FOTOSYSTEM- kompleks zbudowany z barwników, lipidów i białek znajdujący się w błonach

tylakoidów gram, w obrębie fotosystemów zachodzą przemiany fotochemiczne, polegające na

przekształceniu energii świetlnej w energię elektronów

MECHANIZM FOTOSYSTEMÓW:

1.Cząsteczki barwników antenowych pochłaniają światło i przechodzą ze stanu podstawowego w stan

wzbudzony

2. Energia wzbudzenia jest przekazywana na cząsteczki chlorofilu a

3. Z obu cząsteczek chlorofilu a zostają wybite elektrony, które są przekazywane na pierwotny

akceptor elektronów

W skład każdego fotosystemu wchodzą: barwniki antenowe- chlorofile i karotenoidy, centrum reakcji
fotochemicznej i pierwotny akceptor elektronów

RÓŻNICE W BUDOWIE: w fotosystemie I głównym barwnikiem pomocniczym jest karoten, a w II

ksantofil

CECHA WSPÓLNA: chlorofil a

RÓŻNICE W DZIAŁANIU: fotosystem I absorbuje substancje w zakresie 700 nm, a II 680 nm

-FOTOSYNTEZA u organizmów EUKARIOTYCZNYCH zachodzi w CHLOROPLASTACH

- u prokariotycznych w tylakoidach i cytozolu

FOTOSYNTEZA polega na wytwarzaniu związków organicznych z prostych związków nieorganicznych z

udziałem energii świetlnej

•faza zależna od światła: polega na wytworzeniu ATP I NADPH, potrzebnych do redukcji CO2,
zachodzi w tylakoidach chloroplastów

•faza niezależna: polega na asymilacji CO2, czyli jego redukcji do związków organicznych, zachodzi w
stromie chloroplastów

PROCESY FAZY ZALEZNEJ: fosforylacja fotosyntetyczne cykliczna, niecykliczna ( elektrony wybite z

fotosystemu jednego nie wracają na fotosystem z którego zostały wybite)

PROCESY FAZY NIEZALEZNEJ: karboksylacja, redukcja, regeneracja

CZYNNIKI SIŁY ASYMILACYJNEJ: ATP, NADPH2, NADPH+ H+, NADPH+

FOSFORYLACJA NIECYKLICZNA:

- wymaga światła

- uczestniczy PS I i II
- redukcja NADP i powstaje NADPH+ H+

- tworzenie gradientu protonowego

- jest fotoliza wody

- produkty to ATP, NADPH+ 2H+, O2

CYKLICZNA:

- wymaga światła, uczestniczy PS I, brak redukcji, tworzenie gradientu protonowego, nie ma fotolizy,
produktem jest ATP

BARWNIKI FOTOSYNTETYCZNE: znajdują się a błonach tylakoidow

GŁÓWNE: chlorofile ( a i b, zielone, pochłaniają swiatło widzialne w zakresie fal niebieskich i

czerwonych)

POMOCNICZE: karotenoidy ( czerwone i pomarańczowe karoteny i żółte ksantofile, pochłaniają

światło niebieskozielone)

PRZEBIEG FAZY ZALEZNEJ OD ŚWIATŁA:

Światło pada na system PS I i PS II, następnie elektrony są wybijane z fotosystemow, elektrony

przechodzą do NADPH powodując redukcję do NADPH+ H+, braki elektronowe z fotosystemu II są
uzupełniane przez elektrony z fotolizy wody, gradient protonowy powstaje we wnętrzu tylakoidu,
elektrony są transportowane aby umożliwić transport aktywny H+, transport aktywny H+, przenoszą
się one ze stromej chloroplastów do wnętrza tylakoidow dzięki syntezie ATP, transport bierny H+ do
białka syntazy ATP, powstaje ADP+ Pi a później ATP

FOSFORYLACJA CYKLICZNA dotyczy jedynie fotosystemu I, prowadzi do wytworzenia ATP

NIECYKLICZNA: 2 fotosystemy, prowadzi do wytworzenia ATP i NADPH+ H+

FAZA NIEZALEŻNA OD SWIATŁA:

•KARBOKSYLACJA: przyłączenie cząsteczki CO2 do rybulozo 1,5 bisfosforanu, w wyniku przyłączenia

powstaje kwas 3- fosfoglicerynowy, całość katalizuje RUBISKO

•REDUKCJA: NADPH utlenia się do NADP+ + 6H+, elektrony trafiają do kwasu 3 fosfoglicerynowego,
redukuje się do aldehydu 3- fosfoglicerynowego (pierwotny produkt), potrzeba jest też energia której
dostarcza ATP

• REGENERACJA: aldehyd 3- fosfoglicerynowy ulega przekształceniu w rybulozo 1,5 bisfosforan,

powstaje ATP, przekształca się w ADP+ 2Pi

ZNACZENIE FOTOSYNTEZY:
- źródło tlenu na ziemi

- wytworzone związki organiczne stanowią źródło energii i materiałów budulcowych

PRZYSTOSOWANIE ROSLIN DO FOTOSYNTEZY:

- ogonek liściowy ustawia blaszkę liściową tak aby dotarło do niej jak najwięcej światła

- blaszka liściowa ma dużą powierzchnię i jest pokryta epidermą w której są aparaty szparkowe

- w liściach przebiegają wiazki przewodzące ( drewno doprowadza z korzeni do liści wodę, łyko
odprowadza z liści do pozostałych organów związki organiczne)

- miękisz asymilacyjny w którym są chloroplasty

•Faza zależna wymaga obecności wody i dopływu energii świetlnej

•Faza niezależna wymaga obecności CO2 i siły asymilacyjnej

ROSLINY TYPU C3:

- mają miękisz asymilacyjny zróżnicowany na palisadowy i gąbczasty

- aparaty szparkowe zamknięte w nocy, otwarte w dzień

- akceptor CO2 to rybulozo 1,5 bisfosforan a karboksylacje przeprowadza karboksylaza rubisco, której
produktem jest cząsteczka 3- fosfoglicerynianu

C4:

- kukurydza, ryż, sorgo

- w ciągu dnia zamykają aparaty szparkowe

- jeden rodzaj miękiszu asymilacyjnego, wiązki przewodzące są otoczone pochwą okolowiazkową

- w komórkach miękiszu asymilacyjnego zachodzi przyłączanie CO2 do fosfoenolopirogronianu,

produktem karboksylacji jest 4 węglowa cząsteczka szczawiooctan

CAM: np. kaktusy

- w ciągu dnia aparaty szparkowe są zamknięte

- nocą CO2 jest przyłączany do fosfoenolopirogronianu, jablczan jest magazynowany w wakuolach

FOTOSYNTEZA U ROSLIN TYPU C4:

1. w komórkach miękiszu asymilacyjnego fosfoenolopirogronian ulega karboksylacji

2. efektem karboksylacji jest szczawiooctan

3. szczawiooctan redukuje się do jabłczanu, wnika on do pochwy okołowiazkowej

4. dekarboksylacja jabłczanu, CO2 wchodzi w cykl Calvina

Fotosynteza u roślin typu CAM: różnica między C4 polega na tym, że karboksylacja PEP i
dekarboksylacja jabłczanu odbywają się w tej samej komórce, ale są rozdzielone w czasie

CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE WPLYWAJACE NA FOTOSYNTEZE:

ŚWIATŁO:

ŚWIETLNY PUNKT WYSYCENIA- maksymalna wartość intensywności fotosyntezy, zwiększenie tej

wartości spowoduje zahamowanie intensywności fotosyntezy, przyczynia się do tego:

•fotooksydacja chlorofilu, intensywna transpiracja

WODA:

-na świetle jony K+ z komórek przyszparkowych napływają do komórek szparkowych

- potencjał osmotyczny komórki wymusza napływ wody do komórek szparkowych

- rośnie turgor komórek szparkowych

- cienkie ściany zewnętrzne uwypuklają się i pociągają za sobą ściany zgrubiałe i szparka otwiera się

DWUTLENEK WEGLA:

Wraz ze zwiększaniem się jego stężenia zwiększa się intensywność fotosyntezy

- w szklarniach umieszcza się bryly suchego lodu które są źródłem gazowego dwutlenku węgla

TEMPERATURA- jej wzrost hamuje intensywność fotosyntezy

CZYNNIKI WEWNĘTRZNE:

- WIELKOSC BLASZKI LIŚCIOWEJ: im większa jej powierzchnia tym fotosynteza jest efektywniejsza

- WIELKOSC PRZESTRZENI MIĘDZYKOMÓRKOWYCH: większe są korzystniejsze

- GRUBOSC KUTYKULI

- ZAWARTOSC CHLOROFILU W CHLOROPLASTACH

 • duże natężenie światła sprawia, że chloroplasty ustawiają się przy ścianach komórkowych
równoległych do kierunku padania promieni świetlnych

•umiarkowane natężenie światła sprawia że chloroplasty rozkładają się w komórce równomiernie

• słabe natężenie światła sprawia że chloroplasty ustawiają się przy ścianach komórkowych
prostopadłych do kierunku padania promieni świetlnych

PRZYSTOSOWANIE ROŚLIN ŚWIATŁOLUBNYCH: np. agawa

- mięsiste liście, łodygi, okryte grubą warstwą kutykuli magazynują wodę

- miękisz palisadowy silnie rozwinięty, wielowarstwowy, w miękiszu gąbczastym jest niewiele

przestworów międzykomórkowych

CIENIOLUBNYCH: np. przylaszczka pospolita

- cienka blaszka liściowa, pokryta cienką warstwą kutykuli

- komórki skórki są zaopatrzone w chloroplasty, komórki miękiszu palisadowego są krótkie

CECHY C3 C4 CAM
MIEJSCE FOTOSYNTEZY Miękisz Miękisz asymilacyjny i Miękisz asymilacyjny
asymilacyjny komórki pochwy
okołowiązkowej
PORA DOBY W KTÓREJ dzień dzień dzień
ZACHODZI WIĄZANIE
CO2
PIERWSZY AKCEPTOR Rybulozo 1,5 fosfoenolopirogronian fosfoenolopirogronian
CO2 bisfosforan
ENZYM PROWADZĄCY Karboksylaza 1,5 Karboksylaza Karboksylaza
KARBOKSYLACJĘ bisfosforybulozy fosfoenolopirogronianowa fosfoenolopirogronianowa
PIERWOTNY PRODUKT 3- fosfoglicerynian szczawiooctan szczawiooctan
KARBOKSYLACJI
STRATY BIOMASY duże brak brak