,kl;:ı
,n;ıca:Jdir: .ııı,ması: ycnid::ııı yazın.
A)H.:ıqiqi kıfay:-ıt etm:-ık Bu a=ııq;J bi=i iiç giiıı
gör.:ır. 87. Qarşısıııda iş::ır:,si qoyulmuş sözün ş::ırhi
rastl::ışmaq Na ::aıııaııdır ;:ısasında c::ıdv;:ıli tamamlayın
B)H:ıqiqi 01111
görıııiiram. Sözüıı 111,ması Sözün iş/;,dildiyi ciimla v;:ı
C)r,.focazi baxmaq Hadisaııi ö::.gö::.iimlcı ya söz birlaşınasi

gördiiın.
O)~1.::ıcazi lıesab etm;:ık Maıı hımıı pis ııixvatli

bir iş kimi görıııür;,ım.
E)M;ıcazi giriftar olmaq Uşaq gördüyiiıı
göriirar. 88. M;.:ıtnin ;;ısas lıiss::ısinin planını t:-ırtib edin.
83.}..l;ıtnJ ;ısas;ın, Eyler-Venn diaqrammdakı doğnı 89. M;.:ıtnd;:ı tünd-qarnh::ırtbrl;;ı verilmiş söz ç:ırçiv::ıd;:ıki
fikirl;ıri mü;ıyy;ın edin. m;;,tnd;_:ı el;;,işl::ıdilrnişdir. C;;ıdv:,1 ;:ısasında sözün br
Budda Budd:ının şagirdbri iki variantını müqayis;:ı edin.
Kimyavi reaksivaların baş verınasi uçuıı
reaksiyaya daril olan ınadd;:ı/ar bir-biri ifa lanıasda
1.iıa;ıtk:ırdır 3. inıiqaınçıdırlar
olınalı va aks;:ır hallarda qızdırılınalıdır. füJrk
ınaJdalariıı xırdalanınası va qarışdırılıııası
-1.inadkardırlar
2. müdrikdir reaksiyaııııı başlanınasma könwk edir va 01111
siirat/andirir.
M;mıda iş/adilmiş söziin Ç;ırçivada verilmiş sözün

A)4,5 B)l,4,6 C) l,2,3 iislııbi xiisusiyy:JIİ iislubi xiisusiyy;J/İ
O)1,6 E)2,5
84. Qandid;ın verilmiş hansı aforizm m:::ıtnd:,
M.
Buddanın nüqini qüvv;;ıtl;mdir;;ı bil;ır?

A)~üc fizikiv;;ıziyy:,td;m yox, boyun aym:::ıy:,n 90. "O, iiziinü t;ı/abalarina tutııb dedi" cüml;;ısi m:,tnin
ıradJ<l;ın yaranır. hansı abzasının sonuna artırılsa, t;;ırkib hiss;;:,l;;ıri
8) Heçkim;ı çirkli ayaqları ifa beynimd:::ı g:::ızm;.:ık arasında ;ı)aq:ı yarndar? Uyğun hesab etdiyiniz
fılrs;ııi \'enn;ır:ım. abzasın ilk sözünü (sözl;;ırini) yazın.
C)Camiyy;ıı h;.:ıyatı üçün fardi azadlıq v:::ı
mü 5 ı;ıqillik ş:ırtdir
D)u- • .
E . guraged:ın yol uğursuzluqd::ın keçır.
) Insanlıqdan daha qüsursuz hansı kitab vardır?
- 207 -
Bııraxı/ı,; iıııtalıaııftırııım motleliııi.1 ııyğıın ıııatıı tapşırıqları (/ I illik)

Giirclükl::,riınizi,
'
yoxsa görın::,k
ist;,diklarimizi görüriik'?
91. M::ıtn<l:;ı qarşısında • i~ar::ısi qoyulmuş sözün
konıckstd;ıki nı::ınasıııa uyğundur:
A) m::ığlub etm::ık; B) döyi.işm::ık;
-
Bir nurani qoca bir neç::ı n::ıfar yax1111 il:;ı k::ırıclin C) qorxutınaq; D) unutmaq: E) daşıınaq:
bnarındakı tarlada qaıı-t;ır::ı bataraq i~l;:ıyir<li. Bu
92. M::ıtnd:-ı ç;:ırçiv;:ıd;:ı verilmiş sözün kontekst;:,uyğun
vaxt onlara bir yolçu yax111laşdı. Yolçu yaşama
manasının ş;:ırlıidir:
1
üçün göz;ıl bir yer axtarırdı. Onu 111::ıskıınlaşaca •ıl N iiııııııı;ı

Söziiıı ıııaııll.<ıı
yerin t:;ıbi::,ti, ş:;ıraiti ikı b:ırab;:ır, h::,nı d::ı insanları
A) Macazi ırnnadadır; Onlar son zamanlarda xeyli
nıarnqlandırırdı. Çox soraqlaşsa da, uyğun bir yer yax111vlmuşdı.ırlar.
yaxın olırnıq
tapa bilm:;ıınişdi. N::ıhay::,t, g:ılib bu bndin yanıııdakı_ Bayram vaxtı yelişınişdi.
B) I-J;:ıqiqi m::ınadadır;
tarlaya catan yolçu nurani qocanı giiriih onunla.
yelişm::ık
salaınlasır.
C) M;:ıcazi m::ınadadır; Mövqelarinıiz bir-birina
- B;:ıs s;:ınin g:ıldiyin yerd::,adamlar nec;:ı idi? - ııyğıın galir.
uyğun g;:ı]m;:ık
dey::ı qoca sual verir.
D) H::ıqiqi nı;:ınadadır; Dan iz sahi/inda yaşayan
- Çox pis iclibr, - dey:ı yolçu cavab verir, - insanlar riitııbatlo
yaşamaq
haınısı özi.ind;:ın razı, yalançı idi. 811::,rind;mancaq
miihariz;ı aparmalı olurlar.
pislik g::,lirdi, m::,n;:ı paxıllıq edir, ayağımın altım Goıni limana yanaşdı.
E) H;:ıqiqi m;-ınadadır;
qazırdılar. Eb buna gör;:ı d::, özüm;:ı yeni Jı.. nıoskan
yanaşnıaq
axtarmağa q::,rar verdim. İndi onlardan ıızaq
olduğum üçün özümü çox xoşb:ıxt hiss edir;:ıın. Daha 93. M;:ıtn;-ı ;:ısas:ın, Eyler-Venn diaqraınındakı doğru
yaxşı insanların olduğu, bizim bnd::ı b:;ınz;:ıın;:ıy;rn fıkirl::ıri mü::ıyy;:ın edin.
bir yerd::ı m:ıskunlaşmaq ist:ıyir::ım.
Qoca yolçunu dinbyir v:ı dcyir:
- Onda bizim bndd:;ı d;:ı o cür insanlar
gör:ıc:ıks:ın.
Yolçu qocanın sözl::ırind:ın hcyr:ıtl::ınib bir şey
anlamasa da, sual vernı;:ıy::ı cür:;ıt etııı::ıyib yoluna A) 2, 3, 4 B) I, 4, 5 C) 1, 2, 5
davam edir. D) 3, 5, 6 E) 4, 5, 6
Aradan çox keçm;:ımiş başqa bir yolçu da g;:ılir.
O da qocaya eyni sualı verir. Qoca ondan g;ıldiyi 94. M::ıtnl::ı bağlı doğru fıkirl;:ıri mü;:ıyy;:ın edin.
yerclaki insanların nec;:ı olduqlarını soruşur. 1. Birinci yolçu g;:ıldiyi yerin t::ıbi::ıtin;:ı bigana idi.
- Çox yaxşı idibr, - dey;:ı yolçu cavab verir, - 2. Yolçular öz h;:ımyerlil::ıri barnd;-ı farqli düşi.inürl;n.
;:ıg;ır nı:ıcbur olmasa idim, onlardan ayrılmazdım. 3. Qoca tarlasını t;:ık bec;:ırirdi.
Bir-birbriıı:ı köm;:ık ctnı;:ıyi çox sevir, doğruluqd::ı az 4. Yolçu lar qocaya rast g;:ı);-ın::ıd;:ık çox arayıb
gala bir-birl;:ıri il;:ı yarışırdılar. Onlarla çox ıııclıriban axtarmışdılar.
keçinirdik, son tik::ıınizi yarı bölür<lük. A)3,4 8)2,4 C)l,3 D)I,2 E)l,4
H:-ımyerlil:ırim uçun çox clarıxacağam. Onlar kimi
insanları çox arayıb-axtarmış::ım. Son ümidim
95. Buddaya aid hikm;:ıtli blamlardan biri m;:ıtnd:ıki
;:ısas fıkr;:ı uyğun deyi/:
s:ın;:ıdir.
Bunu eşid;:ın qoca ona deyir: A) O m;:ıni t;;ıhqir ebdi, o m;:ıni vurdu, o m::ın;:ı qalib
- Onda bizim k:ındd;:ı d;:ı eb onlar kimi g;;ıldi, o m::ıni soyub-taladı. İçind;ı beb fıkirbr
gizl;ıd;ınin nifr;;ıti sönımz.
adamlar gör:,c;:ıks;:ın.
Bu hadis;:ıl::ıriıı şahidi olan köm;:ıkçisi qocadan B) Ağlınla v;:ı sağlam zchninl:ı uzlaşmayan heç bir
şcy;:ı inanma, onu ın;:ın demiş olsam beh
soruş ur:
- H:,r iki yolçu s::ın:ı eyni sualı verdi, s:,nin C) Kin saxlaınaq yanan kömür parçasını başqasına
cavabların is;:ı üst-üst;:ı düşm;:ıdi. Bunun s:,b;:ıbi n;:ıdir? atmaq m::ıqs:-ıdib ::ılin::ı almaq kimidir. Yalnız
Qoca c::ıvab verir: özünü yandırarsan.
Doğrusu, cavablar cyni idi. Çünki D) G:,lin, bizd::ın nifr;:ıt ed::ınbr arasında nifrotdan
;:ıtrafımızdakı insanlar, aslind;:ı, "gördüyümüz'' kimi xilas olaraq yaşayaq.
yox. "görın;:ık ist:ıdiyiıniz" kinıidirbr. İnsanlara n;:ı E) Nifr::ıt hcç bir zaman nifr::ıtb yox edilo bilmaz.
q:ıd;:ır sevgi il;:ı, xoş münasib;:ıtl;:ı yanaşsan, h;ıınin cür Nifr::ıt scvgiyl;:ı yox e<lil;;ır, bu ölümsüz qanundur.
qarşılıq gör;:ıc;:ıks:ın. Onlara nifr;:ıt v;:ı düşırnnçilik
bzısl;:ıszın, s;:ın;:ı eyni şeyi qaytaracaqlar. ası 96. Altından x;:ıtt çakilmiş cüml;:ıni b;:ıdii üslubun
xüsusiyy;:ıtl;:ırin;-ı uyğun z;:ınginl;:ışdirın::ıkla yenidan
harmoniyaya ancaq öz ş;:ıxsi cqolarımızı, m;:ın;:ıınlik
yazın.
hissimizi eyen:ır::ık nail ola bibrik. T;:ıbi;:ıtin qızıl
qamımı var: ona n;:ı ötürs:-ın, eyni cavabı da alarsan.
-208 -
Cura:a!ı'F imtahan/.annın modeli na -,;

. _ _ _ UJ~un marn tapşcrıqları (l I illik)
,:,t A ~~z.?.!-! G"J., _.rr.:_._~;ı.1z, :ş..;;t, ::-.,s,:-,,r-1;ı , . d
,.,,r••ı--;!:::ı
p,.1..
-, . ., •
-~ _,-~:-2. .1#.ı.,
~ , ~ --· - wmn 2 r n-ı.;ın lı;; ;:, unudulmarnJ"~ı v;ı ş::ıb;:>r ;_lh)i
l-. • • l ?'-'
~
~_;~ • ,-
.Y.ı= 111Cf':.tr;r!tzınrn
...n aruya I znn . ,·.;:ı onlann n:ıiin:,fiq):,n·o.ı·n
·- - •
~:'. ·a;;:;,;;rin.-;ı nıfı......
ı e··r d' r - 1 •I •
i1 :Klihli;-i <iimfa- 1 -:;ı _.-a u uır ı. r..ut ::ı ::ısır :m
.-2.rç-zl"'rr.aga hazır dayanmışdı. Paraşütçül;;ıri
;;öm: ·:;, çoxlm bostand.ab i,ini Yanmcıq qovub.
Ya.bi:t •·;:,Kür;;kl;;silahlanaraq m~yda~a cuı;ımıı~~dı/
fl2)mund ingilisl;::rinsifaıin;:> baxdı.
+ Para'Şütçül;;r on doqquz-iyirrni yaşlı caYan
~zqlar idil::ır. özfari d;;ı b;;rk qorx.rnuşdular. 3. Oğlan
· ....:-1---;,,-~.,c.
.. ,. ~ ..r.:__.: 1
..... ~ :-...-:..r-; - " - • " ~ baş.a düşürdü ki. ;;sirl;;rimühafıD ed::ın ,ı.ı.r-rut iki
~ ,r.~-~:: -r,:
~
-
•:.,""•:- ,._,_ ., .. 1; ."JZ ~~ !Y;:..,c.::;,:J
#
polis i.şçisi l.2piS1.-1s.;:ı d:ı. qn;;bl.-nmiş kütl;;ıy;;ı

~,~~:,-.&-yjz~r;. ~
~:·i:~~:~:-~:'.'.~~~~'..~:::~~~~-.~; müq,n·im;;;:göst;ır;;ı bilm;;yx.-k. X.;:ıs;_l, el;:>m.;:ık lazım
idj_özü d;ı •;axt iıinn;:,d;m. t;, ili:
~:Jtj>ı -,:~· ni:q hi.uafarinin .wallurı, _-.aniJ:im/ - Dayanı~'. - <ley:;,füıymund qışqirdı ,·;;ı q::ıfıld::ın
~-ıı l,-~-'
,• ,:;,,:· ı,-,a·1 •neu'/ na r...ür?nec:J? nı:.ı;::m~i? r:i -:J., na
~ ~ I •
qaçıb ingiliJ;;rin qarşı ·ında - camaatla üzb~üz
,,,,ı>
·, ra ı:::r114/! ~a ~- unl ;;;.z::fikfaridir. Bunlar
,,.,.,,,_, h durdu.
; tf~" ~-f:,! ~a; ·;-;ı z;;;rfi;J1Z ,::dfr ~-.:3 ·a cm·ah alm.aq Oğlana x;:ıı::ır yeıirm;;ık isı.::ım;:ıy.;:ın .küıl::ı bir anlığa
:~;~Ai
ffai;!Mlilir.Sual a r-f iHa;i ;n·4- eıd{, i nirq susub qaldı. • Bu b;:ıs idi ki. Raymund imkan tapıb
, , •...
;:F'ir.in
,,.., qrcı.mrııatiJ, xü.u..">f,,.
..,,, a larini da,,ı~·tr.
...
.,/
qışqıra-qt qıra desin:
- Siz bir onlara fikir ,·erin. 4. Axı onlar adicd
, Çarçfr2d;; verilrniJ .sö=ün oğ.lan ıışaqlandır. Eynil:ı sizin oğlanlanmz kimi!
Ü.\luhi .xiısu;inati Onlar da sizin u.şaqlarmızın gördüyü işi görür. Öz
ö]},;ı]~ri uğrunda nıru.şurlar. ög;:ır sizin oğlanJannızı
yad ölbdd dSirgötür~l::ır. siz onlann öldürülm.:ıyini
ist;:ırdinizmi?~ İsr;;rdinizmi ki. sizin uşaqlan m;:ıhy
etsinl.:ır?! • Bu uşaqlara da ıoxunmayın!
W'J,"Qr,xıdan lıu bndin adamlarının neca olduğunu Adamlar donub qalmışdılar. Onların üzbrinddki
Y.ını.;vr" cüml.:,.-.,i
m#tnin hansı abzasmın sonuna o;;ız.;:ıb ;:ıyy;:ıl x;:ıcal:,tl:ı ;:ı\';:ız olundu. sonra casgınlıgla.
~t~. ımıb hh~hri ara.')ında :?lliq;? yarad.ar? 5., -~hay:n.yaşlı bir qadın dedi:
Cy_:~f-e-Ahe1.diyinizabz.a~ın ilk sözünü (sözl~rini) - Gör n;:ı günl;:ır;;ı g;;ılib çarmışıq, balaca uşaq
dem;:ıs;,, xeyri ş.;:ırd.;ın ayıra bilınirik.
Kütfa yavaş-ya,·aş dağılışmağa başladı.
Raymund g::ınc ingilis paraşütçül.;ırinin üzünd:ıki
ifad;mi unutrruımışdı. O, ümidvar idi ki, cavan
Afımr,iya.da bir ail;v.J,,qünaq olmuşduq. Burada ingilisl::ır uzun, xoşb;:ıxt bir ömür sürübl:ır v.:ı onları
t,,.-:ı~ c,!!fu.;g..ımuz Hzymcmd ıı:J Toni nazabt ;}).armti xilas ed:m alman uşağım yaddan çıxartmayıblar.
f)'-ua.q bi7.;;qcına.q g,ıldil:ı-r v:, bu bizi çox .'fevindird/.
P.:qrNndla Toni ikinci Dünya müharib;)sinda 101. Hansı deyim m;>ınd.;ın çıxan ::ısas fıkr.;ı uyğundur?
f-.ı~:Jmdrr~rıa m;,ruz qalmış kiçiı! bir ~hwiJ 1. A.xına dü.ş::ınbr başqa yollann mümkünlüyünü heç
;ıayıyırdılr.r, 1. ()nfardan .xahi5 etdik ki, bi~ uşaqlıq ağlına da g::ıtirmir. Müdrik adanı isd farqli yollan
r;ıglarır,d,.m d::ınış:!iınlar. Qonaqlarımızın u.~lıq görür v;ı özü seçim edir. (abu Turxan)
&',vrurrruJ->.arib:) ill:irin~ dürmüşdir. ■ R.aymond 2. Bir bs ki ağrı hiss edir, o, canlıdır. O bs ki
gt,-1.1Mirrı5:ı:i ya),m.lanbir ;,hvalat dam.ş<lı. başqasının ağrısını hiss edir, o, insandır.
Bir d.1fomüh.arib;min başa çatmasına az qalmış (Lev Tolstoy)

)-Jh;,,r r,olhbri iki ing,iliJ.ı para5ütçüsünü ;:ıJ:, kcçirirl;:ır. 3. İgidin başı qalda g::ırak. (Atalar sözü)
2, P;:.raı~ül:ır ı..ıyy&r;:ıbrinin vurulduğu yerd;) 4. Döyüş meydamnda can vers::ı insan
~{,,,,,_., . I ı-1 Xoşdur, nam::ırdlikfa qoyub qaçmaqdan.
v...,..ı-arı fJJı ııJ qalıbh:ı.rmış,
(S::ıdi Şirazi)
l',mı}utçubri h."JI:> ~:,matla ibn gör:m R.aymond
5. S;:ıadat çiç::ıyi dil::ıs::ı könlün, h::ıyatda axtanna
•• b-'-t rrY.::,-darıa ı..1r:ıf qaçır: Polis!Jr ;,sirbri ora
özünd::ı axtar. (A. ôfandiyev)
i idil:n-, Meyilim artıq adamla dolmağa5
r;;tirrr1;1f C) 3, 4
,,_.~1,mıı~ı. A) 1,3,5 B) 1,2
0)2,3 E)l,4,5
.4<N:ıh;jy:rt, iki ingilis t;:ıyyar:,çısını g.:ıtirirl;:ır.
ı. )rıların dalınca bura h.;rbi :,sirlarin saxlandığı
r~ııt • - J·
. ···~na{t1n rm.:ışın g;')lx:,hJı..
•·•.. _"1',ı.ı Carrıa.at
, •~ , •1r ı arı • gı.1r:>rıu:,
·· .ı qışqırmağa başladı:
- . ı_;ıı:jı-roı~,- ı
~ .....:. -•ırı ;-,rJ Onlara ülüm!" D:,hş=ıtlı
-209-
B11raxılı'j imtaha11larının mode!İniJ uyi(un m,,ın lap,ırıqlurı ( 11 illik)

~larn~ ;;-/J~d.
_ cJ}:.::,.,1.€.rr.;
--. ....
..
102 . .\t;ıml;:ı bJ~lı <loın-u fıkir ;ıri m•;ıı. ;ı:ı tcii . 1
1. Raymond-mc:,dana ;ıs'rl;ı:in g;;;iri.x;;/,: _ Bz fc.. ,,:c. çız:-.ıı:,rk.J. hr.ın~ gr,pdu, his ~;ı;
bndli!gd;ı.ı e idir. bt...:~ day~r~ · j ;~-;kın('
-- Poli l;ırin _;ıı.ı az ol :ı!l 1 :-ü:ı ;ı -ir ;ı, • aoru:ı.a::.ı 1 ;g~J,qi::l ~.üıl~n }.<,?-m. d.iixrrı.a•.ır.0 <.;rm:ty 1:>-.ı.,.
iq idann a d.:/ldil~r. - • • e,l!i.
3. Para. - .. •b:in c~sar i .,~h,;ır ;ıhafüi:ü rı~y ~:., (J:;fı • ';'JJ'JZ.q :1:- '1l.i:-<;da :ah;; lı, ;.m ►.imi 1,,bıjn,h
salır. bü::·H"ri r,l,J!.:ğlJ _Jw,,,vJıl::r,, '2:ııı.: r.fü}Jij a.ı1mı
➔.Ra~mon 'un ni qind. ;ı irl;ırin o:rnn· '.m··z ğı 'ihi cv;.;;:-ıı ".., •::.. ~ • ı ı ~J
"· •ı, ,,.,J,,
....... ~- I)ı···r(•· 1
•<= ,-::ı.r,ı ,;;%ın'.k.rı
, c .. ;,.• ._ "" ~ l •
•·urğı.ı Ianır. b-;:.}h.::-;; i ux , , 6 ,ı T,ıt;ı;;;~ q::ıv-,r n:,T ı/q :ı 1,.ıi:ı:ri11~lt:ndı
A) 1. _ B) 1. ➔ C) 3. ➔ O) __-ı E) 1. 3 P.;,,.:} (!~7.0J;.s·f .iıa.:-,!cra f.ı"N..ar~q :..w.:ılhır '.ı~rdi; •
- ı'-. 1 1::i 1 :.;:,·;; ,il:..-r·... ,nrni'!
103. i"ömr;::ıL::ınmi- hun-ı cüml~ çıxan!s;::. m:. r.in
- J.J;ır,;; G·_ı B.ab---.:: _&·?'~,hr.Bı.ırı:.d;.ı ::ı:ı;y.:r;-J;l,
m;?zmunun a d;ı~ i ·iklik olma:?
A) __ .1_5 8)1. __ 3 C):. ➔ O) 2. 3. - E) l - - sz, . qırmızı g •il;;-;ye ı-,,dım ı.:b:.::ı tl.-ı ~:m.ı:J~:ı ~.z
ç,:lrruığı G::,;-,.,_ir:,;:.
104. Qan_ınd.1 h:ın·ı i~ar;ı qoyulm ~ c•ml.::.ı üzünd~n - Gü! i5;,.,a. YH/ rrı g;,ldi ·,~r,d:ı:ı J~•Jbn ı;.-,jz·
;;ın·;ılki cüml.:ınin a, ıqlam~.:ıdır! . t.,. .7 'I ı.
rrı ::~/.J..'.} ••aX i T:'.:,c:~ )1 ır~")rı . . • ,j G<ı/,l l fJ~•;:ı •~1)1':,
A). B) _.. C) O) + cı lırsz'!

• - G0:: --:zü:-:ı r.,;;7.ır;mı. i'Ar:-ıam .:nl2ı,:-·ı:ıım. J.
105. Vl abza <lakı ha :ı .öz··' ir'ikd.J b;ı;;ıb· ed~ ~-;, Zülm:ıt huludlu günl:ırd:ı rnxt tnlli ,,Jrmv.,o tür
ya b2.;qa bir rn;ıq· ~d üçün itti 2!:Jbağlam;_? günl:ır namaz qılmırnrn~ ~::ız çaJır:un.
t;ır;ıfbrd;:n h.:.ı, iri'- m.;;n,:nndadır? - B ycrbr :, oır rrı-ıb-;r_, i-,1..,r·,:;n;ni'!
A) müıt;::ıfıq B) p~ra'iütçü - 2. ht;ır;ım~ ı:ımma m;ıb:ıdd;ın i.irıc::ı b:.ffıa
D) ,·izit E) poli ~e~ l:>r ~pr:ıklidir.
- \1;;:,:- 'd:;n &.rfa g;;J;:mTJ;) vl~ bif.r'! d.::y:,~ıJ.:ıJ
106. Ç;ırçi v.:ıd;ıki mz.:nl;ı :,'>Z-. m;:,ni üslubi c;:;h;;d;:;n
.,·t-r:?r~ .. ~~?fan ı q,ı.Jdırdı.
Eylcr-\'cnn Ji ...qramın ·a müqayis.J edib :,azın.
- 3. Y.ılnız m:ıh;ıd in.s.ırıa t-fiqadı ii~ntm.ız,
Döı-/;Jı/:Jr ı·.a ya ~~rn i qrzıp!ar ara;ında harbi
in'ianı ~e..-;ın ,\ilahı dı:ı ~tv:,r, iman ,,~una bunu
amali_ı-yaılar nrmamıda r,/an miinaqipfari f,yr;ıtm;ık lazımdır.
miilıariba adlaıulmnaq olar . .',/iilıariha bir ıarafin
S2mur r.ürr:lü aili:.m b~lanm ~qqalma
d~~ar ıar,if;ı 6: miiı·qeyini :1Jr!a q;;hul eıdinn,Jk ç;;br;;}: d.tdi:
ı·.J kapiııı~rns(rnııı rasmılaşdimıaJ: ciJ/ıdidir. - Biz., b fırtınada qa. ını a dm. ~;,-n.1bir h:,din;ı
8sa.s m.-:ın Ç;1rçiı,:, da...:ilind~ki c m.Jl: i.: :;ir:ı . G I B.:b--a.::,i'ıt:,r -,;n'!
m;ıtn - Sa~lıg.ını İst;J:,- ..ı.:;m, iJ:,yım. n. i"t..":Fr.,mkj?
- Yo:ı:. yo·.. r lb:ı ;:ı. bir ~ı.: ıyın ·:.ırdır. :ıo:,i,,
ed.:,,._
- -ı. ~fanim ht<1yimi h:ıyata kkçirm.:.ı~·:J »nin
gücün çatma1_ .\hnim ht:>di_yimiyalnız ,;ulun t:ıb
107. Altından xJıt ç:ık.ilmiş cümb<l.J m.:,n iqi yanlışlı_'.'.ı bil;ır.
düz;,lcbr;ık cüml:;ni ycnid.ın _azın. - 8:,lr. . sul12n m;m.;,m?! - ~dzm lx:b di:yinc,
qoca bird.ın d ruxdu. /H:!iımın güzünün için;;oa1..cı
108. M:ıtnin :,sas hi J inin :mazı 2 b:-ındd n ibar;:ıt VJ o ,.m p"d)ilhla qar 1 ı-qa _ıya oldu~unu anlatı.
planını qurun. Tanımadığı ü~ün üzr is~Ji.

- Czr ist~r .,ok bir qüsurun ·u:ı:, sö:,1,, rı.,dir
109. Üz.;rind;ı r;ıq:,m yazılmış ~özl~r;,.:,,;a~n c:,d ';,li . .. ,,
l 10.
doldurun. - Dilim g:,l~z.. sulumım, - d~y:m Gül B~
Haqiqi m:madadır .Hacmi m.iJnad1.ıdır t;w;:zöbr bir :!örk:ım ,1Jdı.
- clyyarn,; keçirx;,k göz;}) bir c·; i~ı:ı-rdın~? Y~
sarayda yaşamağı j5t.ırdinmi? Y01:sa. ,.,~wlıkml
-bt.Jr d'ın.,, Soy;,_
.. 1 -1 •
11 O. "Ağıl yaşda deyi/. bardadır" deyimini m;ıtrıl:,
- Sultanım~ v. zirli}-.d:)gu7..umyoxdur, 0 :: .
:ılaq:,l:ındir:ır:ık fıkir!Jrinizi yazın.
bacara bilw..ır:ım. . fan;, g&z.1Iev, sara:1 ~ ~ .
deyil. Da,;mamdan, gülbrimd:m Z)Tıla ?ıl~ 4
.
Burada bir l'JPkı:;b, bir elm yuva'>ı in}3e.dırt __3 1 ~ın;-.,

Gül Baha.
Bird;m göy üzü qaraldı, 1ıdırgı 1 yağ_ı.ş vağmafra yeı~~irı. 5. [imi güdü~ aHmfori ÇJJl olan olJ.1.
ba,$ladı: Ocağa odunlar atdı, yen;,· g.Jlib. kitabı";u
oxumaga b:.;;Jad r ... qüdr;3tid.:Jhöyük olar.
: _-v '- \JO~hu5ı.ma nal s;:ı-\-bri. a Befali!d:ı. f;}ngl;rriniGül Babanm sarı--<ıımıızı ı ,·
kışn;1m:ıl:m qan-'dı f°h . :xb n n.-,z;rr yetırdı,
• • beı'
_ . 1 • ~-:ıncd'Tr
.
güll rind;·n alan Qalatas.aray Liseyiniıı fnşaJtıta
b;ıfor ~tlı g=ılırdQ an ômfa g;)!;Jna1lı s.;,shmdi:
- S=ılamı:ın-;,leyküm! başlanılır.
- 2JO-

Bııraxılış imtalıanlarınm mr, 1,,- .

