Zapalenie płuc (pneumonia)

Mgr Joanna Wątroba

Zapalenie płuc (pneumonia) należy do ostrych zakażeń układu oddechowego, to stan zakażenia
miąższu płucnego obwodowo od oskrzelików końcowych.

 Zapadalność: 5-11/1000

 Śmiertelność ok.1%,

wśród hospitalizowanych 5-10%,

 Umieralność 0.01% (10/100 000 )

 Zapadalność na wewnątrzszpitalne zapalenie płuc: 5/1000 hospitalizowanych

Zapalenia płuc można podzielić według etiologii

q bakteryjne

q wirusowe,

q grzybicze,

q pasożytnicze.

q aspiracyjne ( zachłystowe )

W zależności od zmian anatomicznych zapalenie płuc można podzielić na:

jednoogniskowe (płatowe, płacikowe)

wieloogniskowe

odoskrzelowe

śródmiąższowe.

W zależności od
miejsca nabycia infekcji, na:

zapalenia pozaszpitalne - środowiskowe

szpitalne rozwijające się po ponad 48 godzinach od chwili przyjęcia do szpitala.

Patogeny

Streptococcus pneumoniae (najczęstsza przyczyna zapaleń płuc), Haemophilus influenzae,

Staphylococcus aureus, Gram-ujemne bakterie i bakterie beztlenowe.

Atypowe patogeny to: Mycoplasma pneumoniae

Chlamydia pneumoniae, Legionella sp. oraz wirusy grypy i paragrypy.

Najczęściej chorują dzieci poniżej 5 roku życia i ludzie starsi powyżej 65 roku życia.
Około 1O% chorujących na zapalenia pozaszpitalne wymaga hospitalizacji.

Zapalenia szpitalne występują u 1-4% hospitalizowanych pacjentów.

Największa zapadalność, do 20%, występuje w ośrodkach intensywnej terapii.

CZYNNIKI RYZYKA ZAPALENIA PŁUC

Wiek > 65 lat

Pobyt w domu opieki

Alkoholizm

Choroby towarzyszące: POChP, ch. serca, wątroby, nerek, cukrzyca

Podejrzenie aspiracji

Niedawna hospitalizacja

Objawy kliniczne zapalenia płuc to:

PZP zaczyna się ostrymi objawami

 gorączka , zwykle > 38 C

 dreszcze, poty

 duszność

 kaszel z odksztuszaniem

 ból w klatce piersiowej

 bóle głowy, czasami zamroczenie.

Badania

laboratoryjne

 morfologia krwi

 badania biochemiczne

 stężenie białka C- reaktywnego (CRP)

 ocena utlenowania krwi

 OB

 RTG klatki

 Badania mikrobiologiczne

 Bronchoskopia

Leczenie
antybiotykoterapia

niepalenie tytoniu

odpoczynek

picie dużych ilości płynów

W leczeniu szpitalnym podajemy tlen pod kontrolą SaO2

Powikłania zapalenia płuc:

posocznica;

ropniak opłucnej, ropień płuca;

ostra niewydolność oddechowa;

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;

zapalenie wsierdzia;

zapalenie stawów;

ropnie przerzutowe w nerkach lub mózgu10

Pielęgnowanie

Problemy pacjentów z zapaleniem płuc:

 dreszcze, wysoka gorączka,

 kłucie w klatce piersiowej w czasie kaszlu,

 duszność i sinica, płatowe zapalenie płuc

 opryszczka wargowa,

 uczucie rozbicia,

 bóle głowy i mięśni,

 nieżyt błony śluzowej nosa, spojówek, śródmiąższowe zapalnie płuc

 suchy, męczący kaszel.

Pielęgnacja pacjenta

Pielęgnacja pacjenta — adekwatna do rozpoznanych problemów — polega na:

1) dostarczaniu pełnowartościowego powietrza:

• częste wietrzenie pomieszczenia,

• nawilżanie powietrza

• podawanie tlenu o zleconym przepływie przez maskę lub „wąsy”,

2) wysokim ułożeniu w łóżku, w celu zwiększenia pojemności życiowej płuc, zastosowaniu
udogodnień, zapobieganiu zsuwaniu się pacjenta,

Pielęgnacja pacjenta

3) pozostawieniu chorego w łóżku, działaniach przeciwgorączkowych:

• zmiana bielizny osobistej i pościelowej, zmywanie ciała,

• podawanie dużej ilości płynów do picia,

• podawanie leków obniżających temperaturę,

• stosowanie okładów na czoło,

• dostarczanie kaczki lub basenu do łóżka,

• pokrywanie zapotrzebowania energetycznego,

• dbałość o toaletę jamy ustnej,

Pielęgnacja pacjenta

4) pouczaniu o zachowaniu się w czasie kaszlu i odksztuszania:

• stosowanie chusteczek jednorazowych, gromadzenie zużytych chusteczek,

• obserwacja odkrztuszonej treści,

• dokumentowanie rodzaju kaszlu,

• pomiar temperatury i tętna,

5) dokumentowaniu sposobu oddychania chorego,

6) zabiegach kinezyterapeutycznych stosowanych w zapaleniu płuc:

• inhalacje lub leki wykrztuśne i rozrzedzające wydzielinę,

• stosowanie drenażu ułożeniowego,

• nacieranie i oklepywanie pleców,

• odksztuszanie lub odsysanie wydzieliny,

• ćwiczenia oddechowe,

Pielęgnacja pacjenta

7) uaktywnianiu pacjenta w łóżku, dbałość o regularne wypróżnienia,

8) zapewnieniu spokoju fizycznego i psychicznego,

9) podawaniu leków przeciwkaszlowych przed snem, zabezpieczaniu organizmu przed ubocznymi

skutkami terapii antybiotykowej.

Problemy pielęgnacyjne

Problem pielęgnacyjny :
Gorączka powyżej 38,5 z towarzyszącymi dreszczami i nasilonym poceniem się spowodowana
procesem chorobowym

Cel opieki :- obniżenie ciepłoty ciała do wartości fizjologicznych

Planowane działania

 podanie zwiększonej ilości płynów do picia ( częste przepijanie małymi porcjami)

 stosowanie chłodnych okładów na głowę

 ubranie chorego w lekką przewiewną bawełnianą piżamę

 okrycie lekką przewiewną kołdrą

 utrzymanie odpowiedniej temperatury (ok.20*) i wilgotności na Sali

 Podanie leków p/gorączkowych zgodnie ze zleceniem lekarza

 kontrola temperatury ciała i odnotowanie wyników w karcie opieki indywidualnej i karcie

gorączkowej

 natłuszczenie spierzchniętych warg

 Problem pielęgnacyjny

Dreszcze spowodowane wysoką temperaturą ciała

• Cel opieki

Obniżenie ciepłoty ciała

Postępowanie pielęgniarskie

 Podawanie zwiększonej ilości płynów do picia

 Stosowanie okładów ochładzających na czoło, okolice pachwinowe, pachowe, karku

 Kontrola temperatury ciała

 Podanie leków na zlecenie lekarza obniżających temperaturę ciała

 Pomiar temperatury ciała i jej udokumentowanie

 Poinformowanie pacjentki o konieczności pozostania w łóżku

 Zastosowanie lekkiego okrycia pacjenta

 Higiena pacjenta i toaleta jamy ustnej

 Zmiana bielizny pościelowej i osobistej

 Problem pielęgnacyjny

Pocenie się z powodu podwyższonej temperatury

 Cel opieki

Zapewnienie higieny ciała

Postępowanie pielęgniarskie
  Pomoc w wykonywaniu toalety ciała

 Zmiana bielizny pościelowej, osobistej

 Itd….

 Problem pielęgnacyjny :Utrudnione oddychanie spowodowane procesem zapalnym w

miąższu płucnym

 Cel opieki :Ułatwienie oddychania, zmniejszenie duszności

Planowane działania

ułożenie chorego w pozycji wygodnej- wybranej:

 wysokiej ( Fowlera)

 półwysokiej ( Semi Fowlera)

 wysokiej z pochyleniem do przodu

 półwysokiej bocznej na boku nie objętym stanem zapalnym

 zapewnienie prawidłowego mikroklimatu na sali

padanie tlenu na pisemne zlecenie lekarza

częsta zmiana bielizny osobistej i pościelowej

oszczędzanie wysiłku poprzez, pomoc w wykonaniu toalety ciała.

zapewnienie diety lekkostrawnej

obserwacja regularności wypróżnień

pouczenie chorego o sposobach ułatwienia oddychania poprzez naukę gimnastyki oddechowej

wykonanie inhalacji wykonanie drenażu ułożeniowego

oklepywanie i pomoc przy odkrztuszaniu

zapewnienie ciszy i spokoju co zmniejsza poczucie duszności

 Problem pielęgnacyjny :Kaszel wilgotny z odksztuszaniem wydzieliny, spowodowany ostra

fazą procesu chorobowego.

 Cel opieki :ułatwienie odksztuszania zapewnienie higieny odpluwania

Planowane działania

nauczenie i zachęcenie do gimnastyki oddechowej przez 5-10 min. co 1, 2 godziny i kaszlu z

odpluwaniem wydzieliny

częste pojenie w małych ilościach

stosowanie inhalacji i drenażu ułożeniowego

oklepywanie klatki piersiowej

zmiana pozycji ułożeniowej

pouczenie chorego, aby zasłaniał usta i nos w czasie kaszlu, używając tylko chusteczek
jednorazowych lub ligniny oraz nie połykał wydzieliny-

usuwanie miski nerkowatej ze zużytą ligniną

podawanie choremu przegotowanej wody z dodatkiem środka antyseptycznego do płukania jamy

ustnej

obserwacja charakteru odksztuszanej wydzieliny

 Problem pielęgnacyjny:

Problem pielęgnacyjny:

Brak samodzielności w utrzymaniu higieny osobistej jamy ustnej i otoczenia chorego

 Cel opieki :stworzenie sprzyjających warunków otoczenia, pomoc w utrzymaniu higieny

ciała

Planowane działania

wykonanie toalety porannej i wieczornej całego ciała chorego w łóżku lub udzielenie pomocy przy
jej wykonaniu,

mycie zębów miękką szczoteczką po każdym posiłku,

pędzlowanie jamy ustnej roztworem Boraxu z gliceryną,

natłuszczanie ust maścią witaminową.

 Problem pielęgnacyjny

Możliwość powstania odleżyn z powodu unieruchomienia i otyłości

 Cel opieki

Zapobieganie powstaniu odleżyn

Postępowanie pielęgniarskie

 Zmiana pozycji co 2 godziny

 Zaopatrzenie w materac przeciwodleżynowy

 Natłuszczanie miejsc narażonych na powstanie odleżyn

 Masaż miejsc narażonych na powstanie odleżyn

 Problem pielęgnacyjny

Brak możliwości samodzielnego korzystania z toalety z powodu ograniczeń ruchowych

 Cel opieki

Stworzyć warunki do zaspakajania potrzeb fizjologicznych

Postępowanie pielęgniarskie
  Pomoc przy korzystaniu z toalety

 Zaopatrzenie pacjentki w basen

 Zapewnienie intymności podczas oddawania moczu, stolca

 Problem pielęgnacyjny

Dyskomfort spowodowany bólem głowy wywołanym przez intensywny kaszel

 Cel opieki

Zmniejszenie dolegliwości bólowych

Postępowanie pielęgniarskie

 Zapewnienie ciszy i spokoju pacjentce w czasie snu i wypoczynku

 Delikatne i sprawne wykonywanie zabiegów u chorej

 Wygodne ułożenie chorej z zastosowaniem udogodnień

 Podanie leków przeciwbólowych, przeciwkaszlowych na zlecenie lekarza

 Problem pielęgnacyjny

Dyskomfort spowodowany założeniem kaniuli

 Cel opieki

Zapewnienie drożności kaniuli, profilaktyka infekcji

Postępowanie pielęgniarskie

 Przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki

 Obserwacja kaniuli pod katem wystąpienia stanu zapalnego

 Zabezpieczenie wenflonu przed wypadnięciem