ZAGADNIENIA DO EGZAMINU USTNEGO

CHIRURGIA

1. Wymień powikłania pooperacyjne. Omów skalę Aldreta.

Powikłania pooperacyjne – to komplikacje, które mogą wystąpić po zabiegu operacyjnym,

dzielimy je na:

 WCZESNE– do 24 godzin oraz rozwijające się do 30 dni od zabiegu

 krwotok – w miejscu operowanym – wstrząs

 ból rany operacyjnej
 krwiak w ranie pooperacyjnej
 wyciek surowiczy
 obrzęk, zaczerwienienie
 nudności, wymioty
 duszność, sinica, niedodma, hipowentylacja, hipoksja dyfuzyjna – zaburzenia układu
oddechowego
 retencja moczu (zatrzymanie), skąpomocz
 ból głowy, ból okolicy lędźwiowej – po znieczuleniu zewnątrzoponowym
 gorączka / posocznica
 podwyższone lub obniżone ciśnienie, tętno – niewydolność układu krążenia
 hipoksemia - potocznie niedotlenienie – stan zbyt niskiej zawartości tlenu we krwi
tętniczej,zaburzający procesy metaboliczne w tkankach organizmu.
 obniżony poziom hemoglobiny po wystąpieniu krwotoku lub w niedokrwistości
 lęk

 PÓŹNE – powyżej 24 godzin od zabiegu oraz rozwijające się powyżej powyżej 30

dni od zabiegu do około roku

 zakażenie rany 3-6 dzień po zabiegu

 rozejście się rany 6-8 lub 14 dnia po zabiegu
 choroba zakrzepowo-zatorowa
 zapalenie płuc w 24-48 g. po zabiegu
 obrzęk płucnego
 niedodma – przyspieszony oddech
 wzdęcie brzucha 24-48 g. po zabiegu
 krwotok późny po 48 g. lub 6-7 dni po zabiegu
 ból rany operacyjnej
 przepukliny pooperacyjna , przetoki
 brak perystaltyki jelit - do 48h po zabiegu powinna powrócić
 ból fantomowy
 zakażenie dróg moczowych
 gorączka

Ból wczesny po operacji do 3 miesięcy

Ból przewlekły powyżej 3-6 miesięcy zależnie od literatury
SKALA ALDRETA – SŁUŻY DO Oceny stanu ogólnego pacjenta i jego sprawności
psychoruchowej

Skala kwalifikująca chorego po zabiegu operacyjnym do przeniesienia go z sali wybudzeń na

oddział zabiegowy. Polega na ocenie 5 kryteriów wykonywanej co 30 minut. Jeżeli chory
dwukrotnie, w odstępie nie dłuższym niż 30 minut został oceniony na co najmniej 9 punktów,
nadaje się do wypisania z sali wybudzeń i przeniesienia na salę na oddziale zabiegowym. W
tym czasie kończy się pooperacyjna opieka anestezjologiczna nad pacjentem.

Skala Aldreta

Kryterium Pkt. Badanie

2 wszystkimi
Poruszanie
1 porusza dwiema
kończynami
0 nie porusza
2 głęboki, wydolny kaszel
Oddech 1 duszność, oddech płytki
0 bezdech
2 Rd± 20 mm Hg od wartości wyjściowej
Krążenie 1 RR ± 20-50 mm Hg od wartości wyjściowej
0 RR <± 50 mm Hg od wartości wyjściowej
2 przytomny
Stan przytomności 1 budzi się na polecenie
0 bez reakcji
2 normalny
Kolor skóry 1 blady, plamy, zażółcenie
0 sinica

2. Wymień przyczyny powstawanie przepukliny brzusznej. Omów wskazówki dla

pacjentów po przebytym zabiegu z powodu przepukliny brzusznej.

Przepuklina (łac. hernia) – jest to przemieszczenie poza granice jamy brzusznej wypuklenia

otrzewnej wraz z częścią narządów jamy brzusznej. Przemieszczenie to odbywa się poprzez
szczeliny i otwory wrodzone lub nabyte. Zawartość jamy brzusznej jest utrzymywana przez
powłoki brzuszne, w których mocną warstwę stanowią mięśnie i ich rozcięgna. Ogólna
definicja przepukliny mówi, że jest to stan, gdy wewnętrzny narząd przemieszcza się
poza jamę ciała, w której powinien się znajdować. Najczęściej przepukliny dotyczą jamy
brzusznej

W zależności od lokalizacji wyróżnia się PRZEPUKLINĘ:

 PACHWINOWA
 UDOWA
 PĘPKOWA
 NADBRZUSZA tzw. w linii białej
 W BLIŹNIE POOPERACYJNEJ
Przepukliny dzielimy na:
 Wrodzone – ujawniające się zaraz po urodzeniu lub w 1-2 roku życia. Powstają w
wyniku niedokonanego zamknięcia w życiu płodowym otworów w ścianie jamy brzusznej
(np. przepuklina pępkowa) lub na skutek zaburzonego procesu zstępowania jąder.
 Nabyte – powstają pod wpływem częstych i znacznych zwyżek ciśnienia
śródbrzusznego związanych z wzmożonym działaniem tłoczni brzusznej (zespołu mięśni
budujących ściany jamy brzusznej).

Powstaniu przepukliny sprzyja zwiotczenie i mniejsza wytrzymałość tkanek w wieku

podeszłym. Do znacznych i częstych podwyżek ciśnienia śródbrzusznego dochodzi u ludzi
ciężko pracujących fizycznie i w takich stanach chorobowych, jak przewlekły kaszel,
uporczywe zaparcia czy parcie na mocz.
 Pourazowe – powstają w wyniku szczególnie dużego i nagłego wysiłku fizycznego.

 Duży odsetek przepuklin stanowią przepukliny pooperacyjne będące powikłaniem

wielu zabiegów jamie brzusznej. Najczęściej występujące przepukliny brzuszne to:
pachwinowa (70%), udowa (12%), pępkowa (11%).

CZYNNIKI RYZYKA
 otyłość brzuszna – centralna typu jabłko
 uszkodzenie tkanki łącznej w przewlekłych schorzeniach z niedoboru białka i
awitaminozy C,
 guzy wewnątrzbrzuszne,
 wodobrzusze,
 przewlekłe zapalenia tkanki łącznej,
 dźwiganie ciężkich przedmiotów - pracowników fizycznych,
 wzmożony katabolizm tkanek obwodowych w przewlekłych chorobach wątroby.
 osoby starsze,
 wieloródki,
 kobiety ciężarne,
 mężczyzn mających problemy z oddawaniem moczu (przerost prostaty),
 śpiewaków operowych,
 osoby intensywnie kaszlące (astma)
 osoby intensywnie ćwiczące
 przepuklina kresy białej jest często diagnozowana u młodych osób, które intensywnie
ćwiczą (sportowcy, strażacy, żołnierze)

PRZYCZYNY POWSTAWANIA PRZEPUKLIN BRZUSZNYCH

 czynniki genetyczne – ubytki anatomiczne oraz obecność wad
 osłabienie powłok brzusznych / ściany jamy brzusznej w wyniku:
 degradacja włókien kolagenowych – defekty metabolizmu kolagenu prowadzące do
jego osłabienia, a tym samym tkanki łącznej ( cukrzyca, przyjmowanie sterydów )
 palenie papierosów,
 zła dieta m.in. niedożywienie
 okolica pachwinowa jest naturalnie słabsza i stanowi predyspozycje u mężczyzn do
powstania przepukliny pachwinowej
 przewlekłego zwiększenia ciśnienia w obrębie jamy brzusznej w wyniku, wysiłku
fizycznego zaparć, przerostu prostaty oraz przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, choroby
jelita grubego i inne choroby przebiegające z uporczywym kaszlem.
 powikłania interwencji chirurgicznej- może powstać, gdy wystąpią krwiaki w ranie
lub dojdzie do jej zakażenia. Nadmierny wysiłek, wymioty czy kaszel to czynności
zwiększające działanie tłoczni brzusznej i predysponujące do wystąpienia powikłania.

WSKAZÓWKI DLA PACJENTA PO PRZEBYTYM ZABIEGU PRZEPUKLINY

BRZUSZNEJ:Rekonwalescencja po operacji przepukliny pachwinowej przebiega szybko.
Wstajemy już kilka godzin po zbiegu, gdy tylko minie ból zaczynamy chodzić. W dwa
tygodnie po operacji pachwinowej prowadzimy już normalne życie.

NALEŻY BEZWZGLĘDNIE ZASTOSOWAĆ SIĘ DO ZALECEŃ LEKARSKICH

UMIESZCZONYCH NA KARCIE WYPISOWEJ ZE SZPITALA !!!!racji przepukliny

1. Kontrolna wizyta pooperacyjna

  Ewentualna wizyta kontrolna 7-14 dni po operacji.

2. Rana pooperacyjna
 Rana pooperacyjna zamknięta jest szwami, które zostaną usunięte 7-14 dni po zabiegu.
  Przed wypisem ze szpitala na ranę pooperacyjną zakładany jest jałowy,
wodoszczelny opatrunek umożliwiający kąpiel pod prysznicem. Jeśli nie zaistnieje potrzeba –
nie trzeba go zmieniać przez 7 dni.

3. Aktywność fizyczna

  Brak wskazań do znacznego ograniczania wysiłku fizycznego.

  Należy unikać czynności uruchamiających mięśnie tłoczni brzusznej: parcie, kaszel.
  Dłuższy spacer możliwy jest już w 2-3 dniu po zabiegu, lekki trucht po 3
tygodniach.
  Jazda na rowerze, tenis, basen- około 1-1,5 miesiąca po zabiegu.
  Zakaz wykonywania ciężkich prac fizycznych do 4-6 miesięcy po zabiegu.

4. Dieta
5. Dieta łatwostrawna, a w schorzeniach współistniejących- dieta właściwa dla danej
jednostki chorobowej Pacjenta.
6. Unikanie nadwagi.
7. Redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości. .

8. Współżycie seksualne
  Brak p/wskazań, po ustąpieniu dolegliwości bólowych.

9. Okres niezdolności do pracy

  Indywidualnie u każdego pacjenta.
  Istotny charakter wykonywanej pracy

ZALECENIA POOPERACYJNE:
 zachęcamy do chodzenia, co znacznie przyśpiesza rekonwalescencję,
 wprowadzenie lekkostrawnej i niskokalorycznej diety. Takie postępowanie ma na
celu nie tylko zapobieganie dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej, ale także redukcję wagi w
przypadku osób z nadwagą lub otyłością.
 Należy unikać czynności uruchamiających mięśnie tłoczni brzusznej: parcie, kaszel.
 Po około tygodniu lub dwóch pacjent powinien zgłosić się na wizytę kontrolną, na
której zostaną usunięte szwy, a lekarz oceni efekt zabiegu.
 Na dodatkową wizytę do lekarza należy zgłosić się w razie wystąpienia: gorączki,
krwawienia z rany, narastającego wzdęcia, ostrego bólu w operowanej okolicy, który nie
ustępuje po zażyciu leków przeciwbólowych, nudności i wymiotów oraz objawów zakażenia
takich, jak: obrzęk, zaczerwienienie, ropna wydzielina.
Należy pamiętać, że wymienione zalecenia mają charakter ogólny i mogą różnić się
względem każdego pacjenta.

ZALECENIA DOT. ODZYSKANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

 Przez kilka pierwszych dni należy unikać dużego wysiłku fizycznego.
 Po około trzech dniach pacjent może zacząć chodzić na długie spacery
 Przez pierwsze cztery tygodnie po operacji przepukliny należy ograniczyć dźwiganie,
 Po trzech tygodniach może powoli powracać do niewymagających ćwiczeń (np. lekki
trucht)
 Optymalny czas do wykonywania intensywniejszych ćwiczeń, jak na przykład jazda
rowerem lub pływanie, to około półtora miesiąca od operacji.
 Pacjent jest gotowy do powrotu do pracy po około dwóch tygodniach od zabiegu (w
zależności od wykonywanej pracy czas niezdolności do jej wykonywania może być dłuższy).
Natomiast na prowadzenie pojazdów mechanicznych może pozwolić sobie po tygodniu.

3). Omów zasady pielęgnacji pacjenta po strumectomii z uwzględnieniem powikłań.

STRUMECTOMIA ( tyreoidektomia) to zabieg polegającym na usunięciu tarczycy.

Najczęściej używa się jej w przypadku częściowego lub niemalże całkowitego wycięcia
gruczołu tarczycy tarczycy.

POWIKŁANIA STRUMECTOMII :mogą być typowe i podobne do wszystkich innych

powikłań operacji chirurgicznych. Są to zazwyczaj
 infekcje,
 krwotoki - specyficznym powikłaniem po zabiegu stumektomiijest intensywne
krwawienie śródoperacyjne. które może wynikać z dużego unaczynienia tego gruczołu i
sporej ilości krwi przepływającej przez niego. Dzieje się tak dlatego, że przepływ krwi przez
tarczycę jest bardzo szybki , a duży wol nadczynny może kilkukrotnie go zwiększyć. 
 pooperacyjne krwiaki.
 Innym powikłaniem może być uszkodzenie lub całkowite przecięcie nerwu
krtaniowego wstecznego, co może spowodować porażenie stałe lub czasowe fałdu
głosowego, w wyniku czego zmniejszone zostaje jego napięcie i ruchomość (objawia się to
silną chrypką lub nawracającym kaszlem). Jeśli w trakcie zabiegu zostaną uszkodzone oba
nerwy ( wsteczny i górny ), to po wyciągnięciu rurki dotchawicznej może zablokować się
przepływ powietrza przez krtań. W takim przypadku może być wymagana tracheostomia.
 Wyjątkowo niebezpieczną komplikacją, choć, na szczęście, rzadko występującą, jest
niezamierzone usunięcie przytarczyc. Są to małe gruczoły i odpowiadają one za
wydzielanie związków utrzymujących odpowiedni poziom wapnia w organizmie. Ich
zidentyfikowanie może być niemożliwe w przypadku rozrostu nowotworowego lub przy
dużym wolu. Po wycięciu przytarczyc może pojawić się tężyczka (skurcze mięśni, skurcze
oskrzeli, bóle wieńcowe, niedokrwienie kończyn, zaburzenia krążenia mózgowego,
zaburzenia czucia). Leczenie takiego powikłania opiera się na podawaniu pacjentowi wapnia,
a jego poziom stabilizuje się po kilkunastu miesiącach.

 Aby zminimalizować ryzyko pojawienia się tych powikłań – krwotoku , po zabiegu

strumectomii rutynowo wykonuje drenaż ssacy Redona, co pozwala na odessanie
nagromadzających się płynów oraz kontrolowanie podwiązanych w trakcie operacji naczyń.
Ma on na celu kontrolę ilości i jakości płynów w tkance podskórnej.
 Jeśli powodem całkowitego usunięcia narządu tarczycy były choroby inne niż te o
podłożu nowotworowym, pacjent powinien zgłaszać się na kontrolę do endokrynologa co pół
roku i zgłaszać się na zalecane przez lekarza badania.
 Usunięcie tarczycy w każdym przypadku skutkuje jej niedoczynnością dlatego
konieczne jest przyjmowanie hormonów tarczycy pod postacią tabletek do końca życia. Aby
ocenić stan zdrowia pacjenta, potrzebne jest wykonywanie analizy stężenia hormonów we
krwi, jednak w przypadku, kiedy wycięta została tylko część tarczycy, może się okazać, że
poziom hormonów jest prawidłowy, a dodatkowe ich przyjmowanie okaże się wtedy zbędne.
 Drugim wykonywanym badaniem po operacji strumektomii tarczycy kontrola
poziomu kalcytoniny. Jest to hormon tarczycowy odpowiedzialny za regulację gospodarki
wapniowo-fosforanowej i wpływa on na metabolizm kości. Przytarczyce, niewielkie gruczoły
umiejscowione w okolicy tarczycy, mogą zostać uszkodzone w trakcie operacji strumectomii
a ich funkcjonowanie może zostać przejściowo zaburzone. Przy ich trwałym uszkodzeniu
wymagana jest terapia chroniąca przed osteoporoząi trwa ona przez całe życie.

ZASADY PIELĘGNACJI PACJENTA PO STRUMECTOMII:

 Kontrola stanu świadomości chorego.
 Monitorowanie podstawowych funkcji życiowych chorego
 Ciśnienie tętnicze
 Tętno
 Oddech
 Ilość wydalanego moczu
 ocena barwy skóry i błon śluzowych, tzw. powrotu kapilarnego i temperatury ciała
pacjenta
 Obserwacja chorego w kierunku wystąpienia ewentualnych powikłań związanych z
zabiegiem.
 Obserwacja rany pooperacyjnej:
 czystości opatrunku,
 obserwacja ilości i jakości treści jaka może wypływać z założonych w trakcie zabiegu
drenów.
 Podawanie pacjentowi zleconych leków i płynów infuzyjnych.
 Pomoc w uwalnianiu chorego od bólu związanego z zabiegiem operacyjnym poprzez
systematyczne podawanie leków przeciwbólowych oraz stałą kontrolę bólu odczuwanego
przez pacjenta.
 Pomoc w przyjęciu wygodnej pozycji
 Obserwacja w kierunku ewentualnych objawów tężyczki jako powikłania
 Dbanie o ogólny komfort chorego.
 Dokumentowanie wszystkich pomiarów dokonanych u chorego. Dokumentowanie
podawanych pacjentowi leków i płynów infuzyjnych.
 Pobranie krwi do badań laboratoryjnych zgodnie z indywidualną kartą zleceń
lekarskich – poziom wapnia we krwi
 W razie konieczności szybkie informowanie zespołu medycznego (chirurg,
anestezjolog, pozostali członkowie zespołu pielęgniarskiego) o zmieniającym się stanie
chorego
 Pouczenie pacjenta o konieczności stosowania się do zaleceń lekarskich
 Poinformowanie chorego o konieczności stałej kontroli lekarskiej
 Edukacja chorego w zakresie:
 samoopieki
 unikania wysiłku fizycznego
 konieczności suplementacji hormonów tarczycy, pod kontrolą stężenia TSH. Ponadto,
niekiedy niezbędne jest przyjmowanie wapnia oraz witaminy D
 obserwacji okolicy operowanej
 wystąpienia objawów niepokojących : zaczerwienienie, rozejście się rany, gorączka

4) Przedstaw profilaktykę obrzęku limfatycznego u kobiet po mastektomii

PROFILAKTYKA OBRZĘKU LIMFATYCZNEGO :

 Stosowanie ucisku zewnętrznego za pomocą rękawa uciskowego (p/obrzękowego)

pończoch i pompy pneumatycznej, KOMPRESJOTERAPIA
 Wysokie ułożenie kończyny górnej po stronie operowanej w wykorzystaniem klina –
powyżej poziomu serca w różnych sytuacjach życiowych np. w czasie pracy przez oparcie
na blacie biurka, w domu np. wykorzystując oparcie łóżka powyżej poziomo serca
 Unikanie dźwigania kończyną po stronie operowanej
 Drenaż limfatyczny – metoda leczenia i profilaktyki obrzęku limfatycznego
pobudza naczynia limfatyczne do zwiększonej aktywności. Przyczynia się do opróżnienia
naczyń chłonnych, usunięcia zastojów limfatycznych i dzięki temu likwiduje obrzęk
limfatyczny. Leczenie drenażem limfatycznym może mieć charakter ręcznego masażu
limfatycznego lub może to być zabieg wykonany przy użyciu specjalnych urządzeń – masaż
kończyny wykonany w wysokim ułożeniu w kierunku do serca przez około 10 min / 2 razy
dziennie – nie wolno masować rany pooperacyjnej czy okolicy napromieniowanej
 Przestrzegania zasad nie wykonywania iniekcji na kończynie po stronie operowanej -
Unikanie sytuacji, w których dochodzi do naruszenia ciągłości skóry kończyny zagrożonej
obrzękiem limfatycznym, unikani urazów, otarć i skaleczeń
 Unikanie sytuacji, w których wywierany jest ucisk na naczynia chłonne
oraz przeciążenie zagrożonej obrzękiem kończyny np. pomiaru RR, spanie po stronie
operowanej
 Nie wystawiać kończyny na działanie zbyt podwyższonej lub obniżonej temperatury
otoczenia. Zarówno wysoka jak i niska temperatura sprzyjają obrzękowi limfatycznemu.
Zabronione jest opalanie się na słońcu i w solarium.
 Nieprzeciążanie ręki po stronie operowanej - poinformowanie chorej o nie
wykonywaniu niektórych prac domowych np. mycie okien, przesuwanie mebli, noszenia
ciężkich siatek, toreb w ręce po stronie operowanej, trzymania się tą ręką uchwytów w
tramwaju, noszenie plecaka – kończynę należy używać, ale rozsądnie chronić
 Ograniczenie wykonywania czynności w pozycji ze zgiętym stawem łokciowym,
 Na wniosek lekarza chora może być zwolniona z obowiązkowej jazdy w pasach
bezpieczeństwa w aucie
 Proponowanie zakładanie luźnej odzieży. Rezygnacja z noszenia zegarka, bransoletek,
obcisłych bluzek czy uciskającego biustonosza. Stanowią one dodatkowe utrudnienie dla
prawidłowego odpływu chłonki.
 Aktywność fizyczna , która nie wywołuje obrzęku limfatycznego – unikanie wysiłku
fizycznego o wysokiej intensywności np. jazda na rowerze.
 Bardzo istotne jest spanie z uniesioną ręką. Pomocne będą tu kliny p/obrzękowe lub
zwykła poduszka.
 Ćwiczenie mięśni obręczy barkowej i rąk. Ich celem jest zapobieganie powstawaniu
obrzęku limfatycznego, wzmocnienie mięśni oraz zwiększenie ruchomości w stawach.
Ćwiczenia usprawniające powinny być od minimalnego do umiarkowanego natężenia,
dostosowane do indywidualnych możliwości pacjenta. W trakcie ćwiczeń chory nie powinien
odczuwać bólu i objawów zmęczenia kończyny. Ćwiczenia powinny być rozpoczęte
od bardzo niskiej intensywności i powoli, stopniowo intensyfikowane.
 Wprowadzenie do swojego życia racjonalnej diety oraz rezygnacji z soli, która
powoduje zatrzymanie wody w organizmie.
 Utrzymanie higieny skóry i paznokci - w trakcie prac domowych zaleca się
korzystanie z rękawic ochronnych

W WARUNKACH SZPITALNYCH

 Obserwacja dobowa ilości oraz charakteru drenowanej treści

 Obserwacja miejsca założenia drenujące
 Obserwacja drożności i skuteczności drenażu
 Ćwiczenie rehabilitacyjne zgodne z zaleceniami rehabilitanta
 Wskazany wypoczynek i powolny powrót do codziennej aktywności
 Zachęcanie do chodzenia w celu profilaktyki p/zakrzepowej

5) Omów zasady pielęgnacji pacjenta z drenażem jamy opłucnej

Możliwe powikłania zabiegu drenażu opłucnej są następujące:

1. powikłania w czasie zabiegu:
 uszkodzenie płuca
 krwawienie do jamy opłucnej (krwiak opłucnej)
 uszkodzenie nerwu międzyżebrowego
2. powikłania po zabiegu:
 ból
 odma podskórna (obecność powietrza pod skórą) nie jest groźna dla zdrowia, ale
zwykle budzi duży niepokój pacjenta.

Zadania pielęgniarskie są realizowane na każdym etapie procesu terapeutycznego

 udział w wykonywaniu zabiegu drenażu opłucnej,bezpośredni nadzór, edukacja
pacjenta i jego rodziny, przygotowanie do samoopieki.

ZASADY PIELĘGNACJI:

 Zmniejszenie dolegliwości bólowych wywołanych założonym drenem – ocena bólu

 Obserwacja sprawności funkcjonowania drenażu założonego do jamy opłucnej,
 Zabezpieczenie drenażu przed przypadkowym wypadnięciem, zagięciem,butelka
drenażowa poniżej klatki piersiowej
 Dokonywanie codziennego pomiaru objętości drenowanego płynu i odnotowanie
w dokumentacji,
 Obserwacja opatrunku w miejscu wprowadzenia/ wokół drenu (krwawienie,
przeciekanie powietrza, objawy zakażenia),
 Obserwacja w kierunku odmy podskórnej
 Prowadzenie profilaktyki powikłań wczesnych / zapobieganie powikłaniom
 Wnikliwa obserwacja pacjenta - obserwacja w kierunku sinicy, tachykardii, spadku
ciśnienia, zaczerwienienia i wydzieliny w miejscu założenia drenu opłucnowego
 Monitorowanie podstawowych parametrów życiowych i ich udokumentowanie
 Prowadzenie gimnastyki oddechowej - jest szczególnie ważna, ponieważ ekonomizuje
oddychanie i ułatwia odkrztuszanie. Obejmuje ona naukę powolnego wydechu oraz ćwiczenia
poprawiające pracę mięśni oddechowych. Bezpośrednio po wprowadzeniu drenu powinna
trwać ok. 15 min, w kolejnych dobach kontynuuje się ćwiczenia oddechowe. Prawidłowo
prowadzone ćwiczenia oddechowe z wydychaniem powietrza z oporem (butelka do
dmuchania przynajmniej 15 min w ciągu godziny)
 Poprawa jakości oddychania – obserwacja pod kątem pojawienia się duszności
 Zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w sali (powietrze czyste, bogate w tlen,
wolne od substancji drażniących, wilgotność 60–70%, temperatura 16–20°C),
 Pomoc pacjentowi w doborze najkorzystniejszej dla niego pozycji ciała i w zmianach
ułożenia,
 Pomoc choremu w realizacji aktywności wyzwalającej lub nasilającej duszność
(odżywianie, czynności higieniczne, chodzenie)
 Minimalizacja ryzyka zakażenia w wyniku założonego drenu – zabezpieczenie skóry
wokół drenu
 Prowadzenie profilaktyki p/odleżynowej
 Podawanie leków zgodnie z indywidualną kartą zleceń lekarskich
 Pobranie krwi do badań laboratoryjnych
 Wyjaśnianie wątpliwości i obaw pacjenta
 Edukacja pacjenta w zakresie postępowania z drenem
 Edukacja pacjenta w zakresie samoopieki
 Okazywanie cierpliwości i wyrozumiałości

Proces pielęgnowania pacjenta z drenażem jamy opłucnej

Problem zdrowotny 1: ból spowodowany urazem klatki piersiowej lub założonym

drenem.

Cel opieki: zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Interwencje pielęgniarskie:
 ocena zakresu, charakteru i występowania bólu z zastosowaniem skali, np. VAS,
 podawanie zleconych farmakologicznych środków przeciwbólowych w jednakowych
odstępach czasu,
 obserwacja reakcji pacjenta na zastosowane działania,
 pomoc pacjentowi w wykonywaniu czynności dnia codziennego zgodnie ze
stwierdzonym zakresem deficytu,
 delikatne wykonywanie czynności pielęgnacyjnych,
 wykonywanie działań pielęgnacyjnych zapewniających wygodę i bezpieczeństwo
pacjenta.

Problem zdrowotny 2: możliwość wystąpienia powikłań w trakcie zakładania drenażu

jamy opłucnowej.

Cel opieki: profilaktyka powikłań lub wczesne ich wykrycie.

Interwencje pielęgniarskie:znajomość przez pielęgniarkę opiekującą się chorym z drenażem
klatki piersiowej:
– fizycznych i fizjologicznych podstaw drenażu opłucnowego,
– wskazań do drenażu,
– miejsca wprowadzenia drenu,
– rodzajów drenażu,
– rodzaju sprzętu używanego do drenażu,
– powikłań drenażu;

przygotowanie chorego do założenia drenu:

– sprawdzenie stanu układu krzepnięcia (pobranie krwi do badań laboratoryjnych) oraz
objawów ważnych dla życia przed założeniem drenu do jamy opłucnej,
– wyjaśnienie pacjentowi celu zabiegu,
– określenie podopiecznemu, w jakiej pozycji będzie zakładany dren,
– sprecyzowanie, jak chory powinien się zachować w czasie zakładania drenu,
– poinformowanie chorego o sposobie oddychania w czasie zabiegu,
– uprzedzenie o możliwości wystąpienia przyspieszonego oddechu,
– zachęcenie chorego, aby oddychał spokojnie i głęboko,
– podanie leku przeciwbólowego (wg zleceń lekarza) przed założeniem drenu,
– ułożenie chorego na boku z lekkim uniesieniem,
– poinformowanie o konieczności zachowania spokoju oraz unikania gwałtownych ruchów;

asystowanie lekarzowi podczas wprowadzania drenu do jamy opłucnowej:

– przygotowanie i podanie środka do odkażenia skóry,
– podanie preparatu do znieczulenia skóry,
– obserwacja chorego w trakcie zabiegu,
– przygotowanie układu ssącego,
– założenie jałowego opatrunku w miejscu założonego drenu z przestrzeganiem zasad
aseptyki i antyseptyki.

Problem zdrowotny 3: możliwość wystąpienia wczesnych powikłań odmy opłucnowej.

Cel opieki: zmniejszenie zaburzeń i wczesne wykrycie powikłań.

Interwencje pielęgniarskie:
 ułożenie chorego w pozycji półsiedzącej z umieszczeniem zestawu drenującego ok.
100 cm poniżej poziomu klatki piersiowej,
 przygotowanie chorego do wykonania kontrolnego radiogramu,
 należy przy tym zawsze pamiętać o umieszczeniu butli drenażowej poniżej poziomu
klatki piersiowej lub zamknięciu drenu opłucnowego zaciskiem,
 poinformowanie pacjenta o sposobie poruszania się – pacjent może opuszczać łóżko
(jeśli nie ma przeciwwskazań) tylko z butlą drenującą,
 monitorowanie podstawowych parametrów życiowych (tętno ze wszystkimi jego
cechami: częstość, miarowość, napięcie; oddech; ciśnienie tętnicze; saturacja; świadomość),
 zapewnienie wysokiej pozycji ułożeniowej,
 wykonywanie przez pacjenta gimnastyki oddechowej po podaży leku
przeciwbólowego,
 obserwowanie zabarwienia powłok skórnych (zabarwienie, temperatura, wilgotność),
 pobieranie krwi tętniczej do badania gazometrycznego na zlecenie lekarza,
 obserwacja sprawności funkcjonowania drenażu założonego do jamy opłucnej,
 zabezpieczenie drenażu przed przypadkowym wypadnięciem, zagięciem,
 obserwowanie opatrunku wokół drenu (krwawienie, przeciekanie powietrza, objawy
zakażenia),
 podaż leków przeciwkaszlowych zgodnie ze zleceniem lekarskim,
 zapewnienie właściwego mikroklimatu w sali (powietrze czyste, bogate w tlen, wolne
od substancji drażniących, wilgotność 60–70%, temperatura 16–20°C),
 obserwacja w kierunku sinicy, tachykardii, spadku ciśnienia, zaczerwienienia
i wydzieliny w miejscu założenia drenu opłucnowego,
 monitorowanie miejsca założonych drenów, a także zapewnienie drożności
i skutecznego działania drenażu,
 dokonywanie codziennego pomiaru objętości drenowanego płynu i odnotowanie
w dokumentacji,
 obserwacja wystąpienia i odnotowanie obecności przecieku powietrza wokół
założonego drenu,
 obserwacja chorego w kierunku pojawienia się duszności,
 monitorowanie w kierunku wystąpienia odmy podskórnej.

Problem zdrowotny 4: możliwość wystąpienia zespołu ostrej niewydolności oddechowej,

trudności w oddychaniu, duszności i kaszlu z powodu obecności drenu w jamie
opłucnowej. Należy również pamiętać, że chorzy pobudzeni oraz małe dzieci wymagają
wzmożonego nadzoru. Ta grupa pacjentów jest bardziej narażona na rozłączenie systemu
drenażowego.

Cel opieki: uzyskanie poprawy jakości oddychania.

Interwencje pielęgniarskie:
 ocena obecności, charakteru i nasilenia duszności,
 towarzyszenie choremu w stanach nasilonej duszności w celu zwiększenia poczucia
bezpieczeństwa,
ocena rodzaju czynności nasilających lub ograniczających występowanie duszności,
 pomoc choremu w realizacji aktywności wyzwalającej lub nasilającej duszność
(odżywianie, czynności higieniczne, chodzenie),
 zapobieganie sytuacjom nadmiernego ruchu powietrza,
 pomoc pacjentowi w doborze najkorzystniejszej dla niego pozycji ciała i w zmianach
ułożenia,
 przygotowanie pacjenta do tlenoterapii (na zlecenie lekarza pielegniarka określa
szybkość przepływu, sposób i czas podawania) i monitorowanie jej przebiegu (stężenie tlenu
w mieszaninie z powietrzem powinno wynosić 28–33%):

– poinformowanie o celu, istocie i przebiegu tlenoterapii,

– uprzedzenie o możliwości wystąpienia przyspieszonego oddechu,
– zachęcenie chorego, aby oddychał spokojnie i głęboko,
– poinformowanie o konieczności zgłaszania wszelkich niepokojących objawów
występujących podczas zabiegu,
– poinformowanie o konieczności zachowania spokoju oraz unikania gwałtownych ruchów,
– prawidłowe założenie cewnika do tlenoterapii, tak aby nie przeszkadzał choremu,
– ustawienie szybkości przepływu tlenu w zależności od zlecenia,
– stałe monitorowanie stanu chorego pod kątem wystąpienia powikłań tlenoterapii
i zamykanie dopływu tlenu po określonym w zleceniu czasie jego podawania,
– posługiwanie się sprzętem jednorazowego użytku w trakcie prowadzenia tlenoterapii;

zdiagnozowanie czynników powodujących kaszel,

podawanie leków przeciwkaszlowych na zlecenie lekarza,
ocena charakteru, nasilenia kaszlu i odkrztuszanej wydzieliny,
zapewnienie choremu podczas kaszlu środków do toalety jamy ustnej, mikroklimatu w sali
(temperatura powietrza 16–20°C, wilgotność 60–70%),
zapewnienie poczucia komfortu fizycznego i psychicznego.

Problem zdrowotny 5: możliwość wystąpienia zakażenia z powodu drenów założonych

do jamy opłucnowej.

Cel opieki: zminimalizowanie możliwości zakażenia i wczesne wykrycie powikłań.

Interwencje pielęgniarskie:

 zakładanie podwójnych zacisków w przypadku każdej manipulacji przy drenach klatki

piersiowej,
 unikanie pociągania za dren,
 zwracanie uwagi, aby wszystkie łącza drenów pozostawały szczelne,
 staranne pielęgnowanie, zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki, miejsca wokół
drenu (wyjścia drenów należy traktować jak rany skórne),
 monitorowanie rany pod kątem rozwoju objawów zakażenia, tj. obecności
zaczerwienienia, bólu, obrzęku, wydzieliny,
 zabezpieczenie skóry wokół drenu wchłanialną włókniną,
 umocowanie dodatkowo przylepcem drenu leżącego na skórze,
 pobieranie krwi do badania na poziom leukocytów,
 mierzenie temperatury ciała i dokumentowanie jej wyniku,
 wykonanie zmiany opatrunku 24–48 godzin po założeniu drenażu,
 stosowanie procedur postępowania pielęgniarskiego i standardów zapobiegania
zakażeniom.

Problem zdrowotny 6: deficyt samoopieki z powodu założonego drenażu, trudności

w poruszaniu się.

Cel opieki: zaspokojenie potrzeb biologicznych.

Interwencje pielęgniarskie:
 określenie zakresu deficytu,
 wspieranie w zaspokajaniu podstawowych potrzeb w zależności od rozpoznanego
deficytu,
 udzielanie pomocy w wygodnym ułożeniu i przy jego zmianie,
 ograniczanie wysiłku fizycznego poprzez wspomaganie pacjenta w czasie męczących
czynności,
 zaangażowanie rodziny do pomocy pacjentowi w zakresie stwierdzonego deficytu.
Problem zdrowotny 7: niepokój związany z przyjmowaniem zleconych leków.

Cel opieki: zminimalizowanie niepokoju.

Interwencje pielęgniarskie:

 wyjaśnianie wątpliwości i obaw pacjenta podczas podawania (zgodnie ze zleceniem

lekarskim) leków
 przeciwbólowych, przeciwkaszlowych, przeciwzakrzepowych,
 dokumentowanie wykonywanych czynności,monitorowanie stanu pacjenta pod kątem
występowania działania ubocznego stosowanej farmakoterapii.

Problem zdrowotny 8: ryzyko wystąpienia późnych powikłań związanych z drenażem

klatki piersiowej (zapalenie płuc, zakrzepica żylna, odleżyny).

Cel opieki: zapobieganie powikłaniom i wczesne ich wykrycie.

Interwencje pielęgniarskie:

- współuczestniczenie w ćwiczeniach rehabilitacyjnych oraz gimnastyce oddechowej,

- pielęgnacja skóry zgodnie ze standardem przeciwodleżynowym,
- stosowanie udogodnień,
- podawanie leków przeciwzakrzepowych na zlecenie lekarza.

Problem zdrowotny 9: deficyt wiedzy w zakresie stylu życia po drenażu.

Cel opieki: zlikwidowanie deficytu, zapewnienie pacjentowi bezpiecznego funkcjonowania

w codziennym życiu.
Interwencje pielęgniarskie: poinformowanie chorego o szczególnym sposobie zachowania
podczas pobytu na oddziale szpitalnym:

– łóżko można opuszczać tylko wraz z butlą drenującą,

– nigdy nie należy pociągać za dren,
– nigdy nie wolno zmieniać siły ssania,
– natychmiast trzeba zgłaszać uczucie ucisku i bólu w klatce piersiowej;

rozmowa z chorym w celu poznania:

– jakie zachowania podlegają jego kontroli,
– jak postrzega swoją sytuację zdrowotną,
– czy łączy zaistniały stan zdrowia z paleniem papierosów i nieregularnym odżywianiem
(w przypadku odmy samoistnej),
– uzyskanie zgody od chorego na włączenie rodziny w proces edukacji zdrowotnej,
– przekazanie choremu i jego rodzinie informacji o zasadach zdrowego odżywiania
i negatywnym wpływie nikotyny na zdrowie,
– włączenie dietetyka do procesu edukacji chorego,
– dostarczenie choremu uzupełniających materiałów edukacyjnych,
– podanie adresów ośrodków zajmujących się terapią nikotynową,
– kontrola wiedzy chorego z zakresu zachowań prozdrowotnych

udzielenie choremu wskazówek co do trybu życia po opuszczeniu szpitala:

– unikanie wysiłków fizycznych, szczególnie wykonywanych w warunkach próby Valsalvy
(nurkowanie, podnoszenie ciężarów) oraz lotów na dużych wysokościach,
– całkowity zakaz palenia tytoniu (czynne i bierne) oraz wdychania innych substancji
drażniących,
– unikanie negatywnych bodźców psychicznych,
– wyeliminowanie gwałtownych zmian pozycji ciała,
– unikanie sytuacji narażenia na przeziębienia, dodatkowe zakażenia,
– nauczenie chorego samokontroli stanu zdrowia,
- poinformowanie o konieczności pilnego zgłoszenia się do szpitala w przypadku wystąpienia
trudności w oddychaniu

6) Omów zasady przygotowania pacjenta do planowanego zabiegu operacyjnego

PRZYGOTOWANIE W TRYBIE PLANOWYM – przygotowanie dalsze i bliższe

Bez względu na tryb zabiegu pacjenta należy przygotować zarówno fizycznie jak i
psychicznie do zabiegu:

PRZYGOTOWANIE:
 wsparcie psychiczne
 dietetyczne – skala SGA
 wzmocnienie chorego
 uzupełnienie niedoborów składników odżywczych
 właściwe nawodnienie
 higieniczne
 umycie ciała chorego ( włosy, zęby, jama ustna, uszy, nos)
 sprawdzamy stan skóry ( siniaki, zranienia, obtarcia), sprawdzamy stan śluzówki
 dbamy o to, aby paznokcie były krótko obcięte , czyste, bez lakieru
 informujemy kobiety, że nie mogą mieć makijażu
 zapewniamy czystą bieliznę osobistą, pościelową, dbamy o higienę otoczenia
 farmakologiczne –
 uzupełnianie wszelkich niedoborów w zakresie krwi krążącej i płynów ustrojowych
( po obfitych krwotokach, obfitych wymiotach, niedożywieniu, wyniszczeniu)
 wyeliminować nieżyt dróg oddechowych oraz wszelkiego rodzaju stany zapalne, aby
uniknąć późniejszych powikłań pooperacyjnych
 jeżeli chory odczuwa silne dolegliwości bólowe, prowadzi się terapię p/bólową, o ile
nie ma przeciwwskazań.
 Podawanie leków mających na celu uregulowanie chorób współistniejących
 zabieg na jelicie grubym – często podaje się doustne leki działające bakteriobójczo i
bakteriostatyczne na florę jelita grubego ( neomycyna, sulfauadynina)
 podaje się np. szczepionki p / WZW „B”
 antybiotyki
 leki p / zakrzepowe - heparyna drobnocząsteczkowa – nie przesuwa wskaźnika INR
 PREMEDYKACJA PODAWANA JEST W CELU:
 zniesienia bólu, niepokoju i lęku
 ułatwia wprowadzenie do znieczulenia
 ułatwia prowadzenie znieczulenia - zmniejsza zapotrzebowanie na środki
anestetyczne
 przeciwdziała ubocznemu i szkodliwemu działaniu środków znieczulających
 zmniejszenia pobudzenia i czynności chorego
 obniżenie PPM, zmniejsza zapotrzebowanie na tlen
 zniesienia lub zmniejszenia nasilenia niepożądanych odruchów: nudności, wymioty
 zmniejszenie wydzielania w drogach oddechowych
 rehabilitacyjne – wydłużony oddech
 czynności organizacyjne
 prowadzenie skrupulatnej dokumentacji
 umożliwienie kontaktu chorego z rodziną
 zabezpieczenie kosztowności i pieniędzy posiadanych przez pacjenta ( spisanie i
oddanie do depozytu)
 ustalenie terminu rozmowy przedoperacyjnej anestezjologa z chorym
 „ułatwienie’’ konsultacji specjalistycznych
 umożliwienie choremu kontaktu z duchownym

PRZYGOTOWANIE DALSZE Przygotowanie dalsze rozpoczyna się w momencie

przyjęcia do szpitala i kończy na dobę przed zabiegiem
 zaleca się rzucenie palenia na kilka tygodni przed zabiegiem by uniknąć komplikacji
podczas intubacji

PRZYGOTOWANIE BLIŻSZE na dzień przed zabiegiem i kończy w chwili przekazania

pacjenta na salę operacyjną
 mycie ( kąpiel antyseptyczna) wieczorem i rano przed operacją
 sprawdzenie stanu śluzówki i skóry ( czy nie pojawiły się nowe siniak, rany, itp.)
 sprawdzenie stanu paznokci
 zmiana pościeli, bielizny
 wykonujemy próby uczuleniowe na środki do dezynfekcji skóry używane w czasie
zabiegu operacyjnego np. jodyna oraz inne używane leki i środki
 przygotowujemy pole operacyjne np. usuwamy owłosienie tak by nie doprowadzić do
powstania ran ( strzyżenie); mycie i dezynfekcja pępka – miejsce zapominane, a
najbrudniejsze !!!!
 opróżnienie / oczyszczenie przewodu pokarmowego / wykonanie lewatywy
 podanie środka przeczyszczającego
 nie wolno przyjmować pokarmów stałych na 6h przed zabiegiem
 podaż płynów zgodnie z indywidualną kartą zleceń lekarskich 2-3h przed zabiegiem
 rozpoznanie potrzeb chorego – zdobycie jego zaufania, uspokojenie chorego
 prowadzenie edukacji
 SZCZEPIENIA p/WZW typu B
 EKG
 RTG KLP
 Badania specjalistyczne: internista, ginekolog, stomatolog, laryngolog – w warunkach
ambulatoryjnych; o braku p/wskazań do zabiegu
 oznaczenie GRUPY KRWI z czynnikiem Rh
 oznaczenie układu krzepnięcia
 oznaczenie poziomu elektrolitów, glukozy we krwi, morfologia oraz inne badania
biochemiczne
 badania obrazowe: USG, RTG, TK, ENDOSKOPIA, MR,
 PREMEDYKACJA

 w przeddzień operacji wieczorem ( ok. 21:00) chory otrzymuje lek nasenny albo
uspokajający
 sprawdzenie i skompletowanie całej dokumentacji chorego, dopilnowanie aby była
zgoda na zabieg operacyjny podpisana przez chorego
 przyniesienie do oddziału odpowiedniej ilości preparatów krwi i osocza zamówionych
przez lekarza, a niezbędnych dla przeprowadzenia operacji

DZIEŃ ZABIEGU

 sprawdzenie pola operacyjnego

 dokładne oczyszczenie jamy ustnej i zębów, co zmniejsza ryzyko infekcji bakteryjnej
w czasie intubacji
 przewód pokarmowy – trzecia przestrzeń dla płynów – środki osmotyczne podaje się
w celu wypłukania pacjenta w przypadku badania dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
Pacjent powinien być na czczo na 6 godz. przed zabiegiem. Wykonywanie operacji u pacjenta
z pełnym żołądkiem grozi zachłyśnięciem i przedostaniem się treści żołądka do płuc, co
zagraża zdrowiu, a nawet życiu.
 wykluczenie p/wskazań do zabiegu w przypadku zabiegu planowego - np. gorączka,
infekcja dróg oddechowych ( katar, ból gardła), wzrost RR, tętna, oddechów)
 wykonanie EKG
 pomoc pacjentowi w toalecie ciała
 sprawdzenie stanu pola operacyjnego
 przebrać chorego w bieliznę operacyjną – dopilnować by chory ściągnął bieliznę
osobistą ( biustonosze, majtki, podkoszulki, skarpetki)
 uczesać włosy, można związać gumką, przygotować je do schowania pod czapkę
operacyjną
 należy usunąć wszelkie metalowe spinki, wsuwki, szpilki,
 dopilnować by pacjenci mający protezy zębowe – usunęli je - należy je zabezpieczyć i
zostawić w szafce chorego
 chory powinien także pozostawić okulary bądź soczewki kontaktowe
 pacjent nie może mieć żadnej biżuterii ( kolczyki, pierścionki, obrączki, naszyjniki) –
koagulacja – groźba poparzenia
 sprawdzenie czy chory jest na czczo
 zapewnienie „ drożnego” dostępu żylnego – podłączyć płyn infuzyjny obojętny
 dokonujemy pomiaru tętna, RR, oddechów, temperatury i zapisujemy
 kontrolujemy stan ogólny pacjenta
 jeżeli nie została wcześniej wykonana próba krzyżowa należy ją wykonać
 przypomnienie choremu o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego przed
podaniem premedykacji, ew. założenie cewnika Foleya - najlepiej na sali operacyjnej
 jeżeli jest takie zalecenie założyć sondę do żołądka ( przy operacjach żołądka)
 na 30-90min przed zabiegiem operacyjnym podajemy choremu zalecaną przez lekarza
anestezjologa premedykację
 antybiotykoterapia
 
 7) Wskaż wskazania do wyłonienia stomii jelitowej oraz zasady pielęgnacji po
wyłonieniu stomii.
Stomia jelitowa czyli tzw. sztuczny lub brzuszny odbyt jest celowym, chirurgicznym
połączeniem światła narządu jamistego i powierzchni skóry bądź błony śluzowej.. Stomia
może zostać wyłoniona na

 jelicie grubym KOLOSTOMIA

 jelicie cienkim ILEOSTOMIA
 w skutek połączenia światła układu moczowego ze skórą brzucha UROSTOMIA
Stomia jest wykonywana w stanach nagłych / zagrożenia życia oraz w trybie planowym.
WSKAZANIA DO WYŁONIENIA STOMII:

KOLOSTOMIA
 Choroba nowotworowa ( jelito grube i okrężnica)
 Wrzodziejące zapalenia grubego
 Choroba Leśniowskiego – Crohna
 Powikłania choroby uchyłkowej okrężnicy
 Niedrożność - najczęściej nowotworowa
 Urazy okrężnicy i odbytnicy

ILEOSTOMIA
 Wrzodziejące zapalenia grubego
 Choroba Leśniowskiego – Crohna
 W następstwie niedokrwienia jelita cienkiego
 Uszkodzenie jelita grubego w następstwie urazów lub niedrożności
 Niedrożność mechaniczna jelita grubego
 Ciężka postać porażenna jelita grubego ( zespół Ogilvie )
 Mnoga polipowatość rodzinna jelita grubego

Ze względu na budowę stomii wyróżnia się”

 stomię jednolufową (końcową),  w przypadku której ujście przewodu pokarmowego
kończy się na powłokach jamy brzusznej,  a pozostała część jest wycięta lub ślepo zaszyta
oraz
 stomię dwulufową (boczną), w której jeden otwór jest końcowym odcinkiem jelita, a
drugi otwór jest naturalną drogą do odbytu.

ZASADY PIELĘGNACJI:
 Wsparcie psychicznego pacjentami / prowadzenie rozmów na temat akceptacji
stomii
 Wyjaśnienie zasad żywienia – dieta łatwostrawna i zróżnicowana - by nie
powodowała zaparć ani biegunek – dieta bogata w błonnik i duża ilość wody /
Przestrzeganie prostych zaleceń żywieniowych pomaga wyeliminować dolegliwości
charakterystyczne dla tego stanu (wzdęcia, biegunka, zaparcia) oraz daje możliwość regulacji
częstości wypróżnień.
 Edukacja w zakresie
 właściwej pielęgnacja stomii jelitowej : skórka może ulec podrażnieniu w wyniku
kontaktu z sokami żołądkowymi
 nauka zmiany worka stomijnego
 nieużywanie środków wysuszających skórę
 utrzymanie skóry wokół stomii w nienagannej czystości
 worek stomijny należy zawsze wymieniać w pomieszczeniu, gdzie znajduje się
umywalka i toaleta, a wszystkie niezbędne rzeczy do wymiany worka należy przygotować
przed jego odklejeniem podczas każdej wymiany worka
 należy dokładnie umyć skórę wodą i zwykłym mydłem o neutralnym odczynie
 następnie dokładnie osuszyć, a na umyte miejsce nie należy stosować tłustych
kremów, balsamów, oliwek, gdyż uniemożliwiają przyczepienie nowego worka,
 po każdorazowej zmianie worka należy dokładnie umyć ręce,
 wraz ze stomią bez obaw można brać prysznic oraz kąpiel
 należy uważać, aby w bezpośredniej okolicy stomii nie było włosków, które utrudnią
przyczepienie worka (należy tą okolice depilować golarką elektryczną, gdyż kremy
depilacyjne często powodują alergie)
wyjściem z domy sprawdzić czy woreczek stomijny znajduje się na odpowiednim miejscu
 nie ma przeciwwskazań do aktywnego trybu życia, ale takiego który nie spowoduje
uszkodzenia stomii
 stosowanie worków stomijnych zaopatrzonych w fililtr węglowe pochłaniający
zapachy –pozwalają na zachowanie dyskrecji/ brak kontroli nad oddawaniem stolca, czy
gazów –

 Pouczenie pacjenta o konieczności systematycznej samokontroli i oceny stanu

stomii oraz skóry wokół niej
 Edukacja w zakresie odpowiedniego doboru sprzętu stomijnego
 Nauczenie chorego posługiwania się w odpowiedni sposób sprzętem stomijnym.
 Pouczenie pacjenta o możliwych problemach wynikających z obecności stomii
oraz objawów niepokojących.
 Zmniejszenie dyskomfortu z powodu braku kontroli nad oddawaniem stolca i
gazów

8) Wymień i omów metody zapobiegania pooperacyjnej zakrzepicy żylnej.

Zakrzepica jest jednym z najczęstszych powikłań zabiegów chirurgicznych oraz chorób

internistycznych

METODY PROFILAKTYKI

 FARMAKOLOGICZNE – stosowanie leków hamujących krzepnięcie krwi

 heparyny drobnocząsteczkowej ( Clexane, Fraxyparine, Fragmin )
podczas ich stosowania nie jest konieczne monitorowanie czynników krzepnięcia, z
wyjątkiem okresowego badania liczby płytek krwi.
 MECHANICZNE - ułatwiają odpływ krwi z kończyn dolnych,a zatem przyczyniają
się do likwidacji zastoju żylnego.
 wczesne uruchamianie chorych po zabiegach – wstawanie z łóżka, spacerowanie
 mobilizacja chorych do wykonywania ćwiczeń – prowadzenie odpowiedniej
gimnastyki kończyn
 elewacja kończyn dolnych ( unoszenie)
 stosowanie opatrunków kompresyjnych z użyciem bandaży elastycznych –
prawidłowy opatrunek kompresyjny powinien obejmować kończynę od podstawy palców do
guzowatości piszczeli i dawać właściwy ucisk, zmniejszający się w kierunku od kostki do
kolana
 stosowanie mankietów do masażu pneumatycznego
 wykorzystywanie gotowych wyrobów kompresyjnych o stopniowanym ucisku
( podkolanówki, pończochy, rajstopy p/żylakowe)

Jak unikać zakrzepicy?

 Utrzymuj prawidłową masę ciała (wskaźnik BMI 18,5–25)
 Dbaj o systematyczną aktywność fizyczną, szczególnie taką, w której pracują mięśnie
łydek
 Unikaj pozostawania w bezruchu i długiego siedzenia; w trakcie pracy siedzącej rób
przerwy na spacer i zmianę pozycji ciała
 Na czas długich podróży (>4 h) samolotem, autokarem, pociągiem czy samochodem
wkładaj luźne ubrania, a w trakcie, o ile to możliwe, rób przerwy, spaceruj lub systematycznie
napinaj mięśnie łydek
 Nie dopuść do odwodnienia organizmu
 Dbaj o swoje zdrowie - wykonuj badania okresowe, unikaj stanów zapalnych, lecz te,
które się pojawiają
 Informuj swojego lekarza o przypadkach zakrzepicy w rodzinie, szczególnie jeśli
planujesz ciążę, antykoncepcję doustną lub hormonalną terapię zastępczą.

9. Podaj przyczyny i powikłania zapalenia pęcherzyka żółciowego . Omów

przygotowanie do zabiegu operacyjnego oraz postępowanie po zabiegu.

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Zapalenie pęcherzyka żółciowego to powikłanie kamicy żółciowej, do którego dochodzi przez
zablokowanie odpływu żółci. Zalegający wpływ podrażnia ściany pęcherzyka, a wzrost
ciśnienia w pęcherzyku powoduje zaburzenia przepływu krwi w błonie śluzowej. Typowa dla
ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kolka żółciowa utrzymująca się ponad
6 godzin. Towarzyszą jej gorączka i dreszcze. Może pojawić się także ból w prawym
nadbrzuszu, występujący podczas ucisku i narastający podczas głębokiego wdechu, oraz
nudności i wymioty.