. ,, e ın;, uygıın ın;,ın ta . .
.ı:,ınd:ı nömr:ıl;mnıış hansı cüınkıbr :ısas fıkirbri 115 .. . :şırıq/arı (] I ıl/ık)
111,ıv• d' ., • Uz::>rında * ışar • 1
jfad:>c ır • . :ısı qoyu muş sözün kontekst;,
") l 2 5 B) 1, 4, 5 C) 2, 4 ulygu~ m;:ınasını ifad;:ı edan sözl;:ıri mü;:ıyy:m edin.
" ' 5• E) 3, 5 • tayın etnıak
D) ı, 2. d;,rk ctın:ık
U ğunluğu ınü:ıyy;,n _edin. 3. başa <lüşın:ık
ciiriş
112j_ 2. 0sas hıss;-ı 3. N:ıtic:ı 4. nıü;:ıyy:ın etm::ık
a.Gözl:ınilı~;:ız ,~tlılar 5. q;,bul etm;:ık
b.Sultanını 5 l;,yı_.. . . A)ı, 4 , 5 8)2,3,4 C) 1,3
c.T:ıklin;,nfon bırının scçılm:ısı D) 2, 3, 5 E) ı, 4
d. iç:ıri d::ıv~t _ . . . 116 "Tı d. . .
c.Yeniı::ıhsıl ocagının tıkılm;-ısın;:ı başlanılması • cı qa " nd'm başarıyy;ııı ata/at, durğunluq,
A) 1_ a, b; 2 - c. c; 3 - c 11 ~~anlıq hataqlığından qıırtararaq iraliya aparan
2 l <l 3 Gııl baba kimi ş;Jxsiyyat/;ır o/mıışdur" fikrini
B)1- a; - J, ; - c m:ıtndaki faktla osaslandırın.
C) ı _<l:2 - c. d; 3 - b
D) ı _ a, <l;2 - b: 3 - c
E) ı - b, d: 2 - c: 3 - a. c
113.M:ıtnd:ı hansı kcyfiyy:ıtbr aşılanır? 117. Üz:ırindo r:ıq:ım yazılmış sözl;:ırin rnatnd:ı ifad;:ı
ı. yaxşı lıq
etdiyi m:masını yazın.
2.xalqsev:ırlik
3.ın:n<llik
4. t:ık:ıbbürlülük
5.ziyalılıq 118. Matn;:ı ::ısason c;:ıdv;:ıld::ıki boş xanalara uyğun
B) 1, 3, 5 fikirlar vazın
A) 1,2, 5 C) 1, 3, 4
E) 2, 3, 4 Sabab NcJtica
D)2.4,5
Gül baba elm::ı d;:ıy;:ır
114.asas ııı:ıtnl:ı ç:,rçiv:ı daxilind:ıki m:ıtn:ı :ısas:ın verir.
mü a is:ı c;,dvolind;,ki aıılış fikri ınü:ı :ın edin. Vaxtı müayy;:ın etmak olmur.
C. Naxçıvanski adına H::ırbi Lisey dahi ş;:ıxsiyy;:ıt
Hcyd;ır 31iycvin t;:ış:ıbbüsü il;, yaradılmışdır.
Rcspublikarnız müst:>qillik :-ıld;:ı ctdikd:-ın sonra
h;ırbi liseyin rnnunları ordumuzun yaranınasında,
v:ıt:ıniınizin :-ırazi bütövlüyünün qorunması uğrunda 119. Ç::ırçiv;:ı daxilind;:ı verilmiş cüml::ıni düzgün şakilda
mübariz:ı<l:ı h;:ımişo ön c::ıbh::ıd;, olmuşlar. Qarabağ yenid::ın yazın.
döyüşbrind:ı vuruşan Az:>rbaycan zabitl;:ırinin çoxu
liscyinyctirm:,bri olmuşdur. Liscyin nıozunlarından
bir çoxu göst;mlikl:,ri şüca:>t:> gör:, orden v:,
.>
mcdallarlat;:ıltif olunmuş, 8 n:,fori is:, Az;:ırbaycan 120. Altından düz x::ıtt ç::ıkilmiş söz
Rcspublikasının Milli Q;:ıhr:,manı foxri adına layiq
görülmiişdür. □ h:,qiqi
□ m;:ınada işl;:ınmişdir ( ✓). Siz bu
-€>susnı;,tııiıı İİJ/ııbi m::ıcazı
sözü forqli monada (h::ıqiqidirsa m;:,cazi,m;:ıcazidirs;:ı

Ç;,rçiviJclakiııı;,lııiıı
ı--.3ü.~11.fiyıı;,t/;,ri iislııhi xii.,·ııJİ)'l'ı1tl;ıri h;:ıqiqi rn;ınada) cüml;:ıd;:ı işl;:ıdib yazın.
1.M:ıtnin dilind:ı 3. Xalq danışıq dilin:ı yaxındır.
obrazlı lıq özünü 4. Söz v:, ifad;,brin çoxu
göst;ırir.
h:ıqiqi m;,nada işl;,nınişdir.
2•T:ıhkiy:ı
~ındadır.
5.0d:ıb· d'I
6 N ' 1 1 nümun;,sidir.
• :ızm ş:, kı·ınd;:ıdir.
A)1,2, 3
8) 3, 6 C) 4, 5
D)1,3, 5
E) 2, 4, 6
- 211 -
BııraxılıJ imtalwnlarınııı motlelina ııyğım llliJl/1 tapşırıqları (I J illik)

_________ T_c_n_n_i_s--~ 3. Top oyuııçunun özünJ aid hiss~
qaytarılarsa, r:,qib::ı xal sayılınır. ycr;ı d:ıynı;ıd~n
... XIIJ-XIV :,srbr(b bu idman növü İtaliya, 4. Tcnnis yarandığı ilk dövrl::ırd;m rak
İngilt::ır::ı, Fransa kimi ölbl::ırd;-:ı [Lorun]dig:,r t:ır::ıfin::ı oynanılmışdır. ctkail;ı
topun bir ::ıl il::ı atılması ş::ıklind::ı qurulmuşdu. 5. R;-ıqibl;-ır bir kumandanın üzvü hes
Raketkalar iki ::ısr sonra t::ıtbiq cdilm::ıy;-ı başlandı. A) 3, 4 8) 2, 4, 5 ab olunurlar
.. c.l C)!,3.
Müasir tennis 1875-ci ild::ı Böyü k B rıtanıya a D) 3, 4, 5 E) 1, 2, 4
meydana g;>/ıııişdir 1 . İlk tcnnis turniri I 877-ci ild::ı
123. Motnin üslubu il::ı bağlı doğru fikir! •
İngilt::ır;ınin Uiınbldon ş::ıh::ırincb keçirilınişdir. cd in. orı rnü:ıyy;ın
Bütün dünyada ınôşhı.ırlcışwı2 bu oyun 1896-cı ilcl;ın
1. Kütl;:ıvi informasiya vasit::ıl;,rinin ct·ı·
ctibar:m Olimpiya oyunlarının programına daxil 1 ın;ı tıyğundur.
2. T::ırkibindoki sözl;:ırin oks::ıriyy;:ıti anlaşıqlıdır.
edildi. 3. Hüquqi m:ızmuna malikdir.
Tcnnis oyunu tor ib iki hiss::ıy::ı bölünmüş
4. Köhnolmiş sözl::ırcfon istifad:ı edilm:ıyib.
düzbucaqlı nıcydaııçada kcçirilir. Torun ıızıınlıığu
5. Xüsusi düvl::ıt :ıh;.ımiyy:ıti daşıyır.
12,8 nıetr, hündürlüyü is::, 1,07 nıctr olmalıdır.
6. T::ıbiilik ;,sas xiisusiyy;,tidir.
Tennis kcç;:ı adlanan sıx yun nıatcrial il;:ı :,hat::ıbıınıiş
A)2,3,6 8)1,2,4 C) 1,4, 6
rezin top v:> rakctka ib oynanılır. □ u oyun qoşa v::ı
D) 3, 4, 5 E) 1, 4, 5
t::ık-t;-:ık oynanılır. Tcnnis nıcydançası kort adlanaraq
3 zonaya bölünür: gil zonası, b:,rk zona (sement v::ı 124. Üz::ırind::ı r:;ıq;:ım yazılmış hansı ifad;ıl;ır ınJcazi
ya asfalt) v;:ı ot zonası. manada işl::ınmişdir?
Oyunun ::ısas m;:ıqs::ıdi bundan ibar;:ıtdir: oyunçu A)2, 3, 4 B) 1, 3 C) 3, 5
topu r:;ıqib olan sahaya ekı yön::ıltm::ılidir ki, top D) 1, 4, 5 E) 2, 4, 5
lazım olan hiss::ıy::ı toxunsun, eyni zamanda, r::ıqib
oyunçu buna cavab z:ırb;:ısi vura bilnı::ısin. Dig::ır 125. Tünd-qara r::mgd;:ı verilmiş sözün kontckst;ı uyğun
t;:ır::ıfd:ın ıs;:ı ona t;-ır:>f g;;ıJ;:ın topu eynı gaydaya qarşılığını müoyy;;ın edin.
::ısaslanaraq qarşı t;:ır;-:ıfo vursun. Ancaq top onun 1. s::ırh;;,d
sah;;ısind;:ı yer;:ı bir d;:ıfod::ın çox daymanıalidir3 . Top 2. yer
iki d;:ıfa yer::ı d;:ıy;:ırs;:ı, onda xal r::ıqib oyunçuya 3. tarla
veri!DccJk. 4 Tennisd::ı ;:ın göz;:ıl üsul c::ıld t;:ırp~morok 4. orazi
g;:ıl;:ın topu cb göyd;:ı z::ırb::ı vurmaqla qarşı t::ır;,fo 5. iç::ıri
yollamaqdır. A) 1, 3, 5 B) 2, 4 C) 2,3
Tennis yarışları möht;ış:ım ş;:ıkild:ı t;::ışkil edilir. D) 1, 4, 5 E) 1, 2
Yarışlara Bcyn;:ılxalq Tennis Federasiyası r;ıhb;;,rlik
126. M::ıtnin bütün abzaslarını ::ıhato etm:,kl;:ı tezisl;ır
edir. Dünya üzr::ı kişil;,r arasında
"Devis Kuboku'',
yazın.
qadınlar arasında is;:ı "Fcdcrasiya Kuboku" uğrunda
bcyn;:ılxalq miqyaslı tennis yarışları keçiri!it·5 .
Qarışıq komandalar üçün ıs;:ı m:>şhur "Xofman 127. M::ıtnin. sonuncu abzasının planını t:ırtib edin.
Kuboku" adlı tumir toşkil edilir.
Az::ırbaycanda ilk d:ıfo tennis kortu 1907-ci ild;:ı
Bakıda neft milyonçusu Nobelin bağında tışkil 128. C;;ı<lv;,li tamamlayın.
edildi. Tennis üzr;:ı ilk Az::ırbaycan çcınpioııatı 1927- ı------S-'-a-'-b-'-a_h____ ---ı___ :.:N..::.:at~ic..:.a-~
7
cı iki;, keçirildi. Kişil::ır arasında ilk Az::ırbaycan Oyunçuya xal verilir.
çempionu P. Mostman olımışdur. Bu idman növii İlk turnird<ln sonra tcnnis
üzr;:ı q::ıdın çempionumuz is:ı A. Buravsevadır. XX oyunu m::ışhurlaşır.
;;ısrin sonlarında Az:ırb::ıycanda Tcnnis Fcderasiyası
yaradılmışdır.
129. M::ıtnin ;,vv;,lind;) nöqt::ıbrin yerin:)uyğun g:ıl:ın
121. "Tennis meydançası hiitiiı· hir hissad.m ibaral cümb yazın.
olm_ıır•: fikrini oyun zamanı istifad:::ı olunan hansı
vasıl;) ıb ~saslandırmaq olar?
A) torl_a 8) topla C) keç::ı il;, 130. Çarçiv::ıd:;) verilmiş söz ;)Sasında sxenıı
D) rczınb E) raketka il::ı tamamlayın.
122. M;:ıtn::ı :::ısaslanmaq la yaıılış fıkirldri mü;;ıyy ct· O !Poetik fünksiya 1 ~ ---- daşı)rır.
I T . .k.
• ennıs ı ı n::ıfor arasında t:::ışkil oluna bildn
oyundur.
::ın e ın.
O linformativ funksiya ~ 1
HJmin sözü farqli funksiyada cüml;;ıd:::ı işl~djn.
2. Tcnnisd:) qalib g:;)lm;;ık üçün ;:ın yaxşı üsul topu
mcydançadan uzaqlaşdırınaqdır.
- 212 -
https://t.me/eSources 1
Bura.nhş im.talıan/armm modelin,1 UJ-ı,,Ull

.0
. . . - m.1111 tapşırıqları (11 illik)
abnı.Jdfa Ibr.ıbırnın n:ıgtlı 131 • Hansı_ afonzm
• m:nndaki ;ısas fikr;ı uvihındur?
A) DoSlluğa gör;ı taşak.kür etm;ızl;ır, çü~i o. x·idm;ıt
s 3 ~ılmaz. (Q. DerjaYin)
B) Bir ols3 yoldJşın. dostun amali
l_)a.şdan su çıxarar onlann ;ıl i. (N. G;ınc::ıvi)
C) insanlarla münasib;ıtda cl;ı yaşa ki, g;ıl:Jcakd::ı
dosttm düşm:Jnin olmasın, düşm;ınin is;ı dostun
olsun. (Pifaqor)
D) El bir olsa, dağ oynadar yerind:m.
Söz bir olsa, z;ırbi k;ır;ın
sındırar. (Aşıq Abbas Tuforqanlı)
E) Qorxaq dost düşmandan qorxuludur, çünki
düşm;ınd;ın ehtiyat cdirsan, dostuna is;ı arxayın
olursan. (LeYTolstoy)
132. Hansı fikir m:ltnin :>sashiss;ısin;:ı aid deyif?
A) Hökrndarın taklifi B) Hökmdann etirafı
o.d stlan yanına çagırtdınb dedi: C) Çar;ısiz dostlar D) Hökmdann sınağı
_ D~yirl;ır ki. siz m;ıml;ıbtin ::ın yaxşı E) Uç günlük möh!Jt
d.:ımirçil:ırisiniz. ~fan=> m;ıml;ıbtd::ı tayı-b;ırab;ıri 133. Matn::ı gör;:ı doğru fıkirlari mü;ıyy;;,n edin.
0 [ro3y:ın qılınc hazırlamağınızı isı;ıyir::ım. 1. Dostlann h::ır;ıbti hökmdann düşünc;ıl:ırini alt-üst
öhm~ddill:ındi: etdi.
- Biz siz;ı el;ı qılınc düz::ıld;ırik ki, n;ıinki 2. Hökmdar cavan olduğu üçün t;ıcrüb;;ısiz idi.
m;ırnl;ık;ıtda, heç dünyada da ta~ı-b=>rab::ıri olmaz. 3. Dostların bir-biri i):)sözl;ışm;;ısi onların h;ıyatını
Hökmdarahm;ıdin sözünü bsdi: xilas eıdi.
- Qıhncı bir yerd::ı düz::ıltm::ıy;ıc::ıksiniz! Siz;ı üç 4. Hökmdar :>sidostlub'llnmümkünlüyünü q;ıbul
günmöhl:ıt verir::ım. Kim tapşınğımı birinci yerin;ı etmirdi.
yetirs:ı, ona bir sandıq 9.!Dl bağışlayacağam. 5. Dostlar hökmdann mükafat ver;;,c:-ıyin::ı
Dig:ırini is:Jedam ed::ıc::ıy::ım! inanmırdılar.
1.Dostlarhökmdara n::ı q::ıd;ır yal varsalar da, A) 2, 5 8)1,3,5 C) 1, 4
hökmdarinadından :-ıl ç::ıkrn::ıdi. 2. Onlar kor-pcşman O) 1, 3, 4 E) 2, 3, 5
e,·l:ırin:ı qayıtdılar. 3. İki gün d::ımirçixanadan s;ıs
g:ılm:ıdi. 4. Hökmdar is::ı sonuncu gün dostlann bir-
134. Hansı hikrn;ıtli blam hökmdarı s;;ıciyy;)l::ındirir?
A) Heç bir düşman qazanmayan adam dost da
birind:ın gizlin hazırladıqlan qılıncı ona t::ıqdim
qazana bilmaz. (L. A. Tcnnison)
ed;ıc;ıkl;ırini düşünür, haqlı oldusrunun sübuta
B) Sevilm;;ıy:-ın insan h;ır yerda v;ı h:ır şeyd::ı
yet:ıc;ıyi günü s:>birsizlikl;)gözl::ıyirdi.
yalnızdır. (Jorj Sand)
5. Hökmdannt;ıyin etdiyi sonuncu gün yctişdi.
C) Kim ki yeni dostları köhn;;,l;ıri itirm:,k hesabına
AmmadostlardanS;)S çıxmadı. Hökmdar adam
qazanır, o adamın hcç vaxt h;:ıqiqi dostu
yollayıb dostları hüzuruna g;ıtirtdi. Tapşırığı bar;)d:>
olmaz. (öbu Turxan)
soruşdu. Malumoldu ki, dostlar edam olunmağı
D) Hcç bsl;ı dostluq ctmoy::ın adam dostluf,runn;;,
göz;ı alıblar, amma hökmdarın tapşınğını yerin:>
olduğunu bilmoz. (C. Rumi)
yetirm:ıyiblar.
E) İnsanın pulu artdıqca düşm:ıni, elmi artdıqca
Hömkdart:>:>ccübl:-ındi: dostu çoxalar. (M:ıh;:ımm:ıd peyğarnb::ır)
-Axı ncc:>ola bil:>rki, ikiniz d;ı bir sandıq
qızıl~an imtinacdib edam olunmağa razılıq 135. Qarşısında A işar;:ısi qoyulmuş sözün qarşılığını
vcrd_ıniz? Bunun sirri n;;ıdir? mü;::,yy:m edin.
lbrahimdedi: A) s;ıdaq:-ıt. sadiqlik B) far:ıh, inam
. ~ M:lsal:> burasındadır ki, bizim A qay;ımiz C) şadlıq, sevine O) etibar, ctimacJ
bırdır. Qay;:ısi bir olan insanlar ;ıs! dostdurlar. E) amal, rn::ıqs::ıd
hDo 5 ılar0~,•.bu rnüq:ıdd:ısliy::ı x::ıyan:ıt etm::ım:,k namin:,
:ıtta
alınmış cüml::ıd;, üslubi c;,hatd::ın düz;;ıliş
136. Çarçiv;;,y;::,
um;ı d;:ı gcd:,rl::ır.
etm:lklocüml::ıni yenid;,n yazın.
Hökrndargöz yaşlarını saxlaya bilm::ıyib:
••Buqoca vaxtımda m::ın:> d:-ırs verdiniz. M;:ın
arııq :ımin oldum ki, :,si dostluq varmış!- dedi.
s:ıb ~-b~gün:ı q:ıd:ır dost qazana bilm;:ım;:ısinin
• :ı ını indianladı.
- 213 -
Hıırıı.ı:ılış ııııtttlııııı_,!!.
• 1 11 "" """ leliıı,
' __ııııf:ıııı
, 111 ,ılıı '"JJ.)'trttJları
- --------:-----.:. ( l J illi!,)__ _____
k •ı ---·,l l:ır:ı :ıs·ıs:ııı c:ı< 1v:ı 11

t :ı lirıcaıı ayrı-ayrı t:ı.wır <ılıırıuh. Mli:ı.~ir ~
ı rd:ıkı
lımd,m ayaqlımna dolannı,ş ;ı,,,
·---------- ---- tll''v
137. A
--~ydbr "" ,,. ' """- • • " " •
aparııı_- ..
,s;mvolda linc,uun b· : ·
Sii:ı. 1[;"ıqıqı M;aı~r -· -Süz!lıı l:)rqli liııcanın •ıc;:ırısııı:ı
• • t 1ogrıı
- :ıynıı~c • ı·ır. ,ışını
11'1;"111
adadır 111:ıııadadır 111:ıııada
(✓)
():ıdiınd;m hu glın:ıd:ık g:ıl ib ı,:atını~ :ıf.~.ııı;:ıl l
(✓) (lı:ıqiqidirs:ı
iııaııclarcla deyı•ı :ııı ı·ı k•ır 1:-ır:ı sııy
·, kanaraktleırı--k ;,rt :ı '
1ar
ki. ilana ~~n_asıh;ıt hırm:ııwlı olırıaınış<lır. llaıı " cı bi
lll;"IC:JZI, • •
ın:ıcazidirs;ı
t:ır;ılil:ın dılıııı çıxarıb qarşısındakı heyvanı hip _r
lı:ıq iqi)
cdirs::ı. dig:ır t:ır:ıfd:ııı x::ıst::ılikl::ır:ı nıcydan[})xu no1,
clirn:ı 1:ıd :ı
Buna gür:ı t 1::ı o 1ı:ıın xoş b::ıxt 1ıyın • . v:ı b:ıdb::ıxıtiYur,
.
i~bdilm:ısi
h::ıın ( :ı ı:ıx:.ıt V:1 () umun r:ım:ı:ı sayı 1ır.
1 1 "I" .. • Yın,
() iqcyarı ı n q::ıd:ılıind:ın siınvol·-:--:-----

kimi 1796.cı •ı
q:,d:,r Paris ,:)c:ı:açılıq C:,miyy::ıti üçün hazırlan,~~
138. "/ far b.ı· lııı iş,> f;ı,JL·cfilı/andi, riiııki c/,mıirçixaıuını
lıa[!,lı giir111,1y.1
mbt etm:mıişdi/,Jr" ciiml;-ısi ın:ııncb
metal pulların. ü:ı::,rin<!:ı isıifo<l::ı c<lilmi~<lir.
:ı:aınandan b:m bu sıınvol dünyada Amerika
6
hansı r:xı;-,nıin ycrin;-ı nrtırılsa, cüınl;-ıl;ır arasındakı Kanada, Avstraliya 0czaçılar _C:ımiyy::ıtbri v;, s'.
;)[aq:ı pozıılııuız'!
kimi bir çox ::ıczaçılıq assosıasiyaları t::ır::ıfınd.ın
q;:ıbul edilmişe.lir. 1lazır<la Avropa<la Qiqcyanın
139. M:ıtn;ı ::ısasnn obrazların xaraktcri il;ı bağlı klastcri q::ıd::ıhi aplckbrin simvolu kimi istifac.l;:ı olunur.
tamamlayın. J\ıncrikada is::ı Avropadan forqli olaraq, aptckl.ırd:,
qorxnıazdırlar
h::ıv::ıngd::ıst:, siınvolundan istifötl;:ı olunur. Hal-
hazırda Az::ırbaycanın da tibb ocaqlarınc.la bu
cmblcm::ı rast g::ılm;)k olur.
Dostlar
141. M;)tn:ı gör::ı doğru fikirdir:
A) Asklepios h::ıkiml:ırin tanrısı hcsab edils::ı d;,,
Qiqeyanın qadahi daha m;;ışhurdur.
140. Hökındar obrazını s:,ciyy;)(;-ındir:,n fikirl::ır yazın. B) Tibb elmi müasir dövrümüzda yaranmış v:ı
inkişaf etmişdir.
C) Bütün ölbbrd::ı adı ç;:ıkil;:ın simvoluncyni
Tibbin simvolu ilan va qadah
t::ısvirind;:ın indi d::ı istifada olunur.
İlan lap q::ıdim zamanlardan ıibb ciminin diqq:ıt O) İlanın tibbin simvoluna çevrilmasionun
J11;)rbzincbolmuşdur. 0mm siınvola çevrilm;)sind::ı z:;ıh;:ırindan d;:ınnanlar hazırlanması il:ı bağlıdır.
E) M::ınbalarda ilan yalnız müsbat ş:ıkild:ı qcyd
bir çox :,fsan;)kırin A rolu vardır. an Ih ::ıfsan;;ı olunub.
ın:,ş ur
is:, Qiqeya v:, Asklcpios haqqında olandır. 142. Qarşısında işar::ı olan sözlarin haqiqi v;:ı m:ıcazilik
Qiqeya q:,dinı yunan mifologiyasmda sağlamlıq bax ımından Eyler-Venn diaqramındakı ş::ırhi il;,
ilalı;;ısi idi. Onun atası Asklcpios is;-ı şafa tanrısı idi. bağlı doğru fikirlari mü;:ıyy;:ın edin.
Asklepiosun simvolu ::>saya sarılmış ilan, qızı
Qiqeyanın sinıvolu is::ı q:.:ıd::ılıa sarılmış bir ilandır. ■
Bfaan::ıvi yunan h::ıkimi Asklepios h::ımiş::ı öz 1. F::ırid:ı s;ıhn;ıd;ı
4. H;:ıqiqi
.Js:1rl::ırind:, ilanı t:.:ısvir ctırny:ı çalışıb. İlanların tibd:1 rolunu yaxşı i factrn:ı
m:ınadadır .
üçün çox çalışırdı.
rolunurı olması bar:.:ıd::ı söybdiyi fıkirbr onu alim v::ı 2. "8h:ırniyy:ıt" v:ı 5. Qapının ağzında
h::ıkim. h:ıtta lı:ıkiınlnrin tanrısı ctmisdir. "t:ısir" sözl;:ıri il
cavan bir söyüd
Bfaanoy::ı gör::ı, Asklcpios yunan çarı Minosoımın ın:ık olar.
ağacı bitmişdi.
sarayına (fov::ıt olunur ki, onun ölmüş oğlunu xaç A) 3, 5 B) 2, 4 C) !, 4 D) 2, 3 E) 1,5

suyuna salsın. Hakim saraya ged::ırkan göri.irki, onun
2 143. Ç:ırçiv;:ı daxilind;:ı verilmiş hiss:ınin m;:ızmununu
::ısasına ilan dolaşıb . O qorxur v;;ı ;;ısa il;;ı ilanı :ıhat;:ı e<l:ın tezisdir:
öldürür. Sonra h:ıkim ölmüş ilanın yanında ikinci A) Amerika, Kanada, Avstraliya kimi ölbl:ırd;ı
ilanın peyda olduğunu görür. İkinci ilanın ağzında aptekl;:ır sayca çoxdur . d b'
bir ot olur. Asklepios düşüni.ir ki, ikinci ilan ölmüş B) Dünyanın çox az ölbsind;:ı Qiqeyanın q:ı :ı 1
ilanı xaç suyuna salnıaq üçün ■ağzında ot g;:ıtirib. O s_i,mvolkimi q;:ıbul olunub... .. mbleınd:ın
da h;:ınıin otlardan yığıb çarın oğlunun xaç suyuna C) Olbmizd:ı yalnız sovet dovrundabu e
salınmasında istifad;:ı cclir. istifad;:ı olunurdu. . ndan
İlanla ;ılaq;:ıdar ilk simvolun taxmin;:ın bizim D) l 796-cı ild:ın sonra ilan v:ı qadah sımvo 1u
cranın 600-800-cü ill::ırin;:ı t;ısadüf ctdiyini söyl::ım.Jk istifackı olunmadı. . . ·nin;ısas
olar. Lakin h;:ımin dövrlard::ıki simvollarda ilan v;:ı E) "İlan v;:ı qadah" tasviri dünya s;:ıhıyy:ısı
simvoluna çevrilib. ----- ·
- 214 -
camScanner ile tarandı

BıırtL\'t/ış imtalıcm/arımıı mode/iııa ll)ıri
• ôıııı "'"'" tapşırıqları (J / illik)
:-ıın yazı lınış sözl~r ~sasında A ·f f; d' .. ..
.. riııd;1 r;ıq, d. rı ;:ı an ı ozundon çıxdı:
, .ı uz;ı .. yy:-ın e ın. M b
1.-.· ~ 111 1uğll nnı~ '" d d . - ;:ın;ı ax. kafir, ın;:ın ist;:ıdiyinı an yağış
ıı)~~-,ıııı;unı( ın:ın:ısın a ıı. yağdıraran1, bunu bil.
a. ·sırılıb'' nı:ın:ısındadır. I - 1 b'I K::ındlilord;:ın biri dillondi·
b• • .. söziinünqarşı ıgı o a ı ar. A ·r f: ct· . . •
•,-populyar dd - rı ;:ı :m ı 9 ıldır, yağış yağdırır.
c...G:ızııı.:ık'' anlamın a ır. Digari ;:ılav;;ı etdi:
d.
... ı·ıj,111:ı'k" ın;ınasındadır. - Yauc~ıra d" 5() · ı· d'k
R f~ · caq, uz nıın ır;:ı ver ı .
1
t· , b B) l-a,c;2-d,e
..) 1 _ a, c; 2 - au ta;;ıssü{l;:ı başını yell;:ıdi:
6) 1_ b, d: 2 - c. e D) 1 - d; 2 - c, e . - Ya~, l~;ıriffor, yağınayacaq yağış üçün 50 min
) 1 _ a; 2 - b, e lıra verınışsınız.
E fikir 111;:ıtna artırılsa,
m:=mtiqi c::ıh::ıtd::ın ;:ısas O gün~?" Arif afandinin Raufu görm<>ya
g3özii
145,Hansı açılmasına köm::ık ed;ır? olmadı. Koş;:ıd;:ı-bucaqda bndlil;:ıri başına yığıb bu
,zınunun - • ·· kafi • k dd -
11sarılaraq fincana dogru ;:ıyılm::ısı ılan ' ırı ::ın ;:ın qovmayınca b::ır::ıbt qalınayacagı 4,
111
'.
A))lahnı. d;:ın hazırlanan darmanların fincanda aclıq başlayacağı haqqında söhb;:ıtl;:ır aparmağa
z-;ı ;ırın • d' başladı
h rlanınasına ışar::ıt ır. . •
azı b ycanda;:ıczaçılıq tarixi 1938-ci ildan Bır neça gün sonra kandlifar va Arif afandi
B) Az~ra Raufun olduğu ycmilkxaııaya gilldilar.
başlanır· A ·r f d. d d'
· ı O"yr;:ındn elm serpantologiya adlanır rı ::ı ;:ın ı e ı:
C) ilan arı
D Az:ırbaycanda •
ilanl~bağlı ~1ı_fl::ır::ı •
rast ~::ılinir. - Kafiır boş bogaz, • . ..b u k_::ın dı· d::ır 11a1 tdrk e1d.
) • vollarolmasa, tıbb elmının m::ıqs::ıdı Getmas<>n,kaııd camaatı hır damla suya hasrat
E)Sım I d qalacaq. M::ıhsul xarab olub ged::ıc::ık.
anlaşı maz ı. Rauf dilldndi:
_~fatninüslubixüsusiyyatl:ıri ::ısasında sxemd::ı
146 - Deımk, bu gün yağış yağmayacaq, el;:ımi, Arif
qeydl:ır apann. ::ıfondi?
0 B:ıdii ----- - Yağmayacaq, albdtta, bax, göy üzündd bulud

0 Elmi ~Çünki yoxdur.
OPublisistik -Arif afandi, yarım saat keçmaz 5, yağış yağar.
Arif ;:ıfandi q::ız;:ıbla bağırdı:
- Görürsünüzbu pbl::ıhli? Bizi ala salır.
147.Tünd-qara h;:ırfl::ırl::ı verilmiş sözün kontekst;:, Rauf halını pozmadan dedi:
uyğun qarşılığını mü;:ıyy;:ın edib yazın, sonra is::ı - M;:ıniml;:ı b;:ıhs;:ı girmak ist;:ıydn buyursun, yarım
h:ımin qarşılığı m::ıtnd::ınbnar cüml::ı t::ırkibind::ı saata q::ıddr yağışın yağacağını deyir;:ım.
işl:ıdin. Arif afandi pancaraya yaxınlaşıb dörd gözla
148."ilanvaqadahiıı birlikda simvol kimi qabul göy iizüna baxdı. Gün::ış par-par parıldayırdı. İki
ddqiq::ı içindd bütün bndlil;:ır dll;:ırind::ın g;:ıldn q;:ıd::ır
edilnıasi XVI asrda mahşıır /ıakiın Parasels
pulu b:ıhs;:ı qoyub vaxtın keçmdsini gözlddil;:ır.
tarafındaniralisürülmüşdür" cüml::ısi il::ı hansı
Söhb;:ıtin qızğın yerindd gafil çaxan ildırımm sasin::ı
abzası genişlandirm;ık olar?
har bs dik atıldı. Buludların m::ınfı v::ı müsb::ıt yüklü
Z;)rr::ıcikl.ırin bir-birini cnb etm::ısin.ı b;:ınz::ıy.ın
149.Altından x::ıtt ç::ıkilmiş cümlani m::ıcazi m::ınalı
toqquşmasından yaranan elektrik enerjisi öz işığını
ifad:ıl:ır ::ılav:ı etm:ıkfo yenid::ın yazın.
::ıtrafa yaydı. Gözl;:ır t:ı;:ıccübla bayıra zilbndi.
Şırhaşır yağış yağınağa başlamışdı. Arif ;:ıfandi
150."İlana ınünasibotda miixtJlif yanaşmalar heyk;:ıl kimi donub qalmış, s;:ısi içina batmış kimi
mövcuddur" fikrini ;:ısaslandırmaq üçün m::ıtn::ı susmuşdu. Hdr bs razı-razı gülüms::ıyan Raufun
:ısas:ın faktlaryazın.
s::ısin::ı sanki yuxudan ayıldı:
Yel xastaliyi - Gördünüzmü,nec::ı yağış yağdı?

• Arif afandi başını aşağı salıb sakitca bayıra
Rauf bir neç::ı il Almaniyada işl::ıdikd::ın sonra
çıxdı. K;:ındlil::ırdan bi~ n~at~matRa~fa baxıb:
k:ındl:ırin:ı qayıtmağa q::ırar verdi. Bir neç::ı gün yol - Bu adam lap övlıya ımış, - dedı.
.~:1~_i-N:ıhay;:ıt, k:mdl::ırinin gir::ıc::ıyind::ıki tozlu 1 yola Rauf gülüms::ıy::ır::ık cavab verdi: ..
uşub piyadagetm:ıy::ı başladı. _ aziz qardaşım, ayaqlarımda yel x::ıst::ılıyı var.
Qarşısına k::ındlil::ıri çıxdı2. Hamı il::ı görüşüb Yağış yağmazdan bir az avval ayaqlarım
~alarn_laşdı. Hara getdiklarini soruşdu. Dem::ı, ağrımağa, sızıldamağa başlayır. Har şey bu q::ıd:ır
:ı□ctlıl:ır bnd mollası Arif ::ıfandinin arxasınca sad::ıdir.
düşiib -
Yagış duasına çıxırmışlar. .
R - B~ş yerd getm::ıyin, yağış yağmayacaq, - dedı
aur,bıc-bic gülümsddi.
~ 215 -
151. M:ıtııd:ıki :ısııs likr:ı ııyğııııdıır: 156. N:-ııiı:::-ı lıiss:ısiııi 111:ııııd:ıki lı:ıdit,:ıhr:ı
1. C:ılınl:ıı - qiivv:ıdir. (Cım· Onıı.:I) ııı0ıı:ısih:ııinizi iliıd:ı ı::d:ııı hir ııı.:ı,::ı cl\ıııl:ı ih
2. işsizlik v:ı avaralıq ı:ıkc:ı r:ılıabı yaratıııaql:ı geni~bııdiriıı.
qalınır. oıılnr eyni zamanda x:-ısı:-ılik ııı:ıııh:ıyidir.
((im Sina)
157. (:-ırçiv:ııb vı.:rilıni~ lıiss:ıd:ı nı:ııııiıı (l~lııl>ıı llı,:O
3. İnsanları ı.::ıhabı:ı siiriikby:-ııı fırıldaqçıları adi bir
x:ırakıerik olııı:ıyaıı söz0ıı i~l:ıııdiyi c(lıııbııi 11
insanın s;-ııııiıııiyy:ıti d;ı ilşa ı::d;ı bil:-ır.
ıııH:-ıyy:ııı ı.:dih ya:ı.ın.
4. Elnı bir nıır. ı.::-ıhl ziilın:ıtılir. (~:-ıhiist;-ıri)
5. Yalanla çox ir:ıli gı::tın:-ık olıııaz.
6. T:ıbi:-ıı hadis:ıbrind::ın qorxınaq yox, ondan 158. Alıırıd:ııı x:ılt ç:ıkilıni~ ifiıd:ıııiıı .kontı.:ksı:ı uygun
düzgün istifad:ı ctnı:-ık lazımdır. ın:ıııasıııı c:ıdv:ıl :ıs:ısında s:ırlı cdın,
A)l.3,6 8)2.4 C)3,4 JJ.ıqiıti M.Jı·azi 1/iıdmiıı -,liııl,ııı/n
D) 1, 4 E) 2. 5, ô 111,mııı/(l(/tr ııı:ı111ulııılır koııll'ksııl,lki ciiın/:ul,>
( ✓) ( ✓) ııı.mıısı isladilııı;ıs/
152. M:ıtn:ı gör;-,doğnı hükmdür:
1. Raıır cimi m:ılıımatlarn sahih olduğıındaıı Ari r
:ıfaııdinin hiyl:-ısini aıılayır.
2. Arif ;-,f:ındi bndlil:ır anısında nüfuz sahibidir. 159. M:-ıınd:ııı h:ıdii !lslııhuıı xUsıısiyy:ıtl:ıriıı:ı uyğuıı :ın
3. Arif:::ıf:ındi öz dııalarıııa inanır. azı iki .ıınınıııı:ı seçin v:-ı sı.:~iı~ıi_ııizi :ıs:ısl:ındırnıaqla
4. Arif :::ıfondiniıı ifşa olunması insanların güzüııi.in c:-ıdv:ılı ı:ıııı:ıınlayııı. (Sı.:~dıyıııız ııiinııııı:ıl:ır ın:ıtııd:,
açılmasına s;:ıb:ıb olur. ba~qa tapşırıqların prı.:dıneti olaıı forql:ındirilnıiş
5. Sack.ılövh insanlar kiın::ıs::ı ş:ıxsi keyliyy:ıtl:ırin:-ı lıiss:-ıl::ır:ı aid olınaımılıdır.)
gör;,ı dcyil, qüdr::ıt snhibi olduğuna gör:ı d:ıy:ır Niimııııa (\'fJ::, (/iu/,J, i)suslmıdınıı,
verirl;,r. c:iim/,-, v,>s.)
A) 1, 2, 3 8) I, 2, 5 C) 4, 5
D) 2, 3, 4 E) 3, 5
153. M;,tn::ı ;:ısas;:ın planın ardıcıllığını ınü:ıyy:ın edin.
1. Yağışın yağmayacağı haqqında iddia
2. Gün::ışli göy üzü 160. Qarşısında • işar:ısi qoyulınıış cüınbııi daha
3. Yel x:Jst:ıliyi obnızlı ş:ıkild:ı ifod:, edilmiş başqa bir cllınl:ı il:ı :ıv:ız
4. K::ınd:ı gcd;ın yol edin.
5. "'Müq:,dd:,sliy::ı çatına"
A) 2, 3, 5, 1, 4 8) 2, 5. 1, 3, 4 C) 3, 2, 1, 5, 4
D) 4, 1, 2, 5, 3 E) 4, 2, 5, 3, 1
154. Ç;,ırçiv:,d;,ı verilmiş sözün düzgün ş:,rhini mii:ıyy:ın
edin.
A) R;,ıqib; Döyüşçü r;,ıqibinin çox qüvv:ıtli olduğunu
gördü.
B) Bic, çoxbilıniş; Çoxbilmiş söhb:ıti bir göz
qırpımında duydu.
C) Sirdaş, yoldaş, munis; M:rniın bahar adlı bir
sirdaşım var. (S. Rüst;,ım)
D) Şübhali göri.in:ın tip; Metroda şübh;:ıli görün:m tip
görs;:ık, mütbq polis;,ı x~bor vcrm::ıliyik.
E) Yaramaz; Yaramazlar geca il;,ı hücuma kcçmişl::ır.
155. Tünd-qara h:,rfürl:ı veri Imiş hansı cüm);;ıd:ı ınatn in
üslubunu d;ıqiql;,ışdirm;;ıya imkan ver;,ın söz va ya
ifad;,ı var? (Cüml;,ıfarin ilk sözün:, göra mü;,ıyy;:ın
edin.)
1. o 2. Bir ncça
3. Getm;:ıs::ın 4. Arif 5. Yağış
A) 4, 5 B) 2, 3, 4 C)3,5 D)l,2 E)l,3,4
- 216 -
CamSconneı- ile ıarandı

_----::::-:
Q,1/,11/ iııılu/umlıımm, m,ult'/iıı J 111,r, 111
---'~· 1il lllJIŞlm fıırı
~ 1-i_ 1 111,>
-
~ uaoul imtahanlarının modellna ~yöun--~~t~·ta~şırıqları
Siz,1t;,qıli~ı olııııııııış ııı;,tıı/;,ri diqıptl;, oxııyıııı ,,,1
ııygıııı tııpşırıqlıırı yeriıı,1 yetiriıı.
Övl:ul
Övl:ıdlıcı
,1 ~ nu gcc:ı 4-0n yarısı s:ısl:ındi. Yuxııhı adaııı M:-ıkt:-ıhd:ı hiriıı<.:i siııif ş:ıgirdl:ıri bir ycrn
Evıc ~-ı~·rclil Tclcfondakı anasının s:ısi idi. topl:ı~ıııışdılar. Oııl:ır lıir :ıib s:-ıkli tlst!lmb ıııüb:ıhis:)
fı U go LI • . . ,
ıelc H:ıy:ıcan,
on l'ındı , başlarına bır ~ey g:ıldıyınd:ııı qorxuh cdirdibr. Ş:ıkild:-ıki kiçik t1~:ığıı; saç r:ıngi :ıil:ıııiıı dig:ır
aha!oldu.Ana: , Ozvbriııin s:ıç r:ıııgind:-ııı l:ırqbııirdi.
nar_Ncc:ıs:ın, oğlııı~ı? Yax~ısanını t dey:ı soruşdıı. Şagirdl:ırd:ııı biri o uşağın, b:ılb, üvl:ıdlığa
1 aşq ın bir ifad:ı ıb:
OğU ç Yaxşıyanı, ana. Xeyın • ı·ırını'•)r 13· 1 b
gölOrOlıııli~ ola bibc:ıyiııi v:-ı hunuıı yaxşı bir şey
ır ~ey o ıııayı olın:.ıdığıııı söyl:ıdi. El:ı ht1 vaxı onların arasıııdakı bir
dcy:ı sonışd u.
ki?= bal:ıc:.ı qız bu sözbriıı q:ırşılığında bird:ın s:ısini
ı\na: yliks:ılldi:
_ Diz yaxşıyıq, lıcç n:ı olnıayıb. Yalnız s:ısini - ..... , ı;liııki 111:ııı d:ı üvladlığa götllrUlnıliş:ım, -
cşiım:ık ist:ıdinı", - dedi. dedi.
Sinir yoldaşı olan hir oğlan ondan soruşdu:
Oğul:
_ Anabununı·ı çunmu
.. ·· z:ıng ctı nıs:ın.
• '1 G,cc:ı saat 4 -un
" - Madam ki hilirs:ın, biz:, d:ı anlat. Ôvladlığa
yansıdır. S:ılı:ır d:ı d_anışa_ bibrdik, - dcyinc:ı ana: _ göllirlilııı:ık n:ıdir?
_ Naralıatını ctdıın, oglunı? - dey:ı sonı~du. Ogul: Kiçik qız üziind:ın :mıin v:ı arxayın bir halda uca
_ alb:ıll:ı, ana,- dcy:ı :-ıs:ıbi ş:ıki ld;:ı cavab verdi. s:ısbbunu söyl:ıdi:
Onunbu sözl::ırin;, anası bd:ırli bir s:ısb: - ı\naııın b::ılnind:ı deyi!, i.ir:ıyind:, böyümüşs;:ın,
_ 25 il :ıvv;:ıl ....... Doğum günün mübar;,k olsun, - dcm;,kdir.
dcyib d:ıst:ıyi asdı.
1. C:ıclv:ıl :ısasııı<la rnü:1yy:ın c<lin.
1.C:ıdv:ıl :ısasında mü:, ;:ııı edin.
Matııd,J qc.ırşı-qurşıya qoyıılıır: M,Jtndaqc.ırşı-qarşıya ııoyıılur:
2. Moıncl:,ki nöqt::ıl:ırin ycriıı:ı uyğun g:ıl;:ın fikir

2.M:ıtııd:ıki nöqt;:ıbrin yerin:, uyğun g:,bn fikir
yazınaqla ci.iınl:ıni tamamlayın.
yazmaqla cüıııl::ıııi tamamlayın.
3. M:-ıtn;, :ısas:ın klastcri tamamlayın.

3.M;ıtnin :ısas hiss;,sinitam ş:ıkild:-ı :ıhat:ı cd;mplan
;ısasında klastcritamamlayın. 1.Ş:ıkild:ı f:ırql;m:ın uşaq haqqında
1. Gcc::ı arısı telefon z:ın •i m!llahiz~
...
'
2.
0sashiss:ınin 1-------!- 2_·________ _ 8sas hiss:ınin
planı: planı:
3. 3.
- 217 -
Q;,bııl iıııtalıaıılarımıı modelim, uyğuıı nı;ıtn tapşırıqları

- ______ __j;~r!!!!!_!!!!!!:.1.!!!!!.:"!.!!!!.~~~~;_:__-~~~~=:-------
V a bid yaşam
Ekoloji böhran
İnsanın ;:ıtraf mühit;:ı t;:ısiri bn;:ın n;:ız;:ır;:ı carpmır, Elm adanılan meş;:ıl;:ırd;:ılu ağ.ac kölliri.;j
1'.ı.-,-d'-J
onun çox ilbr sonra özünü göst;:ırm::ıy;:ı
n;:ıtic;:ıl::ıri altında birl;:ış;:ır;:ık qida madd;;ıl;;,rinj •·d
f>U;'~
başlayır. Bn;:ın ısJ öz aşkarlığı il;:ı son d;;ır;:ıc;:ı paylaşdıqlarını m~;:ıyy;:ın et~işl;:,r.
heyr::ıtl;:ındirici olur. Yeni Zellandıyadakı hır meş~;:ı ~2.liyy::ıı gü~;:ın
Ekoloji tarazlığın pozulmasına aid Asiya t;:ıdqiqatçılar gövd;:ısinin höyük bir hiss;ı~j İtir--..rris.
milç::ıkl:,rinin çoxluğundan niyy:,t ç;:ık;:ın balaca bir ;:ıslind;;ı, çoxdan quruyub getmdli olan bir hun c.gaCl.:lıt
bndd:, baş vermiş hadis;:ı nüınun;:ı ola bil::ır. l. K:md dig:,r ağaclar t;:)r;:ıfınd:m b;;ıs)~m;;ır;:ık ca.n]J saxfanıJ.dı~ı
camaatı milç;:ıkl;:ırd;:ın canını qurtannaqdan ötrü aşkara çıxarmışlar. H;;ımin ağacın su \·~ qida c:b1:ı
pestisidd:m istifad;:ı etm;:ık q;:ırarına g;:ılir. 2. Lakin b;:ızi qabiliyy;;ıti araşdırarbn onun sağlam qonşu ag.cd~an
milç;:ıklJr pestisidl;:ır;:ı qarşı davamlı olduğundan z;:ıh;;ır;:ı farqli olaraq, bu qabili)') ;}tddnımbrum olduğu q;:ı::ıa;ıı.m~
bulaşmalarına baxmayaraq, k;:ındd;:ı uçmaqda davam g;;ılinmişdir. Lakin divr ağ.aclar sa.nkj nasos effekıi J~
edirdil;:ır. 3. Bu milç;:ıkl;:ıri evl;:ırin tavanında v;:ı divarında budaqlar vd yarpaqlardan m;;ıhrurn olan bu ağac:: su-.,;,
qaçan hekkonlar - tropik ;:ırazil;;ırd;:ı yaşayan qida il;:ı t;:ımin edirdildr.
h;:ış;:ıratyey;:ın kiçik sürünJnlJr yeyirdi. 4. MilçJkfari Elnı adanılan meş;:ıy;;ı heç bir faydası 0Jm3y~ b:ı
yemiş hekkonlar z;:ıifl:lyir, tavandan yapışıb qalmağa ağacın h;:ıyatda saxlanılmasının bütôY orqanizm halın~
gücl;:)ri çatmadığından yer:, düşür v;;ı asanlıqla pişikl::ırin yaşayan ağaclar üçün hansısa bir ;;ıb;:ımj_:.-y;;ıti -(•Lı'o
şikarına çevrilirdil;;ır. Öz növb;:ısind;;ı, pestisidl;:ırin t;:ısiri olmadığını anlamağa çalışular. Bunu da düş~k olar
pişikbrd;:ı özünü göst;:ırm;:ıy;:ı başlayırdı. 5. Onlar n;;ı
ki, dig;:ır ağaclar kaurinin budaq ,,.d yarpaglan;:::rn
qaça, n;;ı d;:ı siçovulları tuta bilirdi!Jr. 6. Bekılikl;;ı, olmadığının farqin;:ı varmaIDJŞ ola bil;:;rbr, yaJaıd 1.öl
milç;:ıkl;:ıri m;:ıhv etm;:ık c;:ıhdi bndd;;ı siçovulların bskin
sisteminin canlı olması bu ağacın .......................... uçü:ı
artmasına g;:ıtirib çıxardı.
yet;:ırlidir.
1. ''Daqiqdir" v;:ı ya "elıtimaldır" ifad;:ıl;;ırind;,n isti:rad;:ı

1. C;:ıdv;:ıli tamamlayın.
etm;:)kl;:ı fıkirl;:ıri d;:ıy;:ırl;:ındirin.
Natica • Qurumaqda olan ağacın yaşadılmasının I
1 Sabah 1
meş;:ı üçün ;:ıh;:ımiyy;:ıti vardır. ~-
• Meş;:ı ağadan vahid orqanizrn kimi 1~-
hayat sürür.
2. Pestisid tezlikla öz mahvedici tasirini göstarir cümbsi • Meş;:ı ağadan kaurinin qurumaq ~ ı
~-
hansı r;:ıq;:ımin yerin;:ı artırılsa, m;:ıtnin hissJlJri olduğunu bilmfr.
arasında ;:ılaq;:ı b;;ırpa olunar? • Bitki yarpaq v;:ı budaqlan olmadan da 1'------
qidalana bil;:ır.
3. Altından x;:ıtt ç;:ıkilmiş ifad::ınin qarşılığını mü;:ıyy;:ın

edib yazın. 2. M::ıtnin hiss;;ıl;:ıri arasında ;ılaq;;ıni gözldm;;ıkb
nöqt;:ıl;;ırin yerin;;, uyğun g;;ı);:ın ifad;:ı yazın.
3 M;:ıtn;:ı ;;ısas;:ın c;:ıdv;:ıli tamamlayın

Mainin Mainin Matnin üslubi
üslubu üslubuna aid xüsuszry;;ti,ıa aid
xiisusiyyaı nümıma (cümla 1-aya ı
ifada)
-218-
OJbııl imta/ıaıı/arıııııı mode/iıı;, ıır••ım ,,, >t I

- • .~ , ıı tıpşırıq Iıırı
---------F arqli düşünc\l ~-------------~
~ ı n~y:ıt sevl!isi
ı•..r t~hfa ~g;ın!İn zahm:ıtlJ das, yonurdu •
·çn.?c"' -
srrffın ~\.ı:c.?n bir yolçu onlann birindzın soruşıır: Anri [isimtijbir r;:ıssanı lı:ınıkarı Rcnuardan iyinııi
. , .ırınJln • ' . ı · ·J yaş cavan ol!',a da. onunla ıııöhbııı döstltıq cdirdi.
\-· , ·,[;ım.?şgu:,an. . Rı.!nu:ır qocalığında ağır x;:ısı:ıbnmişdi vv cvd:ııı hayım
- :-ı;;ı
' ı,. • k C3\ ·ab ,,enr·•
1--rinı Si .?f.?
·ı
o ;ılııUllfl <" d . ··ı ı,:ıxa bilmirdi. Anri is;:ı kır "-g(in ona. bas'\ ,·,,kirdi.
y
Ciddi
zuLın ç;:ıkir;ıın. qar a~.zu m•. c::.:ı, d . x;.:ıstzıliyinzı baxm:ıyaraq, Rcnu:ır ş;:ıkil ı,::ıkm;,kd:ın
-...ı ·u ikı·· nciv.?vaxın1aşıb, e~ın ~ ona a vcnr:
. • qalmırdı. Bir d;:ıfo qoc:/ s:ııı:ıtk:ırın ö1. cnıa latxnıınsımla
1 ,.n. -,n n.?edirs;:ın?
fırçanı h:lr;:ıbt etdirdikc;ı ağrıdan qıvrıla-qıvrıla.ncc'1
- BJ~.U'<ru cımı:ılapraq işgüzar bir t::ırzd;ı cavab
0_qo an . ;ızabla n;:ı cür işbdiyiııi gör:-ıııd:ı /\nri Sl)nışdu:
- Renuar. bu ış s;:ın;:ı bu q.,d:ır şidd:ıtli (ıziyy;:ıt
,.i,ıf- ,o·ınl:ın işi yerin::ı yetirir:m1. bahasına başa g;:ılirs.,, niy;ı bıı işt!:ın :ıl ı,::ıkınirs:ın'!
- T.ı. ~b d;:ıb ücüncüd::ın soruşur:
Yı:ılçu u • _. ,, Renuarın cavabı ı,:ox s:.ıtfo oldu:
B" s..1n0 ;:ı edırs:ın. Ağrı kl'ÇJCJk, :uıc:uı .....
-
~-:•. ao·~-o-ör.?ancaq başını azca qaldınb kişiya
o- • ışını :: '" :::- '
-ıümS;ıv;ır;:ık caYab verır:
. Bel::ılikl;:ı, dünyaya göz yumduğu gilıı:ı tpd:ır
t;l.\J\~ gu , . . d Renuar fırçasını bıandan ayırmadı. V:ı ölilınilnd:ııı bir
_M~n m:ık."1:ıb ukır:ım. qa'. aş. .. . . . .. ncç::ı il ;:ıvv::ıl x:ısıdliyiııin c;ox :.ığı/ dövrbriııd;:ı ;:ın
- ı·u ı~ccübl;ınir. Çünkı har uç fahla eynı ışı gors~ m.:ışhur ::ıs::ırbrini yaratdı. Dostunun h:-ıyat miibariz:ısi
' .~blanfarqliidi. Bir az düşünüb öz-özüna deyir: O
0
dJ_eıl\a . Anri üçün bir ın::ıkt.:ıb 3 oldu.
.::.,.'1IlOle,nalı ömür vaşavır kı, ....... .
.J .,
1. Tünd-qara h:ırffarl;:ı verilmiş cilml.:ıni cl;:ı ıaıııaınlayıb

1.~faınin sonuncuc~~;ısini el~ tamamlayıb yazın ki, yazın ki. m::ıtnd::ıki ::ısas fikri i fodo etsin.
~ınd:ıki ;ısas fikri ıfada etmış olsun.
2. Klasteri tamamlaya bil;:ın fıkirl:ır yazın.
isuüzardır.
tamamlayanfikirlar yazın.
2.Klasteri
humanistdir. Renuara aid xüsusiyy::ıtl::ır:
Sonuncu işciy;ı aid xüsusivv;ıt);ır: ...I _______ _
3. Nöınr;ıl;ınmiş sözl::ır ;ısasında c::ıdv::ıli doldurun.

H:ıqiqi M:-ıc:.ızi Sözün forqli ın:ıııad.a
3.M;ıtnd;ı ç::ırçiv;ı daxilind;ı verilmiş sözün üslubi m::ınadadır ın::ın:ıdadır (h;:ıqiqidirsJ mocazı.
xiisusiyy;ıtini uyğun xanada qeyd edin( ✓). Hamin (✓) (✓) ınocazidi~so h?qiqi~
sözüm:ıtnd;ıkind;ın farqli funksiyada cüml;ıd;ı işlddib cümbdo ışl;xhlnıosı
vazın.
1
[] İnformativ funksiyadaşıyır. 2
OPoetikfunksiyadaşıyır. 3
OTerminolojifunksiya daşıyır.
-219-
Q;,bııl imtalıaıılarımıı ıııode/in;ı ııyğıııı ıııı1t11 tapşırıqları

Günaş enerjisini kanardanını alır? Otağın :>vvalki sahibi -------
Gün;;ış t;;ıxmin;;ın 4,5 milyard ildir ki, h;;ır s;;ıh;;ır Aprel ayı idi. Amerikanın uzaq bir
hotelın ::ı
. d otaq k'·ıray::ı 1;:ı d'ıın. O tağa gir::ınd;;ı q::ıs:ıb;ı,·:sınııı•
doğub, h;;ır axşam batır. Heç bir zaman parlaqlığını
itirm;;ımiş, q::ızaya uğramamış, nizamlı olaraq faaliyy::ıtini ~ömüd anbarına açıldığını gördüm. Deın;ıt·p;-ııllc;ır:ıııin
. k b . ' ı, l;ır t·
davam etdirmişdir V;:) indi d::ı davam etdirnı;;ıkd;:ıdir. p:mc::ır::ını açar 'dn u m;mz::ır:mı gör:ıc::ıkdiı ~un
k .. ·• • 11• Bunla
Gün::ış öz nüv;;ısind::ı baş ver;:ın reaksiyalar zamanı düşün::ır ::ın g_ozduıkn_::ı ~dldnc;:ır.;)~111 yanındakı masa d;:ıyd~t
ayrılan enerji say;:ısind::, parlayır. Bildiyimiz kimi, Masanın üz::ırın ::ı 't gu anın ıç::ırisind:, bir d:, ,1 ı.
Gün;:ış, ;;ısas;m, hidrogcnd;:ın ibar:,tdir. Nüv;;ıd::ıki var idi. Yanında kağız qoyulınuşdu. s : ı qızılgiil
hidrogcn atomları t::ızyiq v:, istiliyin t;;ısiri il;;ı reaksiyaya Kağızda bu sözl::,r yazılmışdı: "0r· b
1 axnıa
:,v.;)2111::ı, bura bax! imza: Otagın ::ıvv:ılki salıib.,, 13. q
• • v '
girir. Dörd hidrogcn atomunun nüv;;ısi birl;:ış::ınd::ı bir

. 1 b' d b • 1 • ırd;ın
helium atomu ortaya çıxır. Bu zaman külli ıniqdarda ~~nkı qaran ıqd ır yerb ;:ın çı~ı ışıqlı bir yer;ı düşdüm
enerji ayrılır. Ortaya çıxan bu enerji Gün::,şin istilik üzümü o q;ı ::ır xoş ::ıxt hıss ctdim ki, h:ıtt .•
. k d ••• b'I d'
h;:ıft::ının nec::ı 'CÇ ıyını ı nı;ı ım. H::ıfümin axı d .
a o bır
enerjisidir. Gün;;ışd;m yayılan istilik Yerd::ıki h;:ıyatın var . . b. d • rın a ıs;ı
olmasına v:, iqliın;:ı ;;ısaslı t;;ısir göst;;ırir. qızılgü 1I::ırın ;;ıv::ızın::ı ır ::ıst;:ı q::ır::ınfil qoyub ota da
çıxdım. q n
1. M::ıtnd;;ı tünd-qara h::,rfl::ırl:.} verilmiş
söz ç::,rçiv;:ı İndi h::ır d::ıfa bu hadis;;ıni xatırlayır v;ı t .
daxilind;;ıki m;;ıtnd;;ı d;:ı işl::ıdilmişdir.
Eylcr-Venn ::ıvv;;ılki sahibinin m;:ınim kimi neç;:ı n:ıforin "h:ıo agın
diaqramı ;;ısasında h;;ır iki sözün üslubi xilas ctdiyini" düşünür::ım. mmını
xüsusiyy;;ıt(:.}rini müqayis:.}edin.
1. M::ıtn;;ı ::ısas;;ın c::ıdv;:ıli tamamla ın.
GcJııcliyiııin parlaqlığıyla! Sabab Natica
Saharin pffajlığını geyıııiş o,
asla düşünıııiJyacak P::ınc::ır;:)nin kömür
abadi ŞcJlıarin caıılı cJZiJlllcJIİııi! anbarına açılması
(Afaııasi Van Çev)
Otağa bir d;ıst:ı qızılgül
asas m:ıtnd:ıki söz Ç:ırçiv:Jd:ı verilmiş m:ıınd:ıki söz qoyulması
2. M::ıtnd::ı ç::ırçiv::ı daxilind::ı verilmiş sözün eyni üslubi

funksiyada işl::ındiyi nümun::ıni mü::ıyy;:ın edin( ✓).
Seçiminizi ::ısaslandırın.
2. M::ıtnin abzaslarıarasmda ;:))aq;;ı yaratmaq üçün
birinci abzasın sonuna uyğun g;;ıl::ın el;;ı sual cüml;;ısi
D Daş kömür üzvi m::ınş;;ıli bark yanacaqdır.
□
yazın ki, ikinci abzasda bu suala cavab verilmiş Daş kömürd;;ın karbohidrogenl::ırin ;ısas alınma
olsun. üsullanndan biri daş kömürün kokslaşdırılnıasıdır.
□ M:mim gözl:ıri kömür did;ıli qızım, s;ınsiz el:ı
3. M;;ıtnin başlığındakı suala ın;;ıtn;;ı ;;ısas::ın cavab darıxıram ki ...
verm;;ıkl::ı sxemi tamamlayın. ( ✓)
Milyard ilbrl::ı yanan Gün;;ış enerjisini B::ıli.
bnardanmı alır?
D □
Min yerd;ı kömür::ım, min bir yerd:.:ı şam,
H::ıl::ı köz eşir:m1 :,limd:, maşam. (M. Yaqub)
□ Kömür m::ıd,ml::ırind:, işl;ıy;ın fahl;ıl:ırin işi ağır va

. . . . . Xeyr.□ t.;)hlüblidir.
Fıkrınızı ::ın azı hır cüml::ı il::ı (öz cüml::,nizl::ı)
::ısaslandırın.
3. M::ıtnd;:ı altından x;:ıtt ç;;ıkilmiş hiss::ıd::ı hansı fikrin
ifada olunduğunu izah edib yazın.
-220-
Q;ıbııl iıntalıanltırııun motle/iııiJ ııyğıııı ıııatıı tapşır1tıları
~zün>inam Har şey >linizdodir

hakimiyy;:ıtd:ın
• i irmi yaşı var ı ı, ı ar:,çı 1 ı
uz~dq_Iaş~dırı itiı~ c_lka
filip Bir zamanlar köhn:ı bir ş:,hJrd:ı tanınmış ustad
• c:ıını y . k d 1 yaşayırdı. otrafı h:ımiş;ı onu sev:ın şagirdl;ırl:ı dolu
dJrın •di B::ızı s;:ır :ır :ı ::ır onun
lsk:ın • yox 1 • k · ı olan.Iı. Lakin şagirdl::ır ona böyük kinl:ı yanaşardılar. Bir
•·b:ısı •. •fad:ı cd::ırnk öl ::ını parça anıaq
ıJCf'll dan ıstı . k.. . gün şagird);ırin :ın istcdadlısı düşünür: "Gör:ıs;:ın, el:ı bir
,qnlığın . d' s:,rbrdo Parıncnıonun oın:ıyı
ca\" ı· 1kın sa ıq ı I l · .. 1 · · sual varını, ustadıınız cavab ver:ı bilm;:ısin?"
·sı:ıdil:ır, ' • vahidiiyini sax lac_ı, ı:ını ..cıut ~;:,tını
11 0 , ölk:ının Arlıq isbnd;ır Iranla nıuharıb;ıy;:ı Gcdib ç;:ıın;mda bir gülün üstünd;:ın gözol bir
ı J d artırdı. 1Y ı bp;ın:,k lutub, ;ıll;:ıri arasına alır. K;:ıp:rn;ık ayaqları il:;ı
dqha a .. .. . başlamazdan ;:ıvv;:ı unanıs anın
• •J' Yuruş:, 1 1 ·ı .... •d" şagirdin :ıll::ırin;ı yapışır v;:ı qıdıqlayır. Şagird
hatır ı \dlı-sanlı v:, ağıllı at a1m _ a_rı Aı? g or uş u,
1
' . • • dinl:,di. Mü;:, ımı rısıo c ona
bir çoxfıkırl::ırını 11 gülüıns;:ıy;:ır:,k sevimli ustadının yanına g;:ılir v:, soruşur:
onların - Sizc:ı, ;:ı)iınd;ıki bp::ın::ık diridir, yoxsa ölü?
dedi:. d s:ın çox böyük iş;:ı haşlayırsan. Ustad şagirdin ;:ılin;:ı baxmadan söyl;.ıdi:
-Isk:ın :,r, • ki onun öhdosind;:ın g;:ıl;:ı - 1-1:-ır şey s:-ınin :-ılind:ıdir.
q orxuraın ' .
Ancaq •• ki çox cavansan. B;:ılb, bır az
:.,s:.,n, çun
.
bılm:.,y n tJcriib:,toplayasan. . . 1. M:,tnd;:ı ümumi m;;ızmuna zidd fikrin ifad;;ı olunduğu
cüml:,ni ınü;;ıyy:,n cdib yazın.
gözl:ıy:ıs:ı '
-Yox - ey. d. :, İsbnd:,r q:ıti cavab verdı, - ıll:,r
. b'
kcçdıkc:ı, :ı :ı
lk d:ı ' tocrüb;:ını aıtacaq, amma ...
2. "f-lar kas öz ııstodını har şeyi bilan hesab edir''
cüınl:ıni ın:ıtnin m:,zmununa uyğun olaraq
1.Sonuncu fikrini m;;ıtndoki şagird obrazı il:ı :,laq:,J::ındirib yazın.
tamamlayın.
3. Sizc::ı, ustad "bp:ın::ık sağdır"- des::ı idi, n::ı baş

k ViktorHenscnin"San naya hazırsaı:sa, o da . ver:ırdi?
2.Mar .... 1ıazıı .c1ıı?·" deyimi j):ı m:ıtnd:,kı hansı fıkrı
saninuçun
:ısaslandırmaq olar.
J.MJln:ı uyğun sillogizmqurun.
camScanner ile ıarandı
Q,1 bııl imllllumlarıııın modelim, ııyf:ıın matıı tapşırıqları

--------'~~_:___:___:___:_---,-----'----'-------:;T=,.~:--------
Danığın tarixi abrız xalçası
!Jaraq irıs;rnların q:,dinı m;ıiş:ıt ::ışyalarından biridir. Bclo r:,vay::ıt edirl;:,r ki, keçmiş zamanlard T b .
Burııı arxcoluji qazıııtılar da sübut cdir. Şübh::ısiz, ş::ıhorindo bir şahın oğlu bazara çıxır. O, baza~ : ~~
qadınların ı-,:1;;ırıııı;ık m::ıqs:-ıdil::ı ;ın çox istifad::ı ctdiyi dolaşır, nohay;;,t, xalça satılan ycr;ı g;ılib ;ızı
al::ıt cb ın:1hz daraq olub. hcyranlıqla xalçaları gözdan kcçirir. T:ıbriz x lçıxl ır,
Öz tarix i boyunca daraqlar müxt::ıl if sah::ıl::ırd::ı iş::ı • <l;ın <lunya
110 1o q;ıc:1ım " bazarlarına ixrac olua Çadarı
yarayırdı. Saçııı yuyulub daraqla t::ınıizl:-ınnı::ısi gigiycnik • . •d
O n 1arın ıç;msın b . . nuru
;ı ;m çox :ıy::ın<lıyı xalçanın salıib' . •
vusit;ıl:,rcbnd i r. J);ı ruqdaıı xa lç::ıç ı Iıqda yun daraınalJ • o ldugunu
kıın - • 1:ır .ki, bu, g;mcının
O na...d~yır
:oruşur. bir
üçün d:ı istil:ıd;ı edilirdi. qızdır. Şahın oglu onunla goruşın;ık ıst;ıdiyini bild' •
Ş:ırq qadınlarıııııı ilk daraql::ırı balıq süınüyünd:,n Q ızı onun yanına g;ıtırır •• 1::ır. Ş ah111 oğlu bu qızı ınr.
v:ı bııynuzdan olub. Bu gün d::ı darnql::ır qadınların ;m b:,y;ınir vo onunla cvbnm;;,k ist;;,yir.Qız razılaşır Oç~x •
sevimli :ışy:_ısıdır. ı\vropada tapılan ilk daraqlar daş cvlonirl;:ır. Şahın oğlu bu s;ın::ıti qızdan öyr;ınir. ' nar
dövriin::ı aid edilir.
Döyüşkırin birind:, şahın oğlu :ısir düşür 0
Zanıaıı kl:çdikc::ı darac l.:ır varlı insanların foxr . , nu
zindana satırlar. O, zıııdanda olarbn zindan ağasından
obycktin:ı çı.:vrikli. Onları i ın:ıtli ınctallardan, fil xalça ipl:-ıri ist;ıyir v:, xalça toxumağa başlayır. Neca
sürniiyünd:ın hazırbyır, üz:ırini daş-qaşlarla bn::ıyirdil::ır. olursa, xalça Tobriz bazarına çıxarılır. T:ısadüfan
Orta :,srl:mb daraqların üz::ırind::ı ın::ıl::ıkl::ır, mifoloji hazarda olark::ın qız bu xalçanı tanıyır. Üstünd:ıki
lıcyv::ınlar t:,svir olunurdu. Zaman kcçdikc::ı xüsusi daraq naxışlardan bilir ki, bu, orinin xalçasıdır. Şahzada öz
ustaları nıcydaııa g:ılirdi. Bir usta güııd::ı 10-15 daraq yerini naxışlarla göst:-ırmişdi. Qız şaha x;ıb;ır \·erir,şah
hazırl.ıya bilirdi. Bu dövrcb darnqlar daha çox ağacdaıı oğlunu :,sirlikd;;,nxilas edir.
hazırlanırdı.
1862-ci ild::ı plastrnasııı ixtirası il::ı daraqlar hamının 1. Motnin üslubuna uyğun olmayan cüml::ıni mü;ıyy;.m
güııc.blik istifad::ı ctdiyi al::ıt::ı çevrildi. Mi.ixt::ılif edib yazın.
tob::ıq:,l;ırd:m olan insanlar daraqdan istifad;;,ed::ı bildil::ır.
2. M::ıtn:, ::ısas;ın Eyler-Venn diaqramını tamamlayan
1. M:-ıtnd::ıki fikirbr arasında m::ıntiqi ;:,laq::ıni pozan fikirl::ır yazın.
ci.iml:mi müoyy:m edin. Şahın oğluna aid Qıza aid
xüsusi otl:,r xi.isusiyy;ıtl;ır
2. Tarixi dövr:ı osas:,n <laraqların hansı matcrialdan
hazırlanması arclıcıllığıııı müoyy:,n cdib yazın. 3
0hoqiqi>
3. Çorçiv:ıd:,vcrilmis söz
•
O
m;ıcazı
. m:,nada
3. Motnd;ı ti.ind-qara rongl::ı verilmiş ifadanin qarşılığını
işl:mmişdir. Siz onu m:,tnd:ıki nı:-ınasınd.ın f:ırqli mi.i:,yyont:dib yazın.
m:ınada (lı:,qiqidirs:ı m:ıcazi. ın;ıcazidirs:ı h:ıqiqi)
cüınl::ıdJ işbdib ynzın ( ✓ ).
-222-
QıJbııl iıııttıluııılurımıı ıııodeliıı;, ıııııiıııı ııı ..., I
' J,., " ıı 1apşırıq arı
Uşaq va tac
acdadların sünıüyii
. • '--h·ılisi
ölk;ının., t::ız;;ı padşah seçnıişdi v;:ı ;:,yanlar
sır :ı ,n:,ra
, simi kcçirm:>y::ı.. lıazırlaşırdı
ı·ı
!ar. Ustalar İspaniya<la ;ıcdadları il;:ı foxr cd:,n bir kral varmış. Bu
-qoynı
ııı, .. t Z'.'l tac düz::ıltmışuı ;:ır v;:ı tacı <laş-qaşla
--çun :> ' • .
kral kasıblara, z;;ıifür;:, qarşı öz q:ıd<larlığı il::ı tanınırmış.
3dşah u 1 idi. Amma beb ür;,klı hır adam yox itli - Bir giin kral öz adamları il;:ı Araqon çölünd;ı
rt,,ız)Ol•~klazıntacı korlamaqdan qorxduq1arı uçun .. .. bu ış;,
. g:>zirıniş. Ncp ill:,r ovv:,I bu çölbr<l:, baş vcr::ın bir
.. ustalar .
biltU!l ist;ıınirdıl:,r. döyüşd;ı o, alasını itiribmiş. Kral görür ki, bir yaşlı kişi
qolqoyınaq t bir s;:ın;ıtkar tapıldı v;ı tacı bir aya b;ız;:ıy;ı çölün clüzünd;,bir qalaq sümük yığıb.
N~h:ıy;ı, d'I b. . . - Burada n:ı edirs;,n?- <ley;ı kral kişid:ın soruşur.
~ • d di Tacı ona ver ı ::ır v;ı o, ·ır ayı qıyın::ıtlı
ıını e •
bilJC:l)tacın u"stünd;:ı nec;:ı ycrl;ışdı rın;ık bar;ıd;ı Qoca <lcyir:
.. .
da~ları ki kccirdi. Amma ınudd::ıt bıt::ın;ı q;;ıdar - ı31ah:ızrot! M::ın cşitdim ki, bu gün siz
fikırl:ışın;ı ;ı :ıl vurmadı. Yaxtın tamam olmağına iki adamlarınızla bura g:ıl:ıcoksiniz, ona gör:ı d:ı r;ıhın:ıtlik
·udantaca 1 . 1 d' k' ld atanızın sümükbrini tapıb siz::ı hodiyy:ı etm;ıyi q;ırara
aünqalnıış ı•ş:ı başladı, amma ;:ıl ;ırı e ;:ı ::ıs ı ı, az qa ı,
qorx
aldım. Anıına na q;:ıd;ır çalışsam da, atanızın
= ,er:ı salsın.
sümükbrinin hansı olduğunu mü;ıyy;ın c<l::ı bilmir;ım.
tacı)Be1:ı olduqda tac haqqında anlayışı bel::ı olmayan
- Çünki sizin atanızın sümiikl;ıri il:ı kasıbların, dilonçil;;ırin
b• ·,tan çağırdı v;ı n;, etm:ık !azını olduguııu
b3laca ır og ·d· k' · · d' sümükl:ıri eynidir.
ld Özü eb h;,y;;ıcanlı ı ı ı, ışın gc ışatını
b aşa sa ı. · ··
eörın:ım;ık üçün bayıra çıxdı. Uşaq ışı aş ansov u
b d d
1. Qocanın sözl:ırinin m:masını ş::ırh edin.

.. v:ı daşları taca çox ustalıqla yapışdırdı.
egördu
Padşah görül:ın işd;ın razı qaldı.
1. M:ıtn::ı ;ısaslanaraq c;ıdv:ıli doldunın. 2. M;ıtn;:ı ::ısaslanaraq klasteri tamamlayın.

~avv:ılki ş:ıxslar daşları 1. Çünki ...
keçmişini unudan<lır.
tacayapışdıra
bilm:ıdil:ır.
Uşaq daşları taca 2. Çünki ... Krnl iL ______ _
rahatlıqla yapışdırdı v;ı
işi göz:ıl alındı.
3. M;;ılno ;ısas;ın c::ıdv;;ıli tamamlayın.
Matnda qoyıılan Problemin hail yolu

başlıca Jroblem
2.M:ıtnin 3-cüabzasın<la ziddiyy;ıtli m;ıqaın olan
cüml;mi mü:ıyy;ın edib yazın. 1.... 2 ....
3.M:ıtnd;ı altından x;ıtt çdkilmiş sözün kontekst:) göm

mxaziqarşılığını mü;:ıyy:m edib yazın.
-223-
-----·---- ·-------------- ......

llıı:t.ırcıınılı ,ls~.ır
Pyoır \'OX \·axı :ıdi ı:cvım•l:1

Bir gıln :'\l:.ıhatmJ Q, tılli q;11:ır:ı gı:rikir. O. silr,"ltl:ı Birinci. . . ,, • ' • 1 Jrıı111 ·ı 1
~\,b Jıl~. n q.u;ır:ı ç:ıtımq ü,·ün l'l;ı qaçır ki. sanki quş lı:ılJa ş.ılı:ırı g:ızınlly.ı F,ır v:ı ~ad~iıı~aııı 111 ı
. 1· G·· t • l •• -- ı ıı yoır illi.!} ~arıaı.1-ıJ¼lılı•ı
Cl 1lfl 1. Jllll ;ırııı ıır gııııu ••
u ·ur.(. .:-ıınlikl. d:ı l1l~:1. q::ıt:ır:t ptıb vilqon:ı qalx::ı bilir. . k. . .
.. ) . . , otııru!)
Bu .un:ın . y:-ı~ıııdakı ay:ıqqabının hir t:ıyı rd l:ııin .:ı. g;ır 1:ır 1.:ı ıç ·ı ıçırc1ı.
'- S\.!."lrın imi k'·ı alrıı 1
- •" ı •ı u··u
ü ~--ırin;-ı Jiı:;;iır. Qandi 1!füür ki. ay::ıqq:ıbını götümı:ık qılıııcını girov qoyur. 1 Pyotr ~·oxı.:ı,"lcrühl.ıııır \;ı 11 1.
mümkün lkyil. onJan ;llini üzür. A) aqq:ıbıııın sonışur: ··Qılıııcsız ;'IS\.!.:ır olarnıı'!"' iJ,;g:1r1·.,
. . . - . • c ~-· c;ı, al>
ay::ıf!ındakı dig. r tayını da qatardan y~T:ı :ıtır. Bunu n:rır kı. h::ıl.:ılık qıııa qılıııc ;:ı_,·nııı:ı ta-.;ı:ı <JO),caq.
g ·,r;-ın ı.pt:ır b;-ıl;-ıdçi. i Qandid:ın nıv.--ı bcl:ı etdiyini .:ımJk lı:ıqqıııı alıqJ;ııı suııra ıs., vcııicbıı
, l(ılın cıııı ~ı: 1
~onı, ur. Qaııdi ca,·ab ,·erir: alac:ıq. "
- Ycr:ı dü,:ın ayaqqabı tayını bir kasıb tapa bil,;ır. . S.:ılı:ır
1 . . g~dir ,·;-ı baxış kcı;irir .. ır,ı.ırı
I Pyotr alaya .1
Bir tay ayaqqabınm ona ııJ fa)dası ola bil,;ır ki? Bir tay g.:ızır v:ı 1:ıınııı .,s!:!:ırı ıanıyır. onun ııa=ı,ınıl., d
. • . - • -ı .,, • " J\';ıııır
ayaqqabı nı;md:ı qalsa . n.;ı olacaq ? Ona gör:ı d,;ı dig.;ır v.:ı dcyır: • ~l;ııııııı başımı qılıııcınla nır!" a:-,w •
tayı atdım ki. ikisini birlikd:ı tapan kasıb gcyin:ır, q:ılbi q uruYtıb
•
qalır ,·:ı . can
T
nırııı;-ıyacai::ırıı
• ~
dc"ı·r
-'
r:r s,,sıııı
• ""
.,.· .
şad olar. ,·üks;ıld;ır.-:ık de• ır: "Oaşımı ,·ıır. dedim'• \' 1,,-,
•
.. "' • l
.,. •1 .,.,111ı.: )
bu an ;-ımrinı:ı ita;-ıt l.'lm,ıdiyin üı;iiıı dar :ığacırıJ:ın '
1. l\1:ıtnd:ı Mahaıma Qandinin timsalında insani ;ısacaq lar!·•
keyfiy)'Jtl,;ır :ıks olunub. Onları n,;ız;:ır:ı almaqla 3sg;1r ,"lınr;ı ita;ıt l.'lnı;ıli olur. O. ıa.xt:ı qılıncını
klasıeri tamamlayın. götiiriir Y.:ı ııc;ıdaıı dı:yir: "Tanrını! i\l;-ırıim qrlıııı.:ıını
t..ıxta cl;-ı! .. Sonra ı;arı vurur. Z;ırb,)d;ın taxta qılını.:ın
1. hazırcavablıq qırırıtıları ;ıtra fo s:ıp.11:ınir.
Sinı:ısiyay:ı uyğuıı olaraq
2. Bütün :ılay lıcyr;ıtl;-ınir v:ı dcyir: ''Tanrı biı;ı bir
Mah:ıtma Qaııdiy;ı aid ı-'--+----------
insaııi xüsusiyy;ıtl:ır: 3. ıııi.idiz.ı göst:ırdi!'". Çar bığlarıııı bunır v,"Iast:ıca dı.:yir:
"l lazırcavabsan! .. Sonra m:adan alayın koınandirin:ı
dcyir: ..asg;-ırin qını t;,ıniz olıııadığı üı;ilıı 5 giinliik
c:ıza! Daha sonra is;, o, şturman ın:ıkı;ıbin;ı
2. Cıdv.;ıli m.;ıtıı ,;ısasında tamamlayın.
gönd:ıri isin!.,
Sahalı N,Jtica
1. Qatar sür.;ıtini artırır. 2. 1. M:ıtnd;:ı tünd-qara h;:ırfl;:ı verilmiş sözbri cüml:ıd:ı cl:ı
3. 4. Qandi ayaqqabının işbdin ki, m;,cazi m;ma i fad;:ı etsin.
dig,;ır tayını da yer,;ı :ıtır.
2. Veril:m sitatları m;:ıtnd;,ki hansı

obrazla
3. M,;ıtn:ı ::ısas;:ın c:ıdv::ılin boş xanal:ırına uyğun fıkirl::ır ,;ılaq::ıbndirm::ık
olar? Fikrinizi ;:ısaslandırın.
yazın.
- "İstedadlıya köm::ık edin, istcdadsız onsuz da özün;,
,\f atnin aid H;nnin iisluba aid Bunu ti>sdiqed:m yol tapacaq";
olt.lıığı.ı xarakterik ıııımıınafar - Montcn deyir: "Müdrikliyin ;:ın göz;:ıl sübutu
üslııb xiisus ~ı :ı-atlar ;:ıhvali-ruhiyy:min h;:ımiş:ı yaxşı olmasıdır";
- Platon deyir: "H:,r yerel:,ycgan:, bir ;:ıdabt prin ipi
vardır: güclünün marağı".
3. Veril:m planm b:mdkırinin qarşısımla aid olduğu

t,;ırkib hiss:,sinin adını yazın.
1. 1 Pyoturun s:,h:ır baxışıııa gedi~i - [ _J
2. 1 Pyoıurun osg:,rl:ı bağlı son q:ırarı - [ J
3. 0sg:ırin
düşm:ısi
çıxılmaz v:ıziyy:ıt:, _ [
,------ı
:J
4. Çarın insanlar arasına s:ıd:ı insan - L_---..J
kimi qarışınası
-224-
Ali tahsil müassisalarinin baknlavrl . • ·-

7 iyul 2019~cu il tarixinda 111lxtisas at soüvlyyosln~
b ı ı qrupu zra koçlrılon
qa -.u . mtahanında Azerbaycan dlll fannindon
ıstıfada olunan tost tapşırıqlarının izahı
----
" .. \
---------
. rlıııı c;ırı ·,,J..,in,·
t.ı 1 ..
---· • -- --
hiıb ın:ı ind:-ıkı :ı\ i\ 1:"ll ""(·,11
t.. t .,
1 ıırıİ,· l'li;ııı. İ.:H ı h:-ı~ı;ı-. tı;vlıı ıılclııf:ıı tı~ü,; dOtf! lı~
· , , ·-;-. , ,·ıJ ı :ı•·lı farılı) fil.ırl. ri 1•r,ı. r-ırı. l~ı\'ah ııl.ı hılııı.~ı l .'şoıı /İ~riıııl ılıı;:ıtılı. plmılııı 1111
ıı.-ıl 1 ~ r:- -
•• ·, • ıJ:n ,Jü1:ıln11~ i ınıdir. ıılt-1111 olrlıı , ,, ·,> ,ı /,ı,mı ,/ınıllriı. "·' ı/,, lııı ı,ıııı
1
.
.
İli .;.;;ı 5,1n L kının m.-ın~uhİ) :ıı :"1-:ilçı!\ıni q:ıhııl
;
ılıı111ıılırmlı ıah(.',11 rııtır.1U.:ıh ·lıtııl:ılJr ol,a ıhı.
c.Jıb. . y:ılnl/ ıkim:ı\İ h:ıfd~ıyıcı ıl:ı h,ıj;l:ıııını~Jır .
. 1rrıın mü:ıyy. n t:ı iılil-: hrılımladır. Ca,·oh: ';ı o huııu dındırıı, ıı.ı d.1lııı 01111 drıııı)<lırırtlı.
~ f.rl:ibınd:ı bir Urya;,ılan ~:ıkilçi var.
, t,:nnl:rcti~ımdir. 4. Vcrılrrıı~ uııııl.,l:ır l.1",rn ),·· s l:ı. ı qııırnııı,ıtı~
Al3. 5 8) 2, 4 C) 1, 4, O) 2, :, E) 1. 2. 5 ha,ırııdan 1 Ardıı.:ıllıql;ı g(ı
n. <lir'. ı:ıriıı.
1. Y:ıx-;,ı. lı:ır c, :ııı dcy:ırı ~iıııi
ııbıııı.
,Hiiıı:ıı: MorfolojiL:ıh lı l
2. S:ın hu )-!İJll y::ı ~ı cl.ını~ınır.,arı.
Sirıif: 6-7
J:Ph:"Miia/liıniıı qay{;ıke,>lıyt' hirlJ~rn:ı<ıind:ıkı :ı~a, J. Ya ı. ııı.:ıl :ıd.11111 lı(irııı.,ıli cd.ır.
ı.,r;ıf "qay[;ıkeşliyt' ,iızüdGr. Bu ~iı/ qar;~ıl..r•>
/\) :xlat. ~ir:ıı, ı.ırr O) IJl(lUlllsfrı, nrr. sıf:ıt
C) ııı, l.ıl \11/, ,if.ıt, :ı:ırr D). d:ıt. ı.ırf. sif.ıt
1 f.,und:ın düi'~ılmi~ isimdir. Yıy:1lik hallı ı.;ö/.d:ııı
b(lnr.ı i~J;ındiyi üçüıı rn:ın..,uhiyy:ıt ~:'l~ilçı<ıı ~-bul E) nı, l:ıl ,<ı . .ıJaı. -.ıf.,ı
cdıb. Dcm:ıli. iı;min mü:ıyy:ın t:ı,;ırlik lıalınd::ı dl·yıl. .\f;iı7.ıı: li vı:ıılar;ır,ı~ı :ılaq.ı
adlıq halındadır. 'forkihintl="ki-(eş bir cür y:ıııbrı Sinif: 5- 7
ş:,kilçidir. K"ııkret isimdir fikri y::ııılı~dır. çliııkı /:.al,; Bııirıcı clınıl:ıd:ı ··yarşı •• sil/O fikr:ı nıiinaı;ilıJt
müc:ırr:,d isimdir. bıldirdıyi llı; irı ııımhıl ~tiı:. ıkiııı:ıd:ı fcib ııid oldıı •tı
3, 5
Cavah: Uçlin :ı~ırf. üçüncütl.1 ismi iı:ılı cıdiyi llı,;lln sifatdir.
Ctıwıh: modal ·iii'. i':ırf. sifot
2.MT;,,1.uiifl:ııulirirdt' süzO il:ı ba ılı .ı;,lhı·i gfr,t.ırin.
A)Fcild:ın dü7~ıl:m fcildir. 111ş:ıxsin t:ıkind:xiir. 5. "Hir" sözOrıün say kirni i~brıdiyi cnmkıni seçin.
B)icbarnüvd:xlir. A) Y:ıqirı, hir s:ın onu ha~asala hil;ırs:ın.
C)Xab:ır ş:ıklind:ı, indib 7.•mıandadır. 8) Biri rnJn:ı n;ı h:ı5 vcrdiyirıi izah etsin.
D)ıdı his~:ıciyi il:ı işl:mnıişdir. C) Bir vaxılar ın;ırı d::ı
buralarda yaşayırdım.
E)Dü1dıltm:ı fcildir, ./;ın, .Jir lcbik ş::ıkilçil::ırdir. D) M:>rıc:ı, bin::ı sa.:ıt onu gözl:>s:ık, g:ılib çıxacaq.
Mor:u:Fcil E) Qoy hir ı.;::ılı:ır açılsın, sonra yolumuza davam
Siııif:
6-7 cd;ırik.
i:ııh: ''T;ı;,.ı-siffl:mdirinlt' sözü fcild::ın düz:,l:m feildir
Müvz;ıı: Say
(1J,1.tıiifl,,ıı+dir(ııı,1k)), ili pxsin t:ıkind::ıdir. İ~ ş::ıxs
Siııif: 6
Ö71iicraeıdiyi üçHnicbar nl.lvd.ı dcyil.
İzıılı: Yaqin, bir s.Jn onıı haşa sala hi/,-ırs:m v:, Qoy hir
Serı .r.:ıb:ır ş.ıklind:ı, indi~~izamandadır, idi lıiss:ıciyi
sJhar urıfvın, .rnnra yolumııw daı-am ctl<>rik
il:ı iş_l:mmişdir. -lan. •dir )eksik ş::ıkilçibrdir.
cürnl:,l:ırind:, bir sözü :,dat; Biri m,miJ 11,1 haş
Cınab: icbarnövd.:ıdir.
l'erdiyini i:!tıh eı.vin cüml:ısin(b qcyri-ınn:ıyy:ın
ov:ızlik; !Jir ııcıxılar m,Jtı d.J bıırcılarda yaşayırdım
3• Bagfayıcı il:, bağ_lanm15 ıahcsiz mür:ıkbb cüml:mi
cümb:-ıind;, is:, mllr:,kbb zaman z:ırfinin t:ırkib
mibyy:medin.
hiss::ısidir. M,mc,,, /ıirc., saat 01111 ~ii:/.,s:,k, g,ı/ilı
Aj .;;ı" bunu dindirir. n:, d:, bu onu danı~dınrdı.
çıx,ıc:aq c(j,nl:ısiml:ı is;, ııc-ç.,!. 11,1 q,ld.Jr? sualıııa
B}M;ırı d:ı tcaıra gctmok iı.,toyirı..lim, amma özüm=>
cavah vcrdiyi üı,;iin saydır.
g.;ıl;-ı bilnıirdım.
Ctıı•alı: M:ınc:ı, hin::ı saat onu gözl::ıs:ık. ~plih çıxa~:ıq.
g) Biz onun:> c-vd:'I,n:, da İ'j ycrind:, tııpa bildik.
E) ku ycrbrd;, höyüy:ı d:>,kiçiy:ı d;, Mrm:ıt vardı.
) U.~ fikrimidagıtdı, planlarım alt-Ust oldu. 6. Yazılış c:ılı:ıtd:,n 111:ınıiqi ,ırdıcıllıgı ıı:-ız:ır:ı ııl:ınıq
.iin~,,~:
. 'J. lj
Tabet.iztnör;,kbb dlml:,
c:ırg:,ııi taırıumlay111.
1. tcxnaloji 2. clııiyat
• ltıı.ı,,• ,,,.,,,n
·~ dı J. asvull 4 . ...
' ' ·ı . rl!afra xı:tırı,-,,,,. /,'(f,11•in1·ıın. tll!Jfl/(/ otı/111,
f' ,.
A) rıı:ılışıır B) sırrığagOn C) k:ıhr:,bn
·'.: ,g., lıil • ı· . . ' , .1
·, J . nıırı ırrı, /Jı:. onu 11,1 eı•d,,, ıı:, d,, 11 yerlııc/, E) hilhır
O) p;ınbıq
_-~li'··J) , · ti.,. klçly,1,J,, 11·
- ıı, ,ıı yn t;ırd;, /,IJytı,-,, •
ı ,,,,,,,,,
-225 •
Tesı tapşırıqlarıııııı izahı
Mifr-:.ıı: Orfoqraliya 9. Nümun:ıda hansı duröu isar;:ıl;:ıri burax

~ ·, , ı Inııs d--
ır'I
Siııij: 5-11 Qa/ır;mıani ' •
İzalı: Birinci söz s;:ıhv (düzgün ş:.:ıkli: ıexnnloji), ikinci Arxayııı ol xa!a n;ı qadiJrcanımı:: sag·dır S"'d l .
.. .. .. d I ıı (/ J,)/1 I
söz düzgün, i.iç(inci.isöz s;:ıhv (düzgün ş;:ıkli: a.~fa!t) goz zıstıın ;ı sax ayarıq dedi• (tvt• İb ra1111110v) •
A) qoşa nöqt;-ı, 3 tire, 3 vcrgül
yazılmışdır. M;:ıntiqi ardıcıllığa gör:.:ı növb;:ıti söz
düzgün yazılan olmalıdır, bu da kıJlıraba sözüdür. B) 3 tire, 4 vergi.il,sual işar;:ısi
Dig;:ır sözl;:ırin düzgün yazılışı bcl;:ı olmalıdır: biillı.ır, C) 2 tire, 3 vergül, nida işarasi
D) qoşa nöqt;-ı, 2 tire, 4 vergül
paınbıq, m;ışhıır, srağagiin
E) qoşa nöqt;:ı, 2 tire, 2 vergül
Camh: bhr;:ıba
Miivzıı: Durğu işar::ıbri. Vasitasiz nitq
Siııif: 9
7. Baş cümbsi qcyri-mibyy;rn ş;:ıxsli cüınb olan v;,
İza/ı: Vcribn nümun;:ıd;-ı durğu işar;-ıbri bel;:ı olmalıdır-
□ -o sxcmim uyğun g;:ıbn tabeli mür;:ıkk;:ıb
QahriJıııaııi: •
ci.iml;:ıni nıü;:ıyy;:ınbşdirin.
- Arxaym ol, .rnla, na q;ıdar canımız sağdır
A) Novruz ;:ır;:ıfasi idi, hamı bayrama hazırla~ırdı. Siidabaııi göz iistiiııda saxlayarıq, - dedi. Cüınbd •
B) 1--l;:ır yan işıqlandı, mcş;:ıd:ı azanlar bir q;:ıd:-ır qoşa nöqt;-ı, 2 tire, 4 vergül işl;-ınm;:ılidir. Burad;ı
ür;:ıkl;;mdil;:ır. vasit;-ısiz nitq dialoq şaklinda verilnıişdir. a
C) S;:ıh;:ır tezd;:ın onu yuxudan oyatdılar, çüııki qatar Cavah: qoşa nöqt:J,2 tire, 4 vergül
m;mzil başma çatırdı.
D) Onlar çox narahat idil;:ır, balıqçılardan h;:ıb d;:ı bir 1O."Yarıq, yaralı, yarğan, yanlmaq·• sözbri haqqında
doğru fıkirbri rnü:lyy;:ın edin.
x;:ıbar yox idi.
1. Eyniköklü sözl::ırdir.
E) Buranın torpağı cl;:ıdir ki, bir az z;:ılıımtl;:ı bol
2. Sözlarin kökü isiml;:ı omonimdir.
m:::ıhsul götürürlar.
3. Sözl;:ırin dördü da feild;:ın di.izalmişdir.
Afifrzıı: Tabeli ınür;:ıkk;:ıb cümla 4. Bu sözbr yalnız kök v::ı !eksik ş;:ıkilçid;-ın ibardtdir.
A)2,3 8)2,4 C)l,2 0)3,4 E)l,4
Siııif: 9
İ-;,alı: Novruz ara/asi idi, hamı bayrama hazır/aşırdı; Mövzıı:
Söz yaradıcılığı. Kök v;:ı Ş:lkilçi
Har yan işıqlandı, meşada azanlar bir qcJdur Si11if:5-7

İzalı: "Yarıq, yaralı, yarğan, yarılıııaq'' sözl;-ırinin kökü
iir,1klandi/,Jr; Onlar çox ııarahaı idi/ar, balıqçılardan
"yarınaq" feili olduğu üçün eyniköklü sözl;ırdir.
hala da bir xabar yox idi cüml;;ıl;:ıri barab::ırhüquqlu
Sözbrin köki.i "yar" ismi il;:ı omonimdir.''Sözl;ırin
cümbl::,rin birl::ışm;:ısind;;ın yarandığı i.içi.intabesiz dördü d;:ı feildan düz;:ılmişdir" fikri yanlışdır, beloki,
ınür;:ıkk;:ıb cüml;:ıl;:ırdir. Buranın torpağı e/iJdir ki, bir "yaralı " sözü "yara" ismind;:ın yaranmışdır. Bu
az zalıınatlcJ bol mahsul götiiriir/ar va ScJlwr tezd;,n sözl;:ırin üçü yalnız kök va )eksik ş;-ıkilçid;:ın ibar;ıtdir
onu yuxudan oyatdılar, çiinki qatar ıncJıızil başına olsa da (yar-ıq; yar-a-lı;yar-ğan), sonuncu sözd;ı
çatırdı cüml3lari tabeli mür;;ıkbb cümJ3br olsa da, ("yarılnıaq") -maq qrammatik ş;-ıkilçidir.
yalnız ikincisi baş ci.iml3sİ qeyri-mü;:ıyyan ŞJxsli Cavab: 1, 2
cümfo V:) □-o t3]3bini ödayir.
11. Hansı cümlada m;-ıqs::ıd z;-ırfliyi yönlük haldaolan
Covab: SJhdr tezd3n onu yuxudan oyatdılar, çünki qatar
sözb ifad;:ı olunmuşdur?
m:::ınzi I başına çatırdı. A) M0n oxumağa G:.:ınca ş;-ıharind ged;;ıc;:ıy;-ıın.
B) Qızlar sahgdan üzüm yığmaq üçün yola
8. Aşağıdakı sözldrd3n hansılar omonimlik düzJldilar.
xüsusiyy3tin3 malikdir? C) Valideynl::ırini gönrnk üçün J-fas;-ın bn~:ı ~etdi.
1. yeddi 2. ürnk 3. gaz 4. yaş D) İki gün bundan qabaq dostum biz;:ı gdlmışdı.
5. şirin 6. sdksan 7. yüz 8. at E) İşlamay;:ı xarica gedan müt;-ıx;-ıssisl:ır v:ıt:ın;ı
A) 1,3,7,8 B)3,4,5,7 C)3,4,6,8 döndül;;ır.
D) 2, 5, 6, 7 E) 1, 2, 4, 5 Mövzıı: İkinci daracali üzvl;:ır. Zarflik

Sinif: 8 .. .. f·~aldilar
•:_
Mövzıı: Lcksikologiya İzah: Qızlar sahadan üzüm yığmaq ııçun yola c.ıdıı- getdi . •
v;:ı Valideynlarini aörmak uçun
•• -· Hasank:ın a Icibi • •
Sinif: 5 o n·1 1. it m;-ısdar tar
İzolı: Veril;m veddi, ürcJk , şınn. yiiz sözl:::ırinin yalnız cümlal;:ırinda maqsad z~~ ~: qoşma a dostıım ,••
bir haqiqi- m;;,nası var. Qaz (isim, feil), yaş (isim, ila ifada olunmuşdur. lkı gıın bıından ~~b.qı...ns;ı·d~. ,
· d •• J'"khaliısozış"v~ . yer •-
biza galmişdi cüml::ısın ;-ı yon u
sifat), saksan (say, feil) va at (isim, feil) sözlarinin • · d yiı zaınnn • • •
iki taınamil;:ı müxtalif h3qiqi manası olduğu üçün burada m;:ıqsad zarflıyı . e , .• a • geilan.-
•.
wrfliklari 1 ~s:ı y·öiılük :
işlanmişdir. lşlam_~ya _xad,
omoniındir. .ı·· d··ı r cumfasın ;ı •
mütaxassislar vatana uon II a -~~
Caııab: 3, 4, 6, 8
- 226 -

Test tapşırrqlarımıı izalıı
öz (''işl;ım:ıy;:ı'') feili sifot t;ırkibinin asılı 15. Cüınl;:ıbrin növ);:ırini ardıcıllıqla göst::ırin.
hallı_ ~ 1ı,ı,
t dır •10 11
o:wmağa Ganca şalıariıı;ı gedacaı:am I • Dağ başından duman ;:ıskik olmaz.
-
ı;ır~ 1 • • d:ı is;:ı "oxumağa" sözü yönlük halda işl;m;:ın
- 1 nlosın . . 1. d'ı G . 2. H;ır bir günahkarın cazasını g;ır;:ık vaxtında
cu ..,dz;ırtliyıdır (ı\ aıı ııa maqsa ,a cJııc,:, Şôlıarıııa
ın:ıqSc ? ver::ıs:m.
d CJl'iJJII,). 3. Bu sözd;mCahan xanımın qanı qaraldı.
ge.J 1~0 oxumağa G;:ınca ş;:ıh;:ırin;:ı ged;:ıc;:ıyam.
carab,l\ A) üımımi ş;:ıxsli, ümurni ş::ıxsli, ş;:ıxssiz
özd;:ı sas va h;:ırfl::ırin sayı barab;;ırdir? B) ınü:ıyy;:ın ş;:ıxsli, üınuıni ş:ıxsli, ş:ıxssiz
Hıınsı s .. . .
12• aktual B) muavm C) xaın C) ümumi ş:ıxsli, üımımi ş;:ıxsli, mü;-,yy;:ın şaxsli
A) ftçi E) t;ı;:ıccüb D) mü:ıyy;:ın ş:ıxsli, nıü;ıyy;ın ş:ıxsli, ş::ıxssiz
oıne
E) üınumi ş:ıxsli, mü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli, mü;:ıyy:ın ş::ıxsli
ıtör:ıı: 0rfoepiya
s· [f:s-ıı .
• ifiçi ıaaccüb, ınüavin sözlarinin t;ıl;ıffüzü zamanı
•1111
Müvzıı: Sad;ı cürnl:ınin ş;:ıxs;:ı gör::ı növl;:ıri
/•alı: ne , . d' . d Sinif' 8

• düşümü hadis;:ısı baş ver ıyın an s;:ıslarin sayı İzalı; Dağ hcışıııdaıı d11111aıı askik olmaz cürnl;:ısind;:ı
~:~;:ırin sayından azdır: [nefçi], [t_::ı:ccüb],_ [ma:vin]; mübt;:ıda (duman) v:ı x;:ıb:ır (askik olmaz) işl;ındiyi
. iıı sözünd;ı isa sasartınıı baş verır: [xa:yın]; aktual
üçün rnü;:ıyy;:ın ş;:ıxsli; H.Jr bir günahkarın cazasını
-'~zününt;ıl;:ıffüzü ila yazılışı forql;:ınm;ıdiyind;:ın s;ıs
gJrJk vaxtında verJsJıı cüml::ısind;:ı mübt;:ıda
~: h;ırtl:ırin sayı b:ırabardir: [ak'tual]
olmadığı v:, fikrin hamıya aid olduğu üçün ümumi
Caı•ah: aktual
ş;:ıxsli; Bu sözdan Cahan xanıının qanı qaraldı
i3.H0ğlııııı, deınali, san da q_ardaşın kimi müal~im_ cüml;:ısind;ı mübt;:ıda olmadığı, habel::ı barpa edil;:ı
o/ınaq istayirsan"cüml;:ısınd;:ı hansı köm;:ıkçı nıtq bilmadiyi üçün v;ı x;:ıbari lil pxsin t;:ıkind;;ı olduğu
hiss;ıl:ırin:ı aid sözl:ır işl;:ınmişdir? üçün ş:ıxssiz cüml;:ıdir.
A} :ıdat, bağlayıcı, nida Cavab: mü;:ıyy;m ş;ıxsli, ümumi şaxsli, ş:ıxssiz
B}nida,bağlayıcı, moda! söz
C)nida,moda]söz, :ıdat 16. Hansı cüml:ıd;:ı isiml;:ırin hamısı eyni halda
D)moda)söz, bağlayıcı, qoşma işl::ınmişdir?
E)moda!söz, ::ıdat, qoşma A) Azatlı dil açdı söz baharından,
Möı,zıı: Köm;:ıkçi nitq hiss::ıl::ıri Xast;ı ş;:ıfa umar dağlar qarından. (M. Azatlı)
Sini/:7 B) M:ın bir müdd:ıt dostumun evind;:ı yaşadım.
İzah: Cüml:ıd::ı birinci kömakçi nitq hiss::ısi (demali) C) Sonanın xalçası, doğrudan da, bir tamaşa idi.
fikr:ı münasib;ıt bildirdiyi üçün modal söz, ikincisi D) Onun ;:ıll:ıri işl;:ım;:ıkd;:ııı daş kimi barkimişdi.
(da)fikri qüvv:ıtl;:ındinrndiyi üçün ;:ıdat deyi]. h;:ır E) Dil:ıyim budur ki, h;ır geca, lı:ır gün
hansı fıkrin davam etdiyini bildirdiyi üçün bağlayıcı,
S:minq;:ıl:ımind;:ın inci tökülsün. (S. Vurğun)
üçüncüsü(kimi) qoşmadır.
moda!söz, bağlayıcı, qoşma
Cavah: Mövzıı: isim
Siııif: 6
14.Nümun;ı);:ırd:ın birind;:ı elıni üslubun xüsusiyyati İzalı: Onun allari işlamakdan daş kimi b:arkimişdi
özünügöst;:ırir: cümlasind;:ı allari v;ı daş isiml;:ıri eyni halda - adlıq
A)M:ıkt;ıblil;:ır bu x;:ıbari böyük sevincfo qarşıladılar. haldadır. Dig:ır cüınl:ıbrd;:ı is;:ı isimbr müxtalif
8) Fir:ıngiz Babayeva idaray;:ı r;ıhb;:ır t;;ıyin edildi. (qeyri-mü:ıyyan yiy;:ılik - söz, dağlar, çıxışhq -
C)Bugün Bakı yen;:ı d;;ı kül;;ıkli idi. baharından, qarından; mü;ıyy;:ın yiyalik - dostumun,
D)Havanın bel;:ı göz;ıl olması uşaqları sevindirdi. yerlik - evinda; yiy;:ılik - Sananın, adlıq - xalçası,
E}Yarpaqlarayaşıllıq ver:ın xlorofıl d;;ın;:ıciklaridir.
taınaşa; çıxışlıq - qalaınindcJn, adlıq - dilayim, inci)
Mövzıı: Üslubiyyat hallardadır.
Sinif:10-1l Ctıvab: Onun allari işl;:ıımkd;:ın daş kimi b;:ırkimişdi.
~za/ı: Elmiüslubun xüsusiyy;>tl;;ırind;:ın biri V;>an ;:ısası
tcmıin z;:ınginliyidir. Maktablilar bu xabari böyiik 17. Hansı carg::> "isa" hiss::ıciyi il;:ı işkınmiş feilbrdan
sevinc/aqurşıladılar; Firangiz Babayeva idaraya
rahbartayinedildi; Bu gün Bakı yen,:,da külakli idi; ibar;;ıtdir.
A) aldımsa, deyirsansa, düşünsan
. H~vanın hela gözal olması ıışaqları sevindirdi
~um):ıl;ırind;:ı tcrmin v;:ı ya termin funksiyası daşıyan B) baxırsa, q;:ıribs;:ımiş:ım, tapşırarsa
•• · • ıfact;ı yoxdur. Yarpaqlara yaşıllıq veran xlorofı~ C) öyrnns::ım, bilsak, görs;:ın
l da~a~iklaridir cüml;:ısind;> tcrminl;:ır işl;;ındiyi va elmı O} g;:ılmişs;:ıns::>, yatsan, otursan
C. fıkır ıfa~ olunduğu üçün elmi üsluba aiddir. . E) işl;;ıyiriks;ı, ::ıl;ıy;;ırs:ms;:ı, yazasıdırsa
<lVflh:Yarpaqlarayaşıllıq ver:ın xlorofıl d;m;:ıcikl;ıridir.
- 227 -
ılıı,,rıııı l,ılı•ılıl;ıı •il, ıpıı,ııııı,ıt//· //ııt/ıı,ıı,ııı ı., f

.ltıfr:, il: l'ı.'ıl . • '•1/ 1
ıırıı • lıı 1 11/l/ l,ıı ıp,1111,ıııılll·
,j, ,lıl,,ı, ,ıt,ıııı,ı,
l
Siııi/. 7
İ:-.,ıi,: "is,•" hı,s.,,·ı,·ı idi •.,ıl ıll,•ıttıdı•lı •ıııııııı l 1ılı 1 ıııll\'I ,lııq d ıltfll••llıllt ',' •fil ll/l 1 l•1ıı1ıılı,lıı llırııl ,111
' ., .... ı,
il,·iııı ,,,{,l'lııA;,, ı,.,ı,.,, ~.•hlil, ı/,ı·,ıı 1 !/Ilı; 1 1111 it ,ılııı1,ı, ı ı,ıııı l,ıı ,1111ıı,/;ı/,;ı ı ,ıı ıı,,,/,ııı ,; 1 ,ı, ı,,, I.,
1 1 1( /.
i'•''-li). 1 ı;.ı,q;/11.1.ı (1HIIII ',,ıhll) ı,il:l.ııtıılıı lı,,ı ı,ı,ııııl:• 1 llıııl ,ıııı,ıl 'ı/111 ,,,tıılııı •ılı/il •11,,11111,ıııı 1ıı,,,,,,
. ,·,ı,, I /
-:-i .:,,,," lıı,~.,1.·l\·111111 , hti•, ıı lııı ıtııl' ıtlıı 1 1 t1ı,,1 rı( IH fıılıı'III ı/ı/J!ı/ı/ı ı/1/11 fıı ı I l ,,ı~ ı,ıı,ı1'ılı/
1,.,ıııll.11 ıl. 1 k.' fi.-ıl ı .,,d. , lıl,11/11 \, 111, .,, il 1/•'· ı,ıı/ ,ı ' 1111, pıııııııı 9 ılııı ı ıııııl ,11111
ılrıı1 1 ııı, lııııı 1 , 11 ı,, ı.,
,'iı·r,ııı,.•ııı, /•ıh, ( sı'ıı,,,ı,,, l'ıl/11111, 11/111 ııı/1 ıuı I
lıtil ıılı,ı,ıltılıı ( /11,11/,11 1 /111/ıı/ıı lı/İf•ı/i/lııı/ ,/,ı '"'·'
i',,kill.ınıııf.,ıı ,,,11111 ıııtıı ılııı:ıdıı.ı ıı,·1111 lıl• ~.•ı'il, ıl •ı·II, ,,,ı,ııl,lıı ,1/.ıııı,ıı, ~011111,lııııı, ııııı,1/1, 1 ,, l111/11 I·,,,,
,, Jı
ilı;ıılir.
~.11.. 1 ıııııl.ııııı,d.ı •ııılııiı 11111111·'/Jı·ııı il ı·ı,/ı/ ıı,ııı.l
1
C,ıı·ııb: isl.,~·iı il,s,ı, .,t. y,ıı),,,11;,ı,1, yıtııl',tılııı.ıı
,'.,',,lıı ı 1 •ı11 ııı ı,ı,. ı/, ,,,., ıı•ıııı, ttıııl ,~ııı 1 l•ı lı .;111,~ ,~ I
18. 1lal ::,.,ı..iı,·ilı .,,·.vlikl.,ıiıı ıı,.,,, ı ıı/1\'lllı.ı ııilı, 1 ılıı:1 I 1111

ıl.ı qıııııııııııııl f,'ıı1 1ılıııı,/1ıl1 1
11111111,1, ı:ııl,ııı /ı,IJ'ı/l,İ,.~
1111// ,ı ılııf,lııı il lııılıııı ~111il ıl,ı f ı•ııı,l.,,ı ,/,,/,lııı,l,ıı,
.ırdıı.:ıllıt:ıııı t!ilsl.11 iıı.
l lltııl,,ıılıııl ,ııııııııııııtlk ~.ı j,;ı,, 111·11 1 ,iı,ı;,l,lf
J.ır,ıc·,ı 1 ·ıı/ı,ııı ,1111111 /ıı: ,ı,ıld,,.,1, ,ı:ı'/,//1'1 ı·,,//ııııı
1
•
pıı ı ııl 11il 1'J./1,,ı,, ılı ,,,ılıı I il' ,, ,ıli/ıı///1/ f/lJ/,,,,,,,,
lı, n.lı.
• /lı•.ı·r.ı/ı ı'i-;ı'/ ir.•ri .,:inıı,,/, ı,ı.,,1,
\/il /,ıı·,ı /,ılııil)ıll I ıı,,,ı,,,ıı,ı,I I ltı., ,,,.., fııı ı,,,ıı,,.,
• (>,ı;:ııııııı ııl•ıı.l"ııııl,ı /ı,•I.• /ır\' /ı,ııı'ıı /ı,· 1 • 11,1,/, 111 pııııılııı ,,ıııııdır
.r. 1 /ı.,1·/ ı·ıı, idı t'ııı·ıılı,' ı,·ııııııl tt qıııııılıılııı, y,ıq,ııdıııı ıl,ı 1/'ı.ııl ~ıf,lı
e Iİl/111/ ,~ı'i/',1// 'Jıllıll'ıl rıı/ı,ı/1 ,lı// 1 1//11/(/ ,ı/ 1/fı/1
• ı-.:ıııı ı/1 (ıl/lı/1'111/, /,lııı il\ ,ı/,ıı·,ııı:' :I.O,I ı, ıı•ı 1.ıı.111 lı.,ıııl,,,ılıtlqııqlı, ıııııl.,, ıılıııı ı ıyıı,ı ~ı•,ı
1. qı.:yri-ıııil;)yy:ııı .w.vlık lıiı l.ı•;ııı.ı•ılııııı 11/'ıVllılll ııııl ıyy.illl,,~ıfıııı,
~- ~;).\S • v,ızl iyi / l111:ı, .ı.,, ,ıy/ 111// ılııııııııı
J. t.1yiııi :,v:wlik ( ,'(I; ıı 1 )//1'//, lıi/111// ıl~ il',
,t i~;ıı-.1 :ıv:ı,diyi A) il 111\v ı.,yıııı ııı',ı lılıl.ı 1 ııı.ıtıı
5. sual :w:ı:ı.liyi il) 1.il ııl\v t.ıyiııt ııliı, lı,ıl.ıı;ııı.;ı 1
A) 2. ~. 1. 4 8)-'I.I . . ~ C) 2, 1.,1
') 1 ııııv ı.,yıııl ııliı. l,ııf.19111.J.tıı
D) 1. J. ~ E)•I. .ı. 1. 1 . ~
D) il, ili 111\vt.ıyıııl ,:ı,ı l,iıl.1 1 1,1.,:ı,
E) l il ııllv ı.,yiııı rıllı, l,l,l.1,;111,ıtıl
Miiı·~ıı: av:ızlik
Siıı(f': 6
İ-;.a/ı: (!al'lırn rıılıuıı 0111111rııM ,,,ıl,/ınlı gı•rıl~l'I y,,/lıll'lı ,wı,•-:.ıı: St\z 1,lı l.>'Jtıı:,ı. ı i
lıııxdı; {!a:cıııııı olıcısıııdıı lı.ı/,, /ıq· lr.ıslıı lıı·r ıı,,ı/.ııı Slııl/:• H
.r,1/ı.ıl'i ı·ıı.r idi: hııİ,: Nllııııııı.lıl. ılı!)((, ı/,ı/',IJ/ lı:ııııl,;ı,1,ı;ıııııılıı ~tııl,ıfi/J!
B111111 ·g,1r.111{!al'cıcıı rıılıuıı .,·t111<1ııdo .,/ urrlı llıırılıır ili ııl\v t:ıyıııl ılıı. lıiıl., 1 111~fot11ıııı ,'A
cüınl;ıl:ırirıd:ı hal ~:ıkil\·ili :w:-ı;,likl:ır işl:ııııııiı,ıclir. ı:ıı. fidiı: yıırı/111111111 d,ıfı.ı, dıı,ı.,ı, , llıııµııtıS
Bunlar 11111111- .y.ı.r.,·. lıc(' k.ıslıı lwr 11.11/.111 ı1qrl- lııVl'I' ıiyııııı ı,. ı.:ır. Hlrırııq lazııııdır.
111ii,1ı ,,,.-m. lııııııı -· lşıı,.,ı ;ıv;ıı.l ikl:ıı idir. l)i 1•.:-ır Omılı: l lf ıı/lv 1,yiııl rıüz lıirl. ~ııı;ı,Ji
cün;l;l:ırd:-ıki ı'i:il - r.1yiııi, k/111 .wcıl :-ıv:-ızl ik1.ri is;ı
adlıq haldadır. 21. Anı ııili'. iı1 1:ııııııiıJ cOıııl. 1.ri J~lı•;t:ıf'iıı.
C,mıb: 2. l. 4 1. <J(dııııı, Jikı iıııı:., el lı:ırııılu, r.:ırı d~ı ııı:,ıl;ı
cılıııul11 ıııı.
19. Fonetik, lcksik v:ı qnıınnıutik ııornııılurııı po1.ııldıır,11 2, Xlllırn .. ıı:ıııiıı likirl:ıriıılıı ı;ııx layılu~ı ,,1,1,,,
nüımııı:mi 1110:ıyy:ııı cdiıı.
l J lnqiq:ıt ıııı;,.ll:ır, ;1111111:ı flı.Olııı:v,
A) Çiıınrlor qunıdulıır, yarpuxlıırı dıı ycr:ı d:ıtıltlı.
ti. 1)Ilı.il, gl\zl:ıııı~ıt.diııı lıl:~: rıi:ı~ı. ıı lıııııu, ıs, Vıirtüf•'
B) M:m çox söytlnd!lııı, :ıııı:ı lıcı,: ıı:ı ıkııı:ıdiııı.
S. M:ıııiııı 1,:ızi ı;cyl:ıri ııııııtılııP.ıırıı dıı/~ıııılıır,.
C) 13ab:ık qalası üz :,z:ıııı:ıtini qonıyııh ıı:ıxlııyıı
bilınişdi.
A)l,ı1,5 IJ)l,2,tl C)2,),!l O)l,3 EP,4
D) Ziyar:ıt eldik ustad ~:ılıriyarın kiı;ik cvciyini.
E) Çay<larıdakı suları boşnltdıq, sonra dıılilıınr lııılııq MIJn,ıı: ı\ rıı rıHzl:11·
suyu il:, ycnid;,ıı doldurduq. ~~H t~ın'ı·
/ı<ıİı: NOııııııı:,l:ırd:ıki /Jkrlıııc;ı_ likriıı ın,ın :ı~ Jif'1
1 • ı ·ı I ı· ,:m·wı1 •I//J~tı, _.
Miiıızıı: Dil. Nitq nı:ıd:ıniyy:ıti x/1/o.ı•,-, ıırıtic:ı, dllıll l;ı•,ı ıq Jt ır. ' ' • --
Siııif: 1O-1 1. l)ig:,r cOıııl:ıl:m :ı rn;ı ı ııı :ı ıı ı ıııııı ,, tikr:ı
1 , · ı· ı
• • rr,o,ı,111ı,
. , ..
İzalı: Foııctik norn-ıanııı t:-ıl::ıbiıı:ı gllr:ı sl)zl:ıı· oıfoqrıılik lıt'11'
( ll'ö111!••lııı 1"11.lf', y:ııtl• llrrt il/{ :l ı' 1/·l:ınııı:ıırıi~lır.
ıi'. 1-r • ' • •
•
c:,h:,td:ın düzgUnyazılınalı, kkııik ııorıııaııııı tnl:ıhi
l'ımıb: 1, 2, ı1
il:ı sll:.1.
ifiıcfo ctdiyi !eksik ııı:ınu:;ınıı glirn yı.ıriııd:)
..228•
Te.'illapşırıq/arıııııı halı,
/ -:c-:-ın n:rilmi, cümb il:ı b:ığlı ı·aıı/ı,;

,, . . ...
rı. .•
,~,ı, ~~
. .,o:ıyv:ın ~-dın.
bildir;ın sifoı işbıııni~dir: im:, /.!<~\'. Sifaıl::ır adi
• ıi!-irl:-n 11
1 ·,İrrii/mii._ a~aclarııı mraıdı[!ı 111,Jıı-1n d:ır.x~d:ıdir. "/Jiitiiıı sif.Hl,,,- /ı.1ıııciııs XJlı,ır
ı"11-•Y ıiC• - • ~· , 1 1 .~i11d,1dir''fikri y:ııılışJır. hcl.ı ki.
·~=iJ /111: ı·.ı gôy
.. ıı.<,n ,rılı.
!7'. -~ ~-J-- -._0--z-b-i--:rl-~ş-n-,~-s--:-i-:-:il;-J--:i-::-fa-:d:-;:ı----,---~
so~l.ırı h.'.'mcinsdcyil. "/Jiriııci mi.mıcl,ı işl,ııııııiş s~/:11
. ı ,fuL• 1• • doğnı .(e~ldr111dii:.Jlmişclir.. höknıü d:ı yaıılışdır. ı;üııki
ıl- !~ıunnıu.şdu~ •. ı s ımd:ın di.iz;,lmişdir.
Ca,,ah: 1, 2. J
, ı ismix:ıb.']rlıdır. . .. . yanlış
-- . ı.. 0• sabit söz bırl;:ışm;:ısı ıl;:ı ıfad;:ı
'\?l';ı yanlış
i 3. 1~lunmuşdur. . . 24. H;,m nid:ı, ham dJ ::ısas nitq hiss:ısi kimi işl:,n:-ı lıilir:
ı 1 c·unılxfa tabelilik;:ılaq;:ısının bütün 1. ey 2. g;ır;ık 3. oy
1c . doğru 4. vay 5. :ım:ın 6. aforin
1~-
nö,•l;ın ,·ar. . - .
ı,{ü;:ıyy;:ın ş:ıxslı cuml;;ıdır. yanlış
.\fö,·:.ıı: Köm;;ıkçi nitq hiss:ıbri. Nid:ı
T:ı)in feili sifat t;;ırk.ibi il;;ı ifad;:ı Siırif.· 7
doğru
6. olurunuşdur. İ:.alı: T;.ıqdiın olunan scçiml:ırd;,n c:r. aj)riıı sözbri
',lı) 4 .S,6 B)3.6 C)l,2,4 yalnız nida kimi işl:ınir. Gar,1/.: sözü is::ı ;:ıd:ıtdır.
D)t.3,5 E) 2. 5 Dig~r sözbr: oy - nida ((?,r. ım gii:,1/ kiııoclıır!) v:,
fcil (uymaq: sıı daıııfaları bıı climrı orııııışdıı); ı·ay -
f . -u·• Mö,-zulararası :ılaqd
'ıı•~ nida (Vay.' l'ay! Dey.ıs,m. 8.Jpr ,İeyif im! (M.ö.
siııif= s-11 . .. . . . Suhiı)) v:ı isim: a111cııı - nida (Aıııarı. işiııı n,ı yaman
•. h· Testinş;:ırtın;:ı xususı dıqq:::ıt yetınmk lazımdır.
ıııiişkii/,) diişdii!) v;, isim (Heç kimd,m aman
/;aBel;ı k.i, verilmiş cüml:::ı il:ı bağlı yanlış fıkirbri
gü=l,)mJ) kimi işl:mir.
c;ıdv;ıl;ı ;ısas:ın mü;ıyy;:ın etm;:ık t;ıl;ıb olunur, y;ıni
Caı1 ah: 3. 4, 5
c;ıdv::ıld:ı verilmiş hökml::ırd:::ın hansının yanlış
olduğunu yoxlamaq lazım~•~· Biri_ncisıradakı hökm
25. Z::ırf hansı cüml::ıl::ırd:ıdir?
vanlışdır,
çünki mübt;ıda ısıml;ı ıfad;;ı olunmuşdur.
1. Oqtay şairan::ı danışırdı.
ık.inci sıradakı hökm doğrudur, çünki cüml;ı feili
2. İpdk telbrini s::ıh;ır kübyi oynadırdı.
x;ıb;ırlidir. Üçüncü sıradakı hökm yanlışdır, çünki
3. Zeyn;,bhirsl;;ın::ır;ık qışqırdı.
gö: ox.şayırdı ifad;;ısi, h;;ıqiq;ıt;ın, sabit sö~ 4. Konscrtd;;ı orta c::ırgdddki ycrl;;ır boş idi.
birl:ışm;ısidir. Dördüncü hökm doğrudur, bel;ı kı,
5. Bu m;;ıs;;ıl;;ıni dün::ın h::ıll etdik.
cümfad;ı tabelilik ;ılaq;ısinin bütün növl:ıri var.
Beşinci bökm yanlışdır, çünki cüml:::ı, h;;ıqiq::ıt;;ın,
Mövzıı: Z::ırf
mü;ıyy;ın ş;ıxsli cüml;;ıdir. Altıncı hökm doğrudur,
Siııif: 6-7
cüml;;ıd;ıki tdyin, doğrudan da, feiJj sifat tJrkibi il;;ı İza/ı: İkinci cüml:ıd:ıki salıar (n::ı?), dördüncücüml::ıd::ıki
ifad.'.ı olunmuşdur. konsertda (yerlik halda olan) sözl::ıri isim, üçüncü
Caı·ab: 1,3, 5 cüml::ıd;;ıki hirshmarak(-araq2) sözü feili bağlamadır.
Birinci v;;ı beşinci cüml;;ıl::ırd:,ki şairana v;;ı diinan
23.. ürnun;;ıd;ı işl:ınmiş sifatl;;ırl;ı bağlı doğru fıkirlari sözl;ıri is;;ı z;ırfdir.
mü;ıyy:ml;;ışdirin. Cavah: 1, 5
Tapada bozkürakli,
Çamanda göy atakli, 26. Eyler-Venndiaqramı :,sasında
Düşmana daş-kasakli, I
Dosıa maraqlı yollar. (H. Arif) "Samandarindüşiincalari,
1.Üçüncümisradadüzaltm:::ı sifat işl;ınm;;ımişdir. II
2.Birinciv;;ı ikinci misralarda r;mg bildir;;ın sifat onun kinomıız haqqında dedik/;ıri böyiik alıamiyyala
işl;ınmişdir. ınalikdir" cümlosind:,üz;;ırind:, Romar;;ıqoml::ıri
3.Sifatfaradi d:ırac;ıd;;ıdir. yazılmış ifad:ıl::ırlo bağlı yanlış fıkirl::ıri ınü::ıyy;;ın
4.Bütünsifot!Jrh:>mcinsx;;ıb;;ır v;;ızifasind:>dir. edin.
5-Birincimisradaişl:>nmiş sifat fcild:mdüzalmişdir.
,lföv-.;,:Sifot
Siııif: 5-6
luıh: Nümun:xfakisifatfor bunlardır: boz, kürakli, göy,
dlJk/' • d..
. daş.f<.asakli, maraqlı.
1• Uçüncü mısra a
sifot işl::ınm::ımişdir, bel:> ki, daş-kiJsakli
du~~ltlll;)
~zu mürakk;;ıbdir. Birinci v::ı ikinci misralarda r:>ng
- 229-
Tt1st ttıp~·ırıq/arıııııı i-:.alıı
---------- c. Qndir Tanrı venn;ıyiııc::, :1rb~-

