ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

----------------***---------------

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ

Lý luận và
các thể
loạibáo chí
truyền thông
Họ và Tên sinh viên: Nguyễn Hà Anh
Lớp: JOU4054
GVHD: TS Nguyễn Thị Thúy Hằng
Mã sinh viên: 19030203
Khoa: Báo chí
Email: 19030203@sv.ussh.edu.vn
Điện thoại: 0359702440
Hà Nội, 2023

2
 MỤC LỤC
PHẦN 1. ANH/CHỊ HÃY VIẾT 1 TÁC PHẨM BÁO CHÍ/ TRUYỀN THÔNG
HOẶC LỰA CHỌN 1 TÁC PHẨM BÁO CHÍ/ TRUYỀN THÔNG YÊU
THÍCH VÀ PHÂN TÍCH CHỨC NĂNG CỦA BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG
THỂ HIỆN TRONG TÁC PHẨM ĐÓ...................................................................3

1.1. Tác phẩm báo chí/ truyền thông yêu thích......................................................3

1.2. Phân tích chức năng của báo chí truyền thông thể hiện trong tác phẩm “Lì
xì bao nhiêu là đủ?”...............................................................................................5

PHẦN 2. PHÂN TÍCH ĐIỂM TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT CỦA THẾ
LOẠI BÁO CHÍ THÔNG TẤN VÀ THỂ LOẠI BÁO CHÍ CHÍNH LUẬN.
LẤY VÍ DỤ VỀ CÁC BÀI BÁO ĐỂ CHỨNG MINH........................................10

TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................15

3
PHẦN 1. ANH/CHỊ HÃY VIẾT 1 TÁC PHẨM BÁO CHÍ/ TRUYỀN THÔNG
HOẶC LỰA CHỌN 1 TÁC PHẨM BÁO CHÍ/ TRUYỀN THÔNG YÊU
THÍCH VÀ PHÂN TÍCH CHỨC NĂNG CỦA BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG
THỂ HIỆN TRONG TÁC PHẨM ĐÓ.
1.1. Tác phẩm báo chí/ truyền thông yêu thích
Tác phẩm của tác giả Hoàng Anh Sướng được đăng trên báo VNExpress ngày
23/1/2023 trong chuyên mục Góc nhìn.1

Lì xì bao nhiêu là đủ?

Gặp nhau mồng Một Tết, sau lời chúc tụng và thủ tục phát phong bao cho trẻ,
Dương nói với tôi: “Vợ chồng em hầu như năm nào cũng cãi nhau vì lì xì, từ
chuyện cháu có, cháu không cho tới vì sao bên ngoại ít hơn bên nội. Năm nào cũng
phải hết một vòng lì xì, em mới yên tâm nhậu”. Dương kết luận: chuyện con nít mà
mệt đầu người lớn.

Sự phiền hà của lì xì không còn là chuyện gì mới mẻ. So với nhiều người khác,
nỗi phiền hà của Dương thậm chí còn khá dễ chịu. Một đồng nghiệp chia sẻ với tôi
cô từng chứng kiến ánh mắt khó xử, áy náy của người chị họ từ miền Nam về quê
ăn Tết khi đứng trước đám trẻ đang hồn nhiên chờ mừng tuổi. Lương công nhân ba
cọc ba đồng khiến chị không dễ dành ra một khoản dự trù rộng rãi để lì xì cho đám
cháu, mà chỉ sau dăm ba năm chị không về, đã tăng lên gấp đôi gấp ba.

Người trao gặp áp lực, người nhận lắm lúc cũng khó xử không kém. Cậu con út
của anh trai tôi từng nhiều phen đẩy bố mẹ vào cảnh muối mặt. Hễ thấy ai đến, chỉ
vừa bước chân vào cửa, chưa kịp cởi giày dép, bé đã chạy ào ra vòi vĩnh: "Lì xì cho
cháu đi". Không ít vị khách rơi vào bị động vì không chuẩn bị sẵn bao lì xì. Trong
khi đó, hàng xóm của anh từng "giận tím người" vì đứa con nhanh tay bóc phong
bao trước mặt khách rồi lăn ra dỗi vì "ít quá, chỉ có 10.000 đồng".