PRZYCZYNY:
 Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kamica
żółciowa. Problem pojawia się, gdy kamienie utrudniają odpływ żółci z pęcherzyka
żółciowego - na skutek podrażnienia ścian pęcherzyka pojawia się stan zapalny.  W
późniejszym okresie (po około 48 godz.) może dojść do rozwoju zakażenia bakteryjnego
drogą krwiopochodną.
 w nielicznych przypadkach ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego nie ma związku
z kamicą żółciową, a jego przyczyną są operacje jamy brzusznej, urazy brzucha, ciężkie
oparzenia czy sepsa.
 Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego może rozwinąć się także bez kamieni i
może być następstwem ogólnej infekcji bakteryjnej. U dzieci są to zwykle paciorkowce,
bakterie duru brzusznego. Ostre zapalenie pęcherzyka obserwuje się też u cierpiących na
cukrzycę.
POWIKŁANIA:
 przejście stanu ostrego w stan przewlekły
 wodniak pęcherzyka żółciowego, gdy zawartość pęcherzyka żółciowego nie ulegnie
zakażeniu
 martwica pęcherzyka żółciowego
 ropniak pęcherzyka żółciowego, spowodowany zakażeniem bakteryjnym treści w
pęcherzyka żółciowym
 perforacja pęcherzyka żółciowego z zapaleniem otrzewnej
 żółciowe zapalenie otrzewnej bez perforacji pęcherzyka żółciowego, do którego
dochodzi prawdopodobnie poprzez przesączanie żółci do otrzewnej
 niedrożność żółciowa spowodowana zamknięciem światła przewodu pokarmowego
przez duży kamień żółciowy, który przedostał się przez przetokę z dwunastnicą,
żołądkiem lub jelitem
PRZYGOTOWANIE DO ZABIEGU: cholecystektomia klasyczna i laparoskopowa
 PRZYGOTOWANIE FIZYCZNE:
 pomiar tętna, oddechów, CTK, oraz udokumentowanie
 przygotowanie pacjenta do badania fizykalnego
 skierowanie chorego zgodnie z kartą zleceń lekarskich na badanie radiologiczne /
ultrasonograficzne - RTG klp, oraz jamy brzusznej, USG jamy brzusznej
 pobranie krwi do badań laboratoryjnych: oznaczenie grupy krwi, czynnika Rh,
antygenu HbsAg na próbę krzyżową, , jeżeli zachodzi potrzeba podania preparatów
krwopochodnych zgodnie z kartą zleceń lekarskich
 założenie dostępu dożylnego i podłączenie zgodnie z kartą zleceń wlewu kroplowego
 uzyskanie pisemnej zgody na zabieg operacyjny
 przygotowanie higieniczne:
 toaleta ciała
 sprawdzenie stanu paznokci
 przygotowanie pola operacyjnego
 dokładne oczyszczenie jamy ustnej i zębów, co zmniejsza ryzyko infekcji bakteryjnej
w czasie intubacji
 uczesać włosy, można związać gumką, przygotować je do schowania pod czapkę
operacyjną
 należy usunąć wszelkie metalowe spinki, wsuwki, szpilki,
 dopilnować by pacjenci mający protezy zębowe – usunęli je - należy je zabezpieczyć i
zostawić w szafce chorego
 chory powinien także pozostawić okulary bądź soczewki kontaktowe
 pacjent nie może mieć żadnej biżuterii ( kolczyki, pierścionki, obrączki, naszyjniki) –
koagulacja – groźba poparzenia
 przebranie chorego w koszulę chirurgiczną
 przypomnienie o konieczności opróżnienia pęcherza moczowego – cewnik do
pęcherza najlepiej w warunkach bloku operacyjnego
 przygotowanie pola operacyjnego – usunięcie owłosienia
 na 30-90min przed zabiegiem operacyjnym podajemy choremu zalecaną przez lekarza
anestezjologa premedykację
POSTĘPOWANIE PO ZABIEGU:
 Kontrola parametrów życiowych co 15 minut; kontrola świadomości
 Obserwacja pacjenta pod kątem wystąpienia zaburzeń ze strony układu oddechowego
 Obserwacja charakteru i nasilenia dolegliwości bólowych oraz reakcji na leki
p/bólowe
 Obserwacja pacjenta w kierunku wystąpienia objawów klinicznych zapalenia
otrzewnej
 Kontrola drenów Kehra (T)– drożność oraz kontrola ilości odpływającej żółci.
Unikanie manipulacji przy drenach podczas zmiany opatrunków
 Zmiana opatrunków zasadami aseptyki i antyseptyki
 Zapobieganie powikłaniom wczesnym: sprawowanie kontroli nad raną operacyjną –
wczesne wykrycie powikłań w tym: krwotok z rany operacyjnej, zaczerwienienie, pojawienie
się gorączki
 Podanie leków zgodnie z indywidualną kartą zleceń lekarskich w tym:
antybiotykoterpia, profilaktyka p/zakrzepowa
 W dalszym postępowaniu zaleca się unikanie wysiłku fizycznego, dźwigania ciężarów
– ryzyko powstania przepukliny pępkowej.
 Przestrzeganie diety - ubogotłuszczowa, bogatowęlowodanowa/ unikanie obfitych
posiłków, zaleca się posiłki w małych porcjach a często oraz ich regularność
 spożywanie 5-6 małych posiłków dziennie, jedzenie składające się głównie z ciepłych
posiłków, a nie zimnych, dieta lekkostrawna - niskobłonnikowa i niskotłuszczowa,
wykluczenie kwaśnych produktów, dieta pełnowartościowa, zawierająca odpowiednią liczbę
witamin i białka, unikanie soli i doprawiania potraw, unikanie słodyczy, unikanie mocnej
czarnej herbaty, kawy i alkoholu, wykluczenie roślin strączkowych. lekkostrawnego mięsa
(drób, chuda wołowina, jagnięcina), chude ryby (dorsz, karp, pstrąg, leszcz, okoń, sola,
sandacz, szczupak, miruna), gotowane lub pieczone owoce i warzywa, delikatne przyprawy
wspomagające trawienie (majeranek, koperek, kminek, tymianek, bazylia, cynamon), herbaty
ziołowe wspomagające trawienie, białko jaj

MOŻLIWE POWIKŁANIA POOPERACYJNE:

 Krwawienie do wnętrza jamy otrzewnej wymagające zwykle powtórnego zabiegu
operacyjnego celem jego zatrzymania
 Wyciek żółci do jamy otrzewnej w wyniku nieprawidłowego zabezpieczenia
( podwiązania ) przewodu pęcherzykowego lub obecności dodatkowych, niewidocznych w
czasie zabiegu przewodów pęcherzykowych
 Uszkodzenie w trakcie zabiegu przewodu żółciowego wspólnego prowadzącego do
wystąpienia żółtaczki, a nawet ciężkiego uszkodzenia wątroby ( powikłanie rzadkie )
 Zakażenie lub opóźnione gojenie rany pooperacyjnej
 Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej

  10) Omów pielęgnowanie pacjenta w chorobie oparzeniowej w fazie wstrząsu,

katabolizmu i anabolizmu.
Oparzenie wywołuje w organizmie zespół reakcji, który określa się nazwą choroba
oparzeniowa. Pojęcie to obejmuje zmiany miejscowe skóry i wynikające z nich zmiany
ogólnoustrojowe. Choroba oparzeniowa rozwija się w czasie – jej wyrazem są poważne
zmiany metaboliczne.
OKRESY KLINICZNE W CHOROBIE OPARZENIOWEJ
 Okres wstrząsy oparzeniowego trwający 48 – 72 godzin
 Okres kataboliczny - trwający około 4 tygodnie
 Okres anaboliczny – po około 4 tygodniach – okres zdrowienia do zagojenia
powierzchni oparzonych
1. Okres wstrząsu oparzeniowego – trwa 48-72 godz. Dochodzi do zaburzeń
hemodynamicznych, metabolicznych i zaburzń poszczególnych narządów. Początkowo
dominuje utrata płynu pozakomórkowego. W wyniku uszkodzenia naczyń włosowatych
dochodzi do przechodzenia płynu do tkanek i powstawania obrzęków. Objawy te występują
zaraz po urazie oparzeniowym i utrzymują się przez cały czas. Dochodzi do zmniejszenia
objętości krwi krążącej, mniejszy jej dopływ do serca powoduje spadek wyrzutowej objętości
serca, prowadzący do znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego. Obniża się przepływ krwi
przez naczynia włosowate. Wstrząs oparzeniowy zaburza prawidłową przemianę materii na
skutek upośledzenia przepływu krwi i niedotlenienia tkanek.
2. Okres kataboliczny – trwa ok. 4 tygodni, dochodzi w nim do poważnych zaburzeń
metabolicznych. Najbardziej charakterystyczne są zaburzenia białkowe, niedokrwistość z
powodu rozpadu krwinek, zaburzenia oddechowe oraz rozwijające się zakażenia. Bakterie
dominujące w zakażeniu uogólnionym to: gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus),
pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) i pałeczka odmieńca (Proteus mirabilis).
Powodują one zniszczenie tkanek, wnikają do naczyń krwionośnych i chłonnych, upośledzają
gojenie się ran oparzeniowych.
3. Okres anaboliczny – po około 4 tygodniach W okresie tym następuje opanowanie
ogólnoustrojowych powikłań, zahamowanie procesów katabolicznych, ustąpienie
niedokrwistości, niedobiałczenia, opanowanie zakażeń. Ciężkie i rozległe zakażenia mogą
jednak doprowadzić do zgonu.   
POSTĘPOWANIE OKRESIE WSTRZĄSU:
 Zapewnienie drożności dróg oddechowych / podanie tlenu / zapewnienie prawidłowej
wentylacji płuc
 Ocena rozległości i stopnia oparzeń
 Ocena świadomości
 Zabezpieczenie dostępu dożylnego
 Pobranie krwi do badań biochemicznych / gazomoetria
 Podanie leków p/bólowych oraz uspakajających zgodnie z kartą zleceń lekarskich
 Uzupełnienie gwałtownej utraty płynów – podłączenie płynów infuzyjnych w celu
utrzymania procesów fizjologicznych ( Ringer, 0,9%NaCl, PWE ) - niedopuszczenie do
zaburzeń gospodarki wodno - elektrolitowej
 Monitorowanie podstawowych parametrów życiowych - prowadzenie karty
obserwacji
 Założenie cewnika do pęcherza moczowego – ( monitorowanie diurezy godzinowej ) -
w zależności od stopnia i rozległości oparzenia
 Podanie AT, TT
 Miejscowe zaopatrzenie rany – jałowy opatrunek suchy lub wilgotny /
Niedopuszczenie do zakażenia rany oparzeniowej. Dezynfekcja skóry wokół oparzenia by nie
dopuścić do przeniesienia flory bakteryjnej ze skóry na ranę. Opatrunki wilgotne ze srebrem
ze względu na ich właściwości bakteriostatyczne - nie hamują procesu naskórkowania. Inne
rodzaje opatrunków to opatrunki na parafinie zwilżone 0,9% NaCl.
 Podanie antybiotyków na zlecenie lekarza
 Wsparcie psychiczne – możliwość wystąpienia stresu pourazowego / zapewnienie
atmosfery spokoju.
 Stosowanie sterylnej bielizny pościelowej i osobistej
POSTĘPOWANIE OKRESIE KATABOLIZMU:
 Kontrola diurezy godzinowej
 Niedopuszczenie do zakażenia rany oparzeniowej
 Obniżenie gorączki wywołanej dolegliwościami bólowymi, procesem katabolizmu
oraz stresu urazowego.
 Kontrola masy ciała, poprawa łaknienia – uzupełnianie niedoborów
 Niwelowanie zaburzeń białkowych – dieta wysokobiałkowa
 Niwelowanie niedokrwistości wywołanej rozpadem krwinek w wyniku oparzenia
 Niedopuszczenie do zaburzeń oddechowych.
 Antybiotykoterapia zgodnie z zaleceniami lekarskimi – spowolnienie rozwijającego
się zakażenia
 Zmiana opatrunków zgodnie z zasadami aseptyki i aseptyki. - niedopuszczenie do
zakażenia / posocznicy
 Wsparcie psychiczne
 Zmiana bielizny pościelowej i osobistej – sterylna
 Zapewnienie czystości otoczenia
 Zapewnienie komfortu cieplnego w celu nie dopuszczenia do zaburzeń termoregulacji
( z powodu znacznej utraty płynów ) - pomiar temp., podawanie płynów, obserwacja skóry
palców, nosa, małżowin usznych , obserwacja potliwości, dostosowanie temperatury,
wilgotności powietrza do indywidualnych potrzeb chorego,

ZADANIA W OKRESIE ANABOLIZMU

 Zmiana opatrunków zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki, w sposób sprawny i
szybki w celu zmniejszenia dolegliwości bólwoych
 Asystowanie lekarzowi w sunięciu zmian martwiczych
 Przygotowanie fizyczne i psychiczne chorego do ewentualnego przeszczepu skóry
 Podawanie leków zgodnie z indywidualną kartą zleceń lekarskich
 Wsparcie chorego
 Profilaktyka p/ odleżynowa
 Kontrola wypróżnień i stosowanie środków zapobiegających zaparciom
 Pomoc w utrzymaniu higieny
 Uruchamianie pacjenta

Leczenie rany oparzeniowej należy rozpocząć jak najszybciej od urazu. Proces gojenia
się ran oparzeniowych jest bardzo trudny, zwykle trwa długo i może ulegać zaburzeniom na
skutek oddziaływania wielu niekorzystnych czynników, np. zakażenia. U chorego
oparzonego, poza miejscowym zniszczeniem tkanek, proporcjonalnie do ciężkości oparzenia
rozwijają się zmiany ogólnoustrojowe, określane mianem choroby oparzeniowej. Są one
wynikiem gwałtownej utraty płynów i postępujących zaburzeń wodno-elektrolitowych,
immunologicznych i metabolicznych. Skrajnie mogą prowadzić do wstrząsu
oligowolemicznego, zespołu uogólnionej odpowiedzi zapalnej(SIRS) i w konsekwencji –
zespołu niewydolności wielonarządowej.
11) Omów pielęgnowanie chorego po wszczepieniu by-passów naczyń wieńcowych
Pomostowanie aortalno-wieńcowe – kardiochirurgiczna operacja wszczepienia pomostów
naczyniowych (tzw. By-passów) omijających miejsce zwężenia w tętnicy wieńcowej,
stosowana w niektórych przypadkach zawału serca i zaawansowanej chorobie wieńcowej.
Zabieg polega na ominięciu przeszkód w naczyniach wieńcowych i doprowadzeniu krwi do
położonych za zwężeniem części naczyń za pomocą sztucznych połączeń między tętnicą
główną czyli aortą, a tętnicami wieńcowymi co zapewnia , zapewnia poprawę ukrwienia
niedokrwionego obszaru mięśnia sercowego. Naczynia wykorzystywane na by-passy są
pobierane z podudzia. Są to fragmenty własnych żył lub jest to tętnica piersiowa wewnętrzna,
która przebiega na wewnętrznej powierzchni mostka
Największym źródłem niekorzystnego oddziaływania zabiegu kardiochirurgicznego na
organizm pacjenta jest krążenie pozaustrojowe. Można powiedzieć nawet, że większość
powikłań po operacjach serca jest związana bezpośrednio lub pośrednio właśnie z tym
urządzeniem. Niestety, sztuczne płucoserce jest obecnie niezbędnym elementem zabiegu na
otwartym sercu i nie można go wyeliminować.
PIELĘGNOWANIE PO ZABIEGU KARDIOCHIRURGICZNYM:
 Monitorowanie parametrów życiowych za pomocą kardiomonitora
 Monitorowanie parametrów hemodynamicznych, biochemicznych , obserwacja zapisu
EKG, wykonanie RTG na zlecenie lekarza
 Ocena układu oddechowego
 obserwacja w kierunku możliwych zaburzeń oddychania
 pobranie krwi do badań gazometrycznych
 stały pomiar saturacji
 CTK
 tętna – możliwość wystąpienia tachykardii
 Ocena układu nerek
 diureza godzinowa
 monitorowanie stężenia mocznika i kreatyniny
 Ocena układu krzepnięcia
 INR
 Monitorowanie rany pooperacyjnej w kierunku ewentualnego krwawienia
pooperacyjnego
 kontrola drenażu śródpiersia
 stężenia hemoglobiny
 Postępowanie p /bólowe
 Obserwacja drenów oraz ilości krwi odprowadzanej - kontrola szczelności układu
ssącego
 Obserwacja stanu świadomości – powrotu świadomości po znieczuleniu
 Prowadzenie profilaktyki p / zakrzepowej – heparyny drobnocząsteczkowe w II dobie
 Wdrożenie żywienia dojelitowego - również w II dobie
 Obserwacja miejsc po usuniętych drenach – II doba
 Obserwacja w kierunku zakażeń – w wyniku rany nie tylko w obrębie klatki
piersiowej, ale kończyn - zmiana opatrunków
 Obserwacja stanu psychicznego – zabieg kardiochirurgiczny to duży uraz dla
organizmu wywołany rozległymi ranami w celu wykonania pomostowania naczyń
wieńcowych
 Zwalczanie skutków zespołu uogólnionego zapalenia SIRS - jako wynik
1) kontaktu krwi z materiałami sztucznymi płucoserca,
2) niedokrwienia narządów, a w szczególności serca (zabiegi z użyciem kardioplegii),
3) masywnych przetoczeń oraz
4) zadanych ran operacyjnych. W reakcji tej bierze udział wiele czynników odpowiedzi
zapalnej
typowymi jej objawami, które można monitorować, są: tachykardia, tachypnoe, wzrost
temperatury ciała, obrzęki obwodowe oraz niestabilne ciśnienie krwi; w badaniach
dodatkowych zawsze obserwuje się wzrost OB, leukocytozy oraz stężenia CRP; reakcja SIRS
z reguły wygasa po paru dniach od zabiegu, natomiast jej niekorzystne skutki wymagają
monitorowania i leczenia w okresie pooperacyjnym.
 Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym ; udział w ich leczeniu
 Zapobieganie odleżynom
 Przeciwdziałanie powstawaniu zatorów, powikłań płucnych
 Uruchamianie chorego w III dobie z reguły
DALSZE DZIAŁANIA
 Prowadzenie gimnastyki oddechowej – np. dmuchanie przez słomkę do pojemnika z
wodą. Zaleca się również oklepywanie płuc, pobudzanie  usuwania zalegającej wydzieliny.
Ważne, by ćwiczenia nie rozciągały klatki piersiowej, która musi się zrosnąć po zabiegu.
 Edukacja pacjenta w zakresie rehabilitacji po zabiegu wszczepienia bajpasów tzw.
rehabilitacja kardiologiczna w warunkach ambulatoryjnych - od 10 dni do około 6 tygodni.
Celem ćwiczeń jest poprawienie ogólnej kondycji chorego. W tym przypadku korzystne
okazuje się być pływanie, jazda na rowerze stacjonarnym o odpowiednio dobranym
natężeniu.
 Edukacja w zakresie zdrowej diety, unikanie nadmiernych stresów oraz używek.

12. Wymień i omów zabiegi endoskopowe w obrębie przewodu pokarmowego.

Diagnostyczne wziernikowanie jam ciała za pomocą endoskopu. Pozwala nie tylko na
oglądanie, zmian chorobowych, ale również pobranie materiału do badania
histopatologicznego. W badaniach endoskopowych istotną rolę ogrywa współpraca pacjenta z
personelem - lekarz, pielęgniarka.
ENDOSKOPIA ZABIEGOWA i DIAGNOSTYCZNA OBEJMUJE :
 usunięcie polipów - POLIPEKTOMIA
 ustalenie miejscowych krwawień i tamowanie krwawień do przewodu pokarmowego
 leczenie żylaków przełyku – opaskowanie żylaków
 usunięcie ciała obcego
 zakładanie gastrotomii ( PEG) przy użyciu endoskopu
ENDOSKOPIA W OBRĘBIE PRZEWODU POKARMOWEGO pozwala na rejestrowanie i
przekazanie obrazu z wnętrza ciała dzięki obecności kamery i źródła światła.
 GASTROSKOPIA ( panendoskopia ) – górny odcinek przewodu pokarmowego
( przełyk, żołądek, dwunastnica ) - zabieg, którego celem jest oglądanie górnego odcinka
pokarmowego pacjenta, pobieranie materiału do badania, a także zatrzymywanie krwawień,
usunięcie ciała obcego..
PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO BADANIA
 pisemna zgoda pacjenta
 poinformowanie chorego o przebiegu badania i ewentualnych powikłaniach ( z
perforacją przewodu pokarmowego )
 przygotowanie przewodu pokarmowego
 pacjent powinien być na czczo 6-8 godzin ( możliwa dokłada ocena odcinka
przewodu pokarmowego oraz zapobiegnięcie potencjalnego zachłyśnięcia się w trakcie
badania
 nie powinno się przyjmować żadnych leków
 zaleca się zaprzestanie palenia papierosów na dzień przed zabiegiem
 usunięcie ruchomych protez zębowych – w celu uniknięcia uszkodzenia oraz
wsunięcia się przez gardło do przełyku
 u osób z silnym odruchem wymiotnym znieczulenie miejscowe gardła roztworem
lignokainy, niektórzy chorzy wymagają neurolpetoanalgezji lub znieczulenia ogólnego
 badanie przeprowadza się w ułożeniu na lewym boku z lekko przygiętą głową
pacjent obejmuje zębami ustnik w celu zabezpieczenia przed przygryzieniem instrumentu)
Asystująca pielęgniarska stoi za pacjentem i przytrzymuje ustnik oraz instrument tak by się
nie wysuwał, drugą ręką lekko przygina głowę pacjenta )
 istotne jest by w trakcie badania pacjent regularnie oddychał i starał się opanować
odruch wymiotny
PO BADANIU:
 należy nie przyjmować posiłków ani płynów do czasu ustąpienia znieczulenia
 zachowanie diety łatwostrawnej, w przypadku pobrania wycinków – dieta płynna i
chłodna do wieczora
 nie wykonywać wysiłku fizycznego
 możliwe pojawienie się objawów takich jak: ból, gardła, chrypa - w wyniku
przeprowadzonego badania
 KOLONOSKOPIA – dolny odcinek przewodu pokarmowego ( jelito grube ).
Badanie diagnostyczne w celu wykrycia patologicznych zmian z jednoczesnym pobraniem
wycinków do badania histopatologicznego
PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO BADANIA
 pisemna zgoda pacjenta
 poinformowanie chorego o przebiegu badania i ewentualnych powikłaniach ( z
perforacją przewodu pokarmowego )
 przygotowanie przewodu pokarmowego:
 dokładne przygotowanie / oczyszczenie jelita ( 3 dniowa płynna dieta oraz
zastosowanie przez okres 2 dni roztwór preparatów osmotycznie czynnych, które wywołują
biegunkę oczyszczającą jelito grube ( zastosowanie gotowych preparatów rozpuszczanych w
dużej ilości wodzy) ; pacjent w czasie przygotowania do badania musi wypić około 4litrów
płynów/dobę –wydalenie czystej wody świadczy o dobrze przygotowanym jelicie do
badania . Doustne przygotowanie nie wymaga zastosowania wlewów doodbytniczych
 3 dni przed jego przeprowadzeniem chory musi przejść na dietę płynną, a także
zrezygnować z warzyw oraz owoców pestkowych
 pacjent powinien być na czczo przez 6 godzin przed badaniem w szczególności w
przypadku znieczulenia ogólnego
 w dniu badania leki przyjmowane na stałe należy przyjąć; w przypadku leków
obniżających krzepliwość krwi należy odstawić na kilka dni przed badaniem lub po
konsultacji z lekarzem prowadzącym zmienić drogę podania
 badanie wykonuje się z nieczuleniu miejscowym – żel lignokainy, neurolpetoanalgezji
oraz w znieczuleniu ogólnym - w zależności od progu bólowego pacjenta oraz doświadczenia
endoskopisty
 badanie przeprowadza się w ułożeniu na lewym boku bądź w ułożeniu na plecach.
Pielęgniarka przytrzymuje instrument wprowadzony przez odbyt, może również
przytrzymywać brzuch chorego - zwłaszcza gdy widać napinającą się pętle esicy
PO BADANIU:
 nie można prowadzić pojazdów mechanicznych ze względu an sedację
 chory może odczuwać wzdęcia i bóle brzucha
 można zaobserwować ślady na bieliźnie przez 1-2 dni w przypadku pobrania
wycinków bądź usunięcia polipów
 należy zachować dietę łatwostrawną
 poinformowanie chorego o konieczności zgłoszenia się po wynik badania
3. LAPAROSKOPIA - badanie pozwalające na ocenę wnętrza jamy otrzewnej ( głównie
przewodów żółciowych, trzustki )przeprowadzana przez otwór w brzuchu za pomocą sond. W
obrębie przewodu pokarmowego obejmuje m.in.
 Cholecystektomię
 Appendectomiaę
 Laparoskopową plastyka przepuklin
PRZECIWWSKAZANIEM DO WYKONANIA ENDOSKOPII jest:
 brak współpracy z pacjentem
 niektóre zaburzenia psychiczne
 świeży zawał serca
 niestabilna choroba wieńcowa
 niedokrwistość
 zaburzenia krzepnięcia krwi
13. Omów istotne problemy pielęgnacyjne pacjenta przyjętego do oddziału
chirurgicznego z ciężkim urazem mózgowo-czaszkowym. Rola pielęgniarki w
rozpoznaniu i leczeniu powikłań urazowo - czaszkowych.
PROBLEMY
 Stan zagrożenia życia spowodowany zaburzeniami patologicznymi w wyniku urazu
 Stan zagrożenia życia w wyniku wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego
spowodowanego obrzękiem mózgu
 Możliwość wystąpienia nasilonych objawów wegetatywnych i zaburzeń
świadomości
 Ryzyko wystąpienia powikłań z powodu nasilonych objawów patologicznych
towarzyszących złamaniom podstawy czaszki ( obserwacja w kierunku wycieku płynu
mózgowo rdzeniowego )
 Brak możliwości samodzielnej pielęgnacji w wyniku ograniczonych możliwości
fizycznych i psychicznych pacjenta po urazie.
 Lek pacjenta przed następstwami urazu
 Bóle głowy oraz towarzyszące wymioty
 Zaburzenia przytomności
 Zaburzenia wegetatywne ( podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi, bradykardia,
zakłócenie oddechu, hipertermia )
 Objawy ogniskowe ( niedowład nerwu VII, jednostronne rozszerzenie źrenicy,
wzmożenie odruchów głębokich )

POWIKŁANIA
 Wodogłowie pourazowego – upośledzenie sprawności psychicznej i zmiany
osobowości oraz objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego ( bóle głowy, zaburzenia
świadomości )
 Padaczka pourazowa
 Zakażenia np. kości czaszki ( ból, zaczerwienienie miejsca uraz i podwyższona
temperatura), zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych w następstwie otwartych złamań
czaszki lub po złamaniach podstawy czaszki z następowym płynotokiem.
ROLA PIELĘGNIARSKI W ROZPOZNAWANIU I LECZENIU POWIKŁAŃ
 Stała, wnikliwa obserwacja pacjenta oraz udokumentowanie parametrów
 Kontrola stanu przytomności
 Obserwacja w kierunku patologicznych wycieków płynu mózgowo – rdzeniowego
np. płynotok nosowy, uszny )
 Obserwacja w kierunku objawów neurologicznych ( napad drgawek, porażenia
świadczące o ogniskowym uszkodzeniu mózgu )
 Ułożenie pacjenta w pozycji płaskiej - głowa uniesiona pod kątem 30 stopni (
p/działanie obrzękowi )
 Zapewnienie drożności dróg oddechowych – u nieprzytomnego intubacja, oddech
wspomagany lub kontrolowany
 Ocena ciężkości urazu
 Kontrola diurezy
 Zastosowanie tlenoterapii
 Postępowanie p/bólowe z ograniczeniem środków z grupy narkotyków
 Podawanie leków zgodnie z indywidualną kartą zleceń lekarskich – leczenie
p/obrzękowe, uspakajające, leki p/drgawkowe, antybiotyków, leków odwadniających
 Zalecanie spoczynkowego trybu życia.
 W przypadku nadmiernego pobudzenia ruchowego - na zlecenie lekarza
zastosowanie przymusu bezpośredniego – prowadzenie karty monitorowania przymusu
bezpośredniego
 Zniwelowanie niepokoju
 Zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa ze względu na możliwość zmian w
zachowaniu
 Przygotowanie fizyczne i psychiczne – przed ewentualnym zabiegiem operacyjnym
 Rozpoznanie objawów świadczących o powikłaniach urazu na podstawie obserwacji i
poinformowanie lekarza
14. Omów zasady profilaktyki żylaków kończyn dolnych.
Profilaktykę powinny stosować zarówno osoby zdrowe, jak i te, u których
już występują objawy niewydolności żylnej kończyn dolnych
ZASADY PROFILAKTYKI
 Unikanie siedzącego lub stojącego trybu życia ( głównie związany z charakterem
wykonywanej pracy ) – gimnastyka w czasie każdej przerwy ( poruszanie kończynami,
zrobienie przysiadów
 Aktywny tryb życia - ruch - Prawidłowe nawyki na co dzień – pływanie, taniec, jazda
na rowerze, spacery, chodzenie po schodach, bieganie rekreacyjne
 W czasie długich podróży autem lub autokarem należy robić sobie przerwy, aby
rozruszać nogi i poprawić ukrwienie
 Podczas długiego lotu samolotem staraj się jak najczęściej zmieniać pozycję nóg. W
miarę możliwości warto też przejść się choćby do toalety.
 W czasie snu należy podkładać np. koc pod nogi, co ułatwi powrót krwi żylnej z
kończyn do serca. Jednak, aby mieć pewność, że wałek nie zsuwa nam się w nocy, warto na
stałe podnieść o kilka centymetrów tę część łóżka. Rano nogi będą wypoczęte.
 Unikanie stosowania ciepła na kończynę ( słońce, solarium, sauna, gorąca kąpiel ) - w
przypadku objawów takich jak pojedyncze żylaki, obrzęki
 DIETA
 zapobieganie nadwadze i otyłości, która obciąża dodatkowo nasze nogi
 zapobieganie zaparciom – dieta bogata w błonnik,
 warzywa, owoce, duża ilość płynów
 należy wypoczywać z nogami uniesionymi o 10-15 cm ponad poziom serca, zarówno
podczas siedzenia, leżenia czy spania a wieczorem wykonać masaż nóg od palców stóp do
pachwin (zawsze w kierunku serca)
 odpowiednie oddychanie wspomaga krążenie krwi; wskazane są długie i głębokie
wdechy.
 Odpowiedni ubiór - Częste noszenie obcisłych ubrań to utrudnienie dla swobodnego
przepływu krwi w żyłach. Należy także unikać obuwia na obcasie wyższym niż 5 cm.
 podczas stania (np. w kolejce) można wykonywać małe kroki, przestępować z nogi na
nogę a podczas siedzenia (np. przed komputerem, telewizorem) robić częste, kilkuminutowe
przerwy na ćwiczenia nóg, czy krótki spacer
 w czasie urlopu dobrze jest chodzić boso po trawie, piasku, spacerować oraz
wykonywać ćwiczenia w wodzie
 udając się w długą podróż samolotem należy założyć swobodne, nieuciskające
ubranie, pić jak najwięcej wody i wystrzegać się kawy i alkoholu, które powodują
odwodnienie i zagęszczenie krwi; jeśli jest to tylko możliwe należy wstać i pospacerować
między fotelami a siedząc w fotelu, jak najczęściej poruszać stopami; w niektórych liniach
lotniczych w czasie podróży wyświetlane są programy ćwiczeń poprawiające krążenie żylne
 osobom predysponowanym do wystąpienia PNŻ zaleca się profilaktyczne stosowanie
dobranych indywidualnie przez lekarza wyrobów uciskowych, inaczej kompresyjnych
(rajstopy, podkolanówki, pończochy przeciwżylakowe) oraz doustnych i miejscowo
działających specjalistycznych preparatów i kosmetyków w celu wzmocnienia naczyń
żylnych

CZEGO NALEŻY NIE ROBIĆ!!!

 należy pozbyć się zwyczaju zakładania nogi na nogę, krzyżowania nóg w czasie
siedzenia, czy siedzenie na nodze
 naczyniom żylnym nie służy wysoka temperatura, dlatego też należy wystrzegać się
długich, gorących kąpieli w wannie, sauny, długotrwałego opalanie na słońcu i w solarium,
depilacji gorącym woskiem, ogrzewania odłogowego, czy gorącego nawiewu na stopy w
czasie jazdy samochodem; należy pamiętać również o tym, że naczyniom żylnym nie służą
również ekstremalnie niskie temperatury
niewskazane jest noszenie odzieży krepującej ruchy; należy unikać odzieży miejscowo
uciskającej (obcisła bielizna, spodnie, samonośne pończochy, skarpety z mocnymi
ściągaczami itp.)
 w przypadku stosowania leków hormonalnych zawierających żeńskie hormony
płciowe, np. tabletki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, należy być pod stałą
opieką lekarza i przechodzić okresowe badania lekarski; w przypadku zauważenia
niepokojących objawów w trakcie przyjmowania ww. preparatów, należy jak najszybciej
powiadomić o tym lekarza
 w przypadku wystąpienia kiedykolwiek w przeszłości problemów z żyłami, zaleca się
pozostawanie pod stałą kontrolą lekarza specjalisty (flebologa)
15. Omów pielęgnowanie pacjenta z chorobą niedokrwienną kończyn dolnych.
Niedokrwienie kończyn dolnych wywołane jest miażdżycą, która jest proces chorobowym
obejmującym wewnętrzną i środkową błonę naczynia tętniczego, który doprowadza do
powstania blaszki miażdżycowej. Zaawansowane zmiany miażdżycowe powodują
zmniejszenie średnicy naczynia lub jego zamknięcie z następowym niedokrwieniem tkanek
leżących obwodowo. Niedokrwieniu towarzyszy ból w zależności od lokalizacji zwężenia
tętnic: biodro, pośladki – naczynia biodrowe lub aorta; łydka - naczynia tętnicze w zakresie
uda. Ból początkowo jest podczas wysiłku fizycznego, następnie pojawia się również
podczas spoczynku. Niedokrwienie kończyn dolnych jest przewlekłe lub ostre – gdy dochodzi
do całkowitego lub prawie całkowitego przerwania dopływu krwi do kończyny.
PIELĘGNOWANIE PACJENTA
 Zmniejszenie dolegliwości bólowych – podanie leków p/bólowych zgodnie z
indywidualną kartą zleceń lekarskich., ułożenie kończyny poniżej serca
 Obserwacja natężenia bólu, ocena bólu w skali VAS
 Wczesne wykrycie zmian w wyglądzie kończyny - obserwacja stanu skóry pod kątem
zabarwienia, ewentualnego pojawienia się oziębienia, obrzęku oraz rozwoju owrzodzenia lub
martwicy.
 Dokonywanie i udokumentowanie parametrów życiowych
 Monitorowanie parametrów krzepnięcia.
 Podanie leków zgodnie z kartą zleceń lekarskich - heparyny, leki trombolityczne
 Zmian opatrunków zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki w przypadku zmian
skórnych – owrzodzenia; przed zmianą opatrunków podanie leków p/bólowych
 Obserwacja owrzodzeń pod kątem ich rozległości, głębokości oraz rodzaju wydzieliny
 Poinformowanie chorego o konieczności odciążenia kończyny poprzez zmniejszenie
nacisku na stopę – ograniczenie chodzenia
 Edukacja pacjenta w zakresie negatywnego wpływu palenia papierosów na chorobę
niedokrwienną kończyn – rozwój i postępowanie miażdżycy

OSTRA POSTAĆ z koniecznością zabiegu operacyjnego

 Przygotowanie pacjenta do ewentualnego zabiegu operacyjnego ( rewaskularyzacji -

poszerzenie i udrożnienie zwężonego naczynia krwionośnego, farmakologiczne lub
implantacja stentu; amputacja )
 Elewacja kończyny w celu zredukowania obrzęku
 Monitorowanie podstawowych parametrów życiowych – tętno, RR, EKG, bilans
wodny
 Podanie leków zgodnie z kartą zleceń lekarskich
 Zakładanie suchych opatrunków luźnych opatrunków z oddzieleniem palców od
siebie, na noc do rozważenia założenie opatrunku ochronnego z użyciem elastycznych siatek
podtrzymujących, bandaża (nie stosować bandaży
elastycznych i wyrobów uciskowych o stopniowanym ucisku!), niezalecane jest
stosowanie przylepców mocujących opatrunek do skóry (możliwość jej uszkodzenia).
 Zabezpieczenie p / odleżynowe
 Utrzymanie higieny chorego
 Rozmowa i wspieranie chorego

16. Omów opiekę pooperacyjną nad pacjentem po prostatectomii.

 Kontrola drożności drenów

 Monitorowanie drożności cewnika w pęcherzu moczowym
 Obserwacja rany pooperacyjnej
 Zmiana opatrunków zgodnie z zasadami aseptyki i antyseptyki
 Zmniejszenie dolegliwości bólowych
 Monitorowanie wpływu podanych środków p/bólowych na zmniejszenie dolegliwości
bólowych
 Monitorowanie parametrów życiowych
 Zwrócenie uwagi na sposób oddawania moczu oraz inne problemy związane z
mikcją: nietrzymanie moczu, uczucie niepełnego pęcherza moczowego, zatrzymanie moczu,
uczucie pieczenia, ból podczas mikcji
 Zachęcenie pacjenta do ćwiczenia i kontrolowania mięśni dna miednicy ( ćwiczenia
Kegal ) w celu zmniejszenia zaburzeń oddawania moczu głównie nietrzymania moczu
 Wsparcie psychologiczne chorego i jego rodziny ze względu na zaburzenia wzwodu i
erekcji
 Motywowanie rodziny chorego do wspierania pacjenta

17. Omów zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem po amputacji kończyny dolnej,
przygotowanie do samoopieki i protezowania.

ZADANIA PIELĘGNIARKI
 Ułożenie kończyny amputowanej w odwiedzeniu w stawie biodrowym i uniesienie
łóżka o 15-20 stopni
 Zalecenie leżenia na plecach z jednoczesnym uniesieniem kikuta pod katem 45 stopni
( podkładanie koca, wałków)
 Obserwacja ilości i rodzaju wydzieliny drenującej z rany pooperacyjnej oraz
udokumentowanie
 Bandażowanie kikuta ( tzw. stożkowe ); stosowanie pończoch kikutowych
minimalizujących obrzęk
 Monitorowanie parametrów życiowych
 Zmniejszenie dolegliwości bólowych ( bóle fantomowe – lokalizują się w
amputowanej kończyny )
 Obserwacja kończyny / stanu ukrwienia kończyny - niepokojące objawy to
stwardnienie, obrzęk mięśni podudzia - tętno, kolor skóry, ocieplenie, czucie w kończynie,
 Wczesne rozpoznanie powikłań – niedrożności przeszczepu po zabiegu
rekonstrukcyjnym na układzie tętniczym.
 Zmniejszenie obrzęku i poprawa komfortu pacjenta w okresie gojenia się rany
pooperacyjnej na kikucie
 Obserwacja kikuta pod kątem wystąpienia cech zmian zapalnych
 Zapobieganie przykurczom. Są wynikiem braku ruchu lub nieregularnej pracy mięśni
spowodowanej ułożeniem w jednej pozycji, często wygodnej dla chorego i niwelującej ból.
Przykurcze mięśni prowadzą do wydłużonej rehabilitacji, zaburzają prawidłową postawę
ciała, a przede wszystkim utrudniają zaprotezowania.
 Wczesna nauka chodzenia przy użyciu sprzętu rehabilitacyjnego ( kule, balkonik )
 Motywowanie chorego do wykonywania ćwiczeń izometrycznych mięśni kikuta w
celu stworzenia tzw. pompy żylnej
 Zapewnienie czystości otoczenia
 Pouczenie chorego o odpowiedniej pielęgnacji kikuta, która przyśpiesza moment
uzyskania właściwej protezy – ważną rolę pełni bandażowanie, które uformuje prawidłowo
kikut oraz hartowanie np. zimną i ciepłą wodą na zmianę.
 Pomoc w akceptacji niepełnosprawności. Brak poczucia własnej wartości:
ograniczenie lub utrata sprawności ruchowej człowieka obniża jakość jego życia; zmianie
może ulec obraz własnej osoby, wygląd i fizyczne właściwości, umiejętności i zdolności,
postawy i potrzeby, pozycja środowiskowa zaburzenie atrakcyjności wyglądu fizycznego
zdeformowane ciało często utrudnia lub uniemożliwia pełnienie ról w grupie społecznej:
rodzinie, znajomych, w pracy
 Poinformowanie chorego , iż dzięki przestrzeganiu zaleceń lekarskich i
pielęgniarskich dotyczących zmiany stylu życia, regularnej farmakoterapii, utrzymania
higieny można zapobiegać pogłębianiu się choroby i zapobiec ewentualnej amputacji drugiej
kończyny
W ZAKRESIE SAOMOOPIEKI
 Przedstawienie zasad funkcjonowania po amputacji
 Poinformowanie chorego o możliwości wczesnego protezowania ( w momencie
zagojenia rany ) w ramach nfz.
 Nauka chorego w zakresie pielęgnacji kikuta: chory powinien poddawać go myciu
przynajmniej raz dziennie stosując ciepłą wodę z delikatnymi środkami myjącymi, po czym
delikatnie osuszać bawełnianym ręcznikiem. Należy pamiętać, aby kikut nie znajdował się w
wodzie zbyt długo (nadmiernie zmiękczona skóra i strupki są bardziej narażone na
uszkodzenia). Aby chronić kikut przed otarciami zaleca się stosowanie maści nawilżających z
witaminą A i D, a na obszar rany pooperacyjnej – po wygojeniu i odpadnięciu strupków –
specjalistyczne maści na blizny.
 Zwrócenie uwagi chorego na codzienną obserwacje kikuta - zaczerwienienie, obrzęk,
pojawienie się ropy wyciekającej z rany – kontakt z lekarzem
 Edukacja chorego w zakresie hartowania kikuta - wykonuje się w celu ograniczenia
wrażliwości skóry i tkanek kikuta na bodźce ( ucisk ) oraz przygotowania do ucisku leja
protezowego
 Umożliwienie pacjentowi kontaktu z osoba po amputacji
 Udostępnienie adresów i telefonów do stowarzyszeń, grup samopomocowych w
okolicy zamieszkania pacjenta
 Zmniejszenie deficytu samoobsługi oraz pomoc w czynnościach życia codziennego
 Ocena stopnia niepełnosprawności czynnościowej oraz i zakresu potrzebnej pomocy
 Asystowanie pacjentowi przy czynnościach higienicznych
 Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
 Zachęcanie do samodzielnej aktywności
 Zapewnienie sprzęty rehabilitacyjnego w celu ułatwienia lokomocji: wózek
inwalidzki, kule ortopedyczne , chodzik
 Przygotowanie chorego do zaprotegowania poprzez wzmocnienie mięśni barków,
ramion, przedramion i tułowia. Szczególnie istotne jest również odpowiednie dbanie o
pozostałą, zdrową kończynę, bo to właśnie ona będzie w początkowym etapie zaprotezowania
bardziej obciążona

18. Scharakteryzuj istotne elementy w przygotowaniu stanowiska do znieczulenia

ogólnego.

Stanowisko do znieczulenia powinno być wyposażone w następujące elementy:

Stanowisko do znieczulenia jest zasadniczym miejscem pracy anestezjologa. Jego podstawą
jest aparat do znieczulenia ogólnego z respiratorem anestetycznym, który powinien posiadać
funkcje:

 podawania precyzyjnie określonych objętości tlenu, powietrza oraz gazów

paranestetycznych,
 przyłączania parowników do podawania wziewnych środków anestetycznych,
 podłączenia systemu oddechowego dostosowanego do potrzeb znieczulenia,
 podłączenia respiratora anestetycznego do mechanicznej wentylacji pacjenta,
 pomiaru stężenia tlenu we wdechowej mieszaninie gazów,
 pomiaru stężenia anestetyków wziewnych w razie ich stosowania.

Wymienione parametry powinny być nadzorowane przez zintegrowany system monitorujący,

który w razie potrzeby informuje o zaburzeniach stanu operowanego pacjenta.
Obowiązkowymi elementami monitorowania chorego w znieczuleniu ogólnym są:

 zapis krzywej EKG,

 pomiar ciśnienia tętniczego metodą nieinwazyjną,
 określenie stopnia natlenowania krwi przy użyciu pulsoksymetru
 oraz pomiary kapnometryczne przy zastosowaniu rurki dotchawiczej lub maski
krtaniowej.

Sprzęt mający bezpośredni wpływ na stan pacjenta, służący do monitorowania i regulacji jego
funkcji życiowych, (wymieniony w rozporządzeniu MZ), to:

 monitor głębokości znieczulenia – 1 na 2 stanowiska,

 aparat do pomiaru ciśnienia krwi,
 sprzęt do inwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi – 1 na 4 stanowiska
znieczulenia,
 termometr,
 pulsoksymetr,
 kardiomonitor,
 kapnograf,
 monitor zwiotczenia mięśniowego – 1 na 2 stanowiska znieczulenia,
 sprzęt do dożylnego podawania leków,
 aparatura do szybkich oraz regulowanych przetoczeń płynów, w tym co
najmniej 3 pompy strzykawkowe,
 fonendoskop lub stetoskop przedsercowy dla dzieci.

Pozostałą wymaganą aparaturę do znieczulenia można podzielić ze względu na jej

zastosowanie podczas zabiegu. Poza wspomnianym już aparatem do znieczulenia ogólnego,
przy regulacji i monitorowaniu respiracji pacjenta, wymagane są:

 worek samorozprężalny i rurki ustno – gardłowe,

 źródło oraz instalacje dostarczające tlen, podtlenek azotu, powietrze i próżnię,
 monitor gazów anestetycznych – 1 na każde stanowisko znieczulenia wraz z
dodatkowym wyposażeniem stanowiska znieczulenia,
 urządzenie do ssania,
  zestaw do intubacji dotchawiczej z rurkami intubacyjnymi i dwoma
laryngoskopami,
 wyciąg gazów anestetycznych,
 monitor stężenia tlenu w układzie anestetycznym z alarmem wartości
granicznych.

Kolejną grupą jest wyposażenie niezwiązane bezpośrednio z monitorowaniem stanu pacjenta.

Zalicza się tu:

 znormalizowany stolik (wózek) anestezjologiczny,

 zasilanie elektryczne z systemem awaryjnym,
 źródło światła (sprzęt przeznaczony specjalnie dla placówek medycznych),
 urządzenie do ogrzewania pacjenta – 1 na 4 stanowiska,
 urządzenie do ogrzewania płynów infuzyjnych,
 zestaw do trudnej intubacji
 defibrylator z możliwością wykonania kardiowersji – 1 na zespół połączonych
ze sobą stanowisk znieczulenia lub wyodrębnioną salę operacyjną.

Aparatura monitorująca musi mieć:

 alarm nadmiernego ciśnienia w układzie oddechowym,

 alarm rozłączenia w układzie oddechowym,
 urządzenie ciągłego pomiaru częstości oddychania,
 urządzenie ciągłego pomiaru objętości oddechowych

19. Omów zasady monitorowania chorego w sali pooperacyjnej .

 Pacjent pozostaje w Sali pooperacyjnej ( wybudzeń ) około 2 godz. – do momentu

ustąpienia działania środków znieczulających , powrócenia odruchów i ustabilizowaniu
podstawowych funkcji życiowych. Opiekę nad pacjentem w tym czasie sprawuje personel
anestezjologiczny
 Obserwacja potwierdzona jest pełnym opisem w dokumentacji
 Przekazanie pacjenta do oddziału macierzystego odbywa się wraz z dokumentacja
medyczną.
 W oddziale macierzystym w Sali pooperacyjnej pielęgniarka w dobie „ 0” przez 2
godziny prowadzi co 15 minut monitorowanie stanu pacjenta
 Określa stan przytomności chorego ( nawiązuje kontakt werbalnym z chorym)
 Sprawdza drożność układu oddechowego, liczbę, rodzaj oddechów, zaleganie
wydzieliny w drogach oddechowych
 Kontroluje tętno ( rytm, napięcie, częstotliwość) , mierzy ciśnienie tętnicze krwi ,
obserwuje kolor skóry, temperaturę, sprawdza drożność dostępu żylnego
 Kontroluje diurezę – pacjent po zabiegu operacyjnym powinien oddać mocz do 6-8
godzin
 Sprawdza opatrunek na ranie pooperacyjnej , czy jest suchy, czy przesiąknięty
wydzielinami ( np. krew, żółć, płyn surowiczy, ropa )
 Kontrola drenów – drożność wypełnienie - Obecne dreny podłącza do systemu ssania
( ssanie - dren Redona ) lub spływ
 Sprawdza dokumentacje medyczną i potwierdza informacje uzyskane wcześniej
ustnie od pielęgniarki anestezjologicznej
 Zapoznaje się z kartą pooperacyjną i wykonuje zawarte w niej zlecenia

Po zabiegu operacyjnym pielęgniarka ma za tylko wnikliwe obserwowanie chorego,ale także

wykonanie stałych zleceń lekarskich, takich jak
 Stosowanie antybiotykoterapii
 Podawanie leków przeciwbólowych
 Podawanie leków przeciwzakrzepowych
 Wykonanie badań laboratoryjnych krwi
 Prawidłowe nawodnienie płynami dożylnymi
 szybkie uruchamianie pacjenta w celu zmniejszenia ryzyka zakrzepowego
 wnikliwa obserwacja rany pod kątem objawów mogących świadczyć o wystąpieniu
powikłań

 Zgodnie z zleceniami prowadzi kartę monitorowania i leczenia bólu

20. Omów najczęstsze przyczyny NZK oraz różnice w resuscytacji krążeniowo-

oddechowej u dorosłych i niemowląt.

PRZYCZYNY NZK

 Krążeniowe - u dorosłych
 ostre zespoły wieńcowe – zawał serca
 hipowolemia - czyli zmniejszenie objętości krwi krążącej np. na skutek krwotoku
pourazowego
 hipoksja - deficyt tlenu w tkankach spowodowany zaburzeniami oddychania
 hipotermia - spadek temperatury głębokiej ciała poniżej 35 stopni
 zaburzenia równowagi elektrolitowej (np. znaczny niedobór potasu) lub zaburzenia
metaboliczne - w tym zbyt niski poziom glukozy we krwi, czyli hipoglikemia
 zatrucia
 powikłania zakrzepowo-zatorowe np. zator tętnicy płucnej
 tamponada serca
 odma opłucnowa - najgroźniejsza typem jest odma o charakterze prężnym,
spowodowana najczęściej urazem penetrującym klatki piersiowej

 oddechowe ( pozasercowe ) - u dzieci

 niewydolność oddechowa wywołana np. obecnością ciała obcego w drogach
oddechowych
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWA – ODDECHOWA U DOROSŁYCH

 w przypadku stwierdzenia braku oddechu lub oddechu nieprawidłowego, należy

rozpocząć RKO od 30 uciśnięć klatki, a następnie 2 wdechy
 mostek uciska się dwoma rękami na głębokość ok. 5 cm z częstością 100-120/min
 Sekwencję trzydziestu ucisków i dwóch wdechów należy powtarzać do przywrócenia
spontanicznego oddechu, zmęczenia ratującego lub do przyjazdu wykwalifikowanej pomocy

RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO – ODDECHOWA U DZIECI

 w przypadku stwierdzenia braku oddechu lub oddechu nieprawidłowego ( w ciągu 10

sekund ), należy rozpocząć RKO od 5 oddechów ratowniczych (do NZK u dzieci dochodzi
najczęściej w mechanizmie oddechowym)
 po wykonaniu 5 oddechów kontynuujemy RKO w stosunku 30 uciśnięć klatki: 2
oddechy
 w przypadku, gdy RKO prowadzona jest przez osamotnionego ratownika - należy ją
kontynuować przez okres ok. 1 minuty zanim odstąpi od poszkodowanego dziecka, aby
wezwać pomoc
 w zależności od wieku dziecka możemy zastosować inną technikę ucisków dolnej
połowy mostka; w przypadku niemowląt wykorzystujemy opuszki dwóch palców lub kciuki
obu dłoni obejmujących klatkę piersiową niemowlęcia; u starszego dziecka w zależności od
jego wzrostu możemy uciskać klatkę za pomocą jednej, lub analogicznie jak u dorosłych -
dwóch dłoni ze splecionymi palcami
 Sekwencję trzydziestu ucisków i dwóch wdechów należy powtarzać do przywrócenia
spontanicznego oddechu, zmęczenia ratującego lub do przyjazdu wykwalifikowanej pomocy

Resuscytację krążeniowo-oddechową rozpoczyna się od 5 wdechów ratowniczych z

następnym masażem serca w 4 przypadkach NZK: u dziecka, u topielca, u wisielca, u
zasypanego (śniegiem, ziemią i innymi.)

Jeżeli podstawowe zabiegi resuscytacyjne były wykonywane przez przynajmniej dwie

minuty bez pozytywnego skutku, a mamy dostęp do defibrylatora automatycznego (AED)
lub z karetki zespołu ratownictwa medycznego lub szpitalnego, przykleja się 3 elektrody do
klatki piersiowej z monitora defibrylatora sprawdza się rytm i przechodzi do dalszego
postępowania.
DALSZE POSTĘPOWANIE
Po stwierdzeniu rytmu do defibrylacji (migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez
tętna):
 wykonuje się defibrylację 360 J (prądem monofazowym), 150-200 J (prądem
dwufazowym, przez nowoczesny defibrylator)
 kontynuuje się rozpoczętą resuscytację krążeniowo-oddechową w sekwencji
trzydziestu uciśnięć i dwóch wdechów przez dwie minuty
 co 2 minuty sprawdza się rytm
 w razie potrzeby wykonuje się kolejne defibrylacje i kontynuuje się resuscytację
według podanego schematu
 po trzeciej defibrylacji podaje się 1 mg adrenaliny dożylnie, powtarza się 1 mg
adrenaliny co 3-5 minut; Amiodaron ( Cordarone) w dawce 300 mg również podaje się po
trzeciej defibrylacji
 wyżej wymieniony cykl postępowania powtarza się, jeśli nie dojdzie do przywrócenia
krążenia (obecny puls)

Po stwierdzeniu rytmu nie do defibrylacji (asystolia lub aktywność elektryczna bez tętna -
PEA):
 podaje się 1 mg adrenaliny dożylnie i powtarza się podawanie 1 mg co 3-5 minut
 kontynuuje się resuscytacje krążeniowo-oddechową w sekwencji: trzydziestu uciśnięć
mostka i dwóch wdechów
 ocena rytmu co dwie minuty
 nie zaleca się rutynowo podawania atropiny

Zaprzestanie resuscytacji po 30-45 minutach jeśli NZK trwało poniżej sześciu minut przed
rozpoczęciem RKO. Czas trwania zabiegów resuscytacyjnych należy przedłużyć do 45-60
min w wypadku utonięcia, w hipotermii i przy zatruciach lekowych.

21. Scharakteryzuj chorobę wrzodową żołądka – przyczyny, objawy,

powikłania. Zakres edukacji pacjenta z tym schorzeniem.
Przyczyny

 Helicobater pylori,
 Niesteroidowe leki przeciwzapalne NSPLZ,
 Przewaga czynników agresji kwas solny, pepsyna – nad czynnikami obronnymi,
 Palenie tytoniu.

Objawy

 Ból/dyskomfort w nadbrzuszu (wrzody żołądka – w trakcie oraz po posiłku;

dwunastnica – na czczo, w nocy lub nad ranem, ustępuję po posiłku lub po podaniu
leków zobojętniających)
 Biegunki
 Zaparcia ( częściej przy wrzodach dwunastnicy)
 Inne – odbijanie, zgaga, nudności i wymioty (niecharakterystyczne, mogą występować
w przypadku innych schorzeń)
Powikłania

 Krwawienie z wrzodu – najczęstsza z przyczyn krwawienia do g. odcinka

p. pokarmowego,
 Przedziurawienie wrzodu,
 Zwężenie odźwiernika,
 Zezłośliwienie wrzodu.

Edukacja

 Stabilizacja psychiczna – unikanie stresów,

 Stosowanie indywidualnie dobranej diety –
- Ogranicz spożycie potraw i produktów, które mogą zwiększyć wydzielanie soku
żołądkowego,
- Do diety wprowadź produkty, które hamują wydzielanie soków żołądkowych,
- Wszystkie potrawy powinny być lekkostrawne,
- Unikaj produktów bogatych w błonnik
- Ogranicz smażenie,
- Warzywa i owoce spożywaj w postaci gotowanej,
- Zrezygnuj ze spożywania słonych potraw i soli,
- Jedz mniejsze porcję, a częściej 4-5 posiłki w ciągu dnia,
- Unikaj picia kawy i mocnej, czarnej herbat.
 Zakaz palenia tytoniu,
 Stosowanie leczenia farmakologicznego.

22. Omów czynniki ryzyka oraz działania związane z profilaktyką zakażeń

szpitalnych.
Czynniki etiologiczne:

 wirusy (grypy)
 Bakterie (gronkowce)
 grzyby (drożdżaki)
 Pałeczki G(-) (E.coli)
 Staphyloccoci (paciorkowce kałowe – enterokoki)

Czynniki ryzyka zakażeń:

 źle wyjałowiony sprzęt medyczny

 zakażona krew i preparaty krwiopochodne
 aparatura medyczna
 przeterminowane płyny dezynfekcyjne, mydło w kostkach
 pościel , materiały opatrunkowe
  zlewy , ręczniki , baseny, nawilżacze, żywność, woda, wanny
 nieodpowiednio przygotowywane i źle przechowywane leki
 urządzenia wentylacyjne, kanalizacja
 Pacjenci ze skrajnych grup wiekowych ( tj. < 1 r.ż., > 65 r.ż.)
 ręce samego personelu

Profilaktyka:

 Aseptyka – ograniczenie rozprzestrzeniania się drobnoustrojów poprzez stosowanie

sterylnych(jałowych) materiałów lub narzędzi,
 Antyseptyka – zniszczenie lub zahamowanie wzrostu drobnoustrojów na powierzchni
skóry, błon, ran z wykorzystaniem antyseptyków,
 Dekontaminacja – to proces usuwania lub zabicia drobnoustrojów, doprowadzając do
tego, że materiały stają się bezpieczne dla zdrowia, w trzech etapach:
- Oczyszczenie
- Dezynfekcja
- Sterylizacja
 Mycie rąk wodą z mydłem,
 Dezynfekcja rąk,
 Techniki aseptyczne – stosowane przy każdej procedurze z naruszeniem naturalnych
mechanizmów obronnych organizmu ( np. wlewy dożylne płynów i leków,
wprowadzenie i utrzymywanie urządzeń inwazyjnych, pielęgnacja ran
chirurgicznych).
 Rękawiczki ochronne nie zastępują higieny rąk.

23. Omów żywienie pozajelitowe(prenatalne) pacjentów chirurgicznych:

zasady, kontrola żywienia, powikłania spowodowane ominięciem przewodu
pokarmowego oraz powikłania techniczne, metaboliczne, septyczne.
Zasady

 Dorosły człowiek zapotrzebowanie:

- 1,0-1,5g białka/kg na dobę,
- węglowodany w postaci glukozy, 3-5 g na kg masy ciała pacjenta
- tłuszcze 1-2 g na kg masy ciała
- 25-35 kcal/kg na dobę,
Pacjenci w podeszłym wieku mają większe zapotrzebowanie na białko 1,2-1,5g
białka/kg na dobę.

WĘGLOWODANY – 35-50%, TŁUSZCZE – 30-50%, BIAŁKO – 15-20%

 Zapotrzebowanie obliczać na podstawie idealnej masy ciała ( wzrost w
centymetrach minus 100)
  Leczenie musi być kompletne. Organizm musi otrzymywać niezbędne składniki
mineralne – aminokwasy, węglowodany, tłuszcze, elektrolity(Na, K, Ca, Mg, Cl,
P), pierwiastki śladowe, witaminy i wodę.
 Wszystkie pozostałe składniki prawidłowej diety, czyli elektrolity, witaminy,
pierwiastki śladowe powinny być podawane w ilościach pokrywających
zapotrzebowanie dobowe – RDA.
Dobowe zapotrzebowanie na elektrolity:
Na kg masy ciała – Sód 1-2 mM, Potas 0,5-2 mM, Wapń 0,1 mM, Magnez 0,1-0,2 mM,
Fosfor 0,1-0,5 mM.
Dobowe zapotrzebowanie na wodę nie powinno przekraczać 30-40ml/kg mc.
Kontrola żywienia
Powikłania

 Techniczne–
- nieprawidłowe założenie cewnika naczyniowego: skutkujące odmą, perforacją
opłucnej i osierdzia, krwiaki w miejscu wkłucia, zator powietrzny, uszkodzenia
nerwów, krwawienia, nakłucie tętnicy, zator cewnikiem, pękniecie cewnika.
- Nieprawidłowym przygotowaniem i podażą mieszaniny odżywczej

 Metaboliczne –
- refeeding syndrome (‘szok pokamowy’)
- niedobory witamin, mikroelementów i pierw. ślad.
- zatrucie manganem
- niekwasicza śpiączka hiperglikemiczna, hiperosmotyczna
- hipoglikemia / hiperglikemia
- kwasica mleczanowa
- mocznica
- niewydolność oddechowa
- hiperamonemia
- hipocholesterolemia / hipertriglicerydemia
- niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych
- hipofosfatemia
- hipomagnezemia

 Septyczne –
-zakażenia związane z cewnikiem (zakażenie miejsca wkłucia cewnika, tunelu
podskórnego cewnika, odcewnikowe zakażenia uogólnione, zakażenie tunelu
skórnego lub portu, kolonizacja bakteryjna lub grzybicza cewnika).W wszystkie
stanowią stan zagrożenia życia dla chorego, a na szczególna uwagę zasługują
posocznice, w tym grzybicze oraz kolonizacje narządowe (bakteryjne zapalenie
wsierdzia).
24. Omów przyczyny, objawy i postępowanie pielęgniarki w niedrożności
przewodu pokarmowego.
Przyczyny
Mechaniczna – zamknięcie światła jelita powodującej zatrzymanie przesuwającej się treści
jelita.
- niedrożność zatkania – zamknięcie światła jelita przez przeszkodę np. nowotwór, ciało
obce.
- niedrożność zadzierzgnięcia – zamknięcie światła wraz z zaciśnięciem naczyń jego krezki,
które może prowadzić do martwicy np. uwięźnięcie jelita w przepuklinie skręt jelita.

Czynnościowa – zaburzenie motoryki wynikające z nieprawidłowej funkcji jelita i polegające

na porażeniu ruchów perystaltycznych jelit.
- porażenna – ruchy perystaltyczne ulegają spowolnieniu lub zanikają.
- spastyczna – przewlekły skurcz jelita

Objawy
- ból brzucha o charakterze falowym
- zatrzymanie gazów i stolca
- nudności i wymioty
- wzdęcia (najczęściej dopiero w 2-giej dobie, w wysokiej niedrożności brak)
- objaw kurczenia i przelewania się
- objaw „stawianie” się jelita
- objawy otrzewnowe

Postępowanie pielęgniarki
- Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym
- Monitorowanie parametrów życiowych
- Prowadzenie płynoterapii i farmakoterapii przeciwwstrząsowej zgodnie z kartą zleceń
lekarza
- Założenie cewnika Foley’a i prowadzenie bilansów płynów
- Obserwacja pacjenta pod kątem nasilenia objawów
- Załagodzić odczuwany lęk i niepokój u pacjenta

25. Scharakteryzuj zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej –

przyczyny, objawy, oraz udział pielęgniarki w leczeniu.

Przyczyny

 stany odwodnienia:
o odwodnienie izotoniczne
 o odwodnienie hipertoniczne
o odwodnienie hipotoniczne
 stany przewodnienia:
o przewodnienie izotoniczne
o przewodnienie hipertoniczne
o przewodnienie hipotoniczne

Sód  
Hipernatremia (stężenie sodu w surowicy >145 mmol/l) to zbyt wysokie stężenie jonów
sodu w organizmie. Zwykle związane jest z utratą wody, np. w przebiegu wymiotów,
biegunek, pocenia się czy gorączki lub przyjmowaniem zbyt małej ilości płynów (osoby
starsze, nieprzytomne, małe dzieci).
Hiponatremia wiąże się ze zbyt niskim poziomem sodu (stężenie sodu w surowicy <135
mmol/l). Może do niej doprowadzić m.in. 

 SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny), 

 utrata sodu wraz z wodą – nasilone biegunki i wymioty, gorączka, silne pocenie się,
leki diuretyczne, 
 niedoczynność tarczycy, 
 przewlekła niewydolność serca, marskość wątroby z wodobrzuszem, obrzęki
nerczycowe, 
 ostre uszkodzenie nerek, zaawansowana przewlekła choroba nerek, 
 ciężka hiperglikemia. 
Ciężką hiponatremią określa się stężenie sodu <125 mmol/l. Jest to stan zagrożenia
życia.

Potas  
Hiperkaliemia to zbyt wysokie stężenie potasu w surowicy >5,5 mmol/l. Najczęściej
spowodowana jest upośledzeniem wydalania potasu przez nerki w przebiegu m.in. 

 przewlekłej niewydolności nerek, 

 hipoaldosteronizmu hiporeninowego,   
 hiperkaliemii polekowej – ACEI (np. ramipryl, kaptopryl), ARB (np.
losartan), blokery receptora
aldosteronowego (np. spironolakton, eplerenon), suplementy potasu, niesteroidowe
leki przeciwzapalne. 
Hipokaliemia to zbyt niskie stężenie potasu w surowicy <3,5 mmol/l. Może być
spowodowana m.in. przez: 

 niewystarczającą podaż potasu wraz z pożywieniem, 

 wymioty, biegunki, 
 hiperaldosteronizm pierwotny, 
 diuretyki pętlowe i tiazydowe, glukokortykosteroidy, 
  leki przeczyszczające, 
 utratę przez skórę – nadmierne pocenie, oparzenia. 
Ciężka hipokaliemia jest stanem zagrożenia życia. 
Wapń  
Hiperkalcemia to zwiększenie stężenia wapnia w surowicy do >2,75 mmol/l (>11 mg/dl).
Najczęściej występuje w przebiegu pierwotnej nadczynności przytarczyc oraz nowotworów.   
Hipokalcemia to zmniejszenie stężenia wapnia w surowicy <2,25 mmol/l (<9 mg/dl). Może
być spowodowana m.in. przez: 

 niedostateczną podaż wapnia wraz z pożywieniem, 

 niedoczynność przytarczyc, 
 diuretyki pętlowe, 
 ostre zapalenie trzustki. 
 niedobór witaminy D. 
Ciężkie niedobory elektrolitów mogą prowadzić do poważnych komplikacji, a nawet zgonu.
Duże, objawowe nadmiary elektrolitów, szczególnie u osób z niewydolnością nerek, mogą
wymagać eliminacji poprzez dializę.  

Objawy
Ogólne objawy

 zaburzenia rytmu serca,
 osłabienie,
 drżenie mięśni,
 spadek lub wzrost ciśnienia krwi,
 splątanie,
 drgaweki,
 drętwienia,
 zaburzenie układu nerwowego (nadmierne uczucie senności)

Udział pielęgniarki w leczeniu

Ryzyko wystąpienia odwodnienia

 Wyjaśnienie pacjentowi przewidywanego sposobu postępowania

 Zebranie wywiadu – ilość przyjmowanych płynów, uczucia pragnienia, nudności,
wymiotów, biegunki, ilości wydalanego moczu.
 Pomiar ciśnienia tętniczego krwi i tętna
 Ocena stopnia nawodnienia – śluzówki, powłok skórnych, wypełnienia naczyń
 Pobranie materiału biologicznego na zlecenie lekarza

Stwierdzone odwodnienie

 Wyjaśnienie pacjentowi przewidywanego sposobu postępowania

 Ułożenie pacjenta w komfortowej pozycji z łatwym dostępem do naczyń żylnych i
założenie obwodowego dostępu
  Monitorowanie stanu pacjenta – tętno, ciśnienie tętnicze krwi, temperatura, diureza,
ocena stanu nawodnienia
 Pobranie krwi do badań kontrolnych
 Przygotowanie zestawu do przetaczania płynów i elektrolitów
 Wykonanie EKG na zlecenie lekarza
 Przygotowanie zestawu do cewnikowania i udział w cewnikowaniu pęcherza
moczowego
 Zastosowanie farmakoterapii na zlecenie lekarza

26. Jakich wskazówek udzielisz pacjentowi po operacji żylaków odbytu?

 Zmiana stylu życia oraz diety – bogata w błonnik
 Spożywać odpowiednią ilość płynów
 Zadbać o odpowiednią higienę rany operacyjnej
 Obserwować proces gojenia się rany – czy nie występuję zaczerwienie, czy wypływa
wydzielina. W razie obaw udać się do lekarza
 Unikać kąpieli do chwili usunięcia szwów, wykonywać toalet ciała pod bieżącą wodą
 Odkazić antyseptykiem, zabezpieczyć suchymi gazikami – opatrunek ma być czysty i
suchy
 Stosować luźną, przewiewną, najlepiej bawełnianą bieliznę osobistą
 Możliwość wystąpienia podwyższonej temperatury ciała
 Po zabiegu stosować dietę lekkostrawną
 Zgłoszenie się na wizytę kontrolną w wyznaczonym terminie
 W przypadku niepokojących objawów udać się na wizytę kontrolną we
wcześniejszym terminie.

27. Omów epidemiologie i najczęściej występujące choroby naczyń

obwodowych.
 Miażdżyca – choroba dotycząca tętnic elastycznych oraz dużych tętnic mięśniowych.
Jej zaawansowana postać charakteryzuje się pogrubieniem błony wewnętrznej
naczynia, będących wynikiem odkładania się złogów cholesterolu oraz zmian
włóknisto-rozrostowych.
 Zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń(choroba Buergera) - choroba Buergera,
czyli zakrzepowo-zarostowe zapalenie obwodowych tętnic i żył, daje objawy i skutki
podobne do miażdżycy naczyń obwodowych kończyn dolnych.
 Zakrzepowe zapalenie żył - zakrzepowe zapalenie żył dotyczy zazwyczaj żył
kończyn dolnych, choć może występować także w innych rejonach układu żylnego.
Istotą jego jest lokalne powstawanie zapalenia żyły i rozprzestrzenianie się wewnątrz
naczynia żylnego zakrzepu tworzącego zaporę dla odpływu krwi obwodowej.
 Zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej – Spowodowana w 90% miażdżycą, prowadzi
do udaru niedokrwiennego.
 Zespół podkradania tętnicy podobojczykowej – polega na odwróceniu przepływu
krwi w tętnicy kręgowej.
  Tętniaki aorty –Nadmierne poszerzenie aorty.
 Ostre niedokrwienie kończyny – Zespół objawów klinicznych powstałych w
następstwie nagłego całkowitego lub prawie całkowitego przerwania dopływu krwi do
kończyn.
 Żylaki -Żylaki występują u 8-10% ogółu ludzi. Stanowią one pojedyncze lub mnogie
„rozdęcia” żyły (lub kompleksu żył) z jednoczesną niewydolnością zastawek żylnych
w ich obrębie.

28. Jakie wskazówki zaproponuje pielęgniarka pacjentom w chorobach

naczyń obwodowych?
 Regularne przyjmowanie zleconych leków
 Regularny pomiar ciśnienia tętniczego krwi
 Zaprzestanie palenia tytoniu, również papierosów elektronicznych
 Zmiany nawyków żywieniowych
 Zalecenie codziennej aktywności fizycznej (spacery 3-4km dziennie)
 Stałe kontrole w gabinecie lekarza rodzinnego oraz okresowe kontrole w poradni
specjalistycznej

29. Omów zasady karmienia i pielęgnacji chorych przez PEG.

1. Żywienie zaleca się rozpoczynać nie wcześniej niż 6–8 godzin po założeniu PEG.
2. Ułożenie pacjenta w czasie żywienia:
- pacjenci leżący – pozycja z uniesioną górną połową ciała (półleżąca pod kątem ok 30-45˚)
ułatwia przesuwanie pokarmu do dalszej części przewodu pokarmowego i zapobiega dostaniu
się (aspiracji) treści pokarmowej do układu oddechowego,
- pacjenci niewymagający leżenia w łóżku – pozycja siedząca, wyprostowana; pacjent
powinien pozostać w pionowej pozycji do 2 godzin po zakończeniu żywienia, aby pokarm nie
cofnął się do zgłębnika. U pacjentów otyłych należy unikać pozycji na lewym boku ze
względu na możliwość przeciekania przez przetokę odżywczą.
3. Podanie pacjentowi na 15–30 minut przed rozpoczęciem żywienia gumy do żucia, skórki
od chleba lub cukierka do ssania pobudza wydzielanie soków trawiennych (u pacjentów z
zachowanym odruchem połykania i drożnym przełykiem!).
4. Dieta przemysłowa powinna być podawana w temperaturze pokojowej, bez podgrzewania.
5. Aby zapobiec zatkaniu zgłębnika, przed każdym rozpoczęciem i po zakończeniu
podawania diety lub leku, jednak nie rzadziej niż co 8 godzin, zgłębnik należy przepłukać 20-
40 ml przegotowanej wody (używając strzykawki minimum 30 ml).
6. Należy zachować co najmniej od 6 do 8 godzin nocnej przerwy w żywieniu.
7. Jeżeli pacjent ma częściowo zachowaną możliwość połykania, może przyjmować doustnie
letnie płyny w małych ilościach (woda niegazowana, herbata).
8. Należy zapewnić właściwą higienę jamy ustnej i nosowej nawet wtedy, gdy pacjent nie
przyjmuje niczego doustnie. Zaleca się płukać jamę ustną wywarami z ziół (rumianek,
szałwia) lub gotowymi preparatami ziołowymi. W przypadku pojawienia się grzybicy należy
zapytać lekarza o zasady leczenia i dalsze postępowanie.
9. Higiena osobista - przez pierwsze 2 tygodnie po założeniu PEG, jeżeli stan zdrowia
pacjenta na to pozwala, lepiej korzystać z prysznica niż z kąpieli w wannie. Zawsze po
umyciu należy dokładnie osuszyć okolice przetoki.

30. Omów współczesne metody leczenia kamicy dróg moczowych.

Przedstaw zakres edukacji pacjenta z kamicą nerkową.

Leczenie

 Leczenie doraźne polega na podaniu leków przeciwbólowych , rozkurczowych,

nawodnieniu, zleceniu aktywności ruchowej ( samoistne wydalenie złogu ). Jeśli
objawy są ciężki pacjent powinien zostać skierowany na oddział urologii.

 Leczenie zabiegowe:
ESWL – kruszenie złogów falą generowaną zewnątrzustrojowo
URSL – usunięcie lub skruszenie złogu w moczowodzie pod kontrolą wzroku po
wprowadzeniu urządzenia endoskopowego przez cewkę moczową
PCNL – usunięcie lub skruszenie złogów z nerki pod kontrolą wzroku po wykonaniu przetoki
skórno – nerkowej

 Chirurgia otwarta ukł moczowego:

Ureterolitotomia – usunięcie złogu z moczowodu po nacięciu ściany moczowodu
Pielolitotomia – usunięcie złogu z nerki po nacięciu miedniczki nerkowej
Nefrolitotomia – usunięcie złogu z nerki po nacięciu miąższu nerkowego

W przypadku osób chorujących na kamicę priorytet stanowi wypijanie takiej ilości płynów,
aby dobowa objętość wydalanego moczu wynosiła około 2 l dziennie. Zaleca się, aby połowę
wypijanych płynów stanowiła woda filtrowana lub niskozmineralizowana.

Edukacja pacjenta
 Stosowanie farmakoterapii na zlecenie lekarza
 Obfite nawadnianie do 3 litrów płynów na dobę
 Zalecenie stosowania diety w zależności od rodzaju kamieni i kryształków obecnych
w moczu
 Wykluczyć z diety produkty obfitujące w substancję tworzące złogi w drogach
moczowych
 Regularne wykonanie USG układu moczowego i badań z krwi na zlecenie lekarza
 Unikaniu siedzącego trybu i uprawianiu umiarkowanych ćwiczeń fizycznych
 Wykazano korzystne działanie diety DASH (owoce, warzywa, z ograniczeniem
przetworzonego mięsa, nabiału i orzechów), która zmniejszała ryzyko kamicy o ponad
40%znacznym zmniejszeniu spożycia białka zwierzęcego, szczególnie
przetworzonegomięsa; zwiększenie ilości spożywanych warzyw.

31. Przedstaw rodzaje i funkcji opatrunku oraz zasady obowiązujące

podczas jego zmiany. Wymień czynniki przyśpieszające i opóźniające
proces gojenia się ran.

Opatrunkami nazywamy wszelkie sposoby zewnętrznego zaopatrywania ran. Opatrunki

chronią ranę przed czynnikami fizycznymi

Ze względu na funkcję opatrunki dzielimy na:

Opatrunki ochronne – chronią ranę przed uszkodzeniami mechanicznymi zanieczyszczeniem

zakażeniem, wchłaniają wysięk, krew i inne wydzieliny.

Podtrzymujące – zapobiegają przemieszczaniu się met przylegającego bezpośrednio do rany

zaliczamy tu plastry, bandaże zwykłe elastyczne,

Unieruchamiające i odciążające – całkowicie lub częściowo ograniczają ruchy w obrębie

uszkodzonych stawów kości tkanek miękkich; umożliwiają gojenie ( zrost kości )zapobiegają
przykurczom, zmniejszają ból i obrzęk;
Kompresyjne – stosowane w profilaktyce i leczeniu żylnej choroby zakrzepowo – zatorowej
oraz w zaburzeniach krążenia chłonnego; są to zakładane na kończyny dolne bandaże
elastyczne i specjalne pończochy o różnych rozmiarach oraz zróżnicowanym stopniu ucisku

Lecznicze – zawierające leki i inne substancje wpływające na proces gojenia, uzywane w

leczeniu ran przewlekłych ( gaza nasączona antyseptykiem, antybiotykiem lub siatki folie
zapobiegające przywieraniu zewnętrznego opatrunku do ziarninującej rany )

O czasie gojenia ran decyduje wiele czynników: stan odżywienia pacjenta, jego
wiek, nawodnienie, dopływ tlenu do tkanek, higiena, przyjmowane leki oraz
wdające się zakażenia. Fundamentalne znaczenie w leczeniu ma dobór
odpowiednich opatrunków oraz terapii, jak i pomocniczych sposobów, dzięki
którym można przyspieszyć gojenie.
Czas i przebieg procesu gojenia się rany zależą od wielu czynników. Duży wpływ na
przebieg procesu gojenia się rany mają cechy rany, tj. jej rozmiar, kształt, rodzaj, ilość
uszkodzonych tkanek, ciała obce oraz warunki odpływu wydzieliny. Niezwykle
ważnym czynnikiem jest także stan ukrwienia okolicy rany.
Najbardziej istotne z punktu widzenia medycznego są czynniki, które mają działanie
opóźniające proces gojenia ran.
Do czynników miejscowych opóźniających proces gojenia rany
zaliczamy: zakażenie rany, obecność w ranie tkanki martwiczej, wysuszenie
rany (np. wywołane przez nieodpowiednie antyseptyki takie jak preparaty jodowe czy
spirytus), nadmierny wysięk w ranie, niedostateczne ukrwienie obszaru rany oraz
urazy mechaniczne rany. Lokalizacja rany także ma istotne znaczenie dla szybkości
procesu gojenia. Najszybciej goją się rany w obrębie głowy i szyi, najwolniej na
kończynach dolnych. Aby przyspieszyć gojenie ran warto stosować produkty
miejscowe, które regulują mikrośrodowisko rany, np. w przypadku ran suchych
hamują parowanie i utratę płynu.
Wśród ogólnoustrojowych czynników hamujących proces gojenia wymienia się:
niedostateczne ukrwienie, niedokrwienie, niedożywienie, zakażenia
ogólnoustrojowe, niedokrwistość, niedobory witamin i wapnia, niektóre choroby
ogólnoustrojowe (cukrzyca, choroba nowotworowa, niewydolność nerek, choroba
Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespoły krótkiego jelita) oraz
przyjmowanie glikokortykosteroidów i innych leków immunosupresyjnych
32 Zróżnicuj drenaż bierny i czynny stosowany w leczeniu chirurgicznym – istota, cel i zasady
pielęgnacji

Drenaż zarówno grawitacyjny (bierny), jak i czynny (ssący) polega na założeniu cewnika do
jamy opłucnej i biernym (pod wodą) lub czynnym (z wykorzystaniem podciśnienia) usunięciu
powietrza z przestrzeni pomiędzy ścianą klatki piersiowej a płucem.

Najczęściej stosuje się drenaż grawitacyjny. Końcówki drenów umieszcza się w miejscach
największego gromadzenia się treści, czyli okolicy zespoleń, uszkodzeń oraz w zachyłkach np.
pęcherzowo-odbytniczym . Metoda odprowadzania wydzielinyzałożenie drenu połączonego z
jałowymi pojemnikami na spływ

Drenaż ssący -czynny

W niektórych sytuacjach przy znaczniejszym i dłużej trwającym wycieku krwi czy gromadzeniu
się płynu surowiczego (przy zabiegach, gdzie dochodzi do preparowania dużych powierzchni,
gdy implantowano ciało obce (np. siatkę przepuklinową), lub szczególnie potrzebna jest
„suchość” pola pooperacyjnego) może dochodzić do gromadzenia się wydzieliny w
zamkniętych przestrzeniach. Drenaż ssący zapewnia stały odpływ wydzieliny i możliwość
kontrolowania jej ilości w poszczególnych dniach po zabiegu.
Drenaż ssący stosowany jest również dla odsysania wydzieliny z przetok.
33 Omów udział piel w rozpoznawaniu i leczeniu wstrząsu krwotocznego spowodowanego
krwawieniem z przew pokarmowego

Rozpoznawanie objawów
 wymioty krwawe – krwotok gwałtowny lub przochodzi z przełyku
 wymioty fusowate – gdy sok żołądkowy działając na krew powoduje wytwarzanie hematyny ,
która nadaje wymiotom brązowylub czarny kolor
 smoliste stolce – ciemne , czarne zabarwienie stolca na skutek działania soku żołądkowego na
krew, pojawiają się wkjrótce po krwawieniu
 bladość powłok skórnych, obfite pocenie się , niepokój, omdlenie
 tętno - przyspieszone, słabo wuczuwalne ciśnienie tętnicze krwi obniżone ,oddech
przyspieszony)
Leczenie krwawienia
 ułożenie chorego pozycji półwysokiej
 pobraniue krwi do badań
 założenie dostępu żylnego i podłączenie płynów koloidowych jako postepowanie
przeciwwstrząsowe zgodnie z kartą zleceń
  podawanie leków zmniejszających wydzielanie żołądkowe
 podawanie wazopresyny w kroplowym wlewie dożylnym w celu zmniejszenia ciśnienia w żyle
wrotnej
 kontrola tętna, ciśnienia, oddechów
 założenie cewnika do pęcherza moczowego
 przygotowanie pacjenta do gastroskopii i zatamowaniu krawiewienia techinikami
endoskopowymi
współudział w założeniu sondy

34 Uzasadnij konieczność stosowania gimnastyki oddechowej u pacjentów po zabiegach

chirurgicznych – istotę, cel i przebieg.

Bardzo istotne znaczenie w rehabilitacji oddechowej chorych po zabiegach operacyjnych ma

oklepywanie klatki piersiowej. Powinno być ono wykonywane kilkakrotnie w ciągu dnia u chorego
znajdującego sie w pozycji drenażowej. Oklepuje się obie połowy klatki piersiowej od podstawy do
szczytu płuc, omijając okolicę nerek i kręgosłupa. Ręce fizjoterapeuty należy układać w kształcie łódki,
tak aby wytworzyć podciśnienie na oklepywanej powierzchni. Przeciwwskazaniem do tego zabiegu
jest zator tętnicy płucnej, świeży zawał serca, tętniak w obszarze klatki piersiowej lub pniu mózgu,
niezdrenowana odma opłucnowa, zaawansowana osteoporoza, złamania żeber, ciężkie uszkodzenia
skóry i rozległe rany.

Jednym z podstawowych zabiegów stosowanych w rehabilitacji oddechowej w okresie

pooperacyjnym sąćwiczenia efektywnego kaszlu.

Ćwiczenia oddechowe:
– uczą prawidłowego oddychania
– poprawiają wentylację płuc
– zwiększają pojemność życiową płuc
– ułatwiają usuwanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych
– są elementem relaksacji i zmniejszania lęku
– wzmacniają mięśnie oddechowe
– zwiększają ruchomość klatki piersiowej
– są elementem profilaktyki zapalenia płuc u pacjentów leżących
– umożliwiają polepszenie funkcji oddechowych u pacjentów po zabiegu chirurgicznym
– zmniejszają nasilenia duszności
– profilaktyka niedodmy .
 W ćwiczeniach oddechowych zwraca się szczególną uwagę na tor oddychania,
częstotliwość oddechów i ich miarowość, oddech przez nos i przez usta, stosunek
wdechu do wydechu, zaangażowanie mięśni oddechowych, pozycję ciała, symetrię
ruchu klatki piersiowej.
35 Wymień rodzaje ran i typy gojenia. Omów pielęgnowanie pacjenta z zakażoną raną
pooperacyjną

- otarcie – dochodzi podczas upadku lub uderzania o chropowatą powierzchnię, uszkodzeniu ulega
tylko wierzchnia warstwa skóry; dobrze się goi jest niegroźna

- rana cięta – powstaje podczas skaleczenie ostrym przedmiotem ma brzegi i ściany gładkie, równe;
obficie krwawi, krew usuwa zanieczyszczenia goi się szybko, ryzyko infekcji jest niewielkie

- rana kłuta – powstaje na skute zranienia ostrym wąskim, długim narzędziem otwór rany jest
niewielki ale uszkodzenia może sięgać głęboko i powodować krwawienie wewnętrzne

- rana tłuczona – na skutek uderzenia tępym narzędziem ma nierówne zgnieciona brzegi krwawi
niewiele, łatwo dochodzi do zakażenia

- rana kąsana – na skutek pogryzienia nierówne poszarpane brzegi

- zatrute – zanieczyszczone jadami gadów i owadów lub substancjami chemicznymi

- płatowe – to rany cięte, tłuczone i szarpane z wytworzeniem płata skóry i głębiej położonych tkanek

- szarpane – powst w wyniku stycznego urazu przedmiotem o nierównych krawędziach, powodują

często ubytek skóry i duże uszkodzenie okolicznych tkanek

RANY MOGĄ BYĆ RÓWNIEŻ OSTRE LUB PRZEWLEKŁE

Fazy gojenia: FAZA ZAPALNA; FAZA PROLIFERACYJNA; FAZA PRZEBUDOWY

Typy gojenia:

RYCHŁOZROST – pozostaje niewielka blizna dot czystych ran o równych brzegach

ZIARNINOWANIE – rany zakaźne ze znacznym ubytkiem skóry wytwarza się duża ilość ziarniny, blizna
jest duża i rozległa.

36 Dokonaj analizy powikłań wynikających z długotrwałego unieruchomienia chorego w łóżku.

Zagrożenie wystąpienia powikłań zatorowo – zakrzepowych

Obserwacja pacjenta, Pomoc w uruchamianiu pacjenta, Zapewnienie wsparcia rehabilitanta,
Odpowiednie ułożenie pacjenta w łóżku, Zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii według zlecenia
lakarskiego.

Zagrożenie wystąpieniem odleżyn z powodu unieruchomienia pacjenta

Pomoc pacjentowi w zmianie pozycji ciała co 2h, Smarowanie miejsc narażonych na odleżyny maścią
sokocholesterolową, Pomoc w uruchamianiu pacjenta po operacji, W razie potrzeby zastosowanie
materaca przeciwodleżynowego.

Powstanie przykurczy mięśniowych i stawowych na skutek braku ruchu oraz złej jednostajnej pozycji
w łóżku ( np. przygięte nogi ku klatce piersiowej )

Stosowanie gimnastyki biernej z rehabilitantem, zachęcenie chorego do samodzielnego spożywania

posiłków, poprawianie pozycji ciała chorego w łóżku co 2h, stosowanie masażu, zastosowanie
odpowiedniego łóżka,

Ogólne osłabienie organizmu, zanik mięśni, infekcje dróg moczowych ( cewnik, stosowanie pieluch )

37 Przedstaw zakres edukacji w zakresie profilaktyki złamań szyjki kości udowej

Złamania w obrębie szyjki kości udowej jest domeną osób starszych. U osób młodych kość udowa jest
bardzo mocna i grub. Czynniki predysponujące do złamania kości udowej to: osteoporoza, choroby
nowotworowe kości, wrodzoną łamliwość kości, zaburzenia gospodarki hormonalnej ( maenopałza u
kobiet ), przyjmowanie leków sterydowych, brak aktywności fizycznej zła dieta, zaburzenia
równowagi, zniedołężnienie, samotność.

Opieka piel ma gł na celu niedopuszczenie do powikłań, niedopuszczenie do wystąpienia zakażenia

rany pooperacyjnej ( wszczepienie protezy stawu biodrowego ), szybkie uruchomienie pacjenta już w
1 dobie, przygotowanie pacjenta do samo opieki w domu, udzielenie mu wsparcia i pomocy.

Działania profilaktyczne samo opieka: dieta, zapewnienie dobowej dawki wapnia do 1500 miligram,
należy unikać upadkom osoby mające problemy z równowagą powinny stosować laski lub chodziki,
unikani nagłych zwrotów, stosowanie okularów i aparatów słuchowych, unikanie noszenia obciążeń.

Rola piel w rozwiązywaniu problemów pacjenta:

- ból – zachęcenie pacjenta do podjęcia ruchu i wykonywania ćwiczeń.

- rehabilitacja – naukę chodzenia pacjent podejmuje 2-3 dobie po zabiegu, kończyna jednak powinna
być odciążona a pełne obciążenie stawu następuje po 3 miesiącach. Piel rehabilitant i pacjent
powinni ze sobą ściśle współpracować podczas rekonwalescencji
 - przygotowanie do samo opieki – przygotowanie mieszkania pacjenta do chwilowej
niepełnosprawności, poruszanie się przy pomocy balkonika i kul, edukacja odnośnie zmiany pozycji w
łóżku , w pozycji siedzącej pacjent powinien trzymać stawy kolanowe niżej niż biodrowe.

38 Scharakteryzuj rolę piel w żywieniu dojelitowym ( enteralnym ) Omów metody żywienia przez
zgłębnik, powikłania mechaniczne, metaboliczne, septyczne.

Powikłania mechaniczne: zatkanie uszkodzenie zgłębnika, przedziurawienie przewodu pokarmowego,

odleżyny w obrębie błon śluzowych

Powikłania czynnościowe: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, krwawienie, niedrożność

Powikłania metaboliczne: hiper- hipoglikemia, zaburzenia wodno - elektrolitowe

Powikłania septyczne: zapalenie płuc

Rola piel w żywieniu dojelitowym

Należy systematycznie czyścić i myć przewód nosowy, zwracać uwagę na położenie zgłębnika i
uważać by się nie wysunął ( przy podejrzeniu wysunięcia należy przerwać żywienie i dokonać kontroli
położenia cewnika pod kontrolą RTG lub USG ). Należy zwrócić uwagę na drożność i szczelność
cewnik przepłukujemy solą fizjologiczną 20-20 ml aby zapobiec zatkaniu .

Metody żywienia przez zgłębnik nosowo – jelitowy:

Jest to specjalna sonda do żywienia założona przez nos. Koniec sondy może byś umiejscowiony w
żołądku lub jelicie cienkim. Do żywienia wykorzystujemy sondy o grubości 8-10 Ch. Sonda jest
wprowadzona na okes do max 2 tyg. Po wprowadzeniu zostaje przymocowana przylepcem do
skrzydełka nosa. Jeśli okres żywienie przekracza 2-3 tyg zakładana jest przetoka odżywcza ( otwór w
powłokach brzusznych sonda wprowadzana albo do żołądka albo jelita cienkiego )

39 Omów rodzaje i zasady tlenoterapii

Tlenoterapia to leczenie tlenem polega na zwiększeniu stężęnia tlenu w wydychanym powietrzu. Z

tlenoterapii korzysta się jeśli występuje niedotlenienie tkanek.

Tlenoterapia czynna – polega na podawaniu tlenu osobie u której stwierdzono brak oddechu lub
niewydolność oddechową

Tlenoterapia bierna – to uzupełnienie tlenu u osoby która oddycha jednak z powodów medycznych
tego tlenu potrzebuje ( zwał serca, astma )
Tlenoterapia hiperbaryczna – polega na natlenieniu pacjenta w specjalnej hiperbarycznej komorze
dzięki czemu tlen dociera w zwielokrotnionej ilości do krwinek czerwonych płynu mózgowo –
rdzeniowego, systemu limfatycznego i osocza

Tlenoterapia domowa - za zgodą lekarza przewlekła postępująca niewydolność oddechowa.

Wskazania do leczenie tlenem: zatrzymanie oddechu, zatrucie tlenkiem węgla, niewydolność

oddechowa, POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc ), mukowiscydoza, otyłość, zawał mięśnia
sercowego, astma, bezdech senny

40 Omów problemy pielęgnacyjne pacjentów z kolostomią. Charakteryzuj opiekę piel nad

pacjentem z „ ostrym brzuchem”

- Ból rany pooperacyjnej

- Ograniczenie aktywności fizycznej w pierwszych dniach po operacji

- Lęk przed rozsiewem choroby nowotworowej i śmiercią

- Lęk związany z ZRP ( Zespół resekcji przedniej )

- Brak wiedzy i umiejętności dotyczących zmiany worka i pielęgnacji skóry wokół stomii.

- Wystąpienie nieprzyjemnego zapachu i głośnego odchodzenia gazów

- Ryzyko wystąpienia zaparć z powodu błędów żywieniowych

- Zagrożenie wystąpienia powikłań zatorowo – zakrzepowych

- Lęk przed powrotem do życia rodzinnego.

- Lęk przed powrotem do aktywności zawodowej

41 Omów pielęgnowanie pacjenta z nefrostomią

Nefrostomia czyli przetoka nerkowo – skórna jest to chirurgicznie wytworzony połączeniem światła
nerki z powierzchnią skóry. Jest zaliczana do przetok moczowo – skórnych ( urostomii ). Wyłonienie
neforstomii jest zabiegiem wykonywanym ze względów leczniczych mających na celu odprowadzenie
moczu w nerce lub diagnostycznym np. w przypadku wodonercza.

- wymiana worków z moczem

- obserwacja moczu na obecność krwi, klarowność, przejrzystość, zapach, ilość

- edukacja pacjenta odnośnie przyjmowania płynów( 2l wody dziennie ), prowadzenie bilansu płynów

- obserwacja i pielęgnacja skóry wokół drenu ( ewentualnie rany pooperacyjnej )

- dbanie o higienę rąk by nie dopuścić do zakażenia

42. Omów zasady pielęgnacji chorego ze stopą cukrzycową

Stopa cukrzycowa jest chorobą nieuleczalną dlatego integralną częścią profilaktyki jest zmniejszenie
ryzyka powikłań i edukacja zdrowotna. Stopy należy oglądać codziennie ze zwróceniem uwagi na
przestrzenie międzypalcowe i podeszwową powierzchnię stopy. Oglądamy przy dobrym oświetleniu.
Stopy należy:

- myć codziennie w tem ok. 37’ w wodzie bieżącej z dodatkiem łagodnego mydła

- należy starannie osuszać stopy miękkim ręcznikiem by nie uszkodzić skóry

- nie dopuszczać do wysuszenia stóp należy stosować środki nawilżające

- paznokcie obcinać poprzecznie by nie dopuścić do wrastania najlepiej po kąpieli

- nie chodzić boso

- zmieniać codziennie skarpety ( najlepiej wełna bawełna ), stosować odpowiednie obuwie

- nie stosować do ogrzania stóp poduszki elektrycznej lub termoforu