Qorqııd) • :11..(Dv<IJ
.\fiiı•:,ıı: l\lüvzular:1ra:-ı ;:ıl:ıcp.
ti. X;:,st;:,Qasım cananına can ı.lcy:ı., X .
Siıı{f: S .. 1,. ı-ı'·irl'."lri ınii;))'V:-lll ı.:tnı~k t:-ıbb .. ..k• C:ıa tc1ıın
• s:ırguz:,ştinı.l:ın
.. \ 0St;ı OJ.!ınıı
/•.~al ı.. S:ırt:ı
~, ,
gor:ı van ı;;-
.. J
r- ,
b"rl:ı~nı;ı
••
,
h:ıqqında
•
vcnl;ın
c. 13ıı lloyu
olunur. Bırını.:ı 1 ' . • • • • .ı j Bir v:ır:ıq yazmaqla bitir:-ırdiın nı:ııı 'N·
ho"k·ın 1;ırd:ın birincisi• doönı. ö
ıkıncısı
.
ıs:-ı• yan
••
ışc
1 .•ır, u • \ ııa11ıi)
ünki Saııı,Jııd;ıriıı diişiiııolari bırl;ışnı:-ısı cum_~nın Miiv:.ıı: Fcilin t;ısrifl;ınm;,y;,ıı fonnaları

~ıübt;ıdasıdır v;ı o. nıüvafıq ol:ır:.ıq x:-ıb~rl;:ı u~l~_~ın~ Siııif.· 7
1 sind;ıdir. H:-ır iki birbşnı;ı haqqmda·· olan
::ı aq;cı. ··
uçuncu
1 dr İ;-.alı: Burada t:ısritbnm;:ıy:ın fcill:ıri b:mdl:ırd:ıki .
Vd dördüncü hökınkırd:-ın yalnız üçüncusu yan ış ~ ,
fıq feill:,rl;:, uyğuıılaşdırınaq t:ıbb olunur.a nıuva.
·· k. q •vd olunan ifad;:ıldr vasit::ısiz tamaınlıq dcyıl,
çun ı l:J •
h::ımcins ınübt::ıdalardır. ikinci birl::ışm;:ıy;ı aı o an
'd I d:ıki qıırbanı oldıığııııı sözü - feili sifaı 1_b~~dın.
fıkirl::ırd;;ın is::ı beşinci doğru, altıncı is:, yanlışd~r'.
b:mdind;.:ıki verıııayiııc,J sözü - Jeifi hcıg-la • <(lığı ), c
• · .. .. nıa ·tnca'ı
çünki onuıı kinomuz lıaqqııı1a ded!k~;yri feılı e bandındJkı yazıııaqla sozu - m:ısd:ırdir (- : •
birl::ışm;ı olsa da, nıi.ir::ıkbb söz bırbşm::ısıdır.
b;:ındind::ıki daıııb sözü rn:ıqli keçmiş zama~aq ). b
feildi_r, çi.~nk! cüm!Jni~ x::ı?:ıridir (danı~d;, olaıı
Cavab: 2, 3, 6 b;ındınd:ıkı fcıl arzu ş::>klınd;,dır v::ı t::ısrifl~n-
" ,,nct·
ır
). d
Cawıh: 1 - c; 2 - a; 3 - c •
27. Uyğunluğu mü;ıyy::ın edin.
1. m::ısd::ır
2. feili sifat
3. feili bağlama
a. Yen;ı qılıncını ç::ıkdi üstüm::ı
Qurbanı olduğum o ala gözl:.:ır. (S. Vurğun)
b. Yaxşılar yamana can vers;ıl::ır d;ı,
Yamanlar yaxşını danıb h;ımiş::ı. (B. Vahabzad;ı)
1lhtn va 0111111 iJSasmdat;,rtib olıııımıış 3 tapşırıq
Qış yuxusuna gcdan hcyvanların hayatı

Bir çox heyvanlar qış yuxusuna gedir. Bu biz::ı t::ı::ıccüblü görüns::ı d::ı, bu heyvanlar qış boyu~atarag
h;:ıyatlarınm o ınüdd::ıtini, bir növ, yaşamamış olurlar. Canlıların qidaya, suya ehtiyacını n::ız;:ır;:ı alsaq,aylarla
yatınaq fikri biz::ı q::ırib::ı görün;, bil::ır. B::ıs bu heyvanlar qış yuxusu zamanı ncc;ı sağ qala bilir? Qışdan :ıvvJ!
heyvanlar çoxlu miqdarda yağları b;:ıd;ınl::ırin::ı toplayaraq qışa hazırlaşırlar. Bu, sonradan onlara enerji:ıld:ı
etm::ıy::ı köm::ık edir.
Qış yuxusuna ged:m heyvanlar qidalanmır. B::ıd::ın temperaturu, ürnk ritmi kimi h::ıyati funksiyalannı
z::ıifl::ıd::ır::ık enerji s::ırfıyyatını azaldırlar. ....... nı;niınıım m;qdarda enerUni isa ;ıvvalcac/;m b;ıd,mfarinJ
topladıqları vağları vandıraraq ........ Bu da onları qış boyu yatdıqları müdd;:ıt üçün lazım olan enerjiil:ı tamin
edir.
28. M;:ıtn::ı ::ısas::ın c::ıdv::ıli tamamlayın.
S::ıb::ıb N::ıtic::ı
Heyvanlar qışda enerji s::ırfiyyatını azaldırlar.
Heyvan orqanizıni ::ıvv::ılc::ıd::ın
toplanılan yağı yandırır.
Alt standart: VI sinif2.2.J., lX siııif 2.2.3.
Cavab: -
S::ıb::ıb
• Heyvanlar qışda yatan müddatdrJqidalanmırlar.
---
• Bad;:mtemperatıırunu, ürak ritmini zaifladirlar. Heyvanlar qışda enerji s::ırfıyyatını azaldırla r.
1•_B_a_z_i_h-'ay::....a_ı-'fı"-ı_ın_ks___,;_iy_a_la_ı...:..·ın...:..ı:....:z:.:a.i!.ifl:.::a:..:d::..:i.:...:rl:..::::a.:..r..:..v..:::.a...:::s~.----1--------------------
• Enetji alda edirlar.
Heyvan orqanizmi ::ıvv;:ılc::ıd:m toplanılan yağı • Qışda yaşam/arma davam edir/;ır.
yandırır.
• Qış boyu sağ qa/ırlar •l
• Yatdığı müdd,ıtd.J da sağ qa/ırlar va====------
• 230 -
----- . rl,:,zınıııııına
,.. \ t:ıınlll , -
;ısaslan:ır::ıq 1';-ırql;ınJirilıniş lıi
:-;ıd;ı nüqt:ıbriıı ycrin;ı ııyğıın ifoı.l:ıl:ır ;-ıla\':ı cı.lih dirııhııi
,9., iJ~n \':ıı.ın.
~~·nd•,:IXJinif3.1.3.
,ııı srarı ar •
(arab,.
,ıı,r/
•La:,ım olaıı (l'tıcib o/aıı, g.-ırakli olaıı, ı•acih, la:.ım, ,::,1r,1A·/i,
• ,'l
~ •1·1111. ,, o,,·ı·•lc;u/.m h,ıcbııl,~riıı,1 ropladıqları
. ra(:lan
-... .
~,Jr,,k olaıı, dıtiJac 0/1111)
ı·a11dınırm7
ald.1et/irin,. .,.
miııiıııııııı miqdcırıla
(qa~mıır/ar ,,,ırlt1r•.
• .•. l:' I l
·d·bel "•./ı"'·l
" u, .. ıı;ı/wraı,
... axır ki ıipli ara sö:!,)rin -rn:ılması .n.ııılıı·clır.
' 1".'iiııki ıaııı-ırıciı,ı
' ~ ,ÇJrtiıul,> ııı,ı/ı: 111;ı:ııııt11ll
QeJ •
,>st1sfıı11ıııa q rahh
, olımur ViJ sö: artırılması f;J/,1bn/1111011 maqaıııda ,·,•rgiil;._arasi
' .nıxdıır.
JO.M;ıtnd~ ç;)rçiv;ıd;ı verilmiş sözJ Jsas;mcadvali doldurun. ( ✓)
Alt.d411dar!•• jı' •riııi"

'J
1. 1.2., V/ siııif 2. 1.2.
[aı·ab:
H;ıqiqi M:ıcazi Sözün dig;ır ınJnada (lı;ıqiqidirs:ı, m::ıc:ızi: ın;ıcazidirs;ı, lı;ıqiqi)

m::mada m:mada işl~dilm;ısin.ı aid cünıl:ı
• Yaı1111\·~ ı·icıloıılarııı ornıııııası

. çox Çoliıı olur .
• Bir 111üdd;_ıtd.J11 soıım kiifak yardı .
• Gecaııiıı sr1ssizliyi11J;ı t;ıbiiJf saııki yarmışdı .
✓ • Dii: iki ay xast,Jyatdı.
• O, gii/1,1/ard;:,nqorıınmaq iiçiiıı aşağı yatdı v;ı s.
• bJxri yatmaq; qajlJıda yatmaq: h.Jbsd.Jyaımaq; diikanlcırda ~{ıcılların
yatması v.1 s-.kimi ifada/ar doğrudur. ,
- 231 •
Diizgiin cavablarııı siyalıısı
Söz birlaşmalari. Sintaktik alaqalar
Sözbirlaşmalari vJ qıırıılıışıma göra növfori

..
1 2 3 4 5 6 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 1 29 30
.
7 8 9
-
., M .,
B D E B D A A E B D E D C E E C A B A C ..; ..: ..: ..; ..; ..: ..; ..; M..: .,
ın
ın ın ın ın
..; ..; ..; ..: ..:
İsmi birlaşmalJr
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
B A B C A A E C E B C A B E C E C D C D C B C D E C E C E E
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
<O ın
D B A E D A D B B A C D C A E D A E A A C D B D ..; ..; ın
.,- M
.,:
..: ri
Br
61 62 63 64 65 66 67 68 69
M
ın
~ ın ın ın
..; .,.: ..; .,.: ..; ..; .,:
., ., .,
.,.: .,:
.,.:
Miirakkabadlarva onların yazılışı
1 2 3 4 5 6 .7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25
., ., ın .,, .,, .,, ı-- ı--

B C E D C D D B B A A D E E E ..; c-i ..; ..; ..;
<O ın
..; c-i ..; .,; ..,;-
~
c-i .,: c-i c-i .,: .,.: ..: .,: c-i ..;
• .,.:
....
- 232 -
--- - ____________ ...,:D~üz~gu~·~·n~c~a~va~b~l~ar~ı~n!._sıQ·Y~a~hı~s!_______________
Fei/i birlaşmôlar
_
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
:
A E B D D C B E E D D E B E A A ın
E A A D C A C 8 C B C 8 C .;
..;
"
31 32 33 34 35 36 37 38 39
a,
'O 'O u 'ti
'ti i:i
"'
,_; ıi
cıi
a," Ü
.Q
.ti
Ü
'ti
Ü
'O
Ü
.: Ü
ı,ı
QI
ıi
'ti
ıi
Ü
ı,ı
.Q iıi iıi
ıi
Sözfararasında sin taktik alaqaııin növlari.Tabesizlikva tabelilikalaqasi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
CD
ın ın
E B E E A B A D B C B C A E C B A B D E C E E C B D N..: c,; .,.; ,:j
..: ..: u
ıi
.
Cümla. Sada cümlanin tasnifatı

MaqsiJdVJ intonasiyayagörJ cümfanin növ!Jri
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
ın
A A E C B D E D C C A E o A E A C B C B B A A B B E C B o .;
c,;
31 32
ın ın
•i .;
,,; ,,; .,
l-
- 233 -
r·..,
: -~..;..
/ . .
____ ,____
5
- _,..
___ - ---
B C E D C D D B S A A O E E E A O E C C A B C C j
ı
'
- 3 .: 5 c j" E s .-- •; --- .- .. := ~5 ı- '.S 1~ ~ ' 22 -

1
......... -.
ı
, 25 2&
-L-
1
'
-- ·-
E C B E C E A D A D E A C A A C B D o E B C E A B •.,: 1
'
''
...:
~
- :' 6 - s ::ı 1 12 - .·-
' i5 1ô 7 s ~~ 20 21 22 23 2-!
;
1
; 1
. '
1
; 1
'
1
o E E A o C E B C B C C A A B o D E A o C B M
.,..· ..:
ın 1
1 t
' 1 1
1
1
: '
'
'
Ş;)x~si: cih11/.1/ar
2 3 ,' 5 o ? E - ,,._ z :, ..; 5 5 7 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27: 28 29 '. 30

1
----~
C B C B B 8 E A A A B A E B E E A C E C C A o A o o B'B.E'C
~ 32 33 3-! 3--5 3c :37 3.3 !~ ~) ..; .!2 ~3 .:5 .:s 4 4a .!9 50
~
51 52 53 54 55 56 57. 58 59
-------- '
1
1
1 :
E A A:A O O C B D DA ; ı
E B C·E C B B D·E E·C,D!C;C
• ; •
..;,..;i~;,.;
: 1D \
_ - 1 N l ...
... i .... 1 1 ....
1
r"
i1
ı
i
- 234 -
CamScarıoeı ik!tarandı
Adlıq cı·,·,, 1 1"\1, 1 • ç, .. _ .. IaI;:ır

n ° · .JO.:..-Cll/11
1
1
z 3 ' .! ' 5 6 7 8 9 10 11 12 : 13 1 14 -, : - 1 ---
1
-- ------- 18 19 15 1 17 ! 1 1
---.-ı~ ---- -- - - - ! !
r -,- 1 l
' 't·---
-- r- ·- -• 1
B o,E:B C A;C E ,c o D B 8 A A E,A 1 1
-
1
C D 1 ' 11 1
1 1 1 1 1
\ :
1 1
Baş iizvlcıriıı iştirakma go··

- d .. • .. . .. .
- ı J sa J cımı 1;11111111ovl:m(11111111111)
1 ' 1 ı
- 1 1 1
ı 6 17 • 8 1 9 1
1 ' 3 14 ; 5 1 i0 11·12 i3 i4 . 15 16 17 18 19 1 20 21 ' 22 1 23 '
1 ' 24: 25 26 !1 27 1: 28 , 29130
- . ! 1 1 1 1
' ı
s·AIBiCJAAiE_CjD B C 11 A'B·E
1
1
1
s E C 1D,C 1 D c,s 1 cıoı·e
1 1
0~~iEIE
' ' ' 1
l
' 1
-;, 132 133 ~ 35 361 37 38 ı 39140 41 ! 42 ı 4 3 1« l 45 ¼; 47 i 4c J ııg ! 50 5 152 53 54 55 56 57 59,60
~ls!s o!A e 1olA

l :l
1ols
' J '
1
B'A
i
'
1
1 C'C·A
1 1 1 1
E:EıA'.E'A
1
A!clo o E C C
~
-;r;
, 1 t 1 1
61 I 62 63 ' 64 ! 65
l f
1
66 i 67
. '
1
€8 ; 69 , 70
1
71 ! 72 1 73 : 74 75 76 'ı 1 1
1 j
; -- '
! ' i 1 '
1 1 1
1
' 1 1 1 ! 1 1
1 1
'1 1 1 i ! 1 1
1 1
' ' l
' ..,
1 1
'
'
1
1 '
'1 ın 1
ı "O
"C ' C:
.::ı
"~.ın"' ...
,.;
...
. N
... 1
...;
'
ı
1
'
: 1 1
i
1
1
s:oieıslA ...: . '

Dıri;Qlc:i' M • 1
~
..
ın 1
,
ı
.. 1
I
• -
,:
·-
C
'ti" .,; ...; ~.~ ~ ..._ 1 1 l
1
1""" 1
' 1 N 1 .,: , N t N iri
: 1 !
1 1
1 '
'
1 1
"'1 1 1
1 ' 1 1 1
İ
1 1
1
1
1 ' 1 1
1 ! '. 1 1 11
i 1 1
1
1 !
1
: 1
i 1
! 1 ! 1 i i 1
Cümla üzvlari. Cümlanin qrammatik asası

MübtJdaVJonun ifadavasitalari
1\2!3
1 '
14 1 5
1 1
s j 7 : e 1 9 : 10
1
11
--1-1-
1
12' 13; 14' 15 16 17 !
1
j
1
18 I 19: 20 21 ' 22 23 1 24 25
1
1 ·,-
! i ~Elı!~r-~ >----
30
1
o cısis,s i ! C :; cıslA'ı·c 1 0 sloielB\E E
1 ' '
DIAıC•EIC E C i ~- EjA D B
1 1 1 1 ! 1 1 1 1 1 ' 1 : 1 . 1 1
1 1
t-
31 32 i 33 : 34 35 36 l 37 ı 38 ! 39 ı 40 41 ; 42 : 43 ı 44 : 45 46 l 47 ; 48 : 49150 51 1. 52 1 53 i 54 55 56
1
1
1
,
1 : 1 1 1 1
1
__j__ ---~·-
1 1
--ı
1 1 1
i
l
1 1
i 1 1 1
1
1
i
1 1
1 M
' 1 1
1 .., ..,f
cJelAIAic B alo E E E A oo A c e B1BiDCID

1 C A .,; .,.:
1 ı f'i
l
1
i ı 1
) 1 1
1
ı
1 1
!
ı
r 1 1 l
1
1
1
1 1
1 1 1
1 1 • 1 1 1 1 1 1 1
' ' . 1 1 1 1
- 235 -
https://t.me/eSources -------
X;,f~?r ·uJomm ifad;ı va.sit;;/;Jri
D-C E A E C B AD
, 12 3
E B C C D D B E
·~·- 15 •? 7 8 13 • 2~ 2
o
22
-~-----------
E C C C
~ 24 ?..5 /Y, 'L7 ,,
·-
o
r,;,
B ç
-.,.._.. -
,....._
'(:
✓--~
e
~/,
~
~,.
.
'"2 ~3 44 ~5 4S 47 4ô 4:? 5') 5~ ~2 '53 'A '"/4 .,,. ~7 ~~
.. f/,
,.a <:;
.., ..:
,c 'C ., .,,
~,
,v; ı.,,
o,o,E A E A C B AB E C E D B D B A C -i -i r4 .,ş
,r,
'"
.: ,.; .: ,; .v;
,j
' ..; d ◄ .,;
•'i ı:i
Cümlanin ikinci daracali üzvlari

Tamamlıq v;ı onun ifad;ı vasit;ıfari
1 '1 _ i 3 ~ 5 ô 1 7
' B
1
1 o ~ ı ıo 11 i2 '.i3 1 4 i5 1'3 , 17 ~-
;-:., 143 2':· 2 22 2'3 L.{
,.~
.l.,• :e., Ll ;v..z 11,
1 \ 1
- - --- -::.~ - ., -
B C C E D C B s:o C o C C D B A B C D A A C /,ı,. o 1-ı
"'~ ~- --- ~- .!.O

1 •
3ı ı 32 33 , ~ : 35 _, .:,:, -:ı
~ 42 43 ~ 45 4-6 47 4;, 4": 5'.l 5, ';2 ~?
,; o/. ~~ o/) ~7 '-;Y. ¾- 1/.
1 ' ---.----.- -----
A;E E,E•C E,A E.C.B E E A o A o C 8 8 8 D A E " E.
6ô 67: 6B'
1
l ı
1 1
BIElD B A
ıı ı! .
1
T3Yin va onun ifaıfa vasitJ/;n-i
1 1 213 j4 j5 6 :7 \ 8 İS; '10 1i; 12) ~3 l i4 15 ,::S 'l7 1;,ı '? 2'.l 2l 22 2'3 2,? ~ 2?: ZT ~ z :;ı::ı
~i----ı-1-.-\ -+-l-¼---'--_.__-, --'---1--.....;...-..;___ _ _.._ _______ -'- __ ~- - --
c 11 c ._c BıA AIB,s!c

j ' l
1c B,E:E
•
DE E·E O E c O AA A O E OD 8 E;
10 j ,CI
-.,,; ' t
ni,..:-
-236-
Diizgü11cavablarııı siyalıısı
~---~~~~-----
Zarjlik,nıaııa 11övfori
va ifadavasitJlJri
,..-,---
.-- 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19
,1 2
___ ı---
~
- 20 21 22 23 24 25 26 27 28
29 30
B C D A E E A D A C D B A A E
6 E E
--
31 32
-
B C C A D B
33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
--
o E A A C ,O
.., ..,
AE C E
C C B D B C C ..; ..; ..; .., ..,
- .,.:
ın .., ın
.,.: r-i .... r-i ..;
-
Baş va ikincidaracali
cümfaüzv!Jri(ümumi)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30
E C E E A A D D D E B A A B D B A E A C D D B E A C E A B C
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41142 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
.
CA C E E C A A D B A D E C E C C D A D B C B A B B B E D C
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
A C B B A B D A C B C A A E C E E D A D A B B E B E E C D D
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108
ın ın
.., .., ın ın
.., .., .., ın
r') N
..; ri
B B C C B A
.,.:
ri ..;
r-i
...:
..;
N
..; -
.,: ....
,.;
.,.: r-i
.,.: r-i
.,.: .,: .,:
CümlJdasöz/Jrinsırası. İnversiya
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C o E B o r') .., (!
E A D ...: N
- 237 -
Dii:giiıı crımblrırııı siyalıısı
8lavalar
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 ,_
29 30
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
.. ı----- - '- ı--
A D B D A B C D E E
B E C C E C A A D B C E A E E A B C C C
49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
.
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
.., ..,
,.;
il)
.., ..,
il)
B D A A C B c-i .,: ..: ..; ..: r,;

C B D C D D E A A B C E A D D E E E
61 62 63 64 65 66 67 68
.., .c
"C
.c
.., ...
.., M ıü
i:i
c-i c-i
c-i .,: .,: aı
i:i
u
aı
.. ..;..: ,.;
..;
Hamcins üzvlar
Hamcinsüzvlar
30
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
1 2 13 l, 4 5 6 7 18 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
C E B B D E B A A
C A A AIB B D A D D B B C C E D C E
A,AIE 1
55 56 57 58159 60
40 41 142 43144 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
31 132 33 34 35 36 ! 37 38139
-ı
E A C A D D B D C C D B D D
B
E A E cJc B A A cje sjc E
EIE 1 1
90
69 70 11 jn j73 ,____
74 75 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89
61 62 63, 64 65 66 67 68 1
-~
1
.., M '<t I")

"' ın
E A B ole E A B C C C D C C ..,: .,: .,: ..:

"' ,.;
D B E A B E B E D B
106
91 92 93 94195 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105
-- -- l--ı
.., ın N N
.., ..
aı
"C cı (il
cı
ın ..; ..; ..;
"' "'
il) ın
ın
"C i:i ..: ın ın
..; ..; .,; u Ü c-i
"'
.,; c-i .,.: c-i
İli
;,,,· .ı:i .ı:i
..: N ,.; ,.;
.,.:
"' ..: Ü İÜ
Ü u .,; ,.; ..: ..:
:
- 238 -
H
. ~~ıııcins iizv/anfa iinıuınifoşdirici söz.
Jnıcms uzvlard;ı şvkil ,· k'·oııı;ıkçı. vasıt;ı/Jrin
.
~ı VJ ixtisan
~ 1 2 1 3 4 5 6 17 i8
1
9 !10~2_~_
13 1411s 16 17 18 19 20 21
..
~le D C E\EjE D I B C A ~; Ai D B C A E B
B
1---'-
Xitab. Ara sözlar

Xitab
1
1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12113 14115 16 17 18 19 20 21 22 23124 25 26 27 28 29 30
1 -
eic.E,D E C E 1 A cıo s\Eio B A D E C A B B A AIA B B C 8 B C
1
31 32133 • 34135 36 37, 38 39 i 40 41 42 1 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

'
1
1
1 1
CI>
1 CI>
,.; "' ..,.. "'

"C
o "' ..; "' .i:f

B A D D A AIE B C B C C D B A D E A E C D " ".,.: ,.; ,.; .ı5
"' .,.: .,.: .,.: .,.: o
rö
u
rö
.
1 1
1
61 1 1 1 1
1
l'O 1
1 r
., 1
1
i
1
u
i 1
i
1 1 1 1 1 1
Ara sözlcJr
1 2 3 4 !1 5 6 7 8 9 10 11 12
--- ~ı14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29130
D E C E A B DIE A 8 E B C C C E A D B C A E D B A C D D B E
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 f 45 46 47148 49 50 51 52 53 54 55
·- - ~-~ 58 59 60
B E B E A E 8 C B E A o C C B A EIC B D D C C D A D A A o C
61 1 62, 63 64 65 66 67 68
69~
71 72 73 74 75 76 _1j_
~
1 1
... .,. ... ...
.,. 111 111 ,.; ,.; ,,; ,.;
B A B A A E N
ın
N
ın
.,; ..;
ın ın
,..; .ı5
;;
.ı5 .,; .,; .,; .,; ..
ö c,; N j
...: .,: .,.: N .,.:
rö
l'i
..; ..; ..;
l'i
..; -<t
- 239 -
CamSCanrıeriletarandı
/ >f/;;ııflıı ı·ııı·"lıl,ıı·ııı slı•ıılıısı

- '.!..-..... , - 1 - ---- --- -·---- -··-
- ----
Xit,ıfı 1,.,,ıı·ıı .~iiz/;ır (iiııııııııi)
·--~.- --,----- - ---- - - -

1 2 :ı ·1 ,·
;J o ·, ll o 1ll 11 il ·ı:.ı 1,1 1fi
---- ---
Hl
--,- -- -,- - r-
·-· - ,_
- - - - - ,-. ...- - .-
D B E A C E C C D A D E B B "" M
..; .,.:
.
Mürakkab ciiınlanin növlari

Tnl,csizıııiir;ıkbl, ciiııı/;J
1 2 3 4 5 6 7 8 9
- - -·- ~- - - - -- ·--
10 11 12
- .
13 14 15
- -
1G 17 18 1fl 20 21 22 23 24 25 2G 27 28
. -- -
-- --- -- -- --
29 30
-- -·- ... --
C E E A C E o A o o C A A o A A B B C B E D B o C E A B C E
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43
- --- ---- - - - -- - -- -- --
44 45
--
46 47
-
40 49
...
50 51 52
-- -
53 54 55 56 57 58 59
-·•- . -- . -- - -- - ı-
-- ı--
o C C B B E E D B o A o C B C A A E B D A D it) it) M
""
r-i ""
r-i ..:
M N
..;
f'i r-i r-i ..: ..: ..; ..:
..; ...; f'i ...;
Tabcli miir;ıkbb cümla.

Tnbcli mür;ıkbl? ciiıııbn.in far;ıjlarini bağlayan vasit;ılJr
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
- - ~
- - - - -- - ı--
-- -- -- r-- -- -
16
-
17 18
-
19 20
-- -
21 22 23 24 25
-
26
B C A B A B D E E o E B A A E C E A A C B C
it)
r-i
it)
f'i
..., ...,
...: f'i ..;
Tabeli miir;,kkJbcüın/Jd;ı baş VJ budaq ciirnfa
1 2 3 4 5 6 7 B 9 10 11 12
-14 -15 ---16 ı-t-----·-r-
17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
------ --- ---13
- --·---ı----+-- --1--+--t-ı--
A E C B C E 8 C C B C D E A B C A A C C E A A E B A E OED
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
" - -t-- - - --- --- --- --ı- -- .... ı- --- --t--- ~ --- --~t- -- - --·r-----ı---ı---ı-ı--t--t-----ı----r-ı
A D E B C B E A C OC O C A O E E 8 D 8 A B A -tın-ıınınının
<'>MM..;.,;,.;.,;
'rN~MMN'r
61 62 63
. ;
' .
\.ff ,,.,.l.:blı cüm/., (iimımıı)

--·:-:--:-:ı-:-~~~--:----,---~--~--,.-~
-~ -~- ~- ____:_ _~__ • _-. ___ , ~ 12 ~-"- s 5 ; • aj 19 :ro 21 l
25 26 21 ıa 30
EOCO,SBE
D C '. C: A D ;_ I ; l
0 C ı-~l C
Lı! ~ 45 t
.Lö 1"7 1
.4.6ı .49 i 50 • t ı
51 152 153 ! 54 ı 55
1
t 1
1
A. AB D D E C E C C A D D BıO
1
1
E B EIB ,.; ...
D B A B A A C .,:
l
0
..; ri
,., ... '°
•
ri
7ô n. 1a l
'
.. , .... ı-ci
,.; 1..; 1 .i:i
.
N Nf ~
•
Vasitasiz va vasitali nitq

1 . :? - r. 5 ti 8 s ,o 21 3 I 14 15 161 171 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
1
A 8 A C E o A 8 E A A
.
s 1 c,A o o!cjc E D o A D B A C B B E B
,-,,_
_, ~ :,:, 3,L 3.5 35 3 1
3S 3:? 4D , . 42 1 43: 4
'
ı 45 4ô 147 48 491
' 1
1
'
' u
j
...
,.; • N
•
ıi
ıB.c E o A 8 C D'E E D E E C ,.; .,: .,: 'ti

l 1 .,: ,,;
. 1 1
1
1 .i:i
. .
'
'
. 1 1 l l
1 •.
• 241 - \
Dilzglln cavalılarııı s~yulw11
Cümla va cümla üzvlarina gört>tahHJ

- -,- - . ı-- ....... _
1 2 3 4 5 6 7 8 9
.
10 11 12 13 14 15 10 17 rn Hı ~o :l 1 ı!2 2:1 :lı1 '.,!!j 2'i '1.I ~ıı L<! i',iJ
-- - -- - - - .. --
E- E A C E C B D A D A C C B E D B D C B D E D B C B B B A E
31 32 33 34 35 36 37 38 39 r,1 1,2 ü4 t,/j r,ı; t'/1 ~/j t/.J 11)
40 41 42 43 44 45 40 47 ıW 41) /ı() fj3
o - - - -- -- -- . - ,. ı-
C A A E D B C A D 8 D C E 8
8 C A C 8 D D 8 D A D A 8 o E C
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
71 72 73 74 75 'l(J 77 78 70 uo 1:1 !J2 l ,ı, U4 /J!J l;(i l:'f eı: ı:ı, <ı!J
- - - - --- ·- -- -- -- - -- "'
·- - .. ~
8 A D A A A C C D D B A A 8 o A A B A E 8 E A C B 8 C A A C
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 110 111 112 113 114 11G 1H, 117 11(; 11/J 1~()
102 103 104 105 106 107 108 101:ı
- - - - - -- --·. .. -
E E A A E D E D B B B C E D C D B B C D A A D A B C E B E E
121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 14~ 14~ 1W
,_ '-
1~~[1~-~
D C C B D C E E C E 8 B E E D E E B1E D A A C C B E A A E C
151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 17/ı 1-ıc 177 17f.lrn, 1~
D D E C C D A D E A D B E C 8 E A D 8 C C D B B D C E E E A
- ,- - - - - -- -- -- --
181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 20fJ 210
·-
2()~
- - -
B E E .E 8 C 8 C B E D B B E A D A A A B D C E C A A C D E E
211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 230 237 238 23~j240
E A D --A D D 8 A A D C D B B D A 8 C 8 E C D E C B E E C D 8
241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 286 267 268 Zfü.ı 270
A D C C A D D B A 8 C A E C E E A C D E D A C E C A A A D E
271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282
N N
'ot 'ot
'ot ın
.,;
ın ın
..; f'i
a,
,.; Ji
ı:,
..;
.,;
..;
,,;
...
.,;
D f'i ,i;i
f'i f'i .,: .,: .,: .,: Ü .,: .,: f'i
İÜ
• ,,; .,;
---- -------------=D:.:ı::::'iz:2.gı~·;,~1~ca~v~a~b!_:la~rı~n~s~iy~a~h~ıs'!.._ı______________
Durğu işaralari
_
..- 6 7 8
1 2 3 4 5 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
,--
A C A o C E A D B D B D D C D A D B A B A C E A C A E B B C
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
·-
E B E C B E B E E C C E A B C o C D B o C C A B E B D E A C
~
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
~
E -D B E D A D A B E D E C C E A C C C E C A A D E C A D o E
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120
B B o B C o D A D C E C C C E C E C B D E A B B A D o C E A
121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150
E A B B C B A B A A C A D E E E D B D B C C A A A D E B A o
151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180
E A B C D E A B A C B D C B A o B C B A A B E D D B E B A C
181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206
.
.,; ,.;
ın .., • ın
,.; ın Ü
ıoı N
.,:
N
.,: .
D E A B B C E B B A E D D B E A A E ...: ...: ...: c-i
c-i
.ıi ,.; ,.;
Dil. Nitq madaniyyati

Yazı va onun növlari
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29
1 2 3 4 5 6 7 8
C E A E B B E C C D C D o C B A A D B D A E D D B B E D C
30 31 32 33 34 35
.Q .Q T" T" N N
ii ii N N .; ..:
ii
Ü • ,.; ,.; ..; .;
Ü .; .,; ...: ..;
-243 -
J u; ---·
--- •,ı ı ı., ,r),/,ır ,ı nı;7 rH
- ______ .,_ -·· ___..
_.
l11l., it 1m. d.miy_lfJIİ
ı - ---·-- - ..
G 8 c·A O A O B A'B A 8 C E E C C BE C B
s, ' &: 63 64 ı ES 65 67 '61:; 69 72 73

70 71 7~ 75 75
-·-- ·--J
1
-- ----- ---•-·---
A E D 0 1
1
e E E C B o A B A o B C O AB E E E·D A;C,E
ı
~ 92 93 1~ 95 • 97 ge 99 100101102 03 104 cıs- 06

1 1 -~- ---
1 '
1
1
i
ı:' ı
C C A B A
1
c 1 ole!A:D
ı 1
1 l
Üslubiyyat. Üslublar
1 2
E D D B D D
31
3 4
32 33 34 35 36 37
5 6 7 6
-·----
o AIA
! 9 !10 1,
A C!DıOIE
381391 ◄0 ◄ 1 ◄2 1 ◄3 : ◄◄
! 12 l 13 1 u ı
1
1
1
i
1
1 1
1
1
1 45
1s
A B jAI
11ıi11i11s!19+2~
46
~181
o
- D
21 22 23 24 25 2e 27 28 20
--
◄ 71 ◄ 81 ◄9 50 51 I 52 53154
-- ,._ -
C B C E C
- ~-
55 56 57 58 59
E ;ı-~ l 30
---
A
eo
' !
- --- -
-- - -- --
o elele 1 1 / 1
D E 1B A A A A'cıeıcıo
t , 1 AIE!AJD A o\eic C C B B D B E
1 I
61 62163 64 65 66 67 68 69 70 11 l 12 1 n j 1◄ ! 1s 76J771 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
! 1 1
- ~·- -
!
1
1
l 1
1 ı
.i 1
ı ~ •u •u u• •u •u .. ,., - .. .."'ın N
1D ..;
N
E C o '°
,,r
~':ı~u
,..:
E o A C B E C E A B B C <'i <'i
.,,:
- • • •
;.;
.ıi • .,.:
.,;
f'I
..; .,;
..
f'l .,.: ri
.,;
.,.: od
~; ııi
.,,:
• 244.
Düzgün cavabların siyahısı

------------:.:....:.~~~~~~--------
Mövzulararası alaqa
-~ 5 6 7 8 9
-1 2 3 4 10 11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
A E A C D A C B E o A B B B C A A C C B C B C B D A E C A E
.....-- 37 38 39 40 41 42 43 44 45
31 32 33 34 35 36 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
.
BA C D B E D A B B E A C B C B A D C D E B D D A D C D D C
-
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90
AA A E C E E C A C C A B B B E E A E C A B E C A A C D D D
91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120
C E B D A D A o E o B D D A B D E C C E E B E B C E B D E B
121122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150
C B E C E C D C A o B B A B B C D E A C A A B E D A A A B B
151152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180
-~:
.., .., M
ın ın
.., .., .., il)
M il) ın N U)
...; .; M N ın M
D C D D B E D A A E E C r-i
...: r,i
...: ...: ...; ...; .;...; ...; r-i ...: ...:
...: ...: ...: .,: ...: ...: ri ...:
.
181182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199
u
... ...
...; ...; ... ...
N
..
ıı, ıı, 11'1 il)
..; ..; ..; .,: .,:

...: ...: .,:
il)
N
il) .., il) M
"'
..; .,: .,:
il)
.; ...;
U)
,..; .,: ri
.., ..,
.,:
ti
iıi
-ö
ri
.;
ti
ri
..; ,..; ..;
ri
,rj
-245 -
Dil:gilıı ,·cıııal,/rıı·ııı s~r•,ı/ıısı
Buraxılış iıntahanlarının (1.1illik) modelina uyğun

ıuatn tapşırıqlarının düzgün cavabları
1 2 3 4 5 11 12 13 14 15 21 22 23 24 25
- - - - -·
- -·
E o A B B A A A C E A D A C E
31 32 33 34 35 41 42 43 44 45 51 52 53 54 55
A B o C A A D A B E E A C B C
61 62 63 64 65 71 72 73 74 75 81 82 83 84 85
A B o E o o A C A A E D E B E
91 92 93 94 95 101 102 103 104 105 111 112 113 114 115
A E C B B B D B C A E D A 8 E
121 122 123 124 125 131 132 133 134 135 141 142 143 144 145
A B B o B B 8 C o E A B E A E
151 152 153 154 155
~ E D E E
-246-
Dii=giiıı Cal'(1blarııı siıı,1/ıısı

~azı bacarıqlarıııı yoxlayaıı tapşırıqlarm e/ıtiıııa/ o/ııııaıı doğrıı cavab/arı
1\1.aşqçi va şagird
--r Onuhamı bela tamyırdı.
--7
Sö:iiıı qarşılığı
)ilisl:mdi, ::ıs:;ıbil::ışdi, q:;ız:;ıbldndi, cin atına

ınindi, tüstüsüt::ıp::ısind:ın çıxdı, hirsi başına
Qaı;çı/ığııı ciimladaişladilmcJsi
Uşaq suallarndüzgüncavabvenn::ıdiyi üçün qadın
--
::ıs:ıbil::ışdi hirsl:mdi).
vurduv:;ı s.
.
M;:ışqçi şagirdinin yalan danışdığmı bilirdi. Ancaq ilk yalanı özü danışınışdı, buna gör:ı d:ı şagirdin:ı bir
sözdey;:ı bilnı;:ıdi.
8
M:ışqçi bu h::ır:ık:ıtind;m utandı v::ı bir d:ı yalan danışmamaq q:;ıranna g::ıldi. M:ışqçi unutmamalı idi ki,
şagirdl:ır onun har hdr:ık::ıtini özl:ırin;ı nüımın;ı götürürv;:ı t:ıkrar edirl:ır v:ı s.
ı--
Li mü::ıllimind:ın d:ırs boyu yatmasının s::ıb:ıbini sonışur. M::ışqçi is:ı yatmadığını v:ı idman t:ışkilatının
r:ıhb:ıri il:ı görüşüb onun müdrik sözl:ırin:ı qulaq asdığını bildirir.Li bir d::ıfa atası x:ısta olandaona qulluq
9
etdiyiüçün yorğun olur va d::ırsd:ı yatır. Maşqçi onu danlayandacavab verir ki, o da idman t:ışkilatının
r:ıhbarinin müdrikkalamlarmaqulaq asır.
...
Maşqçi Şagird
ı. M::ışql:ır:ı laqeyddir. 1. Hazırcavabdır.

10 2. T:ınb:ıldir. 2. Ağıllıdır.
3. Yalançıdır. 3. Düşüncalidir.
4. Yemayisevir. 4. Çalışqandır.
•
Heyvanlar hava durumunutaxmineda bilirmi?
16
Bununaksiniiddia edirl:ır; .
Bunuinkar edirlarva s.
Canlı Xabardaretd~)'İ tabiat/ıadisasi
İtlar, qurbağalar, quşlar Yağış
17 Fill:ır Zalz:ıl:ı
Qurbağa, d:ınizda yaşayan heyvanlar Fırtına
Pişiklar Qar
18 Bir çox heyvanlar:ıtrafda baş ver:ın d:ıyişiklikl:ıri eşitm:ı va dalğalan hiss~tm:ı yolu ita anlayırlar.
Bddiisual deyil. Çünki cüml:ınin ardınca bu suala cavabverilir,cilml:ıddkı sual cavabaxtarmaq
19
mdqs:ıdil:ı verilmişdir.
asas matnaaid iislubixiisıısiyyatlar:
Fikrinaydınlığı, kütl:.wianlaşıqlılıq;
M:ıcazi ifad:ıl:ırd:ın istifad:ıy:ı yol verilmişdir.
Çarçivadaki marnaaid iislubixiisusiyyatlar:
Fikirkonkretva d:ıqiq ifad:)olunmuşdur;
20 Tenninsıxlığı müşahid:ı olunur;
Obrazlı ifad::ıl:ırd:ın istifad:)olunmamışdır. :
Oxşar xüsusiyyatlar: ı ı d ·
•• d' . 8dabi dilin normalarına :)m;ı o unmuş ur,
Mücarr:ıd obrazlılıqdan istifad:ı edılm:ımış ır, . bl fi rmalardanistifadaedilm:)m.işdir V:)
• ·r.
Tenninl:)rdan,ş:ırti işaral:)rdan ıstı ada ed'lm'şdır-
1 1 • Standart,şa on o .
s.;
....____
Funksionalüslublaraaiddir.
-
-247 -
~-=-½ ~:..'C • Fi ( ~ofun ?na bu h:ılmd;ın d:1pis '\-,;ı.ziyy,;ıtl,;ırin olduğunu

~\.. ;:c_~ .,.'----::·9 --.ı.ı--n:~ k:şraİ:l \...-b:u f"&r;-m1~:;.ı
!'l.-......:.1-...--ı.ı;:; :::5.ss;:--::m~,j • Fi.o..·~üfunon:1 x0şh.~x1lik ~b~,şmm in~m dünyayu
ba.ı;:ı.;- t.;ırzind,;ın a...--ılı olduğunu anl:ım1:ı.sı
-- ~W ~ ""\~.:_6j;~ ~,.: X\..: --~u:._~_n_
- ~ ~---=~x,~~~-~ı
- 5;..'C::1 ~\--,
S:ıtlıq kitab
B::- ~:-,.6 ..ı:-~q clun ,·~ y:1 x.idrn~tin 3dı , ..~ bu n1~hsul ,~~ ~~1 xidn1~tin :ılıcı~r:ı na:~ frıyda.Iı
211 ~!h,,
2~ ~ m;.:ı:m:;.Lm f~b s:3...""-.b.nr.
:x~.Ae::·.
-~~!] S;e\ir ,~ ~
Problt.>minin h;ı/lini nada !!Önir?

Y.!ni kitsbl:ır üç-ün pulun KölınJ k:itablan satmaqda:
olın2.m~--ını Köhn:.:ı k.itablan satar:ıq onların puluna
yenil.;ıri.ni alm:1 da
LŞ'3qhnn ti~t obyek.-ıl~ Rekl:ım yarammqd:1;
re.\:l:ını etm,;ım,;ıl~rini: Tica.Rt obyektl.1rini göz.1gdlimli em1JkdJ;
ı L"ş;:.ql:ınn ti~rd=ı yold:ışhğa Kitablınn m=ılız satış üçün olduğunu
i yol n•ffikll~rini bildim1,;ıkd,;ı
Siz çox :raxşı, siz çox cald

.-w
..:ıya aid .rususi)·yarl2r:
Oğlunu ruhdan salır:
~!~ur qa,çı,'Çtlarla maraql:ınır YJ s.
Yaşlı çinliya aid xü.msiyy,u/Jr:
46 Hd,:a~?.ni n;ıql ed~n ş,;ıxsi ruhlandınr;
İngil~ pis danışır"~ s.
Onaq .ui.susiyy;;ıı/2r:
Hekay,;ıni n~l ed,;ın~ qarşı laqeyd deyi!;
Di ~tlid:ir\';! s.
l
İfad;:ı ctdiyi ~na: ,-~rdiş etdiyi bir şey~n
Qarşılı~: brn:ıtın;:ık. ;:ıl ç-;:ılınak. ~ı g-ötünn;:ık
;}VY~lk:i har.ıbtindan imtina etmak
ösas ~min iislubi

.TÜSıısiı Tiltfari Ç;ırçirada/..i m~miıı iislııbi xıisus~)')'aThıri
B;xtii üslubdadır. Elıni üslubdadır.
~adis;;ı t~hkiy.ı olunur.
48 O?raz.lılıq yoxdur. Fik:i~d~iq ifudd ohınmuşdur.
N;:ısr ~kliııd~. BınnJnalıJıq var. Termınl~rddn istifudd olunub.
Obrazlılı var.
Funksional üslublara aiddir.
addbi dil nüınundsidir.
-248-
Diizgiin cavablarııı .siyalıısı

~~iqi ın;ınada Macazi m:mada F;:ırqli (h;:ıqiqidirs:ı, m;:ıcazi; ın;:ıcazidirs;:,,
.ıo
-
işl.:ınmişdir. ( ✓) işl;ınmişdir. ( ✓)
✓
h;:,qiqi)m:ınada cünıbd;;ı işl::ıdin.
Ünvanını ver;:ır:ık bizi qonaq çağırdı.
Onun ünvanını asanlıqla tapdıq.
:.---- Giriş: S;;ıh:ır qaçışmın başlanması. B;;ıd m;:,lumat.
~o asas /ıissJ: Pessimist hissl;;ıra qapılmaq. Qoca çinli. Qoca çinlinin t;:,rifı. -
.V,1 ıica: Marafon yanşına qoşulm:ıq. Qoca Çinlininunudulmaması.
--- Qar uçquııu
----:6
- macazı
çatdı
Farqlim;ma:
Qatarstansiyayaçaldı.
--
~
5
A. yerl;ı-yeksan, alt-üst
B. gikylanımk. şikayafünmak. ta:ıssüfümınak
-R 5-cicümladansonra
_c
L21).fSUZluqdan m;:ıyus olmurlar;
1
H;nbaş \·ercın hadısad;:ı yaxşı n;:ı İs;:ı axtarırlar;
:9 H;:ır zaman ;:ın yaxşıya ümid edir YJ heç vaxt ruhdan düşmürl:ır;
Cünkim;:ıtnd;:ı d;:ı uğursuzluq hesab edilan hadis;:ınin bn;:ın xeyir ver:.:ıcayi fikri ifad;:ı olunmuşdur.
ÇarÇİ\cJda/...i asas maıııin Üslubunu çarçivadakiınatndanfarqlandirmak iiçiinasas
1113miıı üslubu üslubu matııdan gatirilan niiınunalar
60
Publisisti.k B;:ıdii Qar uçqunu :ığacları kibrit çöpü kimi qıra-qıra yamac boyunca
\
üzüaşağı g::ılibıniş, şaxta qılınc kimi bsinniş v::ı s.
Bitkifar bir-biri ifa ünsiyyat qururmu?

Bunuinkar edirfar;
66
Bu suala"yox" dey;:ı cavab verirl;:ır.
Varlıq Ünsiyyat Maqsad
forması
Bitki Qoxu Müdafıa olunınaq
67
İnsan Danışmaq İst;:,kbrini, düşünc:,kırini ifada etm;:,k
Heyvan S;:ıs
Tahlübni xabar vem1;:ık
1 R:,ngini d;:ıyişmak
Bitkil;-ır ifraz etdikfari üzvi birldşm::ılar - qoxu vasit;:ısil:, t:,hlüb haqqında bir-birini xab::ırdar edir,
68
bhlübd;:ın qorunurlar.
69 füdii sual deyil. Çünki cüml;:ınin ardınca bu suala cavab ver:,n fıkirl:,r verilmişdir.
osas marnaaid üslubi xiisusiyyaıfar:
Fikrinaydınlığı, kütldvi anlaşıqlılıq;
!vfacaziifadaldrd;mistifad;,ya yol verilmişdir.
Çarçivadakim.1tnaaid üslııbi xüsusiyyatlar:
Fikirkonkretv;, d::ıqiq ifad;, olunmuşdur;
70 Terminsıxlığı müşahid;, olunur; ~
Obrazlı ifaddl;:ırd;:ın istifad:Jolunmamışdır.

Oxşar xüsusiyy.1tlar: ...
Müc;:ırr;:ıd obrazlılıqdan istifada edilm:,mişdir;
8dabi dilin norrnalarına :,rn;:ıl olunmuşdur;
Tcrminl;:ırddn istifad::ı edilmişdir.
- 249-
Diizgiin cm•ahlarııı siyalıısı
------------::Q::-ı_r_m_ız_ı_r~a~n==g~o~··k~ü:z;ü--:n::i::-y;:a~q;:-a:z~a:"ib-:iıi:a:n~dı:i:ri::r::j?;--------------
H:ıqiqi m;ma seçilir. "Parlaq" sözünün m:ıcazi m:ınada işbndiyi ist;:ınil;:ın cümb.
---
76 M;ıs;ıl;:ın: Parlaq ş:;ıxsiyy;ıtl;ır az-az tapılır.
Parlaq g;ıl;ıc;ık bizi gözl:ıyir. v;:ı s.
77 "Discovery"
.• Öküzbrin r~mgl;ıri seç:ı bilm:,diyini :ıyani sur::ıt:ı nümayiş etdinn:ık üçün "Discovery" televizi ;-r--
2007-cı• ıld::ı
· k'eçırı
• ·1mış• b.ır ek·sperımentı
• • 1ent·;:ı aIı b . y analı
avv::ılc::ıöküzün qarşısında qınrnzı, ağ v:, mavi r_:mgliüç bayraq asırlar. Kül;:ık bayraqları yelbd;mkim•
7~
öküz forq qoymadan onların üçün;ı d;:ı hücum edır. 1
Bayraqları qınnızı, ağ v;:ı mavi paltarlı insan fıqurları il:ı ;:ıv:ız edirl;:ır. Öküz bu insan fıqurlarının d
üçün;:ı hücum edir. H:ım J;:ı qınmzı r:ıngli insan fıquruna :ın sonda buynuz vurur m;;ızmunlu v:ı s. fikir a
"M:ıtnd:ı ingilis dramaturgu Con Linin bir :ıs:ırind:ı qın111zı r:ıngin öki.izl:ıri q:ız;:ıbl:,ndinn:ısi, :ıslind~
öküzl;:ırin r;:ıng seç:ı bilm;:ıın;:ısi haqqında m:ıluınat verilir. Qırmızı r;:ıngin öküzü n;ı ü -~:ı
79 q:ız:ıbl;:ındirm;:ısinin s:ıb;ıbi aydmlaşdırılır. Öküzl:ıri q::ız:ıbl:ındir:rn qırmızı r:ıngin deyi!, qarşısınJ:n
insanın h:ır:ıbtl:ıri olduğundan, bunu sübut ctm;:ık üçün 2007-ci ild:ı Discovery televiziya kanalı~ı~
eksperiment keçirrn:ısind:ın b;:ıhs edilir" m:ızmunlu v:ı s. fıkirl:ır
B:ıdii üslubun. -
Obrazlı nitq nümun:ısidir;
80 Sözün m:ıcazi m:masından geniş istifad:ı edilir;
B:ıdiilik yaradan söz v:ı ifad:ıl:ır öz ;:ıksini tapır;
B:ıdii t:ısvir v:ı ifad:ı vasit:ıbrind:ın istifad:ı edilir m:ızmunlu v:ı s. fıkirl:ır
Özünüzünkünü özünüza götürün

Bir gün Budda öz şagirdl:ıri il:ı yaşı/lığa balanmiş bir k:ındd:ın keçirmiş.
86 Bir gün Budda şagirdl:ıri il:ı yaşıllıqlar qoynunda öz günd:ılik h:ıyatını yaşayan bir k:ındd;ın keçinniş.
. Sözün manası
Sözün işladildiyi cümla va ya söz
birlaşmasi
87
Üz:ı çıxma, zahir olma, özünü göst;ırm;ı, Daxili keyfiyyotkırin özünü bünız:ı
özünü büruz:ı venn:ı; ifad:ı, t:ıc:ıssüm v;ı s. verrn:ısı v:ı s.
Buddanın öz şagirdl:ırin:ı etirazı;

88 Buddanın k:ındlil:ır:ı cavabı;
Buddanın azadlıq haqqında fikirl:lri v:ı s.
Matnda iş/adilmiş sözün iislııbi Çarçivada verilmiş sözün iislııbi
xiisııs iyyati xüsusiyyati
İnformativ funksiya daşıyır. Terrnin kimi işl:ıdilmişdir.
89 Termin deyildir. H:ıqiqi m:mada işl:ıdilmişdir.
M:ıcazi m:ınada işl:ldilmişdir. Kimya elmi sah:ısin:ı aiddir.
Frazeoloji birl:ışm:ınin t:ırkib hiss:ısidir. Madd:ıl::ır arasında yeni madd:ılar ::ım:ıl:ı
8h:ımiyy:ıt verrn:ım:ık, baş qoşmamaq, g:ılmasin:ı s:ıb:ıb olan qarşılıqlı t:ısir
soyuqqanlıolmaq m:lnasındadır. m:ınasındadır.
90 Bir gün, yaxud bir, yaxud bir gün Budda v:ı s.
Gördüklarimizi,yoxsa görmak istadiklarimizi görürük?

96 Y~lçu k:ındin k:ınarındakı tarlada qan-t;ır:, bataraq işl;ıy:ın qar kimi ağ saçlı nurani qocanı görür.
Sözün manası Sözün qarşılığının işladildiyi ciiınla va ya
97 söz birlaşmcJsi
Yaşayış yeri, yer, yurd v:ı s. Q:ıdim tayfaların yaşayış yeri v:ı s.
Birinci yolçunun öz k:ındinin sakjnl;ırind:ın şikay:ıti;
98 Qocanın yolçuya cavabı;
İkinci yolçunun öz k:ındinin sakjnl:ıri haqqmda t:ıassüratı v:ı s.
- 250 -
Diizgiin cavablan n sıya

• Iıısı
~
MatııdJ işl.Jdilıııiş söziin iislııbi xiisıısı) yari
verilmiş süzün iislubi xii.rnsiyyati
Çarçivac/;:,
~ infonnativ funksiya daşıyır.
B~rl~ş.m;:ı t;:ırkibind;:ı tcrıııin kimi işbdilmişdir.
99 Temlindeyildir.
Dılçılık cim sah;:ısiıı:, aiddir.
frazeoloji birl:,şın::min farkib hiss;:ısidir.
Nitq hiss;:ısi ohm :,v:,zliyinbir növünü bildirir.
Sualetmak, soruşınaq ın:>nasındadır.
Birnurani;yaxud Bir; yaxud Bir nurani qoca va s. -
~
~
-- E)sasınatn:
B:ıdii üslubdadır;
M:ıcazilikd:ın
istifada edilınişdir;
T:ıhkiy;ı formasındadır va s.
Uşağın dili ila it
Çarçivadakimatn:
Elmiüslubdadır;
106 Terminl:,rd;mistifad;:ı edilmişdir;
Konkretlikasasdır;
Ş:ırh formasındadır.
Ortaqcahat:
ad:ıbi dil nümun;:ısidir;
Funksionalüslublara aiddir v::ı s.
107 Onların üzlarind::ıki qn;ıb avval çaşqınlıqla avn olundu, sonra x;:ıcalatl:ı.
İşini yarım qoyub silahlananlar
108 Uşaqdan alınan d;m
-:'"
Haqiqimanadadır Macazi manadadır
sevindirdi1 düşmüşdü 3
!09
kiçi!c .
asılıb4
dolmağa 5
cummuşdı}
Raymondkiçik olsa da, an düzgün q::ırarı o verir, ;:ın düzgün fıkirl::ıri o söyl;:ıyir, insan ölümününqarşısını
alır.
Camaatbir anlıq ;:ıs:ıbla düşm::ın paraşütçül::ırinin ölm::ısini t::ıl::ıb edir. Lakin kiçik bir uşağın h::ıqiq::ıti ::ıks
110 etdir::ın sözlari ahalini düzgün yola s;:ısl::ıyir.
M::ıtnd::ı Raymondun camaatla fikir qarşıdunnası, adal:ıtin b:ırq:ırar edilm;ısi m;ısalasi il;ı bağlı yaranan
ziddiyy::ıt (problem) aks olunmuşdur. Raymond azyaşlı olmasına baxmayaraq,:ısirl;:ıri öz t;:ısirli çıxışı ib
küthminq::ızabind;:ın, hücumundan xilas etdi.
Gül Baba
116 Onunxahişi il;:ı t;:ıhsil ocağı tikdirilir.
117 1. şidd::ıtli; güclü; sür;:ıtli
2. tikilmasi;tikintisi
Sabah Natica
118 Gül baba elm;:ı d;;)y;:ır verir. M::ıkt;;)b tikilm;:ısini istayir. .,
Lisey tikintisin;:ı başlanılır.
- 119
Hava çox buludlu olur. Vaxtı mü;:ıyy;:ın etmak olmur.
r--.:.. P:ınc;:ır;ıd;)n baxdı (boylandı), beş n;)faratlı galirdi. ..
120
<LJ hJqiqi
QJmacazi
Köyn~yindüym;ılari qopdu. Divann kağızı qopmuşdur. Çaydanın qulpu qopdu.
- 251-
Dii:giiıı nıl'(ıhlıınıı s(nıhı,·ı

_____________ ---=--------------
__:_~~~T;:-:. c:.:,n:--:n:--;-i::--s
ı. Tı:nni • bir o~·unolaraq fonı1ala, ır.

2. Tı:nııisin özün~m:ıxsus oynanı ima yeri ,·:ı oyun al::ııl::ıri , ardır.
1:6 3. Tı:nnis oyununa xa • qaydalar ınö\'cuddur.
~ ..ı. l3cyıı::ılxalq ;:ı\'İyy:ıli ıcnnis yanşları keçirilir.
127
5. ı\z;:ırbayı.:anda tçnnisin 1 ;:ısnl;:ırı çox tarixi vardır.
1. Az;:ırbaycanda ilk tcnnis yarışı:
2. ilk ı-\z:,rbaycan çcmpionatı;
-
3. Tcnnis çeınpionları;
4. Az::ırbaycan Tennis Federasiyası.
Subab 1\atica
128 Top 2 d::ıfo ycr::ı d;:ıyir. Oyunçuya xal Yerilir.
l
7
İlk tumird::ın sonra tcnnis oyunu ın::ışhurlaşır. Oyun Olimpiya oyunlarının proqramına daxil edilir
129 İdman oyunlarından biri d;:ı tennisdir.
7
130
İnformativ funksiyada işbnib. -
Özümüz d::ı bilm::ı<l:m tora düşdük; Düşm::ın h::ır addımbaşı tor qurmaq ist;;ıyir; H:ır şeyi tor görür::ım \'J s.
ahm.Jdl.J İbrahimin nağ1lı

136 Hökmdar beb q;:ırara g::ıldi ki, 8hm::ıdl;:ı İbrahimi sınağa ç::ıksin.
H::ıqiqi ı\faca::.i Sö::.iiıı farqli m;ıııadcı (lıaqiqidirsa, ıııacazi;
Söz
manadadır( ✓) manadadır (\f) macaziclirsa. lıaqiqi) ciim/Jcla işladilmasi
Dolanır ✓ K:mdir heyvanın ayaqlanna dolanmışdı
137 Ağır ✓ Çanta ağır idi.

Qızıl ✓ Qızıl payız, q::ıd::ıml::ırin mübar::ık!
.
138 4-cü
C::ısaratl idirl::ır;
i radal idirlar;
Dostluğa xayan::ıt etmirlar;
139
Dost yolunda ölüma getm::ıya hazırdırlar;
Dosta x::ıyanat etm::ıkdansa, ölümü üstün tuturlar;
Dostluğu qızıldan üstün tuturlar mazmunlu v;:ı s. fıkirlar
1. Zalımdır;
2. İnadkardır;
140
3. Sahvini anlayandır;
4. Dostluğu bacannır.
Tibbin simvolu ilan va qadah

Publisistik üslub; aydınlıq, anlaşıqlılıq, tasirlilik asasdır. Lüğat tarkibi aksariyyat tar::ıfindan anlaşılan
146
sözlardir. Xalq dilina yaxındır va s. -
as~lanaraq, istinad edarak
147
Bela bir qanaata galmakda n::ıya asaslanmısınız? -
148 IV abzası ~
İla~nların tibda rolunun olması harada söyladiyi darin mazmunlu fıkirlari onu hakim v:>böyiik alim,h:,ttı:ı
149
150
hakimlarin tanrısı etmişdir vd s
1. İlandan qorxmu~, onu xastalik, ölüm malayi hesab etmişlar.
2. İlanın xast;:ıliklari ddf etdiyind inanmışlar.
---
- 252 -
Dii:::giiıı t·aı·cıhfcırııı s~mlıısı

\ el XJSt,11iyi
.ı Arif?t:,n~i kimi finldaqı;ılann süzl;ıri_ ib otunıb-durnıaym. T;ıhi;ıt lıadis:-ıbriııiıı sirriııi Oyr;ııım:ıy;ı c;ıhcl
ı:-6 c:ı9niz. sız.:ı Ç'ı..'X m.:ııbbbr a_ı!:ıh olar. lnsaıı yalnız dm v;ı bilikl;ı t;ıbi:ıt lıadis:ıl:ıriııd:ııı x:ıh:ınlar ola bil:ır.
ı--- Buludl:mnm.;ınfi y;ı 1 ~~i~s~;ıı_ yüklü z:ırr:ıcikbriıı hir-hiriııi l':ızb ı.:ıııı:ısiıı:ı lı:ııız;ıy:ııı ıoqqu~ıııasıııdaıı
1 _~-, y:ıran:ın ddarık enı:-r_ıısı oz ı_-ığını .:ıtrafa yaydı.
ı---H;;;~~:====r=~~~=r======~~;,;;;~=====;=============-::..:::-==-=-=.-
H. qiqi .\fxıô
m,madudır mana l,1lır {ıi1da11iıı koıııek.,·ıı/.lki 111,ııwsı (/iııl.miıı cii111/,-,ıl,1 iş/,,di/111;>.ı·i
( ) ( )
✓ Kcfini pozınaınaq. qaııını Sevda olub-biı:ınl;ır;ı gür:ı halınr

q:ıra ltmaıııaq ;ıs:ıbi bşııı;ıd:ın pozrnadı. yeıı;ı üz i~iıı:ı davanı ctdi.
.\'iiıı:uıı_, (scı:::. {f,ıd,,, ı·., s.)
cii111/,1 i:Js,ısl,ıııdırııı
Boşboğaz h.:ırifür. ;ıbbh. k:ıtir \ ulq:ıriznıd:ın
159 istifod:ı cdilmişdir.
..\rif .:ıfandi hcybl kimi donub q:ılmış. l\l:ıcazlardan istifad:ı
s;ısi için.:ı b:.ıımış kimi susmuşdu. olunmuşdur.
Arif.:ıf.;ındi boynunu büküb suyu süzülmüş kimi b:ıyıra ı;ıxdı. (Arif':ıf:ındi başını aşağı salıb d;ıryaJa
160 !."!~misi b:.ımuş kimi bayıra çıxdı \"J s.)
Qabul imtahanlarının modelin.Juyğun m.Jtntapşırıqlarının

ehtimal olunan ca,1 abları
Övlad
M.,ımb qarşı-qarşıya qoyıılıır:

1
ananındiqqJtcilliyi 1 övladın hövs;ıbsizliyi; oğulun s;ıbirsizliyi
- -
.., S;ın d;ı m;ıni bu saatda narahat etmişdin. oğlum .
S;md.:ı dünyaya g;ıl.:ırbn bizi narahat eh11işdin. oğlum v;ı s. .
Oğlunun s;ısini eşitm;ık ist;ıy;ın ana: ôsassız n:ır:ıhatlıq; Ananın oğluna onu narahat edib-
3 1etm;ım;ısi il=ı bağlı sualı; Oğulun kobud cav:ıbı v;ı s.
ÖYladlıq
1\/atndaqarşı-qarşıya q<~l'ıılıır:
1
Valideyn-övladarasında qan Buna rJğımn valideyn-övladrıı;ılı;ıbb;ıtinin ;ıskik olmaması;
1
bağlılığının olmaması Bunun validı!yn-övlad arasında doğmalığa t;ısir etnı;ım;ısi v;ı s.
Man övladlı§:a '-götüıülm~win
ı.... •
n;ı oldutumı bilir;ım. Bu pis bir şey deyi!, ...
-
Ö\'ladlığa götüıülm;ık n;ıdir. mJn bunu bilir:ım.

2
Man ö\'ladlıoa
~
c:rötürülm;ınin n:ı olduğunu bilir::ım ...
~ -
~fan övladlığa götürülm;ınin pis bir şey olmadığını bilir;ıın, ... v;ı s.
Balaca qızın söhb;ıt;ı müdaxil;ısi;
...
.}
Qızın sinif yoldaşının sualı;
Ö\'ladlığa götürülmJkl;ı bağlı sual v;ı s.
Ekoloji böhran
-
Sabah N;ıtic;ı
~·
Bazi milç;ıkl;ırin pesiditkır::ı qarşı Z;ıh;ır milç;ıkl;ıri öldümliir.
1 davamlılığı vardır.
.
Pişikfar hekkonlan yeyir. Pişikl;ır n;ı qaça, n;ı d::ı
siçovullan daha tuta bilirdibr-
ı......_
K::ındd::ı siçovulların sayı bskin ş;ıkikfa artır.
ı-.__ 2 2
. ..___3 J?örünmür(göz;ı d;ıvmir)
- 253 -
CıımScanner ile ıarandı
/ 111ı•/111 ı r 1 11/,/111 /// •. lı ıtfıl I
\'ııl,ld V '/ fi/
• l,lıııııııı,ıqı 1•ı 1 11111,; il ııı

1 111 "'.• 1ılılı1,ıı ıfııııı Ilı·•·,• ı,,,ııı, ·,111(11 / / .,, 1 ı{llıf '
t,ııu. 1:ıi,1
• 1\it-~,; ı(!lll l,ıı I ı ıl,lıl ı,ıq,,ııı 1111l lıııl lı ıııl •:lıllıl

• "il·~.• ııf' ıt lı 11 l.ııtil lııiıı ljllı ,ıııııııııf•ı 1,lılııı•tliııl 1,,1,,11
f t,iıt: ·1,!
"llllkl \'ııq,:ıq ,·,, ı,ııılııııl,ııf ı,lıııııılıııı ılıı qıılııl,,ııı, lrıhı
qııı 111111111~1.
\ ıı~ııııı,ı~ı.
ıııilı ı·tıdliıp_ıııııı qtıtıııııııı.ıı (,:flıılllıııı l•:I!.
ı·nı ıılıtııı~ı.
ııııtııııı
~_,,_g ·ı v., -~
,ı ,/,ıııı lh/. ıl,ı ;// il lıı+/t1ı uı ı,.ı

ııııı,ıııı;.-,· ıı ır,11 /. 1 ,., 1,1 ,,
1
'/rll ,"/
,ı
ıfil
l:1111.,v; (tptl'I v lllllıııl). ti'/ılti, .,,,r, ıı1Jı, 1
:-ı ıılq ıliliıı., vıı, ıııılıı.
1 ,I/, ~ f,1/ Y I ,1,,ft I l'rtt,ı ı\ ı·,•1-
M.,lııııı,ılvı·ılı l fııııl:ıılyıı ılııı;ı:ııı, , ,,, , h /,1 r,I r,,.ı/Y",
l'ııldi ~i1;1II:lltılııl,1111 yııtılı fı,ııını-:111 1 1,,dıı.
t lıııııı yııks.,k tııııııll,ıı ı. lı.•d.,11.,ı I ı,f ·ıııı

ı ı.,~•ıııtlıı lıoynk ,,,.,q·.,tll.,ı ı., v11 1i11 1:,ı1
~vtıılıiy~•.ıtiııi d.,ıiııd.,ıı d.,,k llıliyl l~l.,ıl )!C,ı~:l'ııı.
-----,-~ •0ıılllyll i~i~ı .ılı.1111iyy.,liııl ıııılııyıııııq ı,ıııltııı '1/'ıV(f ııf::ırı
l~~.ll~ııı·dıı:
Niklııııdlı:
11.yııtı ı-:l'vlr:
1ııs;ıı,p.ıı v:11 d i,:
T.,lıslli ıl.ıv,,, bıııli, lı;
,____ ,__/_,İ_İ\~'' ~ı~iıq i~hyiı, il,) İ•:t.,dlylııi l,ili, V.ı s.
EJIıı li,1111111
iv l"ııııkı-:iyıı dıışJ yır
Sııııl :w. ı.liyi lıOtoıı. ı:ııs ııilq lıiss. 1:ııiııl :,v:.-ı cd:, 1,llir.
J Qııpıııılıı :ıyilih ı;ıınlıı düııdllııı.
llirr;-ı ıılııl'ıığıııı rnvııl,ıı glif:ı, (M. Yııqııl,)
Sııııl dlıııl,1:-iııiıı ı.oııııııdıı sııııl lşıır~ısl q<,yullır,
Sııııllııı· i ·iııtl, ı::ııılııı (E!_!l.!..!.!_.~lill!.:.
--
,----.-----,-----,-------- - -
güz:ıllik h::ı qıılırl
:'iNiı;:ııı:ıl iN. ;;\ı:ııli q:ılırl
yıınıtdı/Wııız gliz:ıllikl:ır iı;:1 qıılıtl
•liz:-ıllik dııiıııidir, g_liz:ı!Jik :-,1,;,diılit, ı;, ıı:,ı ~:_r__ıılc;:, Y!ıc;:,yır V'ı s.
Nikhlııdir:
1byatı 8cvir:
2
Öz s:ııı:ıtiıı:ı bııfdıdır:
S:ııı:ıtiıı l\z s;-ııı:ıı iııiıı) d:ı :ıdııi ıııılııyıt v:ı ıı.
... 1l:ıqiqi ~ M:-ıcıızl '--:-;----------------------
klizOır f:,rqllıriMı:ıd;ı (k,qt<fi<lfr%
t,r:c..-.;1;1.11.
ııı:ıııııdııdıı· ✓ ııı:-ı~ııdııd1!_(✓ .. -- ··- ~j~~ül!Zidir_ı::d,:'.ııiıtiJ (,(l/rıl;,ıb ı):ıdırr(t.~}
✓ N:, y,ılırıışı,;aıı, qı,eıı vtılkıııı, 11.mirıl:ry~,rrı,
3 ' ,------------'- ...!!!i..it<!~!!_'~!_ııyı!!"" _ı~l:ıriıııb:rı
...... fı115- m,,rıaıı f,l!Mır .
2 ✓ 1j, v:-ıl:-ır ıı~ır yllkl:ıı itı ı,lıı,ııl;ı ı;1ı1itılikb (ftfı 1 if~•t:.1, __
3 ✓ •M;k-,-:,hiıı ·y,ıKııt' tıiİıif $ıf1,!İtclb,ri H!,nı, ı, •Y,ı"j(,M rai
L __ _L.l-.J.------.ı______ . dMı.1:-ıt ı:-ı~·~il ııluımtıu,
,-ı~~:.:.:.;;..:.::..:ı~~~~~Jt..,.......___....,.,..,_......__.-,__.,.__....--... ~#~ v -.. ı·
~l,-.ı.:;,-;;;:ı,;),;;i;_,-·--------------------------------.
1 1• 11 r,,n11:ıti,· ı'ıııık.siv:ıda,lır:
' ~ ı,,l·:ııi• ııııll'ld·ı
' • • ,·~ı,
~ • l
•
ı,·ı lllJllllS( .ı·11"
lıirb:ı~:ı ın.,ıı:ısıııdadır: 11.ıqi,ıi nı,ın:ıd:ıdır ,·;, s.
l it\..i11. ' •
\~-.:• ,, Jı.,1/,ıri:
1\·ırnınııl,ı.ii fünk.siy~ı d:ı~ııııır:
~),l.1lıi ,lilin 11,ınn:ıl:ırııı:ı uyğuıı ~;-ıkild,ıdir , .., s.
ç r,:ir.,.Jı ı .,-j/ıııiş ııı.,ııı./.ıAj sc'i:::
c)lıı;ı; 1ı ~.,\..
i1.1.,iföd.ı ,ıhıııımışdıır:
~ t.x·:ı1i ıı,.,ıı:ıd:ıdır;
l\-cti\,_fünl,_siy,ıd:ıılır:
l\ıl'tık. :-,Vdilr, ., s.
--.-" ıi:: l..'.iin.:ı~iı~ ı1 l rn~.•:i_is!ııi haradan :ılnı:ısı il.:ı hı:ç maraql:ınını~sınızıııı?

l'. s ı..,ıın,"I~ 0:•ı:ııı:ıJ ısmı haradan alır'.
n.:ıs (,ün.:ı~in <:lll'ı:iisi l\l'C.:ı .:ıhb edilir?
··\l'?" s(, ilı.ıi!n qaı~ısınJa~ı ho~ xanaya ( ) i~ar:ısi qoyulur: Çünki Gün:ışin t:ırkibind:ı olan macld:ıl:ır
...bu rc:ıksıy:ı n.1 tic:ısinJ:ı külli ıııiqd:ırda enerji ayrılır.
ı •;.ıksıy,ıya t!ınr ,._
Oıa~ın ,WYJlki s:ıhibi

~
S.1lı.:1h N;ıtic;ı
Otaq sahibinin:ıhvalının karlanması

k(,nıilr anb:ırma
P,1nr,1r,1nin açılması Ot:ıq sahibininbununlabağlı t;xıssüf hissi
1 Otağın ;:ıvv:ılki sahibininmasaya qızılgüll~r qoyması

Ot:ıg:ı g.ıbn adamın özünü xoşbJxt hiss
ctın.:ısin,ı y:m.hın ı:tm.:ık r
Otağa bir d::ıst::ı qızılgül qoyulınası
O.t:ığın p.:ını:.ır.:ısiııd.:ın görün.:ın nı;mzar::ınin
ins:ml:mnkcfıni pozmaması
[j Kömürın.:ıd.:ın!Jrind.:ı i, l.:ıy.:ın fohlal;:ıriıı işi ağır v::ı ı.:ıhlüblidir.

i\ l.:ımd.:ı işlJdilıniş
kiimiir sözü infonnaıiv funksiyadadır. 1-ciV:J2-ci nüımın:Jd:J bu söz temıinoloji
-' funksiyada.3-cü , •., 4-cüd;:ı is::ı poetik funksiyadadır. Yalnız 5-ci nüımın;:ıd:ı informativfunksiyada
işl:ıdilmişdir.
~
Masayaqoyulmuş qızılgülbr otağı kiray;:ıl;:ımiş ş:ıxsin m:ınfı auradanqurtulınasına, daha göz:JI::ıhvalla
..)
gün.:ı başlamasına s.:ıb.:ıb olur. Buna göra d;:ı bu hadis:ıni ın:ıhz xilas olunmaq kimi qiym:ıtl:ındirir.
Özün.Jinam
1 "Q.:ıtiyy.:ıtim azalacaq"."İndiki h:ıvasirn

olmayacaq","Q.:ıl.:ıb:ı m::ın:ı indikiqad.:ır böyükgöıiinın:ıy::ıcak'' v;, s.
l .. - Yox, -dey:ı İsbnd.:ır q.:ıti cavab verdi, - ill;:ır keçdikc::ı, b;;ılb da, t:Jcrüb:ıın artacaq, amma..."
Cavanlaryaşlılara nisbat::ın t.:ıcrüb::ısiz olurlar.
3 İranla müharibap hazırlaşanda İsk::ınd;:ır cavan idi.
İranla müharib.:ıy.:ı hazırlaşanda İsk::ındar t;;ıcrüb::ısiz idi.
~
1 Lakinşagirdbr ona böyük kinb yanaşardılar.
Şagirdin maqs::ıdi heç d::ı mü::ıllimini ç.:ıtin v::ıziyy.:ıt::ı salmaq deyi!. O, s;:ımiıni hissl::ırkı ustadµrnyanaşır.
")
Ustadının, h::ıqiq::ıt::ın, aciz olmadığını, h.:ır sualı cavablandırma bacarığına malik olduğunu bir daha
- yoxlamaqist::ıyir
Şagird alini daha bark sıxardı v:ı bp:mayi ::ızib, onu öldür::ırdi •
~
..__ ..)
- 255 -
CamScarırıer ile tarandı
-· -1--
- -----
----- ------·----
JJiı:giııı ı:m ul,lcırın ı,ı alıı,ı
l>:ın.ı(!.ııı tarixi
Bıı g_O~ı--zGZı:ır.ıt ~q:ıdın,~l::.:ı~rı~n..:.:ı:.::n:..:~.:.::·c:..:.v..:.:im~li--=;:ıJ5c.ı,...:..a_-..ı_d_ır_.__________________

Tialıq süııı!lyii. hııynıı.1.
-----
_
--~
.., 2. qiyın:ıtli ıııdnl. (il ~ümi"ıyü
3. ağaı.:
ı----ı-!..rılası ı_n~s
·•
3
l{J h:ıqıqı
O
111:ıcazi
>
Xahi • cdirik, öz i rn::ıtli fıkirbrinizi biziınb <l::ı
bülü-ün.
-ı-_JL.:.:~.:ı...:'------''-----"-.._________ ::;-~:-----;-------------------l
' T;,hriz xalçası
T::ıbriı. xal ·alan h::ıl::ı ::ıdim<l::ın <lün a bazarlanna ixrac olunurdu.
Bacarıqlı v::ı nı::ıntiqli olması (h::ır ikisi)
Xalça toxuya hilmJsi (h::ır ikisi)
2 Yoldaşını xilas ctm;-ısi (qız)
Yerini ni. an vcrm;:ısi, s::ın;:ıt;:ı i m;:ıt verm;:ı i (. ahın oi!lu
3
Uşaq va tac
1. Onlar tacın <l;:ıy::ırini, qiym::ıtini anlayır<lılar. İş gör;ırbn ona ı.-er::ı bi ~c;ı'. ~:i Zd:;.rı ~~
chtiyatla davranmağa çalı~ır<lılar. N::ıtic::ıd::ı ::ı-as işl::ırini rahatlıqla gör::ı 6. mir "·i;rr. •
2. Uşaq tacın n::ı olduğunu, onun d::ıy::ırini böyükl;:ır q;:ıd::ır bil mir. Bun2.gö::::ı cb o t.:::c v.r;. •-=
chtimalını n::ız::ır::ı alınır, di ::ıtini, sad;:ıc::ı. ona ta -ınlan i ::ı verir. 8'.!IJ!ikb. i_:ita:nz:nlı·.-rr_
2
3
sümüyü acdadların
Bütün insanlar b;:ırab;:ırdir. Z::ınginlik v:ı ya kasıblıq, güclülük v;ı ya Zdifük onlar 21'2.Snd'.! "dt'q'l:~ı-:=a:
ü ün bir s:Jb:Jbde il. N;:ıtic;ıd;ı hamının sonu e nidir. •
2 T~bbbürlüdür; Q::ıddardır; Z;ıifbr:, arsı amansızdır v;ı s.
3 1. Kral ;ıcdadları il::ı öyünür, kasıblara, yoxsullara q;ınim bsilir.
~---~-2 ..Qoca çölün düzünd;) garşısına çıxarag ona ibr:Jtd;)rsi verir.
Xeyirxah insan
2. Ayaqqabının bir tayı yer::ı düşür.

2 3. Qandi görür ki, yer:Jdüşdn ayaqqabını götür;ı bilm;:ıy:Jcdk. Ayaqqabınm digJrtayuıı:n eh e""~d:
oldu- nu dü ünür.
1. badii üslub
2. obrazlılıq, m::ıcazilik, bddii t;)svir vasitdbrind:,n istifad;ı, b:ıdii sual
3 3. sanki quş uçur, alini üzm;)k, q::ılbi şad olur.
Bir tay ayaqqabının ona nd faydası ola bildr ki?
Bir ta a a ahı mand::ı alsa, na olaca ?
Hazırcavab asgar
Götürür - Uz:Jrİn;J ç;ıtin öhd::ılik götürmüşdü. Deyil;m sözl;ıri özün;ı götünn;;. UŞ2qlzn rı~z:ı..~~ t•.
götürdül:ır. O b::ızi hadis:J);:ırd::ın ibr;ıt götürür v;ı s. ~
İçirdi - V;ıt:mim Azarbaycana va onun xalqına sadiq olacağıma and içir;mı_ Yük m9!.Il!Zn Y"''T'.",-.~l
su kimi içirdi. Eşqin çeşm::ısind;)n bir damcı içdim. }
Alma9 - Hücuma keçmak üçün tapşınq aldıq. asarin mövzusu xalq hdyatından alırub. Tibbi~<!...L ı .
aldı. Üzorin:, v::ızifa aldı. Professor adı aldı. Dağların başını duman alıb. Söh~t ba.,-:qa r.mga.dı. H;r
sualına da i cavab aldı.
LPyotr öz marağına :,sas:m baxış keçirm;Jy;ı gedir v:, ;ısg;ırin istedadını, ,·;ıziı,-y;ıt~n çm.ş yo:u:rı f
2 ~ôrdükd~ xoşuna galir va yüks;)lm;Jsiüçün ona yardım edir, ştunnan m;ık.1:ıb.in;ı gönd.-""Tir. Bubrr f'
t;Jr;ıfd;ın ıstedadlıya verdiyi d::ıy;ıri göst:,rirs;ı, dig;:>rt;ır;ıfd;m da istedadlı adamlarla ordunu
möhbml::ındirm;ık cahdl;ırini sübut edir.
'1 - 8sas hiss;ı
2- N::ıtİCJ
3 3 - asas hiss;ı
4-Giri
- 256-
l\llündaricat
.. ..
On soz••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
••••••••••••••••••••••••••••••• ················· 1
•••••••••••·•····
Sözbirlaşmalari. Sintaktik alaqalar ....................................................................2

•• Sözbirlaşmalari va quruluşuna göra növlari .......................................................................................
2
I·sm·ı birlaşmalar.................................................. ••••••• 4
•••••••••••••••••••••••••••••••·••···•·······················
•1 Mürakkabadlar va onların yazılışı ..........................................................................................................
8
birlaşmalar ................................................................
'Fe·11·1 . ... 10
'. ··································································'··
.ı Sözlararasında sintaktik alaqanin növlari. Tabesizlikva ta belilik alaqasi ............................
13
Cümla.Sada cümlanin tasnifatı ....................................................................... 16
·fMaqsadva intonasiyaya göra cümlanin növlari ...........................................................................

16
.. 1a1ar .......................................................................................................................
.iM..uayyanşaxs ı·ı cum 18
--'·Qeyrı-muayyan
• .. şaxs ı·ı .. 1a1ar ..............................................................................................................
cum 20
-1 Umumişaxsli cümlalar ............................................................................................................................

22
'Şaxssiz cümlalar.......................................................................................................................................
23
(
-f Adlıq cümlalar.Söz-cümlalar .................................................................................................................

27
·{ Baş üzvlariniştirakına göra sada cümlanin növlari (ümumi) .....................................................

28
Cümlaüzvlari. Cümlanin qrammatik asası ......................................................36
.-ıMübtada va onun ifada vasitalari .........................................................................................................

36
. •Xabarva onun ifada vasitalari ................................................................................................................

39
/{üml""n·ın
I 'C7 ,·k·ınc·ı d'"'r'"'c'"'ı·, u"zvl'"'r·ı
ı::::100' Q',,ooooooooooıootooooooo••••••••••••••••••••••••••
............................................................
45
.:.Tamamlıq V'"'
, t:ll'
onun ·,tadavas·ıtal""r·ı O' ••••••••••••••••••••••••••••••••••••
45
....................................................................
·Tayinva onun ·,tadavas·ıtalar·ı ........................................................................................

SO
, ·········••••••••••••••••
53
f Zarflik,mana növlari va onun ifada vasitalari...................................................................................
•.,t; Baş va ikinci daracali cümla üzvlari (ümumi) ...................................................................................

56
.- Cümladasözlarin sırası.
~
inversiya.........................................................................................................
.
,,, alavalar ................................................................................................................ 66
• uzv
H amcıns .. 1ar ........................................................................................... 72
•••••••••
•,· Haıncıns
• uzv
.. 1ar ...................................................................................................................................
72
_,· Hamcins üzvlarda ümumilaşdirici söz.

Hamcins üzvlarda şaki içi va kömakçi vasitalarin ixtisarı ...............................................................
81
Xitab. Ara sözlar ..................................................................................................83
--' Xitab ..................................................................................................................................................

83
( Ara sözlar ..........................................................................................................................................

87
( Xitab va ara sözlar (ümumi) ................................................................................................................

93
Mürakkab cümlanin növlari ...............................................................................95
.r Tabesiz mürakkab cümla ...................................................................................................................

95
/ Tabeli mürakkab cümla. Tabeli mürakkab cümlanin

taraflarini bağlayan vasitalar ..............................................................................................................
101
-LTabeli mürakkab cümlada baş va budaq cümla ............................................................................

103
-/Mürakkab cümla (ümumi) ..................................................................................................................

108
--f..Vasitali va vasitasiz nitq ...................................................................................116
/' Cumla
.. ..
va cumla .. · .. · 120
uzvlarına gora tahlıl ............................................................
J
' Durğu işaralari ..................................................................................................
142
--{ Dil. Nitq madaniyyati .......................................................................................159

J.ı ın
Yazı va onun növlari ....................................................................................................................
..••••
~ ..161
-f- Dil. Nitq madaniyyati .........................................................................................................................
..,..OıSlubiyyat. U·slublar-··········••·••·-······································································
171
Mövz:ulararası alaqa ..............................................................................................

180
_;.suraxıhş imtahanlannın modeli na uyğun matn tapşırıqları (11 illik)........ 196
Q,abulimtahanlannın modelina uyğun matn tapşırıqları ............................217
2019-cu ilda m qnıp ü:zraali maktablara qabul

imtahanmda {yayimtahanı) istifada olunmuş
-ta.pşınqla.nnın iza.hı ·--···-·············-····························································
t:es:t. 225
~övzular üzra test tapşınqlannın düzgün cavabları ...................................232
AZ8RBAYCANDİLİ
TEST TOPLUSU/ 2019-cu il/ II hissa
(\"asan abüum-entlor, şagirdfar, müallimfar va test tartibçilari
üçün nazarda tutulmuşdur)
ISB 978-9952-482-48-5
Kitab « Abituriyent» jumalı redaksiyasmda yığılmış,

5ah:ifalanmiş va redakta olunmuşdur.
Fiziki çap vcraqi 33. Çapa imzalanmışdır 27.11.19.
Tıraj 5000 + rız 3000 + IIIZ 2000 + IVZ 2000 + VZ 2000 +
+ vız 2000+ VTIZ2000+ VIIIZ8000+ IXZ2000+ XZ5000+ XIZ 2500.
© Dİı\f - «Abituriyent» - 2019
CamScanneri1e11lraııdı

Mir - Az Azerbacyan Dili 2 Mir - Az

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mir - Az Azerbacyan Dili 2 Mir - Az

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

https://t.

növlôri A) ~n azı iki müstaqilsözd;mibaratolur

rc 4. Biri söz birl:ışm:ısi deyi/:

D) Bu hadis;ı Yav;ıri ayıltdı v;ı o, h;ıy;ıt;ı diqq:ıt

B) İst:ınil;ın söz birl:ışm::ıl::ırinin O) s:ırin su iç:ırk:ın, bizim ellarinqızı, s;ıyah;ıt etm;ık

D} M:ın ki bel:ı dem~mişdim.

Sii: bir/,1şm,1/,1ri. Siııtal.ıik .1JaqJ/,1r

17, 1-tınsı ııümun;:ıd:ı söz birl;:ı~m;ısi işl.mnwııişdif! antonimlikyaradır'?

25. Söz birl:ışm:ıbrin;ı aid olmayan xüsusiyy:,tl;:ır

B) ~le~ göz;:ıtçisi h;:ı);:ı ömrü.nd;:ı bel;ı n:ıh;mg ayı

4. çör.ık qabı 1. Maşın ş::>h::>rd;:ın çıxanda dan yeri yenic;ı ağarırdı.

3. Tarkibind;ıki sözl;ır ~am C) yaxınlaşıb baxınaq

12. Asılı tarafı ~ifotl::ı ifadaolunmuş ismibirl;ı .

C) qılınc yarası, dumaqatarı, mehribanbaxış nadir?

C) iradaligaiıclar D) ş;ıhardan çıxmaq birlaşmani mü::ıyyan edin.

....-·-·. ,._ _ Sc'l:fM,>şııı.ı/ııı-1. Slııııı~rik ,>/4111,ıl,ır_____________ _

20. Asılı t;ır.ıli nı;ısd,ır olnn söz birl:ışııı:ıkırini mü:ıyy:-ın

A) ... böliişın:ık zövqvcricidir.

E) doni:ı. havası, kitah v:ırnqi

CamScanner ile tarandı

A) insanın tübnmaz arzusu

35. Hansı birl:ışm:min osasl:'.lr::ıli feil deyin

Nümun:ıd;ı hansı sözl:ır ismibirl;:ışm;ı varad,1

A) Rüfatuşaqlann ::ın savadlısıdır.

Sell;ır, sular şaqqıldayıb axanda.(~1.Ş:ıhriyar)

57. Hcç bir qr:ınınıatik ş:ıkilı;iııin köııı:ıyi olmadan

E) Kimindir sabahdanaxşama q;:ıdar, 5. Bu bina yeni ild;:ı istifad;:ıy;;, verikıc;:ık.

CamScanner ile ıarandı

rc cümldsind:ı yanaşı işlJn;ın hansı sözl;ır ismi

var idi. 8. Bunlardan biri mür::ıkk;ıb adlaradaxiledil:ı bilııı;ız:

m;ısd;:ırla ifad;:ı D) ATS-d;ı E) ADPU-nun

~----------- _ _:s~·ı~·;~:...'.'h~ir'....'../~,)~~·,ı~ı,J~/,:'..l'~'·~·\~'iı~ıı~uA~ıl~_~!!!!.'l·''•!!._ --·- .. '. __,,. ·,••·. . • ...-,

13. Hansı mür;)kk.ıb adın yazılışı clüzgündUr?

E) Mür:ıkk:ıb adın t:ırkib hiss:ısidir. 1. İstiqlul ordeni 2. 11:ıyat q:ızcti

yazılmalıdır. 4. Birincisözünbaş lı:,rfı

CamScarıner ile tarandı

D) sifotlJ E) isinıb ) J\'JZlikt;ı

2. HaI1Sı söz birfaşmasinda asılı t;:ırJf harJk::ıtin ı.amanını

12. esas tarnfı t;:ısrifl::ının::ıy:m feillorl;;ı ifadJolunan..

6. Biri feilibirl~şniadir: C) istirahat ed::ınd::ı ona maneolmayın.

C) Biz yığışıb onu yaxşıca d:ınladıq. ın;ıııalı

En;mt:ıyyar~mın • , k~föşdirdikc;ı . .s:.ınki

32. asas tar:ıfın:ı gör:ı qruplaşdırın. .. . a. Qaranlıqda azar:"ı yoluıntı:t.ıı İtirdi

rc 1.asas l;}r;:ıfi m;:ısd;:ırb ifad;ı olunanfcı_Iı. ~ır~;:ışırn

Cüml:ıl:ırd:ı işlanmiş fcili birl:ışın:ıl;ırj

idi. c. oxuyaııların çoxu

Söz bir/;,şıı,;,/;,ri. Siııtaktik ;ı/aq;,/;ır

dağlardan başlanan çay gunıltu

8) Rahim b;ıy :ılind;ıki k:ıhr;ıba t;ısbelıi çevirirdi.

B) m;:ın indi ::ılaqa yoxdur?

17. Hansı cümbda sözlar arasında sintaktik alaqa 1 2 3 4 5 6

25. Yalnız tabelilik ;;ılaq;;ısi olan cüm!JJgrİ müayyan

rc A) Eb adamlar axtann ki, onlarla söhb:;ıt yaxşı

A) daim eşqinl.ı futbolçudurlar.

Söz birlaşıııa/ari. Siııtaktik iJ/aq;,/;,r

CamScarıner ile tarandı

• .. ·;,ciiıııhıııııı D) S:cın :ıınin qızını hd:ı çox ist:ıyirı .

rc 3 anır cüml:ısini müayy:medin. E) S::ın::ı haradan z::ıng edirdil::ır? ••

B) Sizd:ı biziml;:ı gedin.

- ·---- _ Ciiııı/,1. Sru/,1ciimbııiıı t,1.rnifııtı

19. Hansı b~ındlJrdaki sual cümlJl::ırind;:ı sual :ıv:ızliyi da iştirak ctlir.

3. M:ıg;ır g:ıl:ı bilırnzdi'?

1. İdealınıza xas çalarlarlaxaraktcrinizi