1
VnExpress, “Lì xì bao nhiêu là đủ?,” vnexpress.net, accessed January 30, 2023, https://vnexpress.net/li-xi-
bao-nhieu-la-du-4562852.html.

4
 Tục lệ mừng tuổi con trẻ, có từ ngàn đời nay, ngày một trở nên phiền phức
trong xã hội hiện đại. Phú quý sinh lễ nghĩa đã làm biến tướng một phong tục tốt
đẹp. Không còn giữ được ý nghĩa gốc về "món tiền nhỏ may mắn", lì xì trở thành
gánh nặng với không ít người. Không chỉ ở Việt Nam, tại một số quốc gia Đông Á,
món tiền trong phong bao đã lớn dần lên từ lúc nào không hay. Những cuộc thảo
luận về cái gọi là "giá thị trường chấp nhận được" đối với một phong bao lì xì ngày
Tết đã diễn ra ở nhiều nơi. Hành vi "lăn ra dỗi" không chấp nhận món mừng tuổi
10.000 đồng của cậu bé tôi vừa kể trên là kết quả của tâm lý thất vọng do giá trị
nhận được thấp hơn giá trị kỳ vọng. Đứa trẻ có thể còn quá nhỏ, hoặc không được
hướng dẫn để hiểu rằng, người lớn thường chọn tờ tiền 10.000 đồng có sắc đỏ
vàng, với hy vọng người nhận gặp nhiều may mắn.

Lì xì còn biến tướng đến mức khó nhận ra, trở thành cuộc vay - trả của người
lớn, thành một dịp đưa - nhận hối lộ tinh vi. Tất cả những mặt trái này khiến không
ít người cực đoan cho rằng, nên bỏ tục lì xì ngày Tết.

Tôi nghĩ không nên.

Bởi đây là một phong tục, một nét đẹp văn hóa trong ngày Tết cổ truyền có từ
ngàn xưa. Bản thân tục lì xì không có lỗi. Lỗi là ở chính những người đang thực
hiện. Vì vậy, điều quan trọng là "thanh lọc" suy nghĩ, nhận thức, hành vi của mỗi
người để trả tục lì xì về với vẻ đẹp nguyên sơ vốn có. Hãy bắt đầu sự "thanh lọc"
bằng ý thức: lì xì là trao tặng một chút tiền nhỏ với mong ước người nhận - trẻ nhỏ
- có năm mới nhiều may mắn, hạnh phúc và thành công. Vì thế, giá trị của bao lì xì
không nằm ở số tiền mà ở chính tình cảm và những ước mong tốt đẹp của người
trao tặng gửi gắm.

Hiểu đúng ý nghĩa ấy tốt đẹp ấy, cha mẹ hãy giảng giải cho con, tránh nhận
thức sai lệch về lì xì, dẫn đến tâm lý thực dụng, chê bai số tiền mừng tuổi. Phụ
huynh cũng nên cũng dạy con cách đón nhận bao lì xì bằng hai tay cùng lời "cảm

5
ơn"; qua đó, giáo dục con về phép đối nhân xử thế, lòng biết ơn khi nhận quà và
thái độ không phân biệt, kỳ thị nhiều - ít, giàu - nghèo.

Lì xì cũng là cơ hội để dạy trẻ về cách quản lý tài chính. Bao nhiêu tiền dành
để nuôi lợn tiết kiệm. Bao nhiêu tiền dành để mua sách vở, đồ dùng học tập, đồ
chơi. Và bao nhiêu tiền dành để giúp đỡ trẻ em nghèo khó. Nếu làm được điều đó,
các bậc cha mẹ không chỉ duy trì một phong tục đẹp ngày Tết cổ truyền của tổ tiên
mà còn nuôi dưỡng cho con tình thương, sự sẻ chia, trau dồi kỹ năng sống.

Tôi hàng chục năm nay vẫn duy trì tục lì xì ngày Tết. Có điều, thay bằng lì xì
tiền, tôi mua sách, đồ chơi tặng các bé. Những món quà ấy sẽ giúp các cháu hình
thành thói quen đọc sách, phát triển trí tuệ, nuôi dưỡng những hạt giống thiện lành.

Nhận thức đúng về ý nghĩa của lì xì cũng giúp người lớn cởi bỏ được áp lực vô
hình do chính mình tạo ra; không còn phải lo lắng, sợ hãi chuyện mình lì xì nhiều
hay ít, miễn là bằng cái tâm hoan hỉ, an vui.

1.2. Phân tích chức năng của báo chí truyền thông thể hiện trong tác phẩm “Lì
xì bao nhiêu là đủ?”
Hoạt động báo chí nói chung và hoạt động báo chí ở Việt Nam nói riêng đều có
chức năng và vai trò cơ bản là truyền tải thông tin đén với người đọc. Mục đích
chính là nhằm thỏa mãn nhu cầu thông tin, nhận thức và truyền tải cặn kẽ thông
điệp mà người viết hay sự kiện được đề cập đến trong các tác phẩm báo chí. Ngày
nay, với sự phát triển vượt trội của khoa học – kĩ thuật, vai trò truyền thống của báo
chí vẫn được giữ nguyên nhưng vị thế của báo chí đã thay đổi đối với độc giả hiện
đại, để đáp ứng thi hiếu và các chủ đề mà độc giả quan tâm thì báo chí sẽ là người
chủ động cung cấp những thông tin mà người đọc mong muốn nhất. Vì vậy, tốc độ
thông tin hay cuộc chạy đua thông tin trong hoạt động báo chí nói chung dần trở
thành xu hướng tất yếu. Mặc dù vậy, báo chí hiện nay vẫn đang làm rất tốt vai trò
và chức năng của mình.

6
 Báo chí nói chung và báo chí Việt Nam nói riêng đều có 5 chức năng cơ bản,
bao gồm: chức năng thông tin; chức năng giáo dục tư tưởng; chức năng quản lý,
giám sát và phản biện xã hội; chức năng phát triển, văn hóa và giải trí và cuối cùng
là chức năng kinh tế báo chí.

Chức năng thông tin được coi là chức năng hàng đầu, quan trọng nhất của báo
chí, đây là cơ sở đầu tiên để báo chí thực hiện các chức năng khác của mình. Chức
năng thông tin được biểu hiện qua các cách tiếp cận đối với một sự kiện, vấn đề
thời sự đã hoặc đang diễn ra: mô tả, giải thích (giải đáp), bình luận nhằm hướng dư
luận xã hội đến mục đích nhất định. Định hướng dư luận xã hội là cách mà báo chí
tác động vào tư duy, suy nghĩ của con người hướng đến định hướng tích cực hoặc
tiêu cực nhất định, tạo liên kết giữa các cá thể riêng biệt dựa trên cơ sở lập trường
chính trị - xã hội chung. Báo chí còn là kênh thỏa mãn nhu cầu truyền bá, phổ biến
các loại hình văn hóa - nghệ thuật đáp ứng nhu cầu giải trí cho công chúng. Các
thông tin được đăng tải cần cân nhắc về nội dung, đáp ứng được nhu cầu thông tin
và đảm bảo lợi ích quốc gia và cộng đồng.

Báo chí mang tính Đảng, tham gia vào quá trình tuyên truyền cho đường lối, tư
tưởng của Đảng và Nhà nước là rất quan trọng nhằm lan truyền sâu rộng đến nhân
dân nhất. Tại Việt Nam, để thực hiện tốt chức năng này cần có sự giám sát và chỉ
đạo chặt chẽ từ cơ quan Nhà nước, coi giáo dục tư tưởng – chính trị là sợi chỉ đỏ
xuyên suốt trong lịch sử của báo chí cách mạng, là lực lượng đi đầu trong tuyên
truyền, giáo dục tư tưởng xã hội, định hướng dư luận theo đúng tôn chỉ mục đích
mà Đảng và nhà nước, củng cố niềm tin, tích cực trong nhân dân, chống lại thế lực
thù địch chống phá nhà nước. Nhà báo trong hoạt động tác nghiệp đáp ứng yêu cầu
về lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng, tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và nắm
bắt được nguyện vọng của nhân dân.

Một trong các nguyên tắc của báo chí là tính chân thật, khách quan, muốn như
vậy thì thông tin trên báo chí cần phải đảm bảo được tính hai chiều từ chủ thể và
khách thể. Chức năng giám sát trong báo chí là đối với những việc tốt, người tốt
7
cần kịp thời khuyến khích, tuyên dương, đối với sai phạm cần đấu tranh, răn đe
mạnh mẽ, không bao che. Tiêu biểu nhất là trong các chính sách của Đảng và nhà
nước được đăng tải, truyền bá qua báo chí đến sâu rộng trong nhân dân, từ đó nhân
dân thực hiện quyền làm chủ của mình có những phản ánh, đóng góp thông qua báo
chí để thể hiện tư tưởng, nguyện vọng của mình đối với hoạt động xây dựng xã hội
của Đảng và Nhà nước. Như vậy, báo chí có thể đảm bảo được tính công khai của
mình, nâng cao nhân thức nhân dân, hoàn thiện xã hội và cải thiện đội ngũ báo chí
truyền thông.

Báo chí là phương tiện thông tin đại chúng rộng rãi, đáp ứng nhu cầu văn hóa –
giải trí của công chúng cũng là chức năng quan trọng. Chức năng này thường được
thể hiện qua quá trình báo chí tham gia vào công tác quảng bá, tuyên truyền về các
giá trị văn hóa hay di tích thắng cảnh đến với nhân dân. Đối với giá trị văn hóa
mới, sáng tạo, hướng cộng đồng đến tính tích cực thường được chú trọng hơn, bên
cạnh đó phê phán thói hư tật xấu, giá trị trái với đạo đức, truyền thống tốt đẹp cũng
được đề cập đến. Ngoài ra, giao lưu văn hóa với thế giới, định hướng người dân
đến các hoạt động hữu ích cũng được báo chí Việt Nam triển khai tốt. Tuy nhiên,
loại hình liên quan đến chương trình trò chơi giải trí hoặc dịch vụ xã hội chưa được
đầu tư chú trọng về chất xám, thường mượn ý tưởng nước ngoài và chưa mang
nhiều giá trị tích cực. Các hoạt động về truyền hình thì sẽ phát triển chức năng này
nhiều hơn so với các loại hình báo chí khác.

Ngày nay, sự phát triển của công nghệ - thông tin và nền kinh tế thị trường
khiến cho sản phẩm báo chí được phổ biến rộng rãi, biến sản phẩm báo chí thành
sản phẩm hàng hóa. Trong chức năng kinh tế, quảng cáo là vấn đề cần thiết, tạo thu
nhập cho cơ quan báo chí và giúp cho các doanh nghiệp tiếp cận được khách hàng
một cách nhanh chóng hơn. Nhu cầu về thông tin của công chúng càng tăng cao thì
nhu cầu dịch vụ quảng cáo trên báo chí càng tăng, tiêu biểu một số loại hình: quảng
cáo, tư vấn, trao đổi thanh toán, tổ chức sự kiện,…

8
 Đối với bài báo được nêu ra bên trên, các chức năng cơ bản của một tác phẩm
báo chí được thể hiện rất rõ ràng. Với bài viết “Lì xì bao nhiêu là đủ?” được đăng
tải trong thời gian mọi người đón mừng Tết Qúy Mão 2023, phong tục lì xì trẻ em
vào dịp đầu năm mới đã không còn xa lạ trong đời sống của người dân Việt Nam.
Tuy nhiên, trong một vài năm trở lại đây vấn đề mừng tuổi ít hay mừng tuổi nhiều,
mừng tuổi bao nhiêu cho đủ được mọi người quan tâm, bàn luận sôi nổi trên các
trang mạng xã hội. Đặc biệt trong dịp Tết năm nay, khi những sự việc trẻ em khó
chịu hay thậm chí chê bai khi được mừng tuổi với số tiền nhỏ tạo ra nhiều ý kiến
trái chiều.

Cách tiếp cận, mô tả sự kiện và vấn đề của bài báo là thông qua câu chuyện cụ
thể của hai vợ chồng Dương nhưng cũng là nỗi lo chung của rất nhiều gia đình hiện
nay mỗi dịp Tết đến Xuân về đó là lì xì cho trẻ em. Từ đó lí giải nhiều nguyên nhân
dẫn đến sự biến tướng của một phong tục tốt đẹp, đưa ra các góc nhìn khác nhau
nhằm hướng luồng dư luận xã hội tiêu cực và có xu hướng chỉ trích phong tục lì xì
sang chiều hướng tốt đẹp hơn. Lì xì lấy lộc đầu năm không hề xấu như mọi người
đang tưởng, có chăng yếu tố làm xấu đi bản chất, ý nghĩa của nó chính là những
thành phần đang lợi dụng cái gọi là “lì xì” để biến nó thành công cụ cho nhiều mục
đích trục lợi khác nhau và cách nuôi dạy con cái đúng mực của từng gia đình.
Tuyên truyền những giá trị tốt đẹp, tích cực của một phong tục truyền thống cũng
là nội dung mà bài báo muốn hướng đến. Các thông tin được cập nhật kịp thời, đáp
ứng được nhu cầu về vấn đề sự kiện mà công chúng đang rất quan tâm. Tất cả
những điều đó đã thể hiện được chức năng thông tin cơ bản của bài “Lì xì bao
nhiêu là đủ?”.

Còn với chức năng tư tưởng, giáo dục thì mục đích của công tác tư tưởng là
nhằm tác động vào ý thức của xã hội, hình thành một hệ tư tưởng chính thống với
những định hướng nhất định.2 Ngoài ra, mục đích tiếp theo chính là liên kết những
thành viên riêng rẽ của xã hội thành một khối thống nhất. Bài báo đã làm rất tốt
2
Dương Xuân Sơn, Cơ sở lý luận báo chí truyền thông (H.:Đại học Quốc gia Hà Nội, 308 tr, 2007),
http://thuvien.ajc.edu.vn:8080/dspace/handle/123456789/1256.

9
công tác giáo dục, định hướng tư tưởng cho công chúng khi đọc bài viết. Từ một
câu chuyện thực tế mà tác giả có thể nhìn nhận dưới nhiều góc độ, liên kết các sự
việc liên quan đến vấn đề “lì xì năm mới”. Phong tục, tập quán và bản sắc dân tộc
không hề xấu, nó chỉ xấu khi được sử dụng vào những mục đích xấu. Giữ gìn và
phát huy bản sắc văn hóa dân tộc luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chú trọng,
vì thế khi một nét văn hóa tốt đẹp bị hiểu sai thì báo chí phải có nhiệm vụ phân
tích, giải đáp và định hướng công chúng về đúng mục đích tốt đẹp ban đầu của nó.
Câu chuyện lì xì cũng giúp người đọc rút ra bài học về cách nuôi dạy, giáo dục con
cái đến cái hay, cái đúng khi nhìn nhận về ý nghĩa gốc về "món tiền nhỏ may mắn"
chứ không phải món “nợ nần” của các bậc làm cha làm mẹ vào dịp Tết Nguyên
Đán.

Chức năng giám sát trong báo chí được thể hiện rất rõ ràng khi mà vấn đề lì xì
năm mới không phải là quá mới nhưng lại được công chúng đặc biệt quan tâm và
chia sẻ rất nhiều vào dịp Tết năm nay. “Tết lì xì bao nhiêu cho đủ?” đã kịp thời
nắm bắt thông tin và đưa đến công chúng cái nhìn khách quan, chân thật nhất, đảm
bảo được thông tin hai chiều từ cả chủ thể và khách thể. Không những vậy, báo chí
không hề bao che hay tô vẽ để tuyên truyền phản bác ý kiến trái chiều của công
chúng mà thay vào đó “đánh” thẳng vào mặt trái của văn hóa lì xì trong xã hội ngày
nay. Bên cạnh đó, đối với ý kiến cần bỏ đi văn hóa lì xì ngày Tết, bài viết nêu ra
những căn cứ và luận điểm chứng minh cái sai cần loại bỏ còn tồn tại. Như vậy,
báo chí có thể đảm bảo tính công khai, nâng cao nhận thức của mọi người về phong
tục ngày Tết.

Đối với chức năng phát triển, văn hóa và giải trí, công tác tuyên truyền quảng
bá về “lì xì đầu năm” đem lại may mắn, an lành cho cả người lớn và trẻ nhỏ được
nêu lên rất tốt trong bài viết. Ngoài ra đối với việc bảo vệ giá trị văn hóa dân tộc,
bài báo hướng người đọc đến tính tích cực của phong tục, tập quán lâu đời nhưng
đồng thời cũng phê phán đúng người, đúng việc đang làm xấu đi nét văn hóa này.

10
 Cuối cùng là chức năng kinh tế báo chí, chức năng này chưa được thể hiện rõ
ràng ở trong bài viết. Tuy nhiên có thể nhận thấy những hình thức kinh tế báo chí
thông dụng của một trang báo điện tử đó là chèn các dịch vụ quảng cáo cạnh bài
viết.

Nhìn chung, đối với chức năng cơ bản của một tác phẩm báo chí cần đạt được
thì “Lì xì bao nhiêu là đủ?” đã làm khá tốt chức năng của mình. Có thể nhận thấy
bài báo chú trọng và thể hiện rõ một số chức năng chính của mình để đáp ứng đầy
đủ nhu cầu của công chúng.

PHẦN 2. PHÂN TÍCH ĐIỂM TƯƠNG ĐỒNG VÀ KHÁC BIỆT CỦA THẾ
LOẠI BÁO CHÍ THÔNG TẤN VÀ THỂ LOẠI BÁO CHÍ CHÍNH LUẬN.
LẤY VÍ DỤ VỀ CÁC BÀI BÁO ĐỂ CHỨNG MINH.
Theo cuốn “ Các thể loại báo chí thông tấn” có định nghĩa: “Thể loại báo chí
là một trong những hiện tượng phức tạp của hoạt động báo chí. Để có hệ thống lý
luận hoàn chỉnh và hoạt động thực tiễn thành thực là điều không dễ dàng.” 3 Một tác
phẩm báo chí luôn luôn tồn tại dưới một thể loại nhất định. Trong cuộc sống các sự
kiện, hiện tượng, quá trình phát triển xã hội không ngừng biến động. Tùy thuộc vào
tình huống và mục đích cụ thể mà các nhà báo sử dụng các loại hình tác phẩm báo
chí tương ứng, phương thức, chất liệu khác nhau để hình thành nên một bài báo.

Dựa vào lý luận cũng như thực tiễn của hoạt động báo chí tại Việt Nam có
thể phân chia thể loại báo chí thành ba nhóm chính: nhóm thể loại báo chí thông
tấn, nhóm thể loại báo chí chính luận - nghệ thuật, nhóm thể loại báo chí chính
luận. Có thể thấy hai nhóm thể loại báo chí chính luận và thông tấn thường được sử
dụng thường xuyên nhất. Dựa vào nhiều yếu tố khác nhau mà có thể phân chia rõ
ràng hai thể loại báo chí chính luận và thông tấn. Tuy nhiên, bất kỳ thể loại báo chí
nào cũng đều có những đặc điểm chung nhất định đặc biệt là đặc điểm về tính thời
sự, thông tin về sự kiện hiện tượng xã hội của các thể loại báo chí nói chung. Theo

3
Đinh Văn Hường, “Giáo Trình Các Thể Loại Báo Chí Thông Tấn,” 2011, http://lib.hutech.edu.vn/chi-tiet?
id=98152.

11
đó đặc điểm giống nhau của hai thể loại nêu trên chính là phản ánh về các sự kiện
hiện tượng diễn ra trong đời sống xã hội. Nhưng dù là ở cấp độ nào thì tính thời sự
và tính xác thực tối đa của thông tin cũng được đặt lên trên hết nhằm cung cấp cho
công chúng những thông tin về những sự kiện mới nhất.

Ví dụ đối với hai bài báo dưới đây đều đề cập đến vấn đề Microsoft sa thải
hơn 11.000 nhân viên. Cảnh báo về lần sáng sa thải nhân viên của các hãng công
nghệ trên toàn thế giới đặt ra nhiều thách thức hơn đối với người lao động và cũng
đặt ra câu hỏi Liệu có phải nền kinh tế thế giới đang có dấu hiệu suy thoái. đặc
điểm giống nhau có hai bài báo là nếu cung cấp những thông tin mang tính thời sự,
đảm bảo tính chính xác của thông tin được nêu ra nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản về
thông tin của công chúng.

12
 Còn sự khác nhau của hai thể loại báo chí thông tấn và chính luận được biểu
hiện qua nhiều đặc điểm khác nhau. Nhóm các thể loại báo chí thông tấn bao gồm
tin, phỏng vấn, tường thuật,... có thế mạnh về phản ánh. Đặc điểm nổi bật của các
thể loại trong nhóm này là luôn luôn gắn liền với việc phản ánh các sự kiện, lấy
việc truyền tải thông tin về sự kiện đến với công chúng là mục đích tối thượng,
thông tin đóng vai trò hạt nhân. Các hiện tượng quá trình sự kiện hay nhân vật được
phản ánh trong các thể loại này thường đơn lẻ, độc lập hoặc tập hợp một số sự kiện
tiêu biểu. Thể loại này thường được trình bày theo trật tự cấu trúc của sự kiện - hiện
tượng. Về hình thức thể hiện của thể loại thông tấn thì chủ yếu là những câu trần
thuật. Ngoài ra thể loại thanh toán còn có một số bài điều tra, tường thuật, ghi
nhanh. Mục đích cuối cùng mà thể loại này hướng tới là cung cấp cho công chúng
những sự kiện thời sự mới nhất một cách thật nhanh chóng không đi vào phân tích

13
quá sâu giải thích hay lý luận về sự kiện. Đây cũng được coi là thể loại báo chí
được sử dụng nhiều nhất đặc biệt là đối với tin.

Như đã lưu ở trên bài báo với tiêu đề “Microsoft chuẩn bị sa thải 11.000 nhân
viên”, 4 đây là một bài báo thuộc thể loại báo chí thông tấn. Thể loại tin thuộc
nhóm thông tấn là một thể loại phổ biến nhất trong các tác phẩm báo chí vì nó đáp
ứng được nhu cầu thông tin nhanh. Nhưng nó chỉ dừng lại ở mức cung cấp thông
tin về một sự kiện quan trọng hay vấn đề nổi cộm xã hội đến với người đọc. Chính
vì vậy các thông tin về sự kiện trong bài được diễn ra một cách chi tiết, cụ thể để
quần chúng có thể dễ dàng nắm bắt. Đối với từng loại tin tức khác nhau thì sẽ có
cách sử dụng sắp xếp thích hợp trong việc lựa chọn thể loại biểu đạt thông tin.

Đối với nhóm các thể loại chính hãng báo chí nhóm này bao gồm một số thể
loại như xã luận bình luận chuyên luận bài phê bình và một số biến thể khác như
phiếm luận, hài đàm… trong nhóm này các bài viết sẽ chủ yếu tập trung thể hiện trí
tuệ, tư duy, lý luận, hùng biện của tác giả về một sự kiện nào đó trong tác phẩm của
mình. bình luận trong nhóm này được coi là hạt nhân vì nó thể hiện sinh động
những đặc điểm chung của tất cả các thể loại trong nhóm này. đối với chức năng
cung cấp thông tin thì thể loại chính luận vẫn thể hiện được rất tốt, đảm bảo tính
thời sự và chính xác của báo chí. Tuy nhiên, mục đích chủ yếu của chúng vẫn là ở
thông tin lý lẽ. ngôn ngữ được sử dụng cũng là ngôn ngữ theo tư duy logic nhằm
lý giải đánh giá các sự kiện hiện tượng thể hiện những nhận thức và suy nghĩ của
tác giả. thể loại này cũng mang tính định hướng dư luận xã hội rất lớn giúp công
chúng hiểu biết về các vấn đề và sự kiện theo một chiều hướng tích cực, có lợi cho
xã hội. Đó cũng là biện pháp việc có thể loại này so với thịt loại báo chí thông tấn
là để công chúng tự đánh giá và tìm hiểu về sự kiện và vấn đề.

4
VnExpress, “Microsoft chuẩn bị sa thải 11.000 nhân viên,” vnexpress.net, accessed February 3, 2023,
https://vnexpress.net/microsoft-chuan-bi-sa-thai-11-000-nhan-vien-4561629.html.

14
 Còn đối với bài báo “Vì sau công ty công nghệ đồng loạt sa thải nhân viên”5
cũng có đề cập đến sự kiện Microsoft sa thải hơn 11.000 nhân viên. Tuy nhiên, đối
với thể loại chính luận ngoài chức năng đưa tin tức thuần túy thì sẽ được chú trọng
hơn về phần lý lẽ, luận giải về nguyên nhân tại sao lại có sự giống nhau trong
tuyên bố cắt giảm của các hãng công nghệ lớn trên thế giới. Tiếp đó lý giải câu hỏi
vì sao lại có sự giao thoa đồng loạt như vậy và đánh giá của chuyên gia về sự kiện
cũng như xu hướng của nền kinh tế trong tương lai. Điều này tạo nên sự khác biệt
của thể loại chính luận so với thể loại thông tấn khi bài báo bên trên chỉ là dạng đưa
tin thuần túy và hạn chế tối đa Những bình luận mang tính cá nhân trong bài báo.

5
VnExpress, “Vì sao công ty công nghệ đồng loạt sa thải nhân viên,” vnexpress.net, accessed February 3,
2023, https://vnexpress.net/vi-sao-cong-ty-cong-nghe-dong-loat-sa-thai-nhan-vien-4563916.html.

15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dương Xuân Sơn. Cơ sở lý luận báo chí truyền thông. H.:Đại học Quốc gia
Hà Nội, 308 tr, 2007.
http://thuvien.ajc.edu.vn:8080/dspace/handle/123456789/1256.
2. Hường, Đinh Văn. “Giáo Trình Các Thể Loại Báo Chí Thông Tấn,” 2011.
http://lib.hutech.edu.vn/chi-tiet?id=98152.
3. VnExpress. “Lì xì bao nhiêu là đủ?” vnexpress.net. Accessed January 30,
2023. https://vnexpress.net/li-xi-bao-nhieu-la-du-4562852.html.
4. ———. “Microsoft chuẩn bị sa thải 11.000 nhân viên.” vnexpress.net.
Accessed February 3, 2023. https://vnexpress.net/microsoft-chuan-bi-sa-
thai-11-000-nhan-vien-4561629.html.
5. ———. “Vì sao công ty công nghệ đồng loạt sa thải nhân viên.”
vnexpress.net. Accessed February 3, 2023. https://vnexpress.net/vi-sao-
cong-ty-cong-nghe-dong-loat-sa-thai-nhan-vien-4563916.html.

16