Komór a

1. Budowa komórki eukariotycznej (roślinnej)

2. Budowa komórki grzybowej

3. Budowa komórki zwierzęcej

4. Błony biologiczne
Wchodzą w skład wszystkich komórek. Komórki prokariotyczne mają tylko błonę
komórkową, natomiast komórki eukariotyczne oprócz błony komórkowej mają błony
śródplazmatyczne.

5. Budowa błony biologicznej

6. Funkcje błon biologicznych

- oddziela środowisko wewnętrzne od zewnętrznego
- umożliwia utrzymanie odpowiedniego funkcjonalnie składu chemicznego komórki
- otacza wszystkie żywe składniki komórki
 - tworzy wewnątrz komórki przedziały, oddzielając zachodzące w niej
przeciwstawne procesy
- chroni przed wnikaniem szkodliwych substancji i drobnoustrojów;
- wybiórczo przyjmuje ze środowiska zewnętrznego różne substancje i je do niego
oddaje;

7. Rodzaje transportów przez błony biologiczne

a. transport bierny
- dyfuzja prosta - polega na transporcie substancji zgodnie z gradientem stężeń,
bez udziału energii. W ten sposób przemieszczane są gazy (O2, CO2), H2O,
mocznik.
- dyfuzja ułatwiona - zachodzi zgodnie z gradientem stężeń, bez udziału energii
za pośrednictwem białek przenośnikowych lub kanałów jonowych
b. transport czynny
- zachodzi wbrew gradientowi stężeń, dlatego wymaga dostarczenia energii
pochodzącej z hydrolizy ATP. W transporcie tym do przenoszenia substancji
niezbędne są białkowe przenośniki tak zwane pompy jonowe, których
przykładem jest pompa sodowo-potasowa.

8. Osmoza
Odmiana dyfuzji prostej. Polega na przenikaniu wody przez błonę biologiczną. Woda
przenika z roztworu o mniejszym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o
większym stężeniu do momentu wyrównania stężenia po obu stronach błony.

9. Budowa jądra komórkowego

10. Funkcje jądra komórkowego
- kontrolowanie przebiegu większości procesów życiowych komórki
- powielanie i przekazywanie materiału genetycznego DNA do komórek
potomnych

11. Budowa mitochondriów

12. Funkcje mitochondriów

- zachodzą w nich główne etapy oddychania tlenowego
- miejsce uwalniania energii, która jest potem magazynowana w ATP

13. Budowa rybosomów

14. Funkcje rybosomów

- syntezują białka na podstawie informacji zawartej w sekwencji RNA.
rozszyfrowuje informację genetyczną zawartą w mRNA i przekłada ją na białko w
procesie translacji.
15. Budowa aparatu Golgiego
Tworzy go zespół spłaszczonych cystern otoczonych pojedynczą błoną.

16. Funkcje aparatu Golgiego

- modyfikuje tłuszcze i białka
- pakuje białka i tłuszcze, a następnie kieruje je do miejsca ich przeznaczenia

17. Budowa lizosomów

To niewielkie pęcherzyki otoczone błoną. Zawierają enzymy trawienne

18. Funkcje lizosomów

Trawią cząstki pokarmowe i uszkodzone organelle.

19. Wakuole
Są organellami występującymi w komórkach roślin, grzybów oraz niektórych protistów.
To pęcherzyki wypełnione płynem i otoczone pojedynczą błoną.

20. Funkcje wakuol

- magazynuje wodę i inne związki np. białka
- drobne wakuole pochłaniają, trawią i usuwają różne substancje

21. Mitoza
Podział komórki, w którego wyniku powstają dwie komórki potomne. Każda komórka
potomna zawiera taki sam zestaw chromosomów, co komórka macierzysta.

22. Przebieg mitozy

a. profaza - pierwszy etap podziału jądra komórkowego. Podczas profazy
następuje stopniowa kondensacja chromatyny w chromosomy. Zaczyna się
tworzyć zbudowane z mikrotubul wrzeciono podziałowe (kariokinetyczne). W
komórkach zwierząt i roślin niższych centrosomy oddalają się od siebie, a
między nimi rozciągają mikrotubule. Spada też tempo syntezy RNA i białka.
 b. prometafaza - stadium to obejmuje rozpad osłonki jądrowej i zanik jąderka.
Chromosomy łączą się z mikrotubulami wrzeciona podziałowego w miejscach
zwanych kinetochorami i przemieszczają do płaszczyzny równikowej komórki.
Takie mikrotubule nazywane są mikrotubulami kinetochorowymi. Z kolei
mikrotubule nie kinetochorowe łączą ze sobą dwa bieguny wrzeciona.
Przemieszczenie chromosomów do płaszczyzny równikowej komórki kończy
prometafazę. Na biegunach wrzeciona promieniście ułożone krótkie mikrotubule
tworzą obszar zwany astrosferą.
c. metafaza - etap podziału jądra komórkowego, podczas którego chromosomy
układają się w płaszczyźnie równikowej wrzeciona podziałowego, tworząc tzw.
płytkę metafazową. Umożliwia to uporządkowany podział materiału
genetycznego między dwie powstające komórki potomne.
d. anafaza - podczas tego stadium następuje rozchodzenie się chromatyd – po
podziale łączącego chromatydy centromeru rozdzielają się one i jako nowe
chromosomy zostają odciągnięte do dwóch biegunów wrzeciona podziałowego.
e. telofaza - końcowa faza podziału jądra komórkowego, w której organizują się
jądra potomne. Chromosomy wydłużają się i ulegają dekondensacji, co
powoduje, że przestają być widoczne pod mikroskopem. Rozpoczyna się
synteza rRNA, co zapoczątkowuje powstanie jąderka. Odtwarza się otoczka
jądrowa, zanika wrzeciono podziałowe, a jego elementy biorą udział w tworzeniu
wrzeciona cytokinetycznego, a następnie w tworzeniu cytoszkieletu w nowo
powstałych komórkach.

23. Mejoza
Podział komórki, w którego wyniku powstają cztery komórki potomne. Każda z
komórek potomnych otrzymuje zestaw chromosomów zredukowany o połowę w
stosunku do komórki macierzystej.

24. Przebieg mejozy

a. Profaza I:
- Chromatyna ulega kondensacji do postaci chromosomów
- Chromosomy homologiczne, układając się w pary tworzą biwalenty, czyli parę
połączonych ze sobą chromosomów (homologicznych). Nazywamy to też Tetradą
chromatyd
- Między chromosomami homologicznymi wchodzącymi w skład biwalentu może zajść
crossing-over
- Chromosomy homologiczne w biwalentach rozdzielają się
- Zanikają otoczka jądrowa i jąderko. Tworzy się wrzeciono podziałowe
b. Metafaza I:
- Chromosomy osiągają maksymalny stopień kondensacji
- Pary chromosomów homologicznych układają się w płaszczyźnie równikowej komórki
c. Anafaza I:
- Następuje rozdzielenie chromosomów homologicznych
- Włókna wrzeciona podziałowego, skracają się, odciągają chromosomy do
przeciwległych biegunów komórki
d. Telofaza I :
- Struktura chromosomów częściowo rozluźnia się
- Odtwarzają się już otoczka jądrowa oraz jąderko
- Zachodzi cytokineza
e. Profaza II:
- Chromatyna ulega kondensacji do postaci chromosomów. Każdy z chromosomów
składa się z dwóch chromatyd
- Zanikają otoczka jądrowa oraz jąderko
- Formuje się także wrzeciono podziałowe
f. Metafaza II:
- Chromosomy osiągają maksymalny stopień kondensacji
- Chromosomy połączone z włóknami wrzeciona podziałowego układają się w
płaszczyźnie równikowej komórki w płytkę metafazową
g. Anafaza II:
- Chromosomy rozdzielają się na dwie chromatydy, każda staje się chromosomem
potomnym
- Włókna wrzeciona podziałowego skracają się i odciągają chromosomy potomne do
przeciwległych biegunów komórki
h. Telofaza II:
- Następuje rozluźnienie chromosomów do postaci włókien chromatynowych
- Odtwarzają się otoczka jądrowa oraz jąderko
- Zanika wrzeciono podziałowe. Zachodzi cytokineza