LİDERLİK VE MOTİVASYON KURAMLARI

Birey:Topumsal yaşamda belirli bir statüsü olmayan insandır.

Kişilik:Bir bireyi diğer bireylerden ayıran özelliklerin tümüdür.
Toplum:Grup ve insanların oluşturduğu bir sosyal sistemdir.
Kültür:İnsanların ihtiyaçlarını gidermek için meydana getirdikleri
maddi ve manevi her şeydir.
Örgüt kültürü:Örgüt içi normlara sımsıkı bağlılıktır.
*Örgüt Kültürü:Örgütsel yaşamda yer alanların kendilerine
aşılanmış inanç ve değerlerini ifade eden bir kavramdır.
Norm:Kuraldır.Kurallar ikiye ayrılır.Yazılı kurallar- Yazılı olmayan
kurallar
Yazılı Kurallar:Kanun-tüzük-anayasa-yönetmelik-yönerge
Yazılı olmayan Kurallar:Örf,adet,gelenek,görenek,değer -
yargılar ve inançlardır.
Sosyal Norm:Toplum içinde hangi davranışın uygun,hangisinin
uygun olmadığını belirleyen kurallar bütünüdür.
*Statü:Bir kişinin sosyal sistem içindeki mevkiyi ve bu mevkinin
belirlediği hak ve görevleri ifade eder.
*Statü:İnsanların toplumsal ya da örgütsel yaşamda işgal
ettikleri,yer ,mevki ya da pozisyondur.
*Rol:Statü gereği beklenilen davranışlarımızdır.
*Görev:Kanunların ve sosyal yaşan kurallarının (ahlaki
kurallar,örfler,adetler,gelenek ve göreneklerin)yerine
getirilmesini gerekli gördüğü yükümlülüklerin tümüne denir.
*Sorumluluk:Bağlı olduğu kimselere hesap verme ya da
görevleri başarma yükümlülüğüdür.
Ahlak:İyiyi kötüyü güzeli çirkini birbirinden ayıran kurallar
dizisidir.
İş Ahlakı:Çalışma yaşamında davranışlara yön veren ahlaki
kurallar ve standartlardır.
Güç:Başkalarını etkileyebilme kapasitesidir.
**Örgütsel değişme:Örgütün mevcut durumdan daha iyi bir
duruma gelmesidir.
*Otorite:Emir verme ve emrin gereklerini bekleme hakkıdır.
Yetki:Yasal güçtürYetkin varsa otoriten vardır.Otorite yetkinin
içindedir.

*İletişim:Bir bilginin,duygunun,düşüncenin karşılıklı söz veya

sözsüz aktarılması sürecidir.
Alıcı-gönderici-mesaj ve bu mesajın gönderildiği kanal gereklidir.
İletişim süreci aşağıdaki gibidir.

Etkileme:Karşımızdaki insanların tutum ve davranışlarını onların

kabulleneceği bir düzeyde değiştirme girişimidir.
İkna:İknada zorlama yoktur.Razı olmalarını sağlama sürecidir.
Motivasyon:İnsanları işlerini iyi yapabilmeleri için onlarda güç
ve enerji yaratma sürecidir.
İş tatmini:İşten duyulan memnuniyet ve memnuniyetsizlik
derecesidir.
Çatışma:Çöküş,anlaşmazlık durumudur.İki veya daha fazla kişi
ve grup arasındaki çeşitli kaynaklardan doğan anlaşmazlık
durumudur.
Örgüt iklimi:Örgütün iç çevresinin katlanılabilirlik derecesidir.
Toplumsal İklim:Toplumda sağlıklı ilişkiler kurulmasıdır.
*Karar Verme:Seçim ya da tercih sürecidir.Seçim yapma
işlevidir.
*:Bir çok kişinin bilinçli bir şekilde oluşturduğu güç ve eylem
birliğidir.*Biçimsel kurallara göre düzenlendiği yapıya
denir.*Teşkilatlanmış insan topluluğudur.
Bir insan topluluğunun Örgüt olabilmesinin temel şartları;
 ROL
 FAALİYET
 YETKİ
 VE SORUMLULKLARIN BELİRLENMESİ.

**Misyon:İşetmenin var olma nedenidir.Tespit edilen vizyona

ulaşmak için yapılması gereken tüm görev ve faalliyetlerdir.
**Vizyon:İşletmenin uzun dönemde gerçekleşmeyi hedeflediği
sonuçları ifade etmektedir.Yapılması gereken görev ve
faaliyetlerdir.Verilmiş çerçevenin dışına çıkmaktadır.Bireyleri
heyecanlandıran zihinsel tasarımlardır.
Kriz Yönetimi:Örgütleri ortaya çıkabilecek krizlere karşı hazırlıklı
kımak.
Strateji:İşletmenin ana hedeflerini ulaşmak için uyulması
gereken temel ilke ve kuralların tümüdür.
Stratejik Yönetim: İşletmenin amaç ve hedeflerine hangi
yöntemlerle ulaşacağını belirleme sürecidir.
İşletmelerin zarara uğramalarını önleyen bir yönetim tekniğidir.
Yönetim:İnsanları idare etme sanatıdır.
Yönetici:Kar ve riski başkalarına ait olmak kaydıyla işletmeyi
hedeflerine ulaştıran kişidir.
**Lider: Grubun amacını belirleyen,grup içi iletişimi sağlayan
yaratıcı,örgütleyici ve düzenliyici kimsedir.
**Liderlik: Grup ve toplum için amaç ve hedefler belirleyip,bu
amaç ve hedefler doğrultusunda onları etkileyip harekete
geçirme yeteneğidir.
İşletmelerde liderlik: İşgörenleri işletmenin amaç ve hedefleri
doğrultusunda toplayıp onların verimli olmalarını sağlamadır.
SORU:Liderler neden zorlayıcı yolları kullanmazlar?
Grupları etkiler ve ikna ederler. Bu nedenle zorlamalarına
ihtiyaç yoktur.
*SORU:Liderlik düşüncesi nedir?
-Grupların,işletmelerin ve toplumların
gelişmelerini,değişmelerini,ilerlemelerini sağlayan güçler
vardır.Bu güçlerin başında liderler gelmektedir.Liderlerin iç
dinamikleri, ruhsal yapıları,tutum ve davranışları normal
insanlardan farklıdır.Bu farklılık onları liderlik konumuna
getirmektedir.
*SORU:Her yönetici lider midir?
Değildir.Her yöneticinin liderlik vasfı olmayabilir. Liderlerin iç
dinamikleri, ruhsal yapıları,tutum ve davranışları normal
insanlardan farklıdır.Bu farklılık onları liderlik konumuna
getirmektedir
Liderlik birileri tarafından ortaya çıkarılan bir olgu
değildir.Grupta tarafından kişiye verilen bir özelliktir.
*SORU:Liderlik neden dünyada en çok kitap ,makale yazılan
konudur?
Çok belirsiz,gizelmi bir konu olduğu ve tam anlaşılamadığı için
sürekli yazılar yazılıyor.
İnsanlar merak etmişler.
Liderlik Düşüncesi:
1-Liderler ne zaman,nasıl ve nerede ortaya çıkmaktadır?
2-Liderler çocukluklarından itibaren lider olacaklarını biliyorlar
mı?
3-Liderler hangi köy,şehir yada bölgeden çıkarlar?
4-Liderler hangi okullarda okurlar?
5-Liderler hangi fakültelerde ,bölümlerde okuyup kendilerini
geliştirirler?
6-Yaşayacakları ilişki ve olaylar daha önceden programlanmış
mı?
7-Liderler hangi meslekteki anne ve babaların çocuklarıdır?
8-Liderlerin okullardaki başarıları hangi düzeydedir?
9-Liderlerin sosyo-ekonomik durumları nasıldır?
10-Liderler tesadüf sonucu mu yoksa bilinçli mi bulundukları
konumlara gelirler?
11-Liderlerin liderlik özellikleri hemen mi yoksa ilişki ve
olaylara bağlı olarka mı ortaya çıkar?
12-Liderlerin fiziksel özellikleri nasıldır?
( esmer,sarışın,kumral,uzun,kısa,zayıf,şişman)
13-Kendileri mi yoksa diğer insanlar mı onları lider konumuna
getirmektedir?

Liderlik düşüncesinin gelişim süreci: (BAŞLIK OLARAK İKİNCİ

QUİZDE YADA VİZEDE SORULABİLİR) ( başlık olarak bileceğiz.)
QUİZ 2 Hangi konulardan çıkacak?
 Temel Kavramlar
 Liderlikle eş anlamda kullanılan kelimeler
 Liderlik kuralları
 Güç biçimleri
 Liderliğin vazgeçilmezleri
 Liderliğin gelişim süreci
 Liderliği olumsuz yönde etkileyen faktörler
SORU 1: Aşağıdakilerden hangisi liderlik düşüncesinin gelişim
sürecinde yer alır? Ya da yer almaz?
1-Kişil Kriterlerini Ön Plana Alan Dönem:Büyük adamlar
doğarlar sonradan olmazlar.Bu dönemi / Büyük Adam Teorisi’ ve
‘Kişilik Özelliklerine Ağırlık Veren Teori’olarak ikiye ayırmak
mümkündür.
2-Etkileme Gücünü Temel Alan Dönem: Liderin etkileme gücü
üzerinde durulmuştur.
3-Davranış Kriterine Önem Verme Dönemi: Liderin sergilediği
davranışlar üzerinde durulmuştur.
4-Durumsal Dönemi: (ÖNEMLİ) ***ZAMAN ve ŞARTLAR lideri
belirleyen faktörler olarak belirlenmiştir. Kişinin doğru zamanda
ve doğru yerde ortaya çıkarak grup ve toplumun ihtiyaçları
gidermesi olarak kabul edilir.
5-Beklentinin Liderlikte Önemli Olduğu Dönem: Liderlerin
birden fazla davranış, kişisel nitelik, etki ve durumsal faktöre
bağlı ve beklenilir olduğunun kabul edildiği dönemdir.
6-Ticari İlişkileri Başlatıcı ve Devam Ettirici Dönem: Liderler ve
takipçileri arasında ticari ilişkilerin olduğu dönem olarak kabul
edilir. Liderin ticari ilişkileri başlatıcısı ve devam ettiricisi olması
önemlidir.
7-Rol Geliştirme Dönemi: Lider ve takipçileri rolleri tanımlanır
ve bazı durumlarda liderin izleyenlerin rolüne geçtiği açıklanır.
8-Kültür Dönemi: Kişiler kurumsal kültürü oluşturmada
güçlerine göre liderlik konumuna gelebilirler.
9-Değişim Dönemi: Liderler kurumsal yapılarda vizyon
oluşturmaları, çalışanların katılımlarını sağlamaları ve yetki
devrini gerçekletirmeleri gerekmektedir.
SORU 2: Aşağıdakilerden hangisi liderliğin temel taşlarından
biridir? Ya da değildir?
1-Takipçiler arasında (cinsiyet) ayrım yapmama:
2-İletişimci olma
3-Amaç ve hedefeler belirleme
4-Demokratik ve Eşitlikçi olma
5-Yönetimsel Bazda Duyarlı ve Seçici olma
6-Yönetimsel Süreçte İnsani Değerlere Bağlı olma:
7-Sabırlı ve Kararlı olma:
8-Ekip Çalışmasına Önem Verme:
LİDERLİĞİN AYNI ANLAMDA KULLANILAN KAVRALMARDAN
FARKI
A-KOMUTAN LİDER FARKI
B-CEO VE LİDER FARKI***(ÖNEMLİ)***
CEO:İşletmenin misyonunu ve vizyonunu belirleyerek
işletmenin sahipleri yararına faaliyetleri düzenlerler.
C-YÖNETİCİ VE LİDER FARKI:
**SORU 3:YÖNETİCİ VE LİDER ARASINDAKİ FARK NEDİR?
(KESİN SORUN VAR)***
D-BAŞKAN VE LİDER FARKI*** (ÖNEMLİ)***
BAŞKAN: BİÇİMSEL YETKİ YOLUYLA pozisyona atanmış olup
olaylar üzerinde pek denetimi olmayan kimselerdir.
E-ŞEF VE LİDER FARKI
F-POPÜLER KİŞİ VE LİDER FARKI

LİDERLİK KURALLARI
SORU 4: AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ LİDERLİK
KURALLARINDAN BİRİDİR? YA DA DEĞİLDİR?
KİŞİ;
 Kendini tanımalı ve geliştirmeli
 Yeterli bir bilgiye sahip olmalı
 Sorumluluk duygusunda sahip olmalı
 Amaç ve hedefler belirlemeli
  Yerinde kararlar vermeli
 Hak, Hukuk ve Adaleti Yönetim Tarzının Temel taşları
olarak kabul etmeli
 Kişi değişim sürecini normal karşımalı
 Her zaman bir Lider gibi davranmalı
 Zorluklarla mücadele etmeyi bilmeli
 Cesaretli, sabırlı ve kararlı olmalı
 Analitik düşünebilmeli:
ANALİTİK DÜŞÜNME:Herhangi bir konunun ,bir nesnenin bir
düşünce veya gerçeklikte kurucu parçalarına ayrılmak yoluyla
yapısının,işleyişinin ve gelişim yasalarının ortaya konması
yöntemidir.
 Amaç ve hedefler belirlenmeli
 Otantik özelliği sahip olmalı (Otantiklik, kişinin
düşüncelerini, duygularını ve inançlarını içinden geldiği
şekilde karşısındakilere sunmasıdır. Dürüstlük içi dışı bir
olmak
SORU 5: LİDERLİK İÇİN VAZGEÇİLMEZLERİ (YASALAR)
1-Liderlik yeteneği, bir kişinin etkinlik düzeyini belirler.
2-Liderliğin ölçüsü etkilemedir.
3-Liderlik her gün gelişen bir süreçtir.
***NOT: Liderlik bir defa gelişen süreçtir.
4-Liderlik, Takipçileri için bir seyir haritası çıkarmaktadır.
5-Gerçek Lider konuştuğu zaman herkes dinler.
***NOT: Gerçek lider konuştuğu zaman herkes susar.
6-Güven, liderliğin temelidir.
Karakter güveni imkanlı kılar.
7-İnsanlar doğal olarak kendilerinden güçlü olam liderleri
izlerler.
8-Liderler her şeyi bir liderlik sezgisiyle değerlendirirler.
**önemli***Bir lider, durumu tahmin edip sezgisel olarak nasıl
hareket etmesi gerektiğini bilmelidir.
9-Liderlik bir çekim gücüdür.
10-Liderler kendilerinden yardım istenmeden gönül
kazanırlar.İnsanların duygularını harekete geçirmedikçe,onları
etkilemek mümkün değildir.Çünkü kalp,beyinden önce
gelir.insanların önce kalplerini kazanmak gerekir.
***NOT: Soruda şık şöyle değiştirilebilir; Liderler kendilerinden
yardım istediklerinde gönül kazanırlar gibi .

11-Bir liderin potansiyeli kendisine en yakın olanlar tarafından

belirlenir.
12-Yalnızca kendilerinden emin olan liderler başkalarına yetki
verirler.
13-Bir lideri yetiştirmek için başka bir lidere ihtiyaç vardır.
***NOT: Soruda şık şöyle değiştirilebilir Bir lideri yetiştimek için
başka bir lidere ihtiyaç yoktur
14-İnsanlar liderlerle ortak olur,ardından vizyon gelir.
15-Liderler ekibin kazanacağı bir yol bulurlar.
16-Karar anı bir liderin en iyi arkadaşıdır.
Yanlış karar aldığında senin liderliğin sorgulanır. O yüzden çok
önemlidir.
Karar:Seçenekler içinde tercihte bulunmaktır.
**NOT:Önce vizyon arkasından lider gelir ( yanlış şık )
17-Bir lider öne çıkmaktan vazgeçmelidir.
***NOT:Bir lider öne çıkmaktan vazgeçmez.Bir lider öne
çıkmalıdır.
18-Ne yaptığınız ve ne yöne gittiğiniz kadar bunu ne zaman
yaptığınızda önemlidir.
19-Gelişimi artırmak için takip edenleri yönetin-gelişimi
katlamak için liderleri yönetin
20-Bir liderin varlığını sürdüren değeri ardından gelen şeylerle
ölçülür.
-Atatürk’ün liderliğini Cumhuriyeti kurmasından , devrimleri
yapmasından ,ekonomi, ticaret ve eğitime verdiği önemden
anlıyoruz.
SORU 6: LİDERİN BAŞARISINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN
FAKTÖRLER (BAŞLIK OLARAK BİLİNMELİ) biridir ya da değildir?
1-Çatışmaları yok saymak ve takipçilerin cesaretini kırmak
Şıklara yazabilir***NOT***Yok saymamak
2-Takipçilerine (çalışanlarına) insani değerlerle yaklaşmamak
Şıklara yazabilir***NOT***yaklaşmak
3-Takipçilerine (Çalışanlarına) empatik yaklaşmamak
Şıklara yazabilir***NOT***yaklaşmak
Lider ve yönetici bu konularda şartsız empatik yaklaşmalıdır.
a-ölüm b-hastalık c-nişanlanma d-evlenme e-boşanma
4-Ruhsal açıdan olgun davranmamak
5-Takipçilerin içinden yeni liderlerin yetişmesini engellemek
6-Kişsel menfaatlerini ön planda tutmak
Şıklara yazabilir***NOT***tutmamak
7-Değişime direnmek
8-Gündemi takip etmemek
9-Yeni hedefler belirleyememek
Şıklara yazabilir***NOT***belirlemek
10-Başarıyı Ödüllendirmemek ya da ödüllendirmede yanlı
davranmak
Şıklara yazabilir***NOT***Ödüllendirmek ya da yanlı
davranmamak
11-Yaptığı hatalarda ısrar etmek
12-Sahip olduğu gücün arkasına sığınıp her istediğini yapmak
13-Onaylayıcıların etkisinde kalmak (dalkavukların etkisinde
kalmak)
LİDERLİK SÜRECİNDE KULLANILAN GÜÇ
1-RESMİYETE DAYALI GÜÇ (POZİSYONA): Makam mevki
pozisyona dayalı güçtür.
Örneğin: Müdür, amir
2-UZMANLIĞA DAYALI GÜÇ: Bilgi ve tecrübesine dayalı güçtür.
Kurmaylar, ceolar, hukuk danışmanları, ekonomik danışmanlar,
avukatlar.
3-BEĞENİYE (KARİZMAYA) DAYANAN GÜÇ: Kişinin aurasından
etkileme gücüne dayanan güçtür. Ataürk’ün karizmatik gücünün
gözlerinde olduğunu söylemişlerdir.
4-ÖDÜLLENDİRMEYE DAYALI GÜÇ: İşletmenin amaç ve
hedeflerine uygun hareket edildiğinde kullanılan güçtür.
Prim, ara zam, terfide önem rol üstlenme vs
5-ZORLAMAYA (CEZALANDIRMAYA) DAYALI GÜÇ
İşletmenin amaç ve hedeflerine aykırı davranıldığında kullanılan
güçtür.
İşe son verme, eleştirme, başka göreve atma, ücret artışı
yapmama
------------------------------QUİZ 2 BURAYA
KADAR-------------------------------
 LİDERLİK KURAMLARI
1-Özellikler kuramı
2-Davranışsal Liderlik kuramları
3-Modern Liderlik kuramları
4-Liderliğe yeni yaklaşımlar
1-Özellikler kuramı: Liderliği, kişinin farklı psikolojik ve fiziksel
özelliklerine göre açıklamaktadır.
SORU 7: Özellikler kuramı aşağıdaki hangi özelliklere göre
lideri açıklar?
Cevap: Psikolojik ve fiziksel özelliklerine göre
Soru seçeneklerine psikolojik ve fizyolojik yazabilir.
Başka bir şekilde SORU: Özellikler kuramı liderliği hangi
özelliklere dayanarak açıklamaktadır?
Cevap: Psikolojik ve fiziksel özelliklerine göre
Soru seçeneklerine psikolojik ve fizyolojik yazabilir.

İnsanlar, tarihin var olmasından beri liderlerin lider olmalarını

sağlayan özelliklerini hep merak etmiş ve bu özellikleri
belirlemek için sürekli araştırma ve inceleme yapmışlardır.
Dolasıyla ilk liderlik araştırmaları, kişisel özellikler üzerinde
yapılmıştır.
Liderlerin doğuştan sahip oldukları yeteneklerle daha sonraki
yıllarda kazandıkları bazı nitelikler liderliğin temelini oluşturur .
Kişisel özellikler:
 Yaş
 Boy
 Zekâ
 Olgunluk
 Doğruluk
 Kararlılık
 Bilgi
 İleriyi görebilme
 Cinsiyet
 Kişler arası ilişki kurma yeteneği
 İnsiyatif sahibi olma
 Açık sözlülük
 Hissel olgunluk
 Dürüstlük
 Kendine güvenebilme
 Güzel konuşma yeteneği
 Başkalarına güven verebilme
 Samimiyet
**SINAVDA BU GRUPLARA DİKKAT**:Başaralı -başarısız
liderleri birbirinden ayırmada 4 önemli özellik
bulunmaktadır.
1-Fiziksel Özellikleri:Cinsiyet,boy,yaş,ağırlık ve dış görünüş
gibi nitelikleri kapsayan niteliklerin en büyük
özelliği ,objektif olarak tanımlarının ve ölçümlerinin
yapılabilmesinidir.
SORU 8: Özellikler kuramına göre aşağıdakilerden
hangisi fiziksel niteliklerden biridir ya da değildir?
Atatürk 1.60 boyunda bir liderdir.
2-Zihinsel Nitelikler: